Tregon piloti

[Brari]

Moderator... ku eshte pjesa e pare e ketij tregimi?

ku humbi?


........

Vazhdimi

--------- GSH -------

Dëshmia e Divin Abazit, ish-kursantit të Aviacionit, për ngjarjen e panjohur të 17 studentëve rebelë që i kthyen të izoluar nga Kina në Shqipëri dhe i përjashtuan përgjithmonë nga ushtria


Dashnor Kaloçi

Në pjesën e dytë të këtij shkrimi të botuar në numrin e djeshëm, nëpërmjet intevistës eksluzive të zotit Divin Abazi, ish-kursantit të Aviacionit shqiptarë në vitet 1958-62, u njohëm me historinë e panjohur të grupit të 17 studentëve shqiptarë të cilët pas kthimit nga Bashkimi Sovjetik si rezultat i prishjes së marrëdhënieve në mes dy vëndeve, u dërguan për specializim në Republikën Popullore të Kinës. Pas mbërritjes në vëndin e largët, grupi i kursantëve shqiptarë u vendos në bazën ajrore Go O Mi, që ndodhej rreth tetë orë larg me tren nga Pekini dhe në bazë të marrëveshjes së Ministrisë së Mbrojtjes së Shqipërisë me palën kineze, u ra dakort që studentët ushtarakë shqiptarë të trajtoheshin njëlloj si kursantët kinezë. Mirpo, kushtet e trajtimit me të cilat u përballën ata, si ushqimi, fjetja etj, ishin në kufijtë e mizerjes. Ajo gjë nuk ndryshoi edhe pas kërkesave të vazhdueshme të kursantëve shqiptarë, të cilat pala kineze nuk i mori fare parasysh duke u thënë se ato ndryshime mund të bëheshin vetëm me urdhër të Çu En Lait. Pas kësaj, i gjithë grupi i kursantëve shqiptarë duroi në ato kushte deri në marsin e vitit 1962 dhe në atë kohë ata shpallën grevën e urisë duke ndërpreë çdo lloj marrëdhënie me bazën ajrore kineze.

(vijon nga numri i kaluar)

Zoti Divin, në ç'formë konsistonte greva juaj?
"Ankesat tona për trajtimin e kushtet tepër të vështira të jetesës me të cilat u përballëm, ne ua kishim parashtruar palës kineze që në ditët e para të vajtjes sonë në atë bazë dhe ato ua përsëritëm gojarisht autoriteteve të bazës ajore edhe në ditët që pasuan. Dhe duke qenë se prej tyre nuk u mor asnjë masë, ne vendosëm që të hynim në grevë urie duke mos vajtur fare në mencë dhe në mësim e stërvitje".

Po ambasadën shqiptare që ishte e atashuar në Kinë, a e vutë në dijeni?
"Po, menjëherë sapo ne vendosëm të fillonim grevën e urisë, i bëmë një letër amabasadës sonë në Kinë dhe ato ditë aty erdhi për zgjidhjen e atij problemi, Gjeneral-major Vaskë Gjino, i cili u mundua që të na mbushte mëndjen që ne ta ndërprisnim grevën dhe të vazhdonim normalisht kursin. Por ne nuk pranuam në asnjë mënyrë duke mos lëshuar pe në kërkesat tona dhe Vaskë Gjino u detyrua dhe u largua nga mbledhja duke na thënë: Nuk merrem dot vesh me ju".

Po pas largimit të Gjeneral Vaskë Gjinos, çfarë hapash ndërmorët?
"Pas largimit të Vaskës, ne i bëmë një letër ambasadorit tonë në Kinë, Reis Maliles dhe përgjigjia që na erdhi prej tij, ishte: "Rrini urtë".

Po pas kësaj përgjigjie të ambasadorit shqiptar, a e ndërpretë grevën?
"Ne ishim të vendosur të gjithë si grup për të mos u tërhequr në asnjë mënyrë nga kërkesat tona, të cilat ishin krejt normale dhe njerzore. Pas përgjigjies që morëm nga ambasadori Malile, ne hartuam nje peticion ultimativ me 17 firma në adresë të ambasadës sonë, ku kërkonim që në mënyrë urgjente të na plotësoheshin të gjitha kërkesat tonë duke theksuar se në rast të mosplotësimit të tyre, ne do të ktheheshim në Shqipëri".

Thatë se protesta juaj u nëshkrua nga i gjithë grupi juaj prej 17 kursantësh, a e firmosën atë tre kursantët të cilët nuk ishin solidarizuar me ju në grevën e parë që kishit bërë kur ishit në Bashkimin Sovjetik?
"Jo, edhe këtë rradhë në protestat tona dhe në petecionin që kishim nisur në drejtim të ambasadës sonë në Pekin, nuk kishin firmosur tre vetë. Ata ishin: Sotir Majko, Myrteza Arapi dhe Baftjar Meta, të cilët nuk ishin bashkuar me kërkesat tona dhe gjatë grevës që kishim bërë në Bashkimin Sovjetik. Mirpo duke pasur parasysh rrethanat e tyre, sepse ata ishin të organizuar si komunistë, ne nuk donim që t'ju krijonim asnjë lloj problemi apo konsekuencash që mund t'ju dilnin më pas dhe ramë dakort me ta që ata të bënin sikur nuk dinin gjë për veprimet dhe protesat tona. Kështu marrëveshja jonë me ata të tre, mbeti në fuqi e pacënuar nga asnjëra palë deri në fund".

A morët përgjigjie për ultimatumin që bëtë në adresë të ambasdadës sonë në Kinë?
"Pas atij ultimatumi erdhi dhe mori takim me ne atasheu ushtarak i Shqipërisë pranë ambasadës sonë në Kinë, Kolonel Elami Hado, i cili na u drejtua me fjalët më të ashpëra duke na thënë: "Ju na keni prishur Rrugën e Jetës (asokohe ashtu quhej rruga "Pekin-Tiranë") me këto që po bëni" dhe urdhëroi përjashtimin nga shkolla e kthimin menjëherë në Shqipëri të gjashët kursantëve, të cilët sipas tij konsideroheshin si organizatorët e asaj greve, të cilët ishin: Lirim Kokona, Bilush Imeri, Raif Hoxha, Servet Muka, Çerçiz Zeka dhe unë (Divin Abazi)".

Si reagoi pjesa tjetër e grupit pas komunikimit për përjashtimin tuaj?
"Pas kësaj mase që komunikoi Elami Hado, pjesa tjetër e grupit nuk pranoi të qëndronte më për të vazhduar shkollën, duke thënë se na mbështesnin ne në të gjitha kërkesat. Pas kësaj Elamiu iku dhe ne vendosëm që të ndërprisnim çdo lloj marrëdhënie me bazën ajrore".

Si u prit dhe cili ishte reagimi i palës kineze ndaj grevës suaj?
"Ajo që po bënim ne, për kinezët ishte një befasi e madhe dhe tepër e pakonceptueshme për ta. Mirpo ne ishim të vendosur dhe i ndërpremë të gjitha marrëdhëniet me bazën ajore, duke i vënë si ambasadën tonë ashtu dhe qeverinë shqiptare para një fakti të kryer. Pas kësaj kërkesa jonë e vetme ishte që të ktheheshim sa më parë në Shqipëri".

A patët presione si nga ambasada jonë ashtu dhe nga pala kineze?
"Për të qenë të sinqertë deri në fund, pas përgjigjies së ambasadorit Reis Malile dhe takimit me Elami Hadon, ne nuk patëm asnjë presion tjetër as nga pala shqiptare dhe as nga kinezët. Pas këmbnguljes sonë u dha urdhëri që ne të ndërprisnim shkollën dhe të ktheheshim në Shqipëri. Kështu ne na hoqën që aty dhe na çuan në një kamp afër Mançurisë, sepse sipas arsyetimit tonë, pala shqiptare kishte vendosur që të na linte ne në atë kamp deri sa të vinte në Kinë vapori "Vlora" me të cilin ne do të udhëtonim për t'u kthyer në Shqipëri. Ne nuk mund të na kthenin me avion, pasi ajo linjë ajrore kalonte nga Moska dhe pala shqiptare i druhej ndonjë arratisje që ne mund të bënim ne në Bashkimin Sovjetik. Ky ishte arsyetimi ynë ne në atë kohë në lidhje me vendimin e marrë poër t'u kthyer me vapor për në Shqipëri. Në atë kamp në afërsi të Mançurisë ne na lanë rreth një muaj krej të lirë".

