Mehmet Bislimi

[Davius]

KOMANDANTI

(Komandantit Legjendar të UCK-së

Adem Jasharit)



Kur erdhe në këtë botë

Qetësinë e theve me zërin tënd

Kur ike nga kjo botë

Frigën e vrave me pushkën e gjatë...

Ti flisje pak puna të fliste shumë

Për lirinë që ëndërroje gjithmonë

Folenë e kishe ndër male tek shqipet.

As shtrojë s'donje, as mbulojë

Mitralozin e rëndë e kishte

Shokun më të mirë e të pandarë

Për liri të atdheut qëndrove

Luftove duke kënduar!

Vdekjen e munde mee këngë

Lotin e ktheve në shpresë

Trimat i bashkove me kushtrim

Për atdhe e flamur me forcën e Anteut

Qëndron kurdoherë

Roje e atdheut



Prekaz, '01

[Davius]

SHPËRNGULJA E JONË



As në kohrat biblike s'është parë

As dëgjuar ndonjëherë

Të dëbohen me dhunë

Nga shtëpitë e tyre

Shqiptarë, rreth një milion

I nxorën në rrugën e gjatë

Nën gjethet e lisit

Mos harroni, i bënë refugjatë!



Kukës, prill '99

[Davius]

MËRGIMI



Fillimisht diçka i papërfillshëm

Ngadalë e me kohë të rëndon

Nga qingj i butë që duket,

Të del ujk me dhëmbë!

Të devotshmit atdhetarë

I mplakë i dërmon

Buzëqeshjen ta tretë malli

Tkurresh dhe nuk mbetesh,

Sa një kokërr limoni.



Zvicër, '95

[Davius]

DJEPI



Djepi i tokës sime

Përkundi trimat tanë

Së bashku me ndjenjën

Atdheut për t'i dalur zot

Ninullat

Porosi këngësh për liri

'99

[bili99]

ZJARRI I VOTRËS SIME



Këtu nuk ka zjarr në votër

Bujaria është tretur ka herë

Njerzit janë shumë të akullt

Ngrohtësi nuk ka n'pranverë



Zjarri i votrës sime

Gjurmë e lashtë e historisë

Ditë shprese a stacion harrimi

Për ata që i mungojnë shqiptarisë



Zvicër, '94

Davius,
Rrofsh qe na ke sjelle vargje atdhedashurie nga poeti Mehmet Bislimi.
Kurre nuk do shuhet Zjarri i votres se poetit, kurre nuk do te shuhet zjarri i votres se shqiptarizmes - Kosoves, " Dite e Re" eshte Kosova dhe kurre Jo "stacion harrimi"

Luftetareve te lirise:

"Na mbrojtet vatanin me gjak,
Prush ne voter qe te ruhet.
Tym te dale mbi oxhak,
Emri mos te na shuhet......"
...........................................

Me nderime per vargjet dhe poetin Mehmet Bislimi dhe mbi te gjitha per personazhet-permbajtjen

bili99

[biligoa]

Mehmet Bislimi



KËTU I THONË DRENICË



Tahir Meha – Monografi



Redaktor:

Kadri REXHA



Recensent:

Bedri ISLAMI



Lektor:

Avni DEHARI



Desing & Layout

Adnan ASLLANI



Përkujdesje për botim:

Shoqata Kulturore Shqiptare”Mëmëdheu”

St.Gallen – Zvicër



Botues:

MKRSDÇJ

Departamenti i Çështjeve Jorezidente i Kosovës



U shtyp në shtypshkronjën

"Shkrola" – Prishtinë



Copyright © 2004

Autori & botuesi





- Jeta e një populli ka kuptim vetëm duke qenë i lirë.

E tërë filozofia e të qenit të lirë, s’është asgjë tjetër përveç

guximit dhe vendosmërisë për t’iu kundërvënë pushtuesit!...



