Shërbimet Sekrete Serbe në Kosovë

[Kosovelli]

“Humbja e dosjeve të UDB-së në Shqipëri, një skandal i rëndë”

Lexova në shtyp se, ish-Drejtori i Shërbimit Informativ Shqiptar (SHISH), në vitet 1997- 2002, Zoti Fatos Klosi, deklaroi në një konferencë ndërkombëtare të organizuar dje në Tiranë se, dosjet më kryesore të ish-Sigurimit të Shtetit shqiptar për UDB-në serbe dhe agjenturën e saj në Shqipëri, ishin zhdukur nga arshivat e tij.


“Humbja e dosjeve të UDB-së në Shqipëri, një skandal i rëndë”


Lexova në shtyp se, ish-Drejtori i Shërbimit Informativ Shqiptar (SHISH), në vitet 1997- 2002, Zoti Fatos Klosi, deklaroi në një konferencë ndërkombëtare të organizuar dje në Tiranë se, dosjet më kryesore të ish-Sigurimit të Shtetit shqiptar për UDB-në serbe dhe agjenturën e saj në Shqipëri, ishin zhdukur nga arshivat e tij.
Humbja e dosjeve kryesore të UDB-së serbe në Shqipëri, është një skandal tepër i rëndë dhe një akuzë e hapur për ish-SHIK-un.
Ish-kryetari i ndjerë i Komisionit të Rendit Publik, SHIK-ut dhe Mbrojtjes së Kuvendit Popullor, Azem Hajdari, disa herë e ka denoncuar publikisht ish-drejtorin e SHIK-ut, për shitjen e dosjeve të UDB-së gjakatare serbe.
Arrestimi heroit kombëtar, Adem Jashari, dhe i liderëve të rezistencës kosovare në Tiranë, rrëmbimi, torturimi dhe zhdukja pa varr e atdhetarit Remzi Hoxha, janë akuza për krime kundër njerëzimit dhe bashkëpunim të hapur me UDB-në serbe! Kryesorja e mbi të gjitha akuzave është: As ajo vetë nuk do të dinte ta drejtonte kaq keq Shqipërinë, sa qeveritë e Tiranës këto vite!
Një sugjerim për Zotin Fatos Klosi: mos dil për gjah as i shoqëruar mbas këtij denoncimi të guximshëm!

[bindi]

Akoma ju me akuza dhe kunder akuza...Me e mira do te ishte qe kete energji mos ta perdorni
kunder njeri tjetrit sepse kjo logjike nuk sjell kurgje te mire...!E mira eshte e kunerta kesaj qe
jeni duke bere...!E lereni keto!!!Se armiku keshtu don me ju pa,te ndar dhe te perçare...Por
ju duhet te tregoneni me te mençur, per te mos rene ne gracka te ketilla.Qe veç ju mund te ju
sjellin deme...!

[Kosovelli]

E vërteta e agjenturës serbe, e zbërthyer përmes rastit të Branisllav Nushiqit

Cili është Branisllav Nushiqi

Cila ka qenë agjentura serbe e greke ne Shqipëri nga koha e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit e këtej e ç’detyra ka kryer ajo? Si e ka kanalizuar politikën shqiptare “pro” interesit të saj e kundër interesave të çështjes shqiptare? Cilat rryma politike ideologjike, morale, forca politike apo individë, janë financuar e mbështetur drejtpërdrejt apo indirekt nga këto politika? Cila është platforma e tyre ne kushtet e sotme?
Ja e vërteta e një studimi kosovar të vitit 1990 për metastazat e kësaj agjenture.

