Promovohet libri i Oliver Jens Schmitt-t, "Arbëria Venedike"

[malo666]

Faktikisht, paranoja eshte virtyti me i madh i nacionalizmit stalinist qe keni te gjithe ne shpirt. C'do mit sado i vogel t'ju vihet ne dyshim hidheni perpjet si femije, sepse burra s'jeni dhe s'do beheni kurre. Juve ju duket sikur gjithe bota po ju vihet kunder (a valle i rruhet botes per nje kastrabe qe s'e njeh njeri jashte shqiperise) vetem sepse kerkojne te shpalosin te verteten. Lubonja ka te drejte per ne, jemi nje komb i shushatur qe e percmojme dijen dhe shkencen, injoranca eshte patriotizmi jone.

Une s'e kuptoj ca dreqin do Ismail Kadaraje qe per c'do veper historike hedh mendimin e tije, a do thuash ti se valle eshte historian? Ik o Ismail se te ka hikur koha, thurri ndonje levdate te re partise, se me histori ka kush merret. Mire qe s'fut dhe hundet ne fizik i mjeri se rrezik do na thote qe bota s'rrotullohet rreth dielli, por dielli rreth Shqiperise.

[Kreksi]

Shpesheher ndeshim ne keto biseda ende te pasqaruara; sa vjeçar ishte Gjergji kur u muarr peng nga Sulltan Murati ?
Nese e lexojmi me vemendje kete letren me poshte besoj se behet fjale per një moshe me te re, perafersishte ne mes 12 et 15 vjeçare.

************************************************** ****
Letra e Sulltanit derguar Skenderbeut;


"Unë, Lartëmadherija, Emiri i Madh, Muhamet-Beg, i biri i Lartëmadherisë se tij Emirit te Madh Sulltan Murat-Begut"

Skenderbeut, princit te Shqiptarve e pirotve, shendet.

"Unë nuk njoh, shumë i dashtuni Skenderbeg, miqësi më të lidheshme se ajo qe vjen nga miqësia engushtë; mbi te gjithat kur kjo lidhje është formuar që nga rinija, "si¨në mes neshë, atëhere që ishe pengë tek i ati imi dhe qe ne te dy jetonim së bashku si vllëzer.

Dhe kur mendoj per ato momente te kendsheme te feminisë sonë, kur më kujtohen sherbimet e tuaja të shkelqyera, për te gjitha qe ke bër per te famshmen shtepi te Otomanit, për ngritjen e perandorisë sonë, ju pergezoj dhe per te ju vertetuar me duket se eshte nje detyr perandorake.

Asgjë nuk do me ishte më e kendshme per mua, e marr Perendin deshmitar, vetem qe t'ju shof perseri dhe te knaqem nga prezenca juaj.

"Nese trupat e forcave te mija keto ditë kan guxuar te pushtojnë Shtet e tuja dhe te shtrojnë dhunim, unë s'jam pergjegjes; ato kane vepruar pa urdherin tim dhe fitoret tuaja mbi ta nuk me kane hidheruar fare.

"Mirëpo ta lëmi këtë, për te ardhur ne marredhenjet tona te vjetra; se një bashkim i shenjtë paqësor do te na pajtonte pergjithëmon.

"Pra, qe se si do te ishin bazat e aliances sonë;
po te thëm, ta dini mirë se cilat jane pikat qe udhezohet paqa me keto kushte.

"Unë kerkoj qarkullim te lirë neper tokat tuaja "për trupat e mia, qe shkojne te luftojnë kunder Venedikasve; pastaj te me japish, peng, Gjonin birin tuaj, per te cilin do kujdesm "si per femiun tim; dhe me ne fund njerzit te mujne te bejne tregti lirishtë mes tyre.

"Nese ti pranon, eja, lirishtë tek une : pritja do jet e rangut madhor.
"Po, mbi besimin dhe fjalen e suverenit, do te benim marreveshje te besushme me juve per nje paqe te pathyeshme; asnjhere më vendi yt nuk do shqetesohet as nga ushtria ime dhe nga tjeter kushi.

"Për te tjerat, nese keni ndonjë pytje per te bërë, apo per te "kthjellur dyshime, drejtohu me plotë besim, te derguarit tim Mustafas.

