Te lajthiturit! Perkujtojne kasapin Enver Hoxha.

[DYDRINAS]

Shkrimtarët e dënuar me vdekje, ja fjalët e fundit

26 Prill 2011

Visar Zhiti

Janë plot 199 shkrimtarë e artistë, ish-anëtarë të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve, të cilët përfunduan në burgjet komuniste dhe 50 të tjerë të pushkatuar, të varur, të vdekur në tortura, pa varre. T’i rendiste gjithë këta emra, nuk ishte e thjeshtë për shkrimtarin e poetin Visar Zhiti. Çdonjëri prej tyre e kthente pas në kohë ish-të burgosurin e mbijetuar, atëherë kur me shpatulla shtynte vagonët e mbushur me minerale dhe fshinte ku të mundej ato copëza poezish që shkruante në qelinë e errët. “Panteoni i nëndheshëm ose letërsia e dënuar”, një botim i shtëpisë botuese “OMSCA-1”, është një homazh për të gjithë ata shkrimtarë e artistë, të cilët u bënë shënjestër e diktaturës. U dënuan me burgje, internime, pushkatime e varje pa gjyq. Ka qenë një kërkim i gjatë dhe i dhimbshëm për Zhitin, i cili është munduar të nxjerrë nga “libri i dhimbjes” ngjarje tronditëse, që kanë bërë bujë në kohën e tyre, apo që mbetën të fshehta. Histori makabre dhe fjalë të fundit të viktimave. “Panteoni i nëndheshëm” është një homazh, por edhe një akuzë për të gjithë ata që u bënë palë në gjyqet-farsa të shkrimtarëve e poetëve. “Panteoni”, i cili i vjen lexuesit në botimin e tij të dytë, hap edhe një debat mbi atë që quhet “letërsia e dënuar”. A është shkruar letërsi në burg, a ka pasur ajo vlera? Shkëpusim pak faqe nga libri i Zhitit. Mes listës së të burgosurve, të torturuarve, të arratisurve, po shkëpusim ata që u dënuan me pushkatim e që varret ende nuk u dihen.

- me gjyqe, dënime etj. -

Teatrot e pakta të Shqipërisë së re po shndërroheshin në salla gjyqesh të hapura, kudo, në të gjithë vendin. Në Teatrin Popullor në kryeqytet, do të luhej një tragjedi e re, pa mbaruar ende Lufta e Dytë Botërore, kur në pushtet sapo kishin ardhur komunistët.
Mars-prill 1945. Në skenën e mbetur bosh u vendos trupi gjykues, jo me aktorë, por me ushtarakë të tmerrshëm si Koci Xoxe, Hysni Kapo, Bilbil Klosi, me anëtarë juristin Halim Budo edhe mjekun Medar Shtylla, me prokuror Bedri Spahiun etj. Në lozhën lart, në gjysmëterrin e kadifenjtë, ku zakonisht rrinte autori, qëndronte vetë ai, diktatori i ri, Enver Hoxha, duke vëzhguar me imtësi zhvillimet në skenë. E kishte monoklin aty pranë? Teksa zgjaste dorën për ta marrë, mbase ndiente një si dridhje të ftohtë, se mund t’i dukej se kishte kapur nga gryka një revolver. Po sikur t’í plaste aty? Vuante nga oklofobia, kishte druajtje nga armët, jo nga vrasja e të tjerëve me to. Do të dënoheshin personalitete të vendit, burra që i bënë ballë luftës si patriotë dhe drejtuan situatat. Kundërshtarë ishin, por u ishte dhënë roli i armikut tani. Me pushkatim, dëgjohet një zë: Kol Tromara, Alizoti… Hurshiti… Konstandin Kote… Leka, Merlika, Golemi… Terenc Toçi, Zef Kadarja… Borshi… Valteri… Omari… Cani… Përmeti, Daut Çarçani, Gustav Mirdashi…
Me burgime të rënda: Koço Kota, Xhevat Korça… Vrioni… Cara, Leskoviku… Jakov Mile, Mihal Zallari, Lazer Radi… Gjergj Bubani, Libohova… etj.

Duartrokitje si batareja e plotonit të pushkatimit.

Prapë gjyq tjetër, pushkatime prapë, dy anëtarë të Regjencës në vitet 1943-1944, personalitete të kulturës, Lef Nosi dhe Pater Anton Harapi, si dhe kryeministri i asaj periudhe, Maliq Bushati. I hedhin kufoma në gropën e përbashkët në “Kodrën e Priftit” me të pushkatuarit e Gjyqit Special në Teatrin Popullor, me atë lozhën me kadife të arkivoltë, ku rrinte në gjysmëterr Enver Hoxha dhe ndiqte aktet.
Dhe një dramaturg, dom Ndre Zadeja, autori i melodramave për skenat e teatrove në Shkodër dhe Tiranë: “Rozafa”, “Ruba e kuqe”, “Rrethimi i Shkodrës”, “Ora e Shqipnisë”, “Hijet e zeza”, një pjesë të të cilave i kompozoi Mikel Koliqi, kardinali i ardhshëm dhe i vetëm, por që e kaloi jetën internimeve e burgjeve, edhe ngaqë ishte vëllai i shkrimtarit të njohur, azilantit politik në Romë, Ernest Koliqit.
9 veta ishin, i detyruan të hapnin gropën e tyre dhe i hodhën njëri mbi tjetrin.
Dhe do të vazhdonin gjyqet nëpër salla kinemash, auditorë të shkollave të larta, në tempuj të fesë, në oborre lagjesh, në Shkodër, Durrës, Berat, Vlorë, Korçë, Kukës… ky do të ishte teatri i ri, i vërtetë, i realitetit socialist, me ankthe dhe emocione të tmerrshme, nga ato që kur s’përftohen dot nga arti, merren nga krimi.

Po si mund të shkruhej në burg?



Nga gjyqi i at anton harapit (lart, mes), denuar me pushkatim

Ku i fshihnin, vërtet? Pabesueshëm. Kudo dhe asgjëkund. Ishte një aventurë e gjatë dhe e rrezikshme, një profesion më vete, për të cilin kam rrëfyer në burgologjitë e mia, se edhe burgu me kampin e punës kanë veçantitë e tyre, edhe pse të burgosurit janë ata që vuajnë njëlloj. Edhe lejohej të shkruaje, por edhe nuk duhej. Kontrolloheshe shpesh dhe rreptë dhe ridënoheshe, po të të gjenin një shkrim kundër, jo më roman, ekspertizat e të cilave i bënin shkrimtarë të realizmit socialist, jashtë burgut. Të burgosurit mund të mbanin ndonjë fletore, çonin letra në familje, në çdo muaj, por të hapura. Po të donin, mund… të denonconin. Një pjesë e kishin detyrë. Duke u shfrytëzuar rrethana të tilla etj., të burgosurit shkruanin, delironin etj., madje edhe në kampet e punës, ku nuk kishte kohë për asgjë dhe krijimi ishte një sakrificë e tejme. Zbraznim mall dhe brengë, vetmi dhe mbyllje, me poezi kështu, si ofshama e ëndrra. Lavdërohej Shqipëria e vjetër për t’iu kundërvënë së resë dhe mes tyre fshiheshin poezitë me temën drejtpërsëdrejti të burgut, kurse me prozën (më shumë ajo lëvrohej në burgun e Burrelit, ku të burgosurit nuk i nxirrnin në punë), shpaloseshin subjekte historike e legjendare, ose i arratisnin personazhet në vende të tjera e sisteme të tjera, në nazizëm, duke shkuar deri në Afrikën e Jugut ose shkretimeve të tejshme. Shpesh, mbi kapakët e fletoreve dhe të blloqeve vinin emra shkrimtarësh të huaj, gjoja ishin përkthime, por që ndërkallnin metafora ekzistenciale, të mbijetesës dhe shprehnin realitetin diktatorial. Shkruanim dhe në pjesët e bardha anash gazetave, në thasë çimentoje, paketa bosh, letra cigaresh, copa çarçafi etj., dhe më shpesh në mendje. I fshihnim kri(ji)met tona ku të mundnim, duke u ndërruar vendet, që t’u shpëtonim kontrolleve dhe raportimeve, herë në kashtën e dyshekut, pastaj mes zheleve, brenda në opinga, te pagurja e vajit, nën dhé, në minierë, me mënyra që ende s’i di kush, i rikthenim për t’i pasur nëpër thasët tanë. Ata ishin studioja e përçudnuar, biblioteka e fshehtë, arkivi i çmendur. Dhe kishte raste që arrinim t’i shpëtonim, i nxirrnim jashtë, duke u bërë kontrabandistë të krijimeve tona.

LETËRSIA, PARA SKUADRËS SË PUSHKATIMIT

Me masakër kishte nisur:
17 nëntori i 1944-ës, që do të shpallej si dita e çlirimit të kryeqytetit, kishte nisur me masakër. Një varrezë masive në katin e nëndheshëm të hotelit “Bristol”, kufoma plot. Gjumi i vdekjes dilte nga ai hotel dhe përhapej kudo. Ky s’ishte ag, por gjak i derdhur… E vranë një nga gazetarët më të njohur, Nebil Çikën, dy vëllezërit e shkrimtares Musine Kokalari, Muntazin dhe Vesimin, dhe kushëririn, Syrjanë, të shkolluar në Europë, themelues të shtypshkronjës “Mesagjeria shqiptare”, ku u botuan kryevepra botërore. Mjaft, lëri librat, kanë vrarë intelektualë të tjerë: Ali Panariti, Anton Fekeçi, Jakup Deliallisi, Akil Sakiqi, Lluka Xhumari…

Dom Lazër Shantoja

Të parin meshtar pushkatuan dom Lazër Shantojën. Pa mbaruar Lufta e Dytë Botërore, kur nuk ishin bërë as 100 ditë që kishin marrë pushtetin sundimtarët e rinj. Njohës i shumë gjuhëve, të gjalla e të vdekura, përkthyes i Gëtes, i Shilerit dhe Leopardit, esperantisti i parë shqiptar, autor shkrimesh nëpër gazeta dhe revista të kohës si “Lajmëtari i Zemrës së Krishtit”, “Kumbona e së diellës”, “Ora e Maleve” etj., orator dhe humorist.
Në fakt, pushkatuan gjysmën e tij, se gjysmën tjetër të trupit, duar dhe këmbë, ia kishin prerë me sharrë gjatë torturave. Duke e mbartur policët, në të zbardhur të 5 marsit 1945, skuadra e pushkatimit zbrazi armët mbi atë gjysmë, s’dihet në ç’gurishtë në Tiranë. Gjysma tjetër e tij ishte e papushkatueshme.

At Anton Harapi

Sociolog dhe prozator, autor i një “Lahute Malcie” në prozë, “Andrra e Pretashit”, që teksa shpalon virtyte shqiptare, i bashkëngjit dhe ato gjuhësore, që do të përthellohen te “Vlerë shpirtnore”, “Shqiptari dhe bota e tij” dhe “Valë mbi valë”. Problemet dhe mënyra se si i shtron, stili i vrullshëm, etika e lartë europiane, apeli për një rimëkëmbje të breznive dhe kombit e të unitetit, i japin kumbim aktual. Kur e çonin drejt pushkatimit, nuk binte asnjë kambanë, ndërsa ai kujdesej udhës që zhguni të mos i bëhej me baltë.
- Po ti baltë do të bëhesh, – i tha oficeri i pushkatimit.
- Por të shkoj te Zoti, te vdekja ime, sa më i pastër, siç isha gjatë jetës, – tha Njeriu i shenjtë.

At Gjon Shllaku

Një vit më pas pushkatuan dhe intelektualin e lartë, at Gjon Shllaku, i edukuar në liceun “Illyricum” të françeskanëve në Shkodër, që më pas do të merrte leksione në tri universitete: në Holandë, Belgjikë e Francë. Laureohet në degën e Filozofisë në Sorbonë, Paris. Botoi në revistën “Hylli i Dritës”.
Batareja e plumbave shembi gjithçka. Terr.

Nikollë Gazulli

Autor fjalorësh, i më të mirit të fjalëve të rralla dhe i atij onomastik etj., Nikollë Gazulli, vepra e të cilit përmendej, por jo emri, sepse e vranë, pa gjyq fare, i rrethuar nga bandat komuniste, ra si martir në një shpellë, ku ishte futur për t’iu shmangur terroristëve të kuq. Nuk ka varr. As shpellën. Por jo kujtesën e fshehtë të kohës.

Mark Dushi

Mbledhës i folklorit, mitologjisë dhe legjendave, i leksikut dhe toponimeve, Mark Dushi, që ka lënë në dorëshkrim mjaft vepra, edhe arkeologjike për kryeqytetin e rrethinat, u burgos, u torturua dhe e pushkatuan kur ishte 46 vjeç.

Aleksandër Sirdani

Mbledhës folklori, studiues pasionant, autor i mijëra faqeve në dorëshkrim, u torturua nga oficerët e fitimtarëve dhe trupin e copëtuar e shëtitën andej nga Kopliku për të llahtarisur njerëzinë. E goditnin me sfurk, e bënë vrima-vrima si t’i kishte rënë breshërima e plumbave, dhe e vërvitën në një gropë të zezë. Të vëllanë e tij, Marin Sirdanin, folklorist dhe shkrimtar, e vunë në bankën e të akuzuarve dhe e dënuan… me djegie të mijëra faqeve të dorëshkrimeve të tij, një gjysmë shekulli punë.

Terenc Toçi

Dhe një arbëresh… Terenc Toçi (Terenzio Tocci), nga Strigari i Zef Serembes, që u shkollua në Shën Mitër, në kolegjin iluminist të De Radës. Kishte ankthin e dheut amë, të lirisë së tij dhe erdhi në Shqipëri e ngriti Flamurin një vit më parë se Ismail Qemali. Kryengritës nga natyra, i edukuar me frymën e fisit të vet, që nxirrte kryengritës të çartuar që i pushkatonin, laureohet për jurisprudencë në Universitetin e Urbinos në fillim të shekullit XX, punon në Romë, merret me “çështjen ballkanike” dhe vendos të luftojë me armë për vendin e të parëve. Bashkohet me djalin e Garibaldit, përbashkuesit të Italisë, garda e të cilit kishte qenë arbëreshe, dhe kurdisin një plan: Terenci do të shkonte në Shqipëri, në Veri, do të kryesonte Kuvendin e Besës në Orosh për të krijuar një qeveri të përkohshme, kurse djali i Garibaldit, Riçoti, do të zbarkonte në bregdetin shqiptar me vullnetarë italianë, që do të sillnin armë. 30.000 kryengritës shqiptarë ishin gati tashmë, por ndihma nga bregu tjetër po vononte padurueshëm. Plani qe penguar… Qeveria italiane… Europa… s’dihej si e qysh. Arbëreshit i hipin xhindet, inatin shqiptar e zbraz dhe në gazetat italiane. E ç’të bëjë tani për Shqipërinë? Themelon në Romë “La Rivista dei Balcani” dhe shkon në Shkodër, hap tjetër gazetë me emër mali, “Taraboshi”, mbron Shqipërinë duke u sulur mbi këdo, edhe mbi Romën, megjithëse Italinë e mendonte aleaten e natyrshme të dheut amë. Nën shembullin e Pashko Vasës, boton “Shqipëria dhe shqiptarët”. E thërrasin në Itali, ushtar në frontet e Luftës së Parë Botërore. Nxjerr revistën e re “Italia dhe Shqipëria”. Lidhet me Ahmet Zogun. Merr detyrën e Prefektit në Korçë, pastaj drejtor i Zyrës së Shtypit në Tiranë, deputet i Shkodrës, Konsull i Përgjithshëm i Shqipërisë në Egjipt, kryetar i Kasacionit, Sekretar i Përgjithshëm i Republikës Shqiptare. Katër vajzat e tij studionin në Tiranë. Dhe beson te fashizmi, ashtu si Croce dhe D’Anunzio, “rilindësit garibaldinë”. E mendonte dhe si zgjidhje për Shqipërinë dhe çështjen kombëtare. Pushtimi italian e bashkoi Kosovën, po ëndërronte Çamërinë, ndërsa e dënoi sulmin ndaj Greqisë. Me nazistët gjermanë nuk u përzje, por erdhën partizanët dhe ai s’iku, s’kishte pse, se me këdo që vinte, ai punonte veç për Shqipëri. Kështu tha dhe në gjyq, kur e nxorën të lidhur bashkë me personalitete të tjera, aty te kinema “Savoja”, që ishte bërë Teatri Kombëtar, në një nga lozhat e së cilës vëzhgonte me monokël diktatori i ri Enver Hoxha. “Pushkatim!” – ulërinte gjenerali partizan, Bedri Spahiu, i cili kishte pushtuar dhe vilën e Terencit, duke e shtyrë në bodrum familjen e tij. Po biblioteka e tij, mijëra vëllime, botime edhe të shekullit XIV, edhe pergamena? Të 17 vetat i hipën në një kamion të mbetur nga lufta. Ishte prilli ’45. Dhe një gropë e madhe, e pamëshirshme si krimi. Në muzg qëlluan mbi ta, breshër plumbash. Dhe mbas 50 vjetësh, kur kishte rënë perandoria komuniste, u gjetën skeletet e tyre. Shkroi dhe media italiane, ajo arbëreshe patjetër.

Sabiha Kasimati

Dhe një grua, o Zot! Sabiha Kasimati u pushkatua me pedagogët e Institutit të Shkencave të Natyrës, ku punonin elita shqiptare, themeluar nga fizikani e matematikani prof. Selaudin Toto, që kreu studimet në Universitetin e Torinos, erdhi në atdhe, u zgjodh deputet… dhe e pushkatuan. Zonja Sabiha Kasimati, shefe e sektorit të zoologjisë, hulumtuese dhe studiuese e faunës ihtiologjike detare dhe liqenore shqiptare, s’mundi ta botonte veprën e saj të gjerë, sepse guxoi dhe akuzoi Enver Hoxhën si diktator. Arrestohet midis 81 intelektualëve antikomunistë për hedhjen e bombës në Ambasadën Sovjetike dhe pa gjyq pushkatohet mes 22 të tjerëve. E vetmja grua… Po në skuadrën e pushkatimit kishte grua?

