Kapitalizmi, ideali i panjohur

[uj me gaz]

... por problemi qendron se ti konsideron qe ne kapitalizem njeriu eshte prone...

ku e lexove kete?

(Pa)drejtesia nuk eshte koncept (dmth dicka abstrakte), as qellim apo rruge per ti sherbyer nje ideologjie, por fenomen dicka reale. Ne kapitalizem privimi i te drejtave te nje individi quhet padrejtesi, mosprivimi i te drejtave te tij drejtesi. Gjerat jane shume te thjeshta. Pse i komplikon kot?

ke degjuar thenien e lashte: une di nje gje, qe s'di asgje? keshtu dhe ceshtja e konceptit me realen. dicka e drejte sot, mund te mos jete e drejte neser. edhe me pronen njelloj do trajtohet, dikur.

Nuk eshte i mjaftueshem per cfare? Po flisnim per mbijetesen e njeriut mos harro. Une te dhashe shembuj te thjeshte se si njeriu mbijeton fale arsyetimit. Po pres nga ty meqe thua se arsyetimi nuk eshte i mjaftueshem, te me japesh nje shembull konkret dhe te thjeshte se si njeriu mund te mbijetoje nepermjet emocioneve apo ndjenjave.

na ish njehere para shume vitesh nje xhunglaxhi. kete xhunglaxhine e zuri uria. edhe filloi te hante banane. dhe e mbijetoi urine pa e vrare shume mendjen.

arsyeja nuk eshte e mjaftueshme per te legjitimuar veprimet tona.


Ai me shet dicka me deshiren time (dhe te tij). Une nuk mund te konsideroj se po mbahem peng per dicka qe bleva me arsyetimin tim, deshiren time dhe vullnetin tim te lire. Ne boten e lire e kapitaliste quhet FAIR TRADE ose shqip shkembim i lire.
Ku eshte e keqja e fitimit te miliardave?

ai te shet dicka, per te cilen ty te le vetem dy alternativa: blije ose lere. duke qene se poshte ures nuk fle dot, do jesh i detyruar t'a blesh. se c'ndodh me ty atij nuk i intereson me tej.

e keqja qendron se keto miliarda qe fiton ti duhej t'i paguaje dikush tjeter. sistemi nuk eshte ne gjendje te pranoje aq shume para sa te behen te tere miliardere pa inflacion.

Ligji ta ndalon te flesh poshte ures per te njejten arsye qe te ndalon te flesh ne shtepine time pa aprovimin tim, sepse si ura ashtu dhe shtepia ime nuk jane prona jote. Nuk te privohet ndonji e drejte dmth.

me privohet nevoja e gjumit. shyqyr deri ketu nuk ka arritur koncepti i prones. "gjumin tim m'a ka lene babai me tapi. pa leje nga une nuk ke te drejte te flesh gjumin tim."
po te papronet ku te flene? do e vije ne dispozicion ti pronen tende te flene njerez te paprone me leje?

Kur pranon te behesh pronar, pranon te drejtat dhe te mirat materiale qe te ofron prona, por ne te njejten kohe pranon dhe pergjegjesite te ke per te (psh shtepia do paguar, do mirembajtur etj).

e nese vjen dita kur ti ngel pa pune e nuk je ne gjendje t'e mbash pergjegjesite e prones? e nese fatkeqesisht mbetesh e fare i paprone? jane gjera jo dhe aq te pandodhshme ne kete sistemin e sotem socio-kapitalist.

[gesti_7]

C'lidhje ka anarkia me kapitalizmin? Anarkia mbeshtet shkaterrimin e shtetit, te prones etj, kapitalizmi e pranon shtetin (te kufizuar ne maksimum) dhe pronen e quan te shenjte.

anarkia e thashe ne kuptimin qe individi eshte ai qe vendos cdo gje ne lidhje me te tjeret, pra eshte lene ne dore te arsyetimit te individit cdo norme dhe ligj qe do vendose shoqeria.

Perse jo? Cila eshte ajo qe i pengon?

i pengon cdo gje, qe nga lindja e njeriut, eksperiencat e ndryshme qe u ofron jeta njerezve te ndryshem, reaksionet biokimike qe ndodhin brenda nesh jane te ndryshme per cdo njeri, pamjaftueshmeria e burimeve natyrore qe na ben te mendojme vetem per mbijetesen tone, duke harruar mbijetesen e tjetrit pasi ai "harxhon" ato burime natyrore qe mund te na sherbenin neve etj etj

Ne nje shoqeri kapitaliste e drejta e dikujt ekziston deri atje ku nuk i shkel te drejtat dikujt tjetrit. Kjo eshte norma.

por a e dallon dot ti si individ se ku i shkelen apo jo te drejtat e tjetrit?
ti kur arsyeton dhe ndergjegjesohesh per rrezikun e mbijeteses tende, a mendon dot se "ka dhe te tjere", a eshte kufiri i te drejtave te "kercenuesit" tend i palevizshem gjithe kohen, apo ai fillon te tkurret nderkohe qe ti kerkon te zgjerosh kufirin tend te te drejtave??

