
Postuar më parë nga
Hyj-Njeriu
Pastaj fjala binjak nuk eshte fare ilirike, nje-njak dakort eshte shqip, po bi-njak ka bi-bis latine, nderkaq tri-njak eshte shqip. Dimal tregon se per binjak forma e vjeter duhet te kete qene dinjak ose dynjak (me rezerva edhe ketu per formen -ak).
Prap "supe me zhavor" ose "mish me lakna". Me mahnit aftesia jote e perzierjes aq te pamundshme te intofmates se sakte me levore marrinash dhe anasjelltas te invormates se genjeshtert me qendisje vertetesie!
-Pash nderen - si e ben kete?
Si "bi" si "di" jane mekanizma te gjuhes shqipe qe prej kur s'mbahet mend. Sado qe ato si abstrakcione kane natyre shume te ngjashme ne aspektin kuantitativ, kualitativisht jane shume te ndryshme; Sepse, t'i thuash binakut dinak eshte nje gabim trashullaq te cilin shqiptari i rritur shqip nuk ka gjase ta bej kurre.
Pavaresisht pse nga aspekti i shumesise abstrakte - binak dhe dinak mund te dalin ekuivalent i plote, ato nuk qendrojne ne semantike.
Shprehja NAK dhe variantat e saj te transformimit ne Nek, Nok per fat te madh eshte konservuar ne shprehjet dinak, binak, idhnak, etj dhe si e tille eshte ruajtur gati e paprekur per shekuj pasi eshte perfshine ne fjale te ndryshme nga kjo baze...
Shprehja Nak me transformimet e veta zanore perfshine cdo gje qe perben kuptimet si: personalitet; identitet; karakter; individ; fytyre, me saktesisht "koke e qafe" ku te gjitha keto rezidojne, konkretizojne apo figurojne se bashku si nje treresi funksionale. Pra eshte nje shprehje kuptimgjere dhe mjaft e rreshqitshme krahasuar me shprehjen "koke" qe pershkruan nje rruzull te cfaredoshem, per dallim nga "Noke", qe ne gjeresine e vet perfshine edhe koken ( ne kuptimin e rendomte te perdorimit) me gjithe qafe bile.
Prandaj, perderisa shprehja binak dhe dinak jane matematikisht e njejta gje, me zberthimin e njohjen e serishme te kuptimeve bi dhe di te gjuhes shqipe do te kuptojme edhe nje here se ato kane dallim te thekshem kualitativ sado qe si kuantum - te dyja rezultojne, 2. Dhe te dyja u huazuan nga shqipja, nderkohe qe keto gjuhe ndoshta mund ta perdorin vetem njeren ose tjetren per te formuar fjale me kuptim te deshiruar, gjuha shqipe nuk e lejon kete, se varesisht nga zgjedhja e ciles, ato krijojne cilesi te ndryshme kuptimore.
Perndryshe -sic thame - dinak dhe binak do te duhej te kishin kuptim identik! Por, natyrisht, nuk e kan.
Prandaj: di-nak, do te thote: dy personsh; dy identitetsh; dy mendjesh; dy natyrash; dy ftyresh..., me saktesisht: "dy (te ndryshme) ne nje"; ndersa bi-nak, ka te bej me paralelizem, sic kam spjeguar para dy vitesh te shprehja "buzuki" se eshte emer i rralle shqip qe gjallon edhe sot ne kete instrument telash gjithandej regjionit. Emri i tij tregon se nuk perbehet prej dyteleshave te lidhur ne nje, por prej paraleleve te grupuara nga dy. Nderkohe qe "tel" nuk eshte shqip. Fjala tel ne gjuhen shqipe kishte bazen z:[i;y;u]
...
Fjala ziej rrjedh nga kuptimi "ta vesh/varesh ne tel". (kulture shumeshekulore e kuzhines shqiptare te kushtezuar nga infrastruktura shtepiake tradicionale), kuptohet - jo nga teli!
...
[te mos largohemi]
Prandaj ne perdorim te drejte te operatorit bi dhe di, fjalet qe permbajne "di" gjithmone pershkruajne dy te ndryshme madje edhe te kunderta ne nje gje te vetme, ndersa "bi" nje gje shume te ngjashme madje identike ne dy teresi te vecme.
Per ta qartesuar edhe nje here me shembull konkret fjalesh, po e perseris se:
Bi-Nak, jane dy persona qe te ngjajne ne nje te vetem - ndersa Di-Nak eshte nje person qe manifestohet si dy persona te ndryshem.
Pra sic po e sheh, Bi dhe Di formojne fjale me kuptime rrenjesisht te kunderta, rrjedhimisht eshte i domosdoshem ekzistimi i te dyjave ne gjuhen qe i shpiku ato. Prandaj kam frike se po e spjegova edhe nje here do ta mjegulloj plotesisht, sepse me qarte se kaq nuk ka ku te shkoje.
p.s.: tmerrohem kur shoh se sa pak e njohin gjuhen shqipe shqiptaret e sotem, te shkolluar madje.
Krijoni Kontakt