Trifon Xhagjika

Dhe do të vazhdohej me poetët. Do të pushkatonin babanë bektashian, Ali Tomori, Manush Peshkëpinë dhe…
…biri i një familjeje të thjeshtë në Zagori, Trifon Xhagjika, pasi kreu studimet e larta, shërbeu në ushtri. E arrestuan në grup më 1963 dhe po atë vit e dënuan me pushkatim. 31 vjeç.
Gjatë gjyqit u dëgjua një zë nga salla: “Kokën lart!”. Ishte i vëllai, mjek, e arrestuan edhe atë menjëherë. Dhe ndodhi ajo që s’kishte ndodhur, Poeti shpërtheu në vargje, aty në bankën e të akuzuarve dhe me disidencën e profecisë i akuzoi të gjithë, njerëz, kohë, atdhe: E pashë Atdheun lakuriq,/(vetëm pa miq e shokë)/ mundohej të këpuste një degë dafine.
“Atdheu është lakuriq”, me këtë titull do të botonim librin e tij të parë me vjersha, pas rënies së diktaturës, do ta përgatiste liriku Jorgo Bllaci, ish-i burgosur, dhe punonin së bashku në shtëpinë botuese “Naim Frashëri”. Po ku është varri i Trifon Xhagjikës? Balta s’tregon asgjë…

Vilsoni dhe Genci

Dy emra si në një baladë, i pari perëndimor, i dyti ilirik, dhe ishin nga Bërzheshta e Librazhdit. Kishin lindur në të njëjtin muaj, në mars, më 1948 Vilson Blloshmi dhe më 1941 Genc Leka. Shokë të dy, të dy poetë. Edhe vdekjen do ta kishin në një natë, më 17 korrik 1977, tek e njëjta gropë, ndanë një përroi… Lexonin, shkruanin, mësuan frëngjishten autodidaktë dhe përkthenin, vargjet e kujt?, të Bodlerit, Verlenit etj., poetë të mallkuar, siç do të ishin edhe vetë, me kuptimin real të mallkimit. Punonin në fshat dhe i dënuan për sabotatorë. Por dhe për ato që shkruanin. Ato janë sabotimi i vërtetë. Le të dukeshin të pafajshëm, por a ishin ndryshe nga të tjerët?
Teksa mureve të rrugës poshtë shtëpisë së tyre shkruhej “Armiku më i rrezikshëm është ai që harrohet”, urdhrat e pashpallur vinin se armiku më i rrezikshëm është ai që mendon. (…ç’do të thotë Vilson Blloshmi me poezinë “Saharaja”? Që edhe këtu jeta jonë është shkretëtirë? Shkretëtirë do ta bëjmë edhe atë. Po Genc Leka, që na u këndon zogjve shtegtarë, do të shtegtojë dhe ai, por s’e lëmë ne të arratiset. Te shoku i shkretëtirës ta flakim…) Akt-ekspertizat e poezive të tyre i bënë shkrimtarë të realizmit socialist, që, për ironi, edhe një grua me emër perëndeshe latine, me hark në dorë, i cili i shndërrohet në pushkë në skuadrën e pushkatimit, dhe tjetri me një shpend grabitqar në mbiemër, që klith kobshëm epitafe në ajër. Kjo mynxyrë do të ishte dënim dhe për ta: gracka e diktaturës për të pasur sa më shumë bashkëfajtorë. Ndërsa me gjyq, edhe pse të dënuar me pushkatim, u hiqet edhe e drejta elektorale për 5 vjet, për pas vdekjes pra. Por të drejtën që ne t’i kujtojmë si poetë, nuk e hiqnin dot….

Havzi Nelaj

I fundit, i dënuar me varje në të gjithë perandorinë komuniste, poeti nga Kukësi, Havzi Nelaj. Një vit para se të shembej Muri i Berlinit, më 1988, u ngrit trekëmbëshi i drunjtë për të, brenda në qytetin verior, mu tek stacioni i autobusëve, ku prisja gjatë dikur, të gjeja një mjet për të shkuar pas maleve, ku isha mësues. Edhe Havzi Nelaj kishte qenë mësues dhe ishim njohur në burg bashkë. Shtynim vagonët me mineral si skllevër dhe kisha pasur rastin të flisnim pak dhe… për poezinë. Çuditërisht. Kishte një si buzëqeshje të përhershme në fytyrë, duhej të ishte mirësia e tij e pikëlluar, dhe kokën e mbante të anuar paksa nga njëri sup… si e të varurit. Pasi kryen shkollën pedagogjike në Shkodër, Havziu do të shkojë të punojë në Mat, por bëhen shkak disa vjersha dhe e zbojnë nga arsimi. Dhe prapë poezia do të jetë shkak që e përjashtojnë nga Universiteti, të cilin e vazhdonte me korrespondencë. Dhe vendos të arratiset. Në Kosovë. Por e kthejnë dhe e dënojnë me 15 vjet burg. E çojnë të lidhur me pranga në Spaç… Kur lirohet, nis internimi. Prapë konfliktohet me rendin, madje ka një armë tani, ilegale, dhe e zbraz për vetëmbrojtje. Edhe poezinë e ka ilegale. Diktatori kishte 3 vjet që kishte vdekur, por jo diktatura. Dhe e varën, 54-vjeçar. Në stacionin e autobusëve, që udhëtarët ta merrnin me vete pamjen e llahtarshme. Ku ta çonin? Në të ardhmen? Dhe ishte viti kur po përpëlitej jo vetëm trupi i tij në litar, por edhe komunizmi. Varja e fundit, teksa në kufi qëllonin me armë djem të rinj që donin të iknin dhe i zvarritnin të vdekur.

gazeta panorama

[wittstar]

Ka njerrez qe gjithe jeten e tyre duke filluar qe nga feminia kane aftesine per te komunikuar me te vdekurit.Une jam nje prej tyre.
Meqe shoh se ka njerrez qe interesohen per Komandatin Enver Hoxha po j'u them ca gjera ketu qe nuk do t'i gjeni asnjehere ne asnje biografi te Komandantit Enver Hoxha e ne asnje liber historie:

1.Pavaresisht nga politika qe i duhesh te bente brenda vendit,konform sistemit politik qe j'a kish imponuar Shqiperise Konferenca e Jalltes Komandanti Enver Hoxha e percmonte sigurimin e shtetit shqiptar.
Konfidencialisht ai ka shprehur mendimin tek koleg shume te afert e besnik deri ne fund te tij se sikur cia amerikane te arrinte te permbyste pushtetin e tija,sigurimi do t'a shiste brenda 24 oresh tek Amerika!!!
Dhe kete e vertetoi koha,sepse sapo vdiq ai Ramiz Alia dhe kollona e peste e sigurimit te shtetit shqiptar,Sali Berisha etj,u hodhen menjehere ne krahet e cia-s.
2.Pavaresisht nga politika qe j'u desh te bente ne fund te jetes se tij,Komandanti Enver Hoxha kish perbuzje kundrejt Ramiz Alise dhe e vuri ate si trashegimtar te tij,vetem e vetem sespe dukesh qarte qe me fermentimin e tregut te perbashket europian,Shqiperise nuk do t'i mbetesh rruge tjeter vec te hapesh ndaj Perendimit.
3.Sikur Komandanti Enver Hoxha te ngrihej nga varri ai do t'i varte te gjithe sigurimsat e anetaret e organizates shik brenda nje nate!!!

4.Komandanti Enver Hoxha ashtu sic mund t'a gjykojne nga dokumentet filmike te rinjte sot,ishte nje njeri teper konservator ne ruajtjen e vlerave te familjes.Ai ashtu sic sillej ne publik kish nje respekt te madh per bashkshorten e tija,dhe ish shume i perkushtuar ndaj familjes se tij.

5.Sic e ka bere te njohur publikisht qe ne gjallje te tij,jashte familjes se tij,Komandanti Enver Hoxha si njeri te tijin me te afert e me besnik,kish sekretarin e tij Haxhi Kroi,te cilin e ka deklaruar publikisht latinisht:
Alter Egoja ime qe do te thote Uni im i dyte!!!

[PLAKU]

Letra e Hoxhës: Shoku Stalin ne nuk kemi qenë vigjilentë, ju kërkojmë ndjesë!
E Hene, 28-02-2011, 07:49pm (GMT+1)

Vendimi i gjykatës pas pushkatimeve
Zbardhet procesverbali i plotë. Një javë pas pushkatimit të 22 intelektualëve, Kadri Hazbiu: Të hartohet vendimi formal i gjyqit. Letra e Hoxhës: Shoku Stalin ne nuk kemi qenë vigjilentë, ju kërkojmë ndjesë!
Letra/Enver Hoxha i kërkoi falje Stalinit

Një javë pas pushkatimit pa gjyq të 22 intelektualëve më 26 shkurt të 1951, për të mbuluar gjurmët e krimit, regjimi komunist përpiloi në mënyrë të fshehtë një vendim formal, i cili "përligjte" aktin e ekzekutimit. Gazeta zbardh sot procesverbalin e plotë të 2 dhjetorit 1993, të Prokurorisë së Rrethit Tiranë lidhur me dëshminë e Vangjel Koçanit (kryetar i Gjykatës së Lartë Ushtarake, në vitin 1951), në të cilin ai dëshmon se si klika më e lartë e regjimit komunist e urdhëroi të përpilonte vendimin gjyqësor pas pushkatimit të intelektualëve, të cilët u pushkatuan pa gjyq natën e 26 shkurtit të vitit 1951 në afërsi të Urës së Beshirit nga regjimi komunist. Arrestimi dhe më pas pushkatimi i tyre u bë menjëherë pas alarmit dhe bombës që shpërtheu në dyert e ambasadës së Bashkimit Sovjetik në shkurt të vitit 1951. Përmes kësaj dëshmie, Koçani tregon se rreth një javë pas pushkatimit të 22 intelektualëve, ai është thirrur nga ish-kryetari i Gjykatës së Lartë Ushtarake, Shuaip Panariti, ku ishte informuar për ngjarjen e hedhjes së bombës në Ambasadën Sovjetike si dhe pushkatimin e 22 personave si autorë të kësaj ngjarjeje. Koçani dëshmon se në këtë takim, në cilësinë e kryetarit të Gjykatës së Lartë Ushtarake i është kërkuar që të përpilojë një vendim gjyqësor penal vetëm formalisht në të cilin të deklaroheshin fajtorë dhe të dënoheshin me vdekje personat e pushkatuar më parë. Më pas, ngjarjet zhvendosen në Ministrinë e Brendshme, në një zyrë, ku Koçani tregon se aty, e priste Kadri Hazbiu. Ky i fundit i ka dorëzuar Koçanit listën emërore të personave të pushkatuar dhe më pas nisi përpilimi dhe arsyetimi i vendimit. Vetë Koçani konfirmon se ky vendim nuk ishte pasojë e një gjyqi, pasi nuk ishte bërë asnjë seancë gjyqësore, nuk kishte patur asnjë të pandehur për gjykim dhe as kishte patur një seancë gjyqësore me personat të cilët ishin pjesë e vendimit, pasi ata ishin pushkatuar më parë. Ndaj dhe Koçani pohon dhe ripohon për të disatën herë se nuk njihte asnjë prej personave, të listuar në vendimin gjyqësor formal që ai ka firmosur, ku 22 intelektualët deklaroheshin fajtorë dhe dënoheshin me vdekje. Gjithçka ishte vendosur në mbledhjen ur-gjente të Byrosë Politike të 20 shkurtit 1951. Mehmet Shehu, atëherë ministër i Brendshëm, urdhëroi marrjen e masave për represion, pa marrë parasysh ligjet në fuqi si dhe bëri analizën dhe masat e menjëhershme që duhet të merreshin në ndëshkimin e "terroristëve" në seancën e mbledhjes me anëtarët e Byrosë Politike të Komitetit Qendror. Në këtë mbledhje, Mehmet Shehu theksoi se, "kjo është një ngjarje politike e kalibrit të madh, madje më e madhe se një atentat që mund të bëhej kundër ndonjërit nga ne".

PROCESVERBAL I PYETJES SË DËSHMITARIT VANGJEL KOÇANI

Tiranë, më 2 dhjetor 1993

Unë Marenglen Rrapi dhe Petrit Shehu, hetues të Prokurorisë të Rrethit Tiranë, mbajmë këtë procesverbal të pyetjes së dëshmitarit Vangjel Koçani, i biri i Kiços dhe i Sofijes, i datëlindjes 1.03.1922, lindur në Dhërmi të Himarës dhe banues në rrugën "Niko Avrami", Pallati 7, Shkalla 2, Apartamenti 23 Tiranë, me arsim të lartë juridik, i padënuar, pensionist.

Dëshmitari u paralajmërua për përgjegjësinë penale që ka sipas nenit 202 të K. Penal në rast se bën dëshmi të rreme.

FIRMA E DËSHMITARIT

PYETJE : Çfarë detyrash shtetërore keni kryer gjatë kohës që keni qenë në marrëdhënie pune me shtetin?

PËRGJIGJE: Pas çlirimit të Tiranës, mua më kanë dërguar ne seksionin e SEMP-it (kështu quhej sigurimi) në rrethin e Shkodrës, me detyrën e zëvendësshefit të seksionit, pasi shef kisha Zoi Themelin. Këtu ndenja rreth një muaj, dhe më kanë arrestuar dhe më kanë dënuar për moszbatim të rregullave gjatë kryerjes së detyrës. Dhe konkretisht më dënuan se përdora dhunë, sipas urdhrit ndaj një oficeri të brigadës. U dënova 8 muaj. Pasi u lirova m'u njoh prapë grada kapiten i dytë dhe vajta në M. Mbrojtjes.

PYETJE: Meqenëse në vitin 1951 keni punuar në Gjykatën e Lartë Ushtarake dhe në këtë kohë ka ndodhur dhe një ngjarje në Ambasadën Sovjetike të akredituar në Tiranë, çfarë mund të na sqaroni në lidhje me trajtimin juridik të kësaj ngjarjeje nga organet e drejtësisë së asaj kohe?

PËRGJIGJE: E kujtoj mirë se në vitin 1951 ka ndodhur një ngjarje në Tiranë dhe konkretisht u fol se ishte hedhur një bombë në Ambasadën Sovjetike. Se çfarë masash represive u morën nga shteti në atë kohë, sa dhe cilët persona janë arrestuar unë nuk di gjë fare. Pas ca ditësh, të kësaj ngjarjeje, apo me kalimin e një jave, unë jam thirrur nga ish-kryetari i Gjykatës se Lartë Ushtarake Shuaip Panariti dhe bashkë me mua më ngjan se janë thirrur ose Nonda Papuli ose Hilmi Telegrafi, që ishin anëtarë të Gjykatës së Lartë Ushtarake. Kur na thirri në zyrë, Shuaipi na tha se për ngjarjen e hedhjes së bombës në Ambasadën Sovjetike, nga Ministria e Punëve të Brendshme janë pushkatuar 22 persona. Shuaipi na tha se neve duhet të bëjmë, përpilojmë një vendim gjyqësor penal vetëm formalisht në të cilin të deklarojmë fajtor dhe të dënojmë me vdekje personat e pushkatuar më parë. Pas kësaj kemi shkuar në kohë paradite në zyrat e Ministrisë së Punëve të Brendshme, shkova unë, Shuaipi dhe ose Nonda ose Hilmiu, tjetër njeri nuk më kujtohet. Hymë në Ministrinë e Brendshme nga dera kryesore, nga bulevardi dhe vajtëm në një zyrë të sigurimit në katin e dytë, ku unë mbaj mend se në këtë zyrë ka qenë Kadri Hazbiu, tjetër njeri nuk më kujtohet, por në këtë zyrë kam vënë re se hynte e dilte dhe Nevzat Haznedari (sot i vdekur). Nga drejtuesit e tjerë të ish-Ministrisë së Punëve të Brendshme nuk më kujtohet se kush ka ardhur në këtë zyrë...

Sqaroj se si unë dhe kolegu tjetër, që ishte në takim me Shuaipin kur nuk kishim shkuar akoma në Ministrinë e Punëve të Brendshme, i thamë kryetarit se si mund të përpilojmë një vendim gjyqësor, pa qenë prezent personat që gjykohen dhe kur më tepër ata janë pushkatuar pa gjyq. Shuaipi na tha se ashtu është, por neve megjithatë duhet ta bëjmë një vendim gjyqësor formal, se neve duhet të kemi besim tek udhëheqja, se ashtu na thotë ajo. Në atë kohë në udhëheqje të shtetit ishte Enver Hoxha, kryente detyrën e Kryeministrit, ndërsa Mehmet Shehu ishte ministër i Punëve të Brendshme. Shuaipi nuk na tha se kush e kishte thirrur nga udhëheqja e asaj kohe dhe kështu neve na u mbush mendja të bënim një vendim gjyqësor formal.

Siç thashë, ne vajtëm në zyrën ku ishte Kadri Hazbiu, ku erdhi dhe Nevzat Haznedari dhe na thanë se ne kemi pushkatuar 22 persona dhe duhet bërë vendimi gjyqësor. Nga ana e Kadriut na është dhënë lista emërore e personave të pushkatuar dhe filluam përpilimin dhe arsyetimin e vendimit. Nuk na është dhënë ndonjë aktakuzë, por nuk mbaj mend se kush e ka shkruar vendimin, por konceptimin e bënte Shuaipi. Nuk më kujtohet nëse vendimi gjyqësor është bërë me dorë apo me makinë shkrimi. Nuk më kujtohet që krahas vendimit të jetë përpiluar dhe procesverbali i seancës gjyqësore, me sa di unë, është bërë vetëm vendimi. Kemi ndenjur në zyrën e Kadriut sa përfunduam përpilimin e vendimit gjyqësor dhe kujtoj se kam firmosur unë dhe Shuaip Panariti, për të tjerët nuk e di.........

