Demokracia, forma më e rëndë e qeverisjes?

[Borix]

Nisur nga thenia e famshme e Sir Winston Churchill, "Demokracia eshte forma me e keqe e qeverisjes, por eshte menyra e vetme per te udhehequr", jeni te mirepritur te shpalosni argumenta ne favor apo kunder kesaj shprehje. Gjithashtu, mund te diskutoni edhe rreth retorikes se Churchillit ne kete rast, si dhe rreth thenies tjeter: "Argumenti me i gjetur kunder demokracise eshte pese minuta bashkebisedim me votuesin e mesem."

Une mendoj se Churchill i ka thene keto shprehje i nxitur nga medyshja e formes (ose menyres) se qeverisjes demokratike. Nga njera ane, SHBA, vatra e demokracise, e ka konsideruar pareshtur demokracine si shpirtin e drejtimit te suksesshem te vendit, dhe zgjedhjet e lira e te ndershme si nje nga motoret kryesore te gjallerimit te ketij shpirti. Nga ana tjeter, Churchill shpalos mendimet e tij nisur edhe nga arsimimi i tij politik i pakompletuar, por edhe nga ngjitja thelle pas historise dhe tradites politike te Mbreterise se Bashkuar. Personalisht, nuk zoteroj nje perkufizim 'ndryshe' te Demokracise (me "D" te madhe), por jam i sigurt se nuk perputhem me theniet (mbase retorike, mbase eksplicite) te ish-kryeministrit britanik Churchill.

(Vereni qe ne titullin e temes kam perdorur fjalen 'e rende' ne vend te asaj literale 'e keqe', per arsye gjuhesore dhe per te mos nenkuptuar ndonje karakteristike te paqene te demokracise. Edhe ju mund te veproni njelloj, nese e shihni te arsyeshme.)

[adidu]

Nisur nga thenia e famshme e Sir Winston Churchill, "Demokracia eshte forma me e keqe e qeverisjes, por eshte menyra e vetme per te udhehequr", jeni te mirepritur te shpalosni argumenta ne favor apo kunder kesaj shprehje. Gjithashtu, mund te diskutoni edhe rreth retorikes se Churchillit ne kete rast, si dhe rreth thenies tjeter: "Argumenti me i gjetur kunder demokracise eshte pese minuta bashkebisedim me votuesin e mesem."

Une mendoj se Churchill i ka thene keto shprehje i nxitur nga medyshja e formes (ose menyres) se qeverisjes demokratike. Nga njera ane, SHBA, vatra e demokracise, e ka konsideruar pareshtur demokracine si shpirtin e drejtimit te suksesshem te vendit, dhe zgjedhjet e lira e te ndershme si nje nga motoret kryesore te gjallerimit te ketij shpirti. Nga ana tjeter, Churchill shpalos mendimet e tij nisur edhe nga arsimimi i tij politik i pakompletuar, por edhe nga ngjitja thelle pas historise dhe tradites politike te Mbreterise se Bashkuar. Personalisht, nuk zoteroj nje perkufizim 'ndryshe' te Demokracise (me "D" te madhe), por jam i sigurt se nuk perputhem me theniet (mbase retorike, mbase eksplicite) te ish-kryeministrit britanik Churchill.

(Vereni qe ne titullin e temes kam perdorur fjalen 'e rende' ne vend te asaj literale 'e keqe', per arsye gjuhesore dhe per te mos nenkuptuar ndonje karakteristike te paqene te demokracise. Edhe ju mund te veproni njelloj, nese e shihni te arsyeshme.

Si ne cdo teme tjeter, pres te diskutoni paster dhe me argumenta, duke shmangur perdorimin e sarkazmes aty ku duhet perdorur retorika.)

Demokracia eshte forma me e keqe e qeverisjen per te vetmen arsye se nuk ka dale dicka tjeter qe ta zevendesoje, pra te jete me e mire se ajo. Bashkebisedimi me nje votues te mesem dhe kundershtia e tij, ka te beje me faktin se mediokrriteti di vetem te gjykoje mire, por jo te shpalose alternativa. Ironia e Churchill- it te madh ja atribuon demokracine popullit te thjeshte si armen me te mire kundra mediokrritetit, i cili e lufton pa mundur te gjeje alternativa. Njekohesisht ve gishtin ne plage dhe percakton se njerezit e mencur nuk i llogarit as populli e as mediokrriteti kur shpalosin alternativat e tyre, per te sjelle dicka ndryshe. Populli i thjeshte ndjehet mire me demokracine, sepse i duket sikur vleresohet, ndersa mediokrriteti lufton demokracine sepse i duket sikur i jepet popullit me shume se cduhet. Ne frazat e tij duket se tek te mencurit(e pamundur te ndryshojne dicka) fut edhe veten dhe me dhimbje pranon se nuk do tja di kush per ta dhe mendimet e tyre. Te zevendesosh demokracine e "rende" me nje forme tjeter(me te avancuar) do te thote qe boten ta drejtojne te mencurit dhe mediokrrit te ngelen pa pune dhe populli te mos kete me ke te zihet per te drejtat e tij. Populli do sherr dhe per kete nuk ka me mire se mediokrrit, pasi te mencurit nuk kane nerva te kundershtojne injorancen dhe i hapin rruge luftareve jenicere te demokracise qe jane mediokrrit. Demokracia eshte lufta mes injorances dhe mediokrritetit me qellim qe te mencurit te mund te mbijetojne per te mbajtur ne ekuliliber vetveten(aq pak sa jane) ne raport me ta.

