Schindler list.Ralph FiennesPostuar më parë nga alfeko sukaraku
Jo mer ca gabimi po hajde thuaja turqve te sotem qe quhen grek qe e kan bere gjysmen e botes "helene".ky lloj alfabeti është alfabeti jono-pellazge=paragreke.Këtë alfabet e adoptoj greqishtja e lashtë me anë të ligjit -viti 402 p e s-shikoni Suida tek fjala "saimon o dhamos".Është më se llogjike që me këtë alfabet pellazgë të jenë shkruajtur monedhat ilire.Apo e kam gabimë
Ky liber i shkruar nga EDWIN E. JACQUES ka shum te dhena interresante.
Titulli eshte, ( The Albanians An Ethnic History from Prehistoric Times to the Present) mundet ta kerkoni ne google.
bravo mikë i dashur
jo vetem Edwini por edhe shumë evropian të tjerë kanë shkruajtur për prejardhjen tone autoktone,por kjo nuk i ka interesuar aspak UDB-KGB_EIP ,ndaj edhe nuk na janë përkthyer në shqip nga shefat e këtyre zyrave me andres akademin e shkencave Tiranë.
Ka kohe qe akademia eshte shkrire me urdher te kyzeministrit.me andres akademin e shkencave Tiranë.
jam larg shqiperis edhe nuk i mesoj shpejt te rejat.E di qe pati nje debat te tille,por nuk e di ne se u shkri me te vertet.ne se eshte e vertet-ja pifsha dollin sales,edhe perse e "simpatizoj
'shume fare.
Ka kohe nje gje e tille.Gati 2 vjet
Hidhi nje sy poshte
http://agonek.blogspot.com/2006/12/blog-post_13.html
Ndryshuar për herë të fundit nga white-knight : 30-10-2008 më 15:32
At. Zef Pllumi ?
Illyria and Pannonia
Strabo
Geography
p249 Book VII, Chapter 5
1 (312)The remainder of Europe consists of the country which is between the Ister and the encircling sea, beginning at the recess of the Adriatic and extending as far as the Sacred Mouth261 of the Ister. In this country are Greece and the tribes of the Macedonians and of the Epeirotes, and all those tribes above them whose countries 313reach to the Ister and to the seas on either side, both the Adriatic and the Pontic — to the Adriatic, the Illyrian tribes, and to the other sea as far as the Propontis and the Hellespont, the Thracian tribes and whatever Scythian or Celtic tribes are intermingled262 p251with them. But I must make my beginning at the Ister, speaking of the parts that come next in order after the regions which I have already encompassed in my description. These are the parts that border on Italy, on the Alps, and on the counties of the Germans, Dacians, and Getans. This country also263 might be divided into two parts, for, in a way, the Illyrian, Paeonian, and Thracian mountains are parallel to the Ister, thus completing what is almost a straight line that reaches from the Adrias as far as the Pontus; and to the north of this line are the parts that are between the Ister and the mountains, whereas to the south are Greece and the barbarian country which borders thereon and extends as far as the mountainous country. Now the mountain called Haemus264 is near the Pontus; it is the largest and highest of all mountains in that part of the world, and cleaves Thrace almost in the centre. Polybius says that both seas are visible from the mountain, but this is untrue, for the distance to the Adrias is great and the things that obscure the view are many. On the other hand, almost the whole of Ardia265 is near the Adrias. But Paeonia is in the middle, and the whole of it too is high country. Paeonia is bounded on either side, first, towards the Thracian parts, by Rhodope,266 a mountain next in height to the Haemus, and secondly, on the other side, towards the north, by the Illyrian parts, both the country of the Autariatae and that of the Dardanians.267 So then, let me speak first of the Illyrian parts, which join the Ister and that part of p253the Alps which lies between Italy and Germany and begins at the lake268 which is near the country of the Vindelici, Rhaeti, and Toenii.269
2 A part of this country was laid waste by the Dacians when they subdued the Boii and Taurisci, Celtic tribes under the rule of Critasirus.270 They alleged that the country was theirs, although it was separated from theirs by the River Parisus,271 which flows from the mountains to the Ister near the country of the Scordisci who are called Galatae,272 for these too273 lived intermingled with the Illyrian and the Thracian tribes. But though the Dacians destroyed the Boii and Taurisci, they often used the Scordisci as allies. The remainder of the country in question is held by the Pannonii as far as Segestica274 and the Ister, on the north and east, although their territory extends still farther in the other directions. The city Segestica, belonging to the Pannonians, is at the confluence of several rivers,275 all of them navigable, and is naturally fitted to be a base of operations for making war against the Dacians; for it lies beneath that part of the Alps which extends as far as the country of the Iapodes, 314a tribe which is at the same time both Celtic and Illyrian. And thence, too, flow rivers which bring down into Segestica much merchandise p255both from other countries and from Italy. For if one passes over Mount Ocra276 from Aquileia to Nauportus,277 a settlement of the Taurisci, whither the wagons are brought, the distance is three hundred and fifty stadia, though some say five hundred. Now the Ocra is the lowest part of that portion of the Alps which extends from the country of the Rhaeti to that of the Iapodes. Then the mountains rise again, in the country of the Iapodes, and are called "Albian."278 In like manner, also, there is a pass which leads over Ocra from Tergeste,279 a Carnic village, to a marsh called Lugeum.280 Near Nauportus there is a river, the Corcoras,281 which receives the cargoes. Now this river empties into the Saüs, and the Saüs into the Dravus, and the Dravus into the Noarus282 near Segestica. Immediately below Nauportus the Noarus is further increased in volume by the Colapis,283 which flows from the Albian Mountain through the country of the Iapodes and meets the Danuvius near the country of the Scordisci. The voyage on these rivers is, for the most part, towards the north. The road from Tergeste to the Danuvius is about one thousand two hundred stadia. Near Segestica, and on the road to Italy, are situated both Siscia,284 a fort, and Sirmium.285
