Pse kultura kosovare ka ndryshim me ate shqiptare?

[kitrra7]

Me bejme pershtypje diso perrzona si me ngaterojne pushtimin serb ne ndikimin e kultures!!!!!!!!!!!
Duhet te keni parasyshe se gjate pushtimit serbe sidomose deri ne vitet 80 e pak kosova ?

Pasi i prin këtij debati a mundë të më tregosh se çfarë kishte ndodhur me Shqiptarët në Kosovë deri në vitet ' 80. Ndërsa sa i përket të drejtave mos e diskuto kot se Shqiptarët e Kosovës kishin vetëm një të drejt që nuk ju mohohej kurrë. A jo e drejtë ishte e drejta për të punuar në migrim. Kjo ishte vetëm një nga format e spastrimit etnik.

[Rina_87]

Mos valle duhet citoj cdo shkrim gazete, opinion apo definicion nderkombetar mbi gjendjen ne Kosove?

Po ketu de qendron problemi, qe gjeresisht dhe perfundimisht opinionet tuaja i bazoni ne shkrime gazetash, opinionesh apo definicionesh nderkombetare, ndersa une flas nga vendi i ngjarjes dhe cdo dite e jetoj perditshmerine dhe realitetin kosovar. Mendoj se ka shume dallim ketu.

Une nuk merzitem fort per opinione te tilla qe burimin e kane ne gazeta. Une njoh shume nga Kosova, qe Shqiperia u duket vend mesjetar, mirepo une mendimin tim nuk e bazoj ne ta.

Mua me rezulton ndryshe ti Rina. Qe pikerisht ne zonat rurale ka nje orientalizem shume te madh ne menyren e jeteses dhe asaj zakonore.

Po nese te rezulton ty ndryshe, nuk do te thote se eshte ashtu. Mbi te gjitha ju nuk e dini se as cila eshte kultura turke, ndersa ketu vini e flitni si kompetent. Ke qene ti ndonjehere ne Turqi? E, une kam qene pra dhe pak a shume e kam pare kulturen e tyre. Ta krahasosh nje malesor shqiptar me nje turk eshte per te ardhe keq. Shqiptaret dhe turqit e sotem i nderuar Darius nuk kane asnje gje te perbashket. Po njerezit aq sa din edhe flasin.

Spo flas per patriotizem sepse te them te drejten kjo fjale sot eshte kthyer ne nje sindrome te mbyturi dhe falsiteti qe perdoret vend e pa vend. Me pyet sesa eshte ruajtur kultura shqiptare sot ne Shqiperi. Une ne fakt ne shkrimin tim nuk bera krahasim se kush e ka me te forte ndjenjen e kultures kombetare por thjesht evidentova disa fakte qe i kam te degjuar, te lexuara dhe te jetuara. Kombinim i eksperiencave personale me informacionin qe qarkullon. Dhe po Rina, sot ne Shqiperi ndonese ka prirje te huazimeve te huaja (ne fund te fundit eshte nje lloj globalizmi qe po dominon ne gjithe boten dhe sbesoj se Shqiperia duhet ti shpetoj ketij 'infektimi') perseri ruhet cdo gje e paster dhe e paprekur si me pare. Sme vjen mire qe diskutimi po kalon tek krahasimi sesa te mire jemi ne e sa te keqij jane keta apo e anasjellta. Nese kjo ide eshte krijuar nga pergjigja ime atehere po e them me force qe nuk ishte as qellimi me i vogel per dicka te tille dhe eshte keqkuptuar. Qenia kulture shqiptare nenkupton nje kulture teresisht shqiptare pa asnje ndikim si perendimor ashtu dhe lindoro arabik.