Po më pas?
"Në fund të majit 1962, ne na njoftuan që do të niseshim me anijen "Vlora" dhe nga ai kamp u nisëm me tren në drejtim të Pekinit, ku na priti Elami Hado me të cilin ishim zënë keq. Më pas ne na priti në një takim krejt miqësor dhe ambasadori Reis Malile. Pas atij takimi ne udhëtuam për dy ditë me tren në drejtim të Jugut të Kinës dhe ndaluam në portin e qytetit Co Ngon që ndodhej afër Kantonit. Gjatë gjithë atij udhëtimi ne ishim të veshur civilë, sepse ua kishim dorzuar uniformat ushtarake palës kineze. Aty ne u futëm drejt e në vaporin "Vlora" që ndodhej i ankoruar në molo dhe marinarët shqiptarë të anijes na pritën shumë mirë. Aty në atë anije ne gjetëm kushte të shkëlqyera dhe pas disa orësh aty erdhi dhe kapiteni i anijes, Qemal Hate (Hero i Punës Socialiste) i cili me një indiferentizëm të paparë tha: "Çfarë janë këta, i zbrisni në tokë menjëherë".

A ju zbritën në tokë?
"Ne refuzuam në mënyrë kategorike për të zbritur në tokë dhe kapiteni Qemal Hate na kërcënoi duke na thënë se do fuste policinë kineze në anije për të na zbritur me forcë. Por edhe pas atij kërcënimi, ne vendosëm që të rezistonim deri në fund dhe u betuam duke vënë të gjithë duart njëri mbi tjetrin, Pas refuzimit tonë, të nesërmen në anije erdhi një person civil, i cili na u prezantua si i dërguar i ambasadës dhe na tha: "Është urdhëri i Ministrit të Mbrojtjes të Shqipërisë, të zbrisni urgjent në tokë". Ne iu përgjigjëm atij duke i thënë se ishim ushtarakë dhe nuk mund të merrnim urdhër nga një civil. Kështu ne qëndruam në anije pa zbritur prej saj dhe ditën e tretë aty erdhi përsëri Kapiteni Qemal Hate i cili u ul miqësisht dhe mori takim me ne. Me pak fjalë ai na tha se nuk mund ta niste anijen pa zbritur ne, sepse prania jonë ato do të ishte me probleme nga kontrollet që do të kishte në portet ku do të ndalonte ajo. Këtë gjë ai na e lidhi edhe me faktin, se tjetër gjë ishte e ngarkuar në anije dhe tjetër gjë ishte deklaruar në dokumentet e mallit. Në fakt Qemal Hate kishte një farë të drejte, sepse anija ishte e ngarkuar dhe gati për nisje, e çfarëdolloj vonese në atë port paguhej me para në dorë. Po kështu ne ishim mbi ekuipazhin, sepse kur erdhëm në Kinë me atë anije, ishim me dokumente fallco, gjoja si marinarë kursantë që bënim praktikën pranë asaj anije".

Po si u vendos pas bisedës me Qemalin?
"Pas asaj bisede, ne i thamë që do të mblidheshim dhe do të vendosnim për t'i dhënë përgjigjie. Kështu ne u mblodhëm urgjent dhe vendosëm që për hir të interesave të larta të Kombit, të zbrisnim urgjent nga anija në tokë. Dhe kështu ditën e tretë në zbritëm në tokë, zbritje e cila na kushtoi edhe një qëndrim prej gjashtë muajsh të tjera në Kinë".

