Shprehja latine "Naturalia non sunt turpia"

[tomaras]

Po, eshte gjuhe e vdekur tashme(perdoret vetem per liturgji dhe studime) e cila lindi te gjitha gjuhet neolatine(s'ka nevoje ti permend) dhe influencoi rendshem te gjitha gjuhet gjermanike.
Padiskutim edhe shqipen.
Vete ne postimet e tua qe ty te duken krejtesisht shqip ka qindra fjale me origjine latine.

Është më e drejtë të theksosh cilat qenkan ato fjalë me origjinë latine të cilat i vëren ti tek postimet e mia, që të mund të diskutojmë pastaj për qëndrueshmërinë e këtij pohimi, edhe pse unë askund nuk thash që shqipja nuk ka huazuar fjalë nga gjuha konvencionale latine, e cila duke qenë që në zanafillë dhe duke mbetur gjithmonë e jetë gjuhë e letrave, ia doli që në themelin që ia ndërtoi gjuha e paraardhësve tanë, ta zhvillojë dhe zgjerojë fjalësin e vet, por duke mos u kthyer kurrë në një gjuhë të popullit.
Sigurisht që shumë nga këto fjalë të reja të krijuara iu imponuan shqipes së re për shkak të nevojave në rritje për kuptimësi sidomos shkencore. Mirëpo në shumicën e tyre, po i grrithe vetëm pak shfaqet bërthama shqipe, sepse në fjalësin parak të saj janë bazuar.

[-Aaron]

Është më e drejtë të theksosh cilat qenkan ato fjalë me origjinë latine të cilat i vëren ti tek postimet e mia, që të mund të diskutojmë pastaj për qëndrueshmërinë e këtij pohimi,

disa i ke ketu ku po te citoj

edhe pse unë askund nuk thash që shqipja nuk ka huazuar fjalë nga gjuha konvencionale latine, e cila duke qenë që në zanafillë dhe duke mbetur gjithmonë e jetë gjuhë e letrave, ia doli që në themelin që ia ndërtoi gjuha e paraardhësve tanë, ta zhvillojë dhe zgjerojë fjalësin e vet, por duke mos u kthyer kurrë në një gjuhë të popullit.

U kthye ne gjuhe te popujve(shumices) qe invadoi roma ne variantet e shumta te latino volgare, pra gjuhe e gjalle, dhe nje latino classico e folur nga aristokratet dhe njerezit e letrave.

Sigurisht që shumë nga këto fjalë të reja të krijuara iu imponuan shqipes së re për shkak të nevojave në rritje për kuptimësi sidomos shkencore. Mirëpo në shumicën e tyre, po i grrithe vetëm pak shfaqet bërthama shqipe, sepse në fjalësin parak të saj janë bazuar.

Pushtuesi me superioritetin e vet imponon gjuhen, jo e kunderta.(vlente per te kaluaren, sot superioriteti i anglishtes nuk ka nevoje per pushtime psh)

[XH.GASHI]

Po latinishtja nga cila gjuhe u zhvillua ?
Cila gjuhe dominonte para latinishtes ne siujdhesen Apenine ?
Ishte ajo Pellasgishtja apo cila ?
Pse ndaleni tek latinishtja pse nuk shikoni pak me larg te shofim nga kush trashegoj shkrimin gjuhen dhe traditen latinishtja,nuk eshte kush e di aq diferenc e madhe kohore kur merrni shembull 2000 vjeqarin pse nuk gjurmoni ne kohen e formimit dhe zhvillimit te kesaj gjuhe vetem 500 vite me tutje.

[dias10]

Duellum, bellum, praelium ta kane shpjeguar shume sakte ne postimet e meparshme.
Persa i perket beteje!
Kemi ne latinisht battualia e cila vjen nga folja battuere(lat)=battere(it)=beat(engl)=godas, rrah(shqip)
battle(engl)
battaglia(it)
beteje(shqip)

etj

Ps.Shpjegimi tend nuk eshte aspak i sakte

Zoteri, dua te te them, se kundervenja me argumenta false, nuk eshte menyre e mire per te diskutuar per nje problem.
Mundohesh, te hedhesh poshte hipotezen time, per etimologjine e emrit beteje, duke thene:

Kemi ne latinisht battualia e cila vjen nga folja battuere(lat)=battere(it)=beat

por, pa na shpjeguar fare etimologjine e battu.ere.
E pra e kemi kete fjale ne latinisht, epo pastaj?
Mos do te thuash qe fjala shqipe na qenka huazim prej saj?
Po vete etimologjia e fjales latine, cila eshte?
A nuk te duket, se eshte e njejta me shqipen be-tej(alb)=ba-tte-o(lat)?

