Kthehet në atdhe "Koka Zeusit"

[shigjeta]

Rikthehet në atdhe koka e Zeusit, një nga veprat më antike të kulturës shqiptare. Në ceremoninë e organizuar me këtë rast ministri i Kulturës Ardian Turku falenderoi palën italiane dhe futbollistët Igli Tare dhe Lorik Cana, të cilët mundësuan shumën prej 20 mijë eurosh për blerjen në ankand të veprës. Për drejtorin e Muzeut Kombëtar Kasem Biçoku, koka e Zeusit është pasuri kombëtare dhe duhet të qëndrojë në pavionet e muzeut dhe nuk duhet të dërgohet në Amfiteatrin e Butrintit.

Në ditën ndërkombëtare të Monumenteve rikthehet në atdhe një nga veprat më antike tonat, koka e Zeusit. Gjatë ceremonisë së prezantimit të veprës ministri i Kulturës Ardian Turku falenderoi palën italiane dhe futbollistët Igli Tare dhe Lorik Cana të cilt mundësuan shumën prej 20 mijë eurosh për blerjen e veprës në ankand.

“Koka e Zeusit kthehet në Shqipëri vend të cili ajo i përket në mënyrë natyrale prej shekujsh, për të qenë një dëshmitarë i vlerave shumë të rëndësishme të trashëgimnis tonë kulturore. I kemi kthyer Shqipërisë një vlerë të humbur prej vitesh. Falënderoj përfaqësuesit e palës italiane, futbollistët Lorik Cana dhe Igli Tare për mundësimin e shumës financiare për kthimin e objektit deri në pagimin e tij nga shteti shqiptarë”- u shpreh ministri Turku në fjalën e tij.

Drejtori i Muzeut Kombëtar Kasem Biçoku tha se koka e Zeusit është pasuri kombëtare dhe duhet të qëndrojë në pavionet e muzeut dhe nuk duhet të rikthehet në Amfiteatrin e Butrintit. Ndërsa ministri Turku tha se vepra do ti nënshtrohet një gjykimi profesional lidhur me vendin e ekpozimit.

“Në të gjithë botën Muzeu Kombëtarë ka të drejtë të marri objektet më të mira të vendit, ndaj ky do të mbetet një problem i hapur nëse koka e Zeusit do të shkoj në Butrint apo do të mbetet në Muze”- tha Biçoku.

Ndërsa ministri i Kulturës Turku shtoi se “Koka do të mbetet atje ku është vendi më i mirë për tu ekspozuar dhe dëshmuar vlerat e saj”.

Besian Ajazi - Balkanweb



Te vjen mire kur lexon lajme te tilla. Di ndonjeri me shume te dhena per kete statuje?

[BARAT]

Igli Tare, së bashku me Lorik Canën, dy lojtarët e njohur të ekipit tonë kombëtar, kanë paguar një çek prej 20 mijë eurosh, për të risjellë në Shqipëri bustin e njohur si Asklepius (ose Zeusi*), të vjedhur nga muzeu i Butrintit në prill të vitit 1991. “Shpresojmë të inspirojmë dhe të tjerët”, - thonë ata.

Dy futbollistët e njohur kanë kontaktuar para pak javësh me koleksionistin italian dhe i kanë shfaqur atij dëshirën për t’ia blerë këtë kokë të mrekullueshme dhe për ta kthyer në Shqipëri. Transaksioni ka marrë fund me sukses, koka është blerë nga Tare dhe Cana, dhe do t’ia
dorëzojne ate së afërmi Presidentit Topi në Tiranë.

Zoti Tare, çfarë ju shtyu të merreni me diçka kaq të largët nga profesioni juaj i njohur, futbolli?

Kisha dëgjuar rastësisht në Romë rreth shitjes nga Christie’s të kësaj koke, si dhe historinë e saj intriguese, e cila niste me gjetjen e
saj në Butrint, shumë vjet më parë, nga arkeologu i njohur italian Ugolini, si dhe vjedhjen e saj në vitin 1991 nga stendat e muzeut të Butrintit. Këto rrethana më bënë që të kërkoj dhe të interesohem me anë të avokatit tim për të gjetur personin që e kishte blerë atë
kokë, si dhe për t’i ofruar atij një shumë parash që të na e shiste, me qëllim kthimin e saj në atdhe pas rreth 18 vjetësh. Bisedova me
Lorikun dhe ai u tregua entuziast në këtë ndërmarrje.