Në këto rrethana është bërë vendimi për deklarimin fajtor dhe dënimin me vdekje të 22 personave që ishin pushkatuar më parë nga Ministria e Punëve të Brendshme, për hedhjen e bombës në ambasadën sovjetike.... Vendimin gjyqësor formal, pasi e firmosa dhe unë e ka marrë Shuaip Panariti. Ky vendim nuk ishte pasojë e një gjyqi të zhvilluar, pasi neve nuk bëmë asnjë seancë gjyqësore, nuk na janë sjellë të pandehurit për gjykim, nuk kishim përpara një seance gjyqësore personat e shënuar në këtë vendim, pasi ata ishin pushkatuar më parë. Prandaj unë nuk kam parë dhe as njoh asnjë nga personat e pushkatuar pa gjyq, për të cilët bëmë këtë vendim gjyqësor formal më pas. Si mbaruam punë në Ministrinë e Brendshme, vajtëm në Gjykatën e Lartë. Shuaipi na dha porosi që për këtë që dëgjuam që janë pushkatuar pa gjyq 22 persona dhe për vetë vendimin formal gjyqësor që përpiluam pas pushkatimit të tyre, mos t'i themi njeriu, ta ruajmë sekret, si sekret shtetëror. Që nga kjo kohë unë e kam mbajtur gojën të mbyllur dhe nuk ia kam treguar të vërtetën ndonjë personi....Në ndonjë rast tjetër të mëpasëm mua nuk më është

kërkuar që të bëj ndonjë vendim tjetër gjyqësor formal.....

PYETJE: Më pas në lidhje me ngjarjen e hedhjes të një bombe në Ambasadën Sovjetike, a është bërë ndonjë gjykim në lidhje me autorët e vërtetë të kësaj ngjarje?

PËRGJIGJE; Pas përpilimit dhe nënshkrimit të vendimit gjyqësor penal dhe formal të deklarimit fajtor dhe (dënimit me vdekje të 22 personave, gjatë gjithë kohës që unë kam punuar në organet e drejtësisë, nuk di dhe as kam dëgjuar që të jenë gjykuar dhe dënuar persona të tjerë për hedhjen e bombës në Ambasadën Sovjetike në vitin 1951...

-PYETJE : Dëshmitarit i tregohet dosja e hetuesisë Nr. 1687-A e Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit, në të cilën ndodhen dhe vendimi gjyqësor penal nr. 64 dt. 27.II.1951 për dënimin e 22 personave dhe që fillon me të pandehurin Tefik Shehun e përfundon me Sabiha Kasimatin, i cili përbëhet prej 3 fletësh dhe në fund të të cilit ekzistojnë 2 nënshkrime të trupit gjykues. Gjithashtu procesverbali i seancës gjyqësore prej 5 fletësh, në fund të të cilit nuk ka asnjë nënshkrim. Çfarë mund të na sqaroni në lidhje me këtë dosje e dokumentet që ndodhen në të?

-PËRGJIGJE: Dosjen hetimore të Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit sot po e shikoj për herë të parë. Fletën e inventarit të kësaj dosje nuk e kam plotësuar unë me dorëshkrimin tim. Vendimin e gjykatës së Lartë Ushtarake e shoh që është i daktilografuar dhe në përbërje të trupit gjykues është shënuar si kryetar Shuaip Panariti, ndërsa si anëtarë unë dhe Nonda Papuli, kurse me detyrën e sekretarit Idajet Bejo. Në këtë vendim thuhet se seanca gjyqësore është zhvilluar pa pjesëmarrjen e prokurorit, në bazë të ligjit të ri mbi gjykimin e akteve dhe organizatave terroriste dhe janë deklaruar fajtorë 22 persona dhe konkretisht Tefik Shehu, Hekuran Troka, Lluka Rrashkoviç, Haki Kodra, Pandili Nova, Thoma Katundi, Fadil Dizdari, Ali Qoraliu, Jonuz Kaceli, Gafur Jegeni, Petro Ikonomi, Zydi Herri, Niko Lezo, Myftar Jegeni, Qemal Kasaruho, Manush Peshkëpia, Andon Delhysa, Reiz Selfo, Xhon Temali, Pjetrin Gruraziu, Mehmet Shkupi dhe Sabiha Kasimati. Asnjërin prej këtyre personave nuk e njoh dhe nuk i kam parë. Nuk është e vërtetë që ata të jenë sjellë për gjykim para trupit gjykues dhe me këta persona nuk kam zhvilluar asnjë seancë gjyqësore, as në zyrat e M.P.Brendshme, as në zyrat e Gjykatës së Lartë Ushtarake dhe as në një vend tjetër. Në fund të vendimit, në faqen 3, shoh se janë hedhur vetëm 2 nënshkrime. Ajo në emër të kryetarit të seancës e njoh se është e Shuaip Panaritit, një firmë e anëtarit të trupit gjykues është firmë e vënë nga ana ime. Anëtari tjetër i trupit gjykues dhe sekretari janë pa firmë. Këtë firmë, siç shpjegova më lart, unë e kam hedhur, duke qenë i thirrur në zyrat e Sigurimit të Shtetit, duke qenë bashkë me Kryetarin e Gjykatës së Lartë Ushtarake Shuaip Panariti. Duhet të kenë qenë në zyrën e Kadri Hazbiut, kështu më kujtohet mua, dhe Nonda Papuli dhe sekretari Hydai Bejo. E vërteta është se personat e shënuar në këtë vendim, nuk kanë dalë fare në gjyq, pasi ata kanë qenë pushkatuar më përpara nga organet e sigurimit dhe vendimin e kemi përpiluar dhe nënshkruar krejtësisht formalisht, për të justifikuar pushkatimin e tyre të paligjshëm dhe arbitrar. Megjithëse na e mbushi mendjen kryetari Shuaip Panariti se përpilimi dhe nënshkrimi i këtij vendimi iu shërbente interesave të shtetit të asaj kohe, unë përsëri e ndjej se moralisht nuk duhej të isha pajtuar me këtë arbitraritet dhe nuk duhej të pranoja firmosjen e këtij vendimi. Por në këtë rrugë të gabuar më ka futur frika e kohës, prandaj edhe kam heshtur ...Pash edhe procesverbalin e seancës gjyqësore dhe kam për të thënë se është e para herë që e shoh. Ky procesverbal është krejt fik, ky nuk na është paraqitur për ta firmosur atë ditë që firmosëm vendimin ose më vonë. Në faqen e dytë të procesverbalit të seancës shoh që në numrin rendor 23, është shënuar dhe emri i Vesel Pitarkës me gjeneralitetet përkatëse, të cilat janë prishur me vizë me bojë shkrimi ngjyrë kafe dhe është shënuar në kllapa prishen 33 fjalë. Këto shënime nuk janë bërë dhe nga ana ime. Në këtë procesverbal janë fiksuar deklarimet e të pandehurve në seancë gjyqësore pas leximit të aktakuzës së prokurorit, deklarime që fillojnë me të pandehurin Tefik Shehu dhe mbarojnë me të pandehurin Reiz Selfo. Përmbajtja e këtyre deklarimeve, sikurse e gjithë përmbajtja e procesverbalit të seancës gjyqësore, është krejtësisht e rreme, pasi këta të pandehur nuk kanë dalë në gjyq, pasi siç shpjegova ishin pushkatuar disa ditë më parë nga organet e sigurimit të shtetit. Në këtë dosje shoh dhe aktakuzën prej 2 faqesh që ka dhe nënshkrimin e ish- Prokurorit të Përgjithshëm Ushtarak Siri Çarçani, por dhe këtë aktakuzë po e shoh për herë të parë sot. Në kohën kur kemi përpiluar vendimin gjyqësor në zyrat e Sigurimit të Shtetit, nuk kam parë që të ketë ardhur dhe në zyra në atë kohë dhe Siri Çarçani....

PYETJE : Dëshmitarit i lexohen shpjegimet e dëshmitarit Hydai Bejo të datës 26.11.1993. Çfarë keni për të thënë?

PËRGJIGJE: I dëgjova shpjegimet e dëshmitarit Hydai Bejo, dhe sqaroj se nuk kam ndonjë kundërshtim për sa thotë ai. Unë siç shpjegova vura në dukje se mund të ketë qenë dhe Hydai, kur na thirrën në M.P. Brendshme, por derisa thotë Hydai se nuk ka qenë, ai e di më mirë,

sepse mua nuk më kujtohet mirë. E vërteta është se për personat e pushkatuar nuk është bërë asnjë lloj gjyqi. Procesverbali mbyllet dhe pasi

lexohet nënshkruhet pa vërejtje. Këtij procesverbali i bashkëlidhet

dhe deklarata me dorëshkrimin e dëshmitarit e datës 2.12.1993..

DËSHMITARI SEKRETARE HETUESË

Vangjel Kocani Loreta Paparizo Petrit Shehu Mariglen Rrapi

(Si lexova procesin dua të shtoj se në atë kohë që është bërë formalisht vendimi neve nuk na kanë bërë të njohur ndonjë dekret të posaçëm për gjykimin e veprave terroriste pa prokuror, pa avokat dhe pa praninë e të pandehurve).

Enver Hoxha letër Stalinit: Të pamëshirshëm kundër armikut

Pas ngjarjes së klasifikuar si një akt politik terrorist, Enver Hoxha përmes një telegrami urgjent drejtuar Stalinit u zotua për besnikëri ndaj kauzës së komunizmit e Bashkimit Sovjetik dhe se do të ndëshkonin rëndë autorët dhe mbështetësit e tyre. Në këtë letër, diktatori Hoxha shprehet se ky akt i poshtër i armikut e kishte egërsuar pa masë Tiranën zyrtare duke bërë që të dhjetëfishohej lufta dhe vigjilenca ndaj, siç shprehet ai, imperialistëve gjakatarë, luftënxitës amerikano-anglezë, ndaj tradhtarëve fashistë të Beogradit, të Athinës dhe të Romës, dhe reaksionit të brendshëm, vegël e tyre.

(Letra e Enver Hoxhës drejtuar Stalinit pas shpërthimit të bombës në Ambasadën Sovjetike)

Datë 21.02.1951

Shokut Josif

Visarionoviç Stalin

Kremlin, Moskë.

Atentati i poshtër që armiku i egër i popullit tonë dhe i Bashkimit Sovjetik na bëri kundër Legatës Sovjetike në Tiranë në datën 19.02.1951, në orën 19:47, duke hedhur dinamit në oborrin e Legatës, na ka goditur mu në zemër të Partisë dhe të popullit tonë. Ky akt politik terrorist i armikut na ka prekur jashtëzakonisht, sepse ai u drejtua ndaj çka është më i dashur, më i shtrenjtë dhe më i shenjtë i popullit tonë, Bashkimit Sovjetik, që është gjithçka për ne e që pa atë nuk kishte dhe nuk mund të ketë jetë për popullin dhe Partinë tonë. Shoku Stalin, ne nuk kemi qenë vigjilentë sa duhet, sepse mund ta kishim evituar atë gjë të tmerrshme që na ngjau ne, atë mungesë vigjilence që ne e konsiderojmë një nga gabimet më të rënda tonat, nuk duhet të na falej lehtë nga populli dhe Partia jonë. Ne, shoku Stalin, ju betohemi, juve dhe partisë bolshevike të lavdishme se do t'ia lajmë partisë dhe popullit tonë këtë gjë kaq të rëndë që u shkaktua nga mungesa e vigjilencës sonë. Ky akt i poshtër i armikut na ka egërsuar pa masë dhe na ka bërë të dhjetëfishojmë luftën dhe vigjilencën tonë ndaj imperialistëve gjakatarë, luftënxitës amerikano-anglezë, ndaj tradhtarëve fashistë të Beogradit, të Athinës dhe të Romës, dhe reaksionit të brendshëm, vegël e tyre. Shoku Stalin, Partia jonë do të jetë e pamëshirshme kundër armiqve të Bashkimit Sovjetik, të popullit tonë e të paqes. Partia jonë, si kurdoherë, do të vërë të gjitha forcat e saj për të çelikosur dashurinë e popullit tonë ndaj shpëtimtarëve të tij, Bashkimit Sovjetik, Partisë Bolshevike dhe jush, shoku Stalin. Armiqtë e brendshëm dhe të jashtëm nuk do të arrijnë kurrë të gërvishtin dashurinë dhe besnikërinë e pakufishme që ka populli ynë për ju dhe Bashkimin Sovjetik. Shoku Stalin, në emër të të gjithë shokëve të Komitetit Qendror të Partisë së Punës, të mbledhur në Plenium, ju kërkojmë ndjesë Juve, Partisë Bolshevike dhe Qeverisë Sovjetike dhe ju betohemi do t'ia lajmë këtë fatkeqësi që na ngjau ne. Ne do të jemi të pamëshirshëm dhe vigjilentë ndaj armikut të brendshëm dhe të jashtëm, do ta forcojmë dhe do ta çelikosim partinë tonë, do ta bolshevizojmë atë dhe do të forcojmë çdo ditë e më shumë mbrojtjen e vendit tonë. Duke ju shprehur dashurinë dhe besnikërinë më të madhe që ne kemi për Partinë Bolshevike dhe për Ju, mësues gjenial dhe i shtrenjtë yni, pranoni të falat tona revolucionare.

Në emër të pleniumit të Komitetit Qendror të Partisë së Punës së Shqipërisë Sekretari i Përgjithshëm

>> Mehmet Shehu: T'i pushkatojmë jashtë ligjeve në fuqi

PER ZSH: IDRIZ ZEQIRAJ

[grepi, dora vet]

shikoni enveristet.. e lajthitur

http://www.youtube.com/watch?v=8xBJQoENn48&NR=1

Keta meritojne nese jo pushkatimin atehere se paku nja 10 vjet internim..
pa ju hjekur kurr lopata nga dora..
dhe ate vetem per shkak te fyerjes qe ja bejne Xhaxhit..
jo per tjeter..

U lumt Bijt e Enverit se vetem juve e luftut shkaun me pushk në dore dhe çliruat ket Gjysm Kosovë !

Vetem Enver Hoxha i mesoi Shqiptaret ta duan Atdheun dhe të luftoin për Atdheun, kurse keta tjeret po i mesoin Shqiptaret si ta shesin detin, Shqiprin dhe të hapin shkolla greke e maqedone e serbomalazeze !

Rroft Enver Hoxha dhe lavdi jetes dhe Vepres se Xhaxhit

grepi, dora vetë

[bamatat]

Letra e Hoxhës: Shoku Stalin ne nuk kemi qenë vigjilentë, ju kërkojmë ndjesë!
E Hene, 28-02-2011, 07:49pm (GMT+1)

Vendimi i gjykatës pas pushkatimeve
Zbardhet procesverbali i plotë. Një javë pas pushkatimit të 22 intelektualëve, Kadri Hazbiu: Të hartohet vendimi formal i gjyqit. Letra e Hoxhës: Shoku Stalin ne nuk kemi qenë vigjilentë, ju kërkojmë ndjesë!
Letra/Enver Hoxha i kërkoi falje Stalinit

Një javë pas pushkatimit pa gjyq të 22 intelektualëve më 26 shkurt të 1951, për të mbuluar gjurmët e krimit, regjimi komunist përpiloi në mënyrë të fshehtë një vendim formal, i cili "përligjte" aktin e ekzekutimit. Gazeta zbardh sot procesverbalin e plotë të 2 dhjetorit 1993, të Prokurorisë së Rrethit Tiranë lidhur me dëshminë e Vangjel Koçanit (kryetar i Gjykatës së Lartë Ushtarake, në vitin 1951), në të cilin ai dëshmon se si klika më e lartë e regjimit komunist e urdhëroi të përpilonte vendimin gjyqësor pas pushkatimit të intelektualëve, të cilët u pushkatuan pa gjyq natën e 26 shkurtit të vitit 1951 në afërsi të Urës së Beshirit nga regjimi komunist. Arrestimi dhe më pas pushkatimi i tyre u bë menjëherë pas alarmit dhe bombës që shpërtheu në dyert e ambasadës së Bashkimit Sovjetik në shkurt të vitit 1951. Përmes kësaj dëshmie, Koçani tregon se rreth një javë pas pushkatimit të 22 intelektualëve, ai është thirrur nga ish-kryetari i Gjykatës së Lartë Ushtarake, Shuaip Panariti, ku ishte informuar për ngjarjen e hedhjes së bombës në Ambasadën Sovjetike si dhe pushkatimin e 22 personave si autorë të kësaj ngjarjeje. Koçani dëshmon se në këtë takim, në cilësinë e kryetarit të Gjykatës së Lartë Ushtarake i është kërkuar që të përpilojë një vendim gjyqësor penal vetëm formalisht në të cilin të deklaroheshin fajtorë dhe të dënoheshin me vdekje personat e pushkatuar më parë. Më pas, ngjarjet zhvendosen në Ministrinë e Brendshme, në një zyrë, ku Koçani tregon se aty, e priste Kadri Hazbiu. Ky i fundit i ka dorëzuar Koçanit listën emërore të personave të pushkatuar dhe më pas nisi përpilimi dhe arsyetimi i vendimit. Vetë Koçani konfirmon se ky vendim nuk ishte pasojë e një gjyqi, pasi nuk ishte bërë asnjë seancë gjyqësore, nuk kishte patur asnjë të pandehur për gjykim dhe as kishte patur një seancë gjyqësore me personat të cilët ishin pjesë e vendimit, pasi ata ishin pushkatuar më parë. Ndaj dhe Koçani pohon dhe ripohon për të disatën herë se nuk njihte asnjë prej personave, të listuar në vendimin gjyqësor formal që ai ka firmosur, ku 22 intelektualët deklaroheshin fajtorë dhe dënoheshin me vdekje. Gjithçka ishte vendosur në mbledhjen ur-gjente të Byrosë Politike të 20 shkurtit 1951. Mehmet Shehu, atëherë ministër i Brendshëm, urdhëroi marrjen e masave për represion, pa marrë parasysh ligjet në fuqi si dhe bëri analizën dhe masat e menjëhershme që duhet të merreshin në ndëshkimin e "terroristëve" në seancën e mbledhjes me anëtarët e Byrosë Politike të Komitetit Qendror. Në këtë mbledhje, Mehmet Shehu theksoi se, "kjo është një ngjarje politike e kalibrit të madh, madje më e madhe se një atentat që mund të bëhej kundër ndonjërit nga ne".

PROCESVERBAL I PYETJES SË DËSHMITARIT VANGJEL KOÇANI

Tiranë, më 2 dhjetor 1993

Unë Marenglen Rrapi dhe Petrit Shehu, hetues të Prokurorisë të Rrethit Tiranë, mbajmë këtë procesverbal të pyetjes së dëshmitarit Vangjel Koçani, i biri i Kiços dhe i Sofijes, i datëlindjes 1.03.1922, lindur në Dhërmi të Himarës dhe banues në rrugën "Niko Avrami", Pallati 7, Shkalla 2, Apartamenti 23 Tiranë, me arsim të lartë juridik, i padënuar, pensionist.

