Cilat jane faktet qe keni kur sulmoni Fortlumturine E Tij, Kryepeshkopin Anastas?

[neokastra]

Again,cut the crap.
Janulla nuk eshte perfaqsues legjitim i gjithe ortodoksve shqiptar.

Por ata qe bertisnin kunder nuk ishin ortodokse. Nuk e di nese i keni emrat e atyre qe therrisnin kunder. Kur t'i keni do te shihni se nuk ishin ortodokse ne besim dhe traditen familjare. Pastaj si ka mundesi qe therrasin ne emrin e komunitetit shqiptar te amerikes kur kleriku qe e drejton ceremonine eshte nga ky komunitet dhe sot tere komuniteti shqiptar ortodoks i Amerikes i jep mbeshtetjen e tij Kryepeshkopit. Duhet me patjeter te beni nje rifreskim te historikut te zhvillimeve ne Kishen Ortodokse. Fatkeqesisht ketu nuk flitet per kishen e sotme por per ate periudhen zogiste e komuniste. Kane ndryshuar kohet dhe duke qene se ende nuk vizitoni kishat ortodokse te Shqiperise nuk keni si ta mesoni ndryshimin.
Fakti qe ata ishin nje minorance ne kete kohe kur pushtetin e kishte Berisha dhe ai e kishte kthyer gati ne nje diktature edhe shteterore, si ka mundesi qe ka kaq shume ortodokse shqiptare ne kishe te cilet sfidojne ate grup prej disa personash. Kjo tregon se komuniteti ortodoks ne pergjithesi eshte i bashkuar rreth kishes se tij dhe di cfare zgjedh. Por nje gje qe te habit ne kohen kur shiku i gazidedes kishte pushtet absolut shihini sa te shumte jane besimtaret qe i sfidojne mercenaret e gazidedes ose uran butkes se asaj kohe. Kjo eshte nje fitore e ketij komuniteti perball shtypjes dhe presioneve qe ushtrojne pushtetaret edhe brenda ne kishe dhe kuptohet ky mos respekt u tregua dhe ne Permet, ku Kishen e Shen Marise mire qe e transformuan pjeserisht ne vater kulture, por tani pasi ia kthyen ortodokseve perseri ua konfiskuan. Perseri ende nuk tregojne asgje qw PPE-te kanw bere nje rezolute per kete ceshtje. Ka shume gjera te tjera dhe besoj se nuk duhet ta shohesh problemin tek ky njeri por ne qellimin e politikberjes ndaj komunitetit ortodoks ndaj te cilit cdo veprim ka nje mal me kundershtare te cilet ne 99% te tyre jane jo ortodokse.
Keni shembullin e katedrales se Tiranes te cilen ju ndoshta nuk e dini qe kur u dha e drejta per ta ndertuar kishte mjaft kundershti dhe keshtu nje pyetje ishte nga ortodokset pse nuk na jepni 15 kateshin se atje ishte kisha?

[Archon]

Vetem nga goja e nje injoranti mund te dalin keto:

Cfare vlerash ka krishterimi dhe orthodhoksia e tij?
Te torturosh,te masakrosh,te mashtrosh,te mbash skllever keto jane vlerat e fese.

Ai nuk po thote qe te perqafojne te gjithe ortodoksine dhe vlerat e saj,por po te thote per vlerat e moralit qe kaq shume po mungojne ne shoqerine tone.

Deklarata te ngjashme me kete ben cdo dite edhe Papa i Romes,ose edhe klerike myslimane por nuk ankohet njeri.

[Plaku me kostum]

Une keshtu faktesh kerkoj. C'fare akti ka bere ky qe predikon asimilimin. Me jep disa prova per kete hipoteze. Une nuk e di per vete nese ka bere apo nuk ka ber. Dua te formoje mendimin nese eshte prift i thjeshte apo merret me politike e shovinizem, por kerkoj fakte qe te besoj njeren apo tjetren. Nuk kam dashuri per klerin e c'faredo feje dhe nuk i dua njerzit qe e kane misionin e jetes te shperndajne genjeshtra por kjo eshte ndryshe nga politika dhe shovinizmi nacionalist. Prandaj duhen gjykuar me vete.

Kerko ne internet.

[Archon]

Kerko ne internet.

po sillja ketu ti,pse e lodh "hof"-in

[hof]

Une keto akuza i kam degjuar nga te tjeret. I.e. Janullatos eshte agjent Grek etj. Ne e dime qe ne Ballkan ka nacionalizem te madh dhe pak skepticizem keshtu qe keto mundet te jen vetem hipoteza (por mundet te jene edhe te verteta). Une nuk e di keshtu qe ftoj ata qe me kane thene keto gjera ose te tjere si ata te na prezantojne fakte. Sic e thash nuk kam dashuri per klerin por eshte ndryshe te jesh prift e te jesh agjent. Ata qe mbrojne sejcilen ane te nxjerrin prova!

Kerko ne internet.

Rrofsh!

po sillja ketu ti,pse e lodh "hof"-in

[Archon]

Ja,kush ka interes mund te lexoje kete intervisten qe ka dhene kryepeshkopi per Mentor Nazarkon para disa vitesh,i pergjigjet pak a shume gjithe pikepyetjeve te ngritura ndaj personit te tij.

