Dallimet e Orthodhoksisë me Katolicizmin

[Seminarist]

Pra dallimet Katolik - Orthodhoks mund te ndahen ne tre kategori:
1-) Administrim
2-) Perceptim
3-) Ritual

Interesante eshte se nuk ka asnje pike doktrinore ne kishen ortodokse qe te mos e kete kisha katolike.

Trinitetin, e kane te dyja.
Hyj-njerishmerine e Krishtit, po ashtu.
Virgjinitetin e perjetshem te Marise dhe te qenit e saje Hyjlindese.
Kungimin = trup dhe gjak i Krishtit.
Shenjtoret.
Sakramendet.
Ikonat.
Kleriket.
Shkrimin e Shenjte.
Kane nje histori te perbashket qindra vjecare edhe atehere kur perceptohej ndryshe e njejta doktrine.

Po ti shtosh se shumica derrmuese e besimtareve te te dyja kraheve as qe duan tia dijne per perceptimet dhe se jeta e tyre brenda seciles kishe eshte ne keto vija njesoj, atehere keto dy kisha nuk kane se si te jene aq te papajtueshme.

[arbereshi_niko]

Purgatori

Ne sintoni me Eterit e Shenjte, teologjia orthodhokse flet per nje gjendje (stad) te papercaktuar definitivisht, ku te drejtet jane te qete e te lumtur e mekataret ne vuajtje te vazhdueshme. Behet fjale per nje gjendje me karakter joperfundimtar ( perpara Gjykimit Final ). Per ata qe kane vdekur me pak o me mekate te vogla te pa rrefyera, ose qe nuk jane penduar per mekatet qe kane kryer ne jete, flitet per pastrimin e ketyre mekateve o ne proven e vdekjes ose me ane te ndermjetimit te Kishes ( me lutjet dhe veprat e mira te besimtareve ). Ky ndermjetim eshte ne gjendje edhe te lehtesoje deri ne nje fare mase vuajtjet mekatareve qe jane te destinuar ne denim te perhereshem, keshtu deshmojne shume nga Eterit dhe disa nga lutjet publike te Kishes per te vdekurit ( psh. Lutja e trete ne gjunje ne te djelen e Rushajeve, qe i atribuohet Sh. Vasilit ). Keshtu ç’do falje e mekateve pas vdekjes vjen vetem prej zemergjeresise se Zotit, ne bashkepunim me lutjet e njerezve dhe pa qene e nevojshme per tu plotesuar asnje lloj “detyrimi” o “pagese”.
Kisha romano-katolike kishte arritur ne kohen e Koncilit te Lionit, te kosideronte gjendjen intermedio ( te ndermjetme )si nje stad definitiv dhe te pandryshuar. Duke konsideruar si te panevojshme lutjet per ata qe ishin te bekuar drejt shenjterimit dhe per ata qe ishin te denuar perfundimisht e te pashprese. Keshtu arrijne derisa te hipotizojne nje “gjendje ( stad) te trete” vuajtjesh por qe te kufizuar ( me limit) dhe ku qellimi te ishte “pastrimi” ( purifikimi ), ku edhe mekatet qe jane falur me pare duhet te kene nje fare “detyrimi”. Tradita orthodhokse sheh kete doktrine si nje gje esencjalisht krejt te huaj ne besimin apostolik, ku fundoset me tej per faktin qe nuk ka baza ne Shkrimin e shenjte, te nje stadi (gjendje) qe nuk eshte i te bekuarve per shenjterim dhe as i atyre qe jane te denuar per jete, mekatareve.
Purgatori lind nga te konceptuarit e denimeve kishtare (ekleziale) ku detyrimisht te korrispondonte nje denim per nje mekat te caktuar, ne kete jete ose ne tjetren; ose te nocionit te veprave supererogate ( e tepruar per aq sa duhet per shpetimin ), nje doktrine kjo qe i ka fillimet ne shekullin XIII me skolastiken, qe u konfermua nga Papa Clementi VI me 1343. Kjo doktrine per Orthodhoksine jo vetem qe nuk eshte e bazuar ne Shkrimet e shenjta por del ne kontrast me fjalet e Krishtit ( “sherbetoret e panevojshem” Lk 17,10 nuk gezojne merita te tepruara perse bene vetem detyren).
Te arrihet Idealja ne krishterim,si pretendim eshte teper i larte per orthodhokset besimtare eshte e paarriteshme aq sa s’behet fjale te tejkalohet ne mase…
Ne fund, Orthodhoksia mban rezerva serioze mbi çeshtjen e Purgatorit dhe me se e veshin Katolicizmi roman, ashtu si ne praktiken e indulgjencave ( ndryshe transferimi i miresise dhe meritave me teprice te Krishtit dhe Shenjtoreve per shlyerjen e detyrimeve dhe borxheve te mekatareve), qe po me te njejten llogjike i behet kurorezimi.