Nuk eshte e vertete qe cdo gje ruhet e paprekur dhe e paster si me pare. Une kam qene ne Shqiperi dhe pershtypja ime nuk eshte kjo. Dhe me teper pajtohem me kete qe thua me poshte:

Mos ngaterro konceptet. Ne Shqiperi ka prani te kultures orientale madje e kam denuar me shume force ne disa shkrime te mijat kryesisht per muziken popullore ku ka nje tendence te neveritshme arabizimi te saj. Jam nga te paret qe kam ngritur zerin tim per kete fenomen skandaloz dhe shkrimet i ke ketu ne forum, mund ti lexosh. Por ky nuk mund te quhet dominim. Thjesht fenomen ekzistues. Persa i perket sistemit arsimor me duket se e sheh problemin ngushte. Nuk bera krahasime baze materiale per shkollat e klasat dhe as gjendjen e tyre aktuale por nje permbledhje ne kohe te arsimimit ne pergjithesi dhe krijimit te shtreses intelektuale ne afatgjate, madje dhe e specifikova qe eshte kjo shtrese qe ruan dhe con me tej kulturen e nje vendi. Me duket se ketu me ke keqkuptuar.

Darius, ne ne Kosoves nuk pyesim "si ke qene" mirepo "si je". Mendimi im perfundimtar eshte se nuk ka dallim sa i perket arsimimit ne ditet e sotme midis shqiperise dhe kosoves.

Faleminderit per vleresimin e punes sime ne kete forum por nuk mund te me 'akuzosh' per subjektivizem kur ve gishtin ne plage. U fol parimisht per nje problem qe dhe ti vete e para si kosovare je koshiente qe ekziston dhe ndonese te kam bere te qarte dhe here te tjera po e perseris: nuk me duket aspak me vend drejtimi qe i jepet nje opinioni duke e komentuar ate si krahasim midis ne dhe ju, si standartizim te ndasive qe kemi apo si perpjekje per te treguar drurin e shtrember. Nese ben kete atehere bie komplet ndesh me mentalitetin tim si Darius ku nuk shoh Ne dhe Ata por shoh vetem shqiptar. Mos valle duhet te jap deklarata patriotike qe populli i Kosoves eshte keshtu e ashtu etj etj qe te shmang subjektivizmin? Besoj te kujtohet ne nje teme ku trajtohej nje problem i perafert ku ne pergjigjen time te thashe qe jemi ne te paret qe sduhet te fshehim koken ne rere si struci dhe duhet ti veme gjerave emrin qe kane. Dhe jo Rina, ne vetdijen time skam asnje ndjenje superioriteti ndaj nje shqiptari te Kosoves dhe as e konsideroj ate te papranueshem per standartet e mija si shqiptar i Shqiperise. Komenti yt ndofta ska kete kontekst por dedukton pikerisht kete gje. Ne vetedijen time eshte ngulitur vetem ky fakt, jemi pjese e nje populli dhe kombi qe fati i keq dhe ashpersia e historise na ndau, me te mirat dhe me te keqijat e perbashketa.

Une nuk e di qysh e ke kuptuar komentin tim, mirepo nuk o pune inferioriteti dhe superioriteti. Nuk e besoj se ne nga Kosova vuajme prej ndonje inferioriteti apo superioriteti kundrejt shqiptareve te tjere. Me teper eshte ceshtje individuale kjo. Dhe, nese ka nevoje per tu shqetesuar dicka ne Kosove jam une e para qe do te shqetesohesha. Prandaj, nuk kam nevoje te strucohem une, me teper mendoj se kete duhet ta bejne ata/o qe nuk ja kane idene e nje vendi e marrin bajrakun ne dore. Une nuk hap tema per Shqiperine, sepse ne rradhe te pare nuk ma lejon kultura ime, ngaqe duke e ditur se ka ketu mjaft nga Shqiperia nuk e besoj se me takon mua te diskutoj per gjera, pjese e te cilave nuk jam. Keshtu kisha pritur te sillen edhe tjeret, e sidomos ata/o qe kane fituar kogja reputacion ne kete forum.

[Darius]

Po ketu de qendron problemi, qe gjeresisht dhe perfundimisht opinionet tuaja i bazoni ne shkrime gazetash, opinionesh apo definicionesh nderkombetare, ndersa une flas nga vendi i ngjarjes dhe cdo dite e jetoj perditshmerine dhe realitetin kosovar. Mendoj se ka shume dallim ketu.