“Cili është Branisllav Nushiqi”? Ky është titulli i një shkrimi, me sa me kujtohet i vitit 1990, botuar tek Gazeta “Fjala” e Kosovës, e përdyjavshme, organ i Lidhjes se Shkrimtareve dhe Artisteve të Kosovës në atë kohë.
E mbajta me fanatizëm, për gati tre vjet dhe kur u krijua qeveria demokratike,pas zgjedhjeve te marsit 1992 e dërgova për botim tek RD me anën e përfaqësuesve te zgjedhur te PD ne Pogradec se isha i bindur se duhej bere publik dhe ne Shqipëri. Me thane se do te botohej por nuk u be. Pas disa muaj kur e pashe se nuk po botohej, kërkova te me kthehej, por me thane se ka humbur rastësisht dhe nuk gjendet. E kam kërkuar me pas me te njohur e miq qe lëvrojnë fushën e penës e dijes, për t’u gjendur ne Prishtine a gjetke e me është kthyer se nuk gjendej.
Shkrimi me ra ne dore kur akoma ishte terr e mezi dukej shkëndije. Ishim ne zbor (përgatitje ushtarake). Ne “Fushën e Madhe”, ne malet e Çervenakes, Fari Lickollari kishte mbështjelle bukën me gazetën “Rilindja” te Kosovës. E mora fletën e gazetës dhe e pyeta si i kishte rene ne dore. Me tha se ia kishin dhënë shoferët kosovare qe vinin për te marre tulla ne Shqipëri. Ne atë kohe Fariu ishte me pune kontrollor veteriner ne Doganën e Q. Thanës. Tani është pensionist këtu ne Pogradec. I kërkova te ruante çdo gazete qe i binte ne dore nga Kosova dhe te ma jepte kur te kishte mundësi. Akoma ishte kohe e censurës dhe pune jo pa rrezik, por Fariu ishte burrë me karakter dhe po ta jepte fjalën e mbante. Kështu me solli disa gazeta dhe mes tyre “Zërin e Rinise”, numrin qe kishte “Ekspozitën e tmerrit”, te cilën e kam edhe sot, dhe “Fjalen”, e cila kishte ne faqen e fundit te saj, me shkrim te imët shkrimin me titull “Kush është Branisllav Nushiqi”.
“Fjala” e Kosovës ishte me sa mbaj mend gazete e përdyjavshme dhe me format te madh. Nuk me kujtohet cili historian apo studiues i Kosoves e kishte gjurmuar e gjetur materialin. Ne ate kohe te gjithë shkrimtaret, artistet e studiuesit e Kosoves ishin ne nje front per çështjen kombetare dhe Kosovën Republike si hap drejt pavaresise, perjashto te shiturit dhe te dorezuarit apo te natyralizuarit me pushtimin si kudo ne raste te tilla.
Nuk ishte analize, ishte botimi i letres se Branisllav Nushiqit derguar Mbretit te Serbise dhe Ministrit te Punëve të Jashtme te Mbreterise Serbe si perfaqesues i Mbreterise Serbe prane Lidhjes Shqiptare te Prizrenit. Nga përmbajtja e saj dilte ne drite te diellit kush ishte ky Branisllav Nushiqi: hartuesi i nje platforme antishqiptare, e cila qe prej ahere ka qene me djallezorja.
Ne fillim jepej nga autori shkurt te dhena per B.Nushiqin, me origjine nga babai nga fshatrat e bregut te Vlores, i cili kishte emigruar ne te ri ne Serbi a Mal Te Zi, ishte martuar me nje serbe, kishin pjelle nje djale qe u vune emrin Brano Nushi, i cili si u rrit, kishte mbaruar shkollen ne Beograd dhe per te theksuar se ishte serb i vertete dhe jo gjysmak e kishte perpunuar emrin nga Brano ne Branisllav dhe mbiemrin nga Nushi ne Nushiq. Me tej caktohet nga Mbreti i Serbise si përfaqësues i tij pranë Lidhjes Shqiptare te Prizrenit. Pas kesaj vazhdon letra e Branisllavit me informacionet e rekomandimet per Mbretin e Serbise dhe qeverine serbe per shkaterrimin e Lidhjes se Prizrenit, ndërtimin e nje platforme antishqiptare, kanalizimin e tyre ne interes te Serbise dhe thelbi i përmbajtjes ishte ky: “LSH Prizrenit ka organizuar 70 mijë luftëtare te armatosur nga te gjithe viset e Shqiperise te vendosur deri ne vdekje per çështjen e tyre. Kesaj hordhie te armatosur(citohet Branisllav Nushiqi) nuk do t’i bënte balle asnjë fuqi ballkanike veç Portes se Larte. Mbretëria e Serbisë nuk duhet te përplaset me këtë fuqi ushtarake. Ajo duhet te beje sikur e mbështet, ndërsa do te gjeje kohe te mjaftueshme për ta drejtuar kundër Portës se Larte. Kjo është e vetmja mënyre për ta mposhtur. Keshtu Serbia do te zgjidhe te gjithë pretendimet e saj ne Kosove dhe viset shqiptare. Njëkohësisht - vazhdon Nushiqi ne letren e tij - duhet t’i japë te kuptoje Stambollit qe nuk po veprohet kundër Portës. Ndaj ne mbështetje te Lidhjes Shqiptare te Prizrenit do te dale ndonjë shoqate a lëvizje serbe qe do t’i beje shqiptaret te kuptojnë se Serbia është me ta, ndërsa qeveria serbe do te reagoje kundër saj duke u thënë shqiptareve se s’kemi ç’t’i bëjmë hapur Portës se Larte, e kësaj te fundit do t’i leme te kuptoje se këto lëvizje nuk janë politike shtetërore. Gjithashtu - vazhdon Nushiqi - duhet bindur Mbretëria e Malit të Zi qe te lejoje një konsull serb ne Shkodër se Lidhja Shqiptare e Prizrenit këmbët i ka ne Prizren ndërsa kokën e ka ne Shkodër”.
Ky ishte thelbi i letres se Nushiqit dhe ngjau si ai e planifikoi. Ne LSH e Prizrenit fitoi krahu qe kërkonte lufte me Porten e Larte dhe dihen pasojat. Bashke me shkatërrimin e LSHP mori goditje te pariparueshme per me shume se 100 vjet edhe çështja shqiptare ne tërësi. Serbia aneksoi Kosovën dhe Shqipërinë Juglindore, Mali i Zi Veriun e Shqipërisë dhe Greqia Jugun e saj, Çamërinë e cila përveçse u zaptua, u shpopullua me masakra e gjenocid te papare ne historinë e re të Europes.
Gjakderdhja e 10 viteve te fundit te shekullit te njëzet ne Ballkan nuk i ka rrenjet ne sundimin otoman, por ne copëtimin e trojeve shqiptare gjate përmbysjes se Portes se Larte, ne zaptimet dhe gjenocidin mbi popullatën autoktone shqiptare. Qe ne momentin e krijimi te shtetit grek e serb, nisi politika e aneksimit te territoreve shqiptare, asimilimit te popullatës se tyre dhe kur kjo nuk arrihej, fillonin shfarosjet dhe shpopullimi, pra vise te Shqipërisë pa shqiptare. Këtu i kane rrënjët politikat e egra te gjenocidit ne Ballkan, këto janë rrënjët ne krijimin dhe zgjerimin e shteteve te Serbisë e Greqise, këtu fillojnë politikat çnjerëzore e plaçkitëse te këtyre krijesave te ushqyera me masakra mbi trojet e popullatën shqiptare.
Dhe sot e kësaj dite nuk kane hequr dore nga politika aneksioniste mesjetare, veçse kane përshtatur taktikat ne kushtet e krijuara kundër dëshirës se tyre dhe me force. Sot ata përpiqen të zaptojnë ekonominë strategjike te Shqipërisë. Kjo është platforma e tyre sot dhe kjo duket sheshit.
Ndaj shtrohet pyetja: Kur qendra e Shqipërisë te sotme u zhvendos nga Shkodra ne Tirane ku u perqendrua agjentura e strategjia serbe!? Sigurisht ne Tirane. Historia e midis dy luftrave, e luftes se dyte dhe e pas luftes se dyte botërore e vërtetoi kete, me kontributin e dhënë per krijimin e PKSH nen tutelen e PKJ , ne vendosjen e regjimit komunist ne Shqipëri, i cili ishte kunder interesave te shqiptareve dhe pro interesave te Serbise e Greqise, kishte apo s’kishte lufte ideologjike midis tyre.
Nese Shqiperia e Sotme do te ishte demokraci pra jo diktature pas Luftes se Dyte Boterore, Serbia do te gjendej rruges si Rusia para Gjermanise Perendimore dhe me shqiptaret nuk do te luhej njesoj sikunder nuk luhet dot sot njesoj. Shqiperia do te ishte “Zvicra e Ballkanit”, siç ishte ëndërruar prej shekujsh dhe Kosova ne Minimum do te ishte “Sllovenia”ne Jugun e Jugosllavise e Serbise. Nushiqet, Çubrilloviqet e Millosheviqet e dinin kete, i kishin bere mire llogarite deri diten kur luftetaret e lirise moren armet ne dore per clirimin e Kosoves dhe keshtu dhe te Shqiperise,deri diten kur Presidenti Klinton lexoi 600 faqe histori, pra thelbin e saj,ate qe marrim me mend nga pasojat historike (Sipas Xh.Rubin zedhenes i Shtepise te Bardhe qe njoftoi nderhyrjen ushtarake te NATO-s), deri kur kryeministri i Britanise Toni Bler vraponte neper shkallet e avionit per te takuar refugjatet kosovare e deri kur Franca u kthye me ne fund ne krahun e te drejtes dhe fatkeqesia e fatmirësia, njëkohësisht i ribashkoi shqiptarët pas mëse një shekulli.
Dua te falenderoj ate studiues kosovar, dijetar me kurajo e me mendje te mprehte qe botoi para 20 vjeteve kete material historik qe zbardh politiken e Serbise, dhe per analogji dhe te Greqise. Nese ne Kosove e dine mire kush eshte Branisllav Nushiqi, Çubrilloviqi dhe Akademia Serbe, ne Shqiperi s’eshte e njejta gje. Platforma antishqiptare punonte nepermjet nomenklatures, propagandes, falsifikimt te fakteve historike dhe politika antishqiptare kishte penetruar thelle e lart. Platforma “Nushiq”, si dosja “Mitrokin” qe do te thote te besh agjentin pa e ditur qe je i tille, u pershtat ne kete rast si penetrim politik, ideologjik e moral e si platforme e eliminimit te ideve nacionaliste dhe mbartesve te tyre dhe si agjenture e drejtpërdrejtë apo vasalitet i fshehur nga faqja e publikut. Ndaj ka vlera ribotimi i ketij shkrimi, i cili duhet te jete gjekundi ne ndonje shtepi a biblioteke shqiptare. Duhet ta dine dhe shqiptaret e ketushem kush eshte Branisllav Nushiqi dhe platforma e tij e stërholluar antishqiptare, kush eshte ky gjysemserb gjysemshqiptar nga gjaku e më serb se serbët nga mendja e veprat. Keshtu do te dine te dallojne ata qe kane qene e jane me mendjen e tij, ata qe jane te infektuar prej saj dhe ata qe padashje i kane sherbyer asaj. Ne kohen e diktatures ne dukje behej perpjekje te krijohej ideja se mbeshtetej Kosova dhe çështja shqiptare, por kjo çështje perdorej per interesa te klikes ne pushtet per faqe te publikut dhe sidomos per te patur influence ne opinionin e shqiptareve ne emigrim dhe ne fakt behej e kunderta. Sigurimi i Shtetit praktikisht bashkepunonte me UDB, patjeter me marreveshje midis dy paleve. Shqiptaret e arratisur ne Jugosllavi ktheheshin ne Shqiperi dhe Kosovaret e ardhur ne Shqiperi ilegalisht pergjithesisht dorezoheshin ne Jugosllavi ose burgoseshin si agjente. Duhet te kete qindra raste te tilla te dokumentuara. Me “politiken e shkallezimit” u krijua gradualisht psikoza se çdo kosovar eshte “Agjent i UDB” dhe kjo do te pershtatej me te njejten politike pas renies se diktatures me perhapjen e psikozes se kosovaret jane”te liq e te pabese etj”, me forma te hapura dhe me gazeten gojore agjenturore. Politike e shkallezimit ishte perpunimi gradual i opinionit me qellim te caktuar me te gjitha mjetet e e propagandes. Ne kohen e diktatures funksiononte nepermjet strukturave te caktuara, te cilat me pas nuk u nxoren ne faqe te diellit asnjehere. Fillonin punen nepermjet gazetes gojore, e me pas e merrte ne dore partia e organet e diktaturessipas rastit,ose me se paku krijohej nje opinion ne sherbim te regjimit. Keto psikoza u shemben kur Kosova u çlirua dhe me kete rast nderruan krahun dhe perpunuesit e opinionit ne kete drejtim. Tani ata kane front te ri, mund t’i shohesh dhe te bertasin per Kosoven e çështjen kombetare dhe me ne fund dhe kjo eshte nje tregues i madh, nuk u ka mbetur udhe tjeter.
Nderkohe pas renies se diktatures punohej ne te dy krahet per te perhapur psikollogjine e kapitullimit para makinerise ushtarake serbe,me krijimin e psikozes se eshte e pamundur te luftohej kunder saj,se ajo do te nenshtronte cdo ushtri ne Ballkan e per me teper se kish per gje e Italine. Keto psikoza përhapeshin jo rastesisht dhe i kam gjetur dhe midis disa shqiptareve te Kosoves ne Zyrih ne fund te nëntorit 1998, te cilet e shtronin me emocion e përkushtim çështjen e Kosoves, por u ish mbushur mendja se nuk i dilej kësaj makinerie. Kjo psikoze u thye nga mësimi me i vjetër i historisë se lufta për liri nuk merr parasysh fuqinë dhe egërsinë e pushtuesit, e ajo dite do te vinte si dhe erdhi. Ata qe luftuan me penën, mendjen e tyre dhe me gjithçka munden këtë psikoze e u ndeshen me te ishin ne krahun e duhur ne shërbim te Atdheut te tyre e çështjes kombëtare, mbajtën ndezur shkëndijën e lirisë qe prej ditës se robërisë te Kosovës e deri ne çlirimin e saj për me tepër se katër breza. Ata qe rrëmbyen armët dhe thyen me çdo sakrifice te mundshme njerëzore këtë psikoze ata fituan betejën e pare për pavarësinë e Kosovës,ne frontin me te vështire, ata te cilët u flijuan,apo i mbijetuan betejave, luftuan për lirinë e gjithë shqiptareve dhe brezave qe do te vijnë,ata thyen prangat e nënshtrimit e gjunjëzimit para pushtuesit dhe sollën ditën e nderuar te shqiptareve e te lirisë, pavarësinë e Kosovës. Pavarësia e Kosovës dhe komunikimi mbarëshqiptar ka goditur dhe shkulur rrënjët e psikologjinë antishqiptare ne vete gojën e shqiptareve, por nuk i ka zhdukur ato përderisa nuk u është dhëne përgjigje këtyre pyetjeve:
Cila ka qene agjentura serbe e greke ne Shqipëri nga koha e LSHP e këtej e ç’detyra ka kryer? Si ajo ka kanalizuar politiken shqiptare pro interesit te saj e kundër interesave te vendit e çështjes shqiptare? Cila është politika e vërtete e shtetit grek e serb qe ne diten e krijimit te tyre, ne raport me çështjen shqiptare? Cilat rryma politike ideologjike, morale, forca politike apo individë, janë financuar e mbështetur drejtpërdrejt apo indirekt nga këto politika? Cila është platforma e tyre ne kushtet e sotme? Pse gjithë krerët e shtetit grek deri ne çlirimin e Kosovës kane deklaruar hapur se “Kosova nen Serbi eshte interes strategjik i Greqisë? Pse sot mbahet peng Kosova me veriun e Mitrovicës nga Rusia e Serbia dhe shtypet pa mëshire popullsia shqiptare ne Presheve, Bujanoc e Medvegje?
Pa keto përgjigje historia e Shqipërisë, Kosovës dhe çështjes shqiptare ne Ballkan do te jete e paplote, ose gjysem e helmuar si Nushiqi. Pa këto pergjegje nuk mund te shkruhet si eshte historia e Ballkanit dhe kështu dhe e Europes, e cila me ne fund hoqi dore nga mbeshtetja e politikes aneksioniste e koloniale te Serbisë e Greqisë ne Ballkan dhe nga heshtja per gjenocidin ndaj popullit shqiptar. Çështja shqiptare do te vihet ne vend dhe historia duhet te nxjerre ne drite te vërtetat e nuk duhet te lere ne harrese masakrat shekullore te serbeve e grekeve ndaj shqiptareve autoktone. Politika sllave doli ne drite me gjithë takëmet e saj ne fund te viteve ‘90. Pas ushtrisë serbe, doli hapur ta shohin dhe ata qe s’kanë sy e mendje, politika antishqiptare shekullore e pansllaviste e Rusise per te cilen Sekretari Amerikan per Mbrojtjen ne Prishtine deklaroi se “Nuk do te lejohet me qe Rusia ta perdore Kosoven si oborrin e saj mbrapa shtepise”. Tani Putini flet si dikur Cari i Rusise e Mbreti i Serbisë diku nga shekulli i 19 dhe nushiqet e tij jane koshtuniqet e tadiqet. Kjo rrezoi me ne fund edhe tezen e disa internacionalisteve shqiptare(qe ka dhe sot),se Rusia nuk do t’ia dije per Kosovën dhe çështjen shqiptare. Nga deklaratat e Putinit duket sheshit se me çfarë fuqish madhore djallezore e dashakeqe ka patur te beje çeshtja shqiptare, atdhetaret shqiptare e luftëtarët e lirisë, per me teper se nje shekull e gjysem,sa e vështire ka qene fitorja e pavarësisë te Kosovës dhe per kete shkak dhe pse e vonuar sa e ndritur, sa e bardhe, sa ditemire. Çështja shqiptare me pavaresine e Kosoves ka marre zgjidhjen e saj thelbësore,por akoma eshte nje trung, jo i krasitur,por i prere deri ne dege,qe pret te lulëzoje. Do te zgjidhet perfundimisht kur shqiptaret te vendosin te lire te bashkohen ne trojet e tyre etnike e natyrale, kur politika shqiptare nuk do tu leshoje pe për interesa kolltukësh politikave neokolonialiste te Greqise e Serbise, kur interesat jetike e strategjike te shqiptareve do te mbrohen me kurajo nga vete ata dhe perfaqesuesit e tyre politike, kur Greqia do t’i ktheje tokat e grabitura me dhune e gjenocid popullit shqiptar te Çamërisë.

[Kosovelli]

Akoma ju me akuza dhe kunder akuza...Me e mira do te ishte qe kete energji mos ta perdorni
kunder njeri tjetrit sepse kjo logjike nuk sjell kurgje te mire...!E mira eshte e kunerta kesaj qe
jeni duke bere...!E lereni keto!!!Se armiku keshtu don me ju pa,te ndar dhe te perçare...Por
ju duhet te tregoneni me te mençur, per te mos rene ne gracka te ketilla.Qe veç ju mund te ju
sjellin deme...!

per me shkie gjithmon do te kemi akuza kunder tyre se na kan shume borgje i kemi armik dhe kurr nuk do ti harrojm
nese une publikoje sene te kqija te cilat na i kan ber shkiet nuk besoi se po bej ndonje mekat.

[Kosovelli]

KUSH JANË PERSEKUTUESIT E SHQIPTARËVE, PAS LDB’së?!

Ali Shkukria prokuror i parë publik i “Kosmetit”!!
· Kush e përgatiti Kuvendin e Prizrenit më 8 - 10 korrik 1945?!
· Cilat ishin pikat e rendit të ditës në Kuvendin e Prizrenit?
· Kush ishin delegatët e përzgjedhur të Kuvendit të Prizrenit?!
· Sa shqiptarë u vranë e u persekutuan gjatë viteve 1941 - 1947?!
· Kush ishin gjyqtarët e parë të “gjyqit popullor krahinor të kosmetit” ?!

[Kosovelli]

ZANAFILLA E UDB’ës FAMËKEQE!

Dihet mirëfilli se pas Luftës së Dytë Botërore, syri dhe veshi i regjimit jugosllavë ishte padyshim Shërbimi famëkeq UDB.

Ku e kishte zanafillën kjo famëkeqja UDB për Kosovë, e cila ia nxiu jetën shqiptarëve ?!

Më 14 maj 1944 me vendim të Shtabit Suprem të UNÇJ-së, u formua OZN’a (Odelenje za Zashtitu Naroda - Dega e Mbrojtjes Popullore) e cila fillimisht ka vepruar në kuadër të seksionit të MP të KANÇJ’së. Ky formacion shfarosës për shqiptarët, në Kosovë u themelua më 1 shtator 1944. Të gjitha dokumentet e kohës flasin se OZN’a për Kosovë është formuar me kërkesën e “Komitetit Krahinor të Kosmetit” dhe të Komitetit Qëndror të PKJ-së. Për formimin e saj, përgjegjës ishte Aleksandër Rankoviqi, i cili për atë ditë i kishte ftuar në një takim - në ishujt Vis të Kroacisë:

1. Miladin Popoviqin ( udhëton nga shqipëria për në Vis),
2. Dushan Mugoshën dhe
3. Spasoje Gjakoviqin.
Në këtë takim u vendos që shef i OZN-ës për Kosovë të emrohej Spasoje Gjakoviqi. Me rastin e promovimit të OZN-ës në Kosovë, në radhët e saj ishin edhe tre anëtarë të “Komitetit Krahinor të Kosmetit”:

1. Ali Shukria, ( Shih në foto )
2. Çedo Mijoviqi dhe
3. Sahit Bakalli.

Me rastin e formimit të të ashtuquajturës ”Qeveri demokratike” në mars 1945, OZN’a hyri në përbërjen e Ministrisë së Punëve të Brendshme, ndërsa pas shpalljes së Kushtetutës së parë të Jugosllavisë së AVNOJ-it ( janar 1946) ajo u shndërrua në UDB (Uprava Drzhavna Bezbednosti - Drejtoria e Sigurimit Shtetëror - DSSH). Me këtë emërtim UDB’a veproi deri në korrik të vitit 1966, kur në Plenumin e Brioneve u largua nga pushteti Aleksandër Rankoviqi.
Pas disa ndryshimeve sipërfaqësore brenda këtij shërbimi, UDB’a u emërtua si SDB (Slluzhba Drzhavne Bezbednosti - Shërbimi i Sigurimit Shtetëror), por, pavarësisht nga ndryshimi i emrit, populli shqiptar deri në ditët e sotme e njihte si UDB.
Krahas SDB alias UDB-së ka vepruar edhe një shërbim tjetër sekret i njohur si KOS (Kontra Obaveshtajna Sluzhba - Shërbimi Kundërspijunues). KOS’i ka vepruar në kuadër të Armatës jugosllave APJ.
OZN’a / UDB’a / SDB dhe KOS’i ishin dhe mbetën shërbimet sekrete antishqiptare dhe më monstruoze në luftimin e Lëvizjes Kombëtare Shqiptare gjatë viteve 1945 - 1999...

ALI SHUKRIA PROKUROR I PARË PUBLIK I “KOSMETIT”!

Ndonëse këto shërbime antishqiptare konsideroheshin si “Dorë e fortë” brenda shtetit jugosllavë dhe si të tilla i ndiqnin, keqtrajtonin dhe i burgosnin pamëshirë shqiptarët, kudo dhe në çfardo forme që kundërshtonin regjimin e ri jugosllavë, më 3 shkurt 1945 në bazë të vendimit të Mbledhjes së AVNOJ’it mbi formimin dhe kompetencën e ”Prokurorit Publik të Jugosllavisë Demokratike Federative”, u formua edhe “prokuroria publike e Kosovës dhe Metohisë,

[Kosovelli]

