A duhet largohet Janullatos prej kryesise Kishes orthodokse shqiptare?

[Rina_87]

qu-qu (ku-ku) ... me duket se shkoi pergjithmone Kryepiskopi +Anastasios ?

Kqyreni sondazhin ...

Si te vazhdojme tani te jetojme pa Kryepiskopin tone te dashur...te vetmen drite qe kishim ne kete erresire shpirterore

[ilia spiro]

Te faleminderi KorcarL1!

Te gjitha sa thote "shumica" jane thjesht zili dhe dashakeqesi ndaj nesh orthodhokseve. Kjo sepse akuzuesit e Kryepiskopit nuk po japin asnje fakt per te vertetuar akuzat e tyre te shumta. Por "shumica" le te mos gezohet me kot, pasi kjo eshte nje shumice fiktive. Mesa kuptoj nga dialekti jane kosovare ne pjesen me te madhe dhe kuptohet qe atje ka vetem myslimane. Pra ky sondazh eshte nje hic dhe nuk tregon asgje.
Meqenese akuzuesit nuk mund t`i vertetojne dot (dhe s`ka se si) akuzat e tyre fallse, po paraqes me poshte te verteten mbi jeten e Kryepiskopit tone te dashurryepeshkopi Anastas, Apostull i ditëve tona
(ju faleminderit per breshken qenkeni edhe pirate te forumit, por nuk i bie vlera Kryepiskopit tone te dashur nga nje breshke, vetem se tregoni veten tuaj)
--------------------------------------------------------------------------------

Anastas Janullatos, Apostull i ditëve tona

Gjatë gjysmës së parë të shekullit XX, Kisha Orthodhokse ishte relativisht jo aktive në misionarizëm. Përpjekjet e mëdha misionare të Kishës Ruse shkuan drejt fundit, ndërsa perdja komuniste e izoloi plotësisht Kishën. Ndërkohë Kishat Orthodhokse të Ballkanit u përpoqën të kapërcenin pasojat e pesë shekujve të regjimit Otoman. Megjithëse vendet orthodhokse si Greqia, Rumania, Bullgaria dhe Serbia fituan pavarësinë, një ndjenjë e fuqishme nacionalizmi mbizotëronte brenda Kishës dhe ideja e shërbimit jashtë kufinjve të vendit të tyre ishte një ide, të cilën pak njerëz e menduan thellë.

Vetëm përpara fundit të viteve 1950, një numër teologësh të rinj orthodhoksë filluan të ngrenë zërin për nevojën e misionarizmit jashtë Kishës. Nga një konferencë ndërkombëtare e të rinjve orthodhoksë që u mbajt në vitin 1958, filloi të zhvillohet një thirrje për misionarizëm. Këta të rinj, shprehën idenë se përgjegjësia e Kishës ndaj misionit nuk ishte thjesht diçka e së kaluarës, por përkundrazi një përgjegjësi për Kishën bashkëkohore. Pavarësisht nga gjendja e vështirë e një Kishe të varfër të sapoçliruar nga nënshtrimi, thirrja apostolike e Zotit kërkonte një përgjigje. Udhëheqësi i këtij grupimi shumë të ri ishte Anastas Janullatos, një i ri orthodhoks, teolog nga Greqia. Ai sfidoi Kishën e Greqisë po aq sa dhe Kishën Orthodhokse në një shkallë më të gjerë, që të ringjallte traditën e dikurshme misionare.

Në vitin 1959, Anastasi ndihmoi në themelimin e "Porefthentes" (Shkoni), një lëvizje misionare qëllimi i së cilës ishte të rindizte ndërgjegjien misionare të Kishës Orthodhokse dhe gjithashtu të edukonte botën jo-orthodhokse për trashëgiminë e pasur misionare të Kishës së Lindjes. Kjo lëvizje filloi të nxirrte një revistë në greqisht dhe anglisht që titullohej "Porefthentes". Në numrin e parë të saj, Anastasi shkroi një artikull nxitës të titulluar "Urdhëresa e harruar", me të cilin ftonte Kishën për të rizbuluar zellin misionar të brezave të mëparshëm. Në këtë artikull teologu i guximshëm vinte në pyetje plogështinë e pranuar ndaj misionit që mbizotëronte në Kishën bashkëkohore Orthodhokse:

“Nuk është një çështje “a mundemi?”, por është një urdhërim i detyruar “ne duhet”: “Shkoni, pra, dhe mësoni të gjithë kombet! Shkoni në të gjithë botën dhe predikojini Ungjillin çdo krijese!” Nuk thuhet “shikoni nëse mundeni”, por është një urdhër i përcakuar, një urdhër i thënë qartë nga Zoti ynë... Nëse e lëmë veten të prehemi të qetë në këtë ngurtësi zakoni përsa i përket misionarizmit, jo vetëm që po e fshehim dritën e pastër të besimit “nën tas”, por po tradhëtojmë një nga elementët bazë të traditës sonë Orthodhokse. Sepse puna misionare ka qenë një traditë brenda Kishës Orthodhokse... Aktiviteti misionar nuk është thjesht diçka “e dobishme” ose “e këndshme”, por është një urdhëresë, mbi të gjitha na jep një detyrë, nëse me të vërtetë duam të kemi vazhdimësi në Besimin tonë Orthodhoks”.

Anastasi, u bë i njohur si mbështetës dhe drejtues i misionarizmit në vitet që pasuan. Ai i nxiste besimtarët orthodhoksë të rigjenin kuptimin e pastër të “një Kishe të Shenjtë, të Përgjithshme dhe Apostolike”. Madje ai shpresonte të ngrinte një lloj qendre misionare orthodhokse të jashtme. Megjithatë entuziazmi i tij u vu në lojë prej shumicës së qarqeve orthodhokse, si qëllim jo realist. Sipas një thirrje që ai u drejtoi studentëve të teologjisë në Universitetin e Athinës, në janar të vitit 1959, dikush nga salla bëri një vërejtje duke thënë në mënyrë skeptike, se “organizimi i një Qendre Misionare të Jashtme është njësoj si një mrekulli”. Kësaj, Anastasi iu përgjigj: “Jemi plotësisht në një mendje, por si të krishterë ne besojmë në mrekullitë”. Jeta dhe vepra e Anastas Janullatosit, ndoshta misiologjistit më të rëndësishëm në botën e sotme, tregon shembullin e realizimit të një mrekullie në Kishën Orthodhokse bashkëkohore.





(Marrë nga libri: At Luka Veronis, Misionarë, murgj dhe martirë: Duke bërë dishepuj nga të gjitha kombet, (përkthyer në shqip), botim i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, Tiranë, 2003.

Titulli i origjinalit: fr. Luke Veronis, Missionaries, Monks and Martyrs: Making Disciples of All Nations, Light & Life Publishing Co., 1994.


E kaluara historike

Anastas Janullatos lindi më 4 nëntor të vitit 1929, në një familje besimtarësh orthodhoksë në Greqi. Ai u rrit me besim dhe gjatë viteve të formimit merrte pjesë në mënyrë aktive në Kishë. Në fillim atij i pëlqente matematika dhe gjatë viteve të adoleshencës ai dëshironte të vazhdonte studimet në këtë shkencë. Idetë e tij ndryshuan me fillimin e Luftës së Dytë Botërore. Gjatë viteve të luftës, Anastasi filloi të përjetonte besimin e tij në një mënyrë më personale. Ai ishte dëshmitar i shumë vuajtjeve dhe shkatërrimeve të luftës. Brenda kaosit mundi të gjente kuptim vetëm duke gërmuar thellë në besimin e tij. Që bota dhe vendi i tij të shpëtonte nga të këqijat e luftës si dhe nga pasojat e luftës civile në Greqi, Anastasi kuptoi nevojën urgjente për një mesazh paqeje të brendëshme, paqeje që vjen nëpërmjet Jisu Krishtit.

Kjo përvojë e drejtoi Anastasin që të braktiste dëshirat e tij për fushat e tjera të studimit dhe të ndiqte teologjinë. Kaq drithëruese ishte kjo dëshirë sa që ai thonte: ''Për mua nuk mjaftonte t'i jepja diçka Perëndisë, duhej t'i jepesha plotësisht Atij. Doja që e gjithë qënia ime të jetonte në Krishtin''. Prandaj në vitin 1947, ai filloi Fakultetin Teologjik në Universitetin e Athinës, ku u diplomua shkëlqyeshëm në vitin 1951.

Pas shërbimit ushtarak, Anastasi u bashkua me vëllazërinë “ZOI” (JETA), një organizatë fetare e përqendruar në rilindjen shpirtërore të Kishës në Greqi. Përgjegjësitë që kishte ai përfshinin misionin për të rinjtë e vendit të tij. Ai u bë udhëheqës i lëvizjeve studentore, kampeve të adoleshentëve dhe luftoi ta bënte besimin orthodhoks të vërtetë dhe të prekshëm për të rinjtë që kishte pranë. Nëpërmjet këtyre përvojave, Anastasi zbuloi ndikimin që patën këto programe mbi Kishën në një shkallë të gjerë. Ai kuptoi se pa një shërbim të tillë misionar, Kisha Orthodhokse humbiste qëllimin dhe së fundi zvogëlohej.