Si e komentoni faktin që e gjitha kjo kryhet nga ju dhe Lorik Cana privatisht, dhe jo nga Ministria e Kulturës, e cila ka mbi tre vjet që është në dijeni për rikthimin e këtij busti, por nuk ka ndërmarrë asnjë veprim?

Ka qenë indiferenca e shtetit ajo që më ka bërë përshtypje, po aq sa edhe historia dramatike e vetë kokës së Zeusit. Institucionet që merren me këto punë, duhet të kenë ide të qarta për vendndodhjen dhe mënyrat e rikthimit në Shqipëri të kësaj pasurie të madhe kombëtare, që sot endet nëpër koleksionet e gjithë botës dhe që është vjedhur e grabitur në mënyrë të shëmtuar nga muzeumet tona.

Shpresoj se ky gjest modest i yni, të shërbejë si një akt sensibilizimi dhe vënieje në lëvizje të strukturave në Shqipëri, për gjetjen dhe rikthimin e sendeve të vjedhura monumentale dhe arkeologjike. Së bashku më Lorikun, jemi shumë të kënaqur që Presidenti Topi ka shfaqur gatishmërinë e tij për të na pritur ditën që do ta sjellim në Tiranë këtë objekt me vlerë, për t’ia dorëzuar autoriteteve shqiptare.

---------
Ose Eskllap, ose Zeus...te dyja bashke nuk shkojne

[Dito]

Ne kte rast nuk ke cthua me teper vecse shyqyr.
Sa i jane vjedhur ketij vendi kjo eshte ooo.1 %.


Dito.

[Explorer]

Une e di se eshte e ndaluar te blesh gjera te vjedhura.
Sido qe te jete, kjo eshte nje pune e mire.
Por mos eshte fallco ... !!!
Pastaj me 20.ooo euro, kishim hapur nje mini-ndermarje, ku do te punesoheshin disa fukarenj.

[prenceedi]

Une e di se eshte e ndaluar te blesh gjera te vjedhura.
Sido qe te jete, kjo eshte nje pune e mire.
Por mos eshte fallco ... !!!
Pastaj me 20.ooo euro, kishim hapur nje mini-ndermarje, ku do te punesoheshin disa fukarenj.

po me leket qe prishin qeveritaret poshte e larte a di se sa ndermarje fukarenjesh do ishin ngritur??????????..............

pse nuk e beri kete patrioti i flakte sali rame berisha.............
apo piktori edi rama qe eshte dhe njeri i artit ................ahhhhh po harrova keta te dy jane fukarenj nuk u dalin leket as per buke..............

eshte per tu pershendetur gjesti i Iglit dhe Lorikut......

[Explorer]

...eshte per tu pershendetur gjesti i Iglit dhe Lorikut......

Edhe une them Bravo per keta te dy, nese metevertete kan qene te sinqerte dhe pa interes ne gjestin e tyre qe kane bere.

Sa per Salen e Ramen .... ata jane te zanun pak me mitingjet parazgjedhore tani.
Meren me "pushtimin" e teritoreve.... heheheehe

[prenceedi]

Edhe une them Bravo per keta te dy, nese metevertete kan qene te sinqerte dhe pa interes ne gjestin e tyre qe kane bere.

ate e dine vetem ata te dy per interes, per emer apo per cfardo qofte.......
rendesi ka qe dy persona fizik turperuan nje shtet te tere (se eshte detyre e shtetit).........dhe jam kurioz te shoh cfare do te thote presidenti ne takimin e dorezimit

[Popull Thjesht]

Ajo qe une shikoj shume shqetesuese , ne kete histori , eshte se keto vepra arti, por jo vetem kaq por shume e me shume , deshmi historike te se kaluares sone , jane bere mjet fitimi por jo vetem kaq , por edhe mjet i zhdukjes se provave , nga njerez qe kane patur pushtet ne ate kohe .
Me e keqja e madhe eshte se ata , jane akoma prezent dhe ndaj atyre qe kane bere kete pune as nuk vihet uji ne zjarr per ti vene perpara ligjit . Kjo do te thote se ne vazhdojme te kemi ne drejtim njerez qe nuk ju intereson kombi yne, historia e tij , provat e kesaj historie, dhe lere pastaj per te folur per te ardhmen !
Atyre ju intereson vetem xhepi i tyre dhe interesat e "padroneve" qe ju njohin pushtetin e tyre mbi ne !