Dëshmitari u paralajmërua për përgjegjësinë penale që ka sipas nenit 202 të K. Penal në rast se bën dëshmi të rreme.

FIRMA E DËSHMITARIT

PYETJE : Çfarë detyrash shtetërore keni kryer gjatë kohës që keni qenë në marrëdhënie pune me shtetin?

PËRGJIGJE: Pas çlirimit të Tiranës, mua më kanë dërguar ne seksionin e SEMP-it (kështu quhej sigurimi) në rrethin e Shkodrës, me detyrën e zëvendësshefit të seksionit, pasi shef kisha Zoi Themelin. Këtu ndenja rreth një muaj, dhe më kanë arrestuar dhe më kanë dënuar për moszbatim të rregullave gjatë kryerjes së detyrës. Dhe konkretisht më dënuan se përdora dhunë, sipas urdhrit ndaj një oficeri të brigadës. U dënova 8 muaj. Pasi u lirova m'u njoh prapë grada kapiten i dytë dhe vajta në M. Mbrojtjes.

PYETJE: Meqenëse në vitin 1951 keni punuar në Gjykatën e Lartë Ushtarake dhe në këtë kohë ka ndodhur dhe një ngjarje në Ambasadën Sovjetike të akredituar në Tiranë, çfarë mund të na sqaroni në lidhje me trajtimin juridik të kësaj ngjarjeje nga organet e drejtësisë së asaj kohe?

PËRGJIGJE: E kujtoj mirë se në vitin 1951 ka ndodhur një ngjarje në Tiranë dhe konkretisht u fol se ishte hedhur një bombë në Ambasadën Sovjetike. Se çfarë masash represive u morën nga shteti në atë kohë, sa dhe cilët persona janë arrestuar unë nuk di gjë fare. Pas ca ditësh, të kësaj ngjarjeje, apo me kalimin e një jave, unë jam thirrur nga ish-kryetari i Gjykatës se Lartë Ushtarake Shuaip Panariti dhe bashkë me mua më ngjan se janë thirrur ose Nonda Papuli ose Hilmi Telegrafi, që ishin anëtarë të Gjykatës së Lartë Ushtarake. Kur na thirri në zyrë, Shuaipi na tha se për ngjarjen e hedhjes së bombës në Ambasadën Sovjetike, nga Ministria e Punëve të Brendshme janë pushkatuar 22 persona. Shuaipi na tha se neve duhet të bëjmë, përpilojmë një vendim gjyqësor penal vetëm formalisht në të cilin të deklarojmë fajtor dhe të dënojmë me vdekje personat e pushkatuar më parë. Pas kësaj kemi shkuar në kohë paradite në zyrat e Ministrisë së Punëve të Brendshme, shkova unë, Shuaipi dhe ose Nonda ose Hilmiu, tjetër njeri nuk më kujtohet. Hymë në Ministrinë e Brendshme nga dera kryesore, nga bulevardi dhe vajtëm në një zyrë të sigurimit në katin e dytë, ku unë mbaj mend se në këtë zyrë ka qenë Kadri Hazbiu, tjetër njeri nuk më kujtohet, por në këtë zyrë kam vënë re se hynte e dilte dhe Nevzat Haznedari (sot i vdekur). Nga drejtuesit e tjerë të ish-Ministrisë së Punëve të Brendshme nuk më kujtohet se kush ka ardhur në këtë zyrë...

Sqaroj se si unë dhe kolegu tjetër, që ishte në takim me Shuaipin kur nuk kishim shkuar akoma në Ministrinë e Punëve të Brendshme, i thamë kryetarit se si mund të përpilojmë një vendim gjyqësor, pa qenë prezent personat që gjykohen dhe kur më tepër ata janë pushkatuar pa gjyq. Shuaipi na tha se ashtu është, por neve megjithatë duhet ta bëjmë një vendim gjyqësor formal, se neve duhet të kemi besim tek udhëheqja, se ashtu na thotë ajo. Në atë kohë në udhëheqje të shtetit ishte Enver Hoxha, kryente detyrën e Kryeministrit, ndërsa Mehmet Shehu ishte ministër i Punëve të Brendshme. Shuaipi nuk na tha se kush e kishte thirrur nga udhëheqja e asaj kohe dhe kështu neve na u mbush mendja të bënim një vendim gjyqësor formal.

Siç thashë, ne vajtëm në zyrën ku ishte Kadri Hazbiu, ku erdhi dhe Nevzat Haznedari dhe na thanë se ne kemi pushkatuar 22 persona dhe duhet bërë vendimi gjyqësor. Nga ana e Kadriut na është dhënë lista emërore e personave të pushkatuar dhe filluam përpilimin dhe arsyetimin e vendimit. Nuk na është dhënë ndonjë aktakuzë, por nuk mbaj mend se kush e ka shkruar vendimin, por konceptimin e bënte Shuaipi. Nuk më kujtohet nëse vendimi gjyqësor është bërë me dorë apo me makinë shkrimi. Nuk më kujtohet që krahas vendimit të jetë përpiluar dhe procesverbali i seancës gjyqësore, me sa di unë, është bërë vetëm vendimi. Kemi ndenjur në zyrën e Kadriut sa përfunduam përpilimin e vendimit gjyqësor dhe kujtoj se kam firmosur unë dhe Shuaip Panariti, për të tjerët nuk e di.........

Në këto rrethana është bërë vendimi për deklarimin fajtor dhe dënimin me vdekje të 22 personave që ishin pushkatuar më parë nga Ministria e Punëve të Brendshme, për hedhjen e bombës në ambasadën sovjetike.... Vendimin gjyqësor formal, pasi e firmosa dhe unë e ka marrë Shuaip Panariti. Ky vendim nuk ishte pasojë e një gjyqi të zhvilluar, pasi neve nuk bëmë asnjë seancë gjyqësore, nuk na janë sjellë të pandehurit për gjykim, nuk kishim përpara një seance gjyqësore personat e shënuar në këtë vendim, pasi ata ishin pushkatuar më parë. Prandaj unë nuk kam parë dhe as njoh asnjë nga personat e pushkatuar pa gjyq, për të cilët bëmë këtë vendim gjyqësor formal më pas. Si mbaruam punë në Ministrinë e Brendshme, vajtëm në Gjykatën e Lartë. Shuaipi na dha porosi që për këtë që dëgjuam që janë pushkatuar pa gjyq 22 persona dhe për vetë vendimin formal gjyqësor që përpiluam pas pushkatimit të tyre, mos t'i themi njeriu, ta ruajmë sekret, si sekret shtetëror. Që nga kjo kohë unë e kam mbajtur gojën të mbyllur dhe nuk ia kam treguar të vërtetën ndonjë personi....Në ndonjë rast tjetër të mëpasëm mua nuk më është

kërkuar që të bëj ndonjë vendim tjetër gjyqësor formal.....

PYETJE: Më pas në lidhje me ngjarjen e hedhjes të një bombe në Ambasadën Sovjetike, a është bërë ndonjë gjykim në lidhje me autorët e vërtetë të kësaj ngjarje?

PËRGJIGJE; Pas përpilimit dhe nënshkrimit të vendimit gjyqësor penal dhe formal të deklarimit fajtor dhe (dënimit me vdekje të 22 personave, gjatë gjithë kohës që unë kam punuar në organet e drejtësisë, nuk di dhe as kam dëgjuar që të jenë gjykuar dhe dënuar persona të tjerë për hedhjen e bombës në Ambasadën Sovjetike në vitin 1951...

-PYETJE : Dëshmitarit i tregohet dosja e hetuesisë Nr. 1687-A e Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit, në të cilën ndodhen dhe vendimi gjyqësor penal nr. 64 dt. 27.II.1951 për dënimin e 22 personave dhe që fillon me të pandehurin Tefik Shehun e përfundon me Sabiha Kasimatin, i cili përbëhet prej 3 fletësh dhe në fund të të cilit ekzistojnë 2 nënshkrime të trupit gjykues. Gjithashtu procesverbali i seancës gjyqësore prej 5 fletësh, në fund të të cilit nuk ka asnjë nënshkrim. Çfarë mund të na sqaroni në lidhje me këtë dosje e dokumentet që ndodhen në të?

-PËRGJIGJE: Dosjen hetimore të Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit sot po e shikoj për herë të parë. Fletën e inventarit të kësaj dosje nuk e kam plotësuar unë me dorëshkrimin tim. Vendimin e gjykatës së Lartë Ushtarake e shoh që është i daktilografuar dhe në përbërje të trupit gjykues është shënuar si kryetar Shuaip Panariti, ndërsa si anëtarë unë dhe Nonda Papuli, kurse me detyrën e sekretarit Idajet Bejo. Në këtë vendim thuhet se seanca gjyqësore është zhvilluar pa pjesëmarrjen e prokurorit, në bazë të ligjit të ri mbi gjykimin e akteve dhe organizatave terroriste dhe janë deklaruar fajtorë 22 persona dhe konkretisht Tefik Shehu, Hekuran Troka, Lluka Rrashkoviç, Haki Kodra, Pandili Nova, Thoma Katundi, Fadil Dizdari, Ali Qoraliu, Jonuz Kaceli, Gafur Jegeni, Petro Ikonomi, Zydi Herri, Niko Lezo, Myftar Jegeni, Qemal Kasaruho, Manush Peshkëpia, Andon Delhysa, Reiz Selfo, Xhon Temali, Pjetrin Gruraziu, Mehmet Shkupi dhe Sabiha Kasimati. Asnjërin prej këtyre personave nuk e njoh dhe nuk i kam parë. Nuk është e vërtetë që ata të jenë sjellë për gjykim para trupit gjykues dhe me këta persona nuk kam zhvilluar asnjë seancë gjyqësore, as në zyrat e M.P.Brendshme, as në zyrat e Gjykatës së Lartë Ushtarake dhe as në një vend tjetër. Në fund të vendimit, në faqen 3, shoh se janë hedhur vetëm 2 nënshkrime. Ajo në emër të kryetarit të seancës e njoh se është e Shuaip Panaritit, një firmë e anëtarit të trupit gjykues është firmë e vënë nga ana ime. Anëtari tjetër i trupit gjykues dhe sekretari janë pa firmë. Këtë firmë, siç shpjegova më lart, unë e kam hedhur, duke qenë i thirrur në zyrat e Sigurimit të Shtetit, duke qenë bashkë me Kryetarin e Gjykatës së Lartë Ushtarake Shuaip Panariti. Duhet të kenë qenë në zyrën e Kadri Hazbiut, kështu më kujtohet mua, dhe Nonda Papuli dhe sekretari Hydai Bejo. E vërteta është se personat e shënuar në këtë vendim, nuk kanë dalë fare në gjyq, pasi ata kanë qenë pushkatuar më përpara nga organet e sigurimit dhe vendimin e kemi përpiluar dhe nënshkruar krejtësisht formalisht, për të justifikuar pushkatimin e tyre të paligjshëm dhe arbitrar. Megjithëse na e mbushi mendjen kryetari Shuaip Panariti se përpilimi dhe nënshkrimi i këtij vendimi iu shërbente interesave të shtetit të asaj kohe, unë përsëri e ndjej se moralisht nuk duhej të isha pajtuar me këtë arbitraritet dhe nuk duhej të pranoja firmosjen e këtij vendimi. Por në këtë rrugë të gabuar më ka futur frika e kohës, prandaj edhe kam heshtur ...Pash edhe procesverbalin e seancës gjyqësore dhe kam për të thënë se është e para herë që e shoh. Ky procesverbal është krejt fik, ky nuk na është paraqitur për ta firmosur atë ditë që firmosëm vendimin ose më vonë. Në faqen e dytë të procesverbalit të seancës shoh që në numrin rendor 23, është shënuar dhe emri i Vesel Pitarkës me gjeneralitetet përkatëse, të cilat janë prishur me vizë me bojë shkrimi ngjyrë kafe dhe është shënuar në kllapa prishen 33 fjalë. Këto shënime nuk janë bërë dhe nga ana ime. Në këtë procesverbal janë fiksuar deklarimet e të pandehurve në seancë gjyqësore pas leximit të aktakuzës së prokurorit, deklarime që fillojnë me të pandehurin Tefik Shehu dhe mbarojnë me të pandehurin Reiz Selfo. Përmbajtja e këtyre deklarimeve, sikurse e gjithë përmbajtja e procesverbalit të seancës gjyqësore, është krejtësisht e rreme, pasi këta të pandehur nuk kanë dalë në gjyq, pasi siç shpjegova ishin pushkatuar disa ditë më parë nga organet e sigurimit të shtetit. Në këtë dosje shoh dhe aktakuzën prej 2 faqesh që ka dhe nënshkrimin e ish- Prokurorit të Përgjithshëm Ushtarak Siri Çarçani, por dhe këtë aktakuzë po e shoh për herë të parë sot. Në kohën kur kemi përpiluar vendimin gjyqësor në zyrat e Sigurimit të Shtetit, nuk kam parë që të ketë ardhur dhe në zyra në atë kohë dhe Siri Çarçani....

PYETJE : Dëshmitarit i lexohen shpjegimet e dëshmitarit Hydai Bejo të datës 26.11.1993. Çfarë keni për të thënë?

PËRGJIGJE: I dëgjova shpjegimet e dëshmitarit Hydai Bejo, dhe sqaroj se nuk kam ndonjë kundërshtim për sa thotë ai. Unë siç shpjegova vura në dukje se mund të ketë qenë dhe Hydai, kur na thirrën në M.P. Brendshme, por derisa thotë Hydai se nuk ka qenë, ai e di më mirë,

sepse mua nuk më kujtohet mirë. E vërteta është se për personat e pushkatuar nuk është bërë asnjë lloj gjyqi. Procesverbali mbyllet dhe pasi

lexohet nënshkruhet pa vërejtje. Këtij procesverbali i bashkëlidhet

dhe deklarata me dorëshkrimin e dëshmitarit e datës 2.12.1993..

DËSHMITARI SEKRETARE HETUESË

Vangjel Kocani Loreta Paparizo Petrit Shehu Mariglen Rrapi

(Si lexova procesin dua të shtoj se në atë kohë që është bërë formalisht vendimi neve nuk na kanë bërë të njohur ndonjë dekret të posaçëm për gjykimin e veprave terroriste pa prokuror, pa avokat dhe pa praninë e të pandehurve).

Enver Hoxha letër Stalinit: Të pamëshirshëm kundër armikut

Pas ngjarjes së klasifikuar si një akt politik terrorist, Enver Hoxha përmes një telegrami urgjent drejtuar Stalinit u zotua për besnikëri ndaj kauzës së komunizmit e Bashkimit Sovjetik dhe se do të ndëshkonin rëndë autorët dhe mbështetësit e tyre. Në këtë letër, diktatori Hoxha shprehet se ky akt i poshtër i armikut e kishte egërsuar pa masë Tiranën zyrtare duke bërë që të dhjetëfishohej lufta dhe vigjilenca ndaj, siç shprehet ai, imperialistëve gjakatarë, luftënxitës amerikano-anglezë, ndaj tradhtarëve fashistë të Beogradit, të Athinës dhe të Romës, dhe reaksionit të brendshëm, vegël e tyre.

(Letra e Enver Hoxhës drejtuar Stalinit pas shpërthimit të bombës në Ambasadën Sovjetike)

Datë 21.02.1951

Shokut Josif

Visarionoviç Stalin

Kremlin, Moskë.

Atentati i poshtër që armiku i egër i popullit tonë dhe i Bashkimit Sovjetik na bëri kundër Legatës Sovjetike në Tiranë në datën 19.02.1951, në orën 19:47, duke hedhur dinamit në oborrin e Legatës, na ka goditur mu në zemër të Partisë dhe të popullit tonë. Ky akt politik terrorist i armikut na ka prekur jashtëzakonisht, sepse ai u drejtua ndaj çka është më i dashur, më i shtrenjtë dhe më i shenjtë i popullit tonë, Bashkimit Sovjetik, që është gjithçka për ne e që pa atë nuk kishte dhe nuk mund të ketë jetë për popullin dhe Partinë tonë. Shoku Stalin, ne nuk kemi qenë vigjilentë sa duhet, sepse mund ta kishim evituar atë gjë të tmerrshme që na ngjau ne, atë mungesë vigjilence që ne e konsiderojmë një nga gabimet më të rënda tonat, nuk duhet të na falej lehtë nga populli dhe Partia jonë. Ne, shoku Stalin, ju betohemi, juve dhe partisë bolshevike të lavdishme se do t'ia lajmë partisë dhe popullit tonë këtë gjë kaq të rëndë që u shkaktua nga mungesa e vigjilencës sonë. Ky akt i poshtër i armikut na ka egërsuar pa masë dhe na ka bërë të dhjetëfishojmë luftën dhe vigjilencën tonë ndaj imperialistëve gjakatarë, luftënxitës amerikano-anglezë, ndaj tradhtarëve fashistë të Beogradit, të Athinës dhe të Romës, dhe reaksionit të brendshëm, vegël e tyre. Shoku Stalin, Partia jonë do të jetë e pamëshirshme kundër armiqve të Bashkimit Sovjetik, të popullit tonë e të paqes. Partia jonë, si kurdoherë, do të vërë të gjitha forcat e saj për të çelikosur dashurinë e popullit tonë ndaj shpëtimtarëve të tij, Bashkimit Sovjetik, Partisë Bolshevike dhe jush, shoku Stalin. Armiqtë e brendshëm dhe të jashtëm nuk do të arrijnë kurrë të gërvishtin dashurinë dhe besnikërinë e pakufishme që ka populli ynë për ju dhe Bashkimin Sovjetik. Shoku Stalin, në emër të të gjithë shokëve të Komitetit Qendror të Partisë së Punës, të mbledhur në Plenium, ju kërkojmë ndjesë Juve, Partisë Bolshevike dhe Qeverisë Sovjetike dhe ju betohemi do t'ia lajmë këtë fatkeqësi që na ngjau ne. Ne do të jemi të pamëshirshëm dhe vigjilentë ndaj armikut të brendshëm dhe të jashtëm, do ta forcojmë dhe do ta çelikosim partinë tonë, do ta bolshevizojmë atë dhe do të forcojmë çdo ditë e më shumë mbrojtjen e vendit tonë. Duke ju shprehur dashurinë dhe besnikërinë më të madhe që ne kemi për Partinë Bolshevike dhe për Ju, mësues gjenial dhe i shtrenjtë yni, pranoni të falat tona revolucionare.