[arbereshi_niko]

Interesante eshte se nuk ka asnje pike doktrinore ne kishen ortodokse qe te mos e kete kisha katolike.

Trinitetin, e kane te dyja.
Hyj-njerishmerine e Krishtit, po ashtu.
Virgjinitetin e perjetshem te Marise dhe te qenit e saje Hyjlindese.
Kungimin = trup dhe gjak i Krishtit.
Shenjtoret.
Sakramendet.
Ikonat.
Kleriket.
Shkrimin e Shenjte.
Kane nje histori te perbashket qindra vjecare edhe atehere kur perceptohej ndryshe e njejta doktrine.

Po ti shtosh se shumica derrmuese e besimtareve te te dyja kraheve as qe duan tia dijne per perceptimet dhe se jeta e tyre brenda seciles kishe eshte ne keto vija njesoj, atehere keto dy kisha nuk kane se si te jene aq te papajtueshme.

Po mqs e thua zotrote..., mir!
Po si more, po tallesh ti? Si keshtu nuk paskan dallime te rendesishme ( pra te papajtueshme)..., a je ne binare ti ?
Po atehere ç'fare jane te gjitha keto shkrimet ketu larte???
Do te vazhdoj, pikerisht per ty, qe te shohesh sa ndryshime ka.
Ka te ngjare ajo qe thua ti, ne fillim te postimit, por qe me nje ndryshim, qe shume pika doktrinore te kishes katoliko-romane nuk ekazistojne ne kishen othodhokse..., pse? Pastaj ato qindra vjetet..., po dole ti o monsinjor me mbuluar diellin me shoshe? Po pse pak te duken ty 1000-vjet???!
Te gjitha sa ke elenkuar zoti monsinjor..., pothuaj te gjitha nuk jane njelloj te konceptuara, pasi perdor Krishtin por qe edhe ketu eshte nje nga divergjencat me te medha midis dy kishave ne fjale..., eshte fjala per "filioque" qe kisha romano katolike e ka shpikur..., pastaj ku edhe ajo herezia e kishes romane ku gjoja Shipirti i Shenjte buron njekohesisht nga Ati dhe Biri..., virgjrine e perhereshme te Marise po, por qe imakolata te thote gje ty!?..., pastaj shenjtoret..., he mos u bej si struci, kemi nje mije vjet te ndare, ku edhe shenjtoret nuk jane te njejte ( mos valle ke ndonje relikue te padre Pios ne xhep?), ketu duke filluar qe nga Agustini deri ne ditet tona, pra edhe me pare se 1000-vjet , shenjtet nuk jane te perbashket si do ti! , Pastaj ato Sakramentet ( qe te pelqen aq shume ty ti thuash ashtu ) ose si quhen ndryshe Misteret pasi keshtu te jep nje kuptim me te thelle..., lere me tej kur diskutohet per Kungimin, me duket sikur nuk ke patur rast te jesh prezent ne nje meshe latine... Nuk te vjen natyrale pyetja; "perse laiket nuk kane te drejte ti afrohen kupes, mos te dehen?)
Po kleriket, ç'do te thuash? Mos valle te pelqen edhe ty "celibati"?
Po mire ben a dere zi! Po duhet te zgjedhesh nje here e mire, pasi me dyshime je si puna atij qe;" Nga fry era, shkon timoni"!..., ja ç'thote Jakobi..., per tipa si ti, uniat!