Përse ndodhi kjo dhe ku qëndruat gjatë asaj kohe?
"Kjo gjë ndodhi sepse pala shqiptare nuk kishte asnjë lloj anije për të na kthyer për në Shqipëri, pasi mundësia e kthimit tonë me avion siç thashë ishte përjashtuar. Gjatë atyre gjashtë muajve na na lanë nëpër kampe të ndryshme pushimi të Kinës jugore, ku ushqimi i vetëm ishte: banane dhe pula me oriz. Gjatë asj kohe ne pamë me sytë tanë gjëndjen e mjeruar ku jetonte popullësia kineze, ku pjesa më e madhe e saj e kalonte natën jashtë në trotuare. Pas gjashtë muajsh, më 15 tetor 1962 ne na njoftuan se në portin kinez të Co Ngan, kishte mbërritur vapori i Shoqërisë shqiptaro-kineze "CHAL", me të cilin do të ktheheshim për në Shqipëri. Pas kësaj ne hypëm në vapor dhe pala kineze kishte marrë urdhër për të na izoluar nëpër dhoma dhe kështu ata na mbyllën të gjitha dyert që ne mund të komunikonim me pjesët e tjera të anijes. Gjatë gjithë udhëtimit ne na mbanin në një survejim dhe kontroll të plotë, duke pasur frikë se mos ne do të hidheshim nga anija në Kanalin e Suezit apo në ndonjë port tjetër. Udhëtimi ynë për në Shqipëri zgjati 25 ditë dhe gjatë gjithë asaj kohe na jepnin një ushqim mizarabël".

Kush iu prit në Shqipëri dhe çfarë u thanë për atë që kishit bërë?
"Në portin e Durrësit ne na priti miqësisht Thanas Gjiknuri dhe prej aty na dërguan në aeroportin ushtarak të Laprakës, ku përsëri në mënyrë njerzore na priti Komandanti i Mbrojtjes Kundërajore, Bejto Isufi. Pas kësaj ne na çuan në hotelin e Mbrojtjes Kundërajore që ndodhej tek Rrapi i Treshit dhe gjatë tre ditëve që qëndruam atje, akoma asnjë nga familjet tona nuk ishte në dijeni të kthimit tonë në Shqipëri. Gjatë atyre tre ditëve ne na merrnin në pyetje një nga një dhe me grupe të vogla, për të gjetur organizatorin, por si përfundim nuk gjetën asgjë, sepse i gjithë grupi ynë ishte kompakt".

Çfarë iu pyesnin?
"Ata donin të dinin se kush e kishte shkruar letrën ultimative që bëmë ne në Kinë dhe asaj letre i dolën për zot shumë vetë. Pra qëllimi i tyre ishte që të dënonin ndonjë nga ne si organizator. Mirëpo nisur nga rrethanat tona familjare me biografi të mirë, ata u detyruan dhe na lejuan që të shkonim për një muaj me leje nëpër shtëpitë tona. Por edhe gjatë atij muaji autoritet kopetente të shtetit filluan të bënin përpunimin e familjeve tona duke na thërritur nëpër Degët Ushtarake të rretheve përkatëse ku ishim ne, gjë e cila bëhej për të gjetur ndonjë mbështetje për dënimin tonë dhe për t'u dalë borxhit familjeve tona, duke u thënë se i kishin njoftuar. Kështu pas një muaji ne na thirrën në takimin e parë në Tiranë i cili u bë në këmbë pranë Parkut "Rinia", ngjitur me Ministrinë e Mbrojtjes. Aty njëri nga autoritetet e Ministrisë na komunikoi se ne gjashtë personat që na kishte cilësuar Elami Hado si organizatorë, ishim të përjashtuar nga Rinia. Aty për herë të parë unë personalisht e mora vesh se kisha qenë në Rini. Pas dy ditësh, të gjithë grupin tonë e thirrën në Ministri në zyrën e Kuadrit, ku Drejtori, Dilaver Poçi, në këmbë na komunikoi se ne gjashtë personat ishim të përjashtuar definitivisht nga ushtria, kurse 11 të tjerët, do të mbeteshin në reparte të tjera të ushtrisë shqiptare, pa të drejtë për të punuar në Aviacion. Kjo gjë u bë pas një vendim që kishte marrë Byroja Politike dhe ne na lanë një vit pa punë, duke mos na i dhënë as rrogat për kohën që kishim qenë në Kinë".