AKTET GJENOCIDALE TË UDB-SË NDAJ TË BURGOSURVE POLITIKË Shqiptarë

Nga Prof. Dr. Sabile Keçmezi-Basha
Në këtë studim do të japim disa nga rastet drastike dhe disa akte më gjenocidale që i zbatonte UDB-ja dhe udbashët, e që ishin më të shpeshta ndaj të burgosurve politikë shqiptarë. Ato dëshmojnë se qëllimi i fundit i tërë kësaj ishte zhdukja dhe shfarosja fizike e kombëtare e kësaj popullate. Pothuajse të gjitha rastet e tilla ishin dukuri. Shqiptarët, kudo që ishin dhe kudo që vendoseshin nëpër burgje, kishin të njëjtin trajtim, posaçërisht nga joshqiptarët.
Aktet gjenocidale ndaj të burgosurve politikë shqiptarë, nuk janë vetëm të dhjetëvjetëshit të fundit të shekullit XX. Mjerisht, e tërë kjo zgjat me shekuj, por në forma të tjera, në mënyra e me mynxyra të mbuluara. Kështu, dhuna mbi popullin shqiptar vijon pandërprerë. Në vitet 1981-1989, rritet statistika morbide e të burgosurve. Në këto kushte me dhjetëra anëtarë të organizatave ilegale e kanë pësuar nëpër burgje. Me qindra kanë mbetur invalidë të përjetshëm, ndërsa me qindra familje janë bërë qytetarë inferiorë, sepse përmes torturës shpirtërore mbi ta, bëheshin edhe trajtime makabre, deri në shkallë vdekjeje ose gjymtimit fizik.[1] Fillohej me aktin e arrestit, të burgimit në hetuesi. Masa që ushtroheshin gjatë kësaj procedure ishin keqtrajtimet fizike e psikike. Të arrestuarit në këto trajtime e pësonin aq shumë, saqë edhe dëshmitë më rrëqethëse janë tepër të varfra për ta pasqyruar tërë gjenocidin që ushtrohej mbi këta patriotë. Pesë dekada të Jugosllavisë socialiste ishin vite gjahu mbi shqiptarët. Metodat që përdoreshin nëpër qelitë e burgjeve, me gjasë, nuk mund të hasen as në vendet më raciste në botë. Por, nuk do të ndalemi në këto. Udbashët udhëhiqeshin me sintagmën e njohur: “Qëllimi arsyeton mjetin”, andaj për ta ishte i lejueshëm çdo mjet, vetëm e vetëm që të bënin shpëlarjen e shpirtit e të trurit nga historia dhe ideologjia. Askund në botë nuk ka ndodhur që policia të shkonte si në teatër për të ndëshkuar “të planifikuar për krim”.
Aktet gjenocidale, vetëm se në mënyrë më perfide e në vazhdimësi, u kryen te të gjithë anëtarët e organizatave ilegale shqiptare që u zbuluan. Pas zbulimit të Komitetit Nacional Demokratik Shqiptar, pushteti serbosllav i dënoi udhëheqësit e tij me pushkatim: Halim Spahiun, Tahir Dedën, Kajtaz Ramadanin, Rexhep Kabashin, Rifat Krasniqin, ndërsa shumë të tjerë u mbyllën me burgje dhe u dënuan me vite marramendëse.[2] Një vit më vonë zbulohet grupi tjetër i po kësaj organizate. Udhëheqësit e tij: Hysni Rudi, Mehmet Bushi (që të dy oficerë me akademi të mbaruar), Azem Morana, Halim Orana (juristi i parë në Gjilan), dënohen me pushkatim.[3] Më 26 korrik 1946, nën udhëheqjen e patriotit Gjon Serreqi, organizata konsolidohet dhe ndërkohë mban Kongresin e Pestë të NDSH-së në vendin e quajtur Blinajë (Mali i Lipovicës). Një vit më vonë zbulohet edhe ky aktivitet, shumica e udhëheqjes burgosen. Gjykimi i tyre mbahet në Gjimnazin e Prishtinës “Sami Frashëri”. Me pushkatim dënohen: Gjon Serreqi, Ajet Gërguri, Ukë Sadiku dhe Osman Bunjaku. Prokuror i krejt kësaj ishte, kush tjetër – Ali Shukrija.[4]
E frymëzuar nga Gjon Serreqi, më 1948 u formua organizata e re e KNDSH-së, por edhe kjo u zbulua dhe shumë anëtarë të saj ranë në burg dhe kurrë nuk dolën prej tij. Më 1950 u zbulua grupi i Metush Krasniqit, patriot i shquar. Në bazë të aktakuzës nr. 112/62, mësuesi Shaban Shala, në shtator të vitit 1960 formoi grupin politik me emrin “Organizata Nacional Demokratike Shqiptare”.[5] Kryetar i saj u zgjodh Shaban Shala.
Më 1958 për herë të parë bie në burg Adem Demaçi,[6] ndërsa gjashtë vjet më vonë ai formon organizatën ilegale “Lëvizja Revolucionare për Bashkimin e Shqiptarëve”.[7] Po në këtë periudhë veprojnë dhjetëra grupe politike atdhetare, formale e joformale, të cilat ishin të liruara nga hipotekat e organizatave të vjetra politike. Në krye të këtyre grupeve politike, të cilët u burgosën në intervale të ndryshme, gjatë kësaj periudhe dalloheshin: Kadri Halimi, Hyrie Hana, Ali Aliu, Rexhep Abdullahu e shumë të tjerë. Zbulohet grupi i Kadri Osmanit “Grupi Revolucionar” (1969).[8] Për herë të dytë burgoset Adem Demaçi, zbulohet organizata ilegale e tij dhe bien në burg shumë ilegalë anembanë Kosovës e jashtë saj.
Me kohë, armiqtë e përbetuar të shqiptarëve, udbashët, filluan një nga një t’i zbulonin organizatat ilegale. Nëpër burgjet jugosllave, shqiptarët, të dënuar politikë, filluan të bëheshin shumicë. Edhe pse pushtetmbajtësit trumbetonin se shqiptarët, si popull, në këtë shtet qenkan pakicë kombëtare, burgjet e dëshmonin të kundërtën. Shqiptari, të cilit i ishte suprimuar liria në mënyrë represive, ishte qenie e shqetësuar. Mirëpo, në të vërtetë të shqetësuar, madje edhe të mjerë, ishin ata që këtë popull e robëronin. Individi, njësoj si kolektiviteti, mund të privohet nga liria, që me fjalorin e dhunës do të thotë se mund të burgoset. Mirëpo, kjo nuk do të thotë se me burgosjen e qenies fizike të njeriut, burgosen edhe qenia e tij mendore, ideja dhe vullneti për liri. I robëruari do të bëjë çmos për t’u çliruar, robëruesi, nuk do të kursejë asgjë nga arsenali i dhunës për të ruajtur gjendjen robëruese, për ta kufizuar, për ta ndrydhur e për ta ngulfatur lirinë. Forcë pozitive ishte ajo e popullit shqiptar dhe e organizatave ilegale që përpiqeshin të liroheshin nga robëria, por forcë (natyrisht, negative) ishte edhe ajo e shtetit që kufizonte lirin në çdo shteg. Mirëpo, duke e kufizuar lirinë e popullit liridashës, ata vetë kufizoheshin, vetëmohoheshin...Këto procese dalëngadalë e asgjësonin fuqinë dhe forcën e robëruesit. Nëse është kështu, e kështu është, atëherë mund të themi se populli shqiptar, i “determinuar” si popull i ndarë dhe jo i lirë, doemos duhet të jetë i lirë. Ndërkohë, ata që s’mund ta mendojnë qenien shqiptare të lirë, aq më pak të bashkuar, si gjithmonë, do të mundohen me dhunë e me arreste ta pengojnë lirinë dhe bashkimin e plotë të shqiptarëve në këto troje. Për këtë arsye përdorën një seri metodash gjenocidale, vetëm e vetëm që ta shkokëlonin shqiptarin nga gjakimi shumëshekullor.
Vuajtja, dhembja e individit nuk vinte nga arsyeja vetjake, nuk vinte nga uni i tij, por nga vuajtja e madhe e vetë popullit shqiptar në përgjithësi, nga oktapodi serbo – sllav dhe gjenocidi i egër që ushtronin mbi këtë popull. Nëpërmjet akteve gjenocidale, udbashët zbulonin diçka të tmerrshme e shqetësuese, nëpërmjet dhunës zbulohet realiteti fizik, etnik, social dhe politik, ndryshe nga tendenca shfarosëse kombëtare.
Kundër të burgosurve politikë shqiptarë shumë akte gjenocidale i zbatoi vetë shteti (kjo do të thotë se gjenocidi ndaj popullit shqiptar ishte i organizuar në mënyrë institucionale), i zbatuan organet kompetente dhe UDB-ja, që ata i merrnin në trajtim. Format më të shpeshta të praktikës represive ndaj të burgosurve politikë shqiptarë kanë qenë:

Transferimi i të burgosurve politikë shqiptarë nga burgjet e Kosovës

Duke filluar që nga Sllovenia, Stara Gradishka, Zenica, Sremska Mitrovica, Beogradi, Nishi, Pozharevci, Idrizova e shumë vende të tjera anembanë ish-Jugosllavisë. Shqiptarë të dënuar politikë, burgun e vuanin në burgjet më famëkeqe dhe më të largëta. Kjo ishte forma më barbare, që ndikonte edhe te të burgosurit edhe te familjet e tyre, si në aspektin e shpenzimeve materiale, ashtu edhe në atë psikik e fizik të vizitorëve. Ndodhte që, mu për shkak të largësisë, të burgosurin me muaj (ndonjëherë edhe me vite) të mos e vizitonte askush. Ish i burgosuri politik, Binak Ulaj, për pesë vjet, sa ka vuajtur burgun, për shembull, vetëm një herë e kishte vizituar nëna plakë.[9] Ai, duke i parë mundimet e nënës, kishte kërkuar nga ajo që më të mos e vizitonte. Udhëtimi i largët, ndërrimi i njëpasnjëshëm i automjeteve (treni, autobusi etj) dhe shkuarja në një qytet të panjohur, ishte një golgotë e vërtetë, ndërsa kaptinë më vete ishte edhe vetë akti i vizitës. Ndonëse në shumë burgje, me rregullore vizitat ishin të parapara të zgjasnin 30 minuta,[10]për shqiptarët ato shkurtoheshin dhe zhvilloheshin në praninë e gardianit, i cili njëherësh ishte edhe përgjues. Vizitorët ishin të detyruar të flisnin në gjuhën serbe, kurse shumë nga ta nuk e dinin këtë gjuhë, andaj detyroheshin që të ktheheshin pa e parë të burgosurin. Rasti më flagrant ishte kur më 28 janar 1965, Adem Demaçi i kishte shkuar për vizitë nëna. Ajo, për shkak se nuk e dinte gjuhën serbe, kishte qenë e detyruar që të kthehej në shtëpi pa e parë kurrë të birin. Pas një kohe të shkurtër kishte vdekur, duke i thënë së bijës Ajshes “Ç’më vyen më jeta, kur nuk më lanë ta shoh djalin tim”.[11] Ose në një rast tjetër sikur donin që grilat e burgut të futeshin edhe në kokën e fëmijës së vogël. Është ky rasti i bijës së vogël të Hydajet Hysenit, e cila e kishte vizituar babanë në burgun e Beogradit. Këtyre u ishte lejuar vizita, por vetëm nëpërmjet grilave, kur ai kishte qenë në gjendje shumë të rëndë shëndetësore, si pasojë e torturave. Ai tregon se fare nuk i kujtohet të ketë pasur vizitë. Vajza e vogël ishte tmerruar. Hydajeti më vonë kishte bërë ankesë dhe kërkesë “që vizitat, së paku kur vijnë fëmijët, të bëheshin në kushte normale, në dhomën e vizitave të rregullta”.[12] Mirëpo, kërkesa nuk ishte miratuar. Qëllimi dihet, ata donin t’i shkatërronin jo vetëm të burgosurit, por edhe të afërmit e tyre.

[Kosovelli]

Trajtimi i mbyllur

Të burgosurit shqiptarë, sapo vinin nëpër kazamatet jugosllave, menjëherë i nënshtroheshin trajtimit të mbyllur, fare nuk kalonin në sektorin e pranimit (karantina). Kështu shkelej neni 97 i LEASP-it.[13]E tërë kjo kishte për qëllim presionin e vazhdueshëm kundër bindjeve të tyre politike. “Në funksion të qëllimeve të synuara ndaj të burgosurve, të vendosur në repartin e mbyllur, është zbatuar një varg masash të kundërligjshme, të cilat lanë gjurmët e tyre në shëndetin tonë fizik e psikik,[14] rrëfen Nezir Myrtaj, në ankesën drejtuar Sekretariatit Federativ të Judikaturës dhe Administratës së Përgjithshme në Beograd, përmes SHNP-së- Zabella të Pozharevcit.
Ndodhte që i burgosuri të ishte i sëmurë rëndë, por kjo nuk luante rol, ai edhe në këtë gjendje shëndetësore mbahej në vetmi, ku mungonte ndihma mjekësore. Ndërkaq, shumë të burgosur të tjerë, si pasojë e kushteve dhe e presioneve, pësonin sëmundje të ndryshme fizike e psikike. Si rast më tipik i këtij presioni është ai i Ibrahim Krasniqit, të cilin pas një kohe nga burgu e nxorën të vdekur. Të ndjerin deri në fund e kishin mbajtur me këtë trajtim, pa i ofruar as ndihmën më të vogël mjekësore.[15] Këtë mënyrë të vuajtjes së burgut e kanë kaluar të gjithë të burgosurit politikë shqiptarë, prandaj shumë nga ta kanë pësuar trauma psikike. Shumë të burgosur të tjerë janë operuar për shkak të sëmundjeve që i pësonin në këto biruca. Për sëmundjet e lehta e të zakonshme, as të mos flitet, ngase është vështirë të gjesh ndonjë të burgosur politik shqiptar që nuk ka vuajtur nga reuma, nga dëmtimi i të parit, nga sëmundjet e organeve të tretjes, të frymëmarrjes etj.

“Cimerë” të të burgosurve politikë shqiptarë edhe kriminelë, psikopatë dhe të sëmurë nga sëmundjet ngjitëse

Akti tjetër i keqtrajtimit të të burgosurve shqiptarë ishte vendosja e tyre nëpër qelitë e burgut me persona problematikë, që në të shumtën e rasteve ishin të sëmurë patologjikë, kriminelë dhe vegla të personelit të burgut. Ata në çdo kohë kanë qenë të gatshëm që t’i zbatojnë urdhrat e eprorëve të vet. Për këtë dëshmon rasti i Enver Topallit, i burgosur politik nga Ferizaj, i cili në një intervistë dhënë gazetës “Zëri”, thotë: “Gjashtë muaj i pata kaluar në qelinë numër 7 të burgut të Nishit me njëfarë Pavlloviqi, psikopat, i cili në vend të bukës, hante bërllok, që të bëhej sa më i “fortë” dhe, siç thoshte, ta “çlironte” Kosovën nga shqiptarët. Atë çdo ditë gardianët e nxisnin që të dëshmonte forcën e tij prej “boksieri” mbi të burgosurit shqiptarë. Edhe sikur ai të më sulmonte natën në gjumë, zor se dikush do të kërkonte fajësinë prej tij”.[16] Ose, rasti tjetër, kur në një ankesë, drejtuar organeve kompetente, Hydajet Hyseni shkruante: “Më marrin pa kurrfarë arsyeje dhe më dërgojnë në dhomën tjetër, ku ishte një i burgosur (Bojoviq), që ishte po ashtu i sëmurë psikik, i cili ishte i njohur se tinëzisht i sulmonte të burgosurit, pa kurrfarë preteksti. Këtë e dinin edhe të burgosurit, edhe personeli i burgut. E dinin, por ja që unë duhej të vendosesha pikërisht në dhomën e tij, megjithëse kishte mjaft vende të lira në dhomat e tjera, madje pikërisht në kohën kur anash më bëheshin kërcënime se, po të mos i ndryshoja disa qëndrime, se, po të mos i pranoja disa kushte, do të mund të ndodhte gjithçka me mua. Kështu i thoshin gardianët të burgosurit, për shembull, mund të më sulmojë e të më vrasë ndonjë psikopat, të cilit s’ke ç’i bën, e dërgojnë në CZ dhe kaq”.[17] Ndërkaq, Ali Lajqi ishte keqtrajtuar fizikisht nga një bashkëbisedues i dënuar jopolitik, i quajtur Apaske. Udhëzimin e gardianit të quajtur Aca e kishin dëgjuar të burgosurit e tjerë kur i kishte thënë: “Bjeri shuplakë, vetëm mos e përgjak dhe mos i shkakto lëndime të dukshme”.[18] Nga kjo duket qartë se çfarë qëllimi kishin gardianët. Ata që i shpëtonin kësaj torture, i nënshtroheshin metodës tjetër: në qelitë e tyre ua fusnin të burgosurit me sëmundje ngjitëse,[19] e më vonë për të burgosurit politikë shqiptarë nuk kujdeseshin fare. Aktorët që i kryenin këto vepra ishin të stimuluar nga organet e burgut, shpërbleheshin me dalje nga burgu dhe me shumë benificione të tjera.

Mohimi i së drejtës për ngritje profesionale, shkencore e kulturore

Ky ishte akt tjetër gjenocidal që aplikohej te të gjithë të burgosurit politikë shqiptarë. Në disa burgje ishte rreptësishtë e ndaluar literatura në gjuhën shqipe, madje edhe lekturat e shkollës fillore ishin të ndaluara. Në shtypin kosovar ishin të parapaguara gati të gjithë të burgosurit politikë shqiptarë, por edhe ai mungonte në intervale mjaft të gjata kohore. Atë që nuk mund ta bënte censura e shtypit, censura e burgut e aplikonte me përpikëri. Në burgje nuk mund të depërtonin as kënga, as libri, as fletorja, e në të shumtën as lapsi për shqiptarët. Ja një dëshmi. Kur Hydajet Hyseni bën ankesë dhe kërkesë në burgun famëkeq të Beogradit, ai shkruan: “Ndoshta është cikërrimë. Kam kërkuar nga familja që të më sjellin një laps të thjeshtë, duke menduar se kjo është e lejueshme, por këtë këtu nuk ma kanë lejuar. Kjo nuk ju duket e çuditshme dhe e padrejtë. Lapsi nuk është as i rrezikshëm, as i ndaluar.[20]
Punët e rënda në burg vetëm për shqiptarët