......................
5 Në qoftë se ndokujt prej jush i mungon urtia, le t’ia lypë Hyjit, i cili gjithkujt i jep me ëndje e pa fjalë, dhe do t’i jepet. 6 Por le ta kërkojë me fe të gjallë, pa farë dyshimi; sepse ai që dyshon i përngjan valës së detit që e çon peshë era dhe e përplas. 7 Njeriu i tillë të mos mendojë se do të marrë gjë prej Zotit 8 – njeriu me dy mendje, i paqëndrueshëm në të gjitha udhët e veta.

[arbereshi_niko]

Qendrat apostolike;

Forma e “administrimit petrin” e Katolicizmit roman, eshte e njejta gje qe Roma i jep definicionin “ Qender Apostolike”, ku bazohen pasardhesit e papeve te Romes ne katedren e Apostullit Petro ( Pjeter).
Por me pare ne duhet te bejme nje dallim midis apostujve dhe pashkopeve; mgjs ne kuptimin orthodhoks po ashtu edhe ne ate katoliko roman, nuk ka dyshim qe peshkopet jane pasardhes te apostujve, por teologjia orthodhokse jep nje pasqyre me te gjere dalluese dhe midis ketyre dy roleve. Apostujt, te derguar nga Krishti per te shperdare Lajmin e mire ( Ungjillin ) te gjithe kombeve, kishin nje rol misionar ( dhe jo rastesisht Kisha orthodhokse i quan Shenjtet misioner qe ungjillezuan kombe si “ te barabarte me apostujt”): ndersa peshkopet, jane te ngarkuar ne nje qender stabile, me nje rol rezidencial te kufizuar. Vetem nje nga apostujt eshte i konsideruar peshkop ne te gjitha format , eshte fjala per Jakobin, qe rastesisht nuk vajti ne mision si apostujt e tjere, duke qendruar te perkujdesej per komunitetin e Jeruzalemit. Nese apostujt qe themeluan qendrat historike jane vendosur ne krye te tabelave te pasardhesve te apostujve, jane vene vetem si fillues te linjave episcopale, jo qe disa privilegje “apostolike” dehet ti trashegojne peshkopet e atyre qendrave. Shen Petro ( Pjeteri ), per shembull, eshte ne krye te dy listave, te Antiokise dhe Romes. Ne teologjine katoliko romane ( per aresye qe kuptohen vete, duke dashur te justifikohen privilegje apostolike per qendren romane) dallimi midis apostujve dhe peshkopeve eshte pak’sa i zbehte.

[arbereshi_niko]

Kleri;