[EXODUS]

...dhe ne qofte se kalohet nga aspekti formal (parimor, qe as qe ja vlen te harxhosh fryme, jo më....) ne skutat 'e erreta' mbi te cilat sinkronizohet e gjithe fasada e ketij mekanizmi te ashtuquajtur 'demokraci' prej ku 'ushqehen dinakeria...' une personalisht arrij ne perfundimin se kjo forme qeverisje eshte pjelle e se pares(totalitarizmit) dhe arritja e vetme e saj eshte 'heqja e vellos parimiste' ndryshe: venia ne tabllo e natyres se vertete njerezore qe fatkeqesisht ka permasa universale, prej ku buron e gjithe katrahura...

p.s shpresen s'e kam humbur jo, kam humbur durimin...akoma me keq!

[Albo]

Nisur nga thenia e famshme e Sir Winston Churchill, "Demokracia eshte forma me e keqe e qeverisjes, por eshte menyra e vetme per te udhehequr", jeni te mirepritur te shpalosni argumenta ne favor apo kunder kesaj shprehje. Gjithashtu, mund te diskutoni edhe rreth retorikes se Churchillit ne kete rast, si dhe rreth thenies tjeter: "Argumenti me i gjetur kunder demokracise eshte pese minuta bashkebisedim me votuesin e mesem."

Ne fakt, keto thenie kane te bejne pak me demokracine dhe shume me personin qe i ka thene, kryeministrin anglez Churchill. Me pak fjale, Churchill po thotë se sistemi demokratik i qeverisjes së vendit u jep burrave të shtetit një pushtet të limituar si në forcë si në kohë. Zgjedhjet mbahen cdo 4 vjet dhe as ai mandati 4 vjecar nuk mund te quhet i sigurt pasi intrigat e opozitës për pushtet nuk pushojnë. Cfarë ndryshimi mund të presësh në kaq kohë të shkurtër dhe në këto kushte?!

Kurse pjesa e dytë e thënies së tij, se demokracia është mënyra e vetme për të udhëhequr, është kostatimi i realitetit për një politikan astut. Me pak fjalë, nëse do të udhëheqësh, duhet të dalësh e bësh fushatë e të fitosh besimin e shumicës së votuesve. Pasi në demokraci, pa këtë shumicë nuk udhëheq dot.

"Argumenti me i gjetur kunder demokracise eshte pese minuta bashkebisedim me votuesin e mesem."

Ky është këndvështrimi masonik/elitar i Churchill mbi mënyrën se si elita aristokrate duhet t'i diktojë popullit fatet e veta. Përsëri, ai shpreh pakenaqesine tij se si vota e tij ka po aq vlere sa vota e atij votuesit te mesem.

Citatet me siper, hedhin shume drite mbi Churchill si person dhe shume pak per demokracine.
Albo

[Borix]

Te zevendesosh demokracine e "rende" me nje forme tjeter(me te avancuar) do te thote qe boten ta drejtojne te mencurit dhe mediokrrit te ngelen pa pune dhe populli te mos kete me ke te zihet per te drejtat e tij.

Lufta kunder mediokritetit eshte pika me e bukur e demokracise, prandaj jam dakord me ju. Por duhet te aludojme ne nje pike kryesore, te cilen e preka kalimthi ne postimin e pare: tradita politike e vendit te Churchill-it dhe arsimimi i tij politik. Duke patur parasysh kryevepren "Leviathan", besoj se Churchill ka patur pikerisht kete ne mendje: nevojen per nje Leviathan te demokracise, per zbehjen (por kurresesi shfarrosjen) e mediokritetit te pashmagshem neper shoqerite. Mendoj se ketu qendron retorika e tij teksa cileson "te keqe" formen e demokracise - ajo nuk mund te lejoje nje "qenie" absolute si Leviathani qe te drejtoje ne menyre sovrane, por mund te kthehet vete ne nje Leviathan, pjeserisht e pajisur me karakteristikat e lidhura. Ky eshte nje proces i ngadalte, per kete arsye eshte "i keq", ose "i rende".