Në emër të pleniumit të Komitetit Qendror të Partisë së Punës së Shqipërisë Sekretari i Përgjithshëm

>> Mehmet Shehu: T'i pushkatojmë jashtë ligjeve në fuqi

PER ZSH: IDRIZ ZEQIRAJ

E paskan bo nji vendim gjyqesor keta qyqaret !

Po Sala te vret ne mes te dites , ne mes te bulevardit , me duar ne xhepa dhe as nuk merr mundimin me te bo nji vendim gjyqesor pas vdekjes !

Megjithese nuk duhet me ia ngron hakun ! E boni nji perpjekje me ate dosjen e "pucit" , ashtu si mesuesit dhe komandantet e tij !

[PLAKU]

Robert Goro: Enver Hoxha, e shiti apo nuk e shiti Kosovën
E Marte, 03-05-2011, 07:58pm (GMT+1)

http://www.zemrashqiptare.net/images...Hoxha-Tito.jpg
Enver Hoxha dhe Tito

Enver Hoxha, e shiti apo nuk e shiti Kosovën

(Çfarë rezulton nga shfletimi i dokumentave të kohës, por edhe i ditarit Politik të Diktatorit)

Nga Robert Goro

Opinioni publik shqiptar filloi të tregonte interesim për Kosovën në pranverën e vitit 1981, kur në gazetën e partisë së Punës, “Zëri i Popullit”, u botuan disa artikuj të fuqishëm, që nënshkruheshin me pseudonim, me shkas demonstratat e sipërpërmendura. Midis këtyre reagimeve të fuqishme dhe lajmeve të cunguara e të thata që mediat shtetërore shqiptare përcillnin për zhvillimet në Kosovë, kishte një shpërpjesëtim të madh. Megjithatë, shi për faktin se zhvillimet analizoheshin në faqet e gazetës zyrtare të partisë, Kosova nisi të hynte në jetën e përditshme të shqiptarëve. Të cilët ndërkaq, i përjetonin ngjarjet si diçka që ndodhte në një vend tjetër.
Por edhe hidhërim i i vonuar i Enver Hoxhës, që e kishte shitur, - më saktë e kishte falur, - Kosovën, ende pa përfunduar Lufta e Dytë Botërore, ngjante me atë që e cilësojmë si “lot krokodili”. Dhe reagimet e fuqishme mediatike, të inicuara ndoshta nga vetë Hoxha (në të vërtetë, në “veprat” e tij gjenden tezat e disa artikujve të tillë), më së shumti motivoheshin prej kontradiktave ideologjike midis Tiranës e Beogradit, se sa prej dhimbjes normale njerëzore për bashkatdhetarët që vriteshin e torturoheshin.

Në të njëjtën kohë, në Tiranë kishte një grup njerëzish, kryesisht intelektualë, por edhe studentë, të cilëve u dhimbte vërtet shpirti. Falë lidhjeve të ngushta kulturore Tiranë – Prishtinë, që ishin lejuar pas kushtetutës titiste të vitit 1974, intelektualë nga të dy kryeqytetet shkëmbeheshin rregullisht dhe literatura e botuar në Kosovë kalonte në mënyrë konspirative dorë më dorë në Shqipëri. Botimet me siglën e “Rilindjes” shtëpisë botuese shqiptare në Prishtinë, ishin një dritare shumë e vyer që u mundësonte shqiptarëve të Shqipërisë (atyre që u interesonte), të vështronin matanë murit të lartë që kishte ngritur regjimi komunist për t’i ndarë nga bota nënshtetasit e vet. Shumë prej tyre u njohën së pari me Kafkën, Xhojsin, Kamynë, Malaparten, Markesin, Kunderën, etj., falë botimeve që vinin nga Prishtina, të përkthyera përgjithësisht sipas sintaksës serbo-kroatishte, por kjo pak rëndësi kishte: për ne ishte si ta shihnim botën pas një xhami të veshur me një shtresë të lehtë avulli, që krijohej prej hukamës së frymës sonë...

Për kosovarët, nga ana tjetër, Shqipëria përbënte dheun amë, sendërtimin e aspiratës shekullore të tyre – historikisht të shtypur por jo të nënshtruar, - për identitet dhe dinjitet kombëtar. Në të vërtetë, Shqipëria zyrtare i kishte braktisur kosovarët për gati gjysmë shekulli. Udhëheqësi i fundit komunist i Shqipërisë komuniste, Ramiz Alia, në një intervistë me autorin e këtij libri, më vonë (tetor 2000), më deklaronte të kundërtën, se “Shqipëria asnjëherë nuk e ka braktisur Kosovën”, por njëkohësisht rrekej të më shpjegonte se “Shqipëria vepronte në ato mundësi që i lejonte edhe situata ndërkombëtare”, pra indirekt pranonte se Tirana komuniste kishte bërë shumë pak, në mos asgjë, për kosovarët:

“Gjithmonë krahu kundërshtar e veçanërisht Partia Demokratike, e kanë akuzuar Enver Hoxhën dhe jo vetëm Enver Hoxhën, por të gjithë sistemin socialist, sikur e kanë braktisur Kosovën, sikur Kosovën ia kanë shitur Jugosllavisë, etj., etj. Të gjithë këto janë falco. Shqipëria, qoftë ajo socialiste apo josocialiste, nuk e ka braktisur kurrë Kosovën. Nëqoftëse është fjala për Enver Hoxhën dhe regjimin socialist, unë them që Kosova ka qenë gjithmonë në qendër të vëmendjes të Enver Hoxhës dhe përgjithësisht të qeverisë shqiptare të asaj kohe, ka qenë në qendër të politikës shqiptare. Nëqoftëse flitej për marrëdhënie të acaruara midis Shqipërisë e Jugosllavisë, gjithmonë këto kanë qenë të acaruara për shkak të Kosovës. Sepse Shqipëria nuk pajtohej asnjëherë me sistemin shtypës të Jugosllavisë mbi Kosovën dhe Shqipëria ka qenë gjithmonë në krah të lëvizjes studentore, apo të lëvizjes popullore kosovare kundër titizmit.

Tani, në ç’masë mund të vepronte Shqipëria? Vepronte në atë masë dhe në ato mundësi që i lejonte edhe situata ndërkombëtare në atë kohë.

E para: luftë nuk mund t’i bënte Jugosllavisë;

e dyta, të ngrinte çështjen e Kosovës në Kombet e Bashkuara s’e përkrahte askush, jo atëherë, por edhe sot e kësaj dite që Shqipëria konsiderohet tashmë pjesë e aleatëve si SHBA etj., s’po guxon ta ngrejë këtë çështje në Kombet e Bashkuara, pse askush nuk e pranon të ngrihet. Pra, ishte e pamundur një gjë e tillë. Është folur, natyrisht, në OKB, edhe unë kur isha në selinë e OKB-së kam folur në një pjesë të fjalimit tim për Kosovën, por vetëm kaq. Më tepër nuk të lejonte njeri, nuk mundeshe.

Dhe e treta, që është dhe më themelore, nuk duhet harruar kurrë që politika është raport interesash. Jugosllavia ishte më shumë interesante për gjithë perëndimin, që nga SHBA e gjithë të tjerët, sepse Jugosllavia u jepte më tepër atyre; Shqipëria nuk u jepte atë që u jepte Jugosllavia dhe interesat politike të perëndimit ndaj Shqipërisë nuk ishin ato që ishin ndaj Jugosllavisë. Prandaj tërë përkrahja e Perëndimit ka qenë për Jugosllavinë dhe në këtë raport, edhe kundër Kosovës. Edhe sot e kësaj dite Perëndimi mban tezën se Kosova duhet të jetë pjesë e Jugosllavisë, megjithëse të tëra pjesët konstituitive të Jugosllavisë u shpallën shtete të pavarura. Pra, a e shikoni se Shqipëria, veçanërisht gjatë kohës socialiste të saj nuk ka pasur asnjë përkrahje, përkundrazi, i ka pasur të tërë kundra lidhur me Kosovën.

Do të doja të shtoja dhe diçka tjetër: e tërë politika që është ndjekur nga perëndimi ndaj Shqipërisë, ka qenë e kondicionuar me Kosovën. Sa herë që në Kosovë ka patur lëvizje, aq herë ka patur presione kundër Shqipërisë, që Shqipëria të mos e përkrahte dhe të mos e ndihmonte Kosovën.

Në të kundërt, Shqipëria e ka ndihmuar dhe e ka përkrahur Kosovën dhe padyshim kjo ka shkaktuar edhe një reaksion dhe është shprehur në qëndrimin e ftohtë të perëndimit ndaj Shqipërisë.

(Nga një intervistë e Ramiz Alisë me autorin, në vitin 2000).

Pjesa më e madhe e atyre pak kosovarëve që mundën të vizitonin Shqipërinë gjatë viteve të sundimit komunist, survejoheshin më mënyrë skrupuloze nga agjentët e Sigurimit dhe spiunët ordinerë, që zyrtarisht njiheshin si AGBV (Anëtarë të Grupeve të Bashkëpunimit Vullnetar), ndërsa në zhargonin e popullit thirreshin “80 lekësha”, për shkak të honorarit mujor prej 8 lekësh të reja që merrnin si shpërblim. Shkaku i survejimit qëndronte në faktin se ata, ndonëse ishin shqiptarë dhe asnjëherë nuk i qenë nënshtruar pushtuesit serb, njëkohësisht nuk pushonin së qeni nënshtetas të një vendi “revizionist”, dhe si të tillë, për mentalitetin e regjimit shqiptar, ishin agjentë potencialë të imperializmit! Gjithashtu, ata mund të qenë edhe “bartës të shfaqjeve të huaja” për moralin komunist. Ende pa fituar famën e mëvonshme Rexhep Qosja, diku nga fillimi i viteve 1970-, në gjithë Shqipërinë qarkulloi si anekdotë peripecia e tij në aeroportin e Rinasit: autoritetet policore të aeroportit nuk e lejonin të hynte në territorin shqiptar, nëse ai më parë nuk rruante mjekrën! Anekdota përfundonte me refuzimin e prof. Qosjes dhe largimin e tij vullnetarisht me avionin e parë. Në takimet e pakta me të, nuk kam mundur ta pyes për vërtetësinë e kësaj ndodhie, mirëpo, siç thotë dhe një fjalë e urtë, “ku ka tym, s’është pa zjarr”...

Por në qëndrimin e Shqipërisë komuniste ndaj Kosovës dhe kosovarëve, duhet të ketë luajtur rol edhe një parametër tjetër: antikomunizmi i konsoliduar i kosovarëve.

Gjatë Luftës së Dytë Botërorore, tentativat e Partisë Komuniste Shqiptare për t’u shtrirë në Kosovë, dështuan edhe për shkak se u penguan sistematikisht nga dy emisarët e Titos, Miladin Popoviçi e Dushan Mogusha, por sidomos pse kosovarët u lidhën fuqishëm me krahun nacionalist, pasi në platformën e tij shihnin mundësinë e bashkimit të natyrshëm me Shqipërinë.

Në vitet e pasluftës, kosovarët, tek Lidhja Komuniste e Jugosllavisë shihnin vazhdimin e pushtimit të tyre. Lënia e Kosovës nën Serbi i dha pra një karakter të dyfishtë rezistencës së kosovarëve: edhe kundër mekanizmave të pushtetit të centralizuar, por edhe kundër komunizmit, si ideologji e këtij pushteti. Enver Hoxha, nëse i ka vlerësuar ndonjëherë kosovarët për motivin e parë të rezistencës, me siguri nuk u ka falur atë të dytin, antikomunizmin. Ata kosovarë, që menduan të gjenin shpëtim në Shqipëri pas dy pogromeve të organizuara kundër tyre, më 1956 dhe më 1968, u trajtuan gati si armiq të regjimit, duke i përqëndruar si në një lloj internimi masiv në disa zona rurale, dhe shumë syresh u torturuan e u burgosën si agjentë të UDB-së, policisë së fshehtë jugosllave.

Në mënyrë paradoksale, dhe për arsye të pasqaruara, disa kosovarë në diasporë u bënë mbështetës të zjarrtë të Hoxhës dhe të regjimit komunist, dhe po çuditërisht, në disa zona të Kosovës, edhe sot e kësaj dite gjallon një nostalgji e madhe për “bacën Enver”...

Gjithë zhvillimet historike pas Luftës së Dytë Botërore, të shpien në konkluzionin se Tirana komuniste asnjëherë nuk u interesua seriozisht për fatin e kosovarëve. Përndryshe, e gjithë kjo periudhë karakterizohet vetëm nga ca reagime pompoze, mediatike, por pa asnjë veprim konkret. Rrjedha e reagimeve anemike ishte parathënë qysh atëherë kur “Shtabi i Përgjithshëm i UNÇL shqiptare iu përgjigj kërkesës (apo urdhërit?, shënim i autorit), të komandës së UNÇL jugosllave, dhe dërgoi duke filluar që nga shtatori 1944 një sërë brigadash partizane e më vonë, në fillim të vitit 1945, gjithë Divizionin e 6-të.

Sipas Neol Malkolmit, (Kosova, një histori e shkurtër), në Kosovë u kryen shuma pak luftime dhe në shumicën e qyteteve partizanët hynë pasi ishin larguar nazistët pushtues. Historiografia zyrtare shqiptare e periudhës komuniste thotë se Rrafshi i Dukagjinit dhe Kosova u çliruan prej partizanëve shqiptarë. Por ajo që ka rëndësi është se edhe në kushtet e pjesëmarrjes së trupave të UNÇL shqiptare në luftën për çlirimin e Jugosllavisë, jugosllavët, qofshin partizanë nën komandën e Titos, qofshin çetnikë, vazhdonin qetësisht të masakronin popullsinë shqiptare në Kosovë. Shtabi i Përgjithshëm i UNÇL shqiptare, thjesht sodiste situatën tragjike duke vazhduar trumpetat për vëllazërimin e popullit shqiptar me popujt e Jugosllavisë!

Në Historinë e Shqipërisë (botim i vitit 1965, vëllimi i 2-të, faqe 818-820), riprodhohet një raport i Komandës së Korparmatës së Tretë, në mars 1945:

“Në Kosovë janë vrarë njerëz nga Ushtria Nacional-Çlirimtare Jugosllave. Në UNÇL jugosllave duket se ka mjaft elementë shovinistë – provokatorë. Një pjesë e madhe e popullit të këtyre anëve është në male. Populli i Kosmetit nuk ka aspak besim në UNÇL Jugosllave... Heqja e flamurit shqiptar nga qytetet e Kosovës dhe Metohisë, vrasja e delegacionit shqiptar që është dërguar nga Shtabi Operativ për marrëveshje..., vrasja e 20 vetëve nga Malësia e Gjakovës, pa asnjë arsye, vrasja në masë në Drenicë, humbja e njerëzve natën, pa i marrë vesh kush, janë shkaqet që revoltojnë për së tepërmi popullin e Kosovës kundër UNÇL Jugosllave. Situata e Kosovës infekton edhe situatën tonë”.

Nëse u besohet të dhënave zyrtare të regjimit komunist, në Jugosllavi shkuan 20 mijë luftëtarë të brigadave shqiptare, 600 prej të cilëve nuk u kthyen kurrë më në atdhe. Arsyetimi me internacionalizmin i kontributit shqiptar, duket i pamjaftueshëm. Fakti se Shtabi i Përgjithshëm i ushtrisë shqiptare që kishte në krye Enver Hoxhën, ashtu ai dhe qeveria që u vendos në Tiranë në nëntor 1944, nuk thanë as gjysmë fjale për vrasjet që kryenin jugosllavët, fakti i mosreagimit pra, të shtyn më së shumti në një konkluzion tjetër:

Ushtria shqiptare shkoi atje si përbërëse e ushtrisë jugosllave dhe përdorej nga Tito për një test të dyfishtë: së pari për të provuar besnikërinë e Enver Hoxhës, dhe së dyti për të krijuar e thelluar një hendek në mes të shqiptarëve të Kosovës dhe shqiptarëve të Shqipërisë.

Sipas ministrit të fundit të mbrojtjes të Shqipërisë komuniste, Kiço Mustaqi, ka ekzistuar një plan veprimi luftarak, i përgatitur me qëllim që “në rast situatash të volitshme të ndihmohej ushtarakisht Kosova”.

Plani, që ishte hartuar nga zëvendësministrat e mbrojtjes të kohës, Veli Llakaj, Nazar Berberi, Maliq Sadushi, kishte firmën e komandantit të përgjithshëm të forcave të armatosura, Enver Hoxha, dhe mbahej në një kasafortë sekrete në zyrën e ministrit të mbrojtjes. “Brenda në kasafortë, tregon Mustaqi, ndodheshin zarfat me hartat e planizimet, të lidhura me tel e të vulosura me vulë prej dylli. Kur u bë ministër Kadri Hazbiu (1981), e kishim hapur atë kasafortë (unë isha drejtor operativ i Ministrisë së Mbrojtes), e kishim hapur pse dyshohej se mos Mehmet Shehu kishte vënë eksploziv aty”. Mustaqi shprehet i sigurt se deri në vitin 1992, ajo kasafortë nuk ishte hapur kurrë më.

Disa hollësi se si lindi ky plan, tregon ish shefi i Shtabit të përgjithshëm të ushtrisë shqiptare, Veli Llakaj. Sipas tij, një ditë Enver Hoxha, në prani edhe të Mehmet Shehut, e kishte pyetur: “Si thoni Ju të Komandës së Përgjithshme dhe të Shtatmadhorisë; mund që të bëjmë një ndërhyrje ushtarake për çlirimin e popullsisë shqiptare në këto treva, për t’i çliruar njëherë e përgjithmonë nga thundra fashiste, ashtu siç ndërhymë edhe gjatë Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare?”. “Plani u përgatit me shumë kujdes, brenda afateve të përcaktuara dhe iu dorëzua Enverit, iu raportua një për një. Dhe ai e miratoi me disa vërejtje”, ka thënë shumë vite më vonë gjenerali pensionit Llakaj në një intervistë për gazetën e Prishtinës “Epoka e Re”.