p257 3 The tribes of the Pannonii are: the Breuci, the Andizetii, the Ditiones, the Peirustae, the Mazaei, and the Daesitiatae, whose leader is286 Bato,287 and also other small tribes of less significance which extend as far as Dalmatia and, as one goes south, almost as far as the land of the Ardiaei. The whole of the mountainous country that stretches alongside Pannonia from the recess of the Adriatic as far as the Rhizonic Gulf288 and the land of the Ardiaei is Illyrian, falling as it does between the sea and the Pannonian tribes. But this289 is about where I should begin my continuous geographical circuit — though first I shall repeat a little of what I have said before.290 I was saying in my geographical circuit of Italy that the Istrians were the first people on the Illyrian seaboard; their country being a continuation of Italy and the country of the Carni; and it is for this reason that the present Roman rulers have advanced the boundary of Italy as far as Pola, an Istrian city. Now this boundary is about eight hundred stadia from the recess, and the distance from the promontory291 in front of Pola to Ancona, if one keeps the Henetic292 country on the right, is the same. And the entire distance along the coast of Istria is one thousand three hundred stadia.
p259 4 Next in order comes the voyage of one thousand stadia along the coast of the country of the Iapodes; for the Iapodes are situated on the Albian Mountain, which is the last mountain of the Alps, is very lofty, and reaches down to the country of the Pannonians on one side and to the Adrias on the other. They are indeed a war-mad people, but they have been utterly worn out by Augustus. Their cities293 are Metulum,294 Arupini,295 Monetium,296 and Vendo.297 315Their lands are poor, the people living for the most part on spelt and millet. Their armour is Celtic, and they are tattooed like the rest of the Illyrians and the Thracians. After the voyage along the coast of the country of the Iapodes comes that along the coast of the country of the Liburni, the latter being five hundred stadia longer than the former; on this voyage is a river,298 which is navigable inland for merchant-vessels as far as the country of the Dalmatians, and also a Liburnian city, Scardo.299
5 There are islands along the whole of the aforesaid seaboard: first, the Apsyrtides,300 where Medeia is said to have killed her brother Apsyrtus who was pursuing her; and then, opposite the country of the Iapodes, Cyrictica,301 then the Liburnides,302 about forty in number; then other islands, of which the best known are Issa,303 Tragurium304 p261(founded by the people of Issa), and Pharos (formerly Paros, founded by the Parians),305 the native land of Demetrius306 the Pharian. Then comes the seaboard of the Dalmatians, and also their sea-port, Salo.307 This tribe is one of those which carried on war against the Romans for a long time; it had as many as fifty noteworthy settlements; and some of these were cities — Salo, Priamo, Ninia, and Sinotium (both the Old and the New), all of which were set on fire by Augustus. And there is Andretium, a fortified place; and also Dalmium308 (whence the name of the tribe), which was once a large city, but because of the greed of the people Nasica309 reduced it to a small city and made the plain a mere sheep-pasture. The Dalmatians have the peculiar custom of making a redistribution of land every seven years; and that they make no use of coined money is peculiar to them as compared with the other peoples in that part of the world, although as compared with many other barbarian peoples it is common. And there is Mount Adrium,310 which cuts the Dalmatian country through the middle into two parts, one facing the sea and the other in the opposite direction. Then come the River Naro and the people who live about it — the Daorizi, the Ardiaei, and the Pleraei. An island called the Black Corcyra311 and also a city312 founded by the p263Cnidians are close to the Pleraei, while Pharos (formerly called Paros, for it was founded by Parians) is close to the Ardiaei.
6 The Ardiaei were called by the men of later times "Vardiaei." Because they pestered the sea through their piratical bands, the Romans pushed them back from it into the interior and forced them to till the soil. But the country is rough and poor and not suited to a farming population, and therefore the tribe has been utterly ruined and in fact has almost been obliterated. And this is what befell the rest of the peoples in that part of the world; for those who were most powerful in earlier times were utterly humbled or were obliterated, as, for example, among the Galatae the Boii and the Scordistae, and among the Illyrians the Autariatae, Ardiaei, and Dardanii, and among the Thracians the Triballi; 316that is, they were reduced in warfare by one another at first and then later by the Macedonians and the Romans.