Per mendimin tim ky eshte konkluzioni me fatkeq qe na bie te nxjerrim nga gjithe kjo histori !

[shigjeta]

“Raportohen 2196 objekte të humbura, por ka më shumë”

Në raste festash përgjithësisht flitet për suksese, por cilat janë problemet që ju shqetësojnë në këtë përvjetor?
Jemi në fillime për sa i përket regjistrimeve dhe katalogimeve të pasurive private, që janë në zotërim të komuniteteve fetare, me të cilët ne po punojmë shumë mirë, të koleksionistëve, apo individëve të veçantë, të cilët janë akoma të paarritshëm nga ne. Ligji i detyron, por ne akoma nuk kemi arritur tek ata, për të regjistruar këto pasuri.

Ekziston ndonjë strategji për të sensibilizuar publikun mbi rëndësinë e regjistrimit të objekteve me vlerë që ata disponojnë?
Ne nuk kemi mundësinë të organizojmë një fushatë serioze publicitare, sepse institucioni ynë nuk i ka mjetet e duhura për këtë, ndonëse e ka shumë të nevojshme. Mund të bëhet me dashamirësi, me mirëkuptim. Natyrisht ne nuk mund të dalim derë më derë, sepse nuk kemi mundësi. Mundësia jonë e vetme është komunikimi përmes mediave, të cilat kanë një rol të rëndësishëm. Katalogimi ka të bëjë me regjistrimin e pasurive, i cili nuk ka asnjë lloj kostoje dhe regjistrimi i shërben mbrojtjes dhe ruajtjes së identitetit.

Nuk mendoni se duhet më shumë se dashamirësi për të realizuar sensibilizimin e popullsisë, për t’u ruajtur nga trafikantët, që mund të paraqiten si koleksionistë...
Tek ndonjë koleksionist mund të ushqehen ide trafikimi, për të kaluar këto objekte në rrugë të paligjshme. Kalimet e paligjshme është e pamundur të ndalohen, por në rrugë të ligjshme, asnjë objekt nuk mund të kalojë pa lejen e Qendrës, Ministrisë së Kulturës, Kryeministrisë dhe kryeministrit, kur vepra ka vlera unike. Ndërkaq koleksionistët që njohim, që janë rreth 50, i kanë të kataloguara objektet e tyre, janë shumë të rregullt dhe janë gati të hapin edhe muzetë e tyre. Ju sjell rastin e Muzeut “Mezuraj”, që nga koleksion u bë muze dhe kanë regjistruar tek ne, mijëra objekte. Janë shumë seriozë dhe e dinë vlerën e regjistrimit, i cili shërben në rradhë të parë për ruajtjen e këtyre objekteve. Në rast se humbet vepra, ajo kërkohet në bashkëpunim me Interpolin. Në vende si Italia ka një karabinieri të posaçme që merret me mbrojtjen dhe parandalimin e trafikimit të këtyre objekteve. Por ne nuk e kemi mundësinë të kemi një strukturë të tillë.

Keni arritur të plotësoni dosjet e objekteve të kataloguara, apo ka ende mangësi në to?
Po mundohemi të plotësojmë këto dosje me të dhëna identifikuese dhe shkencore të tyre. Natyrisht një pjesë e objekteve nuk kanë ndonjë histori kush e di se çfarë, si në rastin e objekteve etnografike, por kryesisht monumentet e kulturës, apo objektet arkeologjike, kanë një bibliografi të plotë shkencore.

Jo rrallë herë është ngritur problemi i vlerave të ulëta monetare të objekteve që ruhen nëpër institucione kulturore. Ka ndonjë iniciativë për ta ndryshuar këtë situatë, apo do të vazhdohet me çmimet e kohës së komunizmit?
Ne e kemi futur këtë çështje në axhendën e Komitetit Kombëtar të Muzeve dhe në mbledhjen e radhës do të diskutohet ky problem dhe shpresoj që të dalë një vendim i posaçëm i Këshillit të Ministrave, që të sanksionojë që këto objekte të marrin vlerat reale. Kjo bëhet përmes vlerësimeve analoge. Mjafton të klikojmë në internet dhe do të shohim që një shpatë e shek. XV nuk kushton 200 lekë, por 30 mijë euro. Ky është ndryshim i madh që do të shtojë ndërgjegjësimin e pronarëve për vlerat që ata kanë, të shtohet kujdesi për ruajtjen e tyre, sepse nuk është e njëjta gjë si të ruash objekte me vlera fare të vogla dhe të tjera që llogariten në qindra milionë euro.