Gjatë këtyre viteve, Anastasi mori pjesë gjithashtu në një lëvizje ndërkombëtare rinore orthodhokse të quajtur “Syndesmos”. Ai shërbeu si Sekretar i Përgjithshëm gjatë viteve 1958 – 1961 dhe pastaj si Zëvendëspresident nga viti 1964 – 1978. Gjatë kësaj kohe u takua me udhëheqës të tjerë të rinj që kishin të njëjtin zell për të shpallur Ungjillin. Së bashku ata filluan të kuptojnë se Krishti asnjëherë nuk mund të kënaqej nga shpallja e Ungjillit vetëm brenda Kishës. Urdhërimi i Tij fillestar ishte që të shkonin në të gjithë kombet. Prandaj, misionet nuk janë vetëm të brendshme, por edhe të jashtme. Urdhërimi i Madh i së kaluarës është një përgjegjësi e madhe për të tashmen. Në atë kohë Anastas Janullatos shkruante:

“Kisha pa mision është një kundërshtim termash... Nëse Kisha është moskokëçarëse ndaj punës apostolike që i është besuar, ajo mohon veten, kundërshton veten dhe thelbin e saj dhe tradhëton betejën që bën. Kisha që qëndron në vend, kisha së cilës i mungon vizioni dhe përpjekja e vazhdueshme për të shpallur Ungjillin të pa pagëzuarve, vështirë se mund të njihet si një Kishë e Shenjtë, e Përgjithshme dhe Apostolike, së cilës Zoti i besoi vazhdimësinë e veprës së Tij”.




(Marrë nga libri: At Luka Veronis, Misionarë, murgj dhe martirë: Duke bërë dishepuj nga të gjitha kombet, (përkthyer në shqip), botim i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, Tiranë, 2003.

Titulli i origjinalit: fr. Luke Veronis, Missionaries, Monks and Martyrs: Making Disciples of All Nations, Light & Life Publishing Co., 1994.



Vitet 60-të - Duke ndjekur Thirrjen e Perëndisë

Kuptimi i rëndësisë së misionit të jashtëm të Kishës e mbushi zemrën e Anastasit. Pas dorëzimit të tij në dhjak, në vitin 1960, ai themeloi një qendër misionare ndërorthodhokse “Porefthentes” (Shkoni). Qëllimi i kësaj qendre ishte të edukonte Kishën në fushën e misionit, si dhe të nxiste dhe të dërgonte misionarë nëpër botë.

Vetë Anastasi po mendonte të bëhej misionar në një vend të huaj. Menjëherë pas dorëzimit të tij në prift, në 24 maj 1964, ai u nis për në Afrikën Lindore dhe kreu liturgjinë e parë në Uganda. Pak pas mbërritjes, prifti i ri u sëmur nga malarja dhe u kthye në Greqi. Pavarësisht nga rekomandimi i mjekut për të mos shkuar në Afrikë, ai nuk e humbi guximin për t’u kthyer. Ai e kuptoi më mirë se kurrë rëndësinë e ngritjes së ndërgjegjes misionare në Kishë dhe kërkoi mënyra të reja për të përmbushur Urdhërimin e Madh të Krishtit. Duke ndjekur këshillën e njërit prej profesorëve të tij, Anastasi, vendosi se mënyra më e mirë për të pasur ndikim në Kishë ishte duke dhënë një ndihmesë domethënëse në botën akademike. Ai besonte se edhe nëse nuk mundej që të punonte drejtpërdrejt në fushën e misionit, përsëri mund të përpiqej të hapte rrugën për të tjerët. Ai vendosi të bënte studime të tjera në misiologji dhe në historinë e feve.

Në vitet 1956 – 1969, Anastasi studioi Historinë e Feve në Universitetin e Hamburgut dhe Marburgut, në Gjermaninë Perëndimore, duke i vënë më shumë theksin ''Pluralizmit fetar dhe Kishës Orthodhokse''. Puna e tij u përqendrua në historinë e përgjithshme të feve, në fetë afrikane, misiologji dhe etnologji. Ai shkoi në Universitetin e Makererës, në Kampala të Ugandës, për të bërë kërkime të drejtpërdrejta dhe për të mbledhur materiale për tezën e doktoraturës së tij: ''Shpirti Mbandua dhe kuptimi i kulteve të tyre. Një kërkim i pikëpamjeve të fesë afrikane''. Mbi të gjitha, ai dëshironte të vendoste bazat e një proçesi të tërë të një studimi serioz të misionit në Kishën Orthodhokse. Nëpërmjet këtij studimi, ai kërkoi përkrahje për tezën e tij fillestare, sipas së cilës është e pamundur që të jesh orthodhoks i vërtetë pa treguar interesim për misionin.

Bashkë me studimet e tij, Anastasi mori pjesë aktive në lëvizjen Ekumenike mbarëbotërore. Duke qenë pjesëmarrës në Komisionin e Misionit Botëror dhe Ungjëllizimit (KMBU) të Këshillit Botëror të Kishave (KBK), misiologu i ri kuptoi se mund të mësonte nga traditat e tjera të krishtera, si dhe t'u prezantonte anëtarëve të këtyre traditave trashëgiminë e pasur misionare të Kishës Orthodhokse. Në vitin 1963, Anastasi u bë anëtari më i ri i KMBU–së në konferencën e Mexico City. Ai vazhdoi të luajë një rol shumë të rëndësishëm në këtë mjedis ekumenik, dhe së fundi shërbeu si President Koordinues në vitet 1984 – 1991. Ai u bë misiologu i parë orthodhoks që pati një pozitë të tillë udhëheqëse.



Marrë nga libri: At Luka Veronis, Misionarë, murgj dhe martirë: Duke bërë dishepuj nga të gjitha kombet, (përkthyer në shqip), botim i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, Tiranë, 2003.

Titulli i origjinalit: fr. Luke Veronis, Missionaries, Monks and Martyrs: Making Disciples of All Nations, Light & Life Publishing Co., 1994



Vitet 1970-të - Hedhja e Themeleve Misionare brenda Kishës

Gjatë dekadës që pasoi, Kisha e Greqisë filloi të dëgjonte dhe t'i përgjigjej zërit të këtij parashikuesi të guximshëm. Në vitin 1968, Anastasi dhe stafi i “Porefthentes” ishin nismëtarët e parë të Zyrës për Misionet e Jashtme brenda “Apostoliki Dhiakonia” (“Shërbimi Apostolik”, një degë shërbimi e Kishës së Greqisë). Themelimi i një organizate misionare të përhershme brenda Kishës zyrtare Orthodhokse në Greqi ishte guri i qoshes. Kisha e njohu punën e Anastasit, duke e ngritur në vitin 1972 si Episkop të Andrusës dhe duke e bërë drejtor të përgjithshëm të gjithë departamentit të Apostoliki Dhiakonisë. Nën udhëheqjen e Episkopit Anastas, ky komision i Kishës së Greqisë veproi si një trup i vetëm për të mbështetur të gjitha përpjekjet misionare të Kishës, si në Greqi ashtu dhe në botë.

Bashkë me përgjegjësitë kishtare, Episkopi Anastas vazhdoi të jetë aktiv në nivelin akademik. Në vitin 1972 Universiteti i Athinës e zgjodhi atë si profesorin e saj të Historisë së Feve. Në Universitet, ai themeloi dhe drejtoi një qendër për studimet misionare gjatë viteve 1971 – 1975. Kjo qendër hapi rrugën për një tjetër pikë referimi, ku u ngrit një katedër për misiologjinë, në vitin 1976. Në këtë atmosferë akademike ai vazhdoi të shpallë thirrjen e tij të “zgjimit” për Kishën, duke sfiduar vetkënaqësinë e saj në shërbimin misionar:

“Plogështi në fushën e misionit do të thotë, në analizën e fundit, mohim i Orthodhoksisë, një anë e errët e herezisë praktike të lokalizmit... Është e paimagjinueshme që ne të mendojmë për ''frymën orthodhokse'' të një jete në Krishtin, t'i ngjasojmë Apostull Pavlit, themeluesit të Kishës së Greqisë, dhe në të njëjtën kohë të vazhdojmë të qëndrojmë të ngurtë përsa i përket misionit. Është e pakuptimtë të shkruash për jetën intensive shpirtërore të Ngjalljes së Zotit, kur ne jetojmë si dembelë dhe indiferentë ndaj thirrjes së misioneve ekumenike, me të cilën është ndërthurrur mesazhi i Ngjalljes”.