Qe ne kohet e apostujve, Kisha ka thirrur ne sherbim, perveç burrave beqare( çelibati) edhe burra te martuar. Kur disiplina martesore u vendos ne Koncilet e Ankires (314),Nikeas(325),Gangra(350) dhe ne ate Trullan me 692, ku u respektua kjo tradite, me nje kusht te vetem qe peshkopet te zgjidheshin midis atyre qe kishin vendosur te kryenin jete murgjerore ( ku ne kete rast, po te ishte i martuar kandidati per peshkop, do te hiqej kurora , ku edhe te dy bashkeshortet ti dedikoheshin jetes murgjerore). Nuk ishte e lejuar nje martese pas veshjes, ku duhej te rikthehej ne gjendjen e mepareshme laikale. Kisha orthodhokse vazhdon te ndjeke kete tradite, pa as me te voglin ndryshim. Duke preçizuar qe ne kishen orthodhokse, ka prifterinj te martuar, jo qe martohen ( vetem ne rastin kur rikthehet ne laik, si me siper).
Perveç asaj, eshte mire te rikujtohet qe ne Kishen orthodhokse prifterinjte dhe dhjakonati i martuar jane te paret qe ofrojne ne jeten e tyre bashkeshortore nje imazh rigoroz ku te pasqyrohet mire Misteri i marteses. Keshtu, nuk mund te vishet ne Urdherat kryesor nje burre qe ka pas martuar nje grua te divorcuar ose te ve, ose qe te jete martuar per te dyten here.
Ne Perendim, ne Koncilin e Elvires, ne Spanje (306), i’u ndalua prifterise dhe dhjakoneve te jetonin me bashkeshortet e tyre, pas urdherimit ( veshjes). Mgjs kjo shpikje e re ishte denuar nga Koncili Trullan, fillun nje seri reformash dhe iniciativash, por qe kurre nuk munden krejtesisht, per te imponuar çelibatin ( beqarine ) nder klerike ( ku per fat te keq ky imponim la dore te lire bashkejeteses ose konkubinatit ), derisa ne dy Koncilet Lateranense ( 1123 dhe 1139 ) imponuan çelibatin me validitet universal. Papa aleksander III me 1180, imponon çelibatin edhe dhjakonatit ( por ne vitet e fundit dhjakoneve permanente te Kishes katolike romane i eshte ridhene e drejta te vishen edhe ne gjendje martesore.). Per Kishat orientale ( lindore) unite ( te bashkuara ) Romes, tandenca ne pergjithesi eshte te respektojne traditat e vendeve nga edhe kane preardhjen, por kur keto rregulla jane injoruar ose hequr ne menyre drastike ( psh. Kur i’u imponua çelibati klerit katolik oriental jasht territorit ne origjine, ky vendim beri qe te riktheheshin shume prej tyre ne Orthodhoksi, midis te cilave edhe disa dioqeza ne Amerike ).
Disiplina katoliko romane mbi çelibatin klerikal ( beqar ), ndonese vjen e justifikohet me aresye te forta, per Kishen orthodhokse nuk perben nje rregull ne konformitet me traditen e Kishes.

[Seminarist]

Ne matuferine tende me fantazi dhe frazeologji perverse, ti vazhdon te kembengulesh ne budallalleqe.

Ajo qe eshte thene nga une eshte se ka dallime mes ortodokseve e katolikeve, por qe sjane te papajtueshme dhe, se dyti, dallime qe sjane te llojit heretik.

Qe dallimet sjane te papajtueshme dhe sjane te llojit heretik, kete nuk ta them une. Ka nje grup te tere klerikesh, teologesh qe ta thone.
Me klasiku jane rastet e njepasnjeshme te patrikeve te K/pojes, qe kane hequr anatemat me kishen e romes dhe qe se fundmi prezenca e papes ne meshen ne kishen e patrikanes ne K/poje, ishte tregues i qarte i MOS-konsiderimit te katolikeve si heretike nga patriku ortodoks.

Po ti i ke hyre ketij diskutimi te ketushem me kembengulje dhe fjalor alabaku. Lre pastaj qe na i shpife me ato shkrimet e tua te nje lloji shqipeje arberLeshe te firmes Nike.

Ti je ArberLeshi_Nike par excellence!

[arbereshi_niko]

Kungimi ;

Edhe pse nje i krishter jo orthodhoks qe i mungon komplet mundesia qe te marre pjese ne kingim me kishen e tij, per aresye te ndryshme, ne raste te rralla ( persekucion, rrezik vdekje, i izoluar gjeografikisht, etj …) mundet ( me nje leje specjale e te jashtzakonte ) te marre Kungimin e Shenjte ne Kishen orthodhokse, por asnjehere kjo gje nuk praktikohet ne rast te kundert. Orthodhokseve u eshte e ndaluar te pranojne kungaten nga dore e nje prifti jo orthodhoks. Ne pamjen e pare te saj ndonse edhe te rrept ( per kete shpesh jane edhe kritikuar ), kjo norme eshte thellesisht ne linje me Kishen. Duke komunikuar ne Kungim me Trupin dhe Gjakun e Krishtit qe do te thote te pranosh dhe te pohosh qe; Kisha ku edhe po merr Kungaten gjindet ne plotesine e Beses Apostolike. Do te thote gjithashtu, ne fakt, qe te behesh pjesetar i asaj Kishe me titull te plote, duke perqafuar etiken, rregullat dhe disiplinen.
Pra duke kosideruar keto gjera, mund te kuptohet lehte perse eshte e ndaluar ne menyre apsolute te marrim kungaten nga klerike jo orthodhokse.
Qendrimi i Kishes katolike romane, qe lejon me lehtesi dhe me shume gjeresi te marrin kungaten ( Falenderimin e Shenjte ) besimtareve te saj ne Kishat e tjera, ku te cilat nuk i konsideron ne plotesi me Besimin e krishtere ( kononi 844 i Codit te Dirito Canonico te vitit 1983 ) shihet nga orthodhokset si nje akt renie ne nje relativizem qe nuk ka ndryshim nga ato te Kishave protestante.

[arbereshi_niko]

Ne matuferine tende me fantazi dhe frazeologji perverse, ti vazhdon te kembengulesh ne budallalleqe.

Ajo qe eshte thene nga une eshte se ka dallime mes ortodokseve e katolikeve, por qe sjane te papajtueshme dhe, se dyti, dallime qe sjane te llojit heretik.

Qe dallimet sjane te papajtueshme dhe sjane te llojit heretik, kete nuk ta them une. Ka nje grup te tere klerikesh, teologesh qe ta thone.
Me klasiku jane rastet e njepasnjeshme te patrikeve te K/pojes, qe kane hequr anatemat me kishen e romes dhe qe se fundmi prezenca e papes ne meshen ne kishen e patrikanes ne K/poje, ishte tregues i qarte i MOS-konsiderimit te katolikeve si heretike nga patriku ortodoks.

Po ti i ke hyre ketij diskutimi te ketushem me kembengulje dhe fjalor alabaku. Lre pastaj qe na i shpife me ato shkrimet e tua te nje lloji shqipeje arberLeshe te firmes Nike.

Ti je ArberLeshi_Nike par excellence!

O monsinjor, po mos u nzeh dhe mos e prish gjakun...
Nuk ishe ti qe the qe dallimet jane aq te vogla sa qe s'duken???
He pra mor bari pa dele..., kujdes se si ta thash me pare, je nje njeri i dyshimte, per faktin qe dyshon, ku me pavendosmerine tende..., do te gjeje "belaja", do mbetesh as mish dhe as pesh..., o dereziu ti!
uniat !

Shko e shiko se ç'eshte kjo...
(canone 844 del Codice di Diritto Canonico del 1983)

Por edhe nese ty nuk te ben pershtypje asgje, sepse ne vend te faqes ke batanie..., po ta kthej ne t'folmen teme...
Çka oreksi yt, nji here, perbuzte
Tash asht kthy, n’ushqimin tand…

Nuk me mbetet tjeter veç'se te uroj paqe dhe lumturi..., ne udhen e qorrsokakut.
Mos u harxho, te me pergjigjesh, per urimet...

[marcus1]

Ndërsa po ndiqja debatin tuaj, më vinte vazhdimisht një pyetje në kokë. Ju te dy, që i përkisni të njëjtës kishë, por që silleni me njëri-tjetrin sikur të jeni armiq, e konsideroni njëri-tjetrin vëlla në Krisht, apo heretikë? Just curious!

[Albo]

Ajo qe eshte thene nga une eshte se ka dallime mes ortodokseve e katolikeve, por qe sjane te papajtueshme dhe, se dyti, dallime qe sjane te llojit heretik.

Mua me habit guximi yt, qe merr persiper te japesh mendim per gjera qe nuk te takon, as ty e as mua te japim mendim. Nuk jane "besimtaret" qe i vene vulen ketyre gjerave, eshte Kisha Orthodhokse me peshkopet e saj. Ne besimtaret vetem respektojme ate qe Kisha na meson. Dhe per Kishen Orthodhokse, Kisha romano katolike eshte "skizmatike dhe heretike".

Kjo eshte arsyeja qe une i qendroj larg debateve ne kete teme. Krishti na meson qe te mos gjykojme njerezit e tjere mekatare por te shohim mekatet tona e te pendohemi per to. E jo me te merremi me "gjykimin" e Kishes. Kete detyre per te ruajtur Orthodhoksine e besimit Krishti ua caktoi apostujve te tij qe sot perfaqesohen nga peshkopet e Kishes.

Boll i bashkuat e i ndate kishat me nje fjale goje, se beheni qesharake.

Albo