Dhënë në qytetin tonë perandorakë të Konstantinopojes "Më 6 Maj, 1461"


Neser ne vijim; pergjigjeja e Skenderbeut ne letren e tij....

************************************************** **********************

[GeNi_25]

Dallimi midis psesudo-historianeve dhe historianeve me grade shkencore eshte se te paret i "perzgjedhin faktet" ashtu sic u do qejfi, dhe i interpretojne ashtu sic u do qejfi. Kurse shkencetaret, dhe Schmitt eshte i tille, i servir te gjitha faktet e njohura mbi jeten e Gjergjit, qofshin keto nga historiane bizantine, osmanllinj, venedikas, napolitane, serbe, bullgare rumune e me the te thashe.

Te te pyes kot, se po te te pyes plot e fshin postimin, siç dhe ke bere pa te drejte ne postimet e tjera.

Njeh ndonje historian te huaj (me titull dhe me grada) qe ka shkruar per Skenderbeun. Nqs po atehere ata jane pseudo apo historian?? Ka me dhjetra historian boteror qe kane shkruar per Skenderbeun. Ka buste dhe sheshe ne shume qytete boterore. Asnje bashki nuk ia vendos emrin nje sheshi, pa u konsultuar me nje historian te mirefillte se çfare ka bere Skenderbeu, cila ka qene vepra e tij, etj.

ajo eshte pikerisht fakti se rrefimi i Barletit eshte shume nje veper letrare se sa historike.

Nuk jam i kesaj fushe, por ama nja dy gjera i di dhe po ti tregoj dhe ty meqe si ke kuptuar akoma.

Barleti eshte kronist i kohes? Dhe si i tille veprat e tij jane nje baze e fuqishme per te gjithe historianet.

A eshte historian Barleti? Eshte por jo ama nje historian i mirefillte.

A jane vepra letrare ato te Barletit? Absolutisht qe jo! Nga e shpike kete ide. Ose te pakten me thuaj nje emer historiani (qofte dhe pa grada shkencore) qe ta mesojme dhe ne.

Albo

P.S Kam porositur te dy librat e Schmitt, pasi ti lexoj do te jem ne gjendje tu jap pershtypjet e mia.

Kete bej, shko lexoi dhe jo te flasesh kot ne ajer.

ps: Te te bej nje pyetje personale: Perveç historise qe ke bere ne shkolle, ke lexuar ndonje liber per Skenderbeu nga ndonje autor i huaj?

[Albo]

Geni_25, sa pyetje budallacka dhe komente jashte teme kishe bere ti ne kete teme, aq libra e studime kam lexuar une mbi jeten e Gjergj Kastriotit. Ju nuk keni nevoje te pyesni, ju keni nevoje te lexoni e mesoni se edhe nuk dini edhe hiqeni sikur dini.

http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=37527
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=470
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=91609
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=40738
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=70752
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=71897
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=41100
http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=51960

e plot tema te tjera ne forum qe sjellin plot informacione te larmishme mbi jeten e Gjergj Kastriotit nga burime te ndryshme.

Burimi me autoritar ne syte e mi mbi jeten e Gjergj Kastriotit deri me sot eshte amaneti i Joan Muzakes per femijet e tij, te cilin e gjen ne anglisht me lart, zbuluar nga Robert Elise (edhe ky i huaj e jo shqiptar).

Lexoni e mesoni e pastaj hajdeni te diskutoni ne tema te tilla.
Albo

[Albo]

Ashtu edhe sic dyshoja, ne shkrimin e Kadarese me lart, ai nuk kish parasysh aspak vepren e Schmitt kur beri komentin per "cmitizimin e figures se Gjergj Kastriotit" por kish parasysh te gjitha mbeturinat turke mes shqiptareve qe sulmojne figuren e Gjergj Kastriotit si ne Kosove, Maqedoni edhe ne Shqiperi.

Kadare as qe e ze ne goje Schmitt me lart, por kjo nuk i pengon nacionalistet e rruges shqiptare qe te shtremberojne fjalet e tij.