Episkopi Anastas vazhdimisht u përpoq t’i edukonte besimtarët orthodhoksë të kuptonin plotësisht Besoren dhe të shpallnin se besonin në ''një Kishë, të Shenjtë, të Përgjithshme dhe Apostolike''. Për Anastasin, të shpallje një besim të tillë, ndërsa qëndroje indiferent ndaj misionarizmit, ishte hipokrizi. Ai theksonte:

“Vetëm atëherë kur kuptohet që misioni ekumenik mbarëbotëror gjen zbatim të rëndësishëm dhe parësor në një nga pjesët themelore të Simbolit të Besimit, gjë që është thelbësore për kuptimin orthodhoks mbi Kishën, dhe atëherë kur kuptohet se ai që quhet ''mision i huaj'' nuk është çështje “e jashtme”, por nevojë e brendshme, një thirrje për pendim dhe një bashkim i yni me shpirtin e Ungjillit dhe traditën e Kishës sonë, vetëm atëherë do të kemi një fillim teologjik shpresëdhënës për atë që vjen më pas”.

Misionarizmi në vende të tjera nuk është thjesht një degë autentike e jetës orthodhokse ose edhe e teologjisë orthodhokse, por është thelbi i kuptimit të vërtetë të Kishës. Kur besimtarët orthodhoksë rrëfejnë: "Unë besoj në një Kishë…Apostolike", kjo nuk do të thotë vetëm që prejardhja e saj ishte apostolike. Më e rëndësishme është përfshirja në "pasjen e zjarrit dhe zellit apostolik për t'i predikuar Ungjillin çdo krijese" (shiko Ungjillin sipas Markut 16: 15), sepse ushqen anëtarët e saj, që ata të mund të bëhen: “dëshmimtarë në Jeruzalem dhe në Jude, në Samari dhe në të gjitha anët e dheut” (Veprat e Apostujve1: 8). Episkopi Anastas vazhdoi të sfidonte qëndrimin apatik të Kishës ndaj misionarizmit kur shkruante:

“Ungjilli u drejtohet të gjithë njerëzve, prandaj dhe puna e Kishës mbetet e paplotë për aq kohë sa është e kufizuar në zona gjeografike ose klasa sociale. Fusha e veprimit të saj është universale dhe aktive në të dy grupet e njerëzve, të atyre që mirëpresin lajmin e mirë dhe të atyre që në fillim ndoshta e kundërshtojnë atë. Misioni nuk ishte vetëm detyra e brezit të parë të krishterë. Ajo është detyra e të gjithë të krishterëve të të gjitha kohërave. Dëshmia është shprehja e jetës së Kishës po aq sa edhe burimi i ripërtëritjes dhe ripërtëritja e forcës… Gjithsecili duhet të japë ndihmën e vet dhe të marrë pjesë në të, si në mënyrë të drejtpërdrejtë ashtu edhe jo të drejtpërdrejtë. Është një shprehje thelbësore e mënyrës orthodhokse të të menduarit”.

Përveç ndikimit në botën akademike në Greqi dhe jashtë saj, Episkopi Anastas pati një ndikim edhe në shumë zona të tjera në Kishë. Në vitin 1972, ai punoi bashkë me at Andon Romeos dhe ngriti një manastir murge-shash, puna e të cilit do të përqendrohej tek misioni jashtë vendit. Ky ishte manastiri i Shën Joan Pararendësit, në Kareas të Greqisë. Episkopi Anastas ndihmoi që t'i drejtonte këto vajza të bëheshin një bashkësi, që do të merrte pjesë në mënyrë aktive në punën misionare nëpër botë. Aty pranoheshin vajza nga vende të ndryshme të botës, që të bashkoheshin me motrat dhe të mësonin për jetën murgjërore, me qëllim që të merrnin me vete këtë mënyrë jete murgjërore kur të ktheheshin në vendet e tyre.



Marrë nga libri: At Luka Veronis, Misionarë, murgj dhe martirë: Duke bërë dishepuj nga të gjitha kombet, (përkthyer në shqip), botim i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, Tiranë, 2003.

Titulli i origjinalit: fr. Luke Veronis, Missionaries, Monks and Martyrs: Making Disciples of All Nations, Light & Life Publishing Co., 1994.



Vitet 80-të - Teoria bëhet praktikë

Në vitet 60-të kur Anastasi u sëmur për herë të parë nga malarja, mjekët i patën thënë se nuk do të mund të punonte asnjëherë si misionar nëpër botë, por përkujdesja e Perëndisë nuk tha të njëjtën gjë. Në vitet 80-të, Kisha Orthodhokse e Afrikës Lindore po përballej me vështirësi të mëdha. Kjo zonë kishte qenë fusha misionare më aktive në botë dy dekadat e fundit. Themeli i Kishës ishte megjithatë në rrezik nga probleme të brendshme, që më së fundi çuan në çkishërimin e Episkopit të Kenias nga Patriarkana e Aleksandrisë. Kisha Orthodhokse e Afrikës Lindore dukej sikur ishte në buzë të dështimit.

Gjatë kësaj kohe Patriku Nikolla, kreu i Kishës Orthodhokse në Afrikë, e ftoi Episkopin Anastas të bëhej Kryepiskop i Kryepiskopatës së Afrikës Lindore. Episkopi pranoi, por vazhdoi të ruante përgjegjësitë e tij në Universitetin e Athinës edhe tek Apostoliki Dhiakonia. Gjatë kësaj periudhe tranzicioni, ai vuri re se roli i tij ishte ai i riorganizuesit të Kishës së Afrikës Lindore. Qëllimi i tij kryesor ishte të ngrinte një bashkësi të fuqishme orthodhokse me udhëheqës vendas.

Duke vënë theksin në përgatitjen dhe formimin e udhëheqësve vendas, Kryepiskopi Anastas i mbeti besnik traditës misionare orthodhokse. Ashtu siç edhe thoshte në një shkrim të mëparshëm:

”Mishërimi” i fjalës së Perëndisë, në gjuhën dhe zakonet e një vendi, ka qënë dhe duhet të jetë shqetësimi i parë i gjithë misionit orthodhoks. Qëllimi i tij është ngritja dhe rritja e një Kishe kombëtare, të vetfuqishme dhe vetqeverisëse, të aftë për të vënë në shërbim të gjitha copëzat e traditave kombëtare, duke i shndërruar dhe shenjtëruar ato në harmoni me natyrën e njerëzve për lavdi të Perëndisë”.

Në vitin 1972, Kryepiskopi Makarios III i Qipros, filloi të ndërtonte një seminar orthodhoks në Nairobi të Kenias, por paqëndrueshmëria politike në Qipro e pengoi Kryepiskopin të përfundonte këtë projekt. Shkolla mbeti e mbyllur për 10 vjet. Puna e parë e Kryepiskopit Anastas si udhëheqës i ri i Kishës ishte që të përfundonte së ndërtuari seminarin dhe ta hapte menjëherë. Gjatë viteve 70-të shumë besimtarë të Kishës Orthodhokse Afrikane u zhgënjyen dhe u ligështuan për Kishën, që s'po bënte përpara dhe filluan të largohen. Anastasi kuptoi se, mënyra e vetme për t'i kthyer këta njerëz dhe për të sjellë edhe besimtarë të rinj, ishte përgatitja e udhëheqësve dhe priftërinjve vendas.

Prandaj, Kryepiskopi hapi zyrtarisht Seminarin Patriarkal Orthodhoks "Kryepiskopi Makari III", në vitin 1982. Gjatë dekadës që pasoi, shkolla kishte mesatarisht 45 studentë në vit dhe 12 profesorë nga Afrika Lindore, Evropa dhe Shtetet e Bashkuara. Kryepiskopi në fuqi, dorëzoi 62 priftërinj dhe dhjakonë, si dhe 42 lexues dhe katekistë. Të gjithë ata kishin mbaruar seminarin. Këta udhëheqës vendas ishin nga 8 fise të ndryshme të Kenias, Ugandës dhe Tanzanisë. Ishin ata që hodhën themelet e rilindjes së Kishës në Afrikën Lindore.

Përveç përgatitjes së udhëheqësve vendas, Kryepiskopi gjithashtu përkrahu traditën misionare Orthodhokse të përkthimeve, për të cilën ai vetë besonte se ishte miratuar nga Krishti gjatë Pentikostisë. Prandaj, u vuri përparësi botimeve dhe organizoi përkthime të shërbesave në 7 gjuhë të ndryshme. Ai u përpoq gjithashtu të krijonte një ndjenjë vazhdimësie në strukturat e Kishës, duke drejtuar ndërtimin e 67 kishave, 23 prej të cilave ishin prej guri dhe 44 prej druri dhe balte. Ai ndihmoi edhe për restaurimin e 25 kishave ekzistuese. Arritjet në fushën e ndërtimeve përfshinin dhe 7 ndërtesa për misionarët, 7 qendra mjeksore, 5 shkolla fillore dhe 12 shkolla infermjerie.

