Isuf Kalo, mjeku i "kryqezuar" i Enver Hoxhes.

[BlueBaron]

Megjithëse është gjithnjë i pranishëm në shtypin e përditshëm shqiptar dhe në televizione si personazh i serialit të rrëfimeve të nuses së Enver Hoxhës, shumërrallë është bërë vetë protagonist. I akuzuar nga Liljana Hoxha se ka përshpejtuar vdekjen e ish-diktatorit, Isuf Kalo thotë se në Shqipëri ndihet i pambrojtur ndaj kësaj tymnaje thashethemesh, mbrojtje që, sipas tij, duhet t’i bëhet të paktën nga Urdhri i Mjekut, pasi dëmtohet reputacioni i një mjeku të vjetër me një karrierë 40-vjeçare dhe që për më tepër, ka ende shkallë karriere për të ngjitur. Aq më tepër që ka vendosur të rikthehet në Shqipëri për ta vazhduar këtë karrierë.
Pas 13 vjetësh në Organizatën Botërore të Shëndetësisë si drejtues i një programi për diabetin, mandej konsulent për shëndetësinë në Bankën Botërore dhe së fundmi drejtues për cilësinë e sistemit shëndetësor pranë këtij institucioni ndërkombëtar, mjeku i njohur Isuf Kalo do të vijë në Shqipëri si drejtues i një qendre kombëtare për cilësinë dhe sigurinë në shëndetësi. Krijimi i qendrës është miratuar tanimë zyrtarisht dhe pritet që së shpejti mjeku Isuf Kalo ta braktisë Kopenhagenin për Tiranën, duke sjellë një sërë projektesh të lëmit të shëndetësisë me vete.
Ndërsa ka në plan të publikojë të ripunuar një libër për diabetin që e pati shkruar pas vdekjes së Enver Hoxhës, tanimë është rikthyer në terrenin e mjekësisë shqiptare me një punim kritik për shëndetësinë e ditëve të sotme, libër i cili sapo ka dalë në treg. Eksperienca si drejtues për cilësinë e sistemit shëndetësor në OBSH, të cilën e ka fituar në mjaft vende të Lindjes si i dërguar i kësaj organizate, e ka bindur se edhe problemi i mjekësisë shqiptare është pikërisht mungesa e cilësisë në shërbimin mjekësor. Sipas tij, ka nevojë urgjente për një reformim të shëndetësisë shqiptare.
Si ekspert i politikave shëndetësore ai thotë se dëshiron t’i shërbejë shëndetësisë shqiptare jo drejtpërdrejt si mjek (megjithëse nuk e përjashton këtë mundësi), por me anë projektesh shëndetësore, të cilat do të mbështeten nga Banka Botërore. E ka bërë një gjë të tillë në Slloveni, Poloni, Bosnjë Hercegovinë, Maqedoni, Kroaci, Bullgari, por edhe në vende si Franca e Gjermania dhe thotë se e ndien obligim të brendshëm të bëjë diçka në këtë drejtim edhe në Shqipëri, ku sistemi shëndetësor është në krizë. “Duhet evidentuar se sa cilësore janë shërbimet mjekësore në Shqipëri. Deri tani është kërkuar volumi i punës së bërë, por jo se si është bërë ajo. Cilësia e keqe është shumë e shtrenjtë për t’u përballuar. Me cilësinë abuzohet shumë, në spitale bëhen shumë gabime që nuk raportohen. Madje edhe në vende si Amerika është llogaritur se ka rreth 100 mijë të vdekur në vit për gabime të ekipit mjekësor ”, - thotë mjeku, duke shtuar se me krijimin e kësaj qendre të re synon të fusë në Shqipëri pikërisht kulturën e cilësisë, duke krijuar një gjykim objektiv për shëndetësinë dhe jo me opinione.
“Madje as zelli dhe dëshira e madhe nuk janë tregues të një profesionalizmi të lartë në shëndetësi. Është një terren shumë delikat, efikasiteti i të cilit nuk mund të matet me vëllim pune, siç bëhet rëndom, por me cilësinë e saj. Dhe që të bëhet një gjë e tillë, së pari, duhet të evidentohet gjendja aktuale. Shqipëria është në fazën kur nuk ka një pasqyrë për të reflektuar. Pikërisht këtë synojmë të bëjmë me Qendrën Kombëtare për Cilësinë, akreditimin dhe sigurinë në shëndetësi, të vendosim standarde, indikatorë të matshëm, sisteme të reja informacioni”, - e përfundon Isuf Kalo përshkrimin e projektit që pritet të sjellë së shpejti në Shqipëri.


Si u bëra mjek i Enverit.

Të merrje në duar jetën e një pacienti diktator nuk ishte aspak gjë e lehtë. E ka rrëfyer një gjë të tillë tashmë edhe mjeku i parë i Enver Hoxhës, doktor Fejzi Hoxha, në një libër të bazuar në kujtimet e tij, ku përshkruan lehtësimin e lumtur të ndarjes me pacientin e vet që e mbante të lidhur me një aparat tip biper, sa herë që e kërkonte pacienti ekskluziv. Pas profesorit Fejzi Hoxha, kjo përgjegjësi i takoi një doktori shumë të ri në moshë, që në atë kohë sapo ishte kthyer nga specializimi, Isuf Kalos.
Propozimi i erdhi në një formë që tani e bën për të qeshur kur e kujton. Sigurisht, me një ton shumë solemn, kur atë ditë korriku të vitit 1973 Hysni Kapo bashkë me profesorin Fejzi Hoxha e pritën në zyrë dhe i propozuan tekstualisht se “Partia ka vendosur të të besojë shëndetin e shokut Enver”. Ishte vetëm 31 vjeç dhe thotë se fillimisht mbeti i hutuar nga ky propozim, aq më tepër që “shëndetin e shokut Enver” e ndiqte një nga mjekët më të mirë, ai që Isuf Kalo e quan babain e të gjithë specialiteteve në Shqipëri. “Por më vonë më shpjeguan se do të kontrollohesha, sidoqoftë nga profesor Fejziu dhe nuk kisha pse të stepesha, pasi do të ishte një punë në ekip, gjithsesi”, - tregon doktori.
Por para se të bëhej mjek i Enver Hoxhës, Isuf Kalo kishte qenë tashmë mjek i pothuajse gjithë njerëzve të tjerë të rëndësishëm të bllokut të udhëheqësve. Pasi sapo kishte përfunduar studimet në Fakultetin e Mjekësisë në Tiranë, në vitin 1964, vetëm në moshën 23-vjeçare, do të emërohej mjek në Klinikën Speciale. Njëkohësisht vazhdonte të punonte rregullisht në ambulancë dhe në spital.
Pikërisht kur punonte në Klinikën Speciale, iu dha mundësia të ndiqte disa specializime jashtë shtetit për sëmundjet endokrine dhe metabolike. Kreu një sërë specializimesh në Kinë, në Rumani, në Francë e në Zvicër. Gjatë kohës që punonte në Klinikën Speciale ishte edhe pedagog i jashtëm në Fakultetin e Mjekësisë. “Pra, puna ime ishte e ndarë mes klinikës, spitalit dhe universitetit. Ishte pikërisht ajo që doja, sepse vetëm puna në klinikën speciale nuk më plotësonte. Sigurisht aty nuk kishte kaq shumë punë për të bërë dhe ishte një privilegj të ishe aty. Ky privilegj më kishte takuar edhe sepse nga vrojtimi që i kishin bërë biografisë sime kishte dalë shumë e pastër”, - rrëfen mjeku i njohur.
Kishte qenë ndërkaq mjek i Hysni Kapos dhe i Mehmet Shehut, në shtëpitë e të cilëve hynte dhe dilte shpesh, pasi ata nuk mjekoheshin në klinikë, por në shtëpi, ashtu si edhe Enver Hoxha që kurrë nuk u shtrua dhe as u mjekua në spital, as brenda, as jashtë vendit, siç tregon mjeku i tij, Isuf Kalo. Thotë se një nga arsyet pse u bë mjek i Enver Hoxhës ishte edhe fakti që në vitin 1972 kishte bërë një specializim në Francë në një klinikë që konsiderohej si një nga më të mirat dhe avangardë në atë kohë për diabetologjinë.
“Pikërisht në kohën kur më besuan shëndetin e Enver Hoxhës, ai pësoi një infarkt dhe Enver Hoxhës i filluan problemet e zemrës”, - nis të tregojë mjeku Isuf Kalo për periudhën kur u bë mjek i diktatorit. Pa dashur të komentojë shumë rreth pacientit Enver Hoxha, mjeku thotë se “Enveri ka bërë të gjitha detyrimet dhe gjithçka që mund të bëjë një pacient për të kuruar sëmundjen e tij, sigurisht i ndihmuar edhe nga e shoqja, Nexhmije Hoxha". Sa i përket vdekjes së Enver Hoxhës, Isuf Kalo shprehet se “ishte në vdekje krejt natyrale, pasojë e pritshme e sëmundjes nga e cila vuante”. Më tej mjeku shton se madje ekipi francez ishte befasuar nga performanca e ekipit shqiptar.
Pas vdekjes së Enver Hoxhës, në vitin 1985, Isuf Kalo thotë se u largua nga Klinika Speciale dhe u rikthye në spital. “Vitet e punës së plotë në spital ishin më të lumturat e punës sime, sepse bëja një punë me përgjegjësi të plotë. Në këtë kohë punoja në “Pavionin 5” të diabetit dhe isha njëkohësisht edhe shef i gjithë shërbimit të katedrës.” Pikërisht në këtë kohë nis edhe lidhja e tij me Organizatën Botërore të Shëndetësisë, ku Shqipëria kishte aderuar gjithmonë. Kalo tregon se në këtë kohë pavioni i diabetologjisë krijoi një imazh shumë të mirë, pasi u futën shumë teknika e gjëra të reja në pavion. “Kjo gjë ishte e dukshme, sepse ulëm komplikacionet e të sëmurëve me diabet”, - thotë ai, duke shtuar se pikërisht në këtë kohë u dërgua në Shqipëri një profesor zviceran nga Organizata Botërore e Shëndetësisë për të bërë një raport për pavionin e diabetologjisë në Tiranë. Ai bëri një raport shumë pozitiv. Më pas u bë një studim në nivel evropian për përdorimin e pompës insulenike. Ne u përfshimë në këtë studim. Ishim një ekip i vogël prej tre vetash dhe studimin e drejtoja unë. U morëm dy vjet më këtë studim dhe u klasifikuam të suksesshëm në 1986-n.” Mandej doktori tregon se në vitin 1990 Federata Botërore e Diabetit në Kongresin e Uashingtonit e shpall Shqipërinë vendin me diabetologji më të suksesshme me mjete minimale. Ndërsa pak më vonë iu propozua që të bashkëpunonte me OBSH-në, pikërisht për të demonstruar se teknologjitë nuk duhen mbivlerësuar në shëndetësi. Që nga 1991 Isuf Kalo do të punonte për 13 vjet radhazi në OBSH në krye të një programi evropian për sëmundjen e diabetit.


Diabeti, sëmundja kryesore e Bllokut.

Kur kishte bërë specializimet e para në diabetologji, nuk mendonte se do të kishte shumë pacientë të sëmurë me diabet në Shqipëri. Në atë kohë nuk ekzistonte problemi i madh i mbipeshës dhe i jetës sedentare si sot, pasi mungonin komoditetet dhe urbanizimi. Por ndërkaq komoditeti dhe jeta në kolltuk e kishin krijuar tanimë terrenin për diabet, pikërisht në zemër të regjimit, në lagjen e ish-Bllokut. Isuf Kalo thotë se diabeti u bë një nga sëmundjet kryesore të Bllokut. Ai numëron një listë të gjatë të udhëheqësve komunistë që vuanin nga kjo sëmundje, ndër të cilët përmend Gogo Nushin, i cili vdiq nga infarkti, i shkaktuar sigurisht nga diabeti nga i cili vuante prej kohësh. Por nga diabeti vuanin, siç tregon mjeku, edhe Adil Çarçani, Babë Myslymi, Biblil Klosi etj.