[...] nëse do të udhëheqësh, duhet të dalësh e bësh fushatë e të fitosh besimin e shumicës së votuesve. Pasi në demokraci, pa këtë shumicë nuk udhëheq dot.

Per kete arsye, Churchill shpreh lekundshem nje nga vecorite me te bukura dhe me percaktuese te demokracise. Si mundet qe nje vend si Britania e Madhe te perqafoje nje element kaq qesharak sa perqafimi i nje Lord-i me nje punetor ndertimi, le te themi? Kushdo qe te jete Lord-i, demokracia nuk ben dallime - per kete arsye une kam nje deshire te pashmangshme per ta konsideruar si nje Leviathan.

[Lioness]

Citimi i plote eshte ky:

We accept in the fullest sense of the word the settled and persistent will of the people. All this idea of a group of supermen and super-planners, such as we see before us, “playing the angel,” as the French call it, and making the masses of the people do what they think is good for them, without any check or correction, is a violation of democracy. Many forms of Government have been tried, and will be tried in this world of sin and woe. No one pretends that democracy is perfect or all-wise. Indeed, it has been said that democracy is the worst form of Government except all those other forms that have been tried from time to time; but there is the broad feeling in our country that the people should rule, continuously rule, and that public opinion, expressed by all constitutional means, should shape, guide, and control the actions of Ministers who are their servants and not their masters.

Ky citim eshte marre nga nje fjalim i tij ne Parlament per nje debat ne lidhje me te drejtat e "House of Lords." E drejta e trashegimit te postit te "Lords" u hoq ne 1911. Dhe debati ne fjale ne 1947, ishte eleminimi me i metejshem i atyre "te drejtave". Problemi qe shtron Churchill ne kete rast konkret eshte se Partia e Punes (Labor Party) donte qe te hiqte pengesat qe mund te beheshin nga "Lords" per aprovim te ligjeve per nje "qeveri/gov" me te zgjeruar. Prandaj i referohet kesaj dukurie si "violation of demokraci" sepse nuk ka balance, kontroll i asnje lloji qe mund t'i behet manipulimeve te masave. Sipas tij, "House of Lords" duhet te ishte permbi presioneve te elektoratit, qe ne nje menyre eshte rreth vicioz ne demokraci (shiko psh lobet ne US.)
Nga ana tjeter, kush garanton qe "House of Lords" eshte "aristokracia" e mirefillte aristoteliane?

Eshte debat mjaft interesant, i trajtuar qe nga Aristoteli e me tej. Une jam shprehur shpesh here qe jam e rrymes "elite/aristokraci." (Por tjeter ceshtje kjo.)
Ne fund te fundit, edhe US nuk eshte "demokraci" por "republike perfaqesuese." Vete fenomeni i "electoral college" ishte nje mjet i krijuar nga "baballaret themelues" per te kontrolluar masat. Demokracia, mireqenia e shoqerise shkon pertej "nje person/nje vote."

[Borix]

Shembulli specifik qe jep Lioness suporton faktin e papranueshmerise se fuqise se demokracise ne vende me tradita te tilla si Britania e Madhe, ne vecanti persa i perket aristokracise te stilit aristotelian. Ne te vertete, aristokracia ndikohet po aq negativisht/pozitivisht ose 'rende' nga demokracia, sa c'ndikohet nje punetor gjenitorial. Per kete arsye, eshte e domosdoshme te shpiken menyra per te kontrolluar masat e mbeshtjella nga demokracia, si per shembull themelimi i "electoral college" nga "founding fathers", sipas Lioness.

Nen kete drite, une tundohem ta karakterizoj demokracine si nje proces social 'te verber', ne kuptimin e metodave vepruese te proceseve sociale (dhe, pse jo, edhe atyre natyrore, si perzgjedhja natyrore). Kjo do te thote se, demokracia nuk vepron ne menyre selektive, por ne nje forme gradualisht kumulative, pa bere ndonje dallim social, te pakten ne parim.

Pikerisht ketij parimi i druhej Churchill, pohoj une, po aq sa i druhej George Washington nje revolucioni te tipit francez ne SHBA-ne e sapo lindur. Une mendoj se kjo frike nuk do te perbente nje argument te forte ne cilesimin e demorkacise si 'te keqe', vetem sepse nuk i pelqen nje shoqerie te parrahur nga ceshtje rishtare, si risite qe sjell demokracia pasi zevendeson nje sistem parimor rrenjesisht te ndryshem.

[Albo]

Kolegji elektoral ne Amerike nuk eshte krijuar per te "kontrolluar masat" por per te balancuar voten e shtetasve amerikane ne nje shtet federal qe perbehet nga shtete te medhenj e te vegjel. Vota e atyre 12 milion banoreve qe mund te jetojne ne nje qytet si NYC do te mbarte me shume peshe se vota e nje shteti te vogel si Nevada apo New Hampshire. Ne kete menyre, perfaqesimi ne kongres e senat me nje numer eshte me i ndershem pasi behet ne nivelin federal dhe jo ne nivelin lokal shteteror.

Ndryshimi i demokracise amerikane me demokracite e tjera ne bote eshte se ne menyre qe te zgjidhesh president i ketij vendi duhet te marresh mbeshtetjen e shumices se shteteve amerikane, jo thjeshte numrin me te madh te votave. Sic qelloi ne vitin 2001, Bush fitoi mandatin e presidentit te Amerikes pasi kish fituar me shume pike ne kolegjin elektoral se kundershtari i tij Gore, i cili arriti te marri me shume vota ne total ne gjithe Ameriken se Bush.

Persa i perket "kontrollit te masave" qe eshte nje kendveshtrim ideologjik dhe jo demokratik, ai eshte qe ne gjeneze i gabuar per nje arsye te thjeshte: te gjithe ata njerez qe zgjedhin te votojne, kane zgjedhur me pare te heqin dore nga forca e plumbi, si alternativa e dhunshme e zgjidhjes se mosmareveshjeve. Dhe kjo eshte nje themel te cdo demokracie dhe cdo shoqerie demokratike, pavaresisht nga forma e regjimit apo niveli i emancipimit.

Emancipimi i cdo shoqerie eshte menyra se si garanton shendetin e nje demokracie jo vetem nga injoranca e rruges por edhe nga diskriminimi elitar.

Albo

[Lioness]

Persa i perket "kontrollit te masave" qe eshte nje kendveshtrim ideologjik dhe jo demokratik, ai eshte qe ne gjeneze i gabuar per nje arsye te thjeshte: te gjithe ata njerez qe zgjedhin te votojne, kane zgjedhur me pare te heqin dore nga forca e plumbi, si alternativa e dhunshme e zgjidhjes se mosmareveshjeve. Dhe kjo eshte nje themel te cdo demokracie dhe cdo shoqerie demokratike, pavaresisht nga forma e regjimit apo niveli i emancipimit.
Emancipimi i cdo shoqerie eshte menyra se si garanton shendetin e nje demokracie jo vetem nga injoranca e rruges por edhe nga diskriminimi elitar.
Albo

Ti mund ta analizosh si te duash Albo, ama baballaret themelues e kishin mjaft te qarte se cfare po krijonin.
Kur nje grua pyeti Benjamin Franklin pas 4 muajsh pune (per kushtetuten) se cfare qeverie krijuan, ai u pergjigj: "A republic mam, if you can keep it."

Disa citime ne lidhje me kete ceshtje nga baballaret themelues:

James Madison: "Democracies have ever been spectacles of turbulence and contention; have ever been found incompatible with personal security or the rights of property; and have, in general, been as short in their lives as they have been violent in their deaths."

John Adams: "Remember, democracy never lasts long. It soon wastes, exhausts, and murders itself. There never was a democracy yet that did not commit suicide."

Benjamin Rush: "a simple democracy is one of the greatest of evils."

John Quincy Adams: "The experience of all former ages had shown that of all human governments, democracy was the most unstable, fluctuating and short-lived."

Fisher Ames: "A democracy is a volcano which conceals the fiery materials of its own destruction. These will produce an eruption and carry desolation in their way. The known propensity of a democracy is to licentiousness which the ambitious call, and the ignorant believe to be liberty! "

etj, etj, etj.

Emancipimi i cdo shoqerie patjeter qe krijon kushte te mira per cdo sistem republikan/demokratik, por asnje shoqeri deri me sot nuk e ka ate lloj emancipimi. Te degjoje dje ne radio/televizor intervistat me individe ne rruge se cfare eshte 4 Korriku, te ikte mendja e kokes . Dhe nuk ishin te kazmes e te lopates te intervistuarit. Nje nga pergjigjet me interesante ishte nga nje mesuese lool.
Gjithesesi edhe te jete shoqeria e "emancipuar" perseri nuk evitohet tirania e maxhorances, apo te tjera probleme qe vijne nga demokracia e drejteperdrejte, qe nje nga baballaret themelues e quajti "mobocracy" .

[EXODUS]

Churchill (analitikisht): ...shperndarja e pushtetit; 'kuazi' katastrofike! Alternativa nuk tolerohet. --> Pasojat e pashmangshme, por edhe te nevojshme...rrugedalje tjeter s'ka.

Moderim, moderim, moderim...