Pra ti pranon qe nje pakice apo minoritet ne nje shoqeri duhet te shfrytezohet apo sakrifikoje se keshtu na qenkan interesat e 'shoqerise"? Me pak fjale ti je per "mob rule". Nese shumica e shikon se interesi i saj eshte qe ty dhe komshiut psh tu merret shtepia, ti nuk e ke problem, packa se shtepine mund ta kesh vene me djersen e ballit. Ne rastin e ketij shembulli, ty qe do te te merret shtepia, ti si e konsideron veten si pjese te shoqerise?

sigurisht per sa kohe do te kete mungese burimesh per mbijetesen e te gjitheve, do kete gjithmone nje pakice qe eshte rrezik serioz per mbijetesen e "te gjitheve" dhe kjo pakice do luftohet pasi kjo pakice "shkel te drejtat e tjetrit", pasi edhe nocioni i te drejtes se individit per mua eshte relativ dhe interpretohet sipas "syrit te shumices". nqs shtepia ime ka dicka qe nuk i shkon pershtat shumices, atehere sigurisht me apo pa aprovimin tim ajo shtepi do merret, pasi faji eshte i imi qe gjithe kursimet e mia i kam hedhur ne nje shtepi qe nuk eshte e pershtatshme, pra jashte normave. sa raste ke ketu ne Shqiperi qe jane bere pallate mbi kolektore, dhe kur vjen momenti i permbytjeve, eshte nje pallat i vetem qe permbyt nje zone te tere. si mendon ti, ne kete rast duhet shembur ai pallat apo jo?

Nje pyetje kisha per kete shprehje: Kur ti konsideron qe njeriu qe eshte qeliza e shoqerise nuk mund te jete zot i vetes (perse kush e ndalon?) si mund te jete nje shume qelizash (pra shoqeria) e zonja e vetes?

asnjehere nuk kam thene se shoqeria eshte e zonja e vetes, nuk ka si te jete per sa kohe eshte e ndervarur nga faktore te tjere qe jane jashte qenies se saj.

e di si e shoh njeriun me shoqerine??
e ke parasysh strukturen e nje atomi??
individi eshte elektroni, qe ben nje levizje te crregullt, pooor gjithsesi brenda nje kufiri te caktuar, brenda nje orbite te paracaktuar nga berthama, me forcen e saj terheqese.
po ta vesh re shume fenomene kane pak a shume te njejtin mekanizem funksionimi.

[Kavir]

Wow...cfare gjuhe elokuente e denje per nje intelektual kafenesh.

Pra sekreti eshte sesa investon....Sa e thjeshte.
Po urdhero zotrote, investo 100 milione dollare per te prodhuar 10 miliarde kepuce te majta dhe shiko sesa do fitosh.
Kapitalizmi te garanton te drejten te investosh, nuk te garanton fitimin. Ne kapitalizem ka nga ata qe perdorin arsyen dhe kane fitime, por ka dhe nga ata qe nuk e perdorin arsyen dhe humbasin.
Sa per shembullin qe solle per "economies of scale" qe gjoja na qenkan garanci per fitime, kush ben me teper fitime : Walmart me 2 milione punonjes apo Google me 3000?

Ne kapitalizem kenaqja e interesave te perbashketa vjen si pasoje dytesore e kenaqjes se interesave vetjake qe jane paresore.
Henri Ford e filloi biznesin e vet me 10 000 dollare qe i fitoi ne bast. Qellimi i tij paresor ishte qe AI vete te pasurohej. Si menyre pasurimi zgjodhi metoden e prodhimit te mase dhe ndarjen dhe thjeshtezimin e punes qe te ulte koston e prodhimit te veturave. Ai u be miliarder sepse e beri automobilin nga nje mjet lluksi ne nje mjet qe te perdorej nga miliona njerez qe me pare nuk e blinin dot (pra rriti numrin e klienteve). Si pasoje dytesore miliona amerikane arriten per here te pare te blejne dicka qe deri ne ate kohe ishte enderr per te pasurit vetem. Jo vetem kaq, por rrezja e tyre e pune-kerkimit nuk kufizohej me nga aq larg sa mund te ecnin ne kembe apo me kale, por mund te shkonin ne pune dhe 50-80 milje larg shtepise. Jo vetem kaq, po me mijera dealership u hapen per te shitur produktin qe prodhonte Fordi duke krijuar mijera vende pune e pasuruar mijera njerez qe merreshin me tregti e transport. Si pasoje e kopjimit te metodes se tij te prodhimit nga komplet industria amerikane, komplet shoqeria amerikane beri nje hap perpara ne permiresimin e standatit te jetes. Sa per dijeni, 8 oreshin ne Amerike dhe javen 5-diteshe te punes e nisi Fordi ne uzinat e tij sepse donte qe punetoret e tij te perdornin e te shijonin mallin qe prodhonin vete!
Henri Fordi i vetem per te kenaqur veten e tij ka bere me teper te mira per shoqerine (indirekt) sesa te gjitha programet sociale te qeverise amerikane nga 1914 e deri me sot te marra se bashku!


Si mund te krahasosh kapitalizmin qe ne praktike eshte zbatuar fare pak (disa vjet ne SHBA, pak vjet ne Angli, Hong Kong,Korene e Jugut apo Japoni) me komunizmin i cili jo vetem ishte i paster por u zbatua ne perpikmeri ashtu sic e donte Marksi ne pothuajse ne 1/3 e botes per 70 vjet. Marksizmi flet per ndalimin absolut te prones private dhe ekzistencen e vetme te prones se perbashket ne absolutizem. U zbatua pike per pike ne Rusi, Evropen Lindore e Azi dhe ne te gjitha vendet deshtoi! Marksi flet per lufte klasash e zhdukje te kapitalisteve dhe rezultatet ne vendet komuniste ishin lufte civile, represion, internime e burgosje, gjenocid dhe 100 milione viktima.
Fatmiresisht deri me sot patkonjte nga dielli i kane kthyer vetem ato sisteme qe kane provuar te cenojne te drejtat e individit. Kapitalizmi nuk eshte vendosur akoma si rend ekonomiko -politiko -social. Kur te vendoset, flasim ne se do ti ktheje patkonjte nga dielli apo jo.

Zere se nuk e thashe.

[dardajan]

Toro ,Si mund te krahasosh kapitalizmin qe ne praktike eshte zbatuar fare pak (disa vjet ne SHBA, pak vjet ne Angli, Hong Kong,Korene e Jugut apo Japoni) me komunizmin i cili jo vetem ishte i paster por u zbatua ne perpikmeri ashtu sic e donte Marksi ne pothuajse ne 1/3 e botes per 70 vjet. Marksizmi flet per ndalimin absolut te prones private dhe ekzistencen e vetme te prones se perbashket ne absolutizem. U zbatua pike per pike ne Rusi, Evropen Lindore e Azi dhe ne te gjitha vendet deshtoi!

Ate qe kam nenvizuar me te zeza ja ke fut kot, se nuk eshte e vertete, dhe kjo vjen ngaqe nuk e ke lexuar marksin por ke degjuar aty ketu ndonje llaf ne ere.

Ne librin ekonomia socialiste Marksi thote:
Ne fazen e pare te socializmit duhet te egzistojne te 3-ja pronat ajo private, ajo shteterore dhe ajo e perzier shtet-privat. Dhe do jete tregu apo koha qe do tregoje se kush nga keto prona do fitoje dhe do çoje shoqerine njerezore perpara. Ndersa pronat e tjera do zhduken apo dobesohen si te pa afta.

Pra ai nuk e thekson se kush prone do triumfoje, dhe nuk ka thene qe hiqni pronen private dhe lini ate shteterore qe te fitoje, keto gjera i beri Lenini, Enveri e disa te tjere kush me shum e kush me pak.
Teoria Marksiste ndryshon shum nga praktika Leniniste mjafton vetem fakti qe solla me lart per te kuptuar corben qe kane gatuar pas tij.

Persa i perket skllaverise dhe lirise se individit , jane fjale ne ere sepse te gjith ata qe punojne nen nje pronar jane skllever, njesoj si me pare eshte vetem ne dukje i lire sepse ne darke kthehet ne shtepine e tij, por harron qe cohet ne 5 te mengjesit dhe kthehet ne 7-8 te darkes e ska takat as per te bere dush se i bie koka siper pjates e cohet perseri ne mengjes heret per tu kthyer naten vone, Saqe nuk shef as gruan e as femijet. Ndersa roga qe merr i mjafton vetem per te ngrene per tu veshur dhe paguar shtepine kur jane burre e grua qe punojne se kur jane vetem i ngelet te bashkejetoje me shum pjestare te tjere ne nje apartament. Ndersa ata aqe jane pronare jane kthyer ne skllever te shtetit sepse i mbyt me taksa, keshtu qe detyrohen te fitojne ne rruge te ndryshme duke mashtruar ligjet e shtetit qe po i marrin frymen. Dhe shteti jane ata qe kane parane pra kane kapitalin ,dhe duke qene ne krye te shtetit shumfishojne me shume kapitalin e tyre ne kurriz te atyre qe punojne.
Jo me kot familjet me te pasura dhe njerzit me te pasur i shef gjithmon ne krye te shtetit, perjashto ketu nje bill gate.

