A ndodhet ndonje ketu nga Zagoria?

[SERAFIM DILO]

SHTJELLOMA ME SHKOQUR E MOS ME LODH TRURIT TE RRI TE GJEJ C'KE TI NE MENDJE.

Ha ha,keshtu nuk lodh trurin tim.Sa mire,sikur ta dija se ckam ne mendje.

Mendja,llogjika,dhe e verteta.
KANT,pak a shume shprehej keshtu.
Llogjika ne formen e saj te pergjithshme,nuk mund te mbahet,si kriter pozitiv i se vertetes.Te thote,te japi regullat per te aritur njohurin e sigurte te gjerave o te njohuris.
Ajo mund te studioj o te kerkoj kondicionin,domethene,rregullat e intelektit qe bejne te mundur njohurin e vertete.
Llogjika eshte vetem nje kanon o regull,per te formuluar nje gjykim formal korekt.

Simbas KANT,llogjika nuk duhet perdorur si stument per te krijuar"teza objektive",domethene per te gjykuar permbajtjen e gjerave(ne kete rast poezit).
Perdorimi skorekt o i patedrejte i llogjikes,simbas KANT,duhet egzaminuar ne menyre kritike,e duhet vene perballe se vertetes,midis perdorimit e studimit te"DIALEKTIKES".

Prandaj, i dashur,autor zagorit,(dhe si autor,dhe si zagorit)z.Jorgo.
Mendimi im eshte vetem dialektik,o me mire,supozimi i nje"arti"qe kerkon te mendoj duke diskutuar.

[SERAFIM DILO]

Nga libri balade,DILOIADA,i autoreve Jorgo Telo e Eduard dilo.

"Ne e duam shqiperine.
Zagorine djep e kemi.
T gjejm,vertet-demokracine
ne te rrenjet prape, vemi".

Autoret e ketyre vargjeve poetik,duan te shprehin dhimbjet e se kaluares,duke kerkuar vetveten ne te ardhmen e duke larguar ngushellimin pesimist te se kaluares.
Ne e duam shqiperine,eshte ngushellimi i vertete i autoreve.
Autoret kane vendosus te imagjinojne nje zagori te "re" nepermjet djepit qe ecen,por ka rrenje,qe kerkon te gjeje te verteten e demokracise o te verteten e popullit,kerkojne te komandoje e verteta,duke vene fjalen demokraci qe do te thote Demos-popull e Krateo-komandon.
Djepi qe shkon tek rrenjet e tij,do te tregoje origjinen e zhvillimit te kultures e civilitetit, te autoreve,qe ushqehen,zhvillohen, me rrenjet e origjines te futura thelle e ne brendesi ne zemren, shpirtin, e tyre zagorit.
Vemi,nuk ka nevoje per koment,do te thote do shkojme,o me mire,do vemi,po prap ne jemi.

[Jorgo Telo]

MBRAPSHT
(Flet një zë i asaj kohe për shumë zëra tok…)

(Poemë nga Jorgo S. TELO)

“Na skllavëroni, vetëm na ushqeni!”
DOSTOJEVSKI


I
Epopeja e “lavdishme”
qe ç’qe…
u vetëquajt Shqipe.
Jo një shqipe dosido.
Një Shqiponjë
Komuniste.

Sakaqherë për çlirim
lëshoi të kuqin kushtrim.
Iu përgjigj fët-e-fët
ky popull trim.
I kishte rrënjët gatishmëria,
tek një ëndërr,
te LIRIA.

Sa u mbyll Lufta Botërore
Nëpër trojet arbërore
U shfaq Epoka “Gaforre”.

Dihet nga fëmijë e pleq:
Gaforrja veten mezi heq
Si e mësuar nga Dreq
Ecën anash, kurrë drejt.

Më e prirë të eci mbrapsh
Ngecje në vend,
Ecje avash.