Puna e tij në Afrikë tërhoqi vëmendjen e mbarë botës. Kisha Orthodhokse Greke në Amerikë e ndihmoi duke dërguar misionarë në Afrikën Lindore. Ndikimi i fuqishëm i këtyre misionarëve u ndje jo vetëm brenda Kishës së Afrikës Lindore, por edhe në të gjithë Amerikën. Shumë misionarë, që qëndronin për një kohë të shkurtër, u kthyen në Amerikë dhe ndihmuan që të rritej ndërgjegjia misionare në dioqezat e tyre. Kisha Orthodhokse në Greqi dhe në Finlandë gjithashtu iu përgjigj një serie leksionesh që Kryepiskopi dha për urdhërin e misionarizmit, duke dërguar grupe misionarësh në Kenia.

Aspekti më i rëndësishëm i punës së Kryepiskopit Anastas në Afrikën Lindore, nuk ishte dorëzimi i klerikëve, as botimet dhe as interesi për mision që krijuan grupet misionare, por përpjekjet e tij për t’u bashkuar me të krishterët vendas. Duke e personifikuar veten e tij me të krishterët orthodhoksë të këtij vendi ai i inkurajoi dhe i fuqizoi ata për të përqafuar besimin, sikur ky të ishte besimi i tyre. Si rezultat i kësaj, Kisha në Afrikën Lindore vazhdoi të rritej edhe pas largimit të tij në vitin 1991.

Përveç arritjeve të tij në Afrikë, Episkopi Anastas ka lënë gjurmë në mënyra të ndryshme. Në vitin 1981 Episkopi filloi të botonte, nën mbikqyrjen e Apostoliki Dhiakonia-s, revistën e parë zyrtare misionarë të Kishës së Greqisë, të titulluar ”Panda ta ethni” (Të gjithë kombet). Kjo revistë vazhdon të japë informacion për misionet dhe të nxisë të krishterët orthodhoksë në Greqi për t'ju përgjigjur urdhërimit misionar.

Gjithashtu gjatë viteve 80-të Episkopi Anastas shtoi aktivitetin e tij me Këshllin Botëror të Kishave. Pas pjesëmarrjes së tij në Konferencën për Misionin Botëror në Melburn, në vitin 1980, po ashtu dhe në Asamblenë e Përgjithshme të KBK në Vankuver, në vitin 1983, Episkopi u bë Presidenti Koordinues i Këshillit Botëror të Misionit dhe Ungjillëzimit, gjatë viteve 1984 – 1991, dhe drejtoi Konferencën për Misionin Botëror në San Antonio, në vitin 1989. Ndikimi i tij i fuqishëm misiologjik nuk frymëzoi vetëm botën orthodhokse, por gjithashtu preku edhe qarqet e bordit ekumenik. Ashtu si ka thënë dhe teologu i famshëm protestant dhe misionar David Bosch:

“Anastasi ka mbetur forca që drejton lëvizjen misionare në Orthodhoksi dhe që kur Kishat Orthodhokse u pranuan në Këshillin Botëror të Kishave, në vitin 1961, ai dhe të tjerë i kanë dhënë një ndihmesë shumë të madhe mendimit dhe praktikës misionare në qarqet ekumenike. Takimi mes Orthodhoksisë dhe Protestantizmit në fushën e misiologjisë ka qenë me të vërtetë një epokë e rëndësishme e ripërtëritjes teologjike në Lëvizjen Ekumenike që prej vitit 1961. Vetëm tre fjalime u lexuan gjatë seancave më të rëndësishme të konferencës gjatë ditëve të para…, ndërsa dy fjalimet e para ishin interesante dhe sfiduese, ishte prezantimi i Anastasit ai që siguroi një përkufizim teologjik për temën e konferencës "U bëftë vullneti Yt". Nisma e përgjithshme e tij ishte me të vërtetë ekumenike në kuptimin më të mirë të fjalës.”


Marrë nga libri: At Luka Veronis, Misionarë, murgj dhe martirë: Duke bërë dishepuj nga të gjitha kombet, (përkthyer në shqip), botim i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, Tiranë, 2003.

Titulli i origjinalit: fr. Luke Veronis, Missionaries, Monks and Martyrs: Making Disciples of All Nations, Light & Life Publishing Co., 1994.



Vitet 90-të - Pika kulmore e punës së tij

Fillimi i një dhjetëvjeçari të ri, e përballi Episkopin Anastas me një sfidë të re. Në janar të vitit 1991, Patriku i Kostandinopojës e zgjodhi Anastasin të shkonte në Shqipëri si “Eksark Patriarkal”, me mandatin që të takohej me orthodhoksët, pavarësisht nga origjina e tyre etnike dhe të ringjallte Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë. Kisha Orthodhokse në Shqipëri ishte shkatërruar pothuajse prej dyzetë vjetësh persekutimi të ashpër. Para se vendi të hidhte tutje regjimin komunist, numri i klerikëve ishte zvogëluar nga 440 në vitin 1940, në 22 në vitin 1991. Edhe një herë, Episkopi Anastas u përball me mundësinë për të rilindur një Kishë që ishte shkatërruar.

Anastasi e pa këtë sfidë të re si një mundësi për të mbledhur së bashku të gjitha pjesët e jetës së tij. Përpara komunizmit, Shqipëria ishte një vend me 69% muslimanë. Episkopi Anastas kishte shkruar një libër dhe shumë artikuj për Islamin. Pasiguria politike me të cilat përballej Kisha ishte diçka me të cilën ai ishte mësuar tashmë nga puna e tij në Afrikën Lindore. Sfida për të ringjallur një Kishë lokale në një boshllëk ateist do të kërkonte një mrekulli, të ngjashme me atë të fillimeve të viteve 60-të, kur ai kërkonte të ndërtonte një misionarizëm orthodhoks të jashtëm. Por, ashtu siç kishte treguar jeta e tij, Episkopi Anastas besonte në mrekullitë.

Mbi të gjitha, ai, gjatë dy viteve të para i dha përparësi përgatitjes së udhëheqësve vendas, u kujdes për 21% të popullsisë, që thoshte së kishte trashëgimi orthodhokse, dhe për të hapur dialogun dhe urat me njerëz të besimeve të tjera. Nën udhëheqjen e tij, Kisha menjëherë hapi një seminar. Numri i studentëve u rrit nga 11 në 52 gjatë dy viteve të parë të punës së tij dhe e ardhmja dukej e ndritshme nga numri i madh i të pagëzuarve dhe nga puna e tij me të rinjtë.


Marrë nga libri: At Luka Veronis, Misionarë, murgj dhe martirë: Duke bërë dishepuj nga të gjitha kombet, (përkthyer në shqip), botim i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, Tiranë, 2003.

Titulli i origjinalit: fr. Luke Veronis, Missionaries, Monks and Martyrs: Making Disciples of All Nations, Light & Life Publishing Co., 1994.



Përfundime

Gjatë tridhjetë viteve të fundit, ndikimi i Anastas Janullatosit ka qënë shumë i madh. Si teolog i ri gjatë viteve 50-të ai kishte si qëllim rindezjen e shpirtit misionar të Kishës Orthodhokse. Tridhjetë vjetë më vonë, është e qartë që ai ia kishte arritur qëllimit të tij. Në të vërtetë misionet janë bërë pjesa kryesore e jetës së Orthodhoksisë në shekullin XX. Vetë Kryepiskopi ka thënë:

“Ky është dhe kontributi më i madh që kam dhënë, një kontribut teologjik për të ndihmuar Kishën të rizbuloj kush është në të vërtetë. Eshtë një kontribut jete. Pozicioni im teologjik ka qënë gjithmonë të jetoj në misterin e një Kishe të Shenjtë, të Përgjithshme dhe Apostolike. Të jetoj misionin e Kishës në këndvështrimin e saj të saktë universal dhe eskatologjik”.

Një përmbledhje e jetës së Kryepiskopit Anastas mund të shihet në dëshirën e tij për të punuar në katër fronte të reja.

Së pari, ai e drejtoi vëmendjen tek vet Kisha Orthodhokse, duke kërkuar të ringjallte dëshirën dhe ndërgjegjen misionare, që ka qenë pjesë e traditës së saj prej shekujsh.