Duke llogaritur se tragjedia mund të ndodhte edhe në repartet e punës, gardianët kujdeseshin që të burgosurit politikë shqiptarë t’i çonin në vendet më të rënda e më të rrezikshme të punës. Me një veprim të këtillë shkelej neni 117 i LESP-it. Kjo padrejtësi bëhej gati ndaj të gjithë burgosurve politikë shqiptarë edhe pse sipas rregullores thuhej se të dënuarve duhet caktuar puna në përputhje me aftësitë e tyre psikofizike. Ata kryenin punë të ndryshme, duke filluar që nga prerja e llamarinës e deri te punët në shkritore, e punë të tjera, siç ishin ato me kimikate të rrezikshme, pa kurrfarë masash mbrojtëse për shëndetin e tyre. Po qe se ndodhte që ndonjë i burgosur ta refuzonte punën, ata pa kurrfarë komenti e hidhnin në izolim dhe e keqtrajtonin rëndë. Ndodhte shpesh që në vendet e punës, me qëllim të caktuar, nxitej ndonjë konflikt e atëherë dihej: e pësonin rëndë të burgosurit shqiptar. Statusi i të burgosurit politik ishte i rregulluar gjithmonë sipas një vije të caktuar politike, andaj edhe orari i punës ishte i pacaktuar. Ai mund të zgjaste 8-18 orë. Ushqimi nuk bën as të zihet ngoje, ngase një gjysmë kilogrami bukë assesi nuk ishte e mjaftueshme për një të burgosur, sidomos kur kihet parasysh puna e rëndë që bënin ata. Nga ushqimi i dobët, të burgosurit bëheshin kockë e lëkurë. Shpesh ndodhte që edhe ajo pak bukë që ishte ta vidhnin të tjerët, pasi në mëngjes e merrje të tërën, për tri shujtat. Edhe pakot që vinin nga shtëpitë, të burgosurve shpesh nuk u lejoheshin ose nuk ua dorëzonin fare.
Tërë kjo shkelje të të drejtave njerëzore ndaj të burgosurve politikë shqiptarë gardianët i ushtronin me një vrull të paparë. Gjendja dhe pozita e të burgosurve politikë në burgjet jugosllave përgjithësisht ishte e tmerrshme, por për shqiptarët edhe më e tmerrshme e më diskriminuese ishin burgjet në Serbi.

Mohimi i shëtitjes, ajrosja e qelisë dhe pastrimi

Trajtim antinjerëzor i të burgosurve politikë shqiptarë, pa dyshim është edhe mohimi i shëtitjes së lirë, ajrosja e qelisë, pastrimi i rrobave, mungesa e ujit të ngrohtë e shumë të tjera. Të tëra këto në mënyrë të drejtpërdrejtë ndikonin në shëndetin e të burgosurve. Të burgosurit politikë shqiptarë ishin të vetmit që në kushte jonormale (kategoria B me mbikëqyrje të përforcuar), e vuanin pjesën më të madhe të dënimit, ose tërë dënimin, me burg të mbyllur nëpër qeli të vogla, që mbanin lagështi, pa ajër të mjaftueshëm, pa dritë natyrore. Në kushte të këtilla, të mjerueshme, njeriu doemos që do të sëmuret (nëse në të e kalon një vit pandërprerë). Nga muret e qelive kullonte ujë si në shpellë, të zihej fryma nga myku, në të njëjtën qeli hanin, pinin, flinin, lëviznin e kryenin shumë punë të tjera.[21] Kur të kihen të gjitha këto parasysh, jetën e tmerrshme të të burgosurve e bënin edhe më të rëndë.
Shëtitja, si një element i çlodhjes së të burgosurit, që ishte paraparë të zgjaste 15 minuta, shqiptarëve u shkurtohej në 7-8 minuta.[22] Ata kryesisht bënin llojin e “shëtitjes së vdekur”. Kjo ishte kur i burgosuri shëtiste me duar të lidhura pas qafe, ngase te gardianët kinse ekzistonte frika për ndonjë sulm fizik etj. Për ajrosjen e qelisë, ndërkaq, thoshin se ajo u bëka duke u hapur e duke e mbyllur derën gjatë ditës.

[Kosovelli]

Dënimet me vetmi

Vetëm për të burgosurit politikë shqiptarë izolimi nuk aplikohej si masë disiplinore, por trajtohej dënimi. Ata dënoheshin me vetmi pa ndonjë arsye të madhe dhe pa kurrfarë vendimi zyrtar apo pa ndonjë masë të shqiptuar. Qëndrimi në vetmi është dënimi më i ashpër që mund të shqiptohet në një SHNP. Kjo kategori e burgimit është ferri vetë në burg. Prej vitesh, qysh se ranë në burg të dënuarit e parë politikë shqiptarë, kjo ka qenë thuajse e rezervuar vetëm për ta. Ata dënoheshin me vetmi e vetëm pse nuk i thyenin bindjet e tyre politike. Nganjëherë dënoheshin me vetmi (izolim) vetëm pse kërkonin ndihmën mjekësore ose pse i ndihmonin shokut gjatë komunikimit me gardianët në gjuhën serbe. Ata dënoheshin pse kërkonin ndonjë sqarim zyrtar, pse shkruanin ankesa ose kërkesa, pse solidarizoheshin ndër vete (e këto nuk ishin raste të rralla).[23] Shpesh ndodhte (në bazë të përvojës) që të drejtat e tyre mund t’i realizonin vetëm duke e sakrifikuar shëndetin e tyre (me grevë urie dhe duke mos e pranuar shëtitjen ditore). Të gjitha këto fakte dëshmojnë qëllimin thellësisht diskriminues, që si synim kishte shkatërrimin e shëndetit dhe zhdukjen e tyre fizike, shkatërrimin e forcës së tyre intelektuale e politike (sepse shumica e të burgosurve politikë shqiptarë ishin të rinj: nxënës e studentë). Thyerja e tyre morale dhe e bindjeve të tyre ishte qëllim i fundit. Këtë lloj kategorie të dënimit Adem Demaçi e vuajti më se një vit, ndërsa shumë të tjerë kaluan muaj e muaj të tërë.

Distancimi i familjes dhe i të afërmve nga i burgosuri politik shqiptar

Kjo ishte një ndër metodat më të tmerrshme që ndikonte në aspektin psikik te të afërmit dhe te i burgosuri. Ky akt gjenocidal ishte i vjetër sa edhe vetë Jugosllavia. Më së tepërmi gjeti shprehje gjatë kohës së IB-së dhe pas vitit 1981. Kishte raste kur të burgosurit ishin të detyruar të kërkonin shkurorëzim nga bashkëshortja dhe anasjelltas. Haptas duhej të distancoheshin nga pikëpamjet ideologjike e shumë marifetllëqe të tjera. Po këtë fat e pati Adem Demaçi. Kur më 1964, e arrestuan për herë të dytë, gruan e tij, Xhemajlijen, mësuese, filluan ta përcillnin spiunët dhe ta keqtrajtonin. Ia ndërruan vendin e punës, prej mësuese në pastruese të shkollës. Për t’ia lehtësuar gruas jetën tepër të rëndë e të vështirë, ai më 1967, kërkoi shkurorëzim nga ajo. “Sapo u shkurorëzova zyrtarisht nga gruaja, atë e kthyen në vendin e mëparshëm të punës si mësuese dhe më nuk e përcillnin,”[24] rrëfen ai. Këtë “fat” e pësuan edhe shumë të tjerë.
Pas vitit 1981 shumë të rinj e të reja mbetën pa u regjistruar në shkolla të mesme e në fakultete. Për shkak të “diferencimit politik” nga fakultetet dhe nga shkollat e larta u përjashtuan mijëra veta. Qindra pedagogë e arsimtarë u pushuan nga puna. Nga ndërmarrjet e institucionet ekonomike u flakën në rrugë qindra punonjës, pjesëmarrës dhe përkrahës të demonstratave.[25] U godit qenia shqiptare në tërësi.