Misteret e kryepeshkopit Janullatos

Intervistë ekskluzive e Kryepeshkopit të Tiranës, Durrësit dhe të gjithë Shqipërisë, prof. dr. Anastasit, dhënë ABC-së. Një rrëfim interesant, përmes pyetjeve të plota, ku Hirësia është shmangur (i përket argumentit historik-është shprehur) vetëm për problemin e arvanitasve

Mentor Nazarko

Ka qenë një dëshirë e kahershme për t’u përballur me argumentet e tij. Të një niveli sipëror, ato përbëjnë gjithmonë një grishje intelektuale për atë që përfaqëson ai në të vërtetë... Dhe, kjo, ishte hera e dytë për gazetarin M.Nazarko, që gjendej para tij. Kuptohet, pas plot një muaj e gjysmë përpjekje dhe përpjekje dhe respektime institucionesh.... që qëndronin para tij të ngurta. Një lojë e vështirë, por që gjithsesi tek hierarku i lartë fetar fashitej, sepse... ishte i matur dhe i përgatitur gjatë. Objeksionet ndaj Nazarkos, që i ka pohuar se ai përfaqëson sensibilitete shqiptaresh, Fortlumturia e tij u heziton. Ndaj, në çdo moment, biseda është e vështirë, por edhe shumë interesante, dhe rrok tema të ndryshme. Por, për shumë gjëra syresh, përgjigja e tij ndaj Nazarkos është e lexueshme dhe tepër e parashikuar. Nuk heziton të thotë pse e kërkon shtetësinë shqiptare, miqësinë personale me Stefanopulosin dhe qëndrimin ndaj Fan Nolit... “Jo, ne nuk e kemi greqizuar arkitekturen e kishave”, i thotë gazetarëve, ndërsa në përgjigje duket se rreket të pohojë që po punon që të ketë një pasardhës shqiptar. Pyetur për librin e tij të fundit dhe angazhimet, atëhere ai i përqëndruar...shprehet se ka ndërmend dhe botime të tjera...Ndërsa pyetjeve për shkollat shqipe dhe për fëmijët e emigrantëve, ai i shpreh sipas mënyrës së tij bizantine: “Për vendimet institucionale, e përsëris, kompetentë janë shërbimet e të dy vendeve, ndërmjet të cilëve ekzistojnë marrëdhënie miqësore, që duhet të zhvillohen edhe më shumë”, shprehet. Insistimit për pasardhësin shqiptar, ai arrin ta pohojë se po punohet...por “mos harroni nga ku filluam dhe ku, me hirin e Perëndisë dhe mbështetjen e mijëra miqve, kemi arritur vetëm brenda pak vitesh”...

1.U bënë shumë vite, që ju jeni në krye të Kishës Orthodhokse të Shqipërisë. Cilat do të konsideronit arritjet tuaja më të rëndësishme?
- Faktin që, me ndihmën e Perëndisë, arritëm të ringremë plotësisht nga gërmadhat, Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, e cila ishte tërësisht e shpërbërë për mbi 23 vjet me radhë. Në të njëjtën kohë ndërmorëm një veprimtari të gjerë sociale, me anë të programeve të zbatuara për herë të parë në vend, në fushat e shëndetësisë, arsimit, përkujdesjes sociale, kulturës, mjedisit, gjë që kontribuoi ndjeshëm në progresin e vendit. Gjithashtu, konsideroj arritje faktin që jetoj për 14 vjet në Shqipëri, duke marrë pjesë në vuajtjet, privimet, problemet e njerëzve, duke shërbyer me vepra dashurie për banorët e fshatrave dhe të qyteteve, duke kultivuar besimin, kreativitetin, reciprocitetin dhe shpresën. Dhe për të mos ngelur vetëm në konstatime të përgjithshme, dua të theksoj: U përkujdesëm për arsimimin e brezit të ri të klerikëve shqiptarë. Themeluam Akademinë Theologjike Orthodhokse dhe gjer më sot kemi dorëzuar 135 klerikë shqiptarë. U përkujdesëm për ndërtimin e 85 kishave të reja, restaurimin e 80 monumenteve të kulturës dhe riparimin e mbi 140 kishave të tjera. U ndërtuan gjithashtu 20 ndërtesa të reja, për të strehuar mitropolitë, shkollat, klinikat, laboratorët dhe konviktet. Në këto vepra të mëdha ndërtuese, iu ofrua punësim mijëra njerëzve. Arritëm të kemi shtypshkronjën tonë, një punishte qirinjsh, një punishte zdrukthëtarie, atelie të ikonografisë dhe të restaurimit të ikonave. Iu dha hov veprimtarisë botuese dhe sot kemi të publikuara shumë vepra origjinale dhe të përkthyera si dhe një gazetë të përmuajshme, revista për të rinj dhe fëmijë etj. Në shumë qytete janë hapur qendra rinore dhe organizohen kampingje verore e dimërore të rinisë, ku zhvillohen aktivitete shpirtërore dhe kulturore.
Gjatë krizave politiko-shoqërore që ka kaluar vendi, ndihmuam në mbledhjen dhe ndarjen e mijëra tonëve ndihma, veshmbathje, ilaçe, për lehtësimin e dhimbjes së të varfërve dhe të refugjatëve. Në fushën e shëndetit një arritje e rëndësishme është Qendra Mjekësore Diagnostike në Tiranë, që përfshin 24 specialitete, me një personel të përgatitur mjekësor, me aparatura moderne, që u shërben 5-6 mijë të sëmurëve në muaj. Kohët e fundit asaj iu shtua edhe një prej skanerave më modernë, me 32 prerje. Klinika u ngritën edhe në Kavajë, Korçë, Jergucat. Sot kemi dhe një njësi stomatologjike të lëvizshme. Në fushën e arsimit, përveç dy shkollave fetare, themeluam 14 kopshte në qytete të ndryshme, një shkollë pilot amerikano-shqiptare, si dhe dy institute të formimit profesional, me gjashtë specialitete, të cilat janë të parat e këtij lloji që funksionojnë në Shqipëri. U përkujdesëm gjithashtu për ndërtimin e ujësjellësave, rrugëve rurale, për furnizimin me energji elektrike dhe lidhjen telefonike të fshatrave. Kur Shqipëria u përball me valët e refugjatëve nga Kosova, Kisha Orthodhokse, në bashkëpunim me organizma të ndryshëm ndërkombëtarë, ndërmori një program të gjerë ndihme, që i tejkaloi të 12 milionë dollarët. Në këtë mënyrë u ndihmuan mbi 33.000 refugjatë. U zhvilluan marrëdhënie harmonike me komunitetet e tjera fetare, duke mbështetur tolerancën fetare dhe bashkëpunimin. Kisha jonë, duke u bërë anëtare e Këshillit Botëror të Kishave, u bë edhe një ambasadore shpirtërore e Shqipërisë në ambientet fetare, të cilat nuk kishin asnjë njohje të realitetit tonë kishtar. Me të gjitha këto, Kisha Orthodhokse u shfaq një faktor serioz shpirtëror dhe zhvillimi i Shqipërisë.

2.Identiteti juaj njerëzor dhe fetar është i ndarë midis dy popujve, atij grek dhe atij shqiptar. Çfarë keni fituar dhe çfarë keni lënë prej këtyre përbërësve?
- Nuk mendoj se fjala “i ndarë” është e saktë. Një urë përmbi një lumë, nuk do ta quaja të ndarë midis dy brigjeve. Përkundrazi ajo i bashkon të dy brigjet, duke u mbështetur fort si në njërën anë, ashtu edhe në tjetrën. Në masën e mundësive të mia, përpiqem të funksionoj si urë përmbi murin ndarës të vjetër të dyshimit dhe në kohë të ndryshme të antipatisë. Besoj thellësisht në unitetin e natyrës njerëzore, në nevojën e bashkëpunimit dhe të marrëdhënieve të ndërsjella të popujve të Ballkanit. Në këtë epokë të re ku ne jetojmë, duhet të tejkalohen sa më shpejt që është e mundur të gjitha stereotipet negative të vjetra dhe ideologjitë e së kaluarës, të cilat u kultivuan prej qarqeve të ndryshme në të dy popujt. Nuk më pëlqejnë përgjithësimet. Në të dy popujt ekzistojnë njerëz të mrekullueshëm, sikundër ekzistojnë edhe të tjerë, që nuk janë në lartësinë e situatave. Të dy popujt jetuan dhe bashkëpunuan nën sundimin e tri perandorive të ndryshme: nën Perandorinë Romake, Bizantine dhe Osmane. Bashkëjetesa harmonike dhe bashkëpunimi janë gjëra që jemi të detyruar t’i zhvillojmë më tej në periudhën e re të Evropës së Bashkuar. Për këtë pajtim dhe besim të ndërsjellë punoj në mënyrë të ndërgjegjshme dhe me durim, me besim dhe shpresë.

3. Ka pasur një dogmë dominante në kulturën greke se ortodoksët e Shqipërisë janë grekë. Ç’mendoni rreth saj?
- Është e qartë që nuk është e saktë. Tërësia e Orthodhoksëve të Shqipërisë, përveç shqiptarëve që përbëjnë shumicën, ka grekë, sllavë dhe orthodhoksë me prejardhje të ndryshme, që jetojnë në vend. Për këtë arsye dhe Patriarkana Ekumenike njohu në mënyrë kanonike Autoqefalinë e Kishës Orthodhokse të Shqipërisë.Gjatë gjithë këtyre viteve kultivojmë në mënyrë sistematike frymën e përbashkët dhe bashkëpunimin vëllazëror midis të gjithë orthodhoksëve të Shqipërisë, pavarësisht prejardhjes që ata kanë.

