Cfare mendonin reformatoret per Kishen Ortodokse te Lindjes?

[Seminarist]

Dmth cili ishte qendrimi i reformatoreve edhe i Lutherit ne vecanti, karshi Kishes Ortodokse te Lindjes. A ka qene ne qarkullim idea per tu bere pjese e Kishes se Lindjes?


Lutheri ka qene gjithesisht pozitiv karshi Kishes Ortodokse te lindjes, vecanerisht sepse ajo refuzonte shume prej gjerave qe ai si pelqente se shumti nga Kisha Romano-katolike si : Celibati (mosmartesa e prifterijve), supremacia e Papes, Purgatorin, Indulgjencat, edhe Kungimin (komunionin) me buke vetem. ai me se shumti i referohej praktikave edhe besimeve te "Kishes Greke", sic e quante ai, si evidence se Katoliket kishin devijuar prej parimeve mbi te cilat te krishteret e hershem ishin bazuar.


Lutheri nuk tentoi kurre te ngreje ndonje ure lidhjeje me Kishen e Lindjes, por disa prej ndjekesve te tij bene ashtu.
Filip Melanchthon punoi me Demetrios Mysos, nje Diakon i derguar prej Patriarkanes se Konstandinopojes, per te hulumtuar levizjet religjioze te reja ne Gjermani, edhe per te kompletuar nje perkthim apo parafrazim te Rrefimit te Augsburgut, te quajtur Augustana Greaca. Mysos i ishte ngarkuar detyra ta merrte dokumentin ne Konstandinopol, por ai vdiq gjate udhes.

Disa Theolloge Lutheriane ne Tubingen.....


(jam vone...)

vijon.....

[Seminarist]

...u perpoqen qe te krijonin nje lidhje edhe me te ngushte. Hyrja mbi "Ortodoksine lindore" ne Enciklopedine e Oksfordit ne lidhej me reformacionin, e botuar prej Hans J. hillerbrand, raporton :

Luterianet ishin te bindur se ata (ortodokset), se sa Roma, ishin Kisha e vertete apostolike, edhe keshtu krijimi i nje lidhje te ngushte me Kishen e nderuar Greke, te futurit ne liste te mbeshtetjes se tyre kunder papatit, edhe madje edhe te hyrit ne Komunion (bashkim) me kete Kishe apostolike do te kish qene nje fitore sensacionale. Keshtu ne vitin 1575, ata derguan Augustana Graeca patriarkut Jeremia II (vdekur me 1595), duke i kerkuar mendimin e tij. Aty doli per gjashte vitet e ardheshme nje korenspondense miqesore por e prere te letrave te ndryshme doktrinore (tre letra nga secila ane, duke arritur nje total prej 400-faqeve te printuara). U diskutuan pika themelore, duke perfshire autoritetin e Shkrimit edhe Tradites; Filioku-en; natyren e Kishes; hirin; vullnetin e lire, edhe Sinergjizmin (shenim Klod: nje term i perdorur nga kisha ortodokse, qe do te thote 'bashkeveprim', qe shpjegon se Hiri edhe veprat jane bashkevepruese ne shpetim edhe jo vetem njera prej tyre); drejtesimin; besimin, edhe veprat e mira; praktikat e kungimit; prifterine edhe administrimin; lutjet per te fjeturit (vdekurit); ndrehyrjen e shenjtoreve; festat edhe agjerimet; edhe murgjerine.
Pervec atyre mesimeve qe Kisha Orthodokse i ka refuzuar prej Kishes katolike romane, ndryshimet ne mesimet kishtare edhe administrimin, te parashtruara prej luterianeve, u refuzuan nga Ortodkset, te cilet po ashtu shprehimisht, ishin te nje mendimi me katoliket ne shumicen e ceshtjeve te parashtruara.

[Eni]

indulgjencat jane akoma ne fuqi per Kishen Katotike Romane ?

[Seminarist]

Me siper Eni, po behet fjale, po ta versh mire, per mesjeten. Koha e reformatoreve si Luter edhe pasuesit e tij, qe jane te gjithe te shek 16 te.

Megjithate, me koncilin e Trenit, koncili kundra reformator i katolikeve, vertet pati nje ndryshim ne praktiken e katolikeve ndaj disa abuzimeve (jo doktrinore, por abuzim me menyren e te praktikuarit te indulgjencave etj), por doktrinalisht, me sa di une, indulgjenca ka mbetur esencialisht deri me sot ne Kishen katolike...

Kisha ortodokse kundershton natyren teper racionale te kesaj lloj teologjie, dmth perpjekjen per te vendose caqe edhe peshore ne te gjitha veprimet shpirterore. Megjithate pranohet deri diku se nderhyrja e shenjterve, apo veprave te mira ne kete jete, do te ndihmojne shpirtin ne diten e gjykimit. Mos harrojme se thuhet se do te gjykohemi per gjithshka qe kemi bere e thene. Kjo nuk eshte shaka...


Nuk ke hasur ndonjehere ti libra lutjesh katolike me indulgjenca te leshuara nga papa, ps nqs thua tre "Ati yne..", apo "te falem Mari.." ?

[Eni]

pikerisht se kam hasur ne indulgjenca, po pyes.

Kryesisht une di qe indulgjencat kane qene teper ne perdorim, sic e ke shprehur e ti ne Mesjete. Por s'kam lexuar gje mbi ekzistencen e tyre dhe ne kohet e reja apo ato te sotmet.

Prandaj e pyeta, indulgjenac "de jure" a ekziston e sot ne traditen katolike ?

[Seminarist]

Po po me pra mo te shkreten, ate te kom thone edhe une..

ja lutu ti tre "Ati yne.." per shembell edhe te jan e fale simas papes disa vite "Buesse" (i thone gjermonet, se ne gjermanisht i kom lexu une), ose disa vjet penese...


Praaktike e refuzume ne Kishen ortodokse...

[deshmuesi]

Jam pak konfuz tek ky varg qe ti ke sjelle , ku thua:
" Megjithate pranohet deri diku se nderhyrja e shenjterve, apo veprave te mira ne kete jete, do te ndihmojne shpirtin ne ditene gjykimit."
Do te kisha deshire qe te me sqaroje pak se si ta kuptoj kete varg.
Me respekt Deshmuesi.

[Seminarist]

Deshmues!

Qe te te sjelle deshmi biblike ku thuhet se veprat e tua personale, jo vetem qe do gjykohen ne diten e gjykimit, por madje do te jene esenciale per te pare se sa e vertete eshte pohimi yt se je i Krishtit, besoj se nuk ka nevoje...

Ndersa per nderhyrjen e shenjterve qe na ndih ne gjykim, ky mesim eshte i hershem ne krishterim, edhe (mua personalisht po ashtu) na duket se eshte plotesisht ne pajtim me frymen edhe mesimin biblik.

Mesazhi bilblik i njerezimit eshte se ne kemi ndikim tek njeri-tjetri...

cdo gje qe bejme ka pasoja personale por edhe kolektive.

Mekati nuk eshte thjesht nje dicka personale, duke perjshtuar pasojat kolektive qe ai sjell, edhe ne te kundert po ashtu e mira qe dikush ben, nuk eshte dicka vetem qe i sjell dobi personit qe e kryen, por kjo e mire kap edhe permasat kolektive.

Prandaj edhe ne Bibel apo krishterim, njerezimi, edhe per me teper Kisha, eshte pare si nje Trup (dmth person), ku te gjitha pjeset japin e marrin.

Ketu hyn edhe esencialisht ndermjetimi i shenjterve, dmth atyre qe plotesuan pjekurine ne Krishtin, u bene si Ai, arriten masen e pjekurise thote letra e efesianeve...edhe duke qene si Krishti, ne Krishtin ata behen objekte te ndricimit shpirterore, ne kuptimin shume te gjere te fjales....por gjithnje jo jashte Krishtit, edhe prej vetes, por prej edhe ne Krishtin, edhe per shkak te tij.

[deshmuesi]

Klodi faleminderit per pergjigjen. Perseri kam disa gjera per te diskutuar se bashku. Ju thoni se ne diten e gjyqit ne baze te veprave do te provohet se sa i krishtere ke qene.
Ne lidhje me kete fakt me duhet te them se, nese nje i krishtere, del para gjykatores se krishtit dhe gjykohet, ai nuk ka qene asnjehere besimtar dhe ndjekes i Krishtit dhe keshtu ai eshte gjithmone nje fajtor dhe nen denim te mekatit. Po te sjell dy fakte per kete. Jezusi ju tha apostujve se, kush Beson tek une , nuk vjen ne Gjyq. Kjo thenie e Krishtit ka nje kuptim teper fondamental. Te mos shkosh ne gjyq, se pari do te thote , te mos gjendesh fajtor. Gjyqi i Perendise nuk do te nxjere askend te drejte, sepse cdo njeri para Perendise eshte vecse mekatar. po keshtu kemi fjalet e Jezusit tek MAteu ,ku midis te tjerash thote: Perpiqu qe te vish ne paqe me kundershtarin tend perpara se ai te te shpjere ne gjykate, ku gjykuesi te mer e te fut ne burg . te bijesh ne paqe me kundershtarin tend , do te thote: te pranosh Krishtin perpara se Perendia te vije dhe te gjykoje boten(pra sot eshte dita). Njeriu eshte kundershtari i Perendise , per shkak te mekatit. Pra Jezusi thote se, nese vjen ne paqe me kundershtarin tend , perpara se ai te te coje ne gjyq, ti i je shmangur gjykimit (kush beson tek une nuk vjen ne gjyq), dhe nuk je ne bangon e ta akuzuarve. Po keshtu apsotulli Pal thote se ne, (te krishteret) do te gjykojme engjet. Por si mund te gjykoje engjejt nje njeri qe vete eshte para gjykatores se Krishtit? si mund te jete i Krishtere nje nejri qe gjendet para gjykimit te krishtit? Gjithmone flas per diten e gjykimit te madh.
Pra perfundimisht themi dhe besojme plotesisht fjalene Kristit i cili tha se, te gjitha ata qe besojne tek une , nuk vijne ne gjyq. Te mos vish ne gjyq do te thote te mos jesh nen denim te mekatit, pra te jesh hequr nga mekati. Te jesh i hequr nga mekati do te thote , te mos jesh nen Ligj, sepse ligji eshte per te gjykuar te padrejtit ne diten e fundit. Por ne mekatet na u falen me ane te Krishtit, dhe keshtu Ligji nuk ka me fuqi ndaj nesh , sepse nuk jemi nen ligj por nen hir. Cdo mekat i yne eshte i justifikuar , ose i paguar prej Gjakut te Krishtit ne kryq. Nuk eshte mesim i drejte dhe biblik qe te thuhe se , te krishteret do te gjykohen njesoj si bota. Krishti ben nje ndarje drastike midis botes dhe besimtareve. Per Perendine je ose mekatar, ose i paster nga mekati , me ane te besimit tek Krishti. Dhe ai qe eshte i paster nga mekati , eshte i cliruar nga denim dhe gjykimi(pra nuk vjen ne gjyq sepse nuk eshte fajtor para Perendise.
# Persa i perket nderhyrjes dhe ndihmes se shenjterve ne diten e gjykimit , une kam kaq kohe qe e lexoj biblen por nje dicka te tille nuk e kam hasur. Nuk kam deshire qe te polemizoj, kjo eshte perzgjedhja jua ne te cilen ju besoni. Por mendimi im ne lidhej me kete gje eshte se, asnje shenjt apo njeri ne kete bote nuk mund te te doje me shume se Perendia , i cili kryqezoi birin e tij ne kryq per mekatet e tua. Po keshtu cdo nejri qe del para gjykatores se Krishtit eshte vecse fajtor. Ne gjyqin e Perendise nuk do te jete si ne gjyqet nejrezore. ku mund te dalesh edhe i drejte. Perendia e njeh gjithsecilin perpara se ai te linde dhe perpara se ai te vije ne gjyq. Psh. nese dikush shkon para gjyqit te Krishtit , ai shkon jo per faktin se eshte mekatar dhe nen denim te mekatit, por sepse nuk e ka pranuar dhe besuar Krishtin(Gjon16:8-9)Shluyesin e mekatit, keshtu ai do te ndodhet i vetem perapra gjykimit me drejtesi qe Kirishti do te beje , dhe nuk mendohet qe ndokush qe nuk ka besuar tek Krishti te dale i drejte. Mendon se nje shenjt ka pushtet qe te te ndihmoje ne kete rast dhe te dala para gjykimit te Krishtit, dhe te te jape mundesine qe te dalesh i drejte??
Ceshtja tjeter eshte ne lidhje me mekatin.
Cdo njeri eshte pergjegjes per mekatet e veta. Mekati eshte ceshtje personale. Si mendon ti, nese Adami nuk do ta hante frutin e ndaluar, do te ishte fajtor porsi Eva? Mekatet kolektive kane nje ndikim ne jeten tende por , nese ti nuk behesh pjese e ketij mekati kolektiv, atehere nuk je fajtor perpara Perendise.
Psh. ne shqiperi me 67-ten , u prishen dhe u dogjen kishat , po keshtu u ndalua besimi ne Krisht , si mmendon ti se ky mekat kolektiv ra edhe mbi ata prifterinj qe u martirizuan per emrin e Krishtit? Te gjith ata besimtare te krishtere qe ishin ne Shqiperi , te cilet e kundershtuan kekte mekat kolekteiv me zemren e tyre , duke mos u bere pjese e ketij faji katastrofik , perpara Krishti jane te paster dhe te bekuar.
Pra mekati eshte dirkt ceshtje personale nese ti e kryen, por edhe nese ti nuk e kryen por e miraton nje mekat te tille kolektiv , pavaresisht se nuk eshte kryer nga ty, por nga nja mase e tere kolektive, ti je njejsoj fajtor porsi ata qe e kryen kete mekat , per faktin se zemra jote eshte e pajtuar plotesisht me ta.
Megjithate le ta vazhdojme diskutimin tone sepse mendoj se eshte shume i frytshem.
Ps. te falenderoj edhe per ato theniet qe kishe sjelle prej eterve. vertet ishin e frymezuara nga Perendia. Zoti te bekofte.
Deshmuesi

[Seminarist]

Shume ne rregull...dmth e shoh mendimin tend!

Tashti, une mendoj, Deshmues, se ne te tilla biseda, ka dy gjera esenciale, persa i perket menyres se diskutimit.

E para eshte paraqitja e asaj se cfare ti mendon per nje pike, duke dhene, strukturen, dmth pikat e mendimit tend.

Edhe e dyta eshte shpjegimi i asaj se perse ti mendon se keto pika jane te krishtera ne doktrine.

I them keto sepse pata pak veshtiresi te permbledh ne fakt se cfare eshte ajo se ti mendon me veprat, hirin, besimin, gjykimin edhe shpetimin, pasi ajo qe ke bere me siper eshte se ti ke cekur vetem piken e dyte timen (dmth, ke sqaruar pak a shume perse ti beson ne dicka, pa cilesuar piken e pare dmth se cfare jane pikat e tua).

Tashti, ashtu si do ta formuloja une mendimin tend, ne baze te asaj qe ti ke dhene eshte se: ti beson se diten qe ne do te besojme ne emer te Krishtit (qe ungjilloret i thone dita e rilindjes), qe nga ai moment ti je i shpetuar, dmth per me teper qe per ty nuk do te kete gjygj.

Ky eshte mesimi yt?

Je i sigurte ti se ky mesim eshte i mbeshtetur gjeresisht ne Bibel?

Per me teper qe per kete ceshtje (dmth ngaterrimit neper vargje ne lidhje me gjykimin, edhe vete ungjilloret nuk pajtohen mudis njeri-tjetrit).

Mendimi qe une parashtrova shkurtimisht, se ne, edhe pse te krishtere, do te gjykohemi diten e gjygjit, madje per cdo veper ne imtesi, prej se cilave do te matet e gjithe vertetesia e pohimeve tona se i perkasim Krishtit, ti mendon se nuk eshte Biblike?

Edhe se treti, se ndermjetesimi ka natyre biblike, ti mendon se nuk eshte keshtu?

Ti mendon se mekati eshte nje veper krejtesisht e shkeputur nga zinxhiri njerezor, edhe se ky mendim eshte Biblik?

Nqs po, atehere ne do te hapim tema perkatese te shohim se cfare thote bibla, Kisha jetes historike te saj ne toke, edhe ti krahasojme mendimet!

Flm!