Adrian Çenes - Emocioni Figurativ

[katana]

Cilido që ka parë dhe për më tepër e njeh natyrën e mrekullueshme të bregdetit jugor shqiptar dhe atë më gjërë të Jugut ballkanik do të dëshironte të shihte në qetësinë e ekspozimit punimet në pikturë të Adrian Çenes. Piktori i ri e ka lidhur një pjesë të jetës me arkitekturën kodrinore të këtij bregdeti, me diellin e shkëlqyer, me objektet e banuara, me faunën e florën e tij dhe me ngjyrat e llojllojshme. Ai do të jetë pranë tyre sa herë dëshira e fton për të zbuluar e përdorur ngjyrat e paletës së tij.
EDHE PSE, KUR DEL NË PEJZAZH, VENDOS KAVALETIN, POZICIONON TELAJON, SKICON TURFULLIRËN NDJESORE TË ÇASTIT DHE I THOTË UNIT TË TIJ (ME NDROJEN E ÇDO ARTISTI PËRPARA MJEDISIT TË MADH TË NATYRËS) SE: “TI NUK DI TË PIKTUROSH. PIKTURO!” NË FUND TË PROCESIT KRIJUES FITON NJË PRODUKT ARTI QË ËSHTË I BARAZVLERSHËM ME EMOCIONIN FIGURATIV.

CILI ËSHTË EMOCIONI FIGURATIV I ADRIAN ÇENES?
Emocion figurativ do të kuptonte një tërësi produkti artistik të krijuar dhe të ekspozuar si një njësi e vetme arti prej një njeriu që zotëron si pronësi të tij të gjithë elementet e krijimit, të cilat udhëhiqen prej ndiesive të lindura dhe aftësive maksimale për t’i shprehur. Ai deri më sot tërësisht është i dhënë për të realizuar pejzazhin dhe mjedisin aktiv. Tashmë ai ka një numër të madh punimesh në këtë gjini, të cilat të mundësojnë të arrish në përcaktime të matura dhe kjo është arsyeja që një krijimtari e tillë do ta shquante atë si njohës i ngjyrës, piktor e vizatues i zhdërvjelltë i kompozimit të pejzazheve dhe mjediseve brenda tyre, respektues i tradicionalizmit më pozitiv në këtë art. Në formë piktori ka njohuri dhe pasion individual për të përthithur të gjithë eksperiencën e shkëlqyer të lëvizjes së pikturës franceze nga 1898-1906, të quajtur Fauvism-Fovizmi. (Fauves-bishat, term i përdorur në një revistë nga kritiku Louis Vauxcelles, më 17 tetor 1905, në sallonin e Vjeshtës. Kjo ishte lëvizje artistike e karakterizuar nga violenca e ngjyrave, shpesh të aplikuara pa përzierjen e gjendjes së tyre fillestare në tubeta. Pikturohej në mjedise jashtë, me një ndjenjë ashpërsie ekzekutimi, me sens të fuqishëm, të plotë dhe të lirë mbi sipërfaqen e pikturës.U klasifikua si i pari sukses i avant-gardës së shekullit XX, i shpallur si trendy artistik eksperimental më i fundit bashkëkohor e i influencuar prej ekspresionizmit, orfizmit dhe artit abstrakt. Henri Matisse 1869-1954, përfaqësuesi më i famshëm i tij).
Përpjekjet artistike të Adrian Çenes qëndrojnë përballë një natyre reale, por ai i jep rëndësi çlirimit nga ideja për të krijuar iluzionin e një natyre të tillë në pikturë. Kjo e përcakton atë si një pikturë jo realiste, figurative, si një realitet të ri të artistit. Ai kompozon me forcën dhe ashpërsinë e ndiesisë së lindur. Ai i vendos ngjyrat pranë e pranë, të plota, “agresive”, të forta duke krijuar hapësirat, dritën dhe vizatimin e objekteve që të duken sikur vazhdimisht janë në lëvizje. Një vëzhgim i vëmendshëm mbi tablotë e tij do të na jepte informacionin e grupeve kryesore të ngjyrave, të cilat janë të kuqet, blutë, të verdhat dhe të gjelbërtat. Ato shpallen të menjëhershme nga tubetat, vendosen të brumta dhe kontrastojnë fuqishëm duke i dhënë rëndësi të veçantë forcës jetësore të ndriçimeve “verbuese” të dritës mesdhetare. Linjëzimi variabël dhe i gjallë ndan objektet nga njëri -tjetri, duke krijuar efektin e dizajnit ekspresiv. Në qoftë se biografia e lexuar figurative e telajove të tij lidhet me hapësira të bregdetit të jugut, të fshatrave të bukura të tij, të bimësisë karakteristike, të godinave të vogla dhe të bardha, të mjediseve interesante dhe plot jetë, të klubeve dhe të rrugëve në disa nga vendet turistikë grekë, biografia e lexuar e formës artistike të telajos është e lidhur ngushtësisht me ngjyrën. Ajo është personazhi kryesor që luan me dritën, objektin dhe ndiesitë vetjake të artistit. Ajo i kushtëzon atij të gjithë procesin krijues dhe vetë ai funksionon në këtë mënyrë duke e shpallur të vetëpushtetshme mbi telajo. Ajo është alternativa e tij për të ruajtur pikturën. Kjo është dhe arsyeja që Galeria “Racine”, në Paris, do të pëlqente ekspozimin e pikturës së tij, sepse stafi i saj është i përgatitur ta servirë tek një publik borgjez, me fuqi koleksioniste-industriale dhe shije të veçantë drejt asaj që njihet neo-Fauvism, por që përsëritet në mënyrë krejt individuale, që ruan forcën e ekzotizmit të një vendi të vogël por me potenciale artistikë të suksesshëm, që lindin nga veti njerëzore individuale në rajonin ku përfshihet. Zonja Claude Vivier, kritike arti, në vlerësimet e saj për Adrianin dhe krijimtarinë e tij do të theksonte se: “ Piktori bashkëkohor figurativ nga Shqipëria paraqitet për herë të parë në Francë. Në tablotë e tij gjendet vrulli i rininë, poezia e pejzazheve, dielli i ballkanasve dhe diamantet reflektuese të bregdetit”. Vlerësimi optimal i realitetit artistik të krijuar prej Adrian Çenes i dha atij mundësinë e shitjes masive të ekspozitës së vitit 2000 në këtë Galeri.
Adrian Çene ka ekspozuar edhe në vende të tjera duke mbetur punimet e tij edhe në koleksione të tjera private, por ai do të veçonte si të rëndësishëm një ekspozim, që i dha “Diplomën dhe medaljen për merita artistike në Sallonin e Dytë të Artit Ndërkombëtar”, nga letrat dhe artet franceze.