Së dyti, ai kërkoi të jepte një ndihmesë prej akademiku në fushën e misiologjisë. Kryepiskopi Anastas ka shkruar 9 libra, 5 libra katekizmi dhe mbi 140 artikuj. Ai themeloi dhe botoi 2 revista të ndryshme misionare “Porefthentes” (Shkoni, 1960 - 1970), dhe “Panta ta ethni”, (Gjithë kombet, 1981 - 1992), dhe që nga viti 1981 ka dhënë një ndihmesë shumë të madhe në botimin e Buletinit Ndërkombëtar për Kërkimin Misionar. Përveç kësaj, ai i është drejtuar sa e sa herë publikut në televizion, për t'i thënë atij të përqafojë Jisu Krishtin dhe Kishën e tij. Në vitin 1989, Shkolla Teologjike Orthodhokse "Kryqi i Nderuar", në Brookline, Massachusetts, e nderoi duke i dhënë titullin “Doktor në Teologji”. Në vitin 1993 Kryepiskopi Anastas u zgjodh njëzëri anëtar korrespondent i Akademisë së Athinës, e cila është shoqëria më e lartë akademike në Greqi.

Së treti, ka qënë jeta e tij në Afrikën Lindore dhe në Shqipëri. Ai dëshironte të jetonte dhe të ndante përpjekjet misionare në vendet më të humbura të botës. Këtu ai shpresonte t'iu tregonte të gjithë njerëzve të botës pavarësisht nga origjina e tyre, se Perëndia i donte dhe kujdesej për ta.

Së fundi ka qenë në qarqet ekumenike. Nëpërmjet Këshillit Botëror të Kishave Kryepiskopi Anastas ka dhënë dëshmi për teologjinë e misionit orthodhoks dhe spiritualitetin në botën jo-orthodhokse. Ai punoi së bashku me të krishterë bashkëkohës për të përkufizuar misionin e shekullit XX dhe për të dëshmuar në mënyrë të suksesshme besimin dhe traditat.

Jeta e Kryepiskopit Anastas dhe puna e tij mund të përmblidhen në vetë fjalët e tij. Gjatë shtatëdhjetë e dy viteve të jetës së tij ai është përpjekur të jetojë dhe të shpallë misterin e “një Kishe të Shenjtë, të Përgjithshme dhe Apostolike”. Ai u përpoq të jetonte misionin e Kishës brenda këndvështrimit të duhur universal. “Misioni është një shprehje e rëndësishme e ndërgjegjes orthodhokse, një thirrje për të plotësuar me vepra vullnetin e Perëndisë në tokë dhe në qiell. Indiferenca ndaj misionarizmit është mohim i Orthodhoksisë.


(Marrë nga libri: At Luka Veronis, Misionarë, murgj dhe martirë: Duke bërë dishepuj nga të gjitha kombet, (përkthyer në shqip), botim i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, Tiranë, 2003.

Titulli i origjinalit: fr. Luke Veronis, Missionaries, Monks and Martyrs: Making Disciples of All Nations, Light & Life Publishing Co., 1994.

[ilia spiro]

Si jo? I ka bere edhe himn Janulles. Ja:

0 i çgryer, i zhyer, i vyer për hu,
Turp-e-ndot-kundërmonjës të krusen mbi gju
Dallkaukët, kopukët e turmat pa tru,
Zëmër-krund-e-gërdhu: Hosanna, Janulla!


FAN NOLI

Kjo tregon injorancen tende, kur nje vjershe e bere ne drejtim te Ahmet Zogut, ti ja mvesh Kryepiskopit. Ti nuk e ke mentalitetin e Nolit dhe as nuk e di se kush ka qene Baraba, prandaj shkruan thjesht per rime qe te te kuptojne mire injorantet e "shumices" se ketij sondazhi.
Dhe me pas Noli u pendua per kete vjershe, e di ti? Se Zogu, i doli ndryshe nga c`kishte menduar ai.

[puroshkodran]

spiro
mos fillo me ofendime
dhe boll me ket idiotllek se ata qe nuk dashkan janullatosin jane antiortodoks. shum nga keta qe po replikon jane te besimit ortodoks dhe e kane shprehe. por ndryshe ga ti, jane mbi te gjitha shqiptare.

[ilia spiro]

Megjithese e kupton qe ne kemi te drejte, prape kembengul, duke na kujtuar ne, qe e ke thene mendimin tend disa here, a thua se perseritja e tij ja rrit vlefshmerine.
Deri me tani, e ke thene 4 here, qe statusi i 1929 eshte zhfleftesuar prej ndryshimit qe ju be ne mbledhjen e 2006. Por, dhe sikur ta thuash 40000 here je prape gabim, ja sepse:
Nje institucion qe te funksionoje(ne rastin tone Kisha), duhet te sanksionoje ca rregulla( te ngjashme me ligjet e shtetit), permbledhja e tyre ne formen e shkruar, perben ate qe quhet status. Nese veprimet dhe individet, nuk permbushin standartet qe percakton kjo regullore(statut), atehere, ato konsiderohen jashtestatutore, dhe si rrjedhim te pavlefshem. Ne rastin tone pika e statutit(neni i ligjit/ per paralelizem) thote:



Pra, deri ne momentin 6 Nentor 2006, funksionon ky ligj, pra nese personat e autorizuar per ndryshimin e ketij statusi(ligji), nuk gezojne cilesite e vecanta te percaktuara nga ky ligj, ata konsiderohen jashtestatutore(te jashteligjshem), dhe automatikisht nuk kane te drejte, te jene pjesetare virtuale e fizike te ketij institucioni (kulti-ne rastin tone Kisha), dhe aq me pak kane te drejte te marrin pjese ne ndryshimin e ketij statuti ligji. Pra dhe vendimet qe marrin, konsiderohen jashtestatutore, aq me teper qe ndryshimi prek thelbin e funksionimit te institucionit, dhe parimet baze te tij.
Kjo eshte me pak fjale nga ana juridike, shpjegimi per pavlefshmerine e ndryshimit te STATUTIT TE KISHES AUTOQEFALE SHQIPTARE.
Sigurisht qe ti do besh sikur nuk kupton, ose do luash me lodra fjalesh pasketaj, sepse ti dhe ata qe e ben ate veprim, jeni apostujt e parimit: qellimi justifikon mjetin.

Shiko nenin 17 te Statutit te vitit 1929. Ai thote se te paret e Kishes duhet te jene brenda kanoneve te Kishes Orthodhokse. Dhe e di ti qe sipas kanoneve te Kishes sone nuk mund te vihen kufizime per nacionalitetin e Kryepiskopit dhe Episkopeve.
Per rrjedhoje neni 16 bie ne kundershtim me nenin 17.
Pervec kesaj, vete statuti i 1929 nuk eshte njohur nga Patriarkana Ekumenike dhe pra edhe vete statuti eshte miratuar ne kundershtim me kanonet e Kishes Orthodhokse.
Kleriket e asaj kohe e pranuan kete dhe ne Kongresin e III Kleriko-laik te Korces i kerkuan falje Patriarkanes per veprimet e tyre te kryera pa miratimin e saj.
Pak a shume kjo eshte historia e statutit te 1929, megjithese une thashe se ai eshte shfuqizuar per te mos patur ndonje keqkuptim.
Por mesa duket nga qendrimi i "shumices", duhej te isha treguar me i hapur me juve.
Statuti i vitit 1929 nga ana juridike dhe nga kanonet e Kishes sone ka qene: NUL. Po te ishte ndryshe Patriarkana e Kostandinopolit nuk do te kishte miratuar zgjedhjen e tij Kryepiskop ne vitin 1992.
Kryepiskopi ka qene ne vendin e tij qe ne vitin 1991, kur vuri kemben e tij te bekuar ne token tone.
Dhe me ne fund e shoh se sharjet dhe mungesa e pergjithshme e kultures qenka pjese e shumices. Ajo nuk ka as normat me elementare te sjelljes dhe te argumentit.
Po e mbyll postimin me fjalet: Larg duart nga Kisha Orthodhokse dhe Kryepiskopi +Anastas

[Kavir]

Aaaa si nuk e kam kuptuar qe Noli kete vjershe e ka shkruar kunder atyre qe shajne Janullen.
A thua i tille te jete edhe ky artikull i Nolit, ku ngre lart madheshtine e peshkopeve greke dhe Patriakanes?

Patriakana dhe Shqiptarët.