Ka pasur ndonjëherë penalizime për ato subjekte që kanë humbur objekte me vlerë të trashëgimisë kulturore?
Ndoshta prandaj është zvarritur kjo punë, që të shmangen penalitetet dhe për t’i përvetësuar ato në mënyrë të lehtë. Këtë ne e kemi denoncuar disa herë. Ky fenomen ka ndodhur kur këto institucione ishin në varësi të Akademisë së Shkencave dhe ky institucion që kishte dhënë një kontribut të vyer për hartimin e ligjit, ishte i pari që e shkelte Ligjin “Për Trashëgiminë Kulturore”.

Ju përmendët si problematik regjistrimin e pasurive private, por edhe me institucionet shtetërore ka ekzistuar nj problem i tillë...
Tanimë ka filluar procesi i regjistrimit edhe në institucionet shtetërore si Qendra e Studimeve Albanologjike, që ka rreth 80 mijë objekte, ku përfshihet e gjithë pasuria arkeologjike dhe etnografike. Por tek ne kanë ardhur vetëm një pjesë e vogël, vetëm 10%.

Sa është numri i objekteve të kataloguara dhe mbi bazën e investigimeve tuaja, sa mund të jenë jashtë kësaj liste?
Ne kemi të regjistruara rreth 72 mijë objekte. Kjo është një shifër e kënaqshme, duke njohur kushtet e vendit tonë, gjithnjë nëse bëhet fjalë për vlera reale kombëtare, pasi ato mund të jenë edhe lokale, që mund të dalin më vonë nga kjo listë. Por unë nuk mund të them se sa janë të paregjistruara, sepse në shumë familje mund të ketë fotografi të rralla, të cilat kanë vlera historike, apo artistike.

Cilat objekte duhet të bëhen pjesë e inventarit të pasurive kulturore?
Kriteret janë të përcaktuara mirë në Ligjin “Për Trashëgiminë”. Nëse marrim si shembull etnografinë, në këtë listë hyjnë të gjitha ato objekte me një moshë mbi 70-vjeçare. Po kështu edhe për fotografitë. Por gjithsesi varet nga lloji i objektit. Shpesh ndodh që këto objekte mbahen në vende të papërshtatshme, në vende me dritë, që shkakton prishjen e ngjyrave, apo i ha mola, etj., etj. Koha do të bëj punën e vet, por nëse ato regjistrohen ne do të kemi të paktën imazhet, cilësitë, ngjyrat, motivet...

Sa objekte të humbura, apo të trafikuara rezultojnë në listën e të regjistruarave?
Në katalogun e humbjeve ne kemi 2196 objekte. Këto janë të raportuara, por është e sigurt që këto objekte janë më shumë. Problemi është që bashkë me objektin ka humbur edhe dokumentacioni, çka do të thotë që ai që i ka vjedhur e ka bërë qëllimisht për të humbur çdo gjurmë.

Përvjetori

Qendra Kombëtare e Inventarizimit të Pasurive Kulturore mbushi dje 15 vjeç. Në një ceremoni modeste të zhvilluar në sallën “Tefta Tashko Koço” në Ministrinë e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, u vlerësua puna e këtij institucioni në 15 vitet e jetës së tij (1995-2010). “Hapja e vendit tonë dhe lëvizja e lirë edhe për vlerat kulturore në vitet e demokracisë, në ndryshim me regjimin e kaluar dhe vlerësimi dhe përkujdesja e shtetit tonë për trashëgiminë dhe pasuritë kulturore, shtroi detyrën e krijimit të këtij institucioni, i cili duhet të konsolidohet më tej”, u shpreh zv/ministrja e MTKRS-së, Suzana Turku. Gjatë ceremonisë u ndanë edhe disa diploma nderi për të gjithë ata specialistë që kanë kontribuar në regjistrimin dhe ruajtjen e trashëgimisë kulturore.

ALMA MILE - Panorama