- Autori

[biligoa]

Parathënie





Në fillim të librit të tij të ri " Këtu i thonë Drenicë" publicisti i njohur Mehmet Bislimi, në mënyrë tepër modeste, thotë se me këtë libër nuk ka dashur të bëjë asgjë tjetër, veçse të hapë portat për biografinë e një njeriu të rrallë, trimërisht i lartësuar dhe mrekullisht i njohur, Tahir Meha. Me synimin për të parë pikërisht këtë fakt, "hapjen e portës" për biografinë e një njeriu të njohur, u nisa ta lexoj këtë monografi, e cila tashmë gjendet në duart e lexuesit. Më shtynte gjithnjë ideja për të ditur më shumë për jetën e një njeriu, për të cilin, si çdo shqiptar, kisha dëgjuar shumë herë. Mbi të gjitha kisha dëgjuar për aktin e tij të qëndresës së 13 majit të vitit 1981, si njëri ndër epilogët e demonstratave të mëdha të pranverës së këtij viti. Kisha dëgjuar për luftën që ishte bërë atë ditë, në gjurmët e një beteje tjetër të njohur, të Ahmet Delisë, ashtu si do të dëgjonim më pas e do të mburreshim përjetë, me qëndresën e fisit të jashtëzakonshëm Jashari, të komandantit të përgjithshëm të UÇK-së, Adem Jasharit.

Njeriu mund t'i hapë portat e një biografie gjithsesi. Mund t'i hapë në një mënyrë që "portat" të duken të shqyera, pra të përçudnohet historia; mund t'i hapë "portat " nga vetja, ku autori të jetë më i merituar se sa njeriu për të cilin shkruhet, mund t'i hapë "portat" në mënyrë spekulative, duke i veshur fakte e ngjarje që nuk kanë ndodhur, si kemi lexuar në ndonjë biografi të kohëve të fundit.

E kisha kureshtjen për të ditur hapjen e portës për biografinë e një njeriu, i cili ndërsa kishte përmasat e një miti, nuk kishte ende një libër për të; i cili, megjithëse gjendej në dhjetëra e qindra faqe të dosjeve sekrete të zbulimit të fshehtë jugosllav e serb, përsëri nuk ishte i dritëzuar në historinë e popullit të tij; i cili, megjithëse i kishte këngët e tij dhe populli nuk i fal aq bujarisht këngët, përsëri mungonte në shtjellimin e plotë të së vërtetës. E kisha menduar këtë, sepse të bësh një akt si ai i 13 majit të vitit 1981, të të rrethojë ushtria serbe që në orët e para të mëngjesit, të të krijohet një qark rrethues prej disa brezash etj., jo vetëm që nuk është e rastësishme, por donte të thoshte se njeriu i rrethuar ishte bërë tashmë rrezikshmëri për sistemin, dhunën, shtypjen, vrasjet, mjerimin; donte të thoshte se njeriu, që kishte emrin Tahir Meha, kishte filluar të bëhej një shpresë, një thirrje, një rrugë që duhej ndjekur. Kjo rrugë ishte e rrezikshme, sepse ishte e papërfytyrueshme që forcat e sigurimit serbo-jugosllav të bëjnë gjithë këtë rrethim, në të cilin vriten më shumë se dhjetë milicë, plagosen më shumë se dyfishi i të vrarëve etj., vetëm se ashtu paskan menduar të bëjnë terror.

Normalisht shërbimi i fshehtë serb, UDB-ja, e kanë studiuar mirë objektin e goditjes së tyre, për t'i dhënë mësim të tjerëve dhe për të shuar çdo vatër rezistence. Nëse ndodhi e kundërta, nëse flakët e rezistencës u rritën, kjo është në nderin e bijve të Drenicës, të cilës i takonte edhe Tahir Meha, edhe i ati i tij Nebih Meha, të cilës do t'i takojë edhe dëshmori i mëvonshëm Beqir Meha, vllai i Tahirit.

Mehmet Bislimi, mendoj unë se, nuk ka hapur thjesht vetëm një portë. Unë mendoj se ai ka hapur njëkohësisht disa porta. Po ashtu ai ka bërë edhe një punë tjetër: ka biografizuar jetën dhe luftën e një njeriu, duke dhënë një vepër të dobishme. Më tej se kaq: një vepër të nevojshme. Edhe më tej: një vepër e cila ka qenë e domosdoshme të shkruhet. Fakti që ajo del në dritë në 23 vjetorin e rënies së Tahir Mehës, nuk do të thotë se ajo nuk ka qenë e punuar prej kohësh në mendimin e autorit. Do të thotë se mosngutja e deritanishme ka bërë që të kemi një libër të mirë në dorën e lexuesit, i cili, në se kthehem në fillimin e idesë sime, ka hapur disa porta.

Mehmet Bislimi është Drenicas, kjo do të thotë se ai e njeh mirë Drenicën. Ai ka bërë të ditur pjesë të historisë së saj, histori përmes së cilës ka kaluar edhe Tahir Meha. Duke i treguar lidhjet fisnore të Tahir Mehës, autori e ka parë të arsyeshme, dhe mirë ka bërë, që gjeografinë e trimërisë drenicase ta shtrijë përtej vatrës ku ka lindur Tahir Meha, përtej cakut të fisit të tij, duke e bërë kështu një simbol të një populli të përvuajtur, mrekullisht luftëtar.

Mehmet Bislimi është njëri ndër veprimtarët e hershëm të çështjes kombëtare. Me aq sa di unë, ai ka më shumë se 25 vite që është përfshirë në këtë përkushtim. Kjo do të thotë se më shumë se gjysmën e jetës së tij ai e ka bërë me idenë se duhet bërë më shumë për lirinë e Kosovës. Duke qenë kështu ai i ka njohur mirë rrethanat në të cilat janë zhvilluar ngjarjet ilegale në Drenicë, apo më gjerë se kaq, ka sjellë fakte të reja për fillesat e kësaj lëvizjeje apo për përmasat që mori ajo. Duke qenë i tillë, ai e ka njohur nga afër Tahir Mehën, familjen e tij, ka qëndruar në të njëjtën qeli burgu me të vëllain e Tahirit, dëshmorin e kombit Beqir Meha, e kjo do të thotë se jo rrallëherë, kujtimet e tij janë autentike. Ai ka mundur t'i shmanget "unit" që mund të dëmtojë një histori biografike, por nga ana tjetër, herë pas here, me stilin e thjeshtë rrëfyes, përzier me humorin që e ka edhe në jetën e përditshme, e bën historinë më të saktë, më bindëse e njëkohësisht më jetësore.

Mehmet Bislimi e shkruan këtë libër kur ka kaluar një kohë, disi e gjatë, pas ngjarjes së 13 majit të vitit 1981. Do të ishte dashur ta bënte më herët, por edhe kjo e ka të mirën e saj. Në këtë kohë ai është njohur me të vërteta të reja, me fragmente të dosjes së Tahir Mehës në organet e sigurimit të fshehtë serb, ndonëse jo plotësisht dhe kjo duhet bërë sa më parë. Ka pasur kohën e duhur të gjejë fakte të reja që nuk janë ditur deri më tash, të bëj analizën krahasuese të ngjarjeve, për të arritur në përfundimin e saktë se Tahir Meha nuk ishte një fragment i veçantë i lëvizjes ilegale çlirimtare të Kosovës, se ai ishte produkt i kësaj lëvizjeje dhe i vendit ku kishte lindur, të cilin po ashtu nuk e idealizon.

Tahir Meha e dinte se në rast lufte, Drenica do ta mbështeste. Herët a vonë kjo do të ndodhte. Ai, po ashtu e dinte, se do të kishte mes bijve të vendit të tij edhe plëngprishës. Të dyja përdallimet e Tahir Mehës do të shfaqeshin gjatë luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, dhe nëse përmasat e kësaj lufte do të ishin krejt të jashtëzakonshme, kjo do të kishte lidhje edhe me vizionin e Tahir Mehës për lirinë e atdheut të tij.

Shkrimi i biografisë së një njeriu të njohur, aq më shumë i një njeriu si Tahir Meha, ka vështirësitë e veta. Disa prej tyre janë, shpeshherë, të pashmangshme, sidomos kur ende shumë dosje janë pas një mijë e një çelësave. Mehmet Bislimi ka bërë të gjitha përpjekjet që përmes grumbullimit të materialit të futet përmes këtyre vështirësive, dhe nëse ndonjëherë nuk ia ka arritur, kjo ka ardhur më shumë nga mungesa e informacionit të fshehtë. Kjo edhe është e kuptueshme.

Narracioni i librit "Këtu i thonë Drenicë" është i thjeshtë, kjo do të thotë se është i bukur. Megjithëse Mehmet Bislimi është poet, ai nuk e ka futur në këtë libër përdorimin poetik të fjalëve dhe të fjalive, nuk ka rendur pas gjetjeve poetike, por ka dëshmuar thjesht, në një ndërtim tradicional të biografive, jetën e një martiri, si ishte Tahir Meha. Ndoshta kjo do ta bëjë librin më interesant.

Personalisht do të isha për një ndërthurje, disi më dramatike, duke shkuar disi tej asaj që është e përhershme në biografitë e një njeriu, por kjo nuk e zbeh librin. Një dëshirë e dikujt është vetëm një dëshirë, secili e sheh vetë rrugën që do të bëjë në përshkrimin e jetës së një heroi. Mehmet Bislimi e ka parë në këtë mënyrë, por dramatikja është ruajtur deri në fund. Dhe kjo i bën mirë librit të tij. Mehmet Bislimi i hapi portat për jetën e Tahir Mehës. Pra, ka hapur shumë porta. Duhej një libër i tillë. Dhe ky libër tashti erdhi. Është i mirëseardhur.

Bedri Islami

[biligoa]

( Fjala e redaktorit )



Emri i martirit Tahir Meha opinionit shqiptar dhe më gjerë iu bë i njohur me 13 maj 1981, datë që shënonte ditën e forcave të milicisë famëkeqe jugosllave. Asokohe Kosova vlonte nga demonstratat mbarë popullore që e kishin goditur për vdekje Jugosllavinë. Masat që kishte ndërmarrë pushtuesi kundër demonstruesve dhe diferencimet ishin të paefektshme. Zemërimi i Kosovës sa vinte e rritej. Ndaj, shteti, për ta frikësuar një popull të tërë, me qëllim nënshtrimi, e ngriti në ligj dhe aplikoi metodën e shfarosjes së familjeve të shquara shqiptare. Si fillim i fushatës u zgjodh Drenica kryengritëse dhe pikërisht Prekazi heroik. Pra, në datën e cekur më sipër, forca të shumta të milicisë dhe të ushtrisë e rrethojnë shumëfish kullën e Nebih Mehës mbi të cilën Serbia e derdhi tërë mllefin dhe urrejtjen shovene përmes zjarrit, hekurit dhe barotit. Tahir Meha me të atin plak, Nebihun, si dhe me mbarë familjen qëndruan dhe luftuan deri në flijim, duke e kthyer kullën e tyre në një kala të pamposhtur, në një mit modern. Menjëherë pas kësaj tragjedie të rëndë, shtypi dhe mjetet elektronike të Beogradit, si dhe ato të pushtetit vasal në Kosovë, Tahir Mehën e shpallën terrorist, ndërsa TV Shqiptar, Radio Tirana, gazetat:“Zëri i Popullit“,“Zëri i Kosovës“ dhe shtypi revolucionar i kohës,Tahir Mehën, fshatarin e përvuajtur të Prekazit, e ngritën në nivelin e heroit.

Nga dita e rënies heroike e deri me sot, pothuajse një çerek shekulli, emri dhe vepra e Tahir Mehës, jo vetëm u mbajtën gjallë në zemrën e kombit shqiptar, por ata u bënë edhe gurrë e pashtershme frymëzimi dhe shembull i lartë vetëmohimi për rininë tonë liridashëse. Në ruajtjen e emrit, veprës dhe të kujtimit të Tahir Mehës rol të madh ka luajtur edhe muza popullore, vlerësuesja e pagabueshme e moralit të shpirtit kombëtar. Në këto dhjetë vitet e fundit, në shtypin shqiptar, emri i Tahir Mehës dhe i familjes së tij, është zënë në gojë sipërfaqësisht, sa për të thënë diçka, por a është e mjaftueshme vetëm kaq?

Nxënësit, studentët dhe mbarë populli kërkojnë të dinë më tepër për rrënjët, jetën, edukimin dhe veprën e Tahir Mehës. Një punë të këtillë ia kemi borxh martirit që ra për të mos rënë Kosova në ditët e veta më të rënda. Prandaj libri monografik: ”Këtu i thonë Drenicë” për Tahir Mehën, që po i afrohet lexuesit, besoj se e lanë këtë borxh të kamotshëm, si ndaj heroit ashtu edhe ndaj lexuesit. Libri vjen nga autori Mehmet Bislimi, veprimtar i orëve të para, poet e publicist, militant si dhe bashkëfshatar i heroit. Pra, Mehmet Bislimi jo vetëm e ka njohur Tahir Mehën si një person të fshatit të lindjes së tij, por ai heroin e ka prekur nga afër, si në kohëra të mira ashtu edhe në kohëra të liga dhe, ndonëse jo moshatarë, të lidhur rreth një ideali, vazhdimisht së bashku i kanë qarë hallet e Kosovës së robëruar. Vlerë tjetër e këtij libri është puna dhe serioziteti i autorit për ta dhënë sa më besnikërisht figurën e Tahir Mehës. Libri për jetën dhe veprën e Tahir Mehës i autorit Mehmet Bislimi i plotëson të gjitha elementet që i duhen shkrimit të një monografie të mirëfilltë. Prandaj përgëzoj autorin për punën e tij.



Kadri REXHA - letrar

[biligoa]

Në luftë për liri kombëtare nder shekuj, luftëtarët tanë u shquan duke bërë sakrificat më sublime, duke dhënë shembullin e sprovës së madhe në shërbim të atdheut. Ata me guximin, treguan shpirtin e tyre human dhe para vetës vunë çështjen e përgjithshme të kombit, duke u flijuar në altarin e lirisë.

Populli ynë nëpër shekuj u përgjak, por krenarinë kombëtare e ruajti me fanatizëm. Ai edhe sot i ruan të gjalla kujtimet për bijtë e vet më të mirë, futur thellë në gjirin e historisë sonë të re e të vjetër. Heronjtë tanë, me aktin e tyre të guximshëm u bënë udhërrëfyes për brezin e ri. Ata mahnitën bashkëkombësit e vet në kohë dhe hapësirë, por edhe të tjerët me përkushtimin e tyre ndaj çështjes sonë të pazgjidhur. I tillë ishte edhe Tahir Meha, i cili me qëndresën e vet edhe sot i vë në dilemë shumë strateg të artit ushtarak, për shkak të rezistencës, që e bëri kundër një makinerie policoro-ushtarake të ish- Jugosllavisë.

Tahir Meha e përgjaku 13 majin, ditën e organeve të shërbimit të sigurimit të Jugosllavisë, pjesëtarët e së cilës në Prekaz lanë kokën e vet, për më keq „famën“ e njësitit special rënë përtokë!

Me 13 maj 1981 ndërmjet aparatit shtypës të atij pushteti dhe popullit shqiptar, krisi pushka e parë pas një pushimi më shumë se tridhjetëvjeçarë, pra që nga rënia e Ymer Berishës me 1949. Kjo pushkë foli shumë për ata që e kuptuan, duke i dhënë edhe rezultatet e saj të para për ata që punuan në këtë drejtim, frytet e së cilës po i prekim e përjetojmë ne sot.

Megjithëse rrugët e lirisë në Kosovën e sotme, ende janë të padefinuara, të gjithë ata që ranë për këtë qëllim, popullin tonë e futën në rrugët e lavdishme, në rrugët e pakthimta drejt lirisë e cila do shtytje të fortë edhe më, për të mos e mohuar gjakun e dëshmorëve tanë e së bashku me ta edhe gjakun e Tahir e Nebih Mehës, martirë të lirisë.

Tahir Meha ne mesin e atyre qe ranë për atdhe, nuk kishte ndonjë emër të veçantë. Ai as që kishte punuar për të pasur emër-ngase ishte trashëgimtar i drejtpërdrejtë i familjes së Emin Latit-bashkëluftëtarit të denjë të Azem Bejtë-Galicës. Përkundrazi, ai e kishte për detyrë që ta ruante emrin e madh të Emin Latit-Mehës, duke e bërë atë edhe më të ndritur me aktin e rezistencës së tij. Tahir kishte dëgjuar shumë për luftërat e Azem Galicës nga gjyshi i tij dhe nga babai i tij, pastaj nga Bajram Zena, Xhemë Ternavci etj. Tahiri për luftën e kaçakëve kishte dëgjuar si të thuash nga dora e parë e bashkëluftëtarëve të Azem Galicës.

Tahiri ishte brezi i tretë pas Eminit e Nebihut, që pushkën nuk ia ndanë pushtuesit serbosllav gjatë tërë shekullit të njëzetë. Kjo familje këtë e dëshmoi edhe në luftën e fundit që u zhvillua në Kosovë, me ç’rast ra dëshmor edhe i vëllai i Tahirit, Beqir Meha.

Pa dyshim se në vitin 1981 ishin demonstratat e fuqishme të asaj pranvere që i dhanë grushtin vendimtar ish-Jugosllavisë e cila më nuk u ribë. Edhe atë ish-Jugosllavi Millosheviqiane që më pas qarqet shoviniste serbe tentuan ta mbajnë artificialisht të gjallë, Ushtria Çlirimtare e Kosovës e vrau me pushkën e lirisë.

Tahiri, në mënyrë shembullore e njihte jetën e Kaçakut, ngase e kishte mësuar shumë mirë nga gjyshi i tij Emini. Atë e kërkonte pushtuesi për ta burgosur, ngase i kishte kthyer pushkën dhe nuk po i bindej, që të jetonte si rob. Rezistenca e Tahir Mehës është e lidhur pazgjidhshmërisht me përpjekjet e pareshtura të popullit tonë për liri. Akti i rënies së tij s’është asgjë më shumë se sa finalizim i këtij misioni i cili po bënte dritë në atë shtegrrugë të nisur kaherë. Tahiri me aktin e rezistencës së tij përshpejtoi lëvizjen e proceseve kombëtare duke qenë vet në rend të parë si shembulli më unikat.

Pushka e Tahirit, është pushka e parë lajmëtare e cila u drejtua nga një atdhetar i thjeshtë i Prekazit kundër ish-Jugosllavisë titiste. Kjo pushkë përgjaku 13 majin e vitit 1981, duke e goditur pushtuesin jugosllav në shtat, në mënyrë që nga ky moment shqiptarët të mendojnë dhe të veprojnë për t’i bashkuar mendjet dhe pushkët e tyre për të ecur përpara.

Me këtë monografi për jetën dhe veprën e Tahir Mehës, nuk pretendoj se i kam thënë të gjitha, as që i kam mbyllur portat për një studim tjetër më shkencor e më të arrirë për Tahirin. Përkundrazi, mendoj se kam hapur porta për të trokitur në derën e kullës- legjendë të veprës së madhe të Tahir Mehës.

E ndiej se e kam pasur borxh për ta shkruar këtë monografi, ngase veç të tjerash Tahir Mehën e kam njohur personalisht, që nga rinia ime e hershme. E kam shërbyer me dhjetëra herë me kafe e çaj në kullën tonë të dikurshme, kur ai me babë Nebihun dhe me të vëllain Beqirin na vizitonin shpesh. Kam dëgjuar sa e sa herë prej tij për domosdoshmërinë e rezistencës kundër këtij pushtuesi barbar. Kam dëgjuar prej tij sa e sa herë edhe romuze të këndshme, por edhe betimin që e kishte bërë që të mos dorëzohej i gjallë. Pamja e tij burrërore, veshja e tij pedante, natyra e butë e plot humor, pa dyshim edhe përsosmëria e tij në përdorimin e fjalës dhe armës ishin veçori dhe shkathtësi të veçanta që ai i posedonte. Ai e kishte edhe një të ndenjur të veçantë këmbëkryqi, tërë krenari me duart mbi gjunjë, me kafenë që e vinte në maje të gjurit, me revolen përpara dhe bombat për rreth saj. Ai kishte një dashuri të veçantë për armët, dhe të veçanta i gjente ato. "Si armët e Tahirit ma!" – thoshin bashkëmoshatarët e tij. Tahiri kishte një fytyrë të pastër me flokë të krehur me kujdes dhe të kthyer mbrapa. Kishte një zë të trashë burri dhe herë-herë kollitej, më tepër, për ta shprehur krenarinë e tij. Tahiri atë që e thoshte edhe e bënte. Ndaj e kisha si një barrë mbi supe që me duhej ta zbrazja në letër, e kisha si një borxh që me duhej ta përmbushja para personalitetit të tij. Ai sa herë na thoshte: “Djema, kur të luftoj unë do të shkruajnë gazetat!“ E ndiej për obligim që t'i falënderoj të gjithë ata që më ndihmuan duke kontribuar, me kujtimet, me të dhënat e tyre, që ishin të panjohura deri tani dhe me mendimet e tyre të vlefshme për të bërë një punë kaq të vogël e modeste, siç është ky libër imi, krahasuar me veprën e madhe të Tahir Mehës që e bëri për ne dhe për popullin shqiptar në përgjithësi.



Zvicër, mars 2004

Autori - Mehmet Bislimi

[biligoa]

Në mesin e viteve të ‘70 shek. XIX, Perandoria Osmane kishte rënë në krizë të thellë ekonomike dhe politike, duke mbetur shumë mbrapa Evropës, si pasojë e qeverisjes me metoda të stërvjetëruara anadollake. Shtypja që po ushtronte kjo perandori po rritej për ditë e më shumë përballë popujve të tjerë të cilët ishin me vite nën pushtimin osman. Njëkohësisht kjo shtypje, ky shfrytëzim i egër me taksa e xhelep po jepte shenjat e pashmangshme të një kryengritjeje të popujve të Ballkanit. Në këtë vazhdë edhe në trevat shqiptare po ziente vullneti i ndrydhur i lirisë që priste të shpërthente gjithandej tokave shqiptare si në Korçë e Gjirokastër,Mirditë e Dukagjin, Malësi e Drenicë, Llap e Kaçanik etj.

Në korrik të vitit 1876 Serbia dhe Mali i Zi, të përkrahura nga Rusia, i shpallën luftë Turqisë, por pas një rezistence të vogël, Turqia i theu keq këto përpjekje të serbo-malazezve. Ngase të përkëdhelurit e Rusisë humbën, në prill të vitit 1877, Rusia i shpalli luftë Turqisë. Përderisa ushtria osmane po pësonte humbje të mëdha nga forcat ruse, si dhe nga rreziku permanent që po e humbiste edhe Stambollin, Porta e Lartë kërkoi armëpushim. Si pasojë e kësaj në Shën-Stefan u bë një lloj paqeje në fillim të marsit të vitit 1878, ku Serbia, Mali i Zi dhe Rumania do të njiheshin si shtete, ndërkaq Bullgaria do të shpallej autonomi, nën sovranitetin e Perandorisë Osmane. Traktati i Shën-Stefanit jo vetëm që Shqipërinë e la nën sundimin turk, por edhe e cungoi shumë rëndë territorin e saj në favor të Bullgarisë, Serbisë dhe Malit të Zi.

Në këto rrethana një grup patriotësh shqiptarë që po vepronin në Stamboll me 1877, formuan “Komitetin Qendror për Mbrojtjen e të Drejtave të Popullit Shqiptar“. Aty ishin bashkuar patriotët e kohës, si: Abdyl Frashri, Vaso Pasha, Sami Frashri, Jani Vreto, Zija Prishtina etj. Ata nxorën një memorandum duke ia drejtuar Fuqive të Mëdha, për t’i bërë të ditur botës së aspirata e popullit shqiptar është njohja e tij si një popull i bashkuar, mosprekja e tokave dhe kufijve të tij dhe njohja e tij nën një administratë autonome shqiptare. Me dhjetëra patriot të shquar të kombit përgatitën terrenin nëpër krahina të vendit tonë për të organizuar më mirë këtë lëvizje e cila pas pak u vendos me qendër në Prizren me emrin “Lidhja e Prizrenit”. Lidhja e Prizrenit gjatë formësimit të saj, formuloi programin politik e kombëtar, pastaj ngriti nëpër të gjithë vendin organizmat e saj drejtues politikë e ushtarakë për realizimin e programit kombëtar.

Si duket me Traktatin e Shën-Stefanit Fuqitë e Mëdha u frikësuan nga zgjerimi i mundshëm i Rusisë në Evropë, prandaj nën presionin e Anglisë dhe të Austro-Hungarisë Rusia u tremb dhe pranoi të ulet në bisedime në Kongresin e Berlinit (më13 qershor 1878). Evropa dhe fuqitë vendimmarrëse me padrejtësitë e tyre që i bënë ndaj shqiptarëve i dëmtuan edhe më tokat shqiptare duke e shtyrë popullin tonë në përgjakje të pareshtur. Si i tillë ky popull u detyrua pashmangshëm që të mbrohej nga pushtuesit e shumtë. Pasiqë fuqitë e mëdha bën padrejtësinë më të madhe të mundshme në historinë e njerëzimit, në dëm të shqiptarëve, ne u detyruam të mbrohemi, në rend të parë si qenie e më pas edhe si komb. Menjëherë pas Kongresit të Berlinit, Konferencës se Ambasadorëve, si dhe më vonë Traktatit të Fshehtë të Londrës, Serbisë iu dha drita jeshile dhe kjo e fundit tani më kishte bërë planet dhe elaboratet, për shpërnguljen me dhunë dhe asgjësimin e shqiptarëve nga tokat e veta! Mu në janar të vitit 1913, xhandarmëria e Serbisë, filloi një dhunë të padurueshme mbi shumë vise shqiptare, pra në të njëjtën kohë edhe në Prekaz të Drenicës.



Atdhetar i shquar, tribun popullor që gëzonte autoritet. Udhëheqës i Kuvendit Popullor që u mbajt në Morinë të Drenicës në mars të vitit 1903, ku morën pjesë mbi 5000 burra të të gjitha viseve shqiptare. Aty u vendos dhe u lidh besa për të mos u nënshtruar para pushtuesit. Ahmet Delia ra heroikisht në Prekaz të Drenicës në shkurt të vitit 1913 në përleshje me forcat shoviniste të xhandarmerisë serbo-malazeze.

Përleshja e përgjakshme që u bë në Prekaz ndërmjet bandave të xhandarmërisë serbe dhe bashkëluftëtarëve të Ahmet Delisë (shkurt 1913), shënoi fillimin e pakënaqësive të shqiptarëve (për padrejtësitë që Evropa i bëri ndaj tyre). Me këtë rast, botës së civilizuar, shqiptarët i treguan se nuk do t’i njohin as edhe një herë kongreset e ndryshme të cilat ndanë tokat tona sipas shijeve të shteteve grabitqare fqinje. Evropa, në fakt, nuk e dëgjoi zërin e shqiptarëve për një shekull të tërë lufte e përgjakje, dëbimi e dhunimi, burgosje e izolimi, djegie e masakrimi që Serbia i ushtroi mbi popullin tonë! Mirëpo, Prekazi që ndodhet në zemër të Kosovës, i tregoi botës se sëpata e Ahmet Delisë do të godasë pa mëshirë çdo marrëveshje që do të bëhet në dëm të shqiptarëve. Që nga rënia e Ahmet Delisë e deri të rënia e komandantit legjendar të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës Adem Jashari ka një lidhje. Kjo lidhje gati njëshekullore është ajo që e mbajti gjallë frymën tonë kombëtare. Tahir Meha duke i dëgjuar këto gjëra si: historirat dhe bëmat për Ahmet Delinë, për Shaqir Smakën, Azem Bejtën, Mehmet Delinë, Emin Latin, Bajram Zenën, pastaj për shumë trima të kohës si ata të Lidhjes së Prizrenit e deri tek Shaban Polluzha e Mehmet Gradica, kishte gjetur frymëzimin dhe qëllimin e rrugës së tij prej patrioti. Kishte gjetur rrugën e tij prej guximtari, që në momentin e duhur të jepte gjithçka prej vetes në shërbim të atdheut e të shoqërisë në përgjithësi, duke u bërë shembull i flijimit për brezat që do të pasojnë, gjithnjë drejt shtigjeve të lirisë së atdheut tonë të dashur.