Albo

[GeNi_25]

ju keni nevoje te lexoni e mesoni se edhe nuk dini edhe hiqeni sikur dini.

Eshte e vertete qe nuk di shume gjera prandaj kur shkruaj i referohem fakteve te paraqitur nga historian te mirenjohur.

Lexoni e mesoni e pastaj hajdeni te diskutoni ne tema te tilla.
Albo

Megjithate le te te tregoj diçka per librin qe qe porositur dhe do ta lexosh:

Mund të themi se “Skënderbeu” i Schmittit në gati gjysmën e të dhanave që përmban bazohet mbi përzgjedhjen e dokumentave të historianit serb Jovan Radoni, dishepull i Jireèekut dhe autor botimesh rreth mesjetës së Ballkanit. Radoni-i asht autor i përzgjedhjes së dokumenteve serbe, osmane etj. - që përban vijimin ideal të dy vëllime-ve të para të Acta et Diplomata. Dikund Schmitt-i vëren en passant se Radoni ka qenë edhe “përfaqsues i nacionalizmit serbo-madh” (f. 490). Mendojmë se militantizmi ideologjik nuk duhet ta ketë damtue punën përzgjedhëse të Radoni-it. Të paktën nji gja të tillë e shpresojmë, pse kështu edhe studimit të Schmitt-it s’do t’i kufizohej vlera që i buron prej bouquet-ës së Radoni-it! Prej Radoni-it ai citon mjaft dendun në libër. Mund të themi pa frikë se 40% e citimeve të librit janë marrë prej Radoni-it dhe
Spremi-it. Ky i fundit - historian jugosllav e bashkëautor i Historisë së Jugosllavisë gjatë kohës së komunizmit - ka hjedhë poshtë akuzat e tradhtisë së Vuk
Brankoviqit në betejën e Fushë Kosovës. Kudo gjejmë Radoni dhe Spremi, e
Schmitt-i na duket si nji discipulus unius magistri (dishepull i nji mësuesi të vetëm).
Schmitt përpiqet me të gjitha forcat me e paraqitë Skënderbeun dhe kryengritjen e tij në nji ambjent të përziem sllavo-arbnor me besim ortodoks, për me i heqë karakterin thjeshtë arbnor kryengritjes së tij. Ndërkaq citon prej D. Frangut emnat e komandantave besnikë të Skënderbeut: Moisiu, Muzaka i Angjelinës, Gjin Muzaka, Gjon Perlati, Nikollë Berisha, Gjergj Kuka dhe Gjin Maneshi (ff. 131, 360). Ku janë serbët këtu, po bullgarët


E metë e madhe shkencore na duket fakti se nji pjesë e madhe e librit të Schmitt-it asht e ndërtueme mbi hamendje.Hamendje: Skënderbeu mori nocionet e islamit prej dervishëve bektashinj, prej këtej legjenda e Sari Salltikut mund të duket ma pak përrallore, pohon Schmitt-i. (ff. 50-51). Hamendje rreth gjuhëve që dinte Skënderbeu: simbas autorit ai na paska dijtë bullgarishten perëndimore, ndoshta serbisht, arbërisht, greqisht, turqisht, arabisht, persisht...(f. 52). Sigurisht që këto janë hipoteza, për të cilat Schmitt-i nuk na jep burime të sigurta.
Hamendje me nji fjalë, prej të cilave Skënderbeu na del nji koleg i Pico della Mirandola-ës dhe jo nji luftëtar. Hamendje tjetër asht takimi i Skënderbeut
me Huniadin (f. 55). Hamendje janë lëvizjet e Skënderbeut drejt veriut të krishtenë, kur ai ishte ende tek Sulltani, për me thurë fijet e politikës së
tij (f. 58). Hamendje asht fakti se Skënderbeu i njihte planet e Huniadit dhe Brankoviqit në vitin 1443 (f. 68). Hamendje janë dyshimet e Schmitt-it se
armët që ndodhen në Vjenë nuk kanë qenë të Skënderbeut. Ato armë mund të mos kenë qenë të Skënderbeut, por ai si historian duhet të prodhonte dokumentet përkatëse me mbështet ketë hipotezë. Arsyetimi i Schmitt-it në ketë pikë asht tepër fëmijnor. Meqë shpata ka nji mbishkrim arabisht me gabime, dhe tue qenë se Skënderbeu e njihte mirë arabishten (hipotezë tjetër kjo) ai s’kishte si të përdorte nji shpatë me mbishkrime plot gabime (fq. 123). Pse, mos vallë nji shpatë me gabime shkrimi do të ishte ma pak e efektshme në luftën kundër osmanëve?! Po sikur Skënderbeu të kishte probleme me gramatikën arabe
dhe të mos i kishte vu oroe gabimet e shkrimit tek shpata e tij? Hamendja tjetër: rrethi i përkrenares - simbas Schmitt-it - asht shumë e vështirë që të jetë prodhue në shek. XV. Por, shton ai, brenat e dhisë ama janë të vërteta, pse ato
kujtojnë Aleksandrin e Ri. Lexò: provojnë nji tezë të Schmitt-it të shprehun në nji artikull të tijin. Po si ka mundësi që shpata dhe gjysma e përkrenares të jenë të rrejshme e brenat të jenë të vërteta! Këtë gja e din vetëm autori. Hamendje tjetër: mundet që popët ortodoksë të katundeve t’Arbnisë të kenë pasë qëndrim tjetër prej peshkopëve të tyne (f. 134). Hamendje tjetër: Skënderbeu duhet të jetë paraqit (përpara vitit 1443) si mysliman sunit (f. 471). Hamendje Schmitt-i paraqet edhe rreth popullsisë në trevat shqiptare. etj

[GeNi_25]

Nji tjetër problem asht vetë Skënderbeu. Schmitt-i e quen atë e shokët e tij që u kthyen në atdhe: renegatë. Nuk e di nëse historiani ynë e ka të qartë vlerën e këtij termi dhe nëse e kupton mirfilli se çka domethanë me u marrë peng! Pengu nuk asht nji shenj miqsijet apo krushqijet, madje detyra e nji robi të marrun
peng, qysh se shndritë dielli mbi tokë, asht me fitue rishtas lirinë. Nuk ka asnji dokument, përveç hipotezave të Schmitt-it, ku të pohohet se Skënderbeu ndërroi fenë me vullnetin dhe me bindjen e tij të thellë shpirtnore. Gjasa ma e madhe asht që ai të ketë jetue si nji kriptokristian deri në çastin e ikjes, siç dëshmojnë edhe biografët e parë. Mandej, përfytyrimi i Schmitt-it i nji actus fidei të Skënderbeut mbas kthimit në Arbni asht krejtsisht holliwoodian. Vetëm kronikat e sulltanit dhe historiani Schmitt (pjesa tjetër janë gjithsesi mbasardhës të kronikanëve të sulltanit), e quejnë Skënderbeun renegat. Na duket intuitive
se nji njeri që nuk ia kthen shpinën vendit të vet dhe mendon për tokën amtare, për pronat dhe për njerzit e vet - simbas normave të qytetnimit nuk asht nji tradhtar. Edhe konventat moderne që rregullojnë trajtimin e robëve të luftës njohin të drejtën e robit me ikë dhe me fitue rishtas lirinë.



Ka nji maní në këtë libër me paraqit emnat, toponimet, termat e ndryshme në format e tyne sllave. Folëm ma nalt për emnin Ivan. Kemi mandej emnin Joan Muzaki. Toponimin Bila kamin (Guri i Bardhë), Ivan Balšiq (sic! shih. f. 150), Suva gora (Mali i Thatë), Dolgo berdo (Mali i Gjanë). Mandej emna të përveçëm: flitet për Golem Aranit Komninoviqin, kurse djali i Skënderbeut quhet Ivan (fq. 213). Prapë: Lukaris/Lukareviq, de Pozza /Puçiq (për mbaresat sllave të të dyve autori
frymzohet tek Radoni, shih: nota 167, f. 317). Për me shkrue formën Golem Aranit Komninoviqi, Schmitt-i frymzohet rishtas prej Radoni-it (shih: nota 337, f. 196). Edhe pema gjenealogjike, e riprodhueme në tekst (f. 195) paraqet format e sllavizueme. Pse? Vetë përzgjedhja e nji forme gjuhësore/etnike tregon se autori mban nji qëndrim të caktuem dhe përçanson historinë jo si nji shkencatar i paanshëm por si nji aktor i vendosun me e kthye Skënderbeun sa në nji
udhëheqës ushtarak makiavelik dhe të randomtë aq edhe në nji satelit shpirtnor të botës sllave!

[GeNi_25]

Kam nj¸ dyshim. Mendova të bëj një vërejtje jo si njohës i lëndës, por thjesht si lexues. E kam fjalën për pozitën e vasalit që autori i atribuon Skënderbeut. Në libër O. J. Schmitt i thurr lavde që janë aq më shumë bindëse kur ngrihen nga një studiues i huaj dhe kur her¸ her¸ trajtesat shqiptare shp¸rfillen si jo
te besueshme. Mjafton të lexojmë disa rreshta aty-këtu nëpër libër. “Qysh në të gjallë të vet Skënderbeu mori lavdi të madhe në Ballkan dhe në Perëndim. Ai kishte sfiduar me sukses sulltanin si i vetmi fisnik ortodoks i Gadishullit. Kasnecët
e tij e kishin përhapur kumtin e këtyre sukseseve në oborret e Evropës”. Është një kre i veçantë që i kushtohet “karizmës” së tij. (fq. 111-124). Pikërisht pasi ke lexuar këto faqe vjen si e papritur që autori e ve Skënderbeun thjesht në pozitën e vasalit të mbretit të Napolit, Alfonsit V. Çfarë është në parim vasaliteti? Është një kategori juridiko-ndërkombëtare që përcaktohet si një lidhje e qëndrueshme nënshtrimi e varësie e “më të voglit”, vasalit kundrejt “më të madhit”, suzerenit.
Vasali mund të ketë një autonomi të brendshme, por për sa i përket arrëdhënieve me të tjerët është i varur, nuk mund të veprojë pa pëlqimin e uzerenit. A ka qenë efektivisht Skënderbeu në një shkallë të tillë varësie kundrejt
mbretit të Napolit? Autori e përsërit këtë gjatë gjithë shtjellimit të lëndës, madje e trajton posaçërisht në një nga krerët më të gjatë. Pasi e hap me cilësimin “Hero i Rilindjes Evropiane” i vë titullin “Vasal i Napolit” (fq. 279-305). Kam mendimin se O. J. Schmitt arrin në këtë konkluzion duke u nisur nga një pikëpamje thjesht formale. E quan të mjaftueshme të mbështetet në nj¸ letërkëmbim midis
Skënderbeut dhe Alfonsit të Napolit. Përmendet p.sh. një ndihmë që Skënderbeu i kërkoi në mars 1451, Alfonsit, duke i premtuar se “pas dëbimit të osmanëve do të bënte personalisht para mbretit betimin e vasalitetit” (fq. 107). “Në këtë mënyrë, - konkludon autori, - Skënderbeu u bë vasal i kurorës napolitane” (fq. 108). Aty për aty shtohet se në dokumentet e kohës qoftë të Alfonsit apo të Venedikut apo të papës Skënderbeu quhet thjesht “zot i Krujës” ose “zot në viset arbëreshe”.
Argumentin tjet¸r për tezën e tij autori e gjen te një letër që Skënderbeu i dërgonte në korrik 1456 Dukës së Milanit në të cilën ai shkruante: “Theksojmë se për Shkëlqesinë tuaj nuk ka mbetur e fshehtë që jemi vasal dhe kapiten të të shkëlqyeshmit mbretit të Aragonës në viset arbëre” (fq. 279). Autori shton se “Skënderbeu nuk ishte vasal vetëm në kuptimin e rangut, ai kishte ndaj Alfonsit një ndjenjë të thellë besnikërie” (fq. 280). Kjo është ana formale e trajtimit dhe gjykimit, nisur nga “betimet solemne” të vasalitetit. I kthehemi përsëri pyetjes:
a pasqyrohet kjo pozitë e vasalit në veprimtarinë konkrete luftarake dhe politike të Skënderbeut? Vetë autori bën një përshkrim të gjatë e të hollësish¸m të kësaj veprimtarie dhe ajo e ve në dyshim konkluzionin e tij. Ai vetë flet për “pozitën
e spikatur të Skënderbeut që shprehej simbolikisht përmes petkash të shtrenjta dhe armësh madhështore të çmuara të cilat ia dhuronin Venediku, Papa dhe Milano” (faq. 128). Kryesorja është se në qëndrimet dhe veprimet e tij,Skënderbeu nuk del aspak i kondicionuar nga “vasaliteti”. Ai hyn në luftë, në aleanca ose në traktativa pa pyetur “suzerenin”, madje dhe në kundërshtim me politikën e tij.