Ju të gjashtët që u përjashtuan nga Rinia, a patët probleme për t'u punësuar më pas?
"Jo vetëm që patëm probleme, por ne na shikonin të gjithë si armiq. Por kjo nuk ka shumë rëndësi dhe ne nuk pretendojmë se kemi qenë disidentë, sepse më pas të gjithë ne u rregulluam dhe bëmë karrierë të ndershme në vënde të ndryshme pune. Por ajo desha të them në mbyllje të kësa interviste, është fakti se kjo ngjarje që ndodhi me grupin tonë të kursantëve, është lënë gjithmonë në harresë duke u cilësuar si një njollë e zezë në historinë e Aviacionit shqiptar, gjë e cila nuk është aspak kështu dhe prandaj unë u detyrova të pronocohem publikisht në gazetën tuaj për këtë ngjarje. Si përfundim le të jetë kjo intervistë dhe një homazh për ata që nuk janë më, të paharruarit: Niko Hoxha e Fari Bubësi (komandant e zëvëndës) si dhe instruktorët e talentuar, Agim Spahiu, Hektor Lako, Refit Jazo, Petrit Malindi etj.


------------

[agimi1]

Përshendetje te gjithve!
Me intereson ku mundem me gjet librin verteta mbi Kosovën" nga Snezhana Gjorgjeviqi?
Me respekt nga Zogu_shtegtar

[Harudi]

Përshendetje te gjithve!
Me intereson ku mundem me gjet librin verteta mbi Kosovën" nga Snezhana Gjorgjeviqi?
Me respekt nga Zogu_shtegtar

Deri sa lexoja postimin e Brarit,vërejtja eshe shkrimin e Agimit,andaj:
Së pari t'i kërkoj falje Brarit,se nuk do të shkruaj për temën,por do t'i ofrojë pak info Agimit!

Me siguri (Agim) e ke fjalën për autoren Svetlana Đorđević dhe librin e sajë "Dëshmia për Kosovën" (Svedočanstvo o Kosovu) e botuar në vitin 2003,libër me 265 faqe!
Autorja (S.DJ.) e lindur në Vranjë (Srbi),gjatë kohës s ë bombardimeve të Natos në vitin 1999,gjindej në Kosovë dhe punonte si taksiste dhe nga kjo kohë nxjerrë rrëfimet rrënqethëse që ajo vetë i ka pa dhe përjetu nga policia-ushtria srbe që kishin përdorur ndaj shqiptarëve.
Ishte e vetmja taksiste që pranonte për të vozitur shqiptarët në atë kohë (për t'i larguar nga vdekja e sigurt).Në libër tregohen maltretimet,burgosjet e vrasjet që u kishin ndodhë shqiptarëve gjatë dëbimit të tyre nga policiadhe ushtria srbe...
Pas botimit të librit (2003),autorja mbahet në burg shtëpiak,sulmohet shumë herë nga vetë qytetarët srb dhe nga mediat srbe për shkak të botimit të librit,kurse më vonë ajo përfundimisht detyrohet të largohet nga Srbia (2005) për shkak të mossigurisë hde tashti jeton diku ne një shtet të sigurt diku ne Europë.
Libri,fatkeqësisht kurrë nuk është përkthyer në gjuhën shqipe (kurse është përkthyer në gjuhë të tjera) !
Përndryshe vëllai i saj ka qenë një nga komandantët më brutal srb në luftërat në Bosne dhe më vonë edhe në Kosovë!
Kam pasë rast t'a dëgjojë rëfimin e sajë në një emision të gjatë në Radio Europa e Lirë (srbisht).
Sa për blerjen e këti libri kërko ne google titullin e librit së bashku me emrin e saj që e solla në origjinal!

Tung!

p.s.
Brari e di që nuk prekesh pse solla këtë informacion në temën që ke hapë!
T'përshëndes!