Kapitalizmi, ideali i panjohur

[xfiles]

Kapitalizmi eshte thjesht ligj i natyres,
ku te gjithe kane te drejta te barabarta, por ku rezultatet e sejcilit varet vetem nga merita personale.

I forti do kapitalizem sepse eshte i ndergjegjshem per zotesine e vet.
I dobeti do komunizem, qe te haje ne kurriz te tjetrit.

[land]

Kapitalizmi eshte femija bastard i demokracise.

[gesti_7]

I forti do kapitalizem sepse eshte i ndergjegjshem per zotesine e vet.
I dobeti do komunizem, qe te haje ne kurriz te tjetrit.

i forti do kapitalizem ne momentin qe eshte "dele" sepse do qe ti jepet edhe atij e njejta mundesi qe i eshte dhene "bariut" te tij.
vere te fortin ne majen e piramides dhe pyete se cfare kerkon, kapitalizem apo komunizem?
si mendon do jete pergjigja?

[number]

gesti_7 tash cdo gje eshte piramide edhe familja eshte njefare piramide.Enver Hoxha ariti ne maje te piramides por te ishte tash gjalle ku do te ishte.. ne fund shifet cdo gje ta shohim edhe saliun ne fund, poashtu edhe ediramen ne fund... hallall i qoft fatos nanos beri pareee edhe u largua jo si keto tjeret

[alem_de]

Nuk e di ku e merni kete termin "Kapitalizem".Ne jetojme ne nje sistem ekonomiko-shoqerore shume te zhvilluar me nje fundament sociale me ekonomi te orientuar ne treg.Kjo ekonomi ka mbi jetuar disa ekonomi te formave tjera se eshte me afte per te mbi jetuar.

[Toro]

kapitalizmi i spjeguar me siper mund te jete nje anarki dhe kjo mund te arrihet vetem kur te gjithe individet te kene moral dhe arsyetim te njejte i cili buron nga brendia e tyre dhe pa imponim nga jashte!!

C'lidhje ka anarkia me kapitalizmin? Anarkia mbeshtet shkaterrimin e shtetit, te prones etj, kapitalizmi e pranon shtetin (te kufizuar ne maksimum) dhe pronen e quan te shenjte.

a mund te ndodhe kjo??
a mund ta studiosh arsyetimin e nje individi te ndare nga ndjenjat, emocionet dhe instiktet??
a mund te nderthuren arsyetimi me ndjenjat ne menyre te njejte te cdo person, dhe ne kete menyre te jape kapitalistin model dhe kapitalizmin ideal??

Perse jo? Cila eshte ajo qe i pengon?

nese kapitalizmi sheh individin si zot te vetes se vet a mundet ai qe mendon me "UNE" qe te percaktoje ligjin perfekt per tjetrin??
a mund te behet objektiv njeriu deri ne ate mase, pa marre parasysh interesat vetjake?

Ne nje shoqeri kapitaliste e drejta e dikujt ekziston deri atje ku nuk i shkel te drejtat dikujt tjetrit. Kjo eshte norma.

une mendoj qe edhe ky sistem, njelloj si socializmi, qe mendon gjithmone "NE", dhe kjo e vendosur nga nje "UNE" nuk mund te ekzistoje.
nuk mund te kete nje sistem qe te jete ose "UNE" ose "NE", por vetem me nderthurjen edhe "UNE" edhe "NE"
dhe ne kete rast eshte i pashmangshem "eleminimi" i disa mendimeve te pakices "UNE" per qellime perfitimi te shumices "NE"
pra seleksionojme mendimin dhe arsyetimin e unit dhe e veme ne sherbim te shoqerise.

Pra ti pranon qe nje pakice apo minoritet ne nje shoqeri duhet te shfrytezohet apo sakrifikoje se keshtu na qenkan interesat e 'shoqerise"? Me pak fjale ti je per "mob rule". Nese shumica e shikon se interesi i saj eshte qe ty dhe komshiut psh tu merret shtepia, ti nuk e ke problem, packa se shtepine mund ta kesh vene me djersen e ballit. Ne rastin e ketij shembulli, ty qe do te te merret shtepia, ti si e konsideron veten si pjese te shoqerise?

asnjehere njeriu nuk mund te jete zot i vetes se vet

[/quote]
Nje pyetje kisha per kete shprehje: Kur ti konsideron qe njeriu qe eshte qeliza e shoqerise nuk mund te jete zot i vetes (perse kush e ndalon?) si mund te jete nje shume qelizash (pra shoqeria) e zonja e vetes?

[Toro]

[QUOTE=uj me gaz;2640200][i]

si fillim: kapitalizmi eshte ideologji qe ka ne thelb PRONEN private dhe ruajtjen me cdo kusht te saj.

Shume dakort, por problemi qendron se ti konsideron qe ne kapitalizem njeriu eshte prone, kur faktikisht ne kapitalizem INDIVIDI eshte SOVRAN dhe I LIRE me te drejta te patjetersueshme. Njeriu nuk eshte dhe as ka per te qene kurre prone!

(pa)drejtesia eshte koncept universal njerezor i pavarur nga cdo ideologji. ne kontekstin arsyetues mund te thuhet po ashtu se drejtesia eshte qellim, rruge, zhvendosje dhe jo e mire materiale ne sherbim te nje ideologjie te caktuar.

(Pa)drejtesia nuk eshte koncept (dmth dicka abstrakte), as qellim apo rruge per ti sherbyer nje ideologjie, por fenomen dicka reale. Ne kapitalizem privimi i te drejtave te nje individi quhet padrejtesi, mosprivimi i te drejtave te tij drejtesi. Gjerat jane shume te thjeshta. Pse i komplikon kot?

pa dyshim qe arsyeja eshte element i nevojshem i qenies njerezore. ceshtja eshte se nuk eshte i mjaftueshem.

Nuk eshte i mjaftueshem per cfare? Po flisnim per mbijetesen e njeriut mos harro. Une te dhashe shembuj te thjeshte se si njeriu mbijeton fale arsyetimit. Po pres nga ty meqe thua se arsyetimi nuk eshte i mjaftueshem, te me japesh nje shembull konkret dhe te thjeshte se si njeriu mund te mbijetoje nepermjet emocioneve apo ndjenjave.

jo, ai te shet shtepine e tjetrit me parate e nje tjetri, te mban peng ty tere jeten dhe fiton edhe miliarda me kete lloj praktike.

Ai me shet dicka me deshiren time (dhe te tij). Une nuk mund te konsideroj se po mbahem peng per dicka qe bleva me arsyetimin tim, deshiren time dhe vullnetin tim te lire. Ne boten e lire e kapitaliste quhet FAIR TRADE ose shqip shkembim i lire.
Ku eshte e keqja e fitimit te miliardave?

i lire une jam te shkoj deri ne banke, se te fle poshte ures p.sh. m'a ndalon ligji. pastaj ne banke liria ime humbet se fillon liria e prones...

Ligji ta ndalon te flesh poshte ures per te njejten arsye qe te ndalon te flesh ne shtepine time pa aprovimin tim, sepse si ura ashtu dhe shtepia ime nuk jane prona jote. Nuk te privohet ndonji e drejte dmth.
Kur pranon te behesh pronar, pranon te drejtat dhe te mirat materiale qe te ofron prona, por ne te njejten kohe pranon dhe pergjegjesite te ke per te (psh shtepia do paguar, do mirembajtur etj).

[INFINITY©]

Shume dakort, por problemi qendron se ti konsideron qe ne kapitalizem njeriu eshte prone, kur faktikisht ne kapitalizem INDIVIDI eshte SOVRAN dhe I LIRE me te drejta te patjetersueshme. Njeriu nuk eshte dhe as ka per te qene kurre prone!

Ne teori apo ne realitet?!

[Toro]

Ky lloj kapitalizmi idilik eshte po aq utopik sa teorite komuniste, teorite anarkiste apo edhe "jeta e lumtur baritore" (bukolike) ku mbizoterojne ngjyrat e embla romantike.
Autorit me duhet t`ja them me keqardhje qe romantizmi eshte pak semure. Ka vetem 200 vjet qe ka vdekur.

Wow...cfare gjuhe elokuente e denje per nje intelektual kafenesh.

Kapitalizmi nuk ka triumfuar sepse eshte "i perkryer" apo sepse bazohet mbi "drejtesine". Keto jane pallavra per eufemizem ose e thene me qarte per maskimin e se vertetes. Kapitalizmi ka triumfuar sepse "njeriu mbijetues" (sic na e quan A.Rand) rrjep pasurine e "njeriut jo-mbijetues" dhe formon ate qe quhet "perqendrim te pasurise" dhe perdorimi i kesaj pasurie te perqendruar sjell ate qe quhet "ekonomi e shkalles". Qe e thene me thjesht shpejgohet:
Po te investosh 5 leke sjell 6 leke. Pra 20% fitim.
Po te investosh 100 leke sjell 150 leke. Pra 50% fitim.

Pra sekreti eshte sesa investon....Sa e thjeshte.
Po urdhero zotrote, investo 100 milione dollare per te prodhuar 10 miliarde kepuce te majta dhe shiko sesa do fitosh.
Kapitalizmi te garanton te drejten te investosh, nuk te garanton fitimin. Ne kapitalizem ka nga ata qe perdorin arsyen dhe kane fitime, por ka dhe nga ata qe nuk e perdorin arsyen dhe humbasin.
Sa per shembullin qe solle per "economies of scale" qe gjoja na qenkan garanci per fitime, kush ben me teper fitime : Walmart me 2 milione punonjes apo Google me 3000?

