Close
Faqja 0 prej 2 FillimFillim 12 FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -9 deri 0 prej 12
  1. #1
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774

    Kujdes nga tarikatet Sufiste!!!

    Kujdes nga Tarikatet Sufiste (Dervishėt)
    [Nakshibenditė, Sulejmanxhitė, Nurxhitė]

    Pėrgatiti: Ebu Unejs

    Kontrolloi [redaktura fetare]:
    Lulzim Perēuku
    Prizren, 1428h/2007
    Kliko Ketu per ta shkarkuar librin:
    http://mburoja.net/PDF_files/693a6b0...ad302b5afb.pdf
    PĖRMBAJTJA:
    Parathėnie
    Kapitulli i parė
    Origjina e shirkut
    Shirku dhe llojet e saj
    Vahdetul Vuxhudi
    Besimi i Ehli Sunnetit rreth vendqėndrimit tė All-llahut subhanehu ve teala
    Tarikati
    Fytyra e vėrtetė e Sufive
    Tevessuli-llojet e tij
    Rabėta-lloj ibadeti tė cilėn tarikatet sufiste e praktikojnė
    Shpjegimi i Rabėtas
    Kushtet dhe zbatimi i Rabėtas
    Kapitulli i dytė
    Tarikati Nakshibendi
    Pėrfaqėsuesit bashkohorė tė tarikatit Nakshibendi nė Turqi
    Doktrina Persiane
    Bazat e tarikatit Nakshibendi
    Ēfarė qėndrimi kanė nė lidhje me personin i cili i kundėrshton drejtimin e tyre?
    Gėnjeshtrat e tyre
    Disa nga gabimet e tyre qė i praktikojnė Nakshibenditė
    a) Dhikri Haffij
    b) Shikimi i All-llahut
    c) Kerametet
    ē) Kėrkimi i ndihmės nga shejhėt
    d) Madhėrimi i varreve tė shejhėve Nakshibendi
    dh) Lutja drejtuar shejhėve
    Tarikati Sulejmanxhi
    Kush ėshtė shejhu i tarikatit Sulejmanxhi
    Shpjegimi i Rabėtas
    Gabimet e Sulejmanxhive nga libri “ME KAASİDU’T-TALİBİYN”
    Lejimi i kamatės
    Nurxhitė
    Njė biografi e shkurtėr e Said Nursit (shejhu i Nurxhive)
    Njė kronologji e shkurtėr e Said Nursit
    Grupimet e Nurxhive
    Disa nga gabimet e pasuesve tė Said Nursit
    Pėrse e quajnė Said Nursin ”Bediuzzaman” (Mrekulli e kohės)?
    Disa nga gabimet e Said Nursit
    Kapitulli i tretė
    Disa dyshime (pretendimet se kinse e pasojnė Ebu Hanifen)
    Dyshimet nė lidhje me marrjen e diturisė nga bidatēinjėt
    Kush janė ata tė cilėt i kemi detyrim t’i nderojmė
    Hadithet e dobėta tė cilėt argumentohen sufitė/dervishėt nėpėr librat e tyre
    Njė vėshtrim rreth disa festave tė shpikura tė cilėt i praktikojnė sufitė (nata e regaibit, miraxhit, beratit)
    Qėndrimi qė duhet tė mbajmė me ata qė bėjnė bidate dhe disa dyshime tė bidatēinjėve


    Parathėnie:
    Falėmderimi i takon All-llahut. Atij i bėjmė hamd dhe prej tij kėrkojmė ndihmė dhe falje. Kėrkojmė mbrojtje nga All-llahu prej tė kėqijave tė vetvetės dhe tė veprave tona. Kė e udhėzon All-llahu, s’ka kush e lajthit dhe, kė e largon nga rruga e vėrtetė, s’ka kush e udhėzon. Dėshmoj se s’ka tė adhuruar me tė drejtė pėrveē All-llahut, i cili ėshtė Njė dhe dėshmoj se Muhammedi ėshtė Rob dhe i Dėrguari i Tij.[1]
    Thėnia mė e vėrtetė ėshtė Thėnia e All-llahut, kurse udhėzimi mė i mirė ėshtė udhėzimi i Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Veprat mė tė kėqija janė ato tė shpikurat, ēdo shpikje ėshtė bidat dhe ēdo bidat ėshtė lajthitje, e ēdo lajthitje ēon nė zjarr. . .
    Dhe mė pastaj. . .
    Duke e parė gjendjen e vėshtirė tė muslimanėve tė Kosovės - nga padituria apo thjesht nga mosinteresimi, apo edhe nga hoxhallarėt tanė[2] tė cilėt nuk e ngritin zėrin kundra tarikateve sufiste, qė e kanė vėrshuar Kosovėn, Shqipėrinė dhe Maqedoninė - e pashė te arsyeshme qė tė pregatiti njė libėrth nė lidhje me disa tarikate. Nė kėtė libėrth mund tė gjeni material tė bollshėm nė lidhje me tarikatet e ardhura nga Turqia si Nakshibenditė, Sulejmanxhitė dhe Nurxhitė.
    Sė pari jam munduar qė me pak fjalė tė sqarojė besimin e vėrtetė tė Ehli Sunnetit, duke filluar nga origjina e shirkut, pastaj ēka ėshtė tarikati dhe a lejohet grupimi nėpėr tarikate, cili ėshtė grupi i shpėtuar, si dhe lloje tė ndryshme tė ibadeteve qė i praktikojnė sufistėt/dervishėt, si p. sh. Tevessulin (afrimin me ndėrmjetėsim) dhe Rabėtan etj, dhe sė fundi do t’ua sqarojmė se ēka kanė thėnė dijetarėt Islam rreth marrjes sė diturisė nga tė devijuarit.[3]
    Kam parė disa muslimanė qė shkonin tek kėto xhemate/tarikate, madje madje edhe nga hoxhallarėt tanė qė shkonin tek ata, kinse pėr tė bėrė dawa, dhe pėr kėtė ndjehesha shumė i shqetėsuar pėr popullatėn tonė. Kjo ishte njė ndėr arsyet pse iu rroka punės pėr pėrmbledhjen e tė gjithė kėtij materiali dhe shkaku tjetėr ishte se nė gjuhėn shqipe nuk ekziston njė libėrth i tillė pėr kundėrshtimin e kėtyreve tarikateve.
    All-llahu subhanehu ve teala thotė:
    "Me tė vėrtetė ata qė e fshehin atė qė e kemi zbritur Ne prej argumenteve tė qarta dhe udhėzimit (diturisė se qartė) pasiqė ua qartėsuam njerėzve nė Libėr, ata i mallkon Allahu dhe i mallkojnė mallkuesit(tė gjitha krijesat)” El-Bekare 159.
    Dhe fjalėn e te Dėrguarit: "Kush e fsheh njė dituri Allahu atij nė ditėn e kijametit do t’ia vendosė njė fren (sikur freni qė vendoset nė gojė tė kalit) nga zjarri”[4]
    Zatėn edhe njė prej veqorive mė karakteristike tė gurabave [jabanxhive, tė huajve] ėshtė pėrmirėsimi; saqė i ėshtė thėnė Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:”Kush janė Gurabatė”? Ai tha:”Ata tė cilėt bėjnė pėrmirėsime kur tė prishen njerėzit”[5]
    Prandaj ky libėrth nuk ėshtė “qėrim hesapėsh”, por thjeshtė ėshtė njė kėshillė pėr muslimanėt nė pėrgjithėsi, ashtu siē qėndron nė hadith, ku i Dėrguari i All-llahut sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ka thėnė:”Feja ėshtė kėshillė". I thanė:"Pėr kė?" Tha:"pėr All-llahun dhe pėr Librin e Tij dhe pėr prijėsit e muslimanėve dhe muslimanėt nė pėrgjithėsi” (Transmeton Muslimi).
    Shpesh mė tingėllonte fjala e Imam Ahmedit e transmetuar nga shejhul Islam Ibn Tejmije nė ”Mexhmu’ul Fetava” (28/231-232) i cili thotė:”I ėshtė ankuar dikush Ahmed ibn Hanbelit:”Vėrtetė mua mė vjen vėshtirė qė tė them: filani ėshtė kėshtu, e filani ėshtė ashtu! E ai ia ktheu:”Nėse ti hesht e unė heshti, atėherė si do tė mėsoj injoranti (xhahili) se kush ėshtė mė i mirė e kush ėshtė i keqi?! Dhe thotė:”Tė paralajmėrosh Ummetin kundėr udhėheqėsve tė bidatēinjėve, tė cilėt kundėrshtojnė Kur’anin dhe Sunnetin, apo ata tė cilėt bėjnė adhurime nė kundėrshtim me Kur’anin, dhe t’u tregosh (Ummetit) tė vėrtetėn rreth tyre; kjo ėshtė obligim me Ixhma (marrėveshje tė pėrgjithshme, koncenzus) tė muslimanėve, sa qė i kanė thėnė Ahmed ibn Hanbelit: Njė njeri i cili agjėron, falet dhe bėn Ittikaf ėshtė mė i dashur tek ti, apo njė njeri i cili flet kundėr bidatēinjėve? Ai tha: “Nėse ai falet, bėn i’atikaf; ai kėtė e bėn pėr vetveten, e nėse flet kundėr risimtarėve, atėherė ai kėtė e bėn pėr muslimanėt. Kėshtu qė kjo ėshtė mė e mirė”.
    E nga kjo sqarohet se dobia e kėtij ėshtė nė interes tė tė gjithė muslimanėve dhe fesė sė tyre, dhe ky lloj i luftės nė rrugė tė All-llahut ėshtė pėr fenė, menhexhin dhe sheriatin e Tij. Dhe largimi i tiranisė dhe armiqėsisė sė tyre ndaj fesė, ėshtė obligim shoqėror me Ixhma’ tė muslimanėve. Sikur tė mos kishte pasur kush tė flet kundėr tyre, qė ta largojnė dėmin e tyre, atėherė do tė ishte ndėrruar feja, dhe fesadi (trazira, prishja) i tyre ėshtė mė i madh se i ndonjė okupatori qė na lufton. Ngase kėta (armiqėt okupatorė), nėse bėjnė okupim, kėta nuk i prishin zemrat (e muslimanėve) vetėm se pasi qė tė bėhet okupimi; kurse ata (bidatēinjėt) i prishin zemrat qysh nė fillim”[6]
    Nė njė hadith, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thotė:
    “Vėrtetė kur njerėzit e shohin tė keqen dhe nuk e ndryshojnė atė, atėherė ka frikė qė All-llahu ata (njerėz) t’i pėrfshijė me njė ndėshkim nga Ai”. [Sahih Ibn Maxheh (3236).]
    Andaj ashtu siē duhet tė mėsohet e vėrteta paralelisht duhet tė mėsohet edhe e kota, qė t’i mbrojnė vetet tona nga ata tė cilėt pasojn teket dhe epshet e veta.
    Thotė poeti:
    “E kam mėsuar tė keqen, jo pėr ta bėrė tė keqen,
    Por qė tė ruhem prej saj.
    E kush nuk e dallon (mėson) tė keqen prej tė mirės,
    Ai bie nė tė”.
    Njė fjalė tė njejtė e kemi edhe nga sahabiu i njohur, Hudhejfe ibnul Jeman, i cili quhet edhe sekreti i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, i cili ka thėnė: “Njerėzit e pyetnin Pejgamberin sal-lallahu alejhi ve sel-lem pėr hajrin, kurse unė e pyetja pėr sherrin, nga frika se do tė bie nė tė”.[7]
    Dije, vėlla musliman, se shpėrndarja e diturisė sė dobishme ėshtė pasuria mė e mirė qė njė musliman mund tė posedojė gjatė jetės sė tij, dhe kjo duke praktikuar fjalėn e Muhamedit, alejhi selam, kur thotė:”Mirėsitė e diturisė janė mė tė mira sesa mirėsitė e ibadetit/adhurimit”[8], apo thėnia e tij, alejhi selam:”Mirėsitė e dijetarit ndaj adhuruesit, janė si mirėsitė e mia ndaj ndonjėrit nga ju”[9].
    Ka thėnė Muhamedi, alejhi selam:”Me tė vėrtetė ajo qė e pason njeriun pas vdekjes, si rrjedhojė e punės dhe tė mirave tė njeriut, ėshtė dituria tė cilėn e ka praktikuar dhe shpėrndarė. . . ”[10] . Thotė shejh Ali Hasen el Halebi:"Mjetet e thirrjes janė tė shumta, dhe rrugėt e shpėrdarjes sė diturisė islame janė tė lehta. Dhe, nga mė tė mirat dhe mė tė rėndėsishmet janė shkrimet dhe botimet"[11]
    E lus All-llahun subhanehu ve teala qė tė ma bėj tė lehtė kėtė punim timin dhe tė mė shpėrblej kėtė vepėr nė kėtė botė dhe nė botėn tjetėr[Amin].