Une nuk merzitem fort per opinione te tilla qe burimin e kane ne gazeta. Une njoh shume nga Kosova, qe Shqiperia u duket vend mesjetar, mirepo une mendimin tim nuk e bazoj ne ta.

Rina une kam qene dy here ne Kosove dhe pervec kesaj kam patur shume shoke e miq nga Kosova te cilet dhe kane jetuar ne shtepine time per nje kohe relativisht te gjate. Opinionet e mija nuk i bazoj kurre thjesht ne shkrime gazetash pasi nuk besoj qe te bejne te dalesh nga niveli i mediokritetit.

Po nese te rezulton ty ndryshe, nuk do te thote se eshte ashtu. Mbi te gjitha ju nuk e dini se as cila eshte kultura turke, ndersa ketu vini e flitni si kompetent. Ke qene ti ndonjehere ne Turqi? E, une kam qene pra dhe pak a shume e kam pare kulturen e tyre. Ta krahasosh nje malesor shqiptar me nje turk eshte per te ardhe keq. Shqiptaret dhe turqit e sotem i nderuar Darius nuk kane asnje gje te perbashket. Po njerezit aq sa din edhe flasin.

Ok me duhet te bej nje ndreqje. Nuk eshte kultura turke por ajo anadollake. Jemi ne rregull me kete? Plus qe sme intereson sesi eshte kultura turke sot me gjithe konglomeratet e saj dhe me bashkecjen e femres me mini dhe te me perce. Kontrastet te tilla sme kane pelqyer asnjehere dhe jane shprehi e krizes se identitetit. Dhe skam pse te krahasoj nje malesor shqiptar me nje turk. Mund te krahasoj (gje qe perseri sja vlen) nje qytetar turk me nje qytetar shqiptar dhe nje fshatar turk me nje fshatar shqiptar (ose malesor).

Nuk eshte e vertete qe cdo gje ruhet e paprekur dhe e paster si me pare. Une kam qene ne Shqiperi dhe pershtypja ime nuk eshte kjo. Dhe me teper pajtohem me kete qe thua me poshte:

Mos valle pati krahasim qe ne jemi te perkryer dhe ju te prapambetur? A mos valle u tha se Shqiperia eshte fushe me lule dhe niveli i civilizimit europian eshte shume i larte ndersa ne Kosove ka katastrofe me orientalizem? Flasim ne menyre relative dhe e bazojme arsyetimin ne kete prizem. Perndryshe po te kapeshim me detaje do me duhej ti referohesha asaj videos qe ka postuar brooklyn. Po nuk besoj se eshte ai metri mates i situates.

Darius, ne ne Kosoves nuk pyesim "si ke qene" mirepo "si je". Mendimi im perfundimtar eshte se nuk ka dallim sa i perket arsimimit ne ditet e sotme midis shqiperise dhe kosoves.

Ti mendon se ky fakt mua me deshperon? Perkundrazi me gezon qe gjerat kane vajtur mire dhe qe jane zhdukur fare ndryshimet.

Une nuk e di qysh e ke kuptuar komentin tim, mirepo nuk o pune inferioriteti dhe superioriteti. Nuk e besoj se ne nga Kosova vuajme prej ndonje inferioriteti apo superioriteti kundrejt shqiptareve te tjere. Me teper eshte ceshtje individuale kjo. Dhe, nese ka nevoje per tu shqetesuar dicka ne Kosove jam une e para qe do te shqetesohesha. Prandaj, nuk kam nevoje te strucohem une, me teper mendoj se kete duhet ta bejne ata/o qe nuk ja kane idene e nje vendi e marrin bajrakun ne dore. Une nuk hap tema per Shqiperine, sepse ne rradhe te pare nuk ma lejon kultura ime, ngaqe duke e ditur se ka ketu mjaft nga Shqiperia nuk e besoj se me takon mua te diskutoj per gjera, pjese e te cilave nuk jam. Keshtu kisha pritur te sillen edhe tjeret, e sidomos ata/o qe kane fituar kogja reputacion ne kete forum.

Per rrjeshtat e para me duhet te them qe ka patur nevoje te vendos thonjeza. Tani do bejme loje fjalesh? Merret vesh mire se cfare kuptimi kishte superioritet e inferioritet ne shkrim. Dhe je gabim kur thua qe nuk hap tema per Shqiperine. Boll kemi qene te ndare. Kjo eshte nje nga menyrat me te mira per te njohur njeri tjetrin dhe folur per problemet e njeri tjetrit. Spo priten koka, spo ngrihen turra me dru e spo ekzekutohet asnjeri, as po ndryshojme qeveri e ndikojme ne realitete. Qe kur ne kete forum qenkan ndare tematikat, dmth shqiptaret e Kosoves nuk duhet ('moralisht') te diskutojne per problemet e Shqiperise dhe e anasjellta? Ca u pa pastaj qe jemi te gjithe sebashku ketu?

Diskutimi nuk sjell asgje te keqe. Perkundrazi e quaj shume te vlefshem pasi nese une di 2 ose 3 gjera dhe nuk di te tjera, ato i mesoj prej teje dhe shqiptareve te tjere te Kosoves. Po ashtu dhe ti apo te tjere nga Kosova. Fatkeqesia eshte qe disa tema nga nje pjese e antareve konsiderohen si tabu dhe perpjekja me e vogel edhe kur behet e qarte qe eshte dashamirese dhe thjesht me deshire per informim e diskutim, duket si tendencioze dhe me qellim percarje e armiqesimi. Lexova plot komente ketu ku antare te revoltuar po shfryjne dufe nacionalizmi dhe patriotizmi duke anatemuar subjektin e temes dhe mendimet e disa antareve.

E pse u dashkan evituar biseda te tilla? Mos valle behemi me te pranueshem me njeri tjetrin nese flasim me fjale, shpirt e zemer...? Mos valle na afron me shume kjo butesi ne komunikim ndersa 'ashpersia' e disa temave na armiqeson? Te them te drejten kete se kuptoj dhe se pranoj dot. Qe mos e kthej repliken me ty ne nivel personal dua vetem te them kete per ta mbyllur: Nuk vjen asnje e keqe nga diskutime te tilla. Ato cojne vetem drejt nje njohje me te mire te te dyja paleve. Ketu nuk eshte thjesht fjala per Darius e Rina po per gjithe antaret.

Kalofsh mire

[MIRIAM]

Po e shoh qe qenkan ndezur gjakrat ketu ,por merrne me gjakftohesi.
Eshte e vertet qe ne kosovaret kemi ngapak dallim nga shqiptaret e Shqiperise ,eshte fakt i pakontestueshem,sepse jemi me pak te arsimuar .Nje shembull i thjesht jane kafenet ,perderisa ne Shqiperi jane te perziera ,ne Kosove gati shumica jane vetem me meshkuj,sepse femrat tona ende jane te ndrojtura edhe pse koheve te fundi ka perparime sa i perket arsimimit te femrave,pastaj disa zakone ne ende i kemi qe jane te ngjajsme me turqit ,jo te moderuarit por ata anadollaket fshataresk,p sh ditat e grave ,kanagjejgjet,dasmat e synetit ,qe kane marr hov etj.

[GL_Branch]

O Miriam pse ja fut palidhje...ne Kosove ti nuk shef dallime mes qyteteve dhe Kryeqytetit kurse ne Shqiperi ka shume dallim te madh kryeqyteti prej qyteteve tjera.

E qe thua nuk dalin femrat atehere ose nuk ke shkel kurr ne Kosove ose jeton fshatin tend e s'ke dal me jashte me vite.

Ishte turku ai qe ndyshoj kulturen shqiptare europjane ne nje kulture islamike anadollake ishte turku ai qe beri percamje fetare e kulturore se kur njeriu e ndryshon besimin fetar dmth se e ke ndryshue kulture tane te me parshme sic eshte veshja sa femra ke sot ne kusove te mbuluara me shamija e sa mashkuj jane sot ne kosove me mjekr e veshur me fustana kjo eshte nje kulture qe e prune tyrqit e ne i dalim perkrah edhe sot e kesaj di e nuk arrime ta kuptojme se cfar po bejme ndaj komdit tone si ketu ne forume themi se e buam me shune se syt e badhit ja ne kimi rastin konkret sa vende islamike e kane njohur kosaven shtet ?