7 Be this as it may, after the seaboard of the Ardiaei and the Pleraei come the Rhizonic Gulf, and the city Rhizo,313 and other small towns and also the River Drilo,314 which is navigable inland towards the east as far as the Dardanian country. This country borders on the Macedonian and the Paeonian tribes on the south, as do also the Autariatae and the Dassaretii — different peoples on different sides being contiguous to one another and to the Autariatae.315 To the Dardaniatae belong also the p265Galabrii,316 among whom is an ancient city,317 and the Thunatae, whose country joins that of the Medi,318 a Thracian tribe on the east. The Dardanians are so utterly wild that they dig caves beneath their dung-hills and live there, but still they care for music, always making use of musical instruments, both flutes and stringed instruments. However, these people live in the interior, and I shall mention them again later.
8 After the Rhizonic Gulf comes the city of Lissus,319 and Acrolissus,320 and Epidamnus,321 founded by the Corcyraeans, which is now called Dyrrachium, like the peninsula on which it is situated. Then comes the Apsus322 River; and then the Aoüs,323 on which is situated Apollonia,324 an exceedingly well-governed city, founded by the Corinthians and the Corcyraeans, and ten stadia distant from the river and sixty from the sea. The Aoüs is called "Aeas"325 by Hecataeus, who says that both the Inachus and the Aeas flow from the same place, the region of Lacmus,326 or rather from the same subterranean recess, the former towards the south into Argos and the latter towards the west and towards the Adrias. In the country of the Apolloniates is a place called Nymphaeum; it is a rock that gives p267forth fire; and beneath it flow springs of warm water and asphalt — probably because the clods of asphalt in the earth are burned by the fire. And near by, on a hill, is a mine of asphalt; and the part that is trenched is filled up again in the course of time, since, as Poseidonius says, the earth that is poured into the trenches changes to asphalt. He also speaks of the asphaltic vine-earth which is mined at the Pierian Seleuceia327 as a cure for the infested vine; for, he says, if it is smeared on together with olive oil, it kills the insects328 before they can mount the sprouts of the roots;329 and, he adds, earth of this sort was also discovered in Rhodes when he was in office there as Prytanis,330 but it required more olive oil. After Apollonia comes Bylliaca,331 and Oricum332 and its seaport Panormus, and the Ceraunian Mountains, where the mouth of the Ionian Gulf333 and the Adrias begins.
9 Now the mouth is common to both, but the Ionian is different in that it is the name of the first part of this sea, 317whereas Adrias is the name of the inside part of the sea as far as the recess; at the present time, however, Adrias is also the name of the sea as a whole. According to Theopompus, the first name came from a man,334 a native of Issa,335 who once ruled over the region, whereas the Adrias p269was named after a river.336 The distance from the country of the Liburnians to the Ceraunian Mountains is slightly more than two thousand stadia Theopompus states that the whole voyage from the recess takes six days, and that on foot the length of the Illyrian country is as much as thirty days, though in my opinion he makes the distance too great.337 And he also says other things that are incredible: first, that the seas338 are connected by a subterranean passage, from the fact that both Chian and Thasian pottery are found in the Naro River; secondly, that both seas are visible from a certain mountain;339 and thirdly, when he puts down a certain one of the Liburnides islands as large enough to have a circuit of five hundred stadia;340 and fourthly, that the Ister empties by one of its mouths into the Adrias. In Eratosthenes, also, are some false hearsay statements of this kind — "popular notions,"341 as Polybius calls them when speaking of him and the other historians.
10 Now the whole Illyrian seaboard is exceedingly well supplied with harbours, not only on the continuous coast itself but also in the neighbouring islands, although the reverse is the case with that p271part of the Italian seaboard which lies opposite, since it is harbourless. But both seaboards in like manner are sunny and good for fruits, for the olive and the vine flourish there, except, perhaps, in places here or there that are utterly rugged. But although the Illyrian seaboard is such, people in earlier times made but small account of it — perhaps in part owing to their ignorance of its fertility, though mostly because of the wildness of the inhabitants and their piratical habits. But the whole of the country situated above this is mountainous, cold, and subject to snows, especially the northerly part, so that there is a scarcity of the vine, not only on the heights but also on the levels. These latter are the mountain-plains occupied by the Pannonians; on the south they extend as far as the country of the Dalmatians and the Ardiaei, on the north they end at the Ister, while on the east they border on the country of the Scordisci, that is, on the country that extends along the mountains of the Macedonians and the Thracians.
11 Now the Autariatae were once the largest and best tribe of the Illyrians. In earlier times they were continually at war with the Ardiaei over the salt-works on the common frontiers. The salt was made to crystallise out of water which in the spring-time flowed at the foot of a certain mountain-glen; for if they drew off the water and stowed it away for five days the salt would become thoroughly crystallised. They would agree to use the salt-works alternately, 318but would break the agreements and go to war. At one time when the Autariatae had subdued the Triballi, whose territory extended from that of the Agrianes as far as the Ister, a p273journey of fifteen days, they held sway also over the rest of the Thracians and the Illyrians; but they were overpowered, at first by the Scordisci, and later on by the Romans, who also subdued the Scordisci themselves, after these had been in power for a long time.
