Bisede rreth termit 'asimilim'

[chino]

Që të tri religjionet e librit të shenjët asimilojnë. Në judaizm nuk mundë të besosh pa u bërë jevrej. Në katolicizëm përdoret gjuha latine, te othodoksët përdoret gjuha greke, ndërsa te muslimanët përdoret gjuha arabe. Në një mënyrë krishterët (duke mos i inkluduar protestantët) dhe muslimanët kan një gjë të përbashkët ku në këto dy drejtime fetare përdoret gjuha e huaj dhe pse feja është e shtrirë në shumë kombe ku prapë se prapë kur të krishterët mblidhen p.sh. para kishës së Shën Petrit në Romë harrojnë dallimet kombëtare dhe e ndjejnë vetveten vetëm si të krishterë dhe e njëjta gjë eshtë edhe me muslimanët kur bashkohen në Mekë. Dhe kur kalojm te grupi i praktikuesve ekstremist të këtyre dy religjioneve të fundit njeriu lirisht mundë të thotë se edhe këtu kemi të bëjmë me asimilim.

Flm per pergjegjen, por prape se prape do kisha deshiruar te pegjegjet konkretisht pyetja qe eshte bere ose te pergjegjen rastet (qofte edhe nje i vetem prej tyre) dhe te jepet arsyetimi.

Nderime

[chino]

Asimilimi nuk ka te beje aspak me konvertimin.

Me cfare ka te bej?

Kete e kerkova me temen. Dua te di, me cfare ka te bej sipas mendimit tend, sipas asaj qe ke mesuar ne shkolle, sipas enciklopedive, lemive perkatese shkencore.

[dijetari]

Ilirët kanë qenë paganë. Ti nuk mund të jesh edhe pagan edhe musliman.

DO TE THOT!?


Paganet po trijufojn


Hoxhollaret po bien

Botes po i kthehet paqja

Ku mbeten priftet,trego?


e fundit,qfar paqe ka pas ne kohen e paganeve ,a ska pas luftra a!?

[chino]

Qasja e chinos është e gabuar. Asimilimi duhet të ndahet në pjesë pjesë, psh asimilimi fetar që është vetë konvertimi fetar, pastaj asimilimet pasuese, ndërrimi i emrave, i gjuhës etj.

Mire, por nese e marrim parasysh gjitheperfshishmerine e fese, atehere humben keto shkallet. Pra kur flasim per fene islame, duhet te kemi gjithenje parasysh vetekuptueshmerine e saj. Pra te pyesim: Cfare eshte e vetekuptimte per fene islame? E vetekuptimte eshte e tere ajo, e cila brenda kesaj feje shihet si obligative per vete te qenurit besimtar musliman. E pastaj duhet te meremi me pyetjen: Cfare shihet si obligative? Tere ate qe shkruan ne Kuran dhe norma tjera obligative (hadite). Pastaj me pyetjen: Cfare shkruan ne Kuran e ne hadite? Shkruan aq shume sa qe nuk mbetet asnje lloj sfere per nje realizim individual, kombetar. Nuk mbetet venc per ligje kombetare, nuk mbetet vend per doke e zakone kombetare, nuk mbetet vend per emra kombetare. Me fjale tjera: Feja islame perfshin cdo gje, cdo sfere te jetes prej lindjes deri ne vdekje. Te gjitha keto jane obligative. Pasi qe jane obligative, jane te vetekuptimta. Kete e mendoj kur flas per gjitheperfshirshmerine e fese islame. Kur kjo meret parasysh, mendoj se behet e qarte se ai njeri, i cili kalon ne fene islame dhe praktikon kete fe ne teresi, asimilohet ne teresi.

Jo qe mendoj ndryshe per fete tjera abrahamike (njejte mendoj edhe per Krishterimin), por ketu merem konkretisht me Islamin, ngase muslimanet perbejne numrin me te madh te besimtareve fetare ne hapesiren shqiptare dhe per kete arsye feja islame meriton qasje te vecante.

Psh nëse marrim një musliman Rrahim, një katolik Mark, një ortodoks Jani, dhe një Agron. Këtu vetëm njëri është shqiptar i pa-asimiluar, Agroni. Të tjerët janë asimiluar. Ne nuk dimë për veçoritë tjera të këtyre personave dimë vetëm që pretendojnë se janë shqiptarë dhe u përkasin këtyre feve.

Keshtu mendoj dhe une. Por nje gje deshiroj te di, a e sheh edhe ti si une. Do ta shpreh me pyetje:

A mendon se duhet te gjejme nje pike kohore, kur pergjegjim pyetjen, a ka ndodhur asimilimi? Nuk di si ta shpreh me mire kete pyetje: Ne cilin vit ose ne cilen periudhe kohore duhet te vendosim veten, kur pyesim, kur gjykojme, a ka ndodhur asimilimi? Nese thua Jo, atehere te gjithe qenkemi te asimiluar qe nga momenti, kur braktisem formen e jeteses se primateve e homosapienseve "shqiptare". Kjo shkon shume larg. Prandaj mendoj se duhet te gjejme nje pike kohore, kur pergjegjim pyetjen, a ka ndodhur asimilimi. Cila pike kohore duhet te jete kjo? Une mendoj se kjo duhet te varioje:

1. Kur pergjegjim pyetjen, a ndodhi asimilimi kur u kristianizuam, si pike kohore per gjykim duhet te marim epoken ilire. Dhe si rezultat kemi se kur u kristianizuam, u asimiluam nga te qenurit tane ilire.

2. Ndersa kur pergjegjim pyetjen, a u asimiluam kur u islamizuam, si pike kohore per gjykim duhet te marim kohen e shqiptareve te krishtere. Dhe si rezultat kemi se kur u islamizuam, u asimiluam nga te qenurit tane arberore gjegjesisht shqiptare.

Ne rastet 1 dhe 2 nuk eshte e thene qe u asimiluam ne kuptim qe "nderruam kombin" apo qe humbem gjuhen apo fizionomine. Keto i mbajtem ne te dyja rastet. Por humbem te gjithe ate qe ishte e mundur te humbet, kur u kristianizuam gjegjesisht kur u islamizuam. Per kete arsye them se kur u islamizuam, u asimiluam. Kjo njeherit nenkupton, se u asimiluam edhe kur u kristianizuam, por ky asimilim vlen vec ne relacion ilire - arberore gjegjesisht shqiptare. Dhe kur kujtojme pyetjen e siperpermendur (Cilen pike kohore duhet te vejme per baze, kur gjykojme?), asimilimi ne te qenurit tane ilire, me duket me i pa rendesishem sesa asimilimi nga te qenurit tane arberore gjegjesisht shqiptare.

Marrim një shqiptar ortodoks, një katolik, një musliman, një bektashi, dhe një ateist. Këtu shohim asimilimin fetar. I pari ka një kult hebreo-helen, sepse feja e tij ka zanafillën në Izrael, dhe është shartuar me elemente helene. Pastaj i dyti është një hebreo-latin për kah feja. I treti është një arab ose arabo-turk, dhe i katërti është një arabo-persiano-turko-shqiptar duke qenë se bektashizmi ka fut dhe elemente shqiptare më tepër se sa të tjerat. I pesti është ateist, pra kulti i tij është zero, dhe ne nuk mund t'a caktojmë se në çfarë backgroundi futet për kah feja që mban, por të paktën nuk mund të themi që është arab, as latin, as hebre, as grek, as turk.

E sakte. Por ortodoksi dhe katoliku mund te shihen si te asimiluar vec nga prizmi i te qenurit ilir (pika kohore e gjykimit ne kete rast eshte epoka ilire). Ndersa muslimani eshte i asimiluar nga prizmi arberor gjegjesisht shqiptar. Kjo paraqet nje dallim qenesor ne mes te dy rasteve.

Marrim orientimin politik. Një katolik mbron Italinë në rast se kjo pushton Shqipërinë. Ky është asimilim politik, sepse për kah bindjet politike nuk i përket Shqiptarisë. Një musliman mbron Turqinë otomane, edhe ky është asimilim politik, sepse bindjet politike ia ka falur armikut.

Ketu me duket nuk ke te drejte. Sepse duhet te meret per baze vec obligativja e fese perkatese. Pra te pyetet, a eshte per te krishterin gje obligative (a e urdheron "Zoti" te krishterin per te qene lojal ndaj Italise)? E njejta vlen per muslimanin. A e urhderon Allahu muslimanin te jete lojal ndaj Arabise, Turqise apo ceshtjeve te tyre? Mendoj se jo. Ne te dyja rastet, jo. Ndoshta terthorazi, por te pakten jo shprehimisht.

E kështu me radhë mund të flasim sa të duam.

Nuk mjafton ajo që na lanë trashëgim të parët, por punën e tyre duhet ta ngrisim më tej. Ne u shkolluam me më tepër njohuri se sa Naim frashëri, Gjergj Fishta apo Haxhi Qamili.

Më tepër din për ilirët një nxënës i shkollës së mesme sot, se sa Naim Frashëri para njëqind vjetëve, prandaj ne shqiptarët duhet të rishikojmë qëndrimin tonë ndaj feve, dhe ta debatojmë me gjak të ftohtë këtë farë pune sepse diçka nuk është në rregull me kombin tonë.

Qendrimi yne ndaj feve patjeter duhet te behet dhe patjeter do behet, sepse eshte e vetekuptimte qe njeriu kerkon te hulumtoje historine, te mesoje per veteveten dhe te mare vendimet per te ardhmen.

[Hylltar]

Me fjale tjera: Feja islame perfshin cdo gje, cdo sfere te jetes prej lindjes deri ne vdekje.

Pikërisht këtë jam duke e përsëritur qe tridhjetë vite dhe askush nuk kupton, sikur ua janë mpirë trutë.

A mendon se duhet te gjejme nje pike kohore, kur pergjegjim pyetjen, a ka ndodhur asimilimi? Nuk di si ta shpreh me mire kete pyetje: Ne cilin vit ose ne cilen periudhe kohore duhet te vendosim veten, kur pyesim, kur gjykojme, a ka ndodhur asimilimi? Nese thua Jo, atehere te gjithe qenkemi te asimiluar qe nga momenti, kur braktisem formen e jeteses se primateve e homosapienseve "shqiptare". Kjo shkon shume larg. Prandaj mendoj se duhet te gjejme nje pike kohore, kur pergjegjim pyetjen, a ka ndodhur asimilimi. Cila pike kohore duhet te jete kjo? Une mendoj se kjo duhet te varioje:

Këtu mendoj se duhet fillimisht të bëjmë dallim mes asaj që është e domosdoshme të ndryshojë, dhe asaj që nuk ka nevojë të ndryshohet.

E domosdoshme të ndryshojë ka qenë, po e marrim si shembull mënyra e jetesës nga "vetëm-fshat" në "fshat+qytet", pra urbanizimi që në ilir ka ndodhur kah mileniumi i parë apo i fundit pes. thuj si të duash. Por për çudi, këto qytete nuk ishin greke, as babilonase. Ishin qytet ilire me stil e arkitekturë ilire etj.

Pra ka qenë e domosdoshme urbanizimi, por jo edhe të marrim arkitekturën e stilin e qyteteve të huaja.

Por nuk ka qenë aspak e nevojshme që të harrohet çdo gjë ilire, mirëpo janë dhuna, shtrëngesa, presioni, propaganda, etj që e kanë bërë të vetën në të gjitha periudhat.

Dhe kur kujtojme pyetjen e siperpermendur (Cilen pike kohore duhet te vejme per baze, kur gjykojme?), asimilimi ne te qenurit tane ilire, me duket me i pa rendesishem sesa asimilimi nga te qenurit tane arberore gjegjesisht shqiptare.

E mendoj pak më ndryshe. Ndonëse, krishterimi ka fillu herët të hyjë tek shqiptarët (shek. 6-7) të paktën kaq i kemi referencat arkeologjike, lufta e krishterimit kundër kulturës vendëse ka vazhdu gjatë deri në shekullin 19 ose më tej. Sot zhduk një zakon, nesër përvetëson një zakon e bën si të kishës, gradualisht kanë dashur ta zhdukin paganizmin.

Parimisht pajtohem me ty në një pikë: Që krishterimi përvetësoi shumë, sikurse dhe bektashizmi, por islamizmi sunit nuk bën kompromis në këto raste, ai do zhdukje të plotë të kulturave vendase. Kësisoji gjejmë edhe përgjigjen përse neve na duken si arabë disa kaçola që jetojnë mes nesh.

Megjithatë mendimi im përfundimtar është se, duke qenë se kemi njohuri të mjaftueshme si për paganizmin shqiptar (të gjymtuar si mos më keq) ashtu edhe për paganizmin ilir, mendoj që të dhënat na mjaftojnë për t'a graduar këtë kulturë si përfaqësuese të shqiptarëve, fundi fundit kjo është e vetmja që na përfaqëson denjësisht.

E sakte. Por ortodoksi dhe katoliku mund te shihen si te asimiluar vec nga prizmi i te qenurit ilir (pika kohore e gjykimit ne kete rast eshte epoka ilire). Ndersa muslimani eshte i asimiluar nga prizmi arberor gjegjesisht shqiptar. Kjo paraqet nje dallim qenesor ne mes te dy rasteve.

Arbëror shqiptar nuk janë të barbartë. Arbërit ishin ekskluzivisht paganë+paganokristianë+kristianë. Ku ka arbër, në mesin e tyre nuk ka muslimanë. Me krijimin e kombit shqiptar kemi edhe muslimanë.

Por meqenëse krahasimi ishte sa i përket onomastikës, atëherë duhet të jemi në dijeni se ka pasur emra shqiptarë gjatë gjithë historisë sonë, që nuk i përkisnin sferës fetare dhe kishin kuptim në shqip. Në këtë rast, brenda për brenda onomastikës që të gjithë janë të asimiluar, me përjashtim të atij që ka emër ilir-shqip.

Ketu me duket nuk ke te drejte. Sepse duhet te meret per baze vec obligativja e fese perkatese. Pra te pyetet, a eshte per te krishterin gje obligative (a e urdheron "Zoti" te krishterin per te qene lojal ndaj Italise)? E njejta vlen per muslimanin. A e urhderon Allahu muslimanin te jete lojal ndaj Arabise, Turqise apo ceshtjeve te tyre? Mendoj se jo. Ne te dyja rastet, jo. Ndoshta terthorazi, por te pakten jo shprehimisht.

Tek feja nuk qëndron puna vetëm te një urdhër i dhënë shprehimisht që e kuptojnë të gjithë. Por është edhe frymëzimi, ku nuk jepet asnjë urdhër, por në fakt njerëzit nxiten, dhe kur e kemi parasysh që aty kemi të bëjmë me besimtarë që kanë sentimentin fetar në maksimum, atëherë është e natyrshme të mendojmë se besimtari do ta realizojë këshillën.

Nuk di a e pe një video të Shefqet Krasniqit, që tregonte përralla për disa luftëtarë të xhihadit në kohën e pejgamberit me sa duket, apo pak më vonë. Është interesant se Shefqeti nuk jepte asnjë urdhër besimtarëve, por me përrallën që tregonte, ai në fakt thërriste njerëzit në xhihad.

Kështu mund të shpjegohet edhe puna e katolikëve apo ortodoksëve, por edhe e muslimanëve. Me mijëra fjalime për "dashurinë", këshilla për dashuri mes besimtarëve, vëllezërve në besim, që gjenden në Bibël, patjetër që do të ndikojë tek besimtari, dhe historia na e konfirmon mjaft mirë, sepse psh arvanitët fillimisht u asimiluan vetëm politikisht, orientimi i tyre politik ishte pro-ortodoks, antimusliman. Pastaj pasuan të tjerat, gjuha, emri etj.

Sa iu përket muslimanëve, mendoj se është obligative. Vetë thirrjet për xhihad na bëjnë me dije se aty ka nevojë për shtet, sepse nuk mbahet ushtria pa shtet. Zekati është as më pak as më shumë se tatim, dhe tatimi është element i shtetit. Shto këtu se ka dhe hadithe ku mallkohen muslimanët nëse nuk jetojnë në një shtet të vetëm por ndahen në dy a më shumë shtete. Ëndrra e çdo muslimani është kalifati botëror.

[Hylltar]

Ndoshta një përgjigje më e drejtë do të ishte, se kemi dy palë, një palë njëherë e asimilume, dhe pala tjetër dy herë radhazi e asimilume.

[Hylltar]

Ku mbeten priftet,trego?

Priftët e cilës fe?

[Hylltar]

E vetekuptimte eshte e tere ajo, e cila brenda kesaj feje shihet si obligative per vete te qenurit besimtar musliman. E pastaj duhet te meremi me pyetjen: Cfare shihet si obligative? Tere ate qe shkruan ne Kuran dhe norma tjera obligative (hadite). Pastaj me pyetjen: Cfare shkruan ne Kuran e ne hadite? Shkruan aq shume sa qe nuk mbetet asnje lloj sfere per nje realizim individual, kombetar. Nuk mbetet venc per ligje kombetare, nuk mbetet vend per doke e zakone kombetare, nuk mbetet vend per emra kombetare. Me fjale tjera: Feja islame perfshin cdo gje, cdo sfere te jetes prej lindjes deri ne vdekje.

Këtu edhe desha të shtoj, se ndarja që unë bëra, i shërbeu pikërisht kësaj që the ti. Marrim njëherë vetëm emrat. Ata thonë jo emrin ka musliman por s'do të thotë që nuk është shqiptar.

Pastaj marrim kultin. Jo thonë vetëm fenë ka ndërru, se shqiptar është.

Pastaj marrim një segment tjetër, psh politikën. Jo thonë këto janë bindje politike, por ai është shqiptar.

Por nëse i marrim të gjitha këto bashkë, dhe siç u shprehe ti, Islami nuk lë asgjë që të bësh sipas vullnetit personal ose kombëtar?

[optimus.prime]

une them qe religjionet nuk na kane asimiluar, por ne i kemi asimiluar religjionet. Edhe pse jemi pjesetar te religjioneve te ndryshme ne prap se prap kemi edhe zakone shqiptare. psh dasma behet ne menyren shqiptare, ndejat behen ne menyren shqiptare, kur japim besen nuk themi besa e muslimanit, katolikut, paganit etj por besa e shqiptarit. Flasim shqip dhe veshja jone tradicionale eshte shqiptare. Kemi qeleshen shqiptare dhe perplot emra shqiptar. Kemi territor te definuar shqiptar dhe nuk shoh ku qendron asimilimi ketu. Asimilim dmth shkrirje e identitetit nje identitet tjeter apo misherim me identitetin tjeter. psh nje shembull te asimilimit relativ ke tek Ana Oxa. Ajo perveç origjines nuk ka asgje shqiptare. assimilare-perngjasim mirepo kur perdoret per njerezit e ka kuptimin e shendrrimit ne diqka tjeter. Ne nuk jemi shendrruar, kemi marre ate qe na ka pelqyer dhe e kemi asimiluar ne veten tone, nuk jemi asimiluar ne.

[chino]

une them qe religjionet nuk na kane asimiluar, por ne i kemi asimiluar religjionet. Edhe pse jemi pjesetar te religjioneve te ndryshme ne prap se prap kemi edhe zakone shqiptare. psh dasma behet ne menyren shqiptare, ndejat behen ne menyren shqiptare, kur japim besen nuk themi besa e muslimanit, katolikut, paganit etj por besa e shqiptarit. Flasim shqip dhe veshja jone tradicionale eshte shqiptare. Kemi qeleshen shqiptare dhe perplot emra shqiptar. Kemi territor te definuar shqiptar dhe nuk shoh ku qendron asimilimi ketu. Asimilim dmth shkrirje e identitetit nje identitet tjeter apo misherim me identitetin tjeter. psh nje shembull te asimilimit relativ ke tek Ana Oxa. Ajo perveç origjines nuk ka asgje shqiptare. assimilare-perngjasim mirepo kur perdoret per njerezit e ka kuptimin e shendrrimit ne diqka tjeter. Ne nuk jemi shendrruar, kemi marre ate qe na ka pelqyer dhe e kemi asimiluar ne veten tone, nuk jemi asimiluar ne.

E vertete kjo. Te pakten persa i perket shumices se shqiptareve. Ka edhe aso shqiptare si te krishtere, si muslimane, per te cilet nuk mund te thuhet kjo. Por pavaresisht kesaj, a mendon se feja islame asimilon? Merr per baze kete qe ke thene dhe pergjigju.

Une mendimin tim e thashe. Thashe se feja islame eshte gjitheperfshirese. Ajo nuk le vend per "bese", "martese a la shqiptarqe" e "zakone shqiptare". Nese tek shqiptaret muslimane keto gjera ekzistojne prape se prape, a nenkupton kjo se feja islame nuk asimilon apo nenkupton se shqiptaret e kane vene veten mbi fene islame, mbi fjalen e "Zotit" (Allahut), duke ia hedhur poshte ketij ligjet e veta, per te mbetur shqiptare? Kjo eshte pyetja. Si mendon?