Kure ky popull do dal nga erresija e te shkoje se cfar po ndodhe me komdin e tij ?????????????

ti mos merr shembull raste individuale se ketu Tirane midis kryeqytetit kam pare plot djem ose pleq me mjekera e me fustana si arabet ose shume femra me farexhe.

Pastaj mos me fol per veshje se Shqiperi eshte per t'u ardhur keq si vishen djemet si viteve 80-ta tipike si greket dhe turqit qe vishen...se une kam qene ne Turqi e Greqi cunat si u vishesin taman sikur ne Shqiperi...po ti dallosh kosovaret mire rinia kane veshje taman evropiane nuk kane aspak veshje si greket ose turqit qe kane kulture shume te ngjashme.

rinia e shqiptare e Shqiperise (konkretisht e Mesme dhe Jugu) jane kopje origjinale e grekeve/turke per nga menyra e te veshurit dhe menyra e mbajtes te flokeve...(me siguri kane ndikuar mediat greke dhe emigrimet te ai vend.)

Dhe mos me fol per kulture shqiptare se Shqiperi te vjen malli ma pa ndonje i vjeter me plis/qeleshe kurse ti i ik ne Kosove mos te them cdo i dyti/treti prej te vjeterve i shef me plisa/qeleshe.

Atehere shtrohet pyetja kush qenka kete mes me kulture me orjentale?...se po ja futni kot s'keni shkel kurr ne vende respektive.

[MIRIAM]

Miriam ku jeton ti, qe po thu femrat nuk dalin? Po provo dil ne mbremje e kqyre a ka me shume femra a meshkuj, a ndoshta edhe ti po flet prej pozites se emigrantit.

Dhe, ku po e din ti qe anadollaket kane pasur dite te grave. hajt elaborona pak ne kete pike.

Une jetoj ne Kosove ,jam lindur e rritur.
Jetoj ne qytet,jo ne kryeqytet ku kam qen e ftuar neper keto ditat e neveritshme te grave ,midis Prishtines ,bile nga familje intelektualesh.Nese ti thua qe ne Prishtine e ne qytete te tjera te Kosoves nuk veshin dimija e dalin neper dita te grave ,nuk marrin dore e temena atehere ti me siguri nuk jeton ne Kosove.Ne mundemi te themi para te tjereve qe nuk i kemi keto zakone te prapambetura por sbejme asgje pos genjejme vehten.
E kam pare nje emision dokumentar per zakonet ne nje fshat te thelle te Turqise dhe jam shokuar me ngjajshmerit me zakonet tona,jo ngajshmeri por identike.

[arbereshi_niko]

Ku eshte dallimi...?
Dallimi eshte si ne ç'do vend te botes, ku brenda nje shteti te vetem ( i njejti komb ), ka ndryshime edhe midis krahinave te po atij shteti.
Psh. ku eshte ndryshimi midis Milanos dhe Napolit?, gjithnje nese kane.
Po keshtu mund te kete dhe ka ndryshim, midis Mitrovices dhe Sarandes.
Ku eshte e keqja? Ndryshimet jane normale qe te jene, nuk mund te besh 1000 km dhe mos te gjejme ndryshime. Pse ku jemi, ne shkretetirat qe nje fshat mund te jete 200.000 km/2, por me nje popullsi prej 600-800 frymesh, keta s'ka se si te kene ndryshim me njeri-tjetrin ( mund te jene nje familje ), me shume ndryshime kane gamilet ose devete...

[MIRIAM]

O Miriam pse ja fut palidhje...ne Kosove ti nuk shef dallime mes qyteteve dhe Kryeqytetit kurse ne Shqiperi ka shume dallim te madh kryeqyteti prej qyteteve tjera.

E qe thua nuk dalin femrat atehere ose nuk ke shkel kurr ne Kosove ose jeton fshatin tend e s'ke dal me jashte me vite.