II.
Çlirimi i mjaftdëshiruar
nëpër gjak erdhi vërtet.
Por…
sa e gëzoi ky djep?!

Këtë fakt kushdo e di…
E dimë ne, ju, ata, ato…
Vetëm emrin kish “Liri”.
Veç… Ajo që pritej… Jo!

Ja, si thot’ një fjalë e vjetër:
“Populli flet të vërtetën.”
Ndaj rrëfej pa kurrfarë hile
Jam vetvetja,
Nuk jam skile.
“Luftova me pushkë në dorë.
Kapërceva lumenj, male,
Veç të gëzoja
Frymëmarrje.

Sa shporra me mllef e me forrë
thundrën e nazi-fashistëve
Ua dhashë si dhuratë në dorë
Fronin-pushtet komunistëve.

Mendova, se fitova shumëçka.
Ku dija, sa ishte bota…
Më dhanë tokë e diçka.
Dhimbja s’më shqitej nga koka…

Si bretkosë më dukej vetja,
Teksa rrija brenda pellgut.
Vetelëvdatat me zë shprehja.
I mburresha malit dhe bregut:

“A e shihni pellgun tim?
Ky s’ëshë pellg po oqean.
Ja, këtu shijoj lirinë;
Por, diçka po më përthan…!”

Nuk më lanë më tej të shihja
Dhe as të dëgjoja më tepër.
Ndryshe horizontin rrisja
E synoja një rend tjetër…

Sa më pak njohje të kisha
Për Evrop’ e Amerikë.
Aq më i bindur do të isha.
Vetëm punë…
Apolitik…

Gjithë Krerët pushtetarë
Politiksit komisarë
Më fort ma shtrëngonin frerin
Brenda vetes mblidhja vrerin…

Kur shpejtoja për punë këmbët
Mblidhja grushtet,
Shtrëngoja dhëmbët.
Përreth meje kish asish
Te pabindur… s’ulnin kokë.
“Stani” ynë shpejt u prish…
Shumë mendje
nga çdo kokë…

Me një bes’ e me një shpresë,
Ëndrrave t’u jepja strehë…
Shisja gjizë e shisja bozë.
Shpejt më futën nën narkozë
Sapo zbrita brigje, male.
fsheha pushkë e fishekë
në streh çatish a në kamare;
Më pritën bujshëm
Veprat e pesëvjeçarëve…
Më pritën aksionet vullnetare.
Hapa rrugë, ngrita pallate
Elbasançe e shumëkatshe.
Hapa sytë, i bëra katër
Hapur ditë
E hapur nat’
Me ç’marifet… s’e di as vetë
Diversantë zura në rrjetë.
Agjentë e poliagjentë…

Nuk di , pse shteti kish merak…
Shtoi telat rreth e qark.
Male e fusha u bënë çark!
Shteti kish “lepur” në bark…

Gati topin e belxhikun.
Dhe kërkoja pranë e larg,
Kërkoja, ku qe armiku.
Dhe e nisa nga më i madhi
Nga armik Amerikani
Armiq gjeja tejemban’
Nga Azia në Ballkan.
Katërfish i hapja sytë,
mos më sulmonin komshinjtë.
Përtypja lakrat e blerta.
Mësova katjushka, raketa
Vendi kish vaj e ullinj,
por mua ma bënin me sy…
N’vend t’kopeve me shelegë
ngrita kope me bunkerë.
Shpova malet vëra – vëra
Me beton veshur të tëra.
Mbaja barkun me patate
Kastravecë e domate.
Dhe fasule domosdo
Mish e gjellë ishin ato…
Ullinj kisha me bollëk
Vaj ulliri… hiç… me krrëk.

III.
Ata lart i ranë hilesë…
Ters e nisën
që n’fillesë…
E nisën me barut, “fshesë”
Çdo zë i kundërt që u ngrit,
Qyshse foshnjë
u kap në fyt…

Të gjithë para,
E unë - mbrapsh.
Gjith’: “Shëndet!”
“Fanari”: “Plaç!”