Kënduam dje te "Liria" e Selanikut që metropoliti i Korçës, paska dhënë lejë të predikohet ungjilli në gjuhën shqipe të shtunave.
Nuk mundim te kuptojmë cili është qëllimi i kësaj mase. Në qoftë se Patriakana, kërkon t`i marrë me të mirë shqiptarët, predikimi i së shtunës nuk do të sjellë dhe shumë pemë, se të shtunave njeri s`vete në kishë. Po sido që të jetë kjo masë është një shenjë e kohërave. Tregon që Patriakana do me një menyre a me një tjatër t`i zbutë shqiptarët. Gjer dje peshkopët grekë në Shqipëri, mallkonin gjuhën shqipe, sot kthehen dhe e qasin në kishërat e tyre. Po s`është dhe shumë rëndë të kuptohet si erdhi puna në këtë pikë.
Grekët, te humiluar (poshtëruar-shënimi im) përpara Turqisë, dhe të pazotërit t`i bëjnë ballë, e panë veten të shtrënguar të lidhin miqësi me armiqtë e tyre tradicionalë, me bullgarët. Që të lidhen me bullgarët duhet jo vetëm të thyejnë një antipathi të vjetër dhe të rrënjosur, po duhet të bëjnë edhe çesa sakrifice. Duhet t`u apin stërnipërve të Krumit ("mbreti" i mbretërisë së parë të bullgarëve-shënimi im), një pjesë të shëndoshë nga atdheu i Aleksandrit të Math. Dhe kjo s`është gjë e vogël, se grekët i duan të gjitha të tyreve . Posa pra kuptuan që marrëveshja kërkon koncesje, munt të themi që nisnë të kuptojnë elementet e politikës praktike. Kur u apin bullgarëve përse të mos u apin dhe shqiptarëve? Dhe kështu i dhanë Korçës së lumur, predikimin e së shtunës.
Po këtu e shohim që s`janë mësuar të apin; e ndehin dorën me pahir dhe jo dorën e djathtë po te mëngjërën; dhe nga frika se mos ndodhet nonjë që të marrë ato që apin, zgjedhin të shtunë, kur janë shigur (të sigurtë-shënimi im) që do mos ketë njerës. Këto munt t`i quajmë gjysmëmasa anadollake. Në daçin, munt të gjejmë dhe një emër më të lik; po jo, s`duhet të jemi të padrejtë. Le të përpiqemi të kuptojmë mirë psikologjinë e grekut, i cili gjer dje ëndërronte dhe sot u squa (zgjua-shënimi im) , a duket se u squa, nën grushtin e turkut. Le të çmojmë faktin që u squan dhe kuptuan që çeç duhet të apin në duan të marrin. Le të mos dëshpërohemi para se të kuptojmë ç`duan të thonë me këtë dhuratë. Nofta na apin sot të shtunën që të largojnë pak të djelën, se Ati ynë nërmjet shëntorit Nikoll Makiaveli munt tu ketë pëshpëritur në vesh që duhet t`i apin të mirat pak e nga pak; sot të shtunë, pas pak kohe të djelën.
Po ca pesimistë munt të thonë që nga e shtuna gjer te e djela ka një natë të tërë dhe që kur bien të flenë grekët, nuk gdhihet edhe aq shpejt. Kanë të drejtë pesimistët dhe, në qoftë se turqit i marrin grekët me të mirë, s`ka dyshim që e shtuna e Korçës do mos bëhet kurrë e djelë. Shpresa pra për sqojtjen e grekëve është te çomangeja e turkut. Kjo e bashkuar me çomangen mirëdashëse të bullgarit do t`i kujtojë grekut dyke i rënë kokës që është kohë të sqohet e t`i hapë sytë.

Botuar në "Dielli e flamuri" 1910, 30 dhjetor,nr 78.

Noli. Vepra 2. fq 356.
P.S. Shënimet janë të miat.

Pyes veten valle me ke ta kete patur Noli? Mos valle me Ahmet Zogun qe me 1910? Apo me Mulla Omarin? Mos valle me luften ne Afganistan? Apo me krizen ekonomike te 2008?
Nuk e di, po me siguri do na e sqaroje Iliaqis.

[ilia spiro]

Patriarku i ri i Rusise u takua me Kryepiskopin Anastas

--------------------------------------------------------------------------------

Me 2 shkurt 2009, ne rezidencen e Patriarkanes, u zhvillua takimi i Patriarkut te Shenjte te Moskes dhe te gjithe Rusise Kirillit me Fortumturine e Tij, Kryepiskopin e Tiranes dhe gjithe Shqiperise Anastasin.

"Ju pershendes nga zemra Ju dhe delegacionin e Kishes se Shenjte Shqiptare qe ju shoqeron. Per ne eshte nje gezim i madh pjesemarrja Juaj ne fronezim", tha Patriarku i Shenjte Kirilli. Ai theksoi se me Fortlumturine e Tij Anastasin njihet prej 41 vjetesh. "Gjate ketyre viteve te gjata, se bashku shume here kemi dale ne mbrojtje te Orthodhoksise dhe kemi deshmuar perpara botes vlerat tona orthodhokse", theksoi Fortlumturia e Tij, duke permendur dhe pjesemarrjen e perbashket ne zhvillimin e dialogut ndermjet Kishave Lokale Orthodhokse, ne takime te ndryshme mbareboterore, dhe gjithashtu ne veprimarine e Lidhjes Mbareboterore te Rinise Orthodhokse "Sindesmos".

"Kur u zhvillua Asambleja Mbareboterore e Rinise Orthodhokse une pata rastin te vizitoja Kishen Orthodhokse te Shqiperise",-nenizoi Patriarku Kirill.
.................................................. .................................................. .............

Fortlumturia e Tij shprehu besimin se edhe ne te ardhmen Kishat Orthodhokse, ajo Ruse dhe ajo Shqiptare, do te punojne, "....qe deshmia orthodhokse te forcohet gjithnje e me teper..."

Patriarku Kirill u shpreh se "...Kisha sot i drejtohet botes, e cila ne me te shumten e rasteve i ka humbur rrenjet fetare....".
.................................................. .................................................. ..............

Fortlumturia e Tij Anastasi nder te tjera tha: "Un jam i gezuar serish qe po vizitoj token ruse e cila ka lindur kaq shume shenjtore, mes te cileve dhe misionare te shenjte".

Gjate bisedes Fortlumturia e Tij shfaqi vizionin e tij per vazhdimin e konsultimeve mbarorthodhokse pas takimit te tetorit te krereve te Kishave Orthodhokse ne Fanar.

Ne takim moren pjese edhe klerike ruse, si dhe anetaret e delegacionit te Kishes Orthodhokse te Shqiperise.

(marre me shkurtime nga gazeta "Ngjallja", e muajit Shkurt 2009)

[Korcar-L1]

[ilia spiro]

Kryepeshkopi Anastas: Nuk jeni komb tipik musliman

--------------------------------------------------------------------------------

Intervistoi: Auron Dodi
18-05-2007


Kryepeshkopi Janullatos, rrëfen ardhjen dhe arsyet e qëndrimit në krye të Kishës Ortodokse Shqiptare dhe komenton përqindjet e përkatësive fetare

Janullatos: Pse rri në drejtimin e Kishës

"Unë pyeta vetëm ortodoksët, nuk pyeta myslimanët dhe ateistët, nëse juve u pëlqen të rri këtu"

Më kërkuan ortodoksët shqiptarë që të rri këtu". Kështu e nis rrëfimin kryepeshkopi Janullatos, në lidhje me debatin që ka nisur mes klerit Ortodoks për drejtimin e kishës nga një kryepeshkop jo shqiptar. Në një intervistë për radion "Dojçe Vele", kryepeshkopi Janullatos rrëfen si rrallë herë arsyet që e detyrojnë të rrijë këtu. Ndërkohë që shton se nuk mund të flasin për punët e kishës Ortodokse deputetët apo njerëz që janë myslimanë. Janullatos rrëfen edhe punën e tij gjatë këtyre viteve në kishën Ortodokse, duke hedhur poshtë dhe akuzat për greqizim të kishës shqiptare. Sipas tij, numri i priftërinjve grekë është shumë më i vogël në krahasim më ata shqiptarë.

Fortlumtuaria juaj gjatë gjithë kohës që ju keni qenë në krye të kishës shqiptare ka vazhduar të jetë e pranishme nga zëra kritikë pyetja se: Përse në krye të Kishës Shqiptare Autoqefale duhet jetë një grek? Kjo është shoqëruar me një drojë se kisha shqiptare do të humbas karakterin e saj autoqefal. Kritikët kanë përmendur kohët e fundit çështje të tilla si metropolitani i një rrethi jugor të Shqipërisë është sërish një grek, tani grekët po përpiqen të vënë njerëzit e tyre në krye të kishës dhe po e greqizojnë plotësisht kishën shqiptare. Cila është përgjigja juaj?



Kur erdha në Shqipëri, erdha në këtë vend si ambasador i patrikanës Igumenike për të parë se çfarë ka mbetur. Pastaj ishin shqiptarët ortodoksë ata që më kërkuan të qëndrojë në Shqipëri. Unë nuk qëndrova vetë. Kur erdhi koha që të kthehesha në Greqi, sepse tashmë isha profesor i rregullt i universitetit të Athinës, dhe isha edhe metropolitan, kisha një punë të tërë për të bërë dhe do të kandidoja për Akademinë e Athinës. Atëherë shqiptarët më thanë: "Do të ikni tani, kur ju i dini hallet dhe vështirësitë tona"?!. Kështu që u ndodha përpara një dileme. Nuk ishte diçka që e zgjodha vetë. Dhe përgjigja ime ishte, e para, nëse ju vërtet e doni këtë? Dhe unë pyeta vetëm ortodoksët, nuk pyeta myslimanët dhe ateistët nëse juve u pëlqen kjo.