Prandaj po ta shikosh lirine pak me thelle do kuptosh se eshte e gjitha nje fasad shum e bukur per tu besuar por realisht e pa vertet ne thelb.

[Linda-uk]

historia na ka mesuar qe kapitalizmi eshte kusht i nevojshem per liri politike. Por cuditerisht duket qarte qe nuk eshte kusht i mjaftueshem

[Toro]

[i]

Nuk eshte i mjaftueshem per cfare? Po flisnim per mbijetesen e njeriut mos harro. Une te dhashe shembuj te thjeshte se si njeriu mbijeton fale arsyetimit. Po pres nga ty meqe thua se arsyetimi nuk eshte i mjaftueshem, te me japesh nje shembull konkret dhe te thjeshte se si njeriu mund te mbijetoje nepermjet emocioneve apo ndjenjave.

na ish njehere para shume vitesh nje xhunglaxhi. kete xhunglaxhine e zuri uria. edhe filloi te hante banane. dhe e mbijetoi urine pa e vrare shume mendjen.

arsyeja nuk eshte e mjaftueshme per te legjitimuar veprimet tona.

Ti bie vete me kembet e tua.
Kur nuk ka perdorur ARSYEN, perse ai xhunglaxhiu nuk hengri gjethet e bananes apo guret per te mbijetuar? Perse pikerisht bananen? Mos valle ngaqe i uritur pa majmunet te mbijetojne dhe tha me vete: "Hej po te hash keto frutat e verdha mbase mbijeton si majmunet" - LLogike dmth jo emocione dhe ndjenja.


Keto te tjerat nuk po i pergjigjem se nuk ia vlen, por po pres nga ty te me thuash nje shembull te vetem kur njeriu mbijeton pa arsye.

[uj me gaz]

Ti bie vete me kembet e tua.
Kur nuk ka perdorur ARSYEN, perse ai xhunglaxhiu nuk hengri gjethet e bananes apo guret per te mbijetuar? Perse pikerisht bananen? Mos valle ngaqe i uritur pa majmunet te mbijetojne dhe tha me vete: "Hej po te hash keto frutat e verdha mbase mbijeton si majmunet" - LLogike dmth jo emocione dhe ndjenja.


Keto te tjerat nuk po i pergjigjem se nuk ia vlen, por po pres nga ty te me thuash nje shembull te vetem kur njeriu mbijeton pa arsye.

foshnja, qe kerkon per here te pare fare gjirin e nenes.

[Toro]

foshnja, qe kerkon per here te pare fare gjirin e nenes.

Te ishte per foshnjen fuste gishtin e madh te dore ne goje (reagimi me ndjenje). Eshte nena qe i jep gji (njohuri e trasheguar nga te paret tane) qe e ben foshnjen te mbijetoje.

[uj me gaz]

Te ishte per foshnjen fuste gishtin e madh te dore ne goje (reagimi me ndjenje). Eshte nena qe i jep gji (njohuri e trasheguar nga te paret tane) qe e ben foshnjen te mbijetoje.

foshnja qan, kur i pihet per here te pare, instinktivisht. dhe nena i jep te pije. pas kesaj foshnja mesohet se duhet te qaje, kur i pihet dhe qan. e me vone meson e shume gjera te tjera si fjalet, ideologjite etj. etj. per te mbijetuar kuptohet.

[Smth_Poetic]

Ti bie vete me kembet e tua.
Kur nuk ka perdorur ARSYEN, perse ai xhunglaxhiu nuk hengri gjethet e bananes apo guret per te mbijetuar? Perse pikerisht bananen? Mos valle ngaqe i uritur pa majmunet te mbijetojne dhe tha me vete: "Hej po te hash keto frutat e verdha mbase mbijeton si majmunet" - LLogike dmth jo emocione dhe ndjenja.


Keto te tjerat nuk po i pergjigjem se nuk ia vlen, por po pres nga ty te me thuash nje shembull te vetem kur njeriu mbijeton pa arsye.

Ateher i bere edhe kafshet ti me arsye,llogjike.
Keto veprime behen instiktivisht si fillim pastaj kafsha i meson ato si papagalli qe perserit fjalet e tua .

Psh , ne fillim majmuni mbase ka provuar gjethet , mirepo si kane pelqyer , bile majmunet e pare edhe kane ngordhur duke provuar lloj lloj gjerash , derisa kane gjet bananen ......e njejta gje ka ndodh me te gjitha speciet......

njeriu dallon fale arsyes qe perdor .
cfare kafshet kane te perbashket eshte kureshtja....kureshtja per te pare,prek e provuar gjithcka para se ti mesojne se cilat gjera jane te vlefshme per ato.

Keshtu formohet cikli i mbijetes fale instiktit tek kafshet......ose per njeriun e xhungles ne rastin tone