12 The Scordisci lived along the Ister and were divided into two tribes called the Great Scordisci and the Little Scordisci. The former lived between two rivers that empty into the Ister — the Noarus,342 which flows past Segestica, and the Margus343 (by some called the Bargus), whereas the Little Scordisci lived on the far side of this river,344 and their territory bordered on that of the Triballi and the Mysi. The Scordisci also held some of the islands; and they increased to such an extent that they advanced as far as the Illyrian, Paeonian, and Thracian mountains; accordingly, they also took possession of most of the islands in the Ister. And they also had two cities — Heorta and Capedunum.345 After the country of the Scordisci, along the Ister, comes that of the Triballi and the Mysi (whom I have mentioned before),346 and also the marshes of that part of what is called Little Scythia which is this side the Ister (these too I have mentioned).347 These people, as also the Crobyzi and what are called the Troglodytae, live above348 the region round about Callatis,349 Tomis,350 p275and Ister.351 Then come the peoples who live in the neighbourhood of the Haemus Mountain and those who live at its base and extend as far as the Pontus — I mean the Coralli, the Bessi, and some of the Medi352 and Dantheletae. Now these tribes are very brigandish themselves, but the Bessi, who inhabit the greater part of the Haemus Mountain, are called brigands even by the brigands. The Bessi live in huts and lead a wretched life; and their country borders on Mount Rhodope, on the country of the Paeonians, and on that of two Illyrian peoples — the Autariatae, and the Dardanians. Between these353 and the Ardiaei are the Dassaretii, the Hybrianes,354 and other insignificant tribes, which the Scordisci kept on ravaging until they had depopulated the country and made it full of trackless forests for a distance of several days' journey.
ps.kte material e ka perkthyer ne shqip moderatori xfiles,une e lus ate ta postoje ne kete teme,dhe te hiqet ky postim i imi ne anglisht
perkthimin e ka bere cilesor.
Postimi ne anglisht le te jete aty si pike referimi dhe perkthimi eshte vetem per ata qe kane veshtiresi me anglishten.
Shënimet në kllapa ( - xfiles) janë përdorur për të shtuar komente nga përkthyesi aty ku nevojitet për të saktësuar kuptimet. Emrat e vendeve jam përpjekur t'i shqipëroj aty ku munda.
Straboni
Gjeografi
faqja 249 Libri VII, Kapitulli 5
1- Pjesa e mbetur e Evropës përbëhet nga vendi që ndodhet midis Ister dhe detit përreth, që fillon nga pjesa e futur e Adriatikut duke u shtrirë deri në Grykën e Shenjtë të Ister. Në këtë vend janë Grekët dhe fiset e Maqedonëve dhe ato të Epirotëve, dhe gjithë ato fise mbi ta vendet e të cilëve arrijnë deri në Ister dhe në detet në anën tjetër, të dyve Adriatikut dhe Pontikut - përgjatë Adriatikut fiset Ilire, dhe tek deti tjetër deri tek Propontikët dhe Hellespontikët fiset Thrake dhe çfarëdoqofshin fiset Sinthiane dhe Keltike janë të përzjerë me ta. Por unë duhet ta nis prej Isterit, duke folur per pjesët qe vijnë në rradhë pas krahinave të cilat i përfshiva në përshkrimin tim. Këto janë pjesët që kufizojnë me Italinë në Alpe, dhe në vendet e Gjermanëve, Dakëve dhe Getanëve. Ky vënd gjithashtu mund të ndahet në dy pjesë, sepse në një farë mënyre malet Ilire, Peoniane dhe Thrake janë paralel me Ister, duke plotësuar kështu atë që është pothuajse një vijë e drejtë që shkon nga Adrias deri tek Pontus; dhe në veri të kësaj vije janë pjesët që janë midis Isterit dhe maleve, mdërsa në jug janë Greqia dhe vendi barbar që kufizohet pas kësaj dhe shtrihet deri tek vendi malor. Tani mali i quajtur Hemus është afër Pontus; ai është më i gjëri dhe më i larti i të gjithë maleve në atë pjesë të botës, dhe çan Thraken pothuajse në qënder. Polibius thotë se të dy detet janë të dukshëm prej malit, por kjo nuk është e vërtetë sepse largësia deri në Adrias është e madhe dhe gjërat që errësojnë pamjen janë shumë. Nga ana tjetër pothuajse e gjithë Ardia është afër Adrias. Por Peonia është në mes, dhe kjo e gjitha gjithashtu ështe një vend i lartë. Peonia kufizohet nga çdo anë, së pari nga ana e Thrakëve prej Rodopit, një mal me lartësi te afërt me atë të Hemusit, dhe së dyti nga ana tjetër në drejtim të veriut nga pjesët Ilire, vendi i të dyve Autariatëve dhe Dardanëve. Atëherë më lejoni të flas më parë mbi pjesët Ilire, të cilat bashkojnë Isterin dhe atë pjesë të Alpeve që shtrihet midis Italisë dhe Gjermanisë dhe fillon tek liqeni që ndodhet afër vendit Vindelici, Raeti dhe Toenii.