    Autori

    Kapitulli i parė
    - Origjina e Shirkut[12]
    Temėn nė lidhje me zanafillėn e shirkut qė do t’a lexoni nė vijim ėshtė shkėputur nga libri i Muhaddithit shqiptar tė kėtij shekulli, Imam Nasiruddin el-Albani rahimehullah me titull ”Vėrejtje falėsit mos t’i shndėrrojė varret nė xhamia (Tehdhirus-Saxhid min Itikhadhil-Kuburi Mesaxhid)”. Prej asaj qė ėshtė vendosur nė Sheriat (ligjin e urdhėruar), ėshtė ajo se njerėzimi qe – nė fillim – popull i vetėm nė Teuhidin e vėrtetė, pastaj Shirku (tė drejtuarit e ndonjė forme tė adhurimit, apo ēfarėdoqoftė tjetėr qė ėshtė e drejtė ekskluzive e Allahut, tjetėrkujt pos Allahut) gradualisht i kaploi ata. Bazė pėr kėtė ėshtė thėnia e Allahut – mė tė Bekuarit, mė tė Lartit:
    “Njerėzimi ishte njė Umet (popull), pastaj Allahu dėrgoi pejgamberė qė sollėn pėrgėzime dhe paralajmėrime.” (Bekare, 213)
    Ibn Abbasi – radiallahu anhu – tha:“Nė mes Nuhut dhe Ademit qenė dhjetė gjenerata, tė gjitha prej tyre qenė nė Sheriat (ligj) tė sė vėrtetės, pastaj ata u pėrēanė. Kėshtu qė Allahu dėrgoi pejgamber si prurės tė lajmeve tė mira dhe si paralajmėrues”[13] Ibn Urve el-Hanbeli (v. 837) tha:“Kjo thėnie i pėrgėnjeshtron ata historianė nga Njerėzit e Librit, tė cilėt pohojnė se Kabili (Kaini) dhe tė bijtė e tij qenė adhurues tė zjarrit” [14] Unė them: Kjo po ashtu ėshtė pėrgėnjeshtrim ndaj disa filozofėve dhe ateistėve, tė cilėt pohojnė se baza (natyrore) e njeriut ėshtė Shirku, dhe se Teuhidi evuloi nė njeriun! Ajeti qė parapriu i bėn kėto pohime tė rreme, dhe po ashtu edhe tė dy hadithet qė vijojnė:
    Sė pari: Thėnia e tij (sallallahu alejhi ue selam), qė ai transmetoi nga Zoti i Tij (Allahu):
    “Unė i krijova tė gjithė robėrit e Mi nė Fenė e vėrtetė (nė Teuhid, tė pastėr prej Shirkut). Pastaj atyre u erdhėn djajtė dhe i devijuan ata prej Fesė sė vėrtetė. Ata ua bėnė tė palejuar njerėzve atė ēka Unė ua kam lejuar atyre, dhe ata i urdhėruan tė shoqėrojnė nė adhurimin Tim atė pėr tė cilėn Unė s’kam zbritur kurrfarė autoriteti.” (El-Kheuakibud-Durari fi Tertib Musnedul-Imam Ahmed’ela Ebuabil-Buhari (6/212/1), ende nė formė manuskripte. )
    Sė dyti: Thėnia e tij (sallallahu alejhi ue selam):“Ēdo fėmijė lind nė Fitre (natyrshmėri tė pastėr) (Transmetuar nga Muslimi (8/159) dhe Ahmed (4/162) nga Ijadh ibn Himar el-Muxhashi’i radiallahu anhu) por prindėrit e tij e bėjnė atė ēifut, tė krishter apo zjarrputist. Kjo ėshtė sikurse mėnyra nė tė cilėn njė shtazė lind njė pjellė natyrale. A keni vėrejtur ndonjė tė lindur tė shtrembėruar, para se ju t’i keni shtrembėruar ato”.
    Ebu Hurejra ka thėnė: Lexoni nėse doni:“Fitra e Allahut me tė cilėn Ai krijoi njerėzimin. Nuk duhet tė ketė ndryshim nė krijesėn (fenė) e Allahut.” (er-Rum, 30) [15]
    Pas kėtij shpjegimi, ėshtė me rėndėsi tė madhe pėr Muslimanin qė ta di se si pėrhapet Shirku nė mesin e besimtarėve, pasi qė ata ishin muvehidin (njerėz tė Teuhidit). Nė lidhje me thėnien e Allahut – mė tė Pėrsosurit – pėr popullin e Nuhut (alejhis selam):
    “Dhe ata thanė: ti s’do t’i braktisėsh zotat tu, as qė do tė braktisėsh Uedin, as Suvanė, as Jeguthin, as Ja’ukun, as Nesrin.” (Nuh, 23)
    Ėshtė treguar nga njė grup prej Selefit (paraardhėsve tė devotshėm), nė shumė transmetime, se kėto pesė perėndi qenė adhurues tė drejtė. Kur ata vdiqėn, Shejtani (Satana) u pėrshpėriti njerėzve tė tyre qė tė tėrhiqen dhe tė ulen tek varret e tyre. Pastaj Shejtani u pėrshpėriti atyre qė erdhėn pas tyre se ata duhet t’i marrin ata si idhuj, duke ua zbukuruar atyre idenė se ju do t’i pėrkujtoni ata dhe me kėtė t’i pasoni nė sjelljen e mirė. Pastaj Shejtani i sugjeroi gjeneratės sė tretė se ata duhet t’i adhurojnė kėta idhuj krahas Allahut – mė tė Lartit – dhe ai u pėrshpėriti se kjo ishte ajo ēka stėrgjyshėrit e tyre bėnin!!!
    Kėshtu qė Allahu iu dėrgoi atyre Nuhun (as), duke i urdhėruar ata qė ta adhurojnė vetėm Allahun. Mirėpo, asnjė nuk iu pėrgjigj thirrjes sė tij pėrveē disave. Allahu e tregoi tėrė kėtė incident ne kaptinėn Nuh.