Dhe nëse Patrikana Igumenike e pranon vërtet këtë dhe nëse qeveria e pranon vërtet këtë. Atëherë këto janë tri predispozita që do të më drejtojnë mua për vendimin tim. Pastaj, një përfaqësi zyrtare e kishës së Shqipërisë shkoi te patrikana dhe i kërkoi që i dërguari i patrikanës të qëndrojë tek ne dhe të na organizojë. Ky ishte fillimi. Nuk ishte një situatë ku njeriu shkon të marrë pushtet. Dhe kur ti nis këtëdhe nuk gjen gjë, nuk është një pozitë pushteti, është një pozitë shërbimi dhe sakrifice. Kjo është një gjë që ata nuk e kuptojnë. Ti nuk vjen në Athinë ku ke të gjitha mundësitë financiare e kështu me radhë, e të jesh i pushtetshëm, i fuqishëm. Ti vjen në Shqipëri për të ndërtuar nga asgjëja. Asgjëja, ose ajo që unë përshkrova më parë. Dhe kjo është arsyeja se përse ortodoksët e Shqipërisë kur ne kishim këtë plan për Kushtetutën në vitin 1994, e cila përmbante një paragraf për kryepeshkopin ortodoks, ishin shqiptarët që mblodhën mijëra, nuk më kujtohet numri i saktë, që mblodhën shumë "jo", për të kërkuar që ne nuk duhet të votojmë për këtë Kushtetutë. Kriza shumë herë nuk vjen nga komuniteti ortodoks. Kur ju flisni për autoqefalinë, meqenëse kjo është një fjalë greke, le të shohim se çfarë do të thotë ajo. Fjala është autosefalos edhe prej atyre që nuk janë ortodoks ne nuk mund ta pranojmë se deputetët, që janë mysliman ose ateistë, t'i tregojnë rrugën ose t'i japin këshilla kishës ortodokse. Kisha ortodokse e Shqipërisë ka shumë njerëz patriotë, shumë të rëndësishëm dhe shumë seriozë. Ata kanë mundësi të vendosin.

Dhe kjo kritikë që thatë ju vjen nga disa zëra tipikë për zërat radikalë, që shikojnë rreziqe dhe shikojnë armiq. Cila është saktësisht kritika? Kam lexuar disa artikuj, jo shumë kohë më parë në ta thuhej, nuk dëshiroj të përdor emra, por në ta thuhej, se ka kaq shumë priftërinj grekë. Sa priftërinj grekë ka tani në Shqipëri? Tre. Janë shumë këta tre! Pyet sa ka në kishën Romano Katolike? Sa murgj dhe sa murgesha ka atje? Sa shumë mijëra janë nga Komuniteti mysliman? Ka një tendencë për të thënë gënjeshtra. Gënjeshtra të kulluara. Të pyes sërish, sa priftërinjtë janë këtu? Dhe kur flasim për kishën, kisha nuk është vetëm Kryepeshkopi. Kisha janë peshkopët, priftërinjtë, 136 priftërinj shqiptarë që erdhën prej asgjësë. Kryepeshkopi i edukoi ata, u përpoq t'i mbështesë ata apo familjet e tyre gjatë kohës së shkollimit, dhe tani ai është një ndihmues për t'u ofruar atyre një jetë me dinjitet, dhe për këtë çështje e gjithë kisha ortodokse, ne jemi një e vetme. Atëherë ku është saktësisht problemi. Kështu që unë nuk i kuptoj frikërat. Natyrisht le të jemi pak më të saktë dhe më provokativë. Natyrisht që ka njerëz që shohin në mënyrën e vjetër me dyshim që kryepeshkopi është një i huaj. Unë asnjë herë nuk i kam bërë bisht të them. Është e qartë se unë nuk kam lindur në Shqipëri. Nganjëherë me humor unë them se nuk është faji im se ku kam lindur. Ishte ndoshta faji i prindërve të mi dhe prindërit e mi, siç mund ta dini, vijnë nga Preveza.

Megjithatë ku qëndron ekzaktësisht problemi? Unë nuk jam në Shqipëri për të ngritur një koloni. Të gjithë njerëzit që kanë qenë këtu e dinë se në kohë kritike unë e kam ngritur i vetëm zërin tim kundër shumë prej atyre gabimeve që ata dëgjonin këtu. Njerëzit që i dinë punët nga brenda, e kuptojnë shumë qartë se nuk ka kontribut më të rëndësishëm se i kishës ortodokse dhe i këtij kryepeshkopi. Unë jam i vetëm, vizioni im është saktësisht të shoh brezin e ri të marrë udhëheqjen. Kjo është saktësisht perspektiva. Më thuaj sa njerëz nga Shqipëria janë graduar kryepeshkopë në kishën Romane Katolike apo te protestantët? A mund t'i gjesh? Mua nuk më pëlqen të flas për këtë. Unë kam një dëshirë dhe respekt të thellë për vëllezërit dhe motrat e mia atje. Por e përmend këtë për të vendosur vetëm kontakte. Nuk kemi diçka specifike. Ka njerëz që nuk mund t'i kuptojnë motivet se përse ndodhet këtu kryepeshkopi. E vetmja mundësi që disa po përpiqen të thonë tani është, në mënyrë që të kuptosh kryepeshkopin Anastasios ju duhet të kuptoni qëndrimin e Nënë Terezës. Nënë Tereza e la Ballkanin dhe shkoi në Indi. Ajo ishte një person i besimit dhe i dashurisë. Kryepeshkopi la vendin e tij dhe mundësitë e bukura që kish në Greqi dhe në të gjithë botën dhe erdhi në Shqipëri për të ndarë me ne vështirësitë, dhimbjen, problemet. Natyrisht, por njerëz që nuk besojnë te Zoti dhe njerëz që nuk besojnë te dashuria, është e pamundur të kuptojnë. Ata përpiqen të bëjnë analizën e gjithë kësaj me analizën e teorisë marksiste.

Mendoni se mund ta gjejmë shpjegimin në histori me projektimin nga kritikët të një të kaluare historike në situatën aktuale?
Ka gjithashtu një shpjegim tjetër, që ata nuk janë shumë të lumtur me zhvillimin e Kishës Ortodokse dhe gjithë zhvillimin që ajo ka tani në jetën sociale. Shumë nga ata që menduan se kisha ortodokse ka vdekur dhe le të ecim në këtë drejtim, por kisha ortodokse është e gjallë. Ky është një kontribut i madh për Shqipërinë. Sepse tani në Shqipëri ju nuk keni të bëni me një komb tipik mysliman. Ne jemi një shoqëri multifetare dhe kjo madje e ndihmon Shqipërinë drejt Bashkimit Evropian. I gjithë ky zhvillim ka qenë shumë i rëndësishëm. Në fillim të viteve 1990 shumë njerëz, kuptohet, që menduan se për të pasur një identitet duhet të kemi një identitet të ndryshëm nga ai i fqinjëve tanë. Por ishte naive, Shqipëria nuk është në Arabinë Saudite apo në Afrikë, por është në Ballkan dhe Kisha Ortodokse është një urë me fqinjët. Nuk është kërcënim, por është bekim, kur ne shkojmë për shembull në Rumani dhe ata e shohin që gjuha shqipe flitet në Rumani, në Rusi nga peshkopi grek, i cili flet shqip, kremton atje me patriarkun dhe me njerëzit e tjerë. Çdo njeri që e di, dhe ortodoksët i dinë shumë mirë këto detaje.

Sa e fortë është nga pikëpamja islamike Shqipëria në të vërtetë?
Ne nuk kemi statistika. Ju e dini se statistikat e fundit zyrtare janë të Luftës II Botërore. Në këtë periudhë, nga burimet italiane jepen këto shifra, 68 për qind myslimanë syni dhe bektashinj, 22 për qind ortodoksë dhe 10-11 për qind roman katolik. Por këto shifra janë shumë relative. Është shumë interesante që në kujtimet e Stalinit ka një diskutim mes Stalinit dhe Enver Hoxhës, ku Stalini e pyeti Hoxhën se sa ortodoksë ndodhen në vendin tuaj, dhe përgjigja e tij ishte rreth 30 për qind. Ata nuk kanë qenë kaq të saktë në shifra, dhe sot ka njerëz që nuk janë kaq të saktë në shifra. Por është e qartë se pas periudhës së komunizmit jo çdo njeri u bë fetar. Ka shumë njerëz tani që thonë "faleminderit, ne nuk u përkasim komuniteteve fetare".

E kam fjalën për qëndrimin e tyre jo vetëm në shifra. Sa të fortë janë myslimanët shqiptarë në qëndrimin e tyre?
Besoj se për këtë duhet pyetur Komuniteti Mysliman. Por ajo që dua të them se gjatë gjithë këtyre viteve, ju folët për kontributin tim që nga fillimi në një kohë shumë kritike, unë insistova për vëllazërinë mes udhëheqësve të ndryshëm fetarë. Gjatë periudhës që kemi pasur gjithë këto shqetësime në Bosnjë- Hercegovinë, në Shqipëria përjetonte marrëdhënie ekselente nëpërmjet feve. Që prej fillimit ne nisëm të kemi jo vetëm tolerancë. Tolerancë tingëllon disi arrogante. Ç'domethënë arrogancë të tolerosh të tjerët, pse duhet të tolerosh. Nuk duhet të flas unë për tolerancë, ne folëm për bashkëpunim vëllazërim. Dhe ky është me të vërtetë një kontribut i madh për shoqërinë shqiptare dhe natyrisht shumë njerëz thonë se ky është i vetmi vend në Ballkan që kemi këto marrëdhënie.

Marrë nga Radio "Dojçe Vele"

[ilia spiro]

Kryepiskopi Anastas i dhuron të dënuarve në burgun 325 një fushë sportive

--------------------------------------------------------------------------------

Kryepiskopi Anastas i dhuron të dënuarve në burgun 325 një fushë sportive

Gjatë vizitës në periudhën e Krishtlindjeve 2006, në Institutin e Edukimit të të Dënuarve Penalë, në lagjen “Ali Demi” të Tiranës, i njohur si Burgu 325, Kryepiskopi Anastas, pasi vizitoi mjediset e ndryshme shprehu dëshirën për të kontribuar në përmirësimin e kushteve të jetesës të të dënuarve.

Nga drejtuesit e Institutit iu kërkua, nëse do të ishte e mundur, që të financonte për ndërtimin e një fushe sportive, për rreth 160 burra, kryesisht të moshave të reja, që vuajnë aty dënimin.

Kryepiskopi e pranoi me kënaqësi kërkesën dhe siguroi fondet e nevojshme për ndërtimin e saj. Shpejt, në një mjedis tërë gurë dhe që përmbytej nga uji kur binte shi, u ngrit një fushë bashkëkohore minifutbolli dhe për lojërat me dorë, me tapet të gjelbër, e rrethuar me rrjetë dhe me sistem ndriçimi, e cila mund të shërbejë edhe për sporte e veprimtari të tjera. Kostoja e saj shkoi rreth 20 mijë USD.

Po kjo nuk ishte dhurata e parë e Kryepiskopit Anastas për këtë institucion. Në vitin 2001 ai kishte kontribuar edhe për ndërtimin e një serre lulesh dhe perimesh, në regjimin e grave. Prodhimet nga ajo kanë qenë dhe vazhdojnë të jenë ndihmë për vetë të dënuarat. Serra është njëkohësisht edhe një ndihmë nga ana psikologjike, pasi kalojnë edhe një pjesë të programit ditor me punë, por kjo edhe i ndihmon të jetojnë më ndryshe çastet e vështira që kalojnë.

Por, këto janë vetëm veprat më të dukshme që Kisha jonë, me nismën dhe kujdesin e vazhdueshëm dhe të drejtpërdrejtë të Fortlumturisë së Tij, ka bërë për këta njerëz me liri të kufizuar. Vizitat dhe ndihmat për të dënuarit janë të vazhdueshme, të përmuajshme, sidomos nga Lidhja e Grave Orthodhokse “Përhapja e Dashurisë”, Tiranë dhe Rinia Orthodhokse.

Janë rreth 10 vjet që ka nisur bashkëpunimi me këtë Institut, ku Kisha jonë ka ndihmuar materialisht e shpirtërisht, duke bashkëpunuar me stafin dhe drejtorinë, bashkëpunim ky që ka qenë përherë dhe më i ngrohtë e rezultativ.

Me rastin e përfundimit të punimeve, drejtoria e IEDP “Ali Demi” organizoi në një atmosferë festive ceremoninë e përurimit të fushës sportive në regjimin e burrave. Në të mori pjesë një përfaqësi me klerikë e laikë nga Kisha Orthodhokse, e kryesuar nga Hirësia e Tij Andoni, episkopi ndihmës i Kryepiskopit, Avokati i Popullit z. Ermir Dobjani, Drejtori i Përgjithshëm i Burgjeve, z. Arjan Shehri dhe përfaqësues të institucioneve që ndjekin problemet e të dënuarve.

Drejtoresha e këtij instituti, znj. Marinela Sota, në fjalën e hapjes tha ndër të tjera: “Ne jemi shumë të kënaqur me këtë që është realizuar, sepse këtu vuajnë dënimin mosha të reja që kanë nevojë të lëvizin fizikisht. Gjatë vizitës që bëri Kryepiskopi Anastas për Krishtlindje në institucionin tonë, tek regjimi i grave dhe i burrave, ne i kërkuam të na mundësonte ndërtimin e një fushe, ku të dënuarit të mund të luanin dhe të kalonin kohën e lirë, duke pasur parasysh edhe veçantinë e këtij institucioni, ku të dënuarit mund të luajnë gjatë të gjithë ditës dhe të qëndrojnë në mjedise të hapura...”

Shiritin e përurimit, në emër të Kryepiskopit Anastas e preu Hirësia e Tij Andoni, si edhe Drejtori i Përgjithshëm i Burgjeve, z. Shehri. Pas kësaj, z. Shehri tha, duke përshëndetur të pranishmit: “Falënderoj Kishën Orthodhokse dhe vetë Hirësinë e Tij, zotin Janullatos për këtë ndihmë të çmuar. Kjo hyn në kuadrin e përpjekjeve tona të vazhdueshme për të lehtësuar sa më shumë jetesën e të dënuarve në burgjet shqiptare. Kjo është në kuadër të reformës që ne kemi ndërmarrë në sistemin penitenciar me fondet e qeverisë, me fondet e drejtorisë, por edhe me bashkëpunimin e ngushtë me donatorët, siç është rasti konkret. Edhe njëherë falënderoj Kishën Orthodhokse që ka bërë këtë dhuratë dhe ju ftoj që ta shfrytëzoni maksimalisht këtë ambient me të vërtetë shumë të bukur”.

Pastaj e mori fjalën Episkop Andoni, i cili tha: “Sjell tek ju përshëndetjet dhe urimet e Kryepiskopit Anastas. Në këto çaste nuk mund të ndodhej me ju, por ashtu siç jua dha fjalën, ndërtimi i kësaj fushe u realizua. Gëzohemi që është e një cilësie të mirë. Kisha Orthodhokse dëshiron t’ju tregojë edhe me këtë investim tjetër këtu, se interesohet për ju. Ju nuk jeni vetëm në këtë ambient. Është detyra jonë dhe e çdo besimtari që të jenë pranë atyre që janë në kushte dhe situatë të vështirë.”

Shefi i Kujdesit Social në këtë institut, z. Përparim Gjyshja, pyetjes sonë se sa i rëndësishëm është ky terren në punën tuaj, na u përgjigj: “Në fillim dua t`ju falënderoj për këtë investim që ka bërë Kisha Orthodhokse. Nuk është hera e parë që Kisha bën investime të këtij niveli. Ka bërë një investim tek regjimi i grave për ndërtimin e një serre dhe vazhdimisht na ndihmon me bazë materiale. Ky terren që është tani, me tapet të gjelbër, dikur ishte me gurë dhe me ujë, ku të dënuarit shkonin që të argëtoheshin dhe dëmtoheshin. Mjedisi do të na hyjë në punë, sepse këtu ka dënime të pakta dhe mosha përgjithësisht të reja dhe argëtimi kryesor i tyre janë aktivitetet sportive. Konkretisht, kemi filluar kampionatin e minifutbollit midis dhomave dhe në vazhdim do të përdoret edhe për volejboll dhe basketboll. Ju Faleminderit!”.

Kisha jonë me anë të këtij investimi solli edhe një përfitim tjetër social për të dënuarit, sepse punësoi disa prej tyre, të cilët punuan me shumë përkushtim, duke zhvilluar më tepër edhe ndjenjën e ngrohtësisë e miqësisë midis tyre dhe njëkohësisht përfituan një pagë për punën e bërë.

Ceremonia u mbyll me një kokteil dhe një ndeshje futbolli në fushën e re, midis një skuadre të këtij instituti, me skuadrën e një burgu tjetër.

Çuditërisht, disa media televizive e të shkruara, të pranishme në ceremoni, të ftuara nga ky Institucion i Edukimit për të bërë të njohur në publikun shqiptar këtë risi investimi social bamirës joshtetëror, për këtë kategori njerëzish me liri të kufizuar dhe në një institucion shtetëror, e anashkaluan prezantimin e rëndësisë së këtij lajmi, duke u përqendruar vetëm tek mbipopullimi i burgut. Fatkeqësisht, ata lanë kështu jashtë vëmendjes së publikut edhe impulsin social, shpirtëror dhe human që duhet të transmetonin tek ai.