Dhe kapitalizmi i jep te drejte (nga ana ideologjike) "njeriut mbijetues" te perdore kete perqendrim te pasurise sipas interesit te tij personal, pa marre parasysh qe NE jetojme ne nje SHOQERI. Dhe "shoqeri" nenkupton qe ka interesa private, ka edhe interesa te PERBASHKETA. Kapitalizmi i meshon fort pjeses se pare dhe le ne hije pjesen e dyte.

Ne kapitalizem kenaqja e interesave te perbashketa vjen si pasoje dytesore e kenaqjes se interesave vetjake qe jane paresore.
Henri Ford e filloi biznesin e vet me 10 000 dollare qe i fitoi ne bast. Qellimi i tij paresor ishte qe AI vete te pasurohej. Si menyre pasurimi zgjodhi metoden e prodhimit te mase dhe ndarjen dhe thjeshtezimin e punes qe te ulte koston e prodhimit te veturave. Ai u be miliarder sepse e beri automobilin nga nje mjet lluksi ne nje mjet qe te perdorej nga miliona njerez qe me pare nuk e blinin dot (pra rriti numrin e klienteve). Si pasoje dytesore miliona amerikane arriten per here te pare te blejne dicka qe deri ne ate kohe ishte enderr per te pasurit vetem. Jo vetem kaq, por rrezja e tyre e pune-kerkimit nuk kufizohej me nga aq larg sa mund te ecnin ne kembe apo me kale, por mund te shkonin ne pune dhe 50-80 milje larg shtepise. Jo vetem kaq, po me mijera dealership u hapen per te shitur produktin qe prodhonte Fordi duke krijuar mijera vende pune e pasuruar mijera njerez qe merreshin me tregti e transport. Si pasoje e kopjimit te metodes se tij te prodhimit nga komplet industria amerikane, komplet shoqeria amerikane beri nje hap perpara ne permiresimin e standatit te jetes. Sa per dijeni, 8 oreshin ne Amerike dhe javen 5-diteshe te punes e nisi Fordi ne uzinat e tij sepse donte qe punetoret e tij te perdornin e te shijonin mallin qe prodhonin vete!
Henri Fordi i vetem per te kenaqur veten e tij ka bere me teper te mira per shoqerine (indirekt) sesa te gjitha programet sociale te qeverise amerikane nga 1914 e deri me sot te marra se bashku!

Rezultati eshte ky qe shohim sot.
Justifikimet qe "ky nuk eshte kapitalizem i paster" jane po aq pavlere sa justifikimet e neokomunisteve qe "eksperimenti 1917-1989" nuk ishte "komunizem i paster" apo te besiimtareve qe justifikojne krimet dhe lufterat e besimeve te tyre. Kapitalizmi nuk mund te ishte ndryshe nga c`eshte.

Megjithate besoj se kapitalizmi sic e njohim sot eshte ne fazen e dekadences dhe pas ca kohesh do i ktheje patkonjte nga dielli.

Si mund te krahasosh kapitalizmin qe ne praktike eshte zbatuar fare pak (disa vjet ne SHBA, pak vjet ne Angli, Hong Kong,Korene e Jugut apo Japoni) me komunizmin i cili jo vetem ishte i paster por u zbatua ne perpikmeri ashtu sic e donte Marksi ne pothuajse ne 1/3 e botes per 70 vjet. Marksizmi flet per ndalimin absolut te prones private dhe ekzistencen e vetme te prones se perbashket ne absolutizem. U zbatua pike per pike ne Rusi, Evropen Lindore e Azi dhe ne te gjitha vendet deshtoi! Marksi flet per lufte klasash e zhdukje te kapitalisteve dhe rezultatet ne vendet komuniste ishin lufte civile, represion, internime e burgosje, gjenocid dhe 100 milione viktima.
Fatmiresisht deri me sot patkonjte nga dielli i kane kthyer vetem ato sisteme qe kane provuar te cenojne te drejtat e individit. Kapitalizmi nuk eshte vendosur akoma si rend ekonomiko -politiko -social. Kur te vendoset, flasim ne se do ti ktheje patkonjte nga dielli apo jo.

[Toro]

Ne teori apo ne realitet?!

Po flasim per teorine e kapitalizmit. Ne realitet, skllavopronaria do te jete nje fenomen sa real po aq dhe bashkekohor. Kapitalizmi e konsideron skllavopronarine (pra trajtimin e njeriut si prone) si dicka te pamoralshme, te padrejte dhe te keqe (evil).