Shpjegimi tend nuk eshte aspak i sakte

E pra, nuk ke dhene asnje argument, qe shpjegimi im, nuk eshte i sakte. Thjeshte ke gjetur 'cognates' perkatese, ne disa gjuhe te vdekura dhe te gjalla, duke na konfirmuar dhe njehere, qe ato mund te kene buruar prej shqipes.

bellum vjen nga bellus sepse, kuadronet e rregullta romake kunder skuadroneve te c'rregullta barbare, vete italishtja huazoi formen e vjeter gjermanike werra te ndryshuar ne guerra.....war(engl) etj

Ketu, ke gjetur dy fjale qe nuk burojne as nga dy cognate false, sepse fjala bellus, ka te beje me bukurine dhe perkthehet:

pretty, handsome, charming, pleasant, agreeable, polite; nice, fine, excellent

por nuk ka te beje aspak, me luften ne vetvete(bellum). Ajo sic ke dashur te thuash dhe ti, pa bere lidhjen e duhur, ka te beje me elegancen dhe bukurine e formacioneve luftarake romane.
Ky eshte nje nga shembujt e shumte, kur fjale te njejta me kuptime krejtesisht pa lidhje, mund te ngaterrojne dike, qe eshte relativisht nopran, ne njohjen e gjuheve dhe linguistikes.

[dias10]

Po, eshte gjuhe e vdekur tashme(perdoret vetem per liturgji dhe studime) e cila lindi te gjitha gjuhet neolatine(s'ka nevoje ti permend) dhe influencoi rendshem te gjitha gjuhet gjermanike.
Padiskutim edhe shqipen.
Vete ne postimet e tua qe ty te duken krejtesisht shqip ka qindra fjale me origjine latine.

Ajo qe eshte e pamundur te kuptohet prej teje dhe shume te tjereve, ca me qellim dhe ca nga paaftesia, eshte se gjuhet e kultures, njekohosisht dhe konvencionale, sic eshte latinishtja, kane futur vetem fjale anesore, ne gjuhe thellesisht vernakulare si shqipja, kryesisht teknike, diplomacie, liturgjie etj. Ato kurre nuk kane influencuar, ne fjalorin baze te gjuheve natyrore, perkundrazi jane keto te fundit, qe kane lindur dhe jetesuar leksikun e gjithe fjaleve te gjuheve te kultures, ne nje proces mesa duket nderhyrje njerezore dhe me pas e kane ricikluar kete leksik, tashme plote neologjizma, ne gjuhet nene natyrore. Ky eshte procesi i vertete dhe jo ai qe thoni ju.

[jarigas]

Ajo qe eshte e pamundur te kuptohet prej teje dhe shume te tjereve, ca me qellim dhe ca nga paaftesia, eshte se gjuhet e kultures, njekohosisht dhe konvencionale, sic eshte latinishtja, kane futur vetem fjale anesore, ne gjuhe thellesisht vernakulare si shqipja, kryesisht teknike, diplomacie, liturgjie etj. Ato kurre nuk kane influencuar, ne fjalorin baze te gjuheve natyrore, perkundrazi jane keto te fundit, qe kane lindur dhe jetesuar leksikun e gjithe fjaleve te gjuheve te kultures, ne nje proces mesa duket nderhyrje njerezore dhe me pas e kane ricikluar kete leksik, tashme plote neologjizma, ne gjuhet nene natyrore. Ky eshte procesi i vertete dhe jo ai qe thoni ju.

Meqe jane vetem "anesore" huazimet mga latinishtja, a ke mundesi ta shkruash serishmi mendimin tend pa latinizmat qe jane me te kuqe??!!!!

[dias10]

Meqe jane vetem "anesore" huazimet mga latinishtja, a ke mundesi ta shkruash serishmi mendimin tend pa latinizmat qe jane me te kuqe??!!!!

Perpara se te debatoje me mua ne kete menyre, do te lutesha, te shfletoje nje fjalor frazeologjik, per te lexuar kuptimin e 'fjaleve baze'. Ne te njejten kohe, do te pyesja, nese ti e konsideron diskutimin tone ne nivelin bazik, ku nuk kerkohet pjesemarja e terminologjise te nderlikuar dhe specifike.
Pastaj, do te pyesja pse termat:
eshte
gjuhe
natyre
baze
fund
na qenkan te ardhura ne shqip prej latinishtes dhe jo anasjelltas?

pastaj fjalet:
neologjizem
teknik
baze
leksik
a te duken me prejadhje te mirefillte latine ty?
A nuk te duken keto ty terma zhvillimi, qe riciklohen ne te gjitha gjuhet, dhe ai bujku me fjalor shume te limituar, mund te komunikoje fare mire me bashkefshataret e tij dhe pa nevojen e ketyre te ashtequajtura "latinizma"?

[jarigas]

Perpara se te debatoje me mua ne kete menyre, do te lutesha, te shfletoje nje fjalor frazeologjik......

Do te ishe shprehur me mire sikur te me kishe keshilluar nje fjalor etimologjik....

A nuk te duken keto ty terma zhvillimi, qe riciklohen ne te gjitha gjuhet, dhe ai bujku me fjalor shume te limituar, mund te komunikoje fare mire me bashkefshataret e tij dhe pa nevojen e ketyre te ashtequajtura "latinizma"?