PROF. ARBEN PUTO

[Kreksi]

Gjergj Kastrioti, i mbiquajturi Skenderbeg, princi i Epirotëve dhe i Shqipëtarëve, ushtar i Jezu Krishtit,
per Muhametin, suveren i turqëve, shendet.


[I] « Ne kemi marrur, shkelqsija e juaj, letren tuaj të shenuar më plotë deshmi dhe miqësi.

« Te larguar nga njeri tjetri prej një kohe të gjatë, ato ndjenja te perbashkëta, thua ti, ishte sikur një klapë e rënd, dhe tani don te zgjohesh për një aliancë intime te cilen Une e pranoj kerkesen tuaj më deshirë, mirëpo Jo të gjitha kushtet.

« Keshtuqe, si aleat dhe mik i Venedikasëve, nuk mundem, pa e thyer besen e dhënë ne mungesen e dinjitetit tim, tu japi te leje kalimin per ti sulmuar.

«Kurse për tua dorzuar djalin tim peng, që permes tij te beni si një nyje te një lidhjes së re në mes nesh, zemra e një babait dhe të një nëne nuk do ju mund ti kundershtonin nje sakrilegje te tillë; të vetmin fëmij qe Zoti na ka dhuruar" e që është ende i moshes së re !
« Megjithatë, do ishte një keqëberje e pa permirësueshme ndaj tij duke mos ia arritur qe ta rriti sipas dokeve dhe në fene e vendit te tij.

« Mbetet tani vija e relative e tregtis së lirë në mes dy vendeve; me kete, tere Keshilli im dhe se dhe unë e pelqejmi më deshirë, sepse te dy popujt do të gjenin një perparsi.

«Ti më fton gjithashu qe t'ju vie per vizit "në plotëbesim" për të cimentuar një miqësi prej kohesh ne vuajtje; falenderoj shkeqesin tuaj.

« Mjerishtë për mua, udhëtimi në Konstantinopoj, më perkujton shumë mbrresa, gjendja e qeveris sime nuk më mundëson; sepse nuk është e mjaftueshme qe te mirrem më këtë komb shqiptar krenar, aqë të shendrritshëm, aqë te pa mposhtur, aqë të pa nxituar për çlodhje.

« Mirëpo kjo është edhe knaqësi tjeter, që do ta beja si te jetë e mundur.


Nga ana jonë, më 1 Qerrshor 1461 » [/I]


************************************************** **********************************

Nuk kishin kaluar as 40 ditë nga kjo iniciative per paqë kur në Kruj paraqitet perseri Mustafaj, kete here me letren per marrveshje konforme.
Sulltani ne kete mesazh ishte perbetuar se do ta ruante paqen tere jeten e tij, vetem nese Skenderbeu do e thyente i pari....
Mbi te gjitha, Sulltani kishte vendosur qe te heqi pergjithemon pretendimet mbi Shqiperinë dhe njihte te perjetshem Skendrbeun princ legjitim te Shqiptarve dhe Epiroteve.

[javan]

“Ndër këta (të ardhurit në Palaco Adriano të Italisë fill pas vdekjes së Gjergj Kastriotit-shenim i javan) të parët, prindërit e mi, që emërohen gjer më sot Mërkuri e Njani i Dharenjëve, gjërinj (gjini, fis, gjak) të Kastriotit nga ana e Vojsavës, së jëmës së tij, se biljes (bijës) së Prenkut të Mirditëve”.

Gavril Dara i Riu - Kënga e Sprasme e Balës, botim i 1961, fq. 20