Jo sja kam futur aspak palidhje por e kam thene realitetin.Nuk them qe femrat nuk dalin e nuk jan te lira por jo ne permasa te deshirueshme.Pastaj ne shumicen e kafeterive ne Kosove 60-70% jane meshkuj ,kete e shohin te gjithe.Nuk flas per vehte besom ,sepse une jam e lire te shkoj ku te dua dhe kete liri sma ka dhen askush por e kam fituar vet por po flas per ate cka shoh e degjoj.

[Jack Watson]

po ti dallosh kosovaret mire rinia kane veshje taman evropiane nuk kane aspak veshje si greket ose turqit qe kane kulture shume te ngjashme.

Kosovaret i dallon lehte vetem prej veshjesh. Se pari i dallon meshkujt prej vatheve qe mbajne neper vesh, ne te dy, ose edhe ne njerin. Rrall gjen naj te ri kosovar qe s'mban vath. Vetllat pa diskutim te rrujtme. Masenej ajo veshja moderne qe thu ti, mu me duket tamam veshje gay, them ate qe mendoj. E mira eshte qe te pakten e nderrut ate stilin bajat te flokeve, qe i rrunit afer zeros anash kokes dhe pjesen tjeter te flokut e linit me gjatsi me te madhe. Ktu ne Shqiperi stili e mori emrin "qeka qeth si kosovar".

Si vishen ne Greqi apo ne Turqi? Kam qene ne Greqi, veshje normale kishin, interesante, europiane. Nuk i shaja dot.

Mir qe knej nga Shq. e Mesme dhe e Jugut vishen si Greqi/Turqi po anej nga Veriu si vishen? lol

---
Per mendimin tim, Shqiptaret e Kosoves jane mrapa ne arsimim, ne arsimim te pergjithshem. Plaku (baba) me punon profesor ne nje Universitet Shteteror ketu ne Shqiperi dhe mes studenteve te tij ka edhe studente nga Kosova. Thote qe jane me te dobëtit e kursit, madje kane probleme edhe me shkrimin. Djemte njehere masivisht, se femrat paksa me ndryshe. Po keta shpetojne, se i kalo plaku vetem se jane nga Kosova.

---Ndersa per femrat e Kosoves, me duhet ta pranoj, jane shume simpatike, po keto tonat jane me te embla.

[Rina_87]

Une jetoj ne Kosove ,jam lindur e rritur.
Jetoj ne qytet,jo ne kryeqytet ku kam qen e ftuar neper keto ditat e neveritshme te grave ,midis Prishtines ,bile nga familje intelektualesh.Nese ti thua qe ne Prishtine e ne qytete te tjera te Kosoves nuk veshin dimija e dalin neper dita te grave ,nuk marrin dore e temena atehere ti me siguri nuk jeton ne Kosove.Ne mundemi te themi para te tjereve qe nuk i kemi keto zakone te prapambetura por sbejme asgje pos genjejme vehten.
E kam pare nje emision dokumentar per zakonet ne nje fshat te thelle te Turqise dhe jam shokuar me ngjajshmerit me zakonet tona,jo ngajshmeri por identike.

Miriam, nuk ka nevoje per panik dhe ekzagjerim ketu. Menyra se si fillove postimin tend, ku nder te tjera the se femrat nuk dalin, mu duk si nje koment aspak serioz -sepse nuk eshte e vertete.

Cilat nuse ashtu veshin dimija - se nuset qe i njoh une, disa prej tyre i kam edhe ne familje jo qe nuk i veshin dimijat, por as edhe fustana, ata te gjatit, te nuserise. Une jo vetem qe jetoj ne Kosove, mirepo plan e kam te jetoj ketu tere jeten. Une nuk e genjej veten, mirepo shoqeria kosovare mund te them se eshte njera nga shoqerite me te shendosha dhe me perparimtare ne bote, ani cka qe shumica qe u ka mbetur truri ne shekullin e XV, nuk jane duke e pare kete.

Ti kur shkove ne ate dite te grave, a pate vesh dimija a jo?