Një shfletim i librit me pjesë për Kosovën nga ditari politik i Enver Hoxhës, përforcon bindjen se Shqipëria komuniste nuk e kreu as formalisht obligimin e saj për Kosovën. Përkundrazi, në rreshtat e atij ditari, që çuditërisht fillon në vitin 1963, vërehet tendenca që reagimet e rralla ndaj raprezaljeve të jenë sa më të kujdesshme duke i mëshuar idesë se Shqipëria “nuk përzihet në punët e brendshme të Jugosllavisë”, se “çështja e Kosovës është një çështje e brendshme e Jugosllavisë”. Duket se Enver Hoxhën, më shumë se fati i Kosovës e i kosovarëve, në ato momente e preokupon fati i tij dhe përfitimi eventual që ai vetë (dhe kauza e tij) mund të ketë nga zhvillimet në Kosovë. “Dëgjojmë të flitet për një republikë të Kosovës. Kosovarët patriotë e revolucionarë, në këto momente duhet të tregohen shumë të kujdesshëm ndaj revizionistëve titistë, të cilët mund të luajnë edhe kartën e krijimit gjoja të një “republike shqiptare kosovare” në vend të “krahinës autonome”..., për të shtypur më mirë luftën çlirimtare të shqiptarëve të Kosovës dhe për të luftuar RP të Shqipërisë. kjo e ashtuquajtur republikë... e kurdisur nga titistët mund të bëhet qendra e reaksionit kosovar dhe e të arratisurve fashistë e kriminelë lufte shqiptarë që gjenden në Europë e SHBA. Në këtë kurth nuk duhet të bien shqiptarët e Kosovës”, (1 gusht 1966).

Në shënimet dhe “refleksionet” e Enver Hoxhës, ku shpeshherë njeri paragraf kundërshton tjetrin, dallohet qartë fryma paternaliste që ai don t’u injektojë kosovarëve, por edhe kjo tentohet të bëhet me një arsyetim dogmatik, ku kuptohet fare lehtë se interesimi i tij për Kosovën rrok vetëm aspektin e shndrrimit të kosovarëve në skalione të PPSH-së:

“Populli i Kosovës duhet ta kuptojë në mënyrë të qartë se RP e Shqipërisë nuk mund ta atakojë ose ta sulmojë Jugosllavinë. Në qoftë se Jugosllavia atakon Shqipërinë, qi është problem tjetër. Shqipëria do të mbrohet, do të luftojë dhe do të fitojë. Atëherë edhe problemi i Kosovës do të vihet krejt ndryshe.

Ekzistenca e RP të Shqipërisë, e fortë, e lirë dhe sovrane, është një fitore e madhe për popullin e Kosovës dhe luftën tonë kundër titizmit. Ata duhet ta konsiderojnë atë një ndihmë të rëndësishme për ta, të ndjekin zhvillimin e saj me kujdes dhe të mësojnë prej saj, të kuptojnë nga rruga e partisë sonë ç’do të thotë politikë e drejtë dhe luftë e drejtë. Ndryshe, ata do të gabojnë, do të ecin me iluzione dhe do të bien nën goditjen e reaksionit titist”. (19 shtator 1966).

Shumë prej kosovarëve që gjatë viteve të komunizmit erdhën në Shqipëri për t’iu shpëtuar raprezaljeve sistematike të regjimit titist, u persekutuan, u burgosën e u vranë, të akuzuar si agjentë të UDB-së jugosllave. Nga dëshmitë e shumta të publikuara në shtypin shqiptar pas vitit 1990, rezulton se akuzat kundër tyre bazoheshin në informatat e agjentëve të zbulimit shqiptar në Kosovë e gjetkë në Jugosllavi. Mirëpo, edhe për këtë, pra për praninë e agjentëve të zbulimit shqiptar, ditari politik i Enver Hoxhës krijon pikëpyetje të mëdha.

Supozohet se Jugosllavia dhe gjegjësisht Kosova, përbënin një nga pikat më të organizuara të zbulimit shqiptar. Mirëpo, po t’i besohet asaj çka shkruan Enver Hoxha për demonstratat e pranverës 1981 në Kosovë, aty nuk kishte as edhe një agjent. Gjithë informacionin që përdor në shënimet e veta, Enveri ia atribuon agjencive të lajmeve. “Nga njoftimet që japin agjencitë e huaja...”, “Siç bëjnë të ditur agjencitë e huaja...”, “Siç thonë këto agjenci...”, “Thuhet gjithashtu se u arrestuan dhjetra studentë...”, “Thuhet se studentët janë ankuar kundër gjendjes së mjeruar ushqimore...”, “Siç thuhet, studentët thërritnin ‘Duam liri!’, ‘Duam Kosova të bëhet Republikë!’...

Por ka edhe fjali të tilla: “Sa dëgjojmë e mësojmë nga infomacionet e agjencive të huaja të lajmeve, radio e televizioni huaj, pse ne nuk kemi fare gisht në këtë punë, në këtë çështje ka pasur organizim të dobët”.

Butaforia arrin kulmin në një shënim të shkurtër më datën 4 prill 1981:

"Titistët" sillen egër me demonstruesit kosovarë

Dje në mëngjes, në 3 prill, u kthyem nga Vlora me Nexhmijen dhe fëmijtë. Ngjarjet në Kosovë më kanë preokupuar e më kanë shqetësuar shumë, pse titistët e poshtër jugosllavë, sipas lajmeve të agjencive kanë sulmuar me mjetet më të egra popullin dhe studentët që në mënyrë paqësore kërkonin përmirësimin e konditave të tyre të jetesës dhe statusin e republikës për Kosovën, në kuadrin e Federatës Jugosllave”.

Një ditë më vonë, Enver Hoxha thërret Byronë Politike ku “të gjithë shokët ishin dakord me propozimin që bëra për të shkruar një artikull të rreptë kundër dhunës së serbomedhenjve jugosllavë ndaj popullit e studentëve kosovarë”.

I gjithë reagimi i Tiranës përmblidhej në disa artikuj që vetë Enveri i cilësonte si të “matur”; Shqipëria madje nuk bëri as edhe një protestë zyrtare formale për bashkëkombasit e vrarë, të torturuar e të dhunuar. “Vetë Dolanci, gjatë konferencës së shtypit, kur një gazetar e pyeti “A ka gisht Shqipëria”, u përgjigj “Jo” dhe shtoi: “Nga Shqipëria nuk ka ardhur ndonjë protestë”. Kjo vërteton se “fajtori” priste një protestë. Por qeveria shqiptare nuk bëri protestë zyrtare”. (???)

Që t’i kthehemi planit për ndërhyrje ushtarake në Kosovë, është e qartë se kushdo që ka dy pare mend në kokë, e pranon se një ndërhyrje ushtarakje do të ishte një aventurë veëtvrasëse. Aq më tepër që ideologjia komuniste të cilës me aq dogmatizëm Enver Hoxha i qëndronte besnike, nuk i lejonte luftërat invaduese. Proporcioni i forcave ushtarake në Ballkan dhe konjukturat politike ndërkombëtare ishin të tilla që do ta detyronin Shqipërinë, në rast të ndërmarrjes së aventurës, të mbetej jo thjesht e vetme, por të gllabërohej në çast.

Në këtë pikë, Enver Hoxha kishte të drejtë kur thoshte se “Ne nuk e sulmojmë Jugosllavinë, po të na sulmojë ajo, atëherë do të luftojmë...”. mirëpo, kur themi se Shqipëria nuk e kreu obligimin e vet ndaj Kosovës, nuk kemi parasysh ndërhyrjen ushtarake. Më së shumti qëndrimi i atëhershëm shqiptar ndaj Kosovës, ballafaquar dhe me dokumentet e pakta e për mendimin tim jo fort të besueshme, rezulton të jetë hipokrit. Duket se Enver Hoxha më së shumti fliste për Kosovën jo që t’u jepte kurajë kosovarëve apo të paralajmëronte apo “qortonte” Beogradin, por që t’i priste vrullin ndonjë “guximtari” eventual në udhëheqjen e lartë shqiptare. Këto sigurisht, janë hamendje, por toni pasiv, këmbëgulja për të dëshmuar se “Shqipëria nuk ka gisht në Kosovë”, mungesa (siç rezulton nga vetë shkrimet e Enver Hoxhës) e strukturave agjenturore shqiptare në Kosovë, në mos gjë tjetër, të krijojnë përshtypjen se shteti i atëhershëm shqiptar nuk kishte një platformë të detajuar për Kosovën dhe për gjithë shqiptarët në ish-Jugosllavi, ku të shprehej konkretisht interesimi për më shumë se dy milionë bashkëkombasit që nëpërkëmbeshin sa herë i donte qejfi Beogradit. Kjo përshtypje mund të mos qëndrojë vetëm nëse faktet që serviren në shënimet e Enver Hoxhës janë të sajuara, kushdi për çfarë qëllimesh.

Një ish diplomat shqiptar me karrierë në përfaqësinë diplomatike të Tiranës komuniste në Beograd, thekson se “Shqipëria nuk u ngut dhe nuk u tregua agresive, qoftë edhe në propagandën kombëtare, sepse do ta kishte dëmtuar rëndë çështjen kombëtare. Ajo i shkoi parimit se shkallët ngjiten një e nga një, ndryshe çdo aventurë do t’i kishte harxhet e mëdha”. Edhe ky opsion mund të respektohet, mirëpo, nëse ecej me filozofinë e “ngjitjes së shkallëve një nga një”, Kosovës do t’i duhej të priste edhe një dyzetë vite të tjerë, pas 1990-s.

Përgjithësisht, lëvizjet irredentiste gjithmonë janë manipuluar e mbështetur nga një fuqi e jashtme. Kosovës, gjatë më shmë se një shekulli, deri në vitin 1999, gjithçka iu desh ta përballonte e vetme. Shqipëria, e cila pas Luftës së Dytë Botërore fitoi statusin e një vendi sovran, (megjithë varësinë konjukturale që provoi nëpër vite nga Jugosllavia, Bashkimi Sovjetik dhe Kina), ishte një shtet anëtar i OKB-së. Pas prishjes me Jugosllavinë, që më së shumti u bë për hatër të “Baba Stalinit”, Shqipëria i kishte të gjitha mundësitë ta ngrinte zërin, por edhe t’i ndihmonte konkretisht kosovarët në përpjekjet e tyre për të përballuar raprezaljen serbe. Një gjë e tillë, jo vetëm që nuk ndodhi, por Jugosllavia, deri në vitin 1990 ishte partneri kryesor tregtar i Shqipërisë.

Shqipëria komuniste, që shpenzonte miliona dollarë nga financat modeste të vendit, për të financuar gjithfarë “partiçkash” marksiste-leniniste deri në skajin më të largët të botës, që sponsorizonte grupe terroriste e guerrile për t’u stërvitur në Shqipëri, në të njëjtën kohë nuk respektonte as obligimin moral që të ndërkombëtarizonte çështjen e Kosovës, as më 1956, as më 1968 e as më 1981. Lehtësisht kupton ndokush se ç’dëm i madh i bëhej çështjes kosovare, kur nga dheu amë nuk dëgjohej kurrë zëri i solidaritetit dhe i inkurajimit.

Si përfundim, gjatë gjithë viteve të sundimit komunist, Shqipëria zyrtare nuk mund të akuzohet se nuk bëri të pamundurën për Kosovën, ajo nuk bëri as atë që mundej e që duhej të bënte. Dhe ca më keq, nëpërmjet persekutimit selektiv që ushtroi mbi mijëra kosovarët e ardhur në Shqipëri në ato vite, krijoi një ndarje midis kosovarëve të ardhur dhe shqiptarëve vendas, ndarje që doli në pah më së miri me ardhjen e demokracisë dhe që për fat të mirë u zvogëlua (por nuk u shuajt krejt), gjatë krizës humanitare që shkaktoi lufta në Kosovë, kur mijëra kosovarë u strehuan në banesat e qytetarëve të Shqipërisë.

(Fragment nga libri në proces “Kosova, një lindje e vonuar”)
07 Prill 2011 / Gazeta Tribuna

[PLAKU]

Fritz Radovani: ‘’Grusht çeliku rreth partisës sime…!’’
E Marte, 03-05-2011, 07:59pm (GMT+1)

“GRUSHT ÇELIKU RRETH PARTISË SIME..!”

Nga Fritz RADOVANI

Shikoni me kujdes dhe “nostalgji” këte foto në Tiranë.

http://www.zemrashqiptare.net/images...21892/u1_1.jpg

Asht e Ditës së Madhe të 20 Shkurtit 1991, në Sheshin Skenderbeu..!
Shikoni këte foto që nuk përsëritet kurrëma!
Asht “Dita e lamtumirës së fundit!”...
Iku për mos me u kthye kurrëma në zemrën e Tiranës!
Shikoni këte foto kur u nis “udhëheqësi i PPSh-së, Enver Hoxha, ditën e fundit të qendrimit të tij “gju në gju me popullin” e kryeqytetit, dhe asht tue porositë komunistët e të gjitha ngjyrave: “Ja ku është PPSh...këtu ku kam dorën e mëngjer, mblidhuni grusht çeliku rreth partisë sime!...Do vemi nga fitorja në fitorje..!”...
– Urrraaaaa! Brohoriti gjithë Shqipnia...Edhe ata, po edhe na që patëm fatin dhe ndoqem në TV ... “porosinë e tij të fundit!”. Ajo ditë mos u harroftë nga Shqiptarët!
E di se me “nostalgji” asht e përzime “dhimbja” por, dhe “betimi” i komunistëve!
“Do të vazhdojmë rrugën tënde!”...Premtim që nuk kuptohet nga të gjithë njerëzit mbas asaj dite aq të lumtun për Shqiptarët!
Të kthehemi disa vite mbrapa...
Në fakt “shoku” Enver ishte i ri kur mendoi për formimin e kësaj parti, që n’ atë kohë kur sillej ndër dyqanet e Pazarit të Tiranës, tek Ali Qoraliu dhe Dem Xhepa e... ma vonë mbas tyne në kafe “Flora”, kur pat fillue me i hjedhë traktet e para të komunistëve homoseksualë. Që në atë kohë mendonte me plotsue kushtet për me “hy në Europë”! Asht thanë me kohë se kur erdhën Miladin Popoviqi e Dushan Mugosha në Tiranë, edhe ata gjetën tek “shoku” Enver po atë “mikpritje” që ky u pat ofrue të gjithë atyne që e shikonin si “bukurosh” kur kthehej nga klubet masone të natës së Parisit prej France, ku nuk pat mundësi me u shkollue. Vinte mjaft i ngarkuem me libra marksiste pornografike, mbasi i duhej me zgjanue “rrethin e vet” ilegal. Prej asaj kohë iu pat ba si zakon që kur fliste për “partinë komuniste”

http://www.zemrashqiptare.net/images...21892/u1_2.jpg
D.Mugosha, E.Hoxha, M.Popoviq…