4. Ju doni shtetësinë shqiptare edhe në respekt të grigjës që ju drejtoni shpirtërisht, komunitetit ortodoks, por ndërkohë jeni një figurë e respektuar dhe e popullit grek. E imagjinoj që temë e rëndësishme bisede në takimet me bashkëbiseduesit grekë janë dhe problemet e shqiptarëve dhe që ju përpiqeni që marrëdhëniet midis fqinjëve të përmirësohen. Por nuk ka asgjë publike rreth këtyre përpjekjeve; a mund të na ndriçoni rreth tyre? – Për shembull kur ka largime të sforcuara njerëzish, kur ka bllokime në kufi, raste keqtrajtimesh. Shohim shpesh njerëz të kultit në vende të tjera që thërrasin për tolerancë ndaj të huajve. Ju, a bëni të tilla?
- Sigurisht. Duke filluar qysh në vitet e para të dhjetëvjeçarit të 90-të e kam ngritur zërin në mënyrë të vazhdueshme dhe kam ndërmarrë hapa të ndryshëm, apo kam bërë deklarata në intervistat e mia në Greqi për nevojën e respektimit të emigrantëve dhe të mbështetjes së tyre. P.sh. kur në vitin 1993, pas dëbimit të një bashkëpunëtori tim, qeveria greke kishte vendosur të ndërmerrte masa ndëshkuese, e lartësova zërin tim, duke protestuar në mënyrë të vendosur dhe duke thënë se nëse hapi i parë ishte një gabim i kryer nga ana e palës shqiptare, veprimi i dytë, për të dëbuar qytetarët shqiptarë që punonin në Greqi, do të ishte një gabim shumë herë më i madh nga ana e qeverisë greke. Në vitin 1996 shkova në burgjet e Koridhalosë (Athinë) për të mbështetur të dënuarit shqiptarë. Disa kohë më vonë, kur filloi të përdoret në mediat greke termi “fshesë” për dëbimin e qytetarëve shqiptarë, bëra udhëtime enkas për këtë gjë dhe takime me politikanët kompetentë dhe me drejtues të ndryshëm të mediave të mëdha, duke protestuar për termin e përdorur prej tyre. Nuk vonoi shumë dhe ky pozicion i imi u pranua. Parlamenti evropian me një vendim të tijin më 14.7.1993, theksonte faktin se “mbështet fuqimisht veprën e Kryepiskopit orthodhoks të Tiranës, Anastasit, i cili po bën shumë përpjekje për zgjidhjen e krizës midis dy vendeve”. I njoftuar në mjaft raste për sjelljen e papranueshme të nëpunësve grekë në pikëkalimet kufitare, vura në dijeni organet e larta kompetente. Janë të shumta rastet, gjatë të cilave duhet të veprosh me takt, pa zëvendësuar shërbimet e ndryshme qeveritare kompetente dhe kuadrin e institucionalizuar ndërkombëtar.
Ekziston nga të dyja anët një shtet i organizuar kompetent dhe Kisha nuk mund të ndërhyjë për çdo çështje të ngritur. Unë besoj dhe respektoj rolet e ndara të Kishës dhe të Shtetit. Megjithatë në intervistat e mia të vazhdueshme në mediat televizive greke e kam dënuar ksenofobinë dhe kam theksuar detyrimin për të pasur drejtësi dhe respekt ndaj personalitetit të emigrantëve dhe nevojën e bashkëpunimit dhe besimit reciprok midis popujve tanë. Sa i takon pikës së parë të pyetjes suaj për nënshtetësinë shqiptare, me të vërtetë e quajta detyrimin tim që vite më parë, të jem i integruar edhe në mënyrë të ligjshme në vendin që i shërbej me dashuri dhe kreativitet për tërë këto vite. Por mjerisht disa gjëra në Shtet lëvizin me ngadalë.

5. Fortlumturi, është shënuar në publik se ju shoqëroni rregullisht presidentët grekë apo zyrtarë të lartë që vizitojnë Shqipërinë, veçanërisht në vizita në vende simbolike për grekët. A nuk ju duket se ka një shpërpjesëtim në imazhin tuaj publik në lidhje me këto shfaqje? Pra, ju që shoqëroni presidentët grekë për ditë me radhë, që merrni pjesë në promovime shkollash greqisht, etj., a nuk mendoni se sedra e shqiptarëve mund të preket nga ky privilegjim i këtyre lloj aktiviteteve? A ka ndonjë përpjekje tuajën për shembull që edhe në Greqi të ketë ndonjë shkollë shqipe për fëmijët e emigrantëve?
- Mendoj se e keni fjalën për vizitën e ish-presidentit z. Stefanopulos, sepse nuk mbaj mend të kem shoqëruar të tjerë “presidentë grekë”. Ju kujtoj se ai ishte i ftuar zyrtarisht nga Qeveria shqiptare, si mik. Si Primat i Kishës Orthodhokse të Shqipërisë nuk kisha asnjë arsye që të shqetësohesha për keqkuptime, kur u desh, vetëm për një ditë, ta shoqëroj bashkë me përfaqësues të tjerë zyrtarë të shtetit shqiptar. Veç kësaj, me z. Stefanopulos na lidh një miqësi e vjetër personale. Ai është orthodhoks i devotshëm. Gjithashtu, edhe fshatrat e minoritetit grek bëjnë pjesë në juridiksionin kishtar të Kishës, Primat i së cilës jam. As që e mendova se “kështu mund të preket sedra e shqiptarëve”. Për sa i përket pjesëmarrjes në përurime shkollash greke, imagjinoj, se i referoheni shkollës greko-shqiptare “Homeri”, që u hap në Korçë në prani edhe të Ministrit të Arsimit të Shqipërisë. Nuk kuptoj pse në përurimin e kësaj shkolle, që në shumicë ka fëmijë orthodhoksë, ndalohet pjesëmarrja e Kryepiskopit orthodhoks, dhe gjoja kështu “mund të preket sedra e dikujt”. Unë besoj se në epokën e re në të cilën përparon Shqipëria, mësimi i gjuhëve të huaja, dhe sidomos të fqinjëve, është veçanërisht i dobishëm për brezin e ri. Ekzistojnë shumë shkolla në gjuhë të huaj. Nuk konsideroj se funksioni i tyre përbën kërcënim. Përkundrazi, është avantazh dhe bekim për perspektivat kulturore dhe tregtare të vendit. Nuk është e saktë që “u jap përparësi” këtyre aktiviteteve. Përparësitë e mia i përshkrova me ato që thashë shkurtimisht në pyetjen tuaj të parë. Kam marrë shumë herë pjesë në përurime institucionesh arsimore shqiptare, kopshtesh, shkollash nëntëvjeçare, të mesme, institutesh të formimit profesional që Kisha jonë ka përuruar, gjithashtu edhe në sa aktivitete institucionesh e organizmash të tjerë shqiptarë që më ftojnë. Për sa i përket Greqisë, sa herë që vizitoj dhe takohem me persona të ndryshëm kompetentë, mbështes të drejtën dhe nevojën e ruajtjes së gjuhës së emigrantëve, për të njëjtën arsye që thashë më sipër. Në përgjithësi besoj se njohja e shumë gjuhëve nga banorët e një vendi është avantazh dhe jo rrezik. Por për vendimet institucionale, e përsëris, kompetentë janë Shërbimet e të dy vendeve, ndërmjet të cilëve ekzistojnë marrëdhënie miqësore, që duhet të zhvillohen edhe më shumë.

6. Fortlumturi, gjatë drejtimit të Kishës prej jush, ka pasur zëra autoritarë që kanë folur për reduktim dhe minimizim të rolit të Nolit në historinë dhe dokumentet e saj kishtare. Cila është e vërteta, si e shihni ju figurën e tij dhe kontributin e tij në Kishën tonë? A mendoni se duhet të ketë ndonjë ndjeshmëri publike tuajën më të zëshme ndaj figurave që përbëjnë ndërgjegjen kombëtare të shqiptarëve?
- Informacionet tuaja nuk janë aspak të sakta. Nga çasti i parë që arrita në Shqipëri fola me respektin më të madh për personalitetin e Episkopit orthodhoks Theofan Noli. Që atëherë nuk kam pushuar, në çdo Liturgji Hyjnore, në kohën e veçantë të Paravënies së Blatës, kur kujtojmë persona të respektuar dhe të dashur, të kujtoj vëllain në Krishtin, Theofanin. Në udhëtimin tim të parë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës si Kryepiskop i Shqipërisë vizitova varrin e Theofan Nolit dhe kreva një shërbesë përkujtimore. Po përdorim shumë përkthime të tij në jetën adhuruese të Kishës sonë; në zyrën e Kishës Katedrale të Ungjillëzimit të Hyjlindëses Mari që në fillim është varur fotografia e tij. Sigurisht Noli dha shumë në zhvillimin e Kishës sonë vendore. Çdo personalitet që ka kontribuar në luftën për lirinë dhe zhvillimin shpirtëror të popullit ne e nderojmë dhe e respektojmë.

7. Ka pasur zëra se ka ndryshim të stilit arkitektonik të kishave shqiptare në procesin e rindërtimit. Nuk dua t’ju pyes rreth këtij spekullimi, por ndryshe. A ka një stil të veçantë ndërtimi që ka gjurmë shqiptare dhe në ç’kishë për shembull e gjeni ju këtë?
- Ju kujtoj se zona ku bën pjesë Shqipëria nga ana kulturore i ka përkitur në mënyrë të pandërprerë tri perandorive. Edhe pamja arkitekturore e kishave ruan ndikime nga të tri periudhat: paleokristiane, bizantine me kupolë, pasbizantine njënefëshe ose trinefëshe. Pamja që iu dha gjatë viteve të sundimit otoman u përgjigjej urdhrave të administratës otomane që të jenë ndërtesa të thjeshta dhe pa kupolë. Që atëherë kur Shqipëria u bë shtet i pavarur, më 1912, deri në fillimin e përndjekjes, më 1967, nuk mendoj që u krijua ndonjë stil i veçantë arkitekturor shqiptar kishash. Madje, shumë pak u ndërtuan, më duket katër, dhe të gjitha me kupolë (në Korçë, kisha katedrale e Burimit Jetëdhënës, kopje e kishës katedrale të Athinës; në Përmet kisha e Shën Marisë; në Tiranë, kishat e Shën Prokopit si dhe e Ungjillëzimit –për të zëvendësuar katedralen e vjetër që u shemb, për t’u ndërtuar hotel “Tirana”). Periudha e re që fillon me vendosjen e demokracisë në Shqipëri (1991), nuk më duket se duhet të kopjonte kisha të periudhës së vjetër të robërisë shekullore. Jetojmë në një epokë të re me mundësi të reja ndërtimore dhe zhvillimesh arkitekturore. Kështu, nga 85 kishat që u ngritën këto 14 vjet kemi ndjekur edhe traditën e vjetër me bazilika të thjeshta njënefëshe ose trinefëshe, edhe tipin bizantin me kupolë; por kërkojmë edhe një shprehje të re arkitekturore që t’u përgjigjet prirjeve dhe kushteve të shekullit të 21-të. Një kishë e gjallë paralelisht me respektin ndaj traditës, guxon edhe krijimtari të re.

8. Jemi duke asistuar në një konflikt midis kishave serbe dhe maqedonase. Dhe në debatin mbi vendosjen tuaj në krye të Kishës Shqiptare mund të shtrohet një pyetje: A është një dëshmi e mungesës së paragjykimeve të shqiptarëve ky fakt? Për shembull nuk mund të mendonim se në krye të Kishës greke të vendosej një serb, pale një shqiptar...
- Është e çuditshme që harroni diçka themelore. Rasti i Kishës Orthodhokse në Shqipëri është unik në historinë e Krishterimit. Kjo Kishë është e vetmja që iu nënshtrua një shkatërrimi të plotë nga shteti i vetëm ateist në botë dhe mbeti e shpërbërë për 23 vjet. U shpërbënë gjithë strukturat drejtuese. Të gjithë klerikët pa përjashtim u zhveshën nga funksionet e tyre klerikale me dhunë dhe tërë prona kishtare, toka, enë të shenjta, arkiva, u shtetëzuan. U shembën pothuajse të gjitha kishat, përveç disa të paktave. Diçka e tillë nuk i ka ndodhur sigurisht as Kishës së Serbisë, as Kishës së Greqisë. Kur m’u kërkua të vij në Shqipëri, nuk ishte ftesë për t’u ulur në një fron të gatshëm të ndonjë ndërtese madhështore ose qoftë për të drejtuar diçka ekzistuese, por ishte nxitje për një punë misionare për ringritjen nga rrënojat, pa asnjë ndihmë ose mbështetje shtetërore, të një Kishe Orthodhokse Autoqefale. Në vizitën e parë, kërkova me këmbëngulje ndonjë shtetas shqiptar që do të mund të merrte përsipër këtë detyrë dhe përgjegjësi të ndërlikuar. Isha gati të kthehesha në detyrat e mia, sepse, siç dihet, isha mitropolit, pedagog i rregullt në Universitetin e Athinës dhe kandidat për Akademinë e Athinës dhe me poste të rëndësishme ndërkombëtare. Atëherë orthodhoksët, pavarësisht nga prejardhja, m’u lutën të rri dhe të marr përsipër këtë punë të vështirë dhe të paparë kishtare të ringritjes nga themeli të Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë. E dija se nuk ishte fare e thjeshtë, se do të përballoja dyshime të vazhdueshme dhe armiqësi nga qarqe të ndryshme dhe se nuk ishte i sigurt përfundimi me sukses i kësaj përpjekjeje. Megjithatë e pranova përgjegjësinë dhe rreziqet me besim, dashuri dhe durim, si shërbesë misionare. Ajo që u bë, nuk gjeti thjesht miratimin dhe entuziazmin e orthodhoksëve në Shqipëri, por edhe pranimin e pëlqimin e të gjithë orthodhoksëve dhe gjerësisht të Kishave të tjera në të gjithë botën.

9. Dhe në fund: a po punoni ju që drejtimi i Kishës të jetë në duar të sigurta dhe ndjeshmëritë e shqiptarëve për të pasur në krye të Kishës së tyre Ortodokse një shqiptar, do të respektohen?
- Që nga viti i parë përpjekja ime ishte krijimi i klerit vendës. Për këtë themeluam Akademinë Theologjike dhe Liceun kishtar, në mënyrë që të përgatiten kuadrot e përshtatshëm për Kishën tonë. Siç thashë, kam dorëzuar 135 klerikë, të gjithë shqiptarë. Sot vetëm 5 klerikë të huaj shërbejnë në Kishën Orthodhokse të Shqipërisë, ndërsa në komunitetet e tjera fetare ka në mënyrë të pakrasueshme më shumë. Përgatitja e episkopëve të përshtatshëm është diçka shumë kërkuese, sepse duhet të jenë në mënyrë të ndërgjegjshme të pamartuar dhe me edukim të rëndësishëm teologjik, kishtar dhe social. Që prej 1998-ës është dorëzuar episkopi i parë, shtetas shqiptar, Mitropoliti i Korçës, Hirësia e Tij Joani, dhe shumë shpejt do të mbarojnë studimet dhe përgatitjen e përgjithshme disa kandidatë të tjerë për episkopë, të cilët do të përbëjnë kryesinë e Kishës, në përputhje me sistemin e saj sinodik.
Së fundi, që Kisha jonë të durojë trysninë e kohëve dhe të zhvillohet normalisht, duhen akoma përpjekje të stërmëdha, në mënyrë që të arrihet edhe autonomia e saj ekonomike – nëse doni ta quani ndryshe “autoqefalia ekonomike”. Nuk është fare e thjeshtë të sigurohen rroga dinjitoze për episkopët, për klerikët dhe kuadrot e tjerë të Kishës Orthodhokse pa pasur asnjë mbështetje ekonomike të qëndrueshme, me pronat e Kishës të shtetëzuara prej vitesh. Gjatë periudhës së shërbesës sime këtu, arritëm të krijojmë një kapital shumë të rëndësishëm, që do të kontribuojë në të ardhmen si në drejtimin ashtu edhe në pavarësinë ekonomike të Kishës. Mos harroni nga ku filluam dhe ku, me hirin e Perëndisë dhe mbështetjen e mijëra miqve, kemi arritur vetëm brenda pak vitesh. Orthodhoksët në shumicën e tyre e njohin gjithë këtë punë që u krye me një mijë vështirësi dhe pengesa. Dhe e dinë se kurrë në të kaluarën Kisha Orthodhokse e Shqipërisë nuk kishte pasur gjallërinë dhe krijimtarinë e viteve të fundit.

Quhet Janullatos... bariu i grigjës shqiptare

Është kryepeshkopi i Shqipërisë, por i lindur në Pire. Bën gjithsesi një përpjekje të durueshme disa vjeçare për pasaportën e kuqe të shqiptarëve. I bindur se erdhi në vendin, ku nuk kishte dhe një fron për tu ulur në 1991. Ka një background për të cilën do të meritonte që të ishte kreu i Orthodhoksisë..., por këtu është thjesht....për të sjellë mesazhin e madh të Zotit. I shmanget Nolit, pavarësisht se në SHBA dhe këtu është lutur për të, arvanitasve...dhe jep përgjigje elastikisht të matura për gjithçka.

Sikur edhe sot e kësaj dite, por edhe për shumë kohë më vonë, grigja shqiptare të vendoste për bariun e saj, Hirësia e tij Janullatos...ndoshta do të ishte zgjidhja më e mirë...Nuk ka nevojë që kjo të thuhet me zë dhe as të deklamohet, ky është një realitet sot, që është i pranuar. Me hir apo pahir, Hirësia e tij, kryepeshkopi Janullatos, ka treguar se di të imponohet. Sipas mënyrës së tij, i ka mbijetuar politikës së egër dhe ka ditur të justifikojë pushtetin laik, që vazhdimisht e ka ngacmuar, por që edhe ai vetë e ka ushqyer sistematikisht. Berisha është orvatur që t’ia zbusë tingullin e kambanës, por Hirësia e ka bërë më të kumbueshëm. Duke zgjuar nga letargjia mëri, përfolje dhe ankime. Kulmi arriti në vitin 1996 me hirotinosjen e tre mitropolitëve në Kostadinopul, ndaj të cilëve qeveria e atëhershme shqiptare u ankua fort. Hirësia nga një medium sherri...diti të zbuste marrëdhëniet e ndera të autoritetit më të lartë orthodhoks me shtetin shqiptar. Duke u bërë palë, në dukje me shqiptarët. I justifikuar se është primati i tyre, ai e ka vazhduar këtë mision edhe ndaj “fshesave” me fije hekuri të bashkatdhetarëve të tij për emigrantët shqiptarë. Por, kjo përsëri nuk e ka lehtësuar...Eshtë përfolur dhe përfolur që nga inaugurimet dhe deri kur ishte pranë mikut të tij, ish-presidentit, Stefanopulos. Të gjitha këto kanë bërë që ai mos të ketë dot nënshtetësinë shqiptare. Ca më shumë akoma...duket si një problem, që nuk do të mund të marrë ndonjëherë zgjidhje dhe për të cilën, ai është i bindur. Si të thuash- një fat “ters”, e ndjek ngado hirësinë mjekërbardhë, që i ngjan pak Santa Claus. Sikur të ishte lindur në Kostadinopul, askush si ai, nuk do të kishte premisat më të mëdha për të qenë kreu i Ekumenizimit Orthodhoks. Por të shkuara..të harruara. Para grigjës (Ai ka meshuar gati në të gjithë Shqipërinë dhe njeh me një saktësi matematike të gjithë vendet e kultit orthodhoks), ku ai shfaq anën e tij sublime, kjo është mjaftueshme.

Dhe ai...
Fortlumturia e tij nuk e kishte menduar se do të qëndronte ndonjëherë kaq gjatë në Shqipëri. Kur i kujton këto... me një zë të qetë dhe me një shikim të ngulët, bën pak gjeste me dorë dhe të shprehet i qetë- në ato që do të thotë. Ka sjellë në shqip një mrekulli për Globalizmin dhe sfidat e orthodhoksisë, duke treguar se religjioni i tij është i hapur me këtë sfidë mbarëbotërore laike. E çuditërisht këtë vëzhgim akademik, ai e bëri në një vend, ku i mungonte dhe froni i peshkopit për t’u ulur… Thjesht, background-i akademik, nuk ka nevojë fare për dukje. Në zyrën e tij në Rrugën e Kavajës, ku dominion punimi i drurit dhe shqiponjat e Bizantit mbi karriget e thjeshta, qëndron i qetë ndër dy radhë enciklopedish të religjionit në anglisht dhe greqisht. Të sistemuara në një dhomë të thjeshtë, ato janë i vetmi luks, po të mos merret parasysh dhe një ikonë me përmasa natyrale e një piktori anonim me Krishtin Pankrator. Si një nga njerëzit më të arsimuar të klerit ortodoks, ai nuk ka nevojë që të shtiret. Të paktën në dukje. Por Mentori këmbëngul se ai duhet të flasë më shumë...”Unë përfaqësoj disa sensibilitete të shqiptarëve”, i thotë...Nuk ka rëndësi kjo sepse përballë i rri një fytyrë e paqme dhe duket se realitetin shqiptar e ka bërë të vetin. Gjithsesi, i është dashur plot një muaj e gjysëm që të konkludojë Nazarkos...që mundohet ta cysë me të gjitha mënyrat e një gazetari, që mezi pritet të kapë prenë e tij. Ai shmanget...kuptohet qetësisht, llogjikisht. “I kam shpjeguar të gjitha”, thotë.
...

Miku i librave
Miku i tij më i madh, si thoshte dikur, ishte i ndjeri, Hafiz Sabri Koçi, kleriku mysliman. Jo më kot, një nga studimet e tij të para, lidhesh pikërisht me muslimanizmin. Por, CV e tij është puthitur si një bibliotekë e rëndë me libra të botuar dhe me shumë gjuhë që njeh, të cilat fillojnë që nga greqishtja e vjetër dhe rrjedhin në gjuhët e sotme. Kryepeshkopi Anastas të thotë thjesht dhe me një krenari të fshehur se me bursë të Fondacionit “Alexander von Humboldt”, të cilën e shqipton me shumë finesë, ka studiuar për besimet fetare dhe etnologji...në Hamburg dhe Magdemburg. Ka studiuar besimet e ndryshme fetare në Indi, Tajlandë, Japoni, Kinë, Nigeri, Brazil dhe një dyzinë vendesh të tjera, që çuditem ende nëse do t’i mbante mënd. Ka tituj të shumtë akademikë. Ka një libër të përkthyer në shqip, ndërsa përgatitet që të sjellë të tjerë...

Si ka ardhur
Ish-Eksarku patriarkal, nga janari i vitit 1991 arriti që të bënte një nga detyrat më të veçanta të historisë së kishës ortodokse, ringritjen nga hiçi të një kishe, që Enver Hoxha nuk e kishte parë më si ndihmëse të politikës së tij. Dhe, që nga korriku i vitit 1992, kur ai me mirëkuptimin e grigjës shqiptare(për këtë është përfolur)... u ngjit në hierarkinë më të lartë, nuk reshtën polemikat. Që nga At Artur Liolin dhe duke vazhduar me Berishën etj. Por zaret ishin hedhur. Ndërsa vetë hirësia e tij kishte kalkuluar gjithçka mirë. Ndaj, pavarësisht problemeve diti të bëjë ndryshe. Duhej një mirëkuptim me qeverinë shqiptare. E bëri duke shfrytëzuar naivitetin,por edhe risinë, duke u kthyer në vitin 1996 nga një sebep sherri në një faktor justifikues. Shkurt punët nuk të shkonin dot mbroth, që nga vendosja e Sinodi i Shenjtë, por edhe nga rimëkëmbja e ortodoksisë në Shqipëri...nëse ai nuk do të rrinte kudo mbi kokë.

[neokastra]

Ok, por c'fare ka te bej kjo me Janullatos!

e permendi dikush me lart duke ia atribuuar atij dhe pacavuret e politikes shqiptare.

[hof]

Archon, falemnderit per intervisten. Mesa duket ketu nuk ka shenja shovinizmi apo politike keqdashese. Prap, si ateist e konsideroj armik ideologjik, por kam respekt per veprat bamirese dhe paqesore qe ka bere. Jame dakord me Janullatos qe ne Ballkan ka shume urrejtje dhe nacionalizem ekstremist qe duhet te zhduket sa me shpejte. Une prap nga natyra jam skeptik dhe nuk bindem plotesisht me nje interviste te personit por kjo ma ndryshoi opinionin. Edhe ne nje gje e kemi te perbashket me Janullatos, pervec titullit. Te dy mburremi shume, kot nuk na therrasin Fortlumturia e Tij hahhaha

neokastra, ok nuk e dija.

[mitjuk]

hof Janullatos
Me ca kame degjuar une kur flitet per Janullatos krijohen debate te ashpra, shumica kundra tije. Une nuk e njoh kete person. Kuptohet si kler nuk e kame qef se jane ne profesionin qe une e shoh si shplarje truri te publikut. Po nje gje qe e degjoj shpesh here eshte se ky person eshte shovinist Grek dhe ben politiken e Grekut. Une jam kuriz nese ka fakte te suportojne keto akuza. Kerkoj qe po qe se ka prova, mundet ti postoni ne kete teme. Po qe se doni te mbroni Janullatos gjitheashtu duhet ta beni me fakte (postoini ketu). Une e kam fjalen per akuza shovinizmi dhe politike jo per akuza fetare. Si ateiste, e dime se keta rrefejne perralla gjithe diten, por kjo teme eshte per politike dhe shovinizem dhe akuza ekstra-fetare.

Po qe se postoni ju litem sillni prova (p.sh gazete), jo hamendime.

Mjafton qe spermend emrat e klerikve shqiptar qe beri Greqia,dhe sot e asaj dite nuk flitet per çeshtjen e ktyre klerikve shqiptar,tepakten krericizmi Janullatos ti shpalli keta Klerik ortodoks shqiptar si te shejteruar perderi sa kishin tenjeten fe teperbashket,pavarsisht qe feja ortodokse lindi nga Shqiptart e jo nga Greket,keta thjesht jan pervetsues historish,kjo eshte nje e vertet qe e di gjith bota Kristiane,pra shqiptart jan tepart qe perfaquan kristjanizmin jan tepart qe krijuan ortodoksin me ndarjen nga kisha Romake. do me shovinizem se sa te ja humbasin vlerat shqiptarve e per çfar ndeshkohemi sepse pjesa dermuese u konvertuan ne Musliman,dhe ky ndeshkim na ndjek brez pas brezi,dhe kjo seshte e drejt fetare e aq me pak njerzore,tegjith nje zot kemi nje zoti i falemi.

[hof]

Kush jane keta kleret? Kush jane keta Shqiptare qe ishin Krishteret e pare? Kush ishte Shqiptari qe u beri skizmin me Romen? Per vete nuk i kam degjuar keto mepare. Mundet te citosh disa artikuj historik?

Mjafton qe spermend emrat e klerikve shqiptar qe beri Greqia,dhe sot e asaj dite nuk flitet per çeshtjen e ktyre klerikve shqiptar,tepakten krericizmi Janullatos ti shpalli keta Klerik ortodoks shqiptar si te shejteruar perderi sa kishin tenjeten fe teperbashket,pavarsisht qe feja ortodokse lindi nga Shqiptart e jo nga Greket,keta thjesht jan pervetsues historish,kjo eshte nje e vertet qe e di gjith bota Kristiane,pra shqiptart jan tepart qe perfaquan kristjanizmin jan tepart qe krijuan ortodoksin me ndarjen nga kisha Romake. do me shovinizem se sa te ja humbasin vlerat shqiptarve e per çfar ndeshkohemi sepse pjesa dermuese u konvertuan ne Musliman,dhe ky ndeshkim na ndjek brez pas brezi,dhe kjo seshte e drejt fetare e aq me pak njerzore,tegjith nje zot kemi nje zoti i falemi.