2- Një pjesë e këtij vendi ishte rrënuar nga Dakët kur ata nënshtruan Boii dhe Taurisi, fise Keltike nën sundimin e Kritasirus. Ata pretendonin se vendi ishte i tyre, megjithëse ishte i ndarë prej tyre nga Lumi Parisus, që rrjedh nga malet për ne Ister afër vendit Skordisi të cilët janë të quajtur Galate, sepse dhe këta jetonin të përzjerë me fiset Ilire dhe Trake. Por megjithëse Dakët shkatërruan Boii dhe Taurisi, ata shpesh përdornin Skordisët si aleatë. Pjesa e mbetur e vendit në fjalë zotërohet nga Pannoninët deri në Segestika dhe Ister, në veri dhe në lindje, ndonëse territori i tyre shtrihet me gjatë në drejtimet e tjera. Qyteti i Segestika, që i përket Pannonitëve, ndodhet tek bashkimi i rrjedhjeve të disa lumenjve, të gjithë të lundrueshëm, dhe përshtatet natyrshëm për të qënë një bazë operacionesh luftarake kundër Dakëve; sepse shtrihet nën atë pjesë të Alpeve që zgjaten deri në vendin e Iapodëve, një fis i cili është në të njëjtën kohë Keltik dhe Ilir. Dhe prej aty gjithashtu rrjedhin lumenjë te cilët sjellin poshtë në Segestika shumë mallra, nga vendet e tjera dhe nga Italia. Nëse dikush kalon mbi Malin Okra nga Akuileia për në Nauportus, një vendbanim i Taurisëve, për ku çohen karrot, distanca është treqind e pesëdhjet stadia, megjithëse disa thonë pesëqind. Okra është pjesa më e ulët e asaj ndarjeje të Apleve të cilat zgjaten nga vendi i Raeti për tek ai i Iapodëve. Pastaj malet ngrihen përseri, në vendin e Iapodëve, dhe quhen "Albian". Në të njëjtën mënyrë gjithashtu, ndodhet një kalim i cili të çon nëpër Okra nga Tergeste, një fshat Karnik, për tek një moçal të quajtur Lugeum. Afër Nauportus ndodhet një lum, Korkorasi, i cili merr ngarkesat(ngarkesat me mallra - xfiles). Ky lum derdhet në Says, dhe Says në Dravus, dhe Dravus në Noarus afër Segestika. Menjëherë poshtë Nauportus, Noarus rritet në vëllim prej Kolapis, i cili rrjedh nga Mali Albian përmes vendit të Iapodëve dhe bashkohet me Danuvius afër vendit të Skordisi. Udhëtimi në këto lumenj është, në pjesën më të madhe, drejt veriut. Rruga nga Tergeste për në Danuvius është rreth një mijë e dyqind stadia. Afër Segestika, dhe në rrugën për në Itali, janë të vendosura Sisia, një kështjellë, dhe Sirmium.
3- Fiset e Panoniive janë: Breuci, Andizetii, Ditiones, Peirustae, Mazaei dhe Daestitiatae, lideri i të cilëve është Bato, dhe gjithashtu fise të tjera të vogla më pak të rendësishme që shtriheshin deri në Dalmaci dhe, ndërsa shkon për në jug, pothuajse deri në tokën e Ardiaei-ve. I gjithë vendi malor që shtrihet përgjatë Pannonia nga fundi i Adriatikut deri tek Gjiri Rizonik dhe toka e Ardiaei-ve është tokë Ilire, ashtu duke zbritur midis detit dhe fiseve Pannoniane. Por këtu është afërsisht ku duhet të filloj qarkun tim të vazhdueshëm gjeografik - megjithëse në fillim do të përsëris diçka nga ato që thashë më parë. Po thoja në qarkun tim gjeografik të Italisë që Istrianët ishin njerëzit e parë në bregdetin Ilir; duke qenë vendi i tyre një vazhdim i Italisë dhe vendit të Carni; dhe është për këtë arsye që sunduesit e tanishëm Romak kanë çuar kufirin e Italisë deri ne Pola, një qytet Istrian. Tani ky kufi është rreth tetëqind stadia nga pjesa e futur, dhe distanca nga e dala përballë Pola deri në Ankona, nese mbajmë vendin Henetik në të djathtë, ështe e njejtë. Dhe e gjithë distanca përgjatë bregut te Istria ështëë një mijë e treqind stadia.
4- Tjetri në rradhë vjen udhëtimi prej një mijë stadia përgjatë bregut të vendit të Iapodëve; sepse Iapodët ndodhen në Malin Albian, i cili është mali i fundit i Alpeve, është shumë i lartë, dhe arrin deri poshtë në vendin e Pannonianëve në një anë dhe të Adrias në tjetrën. Ata janë me të vërtetë njerëz të çmendur për luftë, por janë rraskapitur tërësisht nga Augusti. Qytetet e tyre janë Metulum, Arupini, Monetium dhe Vendo. Tokat e tyre janë të varfëra, dhe njerëzit jetojnë në pjesën më të madhe me spelt(një varietet gruri i rrallë qe përdorej në mesjetë - xfiles) dhe mel(një lloj drithi - xfiles). Parzmoret e tyre janë Keltike, dhe ata kanë tatuazhe ashtu si pjesa tjetër e Ilirëve dhe Trakëve. Pas udhëtimit përgjatë bregut të vendit të Iapodëve vjen ai përgjatë bregut të vendit të Liburnit, duke qenë kjo e fundit pesëqind stadia më e gjatë se e para; në këtë udhëtim ndodhet një lum i cili është i lundrueshëm në brendësi për anije-tregëtare deri në vendin e Dalmatëve, dhe gjithashtu një qytet Luburnian, Skardo.
5- Ndodhen ishuj përgjatë gjithë bregdetit të lartëpërmendur: së pari Apsirtides, ku thuhet se Medeia ka vrarë vëllain e saj Apsirtus i cili po e ndiqte atë; pastaj, përballë vendit të Iapodëve, Siriktika, pastaj Liburnides, rreth 40 në numër; pastaj ishuj të tjerë, prej tp cilëve më të njohurit janë Issa, Tragurium( i themeluar nga njerëzit e Issas), dhe Faros(ish Paros, i themeluar nga Parianët), vendlindja e Demetrius të Farianit. Pastaj vjen bregdeti i Dalmatëve, dhe gjithashtu porti i tyre detar, Salo. Ky fis është një prej atyre që vazhduan luftën kundër Romakëve për një kohë të gjatë; kishte pesëdhejtë vendbanime të rendësishme; dhe disa prej këtyre ishin qytete - Salo, Priamo, Ninia, dhe Sinotium(i Riu dhe i Vjetri), të gjithë prej të cilëve Augusti u vuri flakën. Dhe është Andretium, një vend i fortifikuar; dhe gjithashtu Dalmium(prej nga vjen emri i fisit), i cili ishte dikur një qytet i madh, por për shkak të lakmisë së njerëzve Nasika e reduktoi atë në një qytet të vogël dhe e bëri të tërin thjeshtë një kullotë delesh. Dalmatët kanë zakonin e çuditshëm të të rishpërndarjes së tokës ç'do shtatë vjet; dhe që ata nuk përdorin monedha është një e veçantë e tyre krahasuar me popujt e tjerë në atë pjesë të botes, megjithëse krahasuar me shumë opouj të tjerë barbarë kjo është e zakonshme. Dhe ndodhet Mali Adrium, i cili pret përmes vendin Dalmat në dy pjesë, një që sheh nga deti, dhe tjetri në drejtimin e kundërt. Pastaj vjen Lumi Naro dhe njerëzit që jetojnë rreth tij - Daorizi, Ardiaei dhe Pleraei. Një ishull i quajtur Korsira e Zezë dhe gjithashtu një qytet i themeluar nga Cnidians janë afër Pleraei-ve, ndërsa Faros(që më parë quhej Paros, sepse ishte themeluar nga Parianët) është afër Ardiaei-ve.
6- Ardiaejtë u quajtën "Vardiaei" nga njerëzit e mëvonshëm. Për shkak se ata trazonin detin me bandat e tyre pirate, Romakët i sprapsën prej tij për në brëndësi dhe i detyruan të lëronin tokën. Por vendi është i ashpër dhe i varfër dhe jo i përshtatshëm për një popullsi bujqësore, dhe prandaj fisi është rrënuar tërësisht dhe në fakt pothuajse u zhduk. Dhe kjo është ajo që i ndodhi pjesës së mbetur së njerëzve në atë pjesë të botës; sepse këta të cilët ishin më të fuqishëm në të kaluarën u përulën plotësisht ose u zhdukën, si për shëmbull mes Galatae-ve Boii-të dhe Skordistae-të, dhe prej Ilirëve Autariatae-të, Ardiaei-të dhe Dardanët, dhe mes Trakëve Triballët; ata u pakësuan në luftra mes tyre në fillim dhe më pas prej Maqedonëve dhe Romakëve.
7- Megjithëse kjo është e vërtetë, mbas bregdetit të Ardiaei-ve dhe Pleraei-ve vjen Gjiri Rizonik, dhe qyteti Rizo, dhe qytete të tjera të vogla, gjithashtu edhe Lumi Drilo i cili është i lundrueshëm në brëndësi në drejtim të lindjes deri në vendin e Dardanisë. Ky vend kufizohet me fiset Maqedone dhe Paeone në jug, ashtu si kufizohen Autariatae-tët dhe Dassaretët - popuj të ndryshëm në krahe të ndryshme qe janë ngjitur me njëri tjetrin dhe me Autariatae-tët. Dardanëve gjithashtu u përkasin Galabrët, mes të cilëve ndodhet një qytet antik, dhe Tunatët, vendi i të cilëve kufizohet me atë te Medi-ve, një fis Trak në lindje. Dardanët janë kaq të egër saqë gërmojnë guva nën grumbujt e plehut dhe jetojnë atje, por prap ata kujdesen për muzikën, gjithmonë duke përdorur instrumente muzikore, fyej dhe instrumente me fije(harqe - xfiles). Megjithatë këta njerëz jetojnë në brendësi(të territorit - xfiles), dhe do t'i përmënd ata përsëri më vonë.