mbante dorën aty ku pat formue “celulen” e parë. Ashtu si puna e Miladinit e Dushanit, që flitej se edhe ata ishin “antarsue” mjaft të rijë në grupin e tyne sllavokomunist të pederastëve serbë. Posa erdhën në Tiranë ata kerkonin me njohë afër antarët e rijë për të cilët kishin dëgjue që në Beograd. Kjo sigurisht vinte nga ilegaliteti i tyne dhe kushtet e vështira në shtëpijat prej qerpiçësh në zonat ku u takonte me fjetë mbasi banin mbledhjet e tyne të natës. Po të lexohet me kujdes korespondenca e tyne me “shokët” shqiptarë, keni me vrejtë sesa e madhe ishte ndër ata grupe “dashuria” mes pjesmarrësve, që dikush i akuzon se hanin kokat e njenitjetrit. Me të “padrejtë” ka nga ata që këte lloj “dashurie” komuniste ua dedikojnë instruktorëve të posaardhun nga Jugosllavia...dhe, se gjoja, kështu “dashuronte” edhe Tito, e prap ma vonë flitej se edhe Stalini ishte “daha” ma i dashtun se këta. Edhe vajzat patën fillue me u mbledhë ndër disa shtëpija të njohuna dhe, që n’ atë kohë, ata që donin me shkatrrue “partinë” patën fillue me thanë se “shoqja” Fiqrete prej asaj kohe, tue fjetë ndër skuta të ngushta, u pat ba e njohun si lezbike. Atëherë pak kush e dinte këte gja, por “partia”, për me i mbushë mendjen masave të gjana se kjo veti i ka mbetë nga koha e luftës, e pat çue drejtoreshë të shkollës së partisë në Laprakë, ku ajo shpërndante eksperiencën e vet dhe edukonte me “cilësitë” e veta morale edhe kuadrot e reja që formonte ajo shkollë, si të gjitha “shkollat” e partive komuniste motra...për mashkuj dhe femna.
Kur Qemal Stafa u pat përzi në “celulen” e Nexhmijes...një natë “fashistët” i dhanë ate që lypi, edhe pse “celula” e pat porositë me pasë kujdes, se “fashizmi të han kokën!”, po ai nuk i vuni fort randësi porosisë që “shoku” i tij i dashtun Enver i pat dhanë Qemalit po atë natë kur ishte me te, deri 15 minuta para se me u vra nga “fashistët”... Madje ai edhe e ka shkrue habinë e madhe si ndodhi kjo ngjarje...që deri atëherë ishin të dy bashkë, po cilët ishin ata fashistë që i hoqën kokën Qemalit, ma vonë u pat marrë vesht...
Udhëheqësit e vendëve sllavokomuniste njihen si të tillë. Tito e pat dashtë aq fort “shokun” Enver, sa e pat thirrë në Beograd për “me bujtë” dhe mbasi ky i “fali” Kosoven, Hotin, Gruden, e një pjesë të Maqedonisë...Tito e bani me 1 korrik 1946 “hero i popujve të Jugosllavisë”, mbasi Miladini e Dushani i patën tregue se asht besnik i “parimeve” të tyne. Si duket, kur Tito u takue me Stalinin, i pat tregue se në Shqipni kemi gjetë një djalë të ri e bukurosh “ashtu si i donte ai” drejtuesit e rijë të partisë, të paisun me “cilsitë komuniste proletare”...kështu, nuk vonoi shumë dhe Stalini e pat thirrë në Kremlin “shokun” Enver. As ky nuk ia prishi qejfin Stalinit e pat shkue në 1947. Për fat atje pat rasën me u takue e me u knaqë vetëm për vetëm me Stalinin e “math”, më falni se gati shkrova Stalinin e “myth”. Enveri, në librin e vet “Me Stalinin”, kur shpjegon sesi shkoi në rezidencën e tij, u çvesh, dhe Stalini i mori vetë pallton e rrobat dhe i tregoi edhe banjot këtij, mandej largoi përsonelin e sherbimit dhe ndejën aty dorë për dorë, kuptohet sesi u patën kënaqë, edhe pse Enveri nuk dinte asnjë fjalë në gjuhën ruse, aqsa dinte edhe Stalini frengjisht... Po çka banë atëherë..?
– “Até e di “Partia”..!!
Ja pra, ky ishte udhëheqësi i partisë sonë...Ky ishte “Enveri ynë”, për të cilin shkruen dylberi Ramiz Alia, e mbas tij shkrimtari i madh personal Sulo Gradeci, tek libri i “njohur”: “Na dogji malli, komandant”...E ky, pra, asht themeluesi, organizatori dhe drejtuesi që për 44 vjet ka vazhdue me “mendue” e mos me e marrë as gjumi tue punue ma shumë natën se ditën për partinë e popullin...Në fakt pak kush e kupton mundin e sakrificën e tij dhe kujdesin e madh që kishte për Shqipninë. Ai shpesh e thonte se “duhet të punojmë si në rrethim...”, po na kujtojshim se e kishte fjalën për shtetet përrreth...Ai e paska pasë fjalën se pikrisht këta shtete që na rrethojnë, nuk po na lanë me u lidhë me bankat e hueja, që ishin në Francë, Suedi e Amerikë apo ndër tjera skuta ku ruheshin miljardat e tija të dollarëve, që kishin të fitueme nga mundi e djersa e miljona shqiptarëve në minjera, ferma dhe kampe pune e shfarosje, që i kishim pranë çdo bunkeri në Shqipninë e re “socialiste”...
Ndokujt mund ti duken pak 700.000 bunkera...po askush nuk tregon shifrat e sakta të të vramëve, të të humbunve, të të mbetunve në tortura dhe të masakruem nga sigurimi i shtetit, shifer e cila i kalon mbi 45.000 viktima deri në vitin 1974, apo mbi 450.000 vetë të dënuem, të burgosun dhe të interrnuem, ku përfshihen edhe fëmijët 14 vjeçarë, simbas ligjit nr. 5912, aprovue nga kuvendi popullor dt. 26.6.1979 në Tiranë, e që të gjithë janë ende të pashpallun nga shteti i sotem “demokratik”...
Këto shifra që lexoni këtu ndoshta ju duken të pabesueshme! Ma e pabesueshmja shifer asht ajo e bunkerëve, sepse askush nuk i ka numrue labirintet e Shqipnisë që dikur ishte si “tava e gështenjave” për çdo qoshe...e shumë prej tyne na nuk i dimë as sot!
Po ata tunele që komunikojnë nën dhe me selinë qendrore...a i ka vizitue kush?
Kanë me kalue vite e nuk kanë me u dijtë aq shumë çeshtje sa njerzit kanë me u çuditë për misteret e mbetuna ndër labirintet e errta të Shqipnisë, ashtu si nuk kanë me e besue se ka ende njerzë që mbas 25 apo 26 vjetësh që ka ngordhë Enver Hoxha, shkojnë ndër qendrat e votimit dhe votojnë për “partinë homoseksuale” të formueme prej tij...
Ndrroni emnat sa të doni, partia komuniste e formueme nga imoralët e vitit 1941, asht ajo e punës, apo ajo socialiste...apo “homoseksuale” e viteve 1991 e mbas...që nuk ndryshon asnjena, as në përbamje, as në paraqitje nga ajo e vitit 1941...e më duket, se edhe ky, e nuk jam tue gabue aspak, “shoku komunist” që e drejton sot, asht amoral homoseksual si mjeshtri i tij, thëmeluesi i partisë komuniste shqiptare Enver Hoxha me pasuesin e fronit, qosen Ramiz Alia, e të gjithë ata përbindsha që vazhdojnë me kenë idhtarë të tyne.
A nuk asht me kapë kryet me grushta kur mendojmë se të gjitha pislleqet morale të Enver Hoxhës e Ramiz Alisë, apo Fatos Nanos e Edi Ramës i dinë i madh dhe i vogel çka asht shqiptar, dhe ende sot ka nga “ata” kopje të tyne amorale, që shkojnë e votojnë per ta...madje, edhe pretendojnë me vazhdue me drejtue Shtetin Shqiptar!?
Fatkeqsia e Shqipnisë nuk asht prania e tyne aty, se ata na i lanë trashigim udhëheqësit e qelbun që kishte Shqipnia, po ajo ma e mnershmja gja asht mendimi që formohet tek RINIA...që neser do të thotë se u dashka me kenë “homoseksual” për me kenë drejtues i Shtetit Shqiptar!Sa larg jemi nga rruga e të Parëve tonë!...
Shikoni, këte foto!...
Kjo asht rruga që donë të na mësojnë “udhëheqsit” e sotëm të Shqipnisë!...
Edhe sot ai qen i porositë “partitë” jo një nga një, po të gjitha si të një nëne:
“Ja këtu ku kam dorën e mëngjer është Partia mëmë…Jemi të mëngjer apo jo!?
Kështu mbi 700.000 bunkera të mbushur me dollarë... vazhdoni....rrugen time!
Mos u ngutëni...do ju duket vetja si mbi breshka... Po, ngadalë,.. ngadalë!
Unë mendova vetëm për juve! Ashtu dhe e gjora Nexhmije, jetoi si në rrethim...
Kjo që po gëzoni juve!.. Kjo është “jeta e lumtur”!..Votoni për partinë mëmë!”

E shqiptarët,..vazhdojnë porosinë e tij... me votue për “partinë mëmë”..!!


Maj, 2011.

[soldiers]

O PLAKU MOS SILL FRAGMENTE NGA LIBRI I UDB-es "SHqiperia e Enver Hoxhes" o i mjere,keshtu behesh dora e zgjatur e UDB-es

[soldiers]

Shkrimtarët e dënuar me vdekje, ja fjalët e fundit

26 Prill 2011

Visar Zhiti

Janë plot 199 shkrimtarë e artistë, ish-anëtarë të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve, të cilët përfunduan në burgjet komuniste dhe 50 të tjerë të pushkatuar, të varur, të vdekur në tortura, pa varre. T’i rendiste gjithë këta emra, nuk ishte e thjeshtë për shkrimtarin e poetin Visar Zhiti. Çdonjëri prej tyre e kthente pas në kohë ish-të burgosurin e mbijetuar, atëherë kur me shpatulla shtynte vagonët e mbushur me minerale dhe fshinte ku të mundej ato copëza poezish që shkruante në qelinë e errët. “Panteoni i nëndheshëm ose letërsia e dënuar”, një botim i shtëpisë botuese “OMSCA-1”, është një homazh për të gjithë ata shkrimtarë e artistë, të cilët u bënë shënjestër e diktaturës. U dënuan me burgje, internime, pushkatime e varje pa gjyq. Ka qenë një kërkim i gjatë dhe i dhimbshëm për Zhitin, i cili është munduar të nxjerrë nga “libri i dhimbjes” ngjarje tronditëse, që kanë bërë bujë në kohën e tyre, apo që mbetën të fshehta. Histori makabre dhe fjalë të fundit të viktimave. “Panteoni i nëndheshëm” është një homazh, por edhe një akuzë për të gjithë ata që u bënë palë në gjyqet-farsa të shkrimtarëve e poetëve. “Panteoni”, i cili i vjen lexuesit në botimin e tij të dytë, hap edhe një debat mbi atë që quhet “letërsia e dënuar”. A është shkruar letërsi në burg, a ka pasur ajo vlera? Shkëpusim pak faqe nga libri i Zhitit. Mes listës së të burgosurve, të torturuarve, të arratisurve, po shkëpusim ata që u dënuan me pushkatim e që varret ende nuk u dihen.

- me gjyqe, dënime etj. -

Teatrot e pakta të Shqipërisë së re po shndërroheshin në salla gjyqesh të hapura, kudo, në të gjithë vendin. Në Teatrin Popullor në kryeqytet, do të luhej një tragjedi e re, pa mbaruar ende Lufta e Dytë Botërore, kur në pushtet sapo kishin ardhur komunistët.
Mars-prill 1945. Në skenën e mbetur bosh u vendos trupi gjykues, jo me aktorë, por me ushtarakë të tmerrshëm si Koci Xoxe, Hysni Kapo, Bilbil Klosi, me anëtarë juristin Halim Budo edhe mjekun Medar Shtylla, me prokuror Bedri Spahiun etj. Në lozhën lart, në gjysmëterrin e kadifenjtë, ku zakonisht rrinte autori, qëndronte vetë ai, diktatori i ri, Enver Hoxha, duke vëzhguar me imtësi zhvillimet në skenë. E kishte monoklin aty pranë? Teksa zgjaste dorën për ta marrë, mbase ndiente një si dridhje të ftohtë, se mund t’i dukej se kishte kapur nga gryka një revolver. Po sikur t’í plaste aty? Vuante nga oklofobia, kishte druajtje nga armët, jo nga vrasja e të tjerëve me to. Do të dënoheshin personalitete të vendit, burra që i bënë ballë luftës si patriotë dhe drejtuan situatat. Kundërshtarë ishin, por u ishte dhënë roli i armikut tani. Me pushkatim, dëgjohet një zë: Kol Tromara, Alizoti… Hurshiti… Konstandin Kote… Leka, Merlika, Golemi… Terenc Toçi, Zef Kadarja… Borshi… Valteri… Omari… Cani… Përmeti, Daut Çarçani, Gustav Mirdashi…
Me burgime të rënda: Koço Kota, Xhevat Korça… Vrioni… Cara, Leskoviku… Jakov Mile, Mihal Zallari, Lazer Radi… Gjergj Bubani, Libohova… etj.

Duartrokitje si batareja e plotonit të pushkatimit.

Prapë gjyq tjetër, pushkatime prapë, dy anëtarë të Regjencës në vitet 1943-1944, personalitete të kulturës, Lef Nosi dhe Pater Anton Harapi, si dhe kryeministri i asaj periudhe, Maliq Bushati. I hedhin kufoma në gropën e përbashkët në “Kodrën e Priftit” me të pushkatuarit e Gjyqit Special në Teatrin Popullor, me atë lozhën me kadife të arkivoltë, ku rrinte në gjysmëterr Enver Hoxha dhe ndiqte aktet.
Dhe një dramaturg, dom Ndre Zadeja, autori i melodramave për skenat e teatrove në Shkodër dhe Tiranë: “Rozafa”, “Ruba e kuqe”, “Rrethimi i Shkodrës”, “Ora e Shqipnisë”, “Hijet e zeza”, një pjesë të të cilave i kompozoi Mikel Koliqi, kardinali i ardhshëm dhe i vetëm, por që e kaloi jetën internimeve e burgjeve, edhe ngaqë ishte vëllai i shkrimtarit të njohur, azilantit politik në Romë, Ernest Koliqit.
9 veta ishin, i detyruan të hapnin gropën e tyre dhe i hodhën njëri mbi tjetrin.
Dhe do të vazhdonin gjyqet nëpër salla kinemash, auditorë të shkollave të larta, në tempuj të fesë, në oborre lagjesh, në Shkodër, Durrës, Berat, Vlorë, Korçë, Kukës… ky do të ishte teatri i ri, i vërtetë, i realitetit socialist, me ankthe dhe emocione të tmerrshme, nga ato që kur s’përftohen dot nga arti, merren nga krimi.

Po si mund të shkruhej në burg?



Nga gjyqi i at anton harapit (lart, mes), denuar me pushkatim

Ku i fshihnin, vërtet? Pabesueshëm. Kudo dhe asgjëkund. Ishte një aventurë e gjatë dhe e rrezikshme, një profesion më vete, për të cilin kam rrëfyer në burgologjitë e mia, se edhe burgu me kampin e punës kanë veçantitë e tyre, edhe pse të burgosurit janë ata që vuajnë njëlloj. Edhe lejohej të shkruaje, por edhe nuk duhej. Kontrolloheshe shpesh dhe rreptë dhe ridënoheshe, po të të gjenin një shkrim kundër, jo më roman, ekspertizat e të cilave i bënin shkrimtarë të realizmit socialist, jashtë burgut. Të burgosurit mund të mbanin ndonjë fletore, çonin letra në familje, në çdo muaj, por të hapura. Po të donin, mund… të denonconin. Një pjesë e kishin detyrë. Duke u shfrytëzuar rrethana të tilla etj., të burgosurit shkruanin, delironin etj., madje edhe në kampet e punës, ku nuk kishte kohë për asgjë dhe krijimi ishte një sakrificë e tejme. Zbraznim mall dhe brengë, vetmi dhe mbyllje, me poezi kështu, si ofshama e ëndrra. Lavdërohej Shqipëria e vjetër për t’iu kundërvënë së resë dhe mes tyre fshiheshin poezitë me temën drejtpërsëdrejti të burgut, kurse me prozën (më shumë ajo lëvrohej në burgun e Burrelit, ku të burgosurit nuk i nxirrnin në punë), shpaloseshin subjekte historike e legjendare, ose i arratisnin personazhet në vende të tjera e sisteme të tjera, në nazizëm, duke shkuar deri në Afrikën e Jugut ose shkretimeve të tejshme. Shpesh, mbi kapakët e fletoreve dhe të blloqeve vinin emra shkrimtarësh të huaj, gjoja ishin përkthime, por që ndërkallnin metafora ekzistenciale, të mbijetesës dhe shprehnin realitetin diktatorial. Shkruanim dhe në pjesët e bardha anash gazetave, në thasë çimentoje, paketa bosh, letra cigaresh, copa çarçafi etj., dhe më shpesh në mendje. I fshihnim kri(ji)met tona ku të mundnim, duke u ndërruar vendet, që t’u shpëtonim kontrolleve dhe raportimeve, herë në kashtën e dyshekut, pastaj mes zheleve, brenda në opinga, te pagurja e vajit, nën dhé, në minierë, me mënyra që ende s’i di kush, i rikthenim për t’i pasur nëpër thasët tanë. Ata ishin studioja e përçudnuar, biblioteka e fshehtë, arkivi i çmendur. Dhe kishte raste që arrinim t’i shpëtonim, i nxirrnim jashtë, duke u bërë kontrabandistë të krijimeve tona.

LETËRSIA, PARA SKUADRËS SË PUSHKATIMIT

Me masakër kishte nisur:
17 nëntori i 1944-ës, që do të shpallej si dita e çlirimit të kryeqytetit, kishte nisur me masakër. Një varrezë masive në katin e nëndheshëm të hotelit “Bristol”, kufoma plot. Gjumi i vdekjes dilte nga ai hotel dhe përhapej kudo. Ky s’ishte ag, por gjak i derdhur… E vranë një nga gazetarët më të njohur, Nebil Çikën, dy vëllezërit e shkrimtares Musine Kokalari, Muntazin dhe Vesimin, dhe kushëririn, Syrjanë, të shkolluar në Europë, themelues të shtypshkronjës “Mesagjeria shqiptare”, ku u botuan kryevepra botërore. Mjaft, lëri librat, kanë vrarë intelektualë të tjerë: Ali Panariti, Anton Fekeçi, Jakup Deliallisi, Akil Sakiqi, Lluka Xhumari…

Dom Lazër Shantoja

Të parin meshtar pushkatuan dom Lazër Shantojën. Pa mbaruar Lufta e Dytë Botërore, kur nuk ishin bërë as 100 ditë që kishin marrë pushtetin sundimtarët e rinj. Njohës i shumë gjuhëve, të gjalla e të vdekura, përkthyes i Gëtes, i Shilerit dhe Leopardit, esperantisti i parë shqiptar, autor shkrimesh nëpër gazeta dhe revista të kohës si “Lajmëtari i Zemrës së Krishtit”, “Kumbona e së diellës”, “Ora e Maleve” etj., orator dhe humorist.
Në fakt, pushkatuan gjysmën e tij, se gjysmën tjetër të trupit, duar dhe këmbë, ia kishin prerë me sharrë gjatë torturave. Duke e mbartur policët, në të zbardhur të 5 marsit 1945, skuadra e pushkatimit zbrazi armët mbi atë gjysmë, s’dihet në ç’gurishtë në Tiranë. Gjysma tjetër e tij ishte e papushkatueshme.

At Anton Harapi

Sociolog dhe prozator, autor i një “Lahute Malcie” në prozë, “Andrra e Pretashit”, që teksa shpalon virtyte shqiptare, i bashkëngjit dhe ato gjuhësore, që do të përthellohen te “Vlerë shpirtnore”, “Shqiptari dhe bota e tij” dhe “Valë mbi valë”. Problemet dhe mënyra se si i shtron, stili i vrullshëm, etika e lartë europiane, apeli për një rimëkëmbje të breznive dhe kombit e të unitetit, i japin kumbim aktual. Kur e çonin drejt pushkatimit, nuk binte asnjë kambanë, ndërsa ai kujdesej udhës që zhguni të mos i bëhej me baltë.
- Po ti baltë do të bëhesh, – i tha oficeri i pushkatimit.
- Por të shkoj te Zoti, te vdekja ime, sa më i pastër, siç isha gjatë jetës, – tha Njeriu i shenjtë.

At Gjon Shllaku

Një vit më pas pushkatuan dhe intelektualin e lartë, at Gjon Shllaku, i edukuar në liceun “Illyricum” të françeskanëve në Shkodër, që më pas do të merrte leksione në tri universitete: në Holandë, Belgjikë e Francë. Laureohet në degën e Filozofisë në Sorbonë, Paris. Botoi në revistën “Hylli i Dritës”.
Batareja e plumbave shembi gjithçka. Terr.