ÇFARË ËSHTË SOT E RËNDËSISHME PËR PIKTORIN? CILA ËSHTË ALTERNATIVA E TIJ KRIJUESE?
“E ndjek pikturën trajtë për trajtë, luaj me strukturën kompozicionale të saj, luaj me ngjyrën, përdor mixed-media për realizimin e saj, më pëlqen situata e pejzazhit, por tentoj të provoj edhe diçka tjetër. Objektet janë të rëndësishëm, por ndiesia emocionale vetjake përmbi to është më e rëndësishme, unë devijoj nga objekti duke përdorur temperamentin tim mbi ngjyrat. Ato i zgjedh si raporte për të arritur qëllimin dhe aspak si konvencione, njollat janë të rëndësishme, ndiesia ime e çastit mbi to është më e rëndësishme. Tani jam duke eksperimentuar mbi figurën Nudo, por gjithmonë sipas koncepteve të mia. Modeli i përdorur për to është modeli i krijuar vetëm nga unë. Kur jam ekspresiv do të thotë se jam shprehur i gjithi dhe kur ekzekutoj fort do të thotë se shprehem mirë”. Kjo është logjika e një artisti të ri që provon, tenton dhe eksperimenton në vazhdimësi për të gjetur veten në mjedisin e një sistemi të egër arti.

Adrian Çene u diplomua në 1992 në Akademinë e Arteve të Bukura në Tiranë. Specialiteti afresk, gjini e bukur, por me mundësi shumë të pakta për ta përdorur. Ka një aktivitet në vazhdimësi që nga viti 1995. Ka ekspozuar në disa galeri dhe në disa vende të ndryshme të botës si: Shqipëri, Itali, Belgjikë, Bruksel, New Jersey, Francë, Londër. Parness Gallery, në USA, i ka inkuadruar punimet e tij në Web-sitet e saj. Ka punuar dhe punon si artist i lirë i paangazhuar në punë të ndërvarura. Deri tani kritika e ka cilësuar si piktor profilik të pejzazheve, i bregut të detit, i skenave të rrugëve, i luleve, të cilat ai i ka paraqitur në shumë ekspozita.

marre nga SPEKTER