8- Pas Gjirit Rizonik vjen qyteti i Lissus, dhe Akrolissus, dhe Epidamnus, themeluar nga Korcyraeanët, i cili tani quhet Dyrrahium, ashtu si gadishulli në të cilin ndodhet. Pastaj vjen Lumi Apsus; dhe më pas lumi Aoys, mbi të cilin ndodhet Apollonia, një qytet i qeverisur tej mase mirë, i themeluar nga Korinthasit dhe Korcyreanët, dhjetë stadia larg nga lumi dhe gjashtëdhjetë nga deti. Aoys thërritet "Aeas" nga Hekataeus, i cili thotë se të dy Inachus dhe Aeas rrjedhin prej të njëjtit vend, zona e Lakmus, ose më saktë prej të njëjtave çarje nëntokësore, i pari drejt jugut për në Argos dhe tjetri drejt perëndimit dhe drejt Adrias. Në vendin e Apolloniatëve ndodhet një vend i quajtur Nimfaeum; i cili është një shkëmb që nxjerr zjarr; dhe poshtë tij rrjedhin burime uji të ngrohtë dhe asfalt - ndoshta sepse copat e asfaltit në tokë digjen nga zjarri. Dhe aty afër, në një kodër, ndodhet një minierë asfalti; dhe pjesa e gërmuar është mbushur përseri me kalimin e kohës, që atëhere, ashtu si tha Poseidoni, dheu që hidhet brenda hendekëve kthehet në asfalt. Ai flet gjithashtu dhe për dheun asfaltik të hardhive i cili nxirret në Pierian Seleuceia si nje kurë për hardhinë e mbushur me parazitë; sepse, thotë ai, nëse lyhet bashkë me vaj ulliri, vret insektet përpara se ato mund të ngjiten lastarëve të rrënjës; dhe, shton ai, tokë e tille u zbulua gjithashtu në Rode kur ai ishte me detyrë atje si Prytanis, por i duhej më shumë vaj ulliri. Pas Apollonisë vjen Bylliaka, dhe Orikumi dhe porti i tij detar Panormus, dhe Malet Ceraunian, aty ku nis gryka e Gjirit Ionik dhe Adrias.
9- Tani, gryka është e perbashkët për të dy detet, por Ioni është i ndryshëm në atë qe është emri i pjesës së parë e këtij deti, ndërsa Adrias është emri i pjesës së brëndshme të detit deri ne fund(në veri - xfiles); megjithatë në të tashmen Adrias është gjithashtu edhe emri i detit në tërësi. Sipas Teopompus, emri i parë erdhi nga një burrë, me origjinë nga Issa, i cili dikur sundonte në këtë zonë, ndërsa Adrias u quajt pas një lumi(mori emrin e një lumi - xfiles). Distanca nga vendi i Liburnianëve për tek Malet Ceraunian është lehtësisht më shumë se dy mijë stadia. Teopopmus thotë se i gjithë udhëtimi qe nga pjesa e brëndëshme zgjat gjashtë ditë, dhe më kembë gjatesia e vendit Ilir është rreth 30 ditë, megjithëse për mendimin tim ai e bën distancen tepër të madhe(e ekzagjeron - xfiles). Ai gjithashtu thotë gjëra të tjera që janë të pabesueshme: së pari, që detet janë të lidhura mes tyre nëpërmjet një kalimi nëntokësor, për faktin se në Lumin Naro janë gjetur të dyja llojet e objekteve prej balte, Chian dhe Thasian; së dyti, që të dy detet janë të dukshëm nga një prej maleve: dhe së treti, kur ai shënon një prej ishujve Liburide aq të madh mjaftueshëm për të patur një qark prej pesëqind stadia; dhe së katërti, që Ister derdhet nëpërmjet një prej grykave të tij në Adrias. Tek Eratosthenes gjithashtu janë disa thashetheme të tilla të pohuara - "përfytyrime popullore" siç i quan Polybius kur flet për të dhe historian të tjerë.
10- Tani i gjithë bregdeti Ilir është tej mase i pajisur mirë me gjire, jo vetëm bregu i vazhdushëm në vetvete por gjithashtu dhe në ishujt fqinjë, megjithëse është e kundërta me atë pjesë të bregdetit Italian që shtrihet përballë, meqënëse është pa gjire. Por të dy bregdetet janë njësoj me diell dhe të përshtatshëm për fruta, sepse ulliri dhe hardhia lulëzojnë atje, përveç, ndoshta, në vende aty këtu që janë tërësisht me terren të thyer. Por megjithëse bregdeti Ilir është i tillë, njerëzit në kohët më të herëshme e vlerësuan shumë pak këtë - ndoshta në një anë prej injorancës së tyre mbi pjellorinë e tij, megjithatë më shumë prej egërsisë së banorëve dhe zakoneve të tyre pirate. Por i gjithë vendi i ndodhur sipër kësaj është malor, i ftohtë, dhe me borë, në veçanti pjesa veriore, kështu që atje ka mungesë vreshtash, jo vetëm në lartësi por gjithashtu dhe në rrafshëtina. Këto të mëvonëshmet janë rrafsh-malet të zëna nga Pannonianët; në jug ata shtrihen deri në vendin e Dalmatëve dhe Adrdiaei-ve, në veri ata përfundojnë në Ister, ndërsa në lindje ata kufizojnë me vendin e Skordisi, që është, në vendin që shtrihet përgjatë maleve të Maqedonëve dhe Trakëve.
11- Tani Autariatët ishin dikur fisi më i madh dhe më i mirë i Ilirëve. Në kohë më të herëshme ata ishin vazhdimisht në luftë me Ardiaejtë për kriporet në kufijtë e përbashkët. Kripa kristalizohej prej ujit i cili në kohën e pranëverës rridhte në kembët e lugine mali; dhe nëse ata e thanin ujin dhe vendosnin atë tutje për pesë ditë kripa do të bëhej plotësisht e kristalizuar. Ata ranë dakord të përdornin kriporet me rradhe, por me pas prishen marrveshjen dhe nisën luftën. Në një kohë kur Autariatae kishin nënshtruar Triballët, territori i të cilëve shtrihej nga ai i Agrianes deri në Ister, një udhëtim pesëmbëdhjet ditësh, ata qeverisnin gjithashtu edhe pjesën e mbetur të Trakëve dhe Ilirëve; por ata u mposhtën në fillim nga Skordisët, dhe me vonë nga Romakët, të cilët nënshtruan dhe vetë Skordisët, pasi këta kishin qenë në pushtet për një kohë të gjatë.
12- Skordisët jetonin përgjatë Ister dhe ishin ndarë në dy fise të quajtura Skordisët e Mëdhenj dhe Skordisët e Vegjël. Të parët jetonin mes dy lumenjve që derdheshin në Ister - Noarusi, i cili rrjedh afër Segestika dhe Margusi(i quajtur Bargus prej disave), ndërsa Skordisët e Vegjël jetonin në anën e largët të këtij lumi, dhe territori i tyre kufizohej me atë të Triballëve dhe Mysëve. Skordisi gjithashtu zotëronin disa prej ishujve; dhe ata u rritën deri në atë pikë saqë avancuan deri tek malet Ilire, Paeoniane dhe Trake; sipas rrethanave ata morën në zotërim shumicën e ishujve të Ister. Dhe ata kishin gjithashtu dy qytete - Heorta dhe Kapedunum. Pas vendit të Skordisëve, përgjatë Isterit, vjen ai i Triballëve dhe Mysëve (të cilët i përmenda më parë), pastaj edhe kënetat e asaj pjese që quhet Scynthia e Vogël e cila është kjo anë e Isterit (dhe këto i kam përmendur). Këta njerëz, ashtu si Krobyzi dhe ata që quhen Troglodytae, jetojnë sipër zonës afërsisht rreth Kallatis, Tomis dhe Ister. Pastaj vijnë njerëzit që jetojnë në afërsi të Malit Haemus dhe ata që jetojnë rrëzë tij dhe shtrihen deri në Pontus - e kam fjalën për Korallët, Bessët dhe disa prej Medive dhe Danteleataejve. Tani këto fise janë në vetvete shumë kusarë , por Bessët që banojnë në pjesën më të madhe të Malit Haemus quhen kusarë edhe nga vet kusarët. Bessët jetojnë në kasolle dhe bëjnë një jetë të mjeruar; dhe vendi i tyre kufizohet me Malin Rodop, në vendin e Paeonianëve, dhe në atë të dy popujve Ilirë - Autariatët dhe Dardanët. Mes këtyre dhe Ardiaejve janë Dassaretët, Hybrianët, dhe fise të tjera të parëndësishme, te cilet Skordisët vazhdonin ti asgjesonin deri sa kishin shpopulluar vendin dhe e kishin bërë atë plot me pyje pa rruge në një distancë prej disa ditë udhëtimi.
Ndryshuar për herë të fundit nga xfiles : 01-11-2008 më 07:40
xfiles
keni bërë një detyre të shkëlqyer ndaj ju falenderoj personalisht.Unë e njoh Strabonin nga librat në greqisht por nuk kishin të njëjtin fatë mosnjohsit e gjuhëve të huaja.
unë po sqaroj diçka shumë të njohur që përmëndni edhe ju:
Danubi =Ister ose Ishtros=i shtro=lumë i shtruar.
do ju lutesha që të postonit në shqip edhe pjesën nga malet keraune deri në gjirin e Amvrakias pasi na intereson drejt për drejt sepse në këtë zonë kanë mbjellë një Dodonë edhe një Tomorrë që Straboni nuk i përmënd asgjëkundi----------pas këtij kapitulli Straboni flet për Greqin ,edhe e fillon atë në Etoloakarnani----
mu bë qejfi për shkatërrimin e foles së grenxave =akademis së shkencave,por kjo nuk do të thote se vëndi duhet të mbetet pa intelegjencën e duhur.Do ishte me vëndë që qindra shqipfolës që studjojn në shqipëri edhe jashtë saj-të rinjë kryesisht-të risillnin dinjitetin e shkencës shqiptare në vëndin e duhur.Lexova edhe ç ka thoshnin grekët në lidhje me temën,gjë që vjenë nga mosnjohja e së vërtetës përreth akademis sonë tradhëtare.
Ndryshuar për herë të fundit nga alfeko sukaraku : 01-11-2008 më 12:03
Regullat e Postimit
Krijoni Kontakt