Nikollë Gazulli

Autor fjalorësh, i më të mirit të fjalëve të rralla dhe i atij onomastik etj., Nikollë Gazulli, vepra e të cilit përmendej, por jo emri, sepse e vranë, pa gjyq fare, i rrethuar nga bandat komuniste, ra si martir në një shpellë, ku ishte futur për t’iu shmangur terroristëve të kuq. Nuk ka varr. As shpellën. Por jo kujtesën e fshehtë të kohës.

Mark Dushi

Mbledhës i folklorit, mitologjisë dhe legjendave, i leksikut dhe toponimeve, Mark Dushi, që ka lënë në dorëshkrim mjaft vepra, edhe arkeologjike për kryeqytetin e rrethinat, u burgos, u torturua dhe e pushkatuan kur ishte 46 vjeç.

Aleksandër Sirdani

Mbledhës folklori, studiues pasionant, autor i mijëra faqeve në dorëshkrim, u torturua nga oficerët e fitimtarëve dhe trupin e copëtuar e shëtitën andej nga Kopliku për të llahtarisur njerëzinë. E goditnin me sfurk, e bënë vrima-vrima si t’i kishte rënë breshërima e plumbave, dhe e vërvitën në një gropë të zezë. Të vëllanë e tij, Marin Sirdanin, folklorist dhe shkrimtar, e vunë në bankën e të akuzuarve dhe e dënuan… me djegie të mijëra faqeve të dorëshkrimeve të tij, një gjysmë shekulli punë.

Terenc Toçi

Dhe një arbëresh… Terenc Toçi (Terenzio Tocci), nga Strigari i Zef Serembes, që u shkollua në Shën Mitër, në kolegjin iluminist të De Radës. Kishte ankthin e dheut amë, të lirisë së tij dhe erdhi në Shqipëri e ngriti Flamurin një vit më parë se Ismail Qemali. Kryengritës nga natyra, i edukuar me frymën e fisit të vet, që nxirrte kryengritës të çartuar që i pushkatonin, laureohet për jurisprudencë në Universitetin e Urbinos në fillim të shekullit XX, punon në Romë, merret me “çështjen ballkanike” dhe vendos të luftojë me armë për vendin e të parëve. Bashkohet me djalin e Garibaldit, përbashkuesit të Italisë, garda e të cilit kishte qenë arbëreshe, dhe kurdisin një plan: Terenci do të shkonte në Shqipëri, në Veri, do të kryesonte Kuvendin e Besës në Orosh për të krijuar një qeveri të përkohshme, kurse djali i Garibaldit, Riçoti, do të zbarkonte në bregdetin shqiptar me vullnetarë italianë, që do të sillnin armë. 30.000 kryengritës shqiptarë ishin gati tashmë, por ndihma nga bregu tjetër po vononte padurueshëm. Plani qe penguar… Qeveria italiane… Europa… s’dihej si e qysh. Arbëreshit i hipin xhindet, inatin shqiptar e zbraz dhe në gazetat italiane. E ç’të bëjë tani për Shqipërinë? Themelon në Romë “La Rivista dei Balcani” dhe shkon në Shkodër, hap tjetër gazetë me emër mali, “Taraboshi”, mbron Shqipërinë duke u sulur mbi këdo, edhe mbi Romën, megjithëse Italinë e mendonte aleaten e natyrshme të dheut amë. Nën shembullin e Pashko Vasës, boton “Shqipëria dhe shqiptarët”. E thërrasin në Itali, ushtar në frontet e Luftës së Parë Botërore. Nxjerr revistën e re “Italia dhe Shqipëria”. Lidhet me Ahmet Zogun. Merr detyrën e Prefektit në Korçë, pastaj drejtor i Zyrës së Shtypit në Tiranë, deputet i Shkodrës, Konsull i Përgjithshëm i Shqipërisë në Egjipt, kryetar i Kasacionit, Sekretar i Përgjithshëm i Republikës Shqiptare. Katër vajzat e tij studionin në Tiranë. Dhe beson te fashizmi, ashtu si Croce dhe D’Anunzio, “rilindësit garibaldinë”. E mendonte dhe si zgjidhje për Shqipërinë dhe çështjen kombëtare. Pushtimi italian e bashkoi Kosovën, po ëndërronte Çamërinë, ndërsa e dënoi sulmin ndaj Greqisë. Me nazistët gjermanë nuk u përzje, por erdhën partizanët dhe ai s’iku, s’kishte pse, se me këdo që vinte, ai punonte veç për Shqipëri. Kështu tha dhe në gjyq, kur e nxorën të lidhur bashkë me personalitete të tjera, aty te kinema “Savoja”, që ishte bërë Teatri Kombëtar, në një nga lozhat e së cilës vëzhgonte me monokël diktatori i ri Enver Hoxha. “Pushkatim!” – ulërinte gjenerali partizan, Bedri Spahiu, i cili kishte pushtuar dhe vilën e Terencit, duke e shtyrë në bodrum familjen e tij. Po biblioteka e tij, mijëra vëllime, botime edhe të shekullit XIV, edhe pergamena? Të 17 vetat i hipën në një kamion të mbetur nga lufta. Ishte prilli ’45. Dhe një gropë e madhe, e pamëshirshme si krimi. Në muzg qëlluan mbi ta, breshër plumbash. Dhe mbas 50 vjetësh, kur kishte rënë perandoria komuniste, u gjetën skeletet e tyre. Shkroi dhe media italiane, ajo arbëreshe patjetër.

Sabiha Kasimati

Dhe një grua, o Zot! Sabiha Kasimati u pushkatua me pedagogët e Institutit të Shkencave të Natyrës, ku punonin elita shqiptare, themeluar nga fizikani e matematikani prof. Selaudin Toto, që kreu studimet në Universitetin e Torinos, erdhi në atdhe, u zgjodh deputet… dhe e pushkatuan. Zonja Sabiha Kasimati, shefe e sektorit të zoologjisë, hulumtuese dhe studiuese e faunës ihtiologjike detare dhe liqenore shqiptare, s’mundi ta botonte veprën e saj të gjerë, sepse guxoi dhe akuzoi Enver Hoxhën si diktator. Arrestohet midis 81 intelektualëve antikomunistë për hedhjen e bombës në Ambasadën Sovjetike dhe pa gjyq pushkatohet mes 22 të tjerëve. E vetmja grua… Po në skuadrën e pushkatimit kishte grua?

Trifon Xhagjika

Dhe do të vazhdohej me poetët. Do të pushkatonin babanë bektashian, Ali Tomori, Manush Peshkëpinë dhe…
…biri i një familjeje të thjeshtë në Zagori, Trifon Xhagjika, pasi kreu studimet e larta, shërbeu në ushtri. E arrestuan në grup më 1963 dhe po atë vit e dënuan me pushkatim. 31 vjeç.
Gjatë gjyqit u dëgjua një zë nga salla: “Kokën lart!”. Ishte i vëllai, mjek, e arrestuan edhe atë menjëherë. Dhe ndodhi ajo që s’kishte ndodhur, Poeti shpërtheu në vargje, aty në bankën e të akuzuarve dhe me disidencën e profecisë i akuzoi të gjithë, njerëz, kohë, atdhe: E pashë Atdheun lakuriq,/(vetëm pa miq e shokë)/ mundohej të këpuste një degë dafine.
“Atdheu është lakuriq”, me këtë titull do të botonim librin e tij të parë me vjersha, pas rënies së diktaturës, do ta përgatiste liriku Jorgo Bllaci, ish-i burgosur, dhe punonin së bashku në shtëpinë botuese “Naim Frashëri”. Po ku është varri i Trifon Xhagjikës? Balta s’tregon asgjë…

Vilsoni dhe Genci

Dy emra si në një baladë, i pari perëndimor, i dyti ilirik, dhe ishin nga Bërzheshta e Librazhdit. Kishin lindur në të njëjtin muaj, në mars, më 1948 Vilson Blloshmi dhe më 1941 Genc Leka. Shokë të dy, të dy poetë. Edhe vdekjen do ta kishin në një natë, më 17 korrik 1977, tek e njëjta gropë, ndanë një përroi… Lexonin, shkruanin, mësuan frëngjishten autodidaktë dhe përkthenin, vargjet e kujt?, të Bodlerit, Verlenit etj., poetë të mallkuar, siç do të ishin edhe vetë, me kuptimin real të mallkimit. Punonin në fshat dhe i dënuan për sabotatorë. Por dhe për ato që shkruanin. Ato janë sabotimi i vërtetë. Le të dukeshin të pafajshëm, por a ishin ndryshe nga të tjerët?
Teksa mureve të rrugës poshtë shtëpisë së tyre shkruhej “Armiku më i rrezikshëm është ai që harrohet”, urdhrat e pashpallur vinin se armiku më i rrezikshëm është ai që mendon. (…ç’do të thotë Vilson Blloshmi me poezinë “Saharaja”? Që edhe këtu jeta jonë është shkretëtirë? Shkretëtirë do ta bëjmë edhe atë. Po Genc Leka, që na u këndon zogjve shtegtarë, do të shtegtojë dhe ai, por s’e lëmë ne të arratiset. Te shoku i shkretëtirës ta flakim…) Akt-ekspertizat e poezive të tyre i bënë shkrimtarë të realizmit socialist, që, për ironi, edhe një grua me emër perëndeshe latine, me hark në dorë, i cili i shndërrohet në pushkë në skuadrën e pushkatimit, dhe tjetri me një shpend grabitqar në mbiemër, që klith kobshëm epitafe në ajër. Kjo mynxyrë do të ishte dënim dhe për ta: gracka e diktaturës për të pasur sa më shumë bashkëfajtorë. Ndërsa me gjyq, edhe pse të dënuar me pushkatim, u hiqet edhe e drejta elektorale për 5 vjet, për pas vdekjes pra. Por të drejtën që ne t’i kujtojmë si poetë, nuk e hiqnin dot….

Havzi Nelaj

I fundit, i dënuar me varje në të gjithë perandorinë komuniste, poeti nga Kukësi, Havzi Nelaj. Një vit para se të shembej Muri i Berlinit, më 1988, u ngrit trekëmbëshi i drunjtë për të, brenda në qytetin verior, mu tek stacioni i autobusëve, ku prisja gjatë dikur, të gjeja një mjet për të shkuar pas maleve, ku isha mësues. Edhe Havzi Nelaj kishte qenë mësues dhe ishim njohur në burg bashkë. Shtynim vagonët me mineral si skllevër dhe kisha pasur rastin të flisnim pak dhe… për poezinë. Çuditërisht. Kishte një si buzëqeshje të përhershme në fytyrë, duhej të ishte mirësia e tij e pikëlluar, dhe kokën e mbante të anuar paksa nga njëri sup… si e të varurit. Pasi kryen shkollën pedagogjike në Shkodër, Havziu do të shkojë të punojë në Mat, por bëhen shkak disa vjersha dhe e zbojnë nga arsimi. Dhe prapë poezia do të jetë shkak që e përjashtojnë nga Universiteti, të cilin e vazhdonte me korrespondencë. Dhe vendos të arratiset. Në Kosovë. Por e kthejnë dhe e dënojnë me 15 vjet burg. E çojnë të lidhur me pranga në Spaç… Kur lirohet, nis internimi. Prapë konfliktohet me rendin, madje ka një armë tani, ilegale, dhe e zbraz për vetëmbrojtje. Edhe poezinë e ka ilegale. Diktatori kishte 3 vjet që kishte vdekur, por jo diktatura. Dhe e varën, 54-vjeçar. Në stacionin e autobusëve, që udhëtarët ta merrnin me vete pamjen e llahtarshme. Ku ta çonin? Në të ardhmen? Dhe ishte viti kur po përpëlitej jo vetëm trupi i tij në litar, por edhe komunizmi. Varja e fundit, teksa në kufi qëllonin me armë djem të rinj që donin të iknin dhe i zvarritnin të vdekur.

gazeta panorama

Sa po te paguan UDB-a per kete mundim?

[halla mine]

100-VJETORI I LINDJES SE ENVER HOXHES

“Populli shqiptar e ka çarë rrugën e historisë me shpatë në dorë”(E.H.), por i bashkuar për të arritur një qëllim të caktuar nuk ka qëne asnjëherë. Përkundrazi ka qënë gjithmonë i përçarë. Sidomos në momentet më te rëndësishme te jetes së tij. Dhe ky element ka qënë gjithmonë vendimtar në historinë e shqiptarëve.

Shqiptarët nëpër kohëra kanë demostruar një shpirt të madh patriotik, por ky shpirt patriotik ka ngelur në nivelet personale ose në rastet më të mira në nivelet e familjeve të mëdha dhe asnjëhere nuk është shndëruar në një ndjenjë kolektive e kombëtare të patriotizmit.
Sa herë që pjesa më e madhe e shqiptarëve është bashkuar, pjesa tjetër ka kërkuar me të gjitha mënyrat të pengojë këtë bashkim dhe të dështojë objektivin e ketij bashkimi. Dhe kjo ka ndodhur me një rregullësi të jashtëzakonëshme në të gjitha kohërat që nga koha e sundimit turk, duke kaluar nëpër të gjitha llojet e kryengritjeve shqiptare kundër “Portes se larte”, që nga Lidhja e Prizërenit e shpallja e pavarësisë, që nga shteti i parë shqiptar e deri tek republika, që nga lufta per çlirim e deri në rindërtimin e vëndit, deri sa të mbrrijmë në ditët e sotëme…

Shqiptarët kanë qënë kurdoherë të pranishëm në historinë e Ballkanit, por Shqiperia jo gjithmone.
Shqiperia thjesht “nuk ishte”,
ose siç thoshte Bismarck :”Shqipëria nuk është veçëse një shprehje gjeografike”,
ose sipas Berchtold:”Shqiperia është monedha jonë e këmbimit”.
apo më vone Vittorio Emanuele:”Shqiperia është një grumbull me gure”

Shqiptarët asnjëherë nuk kanë qënë të organizuar në një shtet të rregullt e dinjitoz. Dhe duke mos qënë të aftë të vetëqeveriseshin, shqiptarët nuk kanë qënë as në gjëndje të vendosnin fatet e vëndit të tyre.
Historia e Shqipërisë është e mbushur me shëmbuj heroizmi, atdhedashurie, trimërie e vetëmohimi, por të gjithë këta shëmbuj marrin një vlerë të veçante vetem në periudhën e Luftes Nacional-Çlirimtare te udhëhequr nga Partia Komuniste Shqiptare me në krye komandantin ENVER HOXHA.
Për herë të parë shqiptarët u bashkuan dhe formuan shtetin e tyre që do te njihej e do të respektohej në të gjitha nivelet.

Në të gjitha kohërat ç’do popull ka pasur nevojë per nje “mit” dhe kur nuk e ka pasur e ka krijuar dhe është identifikuar me këtë figurë.
Kurse shqiptarët e paten Enver Hoxhën.
Figura më e shquar në gjithë historinë e popullit shqiptar.
Ky lider i paarritshëm, me aftësi të mëdha në të gjitha fushat(udhëheqës politik, komandant ushtarak, diplomat, ekonomist, shkrimtar, etj) e ngriti Shqipërine dhe shqiptarët nga errësira e mesjetës.
Me mbarimin e luftës së II botërore, për Shqipërine egzistonte akoma rreziku i gjymtimit territorial nga ana e Greqisë, si dhe rreziku i përfshirjes në federatën Jugoslave si “republika e 7”. Mënçuria dhe zotësia e Enver Hoxhës, i shmangën këto rreziqe.
Mbas çlirimit ishte Enver Hoxha që udhëhoqi popullin në luftën e madhe për ndërtimin e vëndit. Enver Hoxha gjeti një Shqipëri absolutisht të prapambetur, një vënd pa asnjë lloj industrie, 85% e popullësisë ishte analfabete, mesatarja e jetës ishte 40 vjeç, mungonin të gjitha llojet e infrastrukturave, shumica e shtëpive ishin me kallëma e me baltë, obskurantizmi fetar kishte bllokuar jetën shoqërore, femra shqiptare ishte mall këmbimi midis familjeve kur ishte vajzë dhe humbiste ç’do lloj vlere kur bëhej grua.
Kjo situatë duhet pasur parasysh kur bëhen krahasimet për arritjet e Shqipërisë nën udhëheqjen e Enver Hoxhës dhe jo ato të vëndeve të tjera që historikisht kane qënë gjithmonë më përpara (ekonomikisht e politikisht).
E megjithatë të gjitha këto vështirësi do të përballoheshin vetëm me zgjuarësine dhe aftësine e Enver Hoxhës që diti të ngrinte entuziazmin dhe hovin e popullit shqiptar dhe në një kohë rekord ndryshoi faqen e Shqipërisë.
Rreth 20 vjet mbas fitores së revolucionit popullor ne Shqipëri, ndryshimet ishin të jashtezakonëshme. Zhdukja e analfabetizmit, arsimi falas dhe i detyrueshem, shëndetësia falas dhe për të gjithë, Shqipëria kishte universitetin e saj, për herë të parë njihej e drejta e pensionit të pleqërisë. Nga ana ushtarake Shqipëria u forcua si asnjëherë duke përballuar me sukses agresionet e ndryshme të monarkofashistëve greke dhe duke përzënë nga territori i saj flotën më të madhe Ruse të Mesdheut.
U zhvillua me hapa gjigant industria në të gjitha nivelet (me ndërtimin e fabrikave, kombinateve, hidro e termocentraleve, hekurudhave), gjëra të cilat nëpër botë egzistonin prej dhjetra e dhjetra vitesh kurse Shqipëria i shihte për herë të parë vetëm nën udhëheqjen Enver Hoxhës.
Enver Hoxha e nxori popullin shqiptar nga feudalizmi dhe e çoi drejt një shoqërie që për shumë arësye nuk ishte ideale por ishte e drejtë dhe shumë herë me avancuar nga ajo e vjetra.
Rreth 20 vjet mbas ardhjes së “demokracisë” Shqipëria humbi të gjitha ato që pati arritur nën udhëheqjen e Enver Hoxhës.
Figura e Enver Hoxhës është e padiskutueshme dhe do të ngelet në historinë e popullit shqiptar. Rroftë kujtimi i paharruar i Enver Hoxhës!
(marre nga nje blog)