Pikerisht per kete arsye si edhe per faktin se ne pergjithesi jane popujt me te zhvilluar ata qe eksportojne edhe terminologjine e re, qe nuk mund te thjeshtohet diskutimi ne vetem disa "intuicione" pa piken e bazes gjuhesore apo historike!!
Sa per termat qe te vendosa ne pah, jane pa dyshim me origjine latine.....pastaj po deshe mund edhe te shtyhemi me tej ne kohe e te arrijme ne greqishten e lashte apo edhe me larg deri ne sanskritisht.....

[dias10]

Do te ishe shprehur me mire sikur te me kishe keshilluar nje fjalor etimologjik....

Jo zoteri, fjalor frazeologjik, apo enciklopedi, ku mund te gjesh kuptimin e 'termave baze' te nje gjuhe. Fjalori etimologjik ka tjeter funksion dhe pikerisht shpjegimin e origjines se fjaleve, historine e tyre dhe se si kuptimi i tyre ka ndryshuar gjate kohes.

Pikerisht per kete arsye si edhe per faktin se ne pergjithesi jane popujt me te zhvilluar ata qe eksportojne edhe terminologjine e re, qe nuk mund te thjeshtohet diskutimi ne vetem disa "intuicione" pa piken e bazes gjuhesore apo historike!!

Popujt gjate historise nuk kane pasur formatin qe kane sot: 'shtet-komb', pra 'eksportin' e termave nuk e benin kombet por kulturat, pa folur qe kjo terminologji e 'eksportuar', nuk ndikonte ne tjetersimin e termave baze, te popujve prites, dmth nuk ndyshonte kodin gjenetik te gjuheve te tyre, vetem e pasuronte me terma zhvillimi.

Sa per termat qe te vendosa ne pah, jane pa dyshim me origjine latine.....pastaj po deshe mund edhe te shtyhemi me tej ne kohe e te arrijme ne greqishten e lashte apo edhe me larg deri ne sanskritisht.....

Pikerisht, sic e the dhe vete, emertimi i tyre me termin skolastik: 'latin', eshte i gabuar por dhe djallezor. Keto terma nuk kane autoresi nacionale, ato jane terma kulture, qe "lundrojne" jo vetem ne gjuhet e popujve me origjine te perafert, por dhe te atyre qe s'kane lidhje historike.

apo edhe me larg deri ne sanskritisht....

Meqe permende kete gjuhe, ajo eshte shembulli i paster i nje gjuhe liturgjie, me forma perfekte gramatikore, e krijuar enkas per qellime shkembimi dhe privilegj i elites. Te ngjashme me te jane dhe G.V-ja dhe Latinishtja. Ato kurre nuk kane qene ne krye te heres gjuhe popullore, por linden prej saj duke e pasuruar me vone ate, me terma ne strukturen e te cilave mund te identifikohet akoma gjuha nga kane dale.

[jarigas]

Jo zoteri, fjalor frazeologjik, apo enciklopedi, ku mund te gjesh kuptimin e 'termave baze' te nje gjuhe. Fjalori etimologjik ka tjeter funksion dhe pikerisht shpjegimin e origjines se fjaleve, historine e tyre dhe se si kuptimi i tyre ka ndryshuar gjate kohes.

E per çfare po diskutojme ne atehere, per kuptimin apo origjinen e fjaleve???!!!

Popujt gjate historise nuk kane pasur formatin qe kane sot: 'shtet-komb', pra 'eksportin' e termave nuk e benin kombet por kulturat, pa folur qe kjo terminologji e 'eksportuar', nuk ndikonte ne tjetersimin e termave baze, te popujve prites, dmth nuk ndyshonte kodin gjenetik te gjuheve te tyre, vetem e pasuronte me terma zhvillimi

.
Me kete ke parasysh frengjishten, spanjishten, portugishten, rumanishten, etj..???

Pikerisht, sic e the dhe vete, emertimi i tyre me termin skolastik: 'latin', eshte i gabuar por dhe djallezor. Keto terma nuk kane autoresi nacionale, ato jane terma kulture, qe "lundrojne" jo vetem ne gjuhet e popujve me origjine te perafert, por dhe te atyre qe s'kane lidhje historike.

Kjo nuk ndryshon aspak thelbin e debatit!!

Meqe permende kete gjuhe, ajo eshte shembulli i paster i nje gjuhe liturgjie, me forma perfekte gramatikore, e krijuar enkas per qellime shkembimi dhe privilegj i elites. Te ngjashme me te jane dhe G.V-ja dhe Latinishtja. Ato kurre nuk kane qene ne krye te heres gjuhe popullore, por linden prej saj duke e pasuruar me vone ate, me terma ne strukturen e te cilave mund te identifikohet akoma gjuha nga kane dale.

Epo , ç'don te thuash, qe neper male grekerit e lashte flisnin turqisht dhe romaket, rumanisht!!!!