    Ibn Abasi tregon:“Vėrtet, kėta janė pesė emra tė njerėzve tė drejtė prej popullit tė Nuhut. Kur ata vdiqėn, Shejtani iu pėrshpėriti popullit tė tyre qė t’u bėjnė statuja atyre dhe t’i vendosin kėto statuja nė vendtubimet e tyre si pėrkujtim pėr ta, kėshtu qė ata vepruan kėsisoj". Sidoqoftė, asnjė prej tyre nuk i adhuroi kėto statuja derisa ata vdiqėn dhe qėllimi i statujave qe harruar. Pastaj (gjenerata tjetėr) filloi t’i adhurojė ata. ”( Transmetuar nga el-Buhari (11/418) dhe Muslim (18/52))
    E njėjta si kjo ka qenė treguar po ashtu nga Ebu Muteher, i cili tha: Jezid ibn el-Muhelleb i qe pėrmendur Ebu Xhafer el-Bakirit (v. 11H), kėshtu qė ai tha: "Ai qe mbytur nė vendin ku njė tjetėr pos Allahut qe adhuruar sė pari. Pastaj, ai e pėrmendi Uedin dhe tha:“Uedi qe njė Musliman i dashur pėr popullin e tij. Kur ai vdiq, njerėzit filluan tė mblidheshin rreth varrit tė tij nė vendin e Babilit (Babilonisė), duke qarė dhe vajtuar. Kėshtu qė kur Iblisi (Satana) i pa ata duke qarė dhe vajtuar pėr tė, ai mori formėn e njeriut dhe u erdhi atyre, duke thėnė: Unė shoh se ju jeni duke qarė dhe vajtuar pėr tė. Pra, pse nuk e bėni njė figurė tė tij (d. m. th. statujė) dhe ta vendosni atė nė vendtubimet tuaja qė ta pėrkujtoni atė. Ata thanė: Po. Dhe ata e bėnė njė figurė tė tij dhe e vendosėn nė vendtubimin e tyre, e cila i pėrkujtonte ata pėr tė". Kur Iblisi i pa ata sesi e pėrkujtonin atė (sė tepėrmi), ai tha: “Pse nuk e bėni secili prej jush nga njė figurė tė ngjashme qė ta mbani nė shtėpitė tuaja, ashtu qė ta kujtoni atė (vazhdimisht). ”Ata thanė “Po”. Dhe secila shtėpi e bėri nga njė figurė tė tij, tė cilėn ata e admironin dhe respektonin dhe e cila i pėrkujtonte vazhdimisht nė tė. Ebu Xhafer tha: “Ata tė gjeneratave tė vona panė se ēfarė kishin bėrė (gjeneratat e mėhershme) dhe e morėn kėtė nė konsiderim. . . deri nė atė masė, saqė e morėn atė si njė ilah (perėndi) pėr adhurim krahas Allahut. Ai pastaj tha: “Ky ishte idhulli i parė qė u adhurua pos Allahut, dhe ata e quajtėn kėtė idhull Ued. (Transmetuar nga el-Buhari (8/534))
    Kėshtu urtėsia e Allahut – tė Bekuarit, mė tė Lartit – qe pėrmbushur kur ai dėrgoi Muhamedin (salallahu alejhi ue selam) si pejgamberin e fundit dhe e bėri Sheriatin e tij plotėsim tė tė gjitha Ligjeve tė Urdhėruara hyjnore. Me kėtė Ai ndaloi tė gjitha mėnyrat dhe shtigjet me tė cilat njerėzit mund tė bien nė Shirk – i cili ėshtė mėkati mė i madh. Pėr kėtė arsye, tė ndėrtuarit e faltoreve mbi varre dhe qėllimi qė tė udhėtohet posaēėrisht te ato, duke i marrė ato si vende pėr kremta dhe tubime, dhe duke u betuar nė banorin e varrit, tė gjitha janė ndaluar. E gjithė kjo ēon nė teprim dhe udhėheq pėr nė adhurimin e tė tjerėve pos Allahut – mė tė Lartit. Duke qenė ky rasti edhe mė shumė nė epokėn nė tė cilėn dituria ėshtė duke u pakėsuar, injoranca ėshtė nė rritje, ka pak kėshillues tė sinqertė (nė tė vėrtetėn) dhe shejtani ėshtė duke bashkėpunuar me njerėz dhe xhinė qė ta devijojė njerėzimin dhe t’i largojė ata nga adhurimi i Allahut – tė Bekuarit, mė tė Lartit.
    - Teuhidi dhe Shirku
    Pėr t’a kuptuar mė mirė nocionin e teuhidit, nevojitet qė tė dihet edhe e kundėrta e saj, e ajo ėshtė shirku qė d. m. th. pėrshkrimi i All-llahut shokė. Kur’ani ėshtė pėrplot me ajete qė na urdhėron pėr teuhidin dhe na ndalon nga shirku.
    Shirku ėshtė mėkati mė i madh qė njeriu mund t’a bėjė. All-llahu subahnehu ve teala i falė tė gjitha mėkatet pėrpos shirkut. All-llahu subahnehu ve teala nė Kur’anin famėlartė thotė:
    “Ėshtė e vėrtetė se All-llahu nuk falė (mėkatin) t'i bėhet Atij shok, e pos kėtij (mėkati), tė tjerat i falė atij qė dėshiron. Ai qė i pėrshkruan shok All-llahut, ai ka humbur dhe bėrė njė largim tė madh (prej tė vėrtetės).” (en-Nisa, 116)
    “. . . ai qė i pėrshkruan Zotit shok, All-llahu ia ka ndaluar (ia ka bėrė haram) atij xhennetin dhe vendi i tij ėshtė zjarri. Pėr mizorėt nuk ka ndihmės.” (el Maide, 72).
    Kėtu nėnkuptohet se All-llahu nuk e falė shirkun nėse njeriu vdes me kėtė mėkat, mirėpo nėse pendohet para vdekjes , All-llahu subhanehu ve teala do t’ia pranoj pendimin edhe nga ky mėkat i madh.
    “Duke qenė tė sinqertė nė besimin ndaj All-llahut, dhe duke mos i pėrshkruar Atij shok, e kush i pėrshkruan shok All-llahut, ai ėshtė sikur tė bie nga qielli e ta rrėmbejė shpendi, ose si ai tė cilin e gjuan era e stuhishme nė ndonjė vend tė humbur.” (el-Haxhxh, 31)
    Nė kohėn e tė gjithė pejgamberėve, mėkati mė i madh ka qenė shirku. Pėr kėtė arsye shohim se ēdo i dėrguar, misionin e vet e filloi tek populli i vet qė tė besojnė nė Teuhid (njėshmėri) dhe qė t’a braktisin shirkun. Nė suren el-A’raf, pėrmenden mesazhet madhėshtore tė pesė pejgamberėve, Nuhit, Hudit, Salihut, Shuajbit dhe Musės alejhimu selam. Thirrjet e tė gjithė kėtyre kanė qenė nė njė fjalė:
    "O popull im, adhurojeni All-llahun, ju nuk keni zot tjetėr pos Tij. . . ” (Hud, 84)
    Shirku i fshinė tė gjitha punėt e mira. Thotė All-llahu subhanehu ve teala nė Kur’anin Famėlartė:
    “Pasha All-llahun, ty tė ėshtė shpallur, e edhe atyre para teje: "Nėse i bėn shok (All-llahut), veprat tua janė tė asgjėsuara dhe ti do tė jeshė prej tė humburve.” (ez-Zumer, 65)


    - Llojet e shirkut[16]
    Shirku ndahet nė dy lloje:
    1-Shirku i madh
    Pėrkufizimi: Kryerja e njė adhurimi pėr dikė tjetėr pėrveē All-llahut. Kėshtu, ata qė bėjnė kurban apo i luten dikujt tjetėr pėrveē All-llahut, siē bėjnė shumė njerėz tek varret e njerėzve tė mirė, kanė bėrė shirk tė madh. Tė njėjtėn gjė e themi edhe pėr ata qė frikėsohen nga tė vdekurit duke menduar se ata mund t’u sjellin fatkeqėsi dhe shpresojnė prej tyre gjėra qė janė nė dorė tė All-llahut, siē janė plotėsimi i nevojave apo largimi i fatkeqėsive. All-lahu i Madhėruara thotė:
    “Ata pos All-llahut adhurojnė ēdo gjė qė nuk bėn as dobi, e thonė: "Kėta janė ndėrmjetėsuesit tanė te All-llahu!". (Junus, 18)
    Shirku i madh e nxjerr njeriun nga Islami dhe nė tė njėjtėn kohė bėhet shkak qė ai tė mbes pėrgjithmonė nė zjarrin e xhehennemit, nėse vdes pa u penduar.
    2-Shirku i vogėl
    Ky lloj i shirkut nuk e nxjerr njeriun nga Islami, por bėhet shkak pėr mosplotėsimin e njė pjese tė Teuhidit dhe, nė tė njėjtėn kohė, ėshtė hapi i parė qė tė ēon nė shirkun e madh, i cili, siē thamė dhe mė lartė, e hedh poshtė teuhidin nė tėrėsi.
    Shirku i vogėl ndahet nė dy pjesė:
    1- Shirku i dukshėm, i cili mund tė bėhet me fjalė ose me vepra. Tek shirku i vogėl qė bėhet me fjalė mund tė pėrmendim:
    - Betimi nė diēka tjetėr pėrpos All-llahut (siē betohen disa njerėz pėr kokėn e prindėrve apo fėmijėve)
    - Thėnia ”Si tė dėshirojė All-llahu dhe ti”. Transmetohet se njė herė dikush i tha Profetit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:”Si tė dėshirojė All-llahu dhe ti.” Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ia ktheu:”A mė bėre tė barabartė me All-llahun!?" Thuaj:"Si tė dėshirojė vetėm All-llahu.”
    - Thėnia”Po tė mos ishte All-llahu dhe filani” pasi lidhėsa "dhe" vė shenjėn e barazimit midis All-llahut dhe njė prej krijesave tė Tij. Ndaj, nė tė tilla raste duhet tė themi:”Po tė mos ishte All-llahu, pastaj filani”, pasi nė kėtė mėnyrė kuptohet se dėshira e njeriut ėshtė nė varėsi tė Dėshirės dhe Vullnetit tė All-llahut, i cili thotė:
    "Por ju nuk mund tė dėshironi, pėrveēse me vullnetin e Allahut, Zotit tė botėve!" (et-Tekvir, 29)
    Nė kėtė kategori futet dhe thėnia:”Nuk kam njeri tjetėr pėrveē All-llahut dhe teje.” apo “Kjo ėshtė pėr shkak tė mirėsisė sė All-llahut dhe tėndes.”
    Ndėrsa tek kategoria e dytė, d. m. th. tek shirku qė bėhet me anėn e veprave, mund tė pėrmendim mbajtjen e varėsave, byzylykėve, fijejeve tė perit apo ēfarėdolloj gjėje tjetėr,[17] pėr tė larguar sėmundjet, magjitė, syrin e keq apo ēdo tė keqe tjetėr. Por duhet tė jemi shumė tė kujdesshėm, sepse kėto veprime jo gjithmonė konsiderohen prej shirkut tė vogėl. Nė disa raste ato mund tė jenė prej shirkut tė madh. Kėshtu nėse njeriu qė kryen veprime tė tilla beson se ėshtė All-llahu ai qė e mbron njeriun nga tė kėqijat, por kėto gjėra janė shkaqe pėr largimin e tė keqes, atėherė kemi tė bėjmė me shirkun e vogėl, sepse All-llahu nuk i ka bėrė kėto gjėra shkaqe pėr largimin e sėmundjeve. Por nėse personi qė mban gjėra tė tilla beson se janė kėto gjėra ato qė e mbrojnė nga tė kėqijat, atėherė veprimi i tij hyn tek shirku i madh, i cili e nxjerr njeriun nga Islami siē thamė dhe mė sipėr.
    2- Shirku i msheftė apo shtirja, i cili ndodh atėherė kur muslimani kryen njė adhurim me qėllim qė ta shohin tė tjerėt, si p. sh. kur dikush e zbukuron apo e zgjat namazin me qėllim qė t’a lavdėrojnė tė tjerėt, apo jep lėmoshė me qėllim qė njerėzit tė thonė se filani ėshtė bujar, apo pėrmend All-llahun vetėm qė ta dėgjojnė tė tjerėt, etj. Njė vepėr e tillė nuk pranohet nga All-llahu, i cili thotė:
    “E kush shpreson nė takimin e Zotit tė tij, le tė bėjė punė tė mira e tė mos shoqėrojė akėnd nė adhurimin e Zotit tė tij.”
    Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem u tha njė ditė shokėve tė Tij:”Gjėja prej sė cilės kam mė tepėr frikė pėr ju, ėshtė shirku i vogėl. ”Kur u pyet pėr tė, tha:”Shtirja”.
    Nė kėtė kategori futet dhe bėrja e njė pune pėr pėrfitime materiale, siē ėshtė rasti i atij qė thėrret ezanin apo bėhet imam apo mėson dije fetare, duke pasur pėr qėllim vetėm marrjen e parave.
    Imam Ibnul Kajjimi thotė:“Ndėrsa shirku qė bėhet me anėn e nijetit jo tė sinqertė, ėshtė si deti pa brigje dhe janė tė paktė ata qė shpėtojnė prej tij. Ai person, qė ka pėr qėllim me punėn e tij diēka tjetėr pėrveē kėnaqėsisė sė All-llahut, ka bėrė shirk me nijetin e tij jo tė pastėr, pasi sinqeriteti i vėrtetė arrihet vetėm atėherė kur ēdo punė, thėnie apo qėllim bėhet vetėm pėr hirė tė All-llahut.
    Kjo ėshtė feja e vėrtetė, feja e Profetit Ibrahim (paqja qoftė mbi tė), ndjekja e sė cilės ėshtė detyrė pėr qdo musliman, pasi ky ėshtė realiteti dhe thelbi i Islamit, pėrveq tė cilit Allahu nuk pranon asnjė fe tjetėr:
    ”E kush kėrkon fe tjetėr pėrveē Islamit, atij nuk do ti pranohet (ajo fe) dhe nė botėn tjetėr ai do tė jetė prej tė humburve”. (Ali Imran, 85)
    Nga sa pėrmendėm mė sipėr arrijmė nė pėrfundimin se midis shirkut tė madh e tė vogėl ekzistojnė ndryshimet e mėposhtme:
    1. Shirku i madh e nxjerr njeriun nga Islami, ndėrsa shirku i vogėl nuk e nxjerr njeriun nga Islami.
    2. Personi qė kryen shirkun e madh, nese vdes pa u penduar, do tė jetė pėrgjithmonė nė zjarrin e Xhehenemit, ndėrsa personi qė e kryen shirkun e vogėl, edhe nėse hyn nė zjarr nuk do tė qėndrojė atje pėrgjithmonė.
    3. Shirku i madh i fshin tė gjitha punėt e mira, ndėrsa shirku i vogėl fshin vetėm punėn me tė cilėn ėshtė i pėrzier.

    Vazhdon inshAll-llah...
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ramazan_it : 03-02-2011 mė 02:12
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  2. #2
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    - Vahdetul Vuxhudi
    Vahdetul Vuxhudi ėshtė ndėr bidatet mė tė rrezikshme kufėrsjellėse tek Nakshibenditė dhe tek sufitė e tjerė. Ata e shohin All-llahun tek tė gjitha krijesat dhe veprat e Tij. Kosmosi tek ata ėshtė pasqyrė e Emrave dhe Cilėsive tė Tij. Kur flasin Sufitė nė lidhje me Vahdetul Vuxhudin e marrin pėr bazė argumentin e Ebu Jezid el-Bestamijės i cili ka thėnė:”Subhani, me e’adhamu seni-Lavdėrimet qofshin pėr mua, ashtu si jam i madhėruar!” apo fjala e El-Hallaxhit:”Enel Hakk/Unė jam i vėrteti!”. [d. m. th. Unė jam Zoti!!!]
    Ebu Jezid el-Bistami thotė:”E kam kėrkuar All-llahun gjashtėdhjetė vjet, kur(e kuptova se) jam unė Ai”.[18]
    Sipas sufijve vahdet-i vuxhudi paraqet trajtėn mė tė pėrsosur tė tevhidit. Kjo teori ėshtė e pranishme nė thėniet e sufijve tė caktuar qė prej ditėve tė para tė aktiviteteve mistike brenda shoqėrisė islame, por ėshtė sistematizuar nga ana e “doajenit” [sipas tyre] tė Tesavvufit filozofik Muhjuddin ibn Arabiut. [19].
    Kjo thėnie dhe besim i tyre ėshtė nė kundėrshtim me besimin e Pejgamberit, sahabeve, dhe imamėve tė udhėzuar si Ebu Hanifja, Maliku, Shafiiu dhe Imam Ahmedi. Ebu Hanifeja rahimehull-llah thotė: "Ai i cili thotė se nuk e di se a ėshtė Zoti im nė qiell apo nė tokė, ka bėrė kufėr, gjithashtu edhe ai i cili thotė se All-llahu ėshtė mbi Arsh, mirėpo nuk e di se a ėshtė Arshi nė qiell apo nė tokė, ka bėrė kufėr (mosbesim)"[20].
    Ku janė ata muslimanė tė cilėt pretendojnė se e pasojnė Ebu Hanifen, ndėrsa nė ēėshtje themelore tė Akides e kundėrshtojnė Imamin e tyre.
    Besimi nė vahdetul vuxhud, sipas besimit tė ehli sunnetit ėshtė kufėr dhe renegim nga feja [siē u cek dhe nga vetė Ebu Hanifja, rahimehullah]. All-llahu i Lartėsuar i shpalli mosbesimtar tė krishterėt tė cilėt thanė se All-llahu u mishėrua nė Isaun alejhi selam. Sufitė thonė se All-llahu u mishėrua nė ēdo gjė qė e shohim nė kėtė botė. (Nga ky besim i tyre nėnkuptojmė se All-llahu i Lartėsuar, gjindet edhe nė vendet ku kryhet nevoja, tek majmunėt, derrat etj, qoftė i Madhėruar dhe i Lartėsuar All-llahu nga ky besim i tyre i kotė).

    Kthehu lart

    - Besimi i Ehli Sunnetit rreth vendqėndrimit tė All-llahut subhanehu ve teala
    Kemi ajete tė shumta qė aludojnė pėr qėndrimin e All-llahut mbi qiej. Allahu Azze ue Xhele thotė:
    “Apo ndjeheni tė sigurt se Ai i Cili ėshtė mbi qiell, nuk do ta bėjė tokėn tė fundoset bashkė me ju dhe veē kur ta shihni tė dridhet? Apo ndjeheni tė sigurt se Ai i Cili ėshtė mbi qiell, nuk do tė dėrgojė kundėr jush njė vorbull uragani tė dhunshėm? Atėherė, do ta merrni vesh sa i tmerrshėm ka qenė Paralajmėrimi Im.” [Mulk, 16-17].
    Dhe Ai, mė i larti thotė:
    “Rrahmani (i Gjithėmėshirshmi) u ngrit lart dhe qėndroi (ashtu siē i shkon pėr shtat Madhėshtisė sė Tij) mbi Arsh. ” [Ta-Ha, 5].
    Dhe Ai, mė i larti ka thėnė:“Pastaj Ai u ngrit lart dhe qėndroi mbi Arsh (ashtu siē i takon Madhėshtisė sė Tij.” [Sexhde, 4].
    Dhe Ai, mė i larti ka thėnė:
    “Tek Ai ngjiten tė gjitha fjalėt e mira dhe punėt e drejta e lartėsojnė atė (fjalėn e drejtė)” [Fatir, 10].
    Dhe Ai, mė i larti thotė nė lidhje me ēėshtjen e Isait:
    “Unė do tė marr ty dhe do tė tė ngre lart pranė Meje”. [Ali-Imran, 55]
    Po ashtu edhe hadithet janė tė shumta qė aludojnė nė qėndrimin e All-llahut mbi qiej.
    Nė Sahihun e Imam Muslimit ka ardhur nga transmetimi i Muavije bin Hakem es-Sulemi, Allahu qoftė i kėnaqur ndaj tij, i cili ka thėnė:"Unė kisha njė robėreshė e cila mė ruante kopenė e bagėtive nė drejtim tė Uhudit dhe Xheuanijes, kur njė ditė mora vesh se ujku kishte marrė njė dele nga kopeja dhe, duke qenė se jam njė nga bijtė e Ademit dhe gaboj ashtu siē gabojnė ata, e qėllova me pėllėmbė nė fytyrė. Kėshtu qė shkova tek i Dėrguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, i cili e mori si njė ēėshtje shumė serioze. Unė i thashė: “O i Dėrguari i Allahut, a ta liroj atė?
    Ai tha: “Sille tek unė.”
    Ia ēova atij dhe ai e pyeti: “Ku ėshtė Allahu?”
    Ajo u pėrgjigj: “Mbi qiej. ”
    Ai tha: “Kush jam unė.”
    Ajo tha: “Ti je i Dėrguari i Allahut.”
    Ai tha pastaj: “Liroje, sepse ajo ėshtė besimtare.”
    Dhe nė dy Sahihet ka ardhur nga Ebu Hurejra, Allahu qoftė i kėnaqur prej tij, i cili ka thėnė: I Dėrguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thėnė: “Kur Allahu krijoi krijesat, Ai shkroi nė njė libėr qė ėshtė tek Ai mbi Arsh: Mėshira Ime e kalon Zemėrimit Tim”
    Poashtu tek dy Sahihet ėshtė transmetimi i Ebu Se’id el-Khudrij, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, i cili ka thėnė: I Dėrguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thėnė: “A nuk mė besoni ndėrkohė qė unė jam mė i besueshmi i Atij qė ėshtė mbi qiej? Shpallja mė vjen nga qielli nė mėngjes e nė mbrėmje.”
    Sa pėr ata qė thonė se Allahu ėshtė nė ēdo vend, ata janė Xhehmijet, [poashtu edhe sufitė e kanė trashėguar kėtė besim tė tyre] sekti i shpikur qė e kundėrshtojnė Sunetin nė shumė ēėshtje, si, pėr shembull, ēėshtja e atyre qė do ta shohin Allahun nė Ditėn e Gjykimit, ose pohimin e Cilėsive tė Tij. Ata janė pasuesit e Xhehm bin Safuanit nga Kufa, i cili ishte njė bidatēi i devijuar. Duke u bazuar mbi thėnien e tyre, nėse Allahu ėshtė gjithandej, atėherė Ai do tė ishte edhe nė vende tė ndyra, sepse fjala Arabe ‘Kul’ (gjithė) ėshtė fjalė e pėrgjithshme (gjithėpėrfshirėse), por Allahu ėshtė shumė larg asaj ēfarė thonė ata pėr Tė. Nga dyshimet e tyre ėshtė thėnia e Atij, mė i larti:
    “A nuk e ke parė se Allahu ėshtė nė dijeni pėr gjithė ē'gjendet nė qiej dhe gjithė ē'gjendet nė tokė? Nuk ka bisedė tė thjeshtė tė tre (vetave) veēse Ai ėshtė i katėrti i tyre, dhe nuk ka pesė (tė tillė) veēse Allahu ėshtė i gjashti i tyre, dhe as pėr mė pak se aq dhe as pėr mė shumė se aq veēse Ai ėshtė me ta kudo qė tė ndodhen. Pastaj, Ai do t’i njoftojė ata Ditėn e Kijametit pėr gjithė ē’kanė bėrė. Vėrtet, Allahu ėshtė i Gjithėdijshėm pėr ēdo gjė.” [Muxhadile, 7]
    Tė gjitha argumentet nga tė cilat pretendojnė se Allahu ėshtė me krijesat (el-Me’ije), ata i pėrdorin si argument pėr tė mohuar Lartėsimin e Allahut mbi krijesat (el-Uluw), ndėrkohė qė Pasuesit e Sunetit i mbledhin bashkė argumentet el-Me’ije dhe ato tė Lartėsimit tė Allahut (el-Uluw) dhe thonė: Vėrtet, Allahu Azze ue Xhel u ngrit mbi Arsh ashtu siē i takon Madhėshtisė dhe Fisnikėrisė sė Tij, dhe Ai ėshtė me krijesat e Tij me Dėgjimin, me Shikimin, me Fuqinė dhe me Dijen e Tij.
    Kurse, sa pėr fjalėn Arabe me’a (me): tė pėrzihesh nuk tė ēon nė asnjė kuptim tjetėr pėrveē se tė bashkohesh, sikurse ėshtė thėnė: Ma nezilna nesiru uel-kamer me’ana/“Kemi udhėtuar dhe hėna ishte me ne. ”Pra, nga kjo fjali kuptohet qė hėna nuk u pėrzje (apo nuk u shkri) me ta. Dhe Ibnul-Kajjim thotė nė librin e tij ‘Ilamul’Muwaki’in (2/318) se zgjerimi i argumenteve tė Lartėsimit tė Allahut mbi krijesat e Tij (el-Uluw) arrijnė thuajse njėmijė, por Xhehmijet i kanė mohuar tė gjitha ato dhe i kanė refuzuar, duke u bazuar mbi dykuptimėsi (ambiguitet).
    Dijetari, Muhadithi dhe Imami i epokės, Nasir ud-Din el-Albani – Allahu e mėshiroftė – ka thėnė, duke komentuar fjalėt e edh-Dhehebiut, (nė lidhje me qėndrimin e All-llahut mbi qiej) “Them: Po, vetėm ata qė flasin me Uahdetul-Vuxhud [unitetin e ekzistencės] e kuptojnė kėtė, dhe se Krijuesi dhe e krijuara janė njėra dhe e vetmja gjė. Madje, nuk ekziston asgjė qė quhet ‘krijues’ apo ‘krijim’. Ēdo gjė qė ju e shihni me sytė tuaj ėshtė Allah! I Lartė ėshtė Allahu nga ajo ēka tiranėt thonė. Ndoshta Xhehmiu [ibn Safuan] dhe ata sikur ky prej thirrėsve tė parė [nė devijim] kishin pėr qėllim akidenė e Uahdetul-Vuxhud - ajo qė kėrkon mohimin e ekzistencės sė Krijuesit, tė Bekuarit dhe tė Lartėsuarit, me thėnien e tyre se Allahu ėshtė nė ēdo vend dhe se Ai s’ėshtė mbi Fronin. Mirėpo, [ata e bėnin kėtė] nė njė mėnyrė tė fshehtė dhe tė neveritshme. Kjo ėshtė ajo pėr ēka refuzimi i Selefit ndaj tij dhe pasuesve tė tij ishte shumė i ashpėr dhe disa prej tyre e bėn shumė tė qartė – siē ka paraprirė nė biografinė e Imam ibn el-Mubarek dhe tė tjerėve – se Xhehmitė pohojnė se Allahu s’ėshtė entitet [d. m. th. s’ėshtė nė ekzistencė]. Pra, ēfarė do tė thonin Selefi i drejtė sikur t’i dėgjonin sot Sufitė duke thėnė nė minberat e tyre [tė xhamive], ‘Allahu s’ėshtė mbi, as nėn, as nė tė djathtė, as nė tė majtė, as para, as mbrapa, as brenda krijimit, as jashtė tij!’[21]
    Kthehu lart

    - Ēka ėshtė Tarikati (rruga sufite)
    Fjala tarikat, rrjedh nga gjuha arabe e cila d. m. th. rrugė tė cilės duhet ecur, metodė e cila duhet tė ndiqet, gjendje dhe pozitė. Nė fillim tarikati kishte kuptim tė largimit prej dynjasė pėr ta fituar ahiretin dhe tė rrugės e cila do tė ndiqej me edukimin e fuqive shpirtėrore, kontrollimin e shtytėsve tė unit dhe tė karakterit njerėzor. Ndėrsa mė vonė, me tarikat nėnkuptohej tėrėsia e rregullave dhe parimeve etike-sociale tė ndjekura nga ana e personave qė marrin edukatė shpirtėrore nėn kontrollin e njė shejhu dhe brenda njė teqeje tė caktuar. [22]
    Qėllimi i tarikatit ėshtė t’i nxjerr nė pah vlerat shpirtėrore me origjinė hyjnore tė fshehura nė brendinė e ithtarit tė tarikatit (murid) dhe t’ju ndihmoj atyre ta gjejnė All-llahun xhel-le sha-nuhu.
    Themeluesi i ēdo rruge (tarikati) nga ana e pararojės sė tij (shejhu) i cakton disa rregulla dhe adete.
    Sipas sufive rrugėt e arritjes tek All-llahu janė tė panumėrta. Secili nė mėnyra dhe rregulla tė ndryshme arrin tek All-llahu dhe e realizon me metoda dhe rrugė te ndryshme.
    Tarikatet nė bazė tė metodologjisė sė tyre ndahen nė tre grupe:
    1. Tarik-i ahjar - rrugė shpirtėrore nė tė cilėn pėrparohet vetėm nėpėrmjet namazit, agjėrimit, leximit tė Kur’anit, haxhit dhe xhihadit tė pandėrprerė. Personat qė e ndjekin kėtė rrugė kanė nevojė pėr mė tepėr pėrpjekje se sa dy grupet e tjera.
    2. Tarik-i ebrar - rrugė shpirtėrore nė tė cilėn pėrparohet nėpėrmjet pėrpjekjes (muxhadele) dhe stėrvitjes kuptimore (rijadat). Pėrpjekja dhe stėrvitja nė kėtė rrugė kanė pėr qėllim qė personi tė largohet prej sjelljeve tė liga dhe tė furnizohet me mė tė mirat.
    3. Tarik-i shuttar - ėshtė rrugė e shkrirjes, ekstazės (fena, vexhd), pėrkushtimit (teslimijjet), meditimit (tefekkur) dhe falemnderimit (shukr). Personat qė ecin nė kėtė rrugė (salik) pėrpiqen qė ta pastrojnė unin e tyre dhe tė ngrihen sa mė lartė shpirtėrisht.[23]
    Ndėrsa nė bazė tė metodave tė edukimit dhe arsimimit mistik, tarikatet ndahen nė dy grupe dhe atė tarikate “shpirtėrore” dhe tė “Unit”.
    1) Tarikatet shpirtėrore (ruhanijje) - Kėto tarikate bazė tė sistemit tė tyre e kanė shpirtin dhe nėpėrmjet kryerjes sė farzeve, sunneteve[24], ibadeteve nafile, pėrkujtimit tė pandėrprerė tė All-llahut xhel-le shanuhu dhe lidhjes kuptimore (rabėta)[25] pėrpiqen ta arrijnė pastėrtinė shpirtėrore. Nė procesin edukativ-arsimor sufik (sejr-i suluk) tė kėtyre tarikateve ka disa shkallė qė duhet tė kalohen edhe atė:
    a) Kalb (zemra)
    b) Ruh (shpirti)
    c) Sir (sekreti)
    ē) Hafi (fshehtėsia)
    d) Ahfa (metafshehtėsia/gjysėmfshehtėsia)
    dh) Letaif-i nefs (shėmbėlltyra e unit)
    e) Letaif-i kul-l (shėmbėlltyra e tėrėsisė)
    Zotėrimi i kėtyre shkallėve dhe kapėrcimi i tyre bėhet nėpėrmjet vird[26] tė posaēėm tė emrave tė All-llahut xhel-le shanuhu, dhe si rezultat arrihet nė pastrimin e fundmė tė shpirtit tė njeriut nga tė gjitha njollat e kėsaj bote dhe kthimin e tij nė origjinalitetin parazanafillor.
    2) Tarikatet e unit (nefsanijje) janė tarikatet qė bazė tė sistemit tė tyre e kanė unin dhe qė kanė zhvilluar njė metodologji tė caktuar nė luftėn kundėr pasioneve dhe lakmive negative tė unit njerėzor. Personi (saliku) i cili e zgjedh kėtė rrugė duhet qė nėpėrmjet shtatė pozitave ta pastroj unin e tij. Kėto pozita (sipas besimit tė tyre sh. a.) janė:
    a) Nefs-i emmare - Ėshtė uni qė e urdhėron tė keqen dhe zemrėn e tėrheq nga e liga. Saliku nė kėtė pozitė veten e konsideron si mė tė ulėt nė qenėsi dhe mundohet qė t’i heshtė pėshpėrimat e brendshme tė epshit tė tij.
    b) Nefs-i levvame - Ėshtė uni qė pengohet pėr gabimet e bėra dhe qė e fajėson veten. Herė pas here e urdhėron tė keqen, por shpejt pendohet dhe kthehet e bėn vepra tė mira.
    c) Nefs-i mulhime - Ėshtė uni qė frymėzohet nga njė intuitė e brendshme pėr tė keqen si e keqe dhe pėr tė mirėn si e mirė. Ai i kahėzon veprat e njeriut nė bazė tė kėtij frymėzimi, e kundėrshton shejtanin dhe pasionet epshore tė paligjshme.
    d) Nefs-i mutmainne - Ėshtė uni i shėndritur me dritėn e zemrės, i pastruar prej cilėsive tė liga dhe me etikė tė pėrsosur. Ai ėshtė i bindur se do tė pėrgjigjet para Zotit pėr veprat e bėra. Veprat e mira i bėn me dashuri dhe sinqeritet.
    e) Nefs-i radije - Ėshtė uni qė tregon kėnaqėsi pėr tė gjitha gjendjet nė kėtė botė. Ai nuk ngren krye nė asnjė fatkeqėsi tė kėsaj bote por gjithmonė ėshtė i nėnshtruar pranė