S’merrej vesh e imja rrugë:
Shtet demokratik
Pa dremokraci kurrw.
Herë mbi udhë,
Herë nën udhë…

Me Lirinë s’u bë martesë,
Veç një falso bashkëjetesë.
Siç desha, u përshfaqa në Botë
Me një maskë të ngjeshur fort.
Bota – vrap,
Unë - osh e osh
Bota plot,
Unë - xhepat bosh.
Kur tollonat jepnin pulë
Pulë-patate kish çdo furrë.
Kur tollona kish peshk deti
Binte erë gjithë qyteti…

Edhe “Dollibashi” i fundit
Dot këmborën nuk e tundi.
Sado u çorr dhe u nduk,
Shtoi radhët dhe për bukë.
Shkoja ne shitore t’mishit,
Atje gjeja vetem shitësin.
Për të blerë një pako kafe
Stiseshin ndarje bajate
Veç një pako
Për familje.
Domosdo
Elbin do pije…
Ndahej prindi me të birin,
Dhe pse tok hanin e pinin.
Boll që në Gjendjen civile
T’figuronin dy familje.
Çdogjësend t’merrej dyfish
Marifet më t’bukur s’kish…!
Milu e milu lopa - shtet
Ndjeu fundin,
Se u tret…

“Dollibashi” vulën humbi
Dot këmborën nuk e tundi.
Vërtet Idhullit i dha besën
Por dhe vetë humbi çdo shpresë.

Duke parë nga Perëndimi
Mua fort m’u sos durimi,
Meqë s’mbante më kandari,
Shemba Idhulllin së pari…
Nxita Lëvizjet e forta:
“Duam vendin si Evropa!
Jo me dyfek’ e me topa.
Po, Demokraturë
Me vota…”

Tranzicioni po rri gjat’
Tashmë ndihem i paaft’
Brenda vatrës – emigrant…
Shkoj hedh votën, po nuk di:
Sa të vlen, moj Shqipëri!

Sa ende do ecim mbrapsh,
Kur Evropa rend me “marsh!”?

[SERAFIM DILO]

Prekese,se eshte.

[Jorgo Telo]

Prekese,se eshte.

SA KONCIZ, BRE BURRE, ATEHERE KUR E LYP ME TEPER GJYKIMIN TEND!

[SERAFIM DILO]

MBRAPSHT
(Flet një zë i asaj kohe për shumë zëra tok…)

(Poemë nga Jorgo S. TELO)

“Na skllavëroni, vetëm na ushqeni!”
DOSTOJEVSKI


I
Epopeja e “lavdishme”
qe ç’qe…
u vetëquajt Shqipe.
Jo një shqipe dosido.
Një Shqiponjë
Komuniste.

Sakaqherë për çlirim
lëshoi të kuqin kushtrim.
Iu përgjigj fët-e-fët
ky popull trim.
I kishte rrënjët gatishmëria,
tek një ëndërr,
te LIRIA.

Sa u mbyll Lufta Botërore
Nëpër trojet arbërore
U shfaq Epoka “Gaforre”.

Dihet nga fëmijë e pleq:
Gaforrja veten mezi heq
Si e mësuar nga Dreq
Ecën anash, kurrë drejt.

Më e prirë të eci mbrapsh
Ngecje në vend,
Ecje avash.

II.
Çlirimi i mjaftdëshiruar
nëpër gjak erdhi vërtet.
Por…
sa e gëzoi ky djep?!

Këtë fakt kushdo e di…
E dimë ne, ju, ata, ato…
Vetëm emrin kish “Liri”.
Veç… Ajo që pritej… Jo!

Ja, si thot’ një fjalë e vjetër:
“Populli flet të vërtetën.”
Ndaj rrëfej pa kurrfarë hile
Jam vetvetja,
Nuk jam skile.
“Luftova me pushkë në dorë.
Kapërceva lumenj, male,
Veç të gëzoja
Frymëmarrje.

Sa shporra me mllef e me forrë
thundrën e nazi-fashistëve
Ua dhashë si dhuratë në dorë
Fronin-pushtet komunistëve.

Mendova, se fitova shumëçka.
Ku dija, sa ishte bota…
Më dhanë tokë e diçka.
Dhimbja s’më shqitej nga koka…

Si bretkosë më dukej vetja,
Teksa rrija brenda pellgut.
Vetelëvdatat me zë shprehja.
I mburresha malit dhe bregut:

“A e shihni pellgun tim?
Ky s’ëshë pellg po oqean.
Ja, këtu shijoj lirinë;
Por, diçka po më përthan…!”

Nuk më lanë më tej të shihja
Dhe as të dëgjoja më tepër.
Ndryshe horizontin rrisja
E synoja një rend tjetër…

Sa më pak njohje të kisha
Për Evrop’ e Amerikë.
Aq më i bindur do të isha.
Vetëm punë…
Apolitik…

Gjithë Krerët pushtetarë
Politiksit komisarë
Më fort ma shtrëngonin frerin
Brenda vetes mblidhja vrerin…

Kur shpejtoja për punë këmbët
Mblidhja grushtet,
Shtrëngoja dhëmbët.
Përreth meje kish asish
Te pabindur… s’ulnin kokë.
“Stani” ynë shpejt u prish…
Shumë mendje
nga çdo kokë…

Me një bes’ e me një shpresë,
Ëndrrave t’u jepja strehë…
Shisja gjizë e shisja bozë.
Shpejt më futën nën narkozë
Sapo zbrita brigje, male.
fsheha pushkë e fishekë
në streh çatish a në kamare;
Më pritën bujshëm
Veprat e pesëvjeçarëve…
Më pritën aksionet vullnetare.
Hapa rrugë, ngrita pallate
Elbasançe e shumëkatshe.
Hapa sytë, i bëra katër
Hapur ditë
E hapur nat’
Me ç’marifet… s’e di as vetë
Diversantë zura në rrjetë.
Agjentë e poliagjentë…

Nuk di , pse shteti kish merak…
Shtoi telat rreth e qark.
Male e fusha u bënë çark!
Shteti kish “lepur” në bark…

Gati topin e belxhikun.
Dhe kërkoja pranë e larg,
Kërkoja, ku qe armiku.
Dhe e nisa nga më i madhi
Nga armik Amerikani
Armiq gjeja tejemban’
Nga Azia në Ballkan.
Katërfish i hapja sytë,
mos më sulmonin komshinjtë.
Përtypja lakrat e blerta.
Mësova katjushka, raketa
Vendi kish vaj e ullinj,
por mua ma bënin me sy…
N’vend t’kopeve me shelegë
ngrita kope me bunkerë.
Shpova malet vëra – vëra
Me beton veshur të tëra.
Mbaja barkun me patate
Kastravecë e domate.
Dhe fasule domosdo
Mish e gjellë ishin ato…
Ullinj kisha me bollëk
Vaj ulliri… hiç… me krrëk.

III.
Ata lart i ranë hilesë…
Ters e nisën
që n’fillesë…
E nisën me barut, “fshesë”
Çdo zë i kundërt që u ngrit,
Qyshse foshnjë
u kap në fyt…

Të gjithë para,
E unë - mbrapsh.
Gjith’: “Shëndet!”
“Fanari”: “Plaç!”

S’merrej vesh e imja rrugë:
Shtet demokratik
Pa dremokraci kurrw.
Herë mbi udhë,
Herë nën udhë…

Me Lirinë s’u bë martesë,
Veç një falso bashkëjetesë.
Siç desha, u përshfaqa në Botë
Me një maskë të ngjeshur fort.
Bota – vrap,
Unë - osh e osh
Bota plot,
Unë - xhepat bosh.
Kur tollonat jepnin pulë
Pulë-patate kish çdo furrë.
Kur tollona kish peshk deti
Binte erë gjithë qyteti…

Edhe “Dollibashi” i fundit
Dot këmborën nuk e tundi.
Sado u çorr dhe u nduk,
Shtoi radhët dhe për bukë.
Shkoja ne shitore t’mishit,
Atje gjeja vetem shitësin.
Për të blerë një pako kafe
Stiseshin ndarje bajate
Veç një pako
Për familje.
Domosdo
Elbin do pije…
Ndahej prindi me të birin,
Dhe pse tok hanin e pinin.
Boll që në Gjendjen civile
T’figuronin dy familje.
Çdogjësend t’merrej dyfish
Marifet më t’bukur s’kish…!
Milu e milu lopa - shtet
Ndjeu fundin,
Se u tret…

“Dollibashi” vulën humbi
Dot këmborën nuk e tundi.
Vërtet Idhullit i dha besën
Por dhe vetë humbi çdo shpresë.

Duke parë nga Perëndimi
Mua fort m’u sos durimi,
Meqë s’mbante më kandari,
Shemba Idhulllin së pari…
Nxita Lëvizjet e forta:
“Duam vendin si Evropa!
Jo me dyfek’ e me topa.
Po, Demokraturë
Me vota…”

Tranzicioni po rri gjat’
Tashmë ndihem i paaft’
Brenda vatrës – emigrant…
Shkoj hedh votën, po nuk di:
Sa të vlen, moj Shqipëri!

Sa ende do ecim mbrapsh,
Kur Evropa rend me “marsh!”?

z,Jorgo,gjerat,o poezia ne kete rast,qe me stra-pelqeu dhe me preku,nuk ka nevoje per nje koment o kritik,te pakten nga ana ime.O me mire:
Kurr nje poezi arrin pothuajse perfektsjonin,e ne kete rast e ka kaluar,cdo kritik pozitive nuk i pershtatet,stonon.
Nuk mund te shkruaja "sa e bukur"kur eshte me e bukur,se "sa e bukura".
E ne kete rast bukuria nuk eshte vetem fjale,por mbi te gjitha realitet,eshte bukuri me kualitet,sepse eshte reale.
Fjala, prekese,me dukej me dukej komenti me preciz,i shtova fjalet,"se eshte"per te bindur veteveten se;edhe nga nje realitet o argument i "shemtuar" i "ndyre"mund te dali nje kryeveper.
Nga dhimjet e tua,doli nje bukuri....prekese...,se eshte.


E fillove me DOSTOJEFSKIN,na skllaveroni,vetem na ushqeni,ku nuk ka skllaveri me te madhe kur njeriu varet e mendon vetem per tu ushqyer,e vazhdon me:

A E SHIHNI PELLGUN TIM?
KY SESHT PELLG PO OQEAN
JA KETU SHIJOJ LIRIN;
PO DICKA PO MA PERTHAN

Dostojevskin,pak a shume e komentova,ndersa per kete stofe o per kete
mendim,nuk arri!se:
SE POETIT JORGO,I PERTHAJN PELLGUN,PO ESHTE GJITHMON,BRENDA E I LIRE NE OQEAN.

(Ma kerkove nje koment,e ta bera,nuk te mjoftonin vetem tre fjale.
Keshtu,gabimi eshte i imi,por "fai" ngelet i juaji,edhe sikur te pelqeje).

[Lakrori21]

Poezia MBRAPSHT ose po ta kthesh me popullorce SEPRAPTHI e poetit tone JORGO S TELO per mua eshte e perkryer sepse i ka kapur te gjitha shtigjet e duhura me mjeshteri.Perpara se ta mbaroj se lexuari per nje moment mu kujtua thenja e nje poeti popullor po nga Zagoria qe thote:

MORA PUSHKEN DOLA MALIT
TE LUFTOJA PER ATDHE
KU TA DIJA UNE I ZIU
SE ARMIKU ISH ME NE
Jam dakort me komentin e z Serafim nuk eshte nevoja per shume koment poezia flet vete me nje gjuhe te paster dhe te kuptueshme dhe as qe ka vend fare per verejtje sipas mendimit tim.Per ke ti themi BRAVO me pare z Jorgo qe po behet gjithnjee me teper i pa permbajtshem me krijimet e tija te bukura

KUR ZE JORGUA E SHKRUAN
NUK EGZISTON PESHA
GERMAT FLUTUROJNE
DHE KTHEHEN NE VJERSHA

VJERSHAT NE EKRAN
KAPUR DORE PERDORE
ZENE E HEDHIN VALLE
VALLEN POPULLORE

HEDHIN VALLEN VENCE
BEHEN NJESH ME DHENE
KUR NGRIEN ME KEMBE
KTHEHEN NE POEME

DHE VALLJA POEME
NGIITET NE EKRAN
VERDALLE I VJEN BOTES
ME TE MATH REVAN .

VALLJA ZAGORICE
NGA RRUGA DERSITUR
NE C'DO DERE SHQIPTARE
ESHTE E MIREPRITUR

I THONE MIRSEERDHE
JORGOZAGORITI
KJO VALLJA POEME
ZEMREN NA I NDRITI

[Jorgo Telo]

z,Jorgo,gjerat,o poezia ne kete rast,qe me stra-pelqeu dhe me preku,nuk ka nevoje per nje koment o kritik,te pakten nga ana ime.O me mire:
Kurr nje poezi arrin pothuajse perfektsjonin,e ne kete rast e ka kaluar,cdo kritik pozitive nuk i pershtatet,stonon.
Nuk mund te shkruaja "sa e bukur"kur eshte me e bukur,se "sa e bukura".
E ne kete rast bukuria nuk eshte vetem fjale,por mbi te gjitha realitet,eshte bukuri me kualitet,sepse eshte reale.
Fjala, prekese,me dukej me dukej komenti me preciz,i shtova fjalet,"se eshte"per te bindur veteveten se;edhe nga nje realitet o argument i "shemtuar" i "ndyre"mund te dali nje kryeveper.
Nga dhimjet e tua,doli nje bukuri....prekese...,se eshte.


E fillove me DOSTOJEFSKIN,na skllaveroni,vetem na ushqeni,ku nuk ka skllaveri me te madhe kur njeriu varet e mendon vetem per tu ushqyer,e vazhdon me:

A E SHIHNI PELLGUN TIM?
KY SESHT PELLG PO OQEAN
JA KETU SHIJOJ LIRIN;
PO DICKA PO MA PERTHAN

Dostojevskin,pak a shume e komentova,ndersa per kete stofe o per kete
mendim,nuk arri!se:
SE POETIT JORGO,I PERTHAJN PELLGUN,PO ESHTE GJITHMON,BRENDA E I LIRE NE OQEAN.

(Ma kerkove nje koment,e ta bera,nuk te mjoftonin vetem tre fjale.
Keshtu,gabimi eshte i imi,por "fai" ngelet i juaji,edhe sikur te pelqeje).

Shume faleminderit, SERO, DHE MOS HARRO, SE NUK BERE NDONJE MEKAT QE SHKROVE. Ne te moshuarve na vjen mire edhe, kur na thone nje "Miremengjesi!" ne shenje respekti e jo kur arrin edhe jep mendime per dicka me teper. Faleminderit! Ta paca borxh!

[SERAFIM DILO]

Shume faleminderit, SERO, DHE MOS HARRO, SE NUK BERE NDONJE MEKAT QE SHKROVE. Ne te moshuarve na vjen mire edhe, kur na thone nje "Miremengjesi!" ne shenje respekti e jo kur arrin edhe jep mendime per dicka me teper. Faleminderit! Ta paca borxh!

Miremengjes.

[SERAFIM DILO]

Lakror,krijimi eshte i bukur dhe i vlefshem.
Jam edhe un dakort me mendimin tend.(e prishe njecik me zotin serafim,po si sheperjot,kesaj rradhe ta falim).
"Po e shkruajte prap,do ti them Kicos,te veri mitrolozin".