Dhuna e drejtpërdrejtë fizike
Si metodë represive e gjenocidale ndaj të burgosurve politikë shqiptarë është përdorur edhe dhuna e drejtpërdrejt fizike, pa pasur asnjë arsye ligjore, që ishte në kundërshtim me nene t 150 dhe 159 të LESP-it.[26] Për më tepër, në këto raste përdoreshin mjete shtrënguese, poshtëruese, siç janë: shuplaka, goditja me grushte e shumë poshtëri të tjera. Kësisoj, gardiani i binte shuplakë të burgosurit për hiçgjë, vetëm e vetëm që t’ia nëpërkëmbte dinjitetin e krenarinë njerëzore, duke shpresuar se do ta thyenin psikikisht. Shuplaka i jepej të burgosurit pse ai kërkonte ndihmë mjekësore, pse recitonte poezi me zë të ulët, apo pse këndonte në heshtje. Më drastikja ishte pse nuk ia plotësonte gardianit kënaqësinë e epsheve shtazarake. Në disa raste gardiani e vine veten mbi ligjin e mbi rendin shtëpiak, para të burgosurve politikë shqiptarë manifestonte edhe instinktet më të ulëta.[27]Këto nuk ishin traste të rralla. Gardiani e shqelmonte të burgosurin për pikë të qejfit, pa i dhënë askujt përgjegjësi.

[Kosovelli]

Kushtet e përshtatshme për “vetëvrasje”

Finalja e të gjitha torturave e të burgosurve politikë shqiptarë ishte akti ndëshkues – vrasja. Më vonë thoshin se i dënuari paskësh bërë “vetëvrasje”. Këto nuk ishin asgjë tjetër, pos montime të hapura për asgjësimin fizik të shqiptarëve. Zakonisht viktimat të kësaj metode janë zgjedhur personat e sëmurë psikikë (që këtë fazë e kishin arritur në burg, nga torturat e vazhdueshme). Mirëpo, nga kjo nuk shpëtonin as ata që konsideroheshin të rrezikshëm për shtetin. Raste të tilla ka mjaft. Të përmendim vetë, dy tre nga lista e gjatë tyre. “Për herën e tretë Shaban Shala burgoset më 27 shkurt 1962. Dënohet me dy vjet burg. Mirëpo, pas një amnistie, i ulet dënimi në një vit. Kur familja shkon në burg për at marrë, më 20 janar të vitit 1963, organet e burgut i njoftojnë të afërmit se i burgosuri mu atë natë paskësh bërë “vetëvrasje”.[28] Çfarë të shtohet pas kësaj. A thua populli ishte aq i marrë që t’u besonte këtyre fjalëve boshe të udbashëve. Ata ishin të vetëdijshëm se ato të quajtura “vetëvrasje” ishin farsë dhe bëheshin nga torturat gjakatare të xhelatëve të UDB-së dhe se recidivët e burgosur politikë i konsideronin tepër të rrezikshëm për shtetin serb, prandaj nuk lejonin që edhe një herë të dilnin jashtë burgut.
Po kjo lojë u luajt edhe me mësuesin e ri e poetin Fazli Greiçevci. “Udbashët, të befasuar me krenarinë dhe me qëndrueshmërinë e Fazliut, nevrikosen së tepërmi dhe ndaj tij fillojnë torturat e pandërprera, me orë të tëra, derisa e bëjnë të paaftë fizikisht”, shkruan S. Novosella në “Zëri”. Më pastaj vazhdon: “ata edhe tani mbajnë në kujtesë gushtin e vitit 1964, në burgun e Prishtinë, se çfarë gjëmë e rënkime lemeritëse lëshonte Fazliu nga torturat çnjerëzore që i bënin udbashët.[29]Pas këtyre torturave që i përjetoi, i burgosuri vdiq. “Udbashët” njoftuan se Fazliu paskësh vdekur nga një sëmundje e rëndë ngjitëse dhe urdhëruan që kurrë të mos hapej arkivoli. Populli e kuptoi të vërtetën – se nga çfarë “sëmundjeje” kishte vdekur djali i tyre. Mu për këtë, masat e gjera në këto vite u organizuan më mirë dhe ia lëkundën themelin kësaj shtëpie të kalbur. Pasojat e keqtrajtimeve në burgje, të burgosurit politikë shqiptarë i ndienin edhe pas daljes nga burgu. Nga këto pasoja vdiq edhe Metush Krasniqi, atdhetar i shquar. Ndërkaq nga dora vrastare e kriminelëve të porositur e pësoi edhe Rexhep Elmazi, e më vonë edhe Jusuf e Bardhosh Gërvalla e Kadri Zeka. Më 1984, në mënyrë më barbare u vranë Rexhep Mala e Nuhi Berisha, martirë të popullit.


--------------------------------------------------------------------------------

[1] Grup autorësh, Ç’thonë dhe ç’kërkojnë kosovarët – 2, Tiranë 1990. 139

[2] Ramadan Musliu, Vetëripërtritja e totalitarizmit, Tiranë 1998. 59.

[3] Libri i bardhë, Prishtinë 1992, 101.

[4] Intervistë: Rexhep Avdullahu, Përvojë dhe urti politike, Zëri, 19. IX. 1992.
[5] Po aty.
[6] Po aty.
[7] Adil Pireva, Nismëtar i themelimit të një organizate politike, Zëri, nr. 1479, 1993.
[8] Fahrudin Radoniçiq, Adem Demaçi, ispovjest, Zagreb 1991, 16.
[9] Adil Pireva, Shaban Shala në 60 – vjetorin e lindjes dhe 30 vjetorin e rënies, Zëri, 13 shkurt 1993.
[10] Deklaratë e Binak Ulajt dhënë më 31 dhjetor 1993, në Prishtinë.
[11] Hydajet Hyseni, Ankesë drejtuar Drejtorisë së SHNP-së, Nish, për Drejtorin, 13 prill 1983, Nish.
[12] Fahrudin Radonçiq, vepër e cituar, 30.
[13] Hydajet Hyseni, Ankesë drejtuar Drejtorisë së Qarkut – Beograd, 3 gusht, 1983, Beograd.
[14] Merxhan Abdyli, Fjala e lirë e njerëzve të mbyllur, vazhdim i 19, Rilindja, Tiranë 1993.
[15] Ankesë e Nezir Idriz Myrtajt, drejtuar Sekretariatit Federativ të Jurispondencës dhe Administratës së Përgjithshme në Beograd.
[16] Merxhan Abdyli, Fjala e lirë....Po aty.
[17] Intervistë: Enver Topalli, Nëpër burgje drejt lirisë, Zëri, 25 maj 1992.
[18] Hydajet Hyseni, Ankesë drejtuar Drejtorisë së burgut – Nish, 19 maj 1987.

[19] Nezir Myrtaj, Kërkesë Sekretariatit Federativ të Jurispondencës së Përgjithshme në Beograd, 20 prill 1990, Zabella, Pozharevc.



[20] Po aty.

[21] Hydajet Hyseni, Kërkesë Drejtorisë së burgut, Beograd, 3 gusht 1983.

[22] Po aty.



[23] Si në 51.
[24] Sami M. Kurteshi, Ankesë Sekretariatit Federativ të Jurispondencës së Përgjithshme – Beograd, 1 maj 1990, Zabella, Pozharevc.
[25] Merxhan Avdyli, Fjala e lirë...Po aty. 1993 (vazhdim I 19)
[26] Po aty, vazhdimi i 20 (Rilindja), Tiranë 1993.
[27] Shaban Shala, Aktakuza nr. 112/62 prill 1962, Gjykata e Qarkut, Prishtinë.
[28] Selatin Novosella, Dëshmi të një kohe, Zëri, 1992.
[29] Aktakuza, nr. 112/62. Gjykata e qarkut – Prishtinë.