Nje varg aluzionesh te vjetra historike e poetike per pellazget perkojne fare mire me perfundimet e arkeologeve e gjuhetareve te sotem. Edhe pa u perpjekur te bejme nje vleresim apo harmonizim te doreshkrimeve te vjetra, ne to verehet nje rregullsi e pergjithshme. Pellazget parahistorike benin pjese ne familjen indoevropiane te kombeve. Ne te kaluaren e larget keta popuj banonin ne kufirin midis Evropes dhe Indise. Ata te gjithe flisnin gjuhe te njejte. Benin nje jetese primitive si nomade ne tenda, merreshin me rritjen e dhive, mbledhjen e frutave, peshkim e gjueti kafshesh te egra per ushqime e veshje. Me sa duket, aty rreth viteve 3000 p.K. ndodhi nje shperberje e madhe, qe i shperndau keto familje fisnore ne menyre centrifugale ne te gjitha drejtimet. Nga burimi arian u be nje shperngulje ne jug per ne Indi; kurse te tjeret u shperngulen nga ky djep indoevropian i njerezimit drejt perendimit. Me e sakte do te ishte shprehja qe ata “depertuan” ne perendim, pasi dihet se “popujt shtegtojne shume ngadale, kur nuk dine se ku shkojne”. (1)
Disa prej ketyre fiseve mbeten ne malet e Kaukazit, ku njihen me emrin albane. Historiane te mevonshem do te vinin ne dukje se si u perfshine ne perandorine perse albanet kaukaziane, i luftuan kunder farefisit te tyre, Aleksandrit te Madh dhe si u gjeten midis pengjeve qe Pompei fitimtar mori me vete ne Rome. (2). Pas pushtimit nga fisi turk i selxhukeve, me vone, ata u asimiluan nga Rusia cariste dhe u zhduken per fare nga faqja e historise. Megjithate, gjuhetaret verejne disa ngjashmeri midis shqipes e armenishtes.
Fise te tjera pellazge parahistorike e vazhduan shpernguljen e tyre nga Azia e Vogel ne drejtim te perendimit. Pllakat hitite prej guri deshmojne per nje fis te fuqishem ne bregun jugor te Azise se Vogel, i cili kishte emer te njejte me “Akejte”. Keta jogreke shtegtuan permes Egjeut dhe u vendosen ne pjesen jugore te gadishullit. Pikerisht keta jane akejte e Iliades se Homerit pellazg, emrin e te cileve e mori igjithe popullit dhe treva greke. (3) Ata erdhen ne gadishullin e Ballkanit para vitit 2000 p.K. ose nepermjet rruges Dardanele-Trake-Maqedoni, ose permes Kretes dhe 500 ishujve te tjere te Egjeut, te cilet i perdoren si vendqendrime gjate rruges se tyre. Studiuesit jane te sigurte se gjurmet me te hershme te atij qe quajne qyteterim ne Evrope u shfaqen ne kete kend juglindor. Ky qyteterim ishte i zhvilluar ne brigjet e dy lumenjve te medhenj lindor, Eufratit dhe Nilit. Gurme te dukshme te qyteterimit te tyre kane ardhur ne Azine e Vogel, ne Krete, ne pellgun e Egjeut e, madje, deri thelle ne kontinent neper toke, permes udheve hitite te Azise se Vogel, dhe neper det, permes rrugeve detare te tregtareve fenikas dhe egjyptiane. Gjate rruges pellazget shtegtare kishin shfarrosur popujt qe u kishin bere qendrese dhe kishin asimiluar ata qe i kishin pranuar. Ata u perhapen ne te gjithe pellgun e Egjeut, ne Gadishullin Ballkanik qe me vone u quajt Greqi. I gjithe rajoni njihej si Pellazgjia. Athina, Sparta, Mikena dhe Argosi ishin qendra pellazge. Fushata ushtarake 10-vjeçare e Trojes nuk ishte nje lufte greke, por nje konflikt nderfisnor pellazg. Te gjithe ata flsinin nje gjuhe pellazge “barbare” e jo greke. Me vete sollen shkencen e bujqesise. Arkeologet jane te bindur se “çelesi i kalimit te njeriut primitiv nga gjuetari shtegtar ne njeri te qyteteruar ishte zhvillimi i bujqesise”, qe siguroi furnizimin me te qendrueshem me ushqim dhe i beri qe te vendoseshin neper fshatra. (4) Keta u zhvilluan ne qytete te mbrojtura nga mure me gure te medhenj, te paskalitur, te lidhur me njeri-tjetrin pa llaç, nje ndertim karakteristik qe me vone mori emrin “muratori pellazge”. Adhurimi i tyre i natyres perqendrohej ne faltoren me te vjeter, ne tempullin e Zeusit te Dodones ne Epir.
Mund te linde pyetja: “Po greket? Nga erdhen ata?”
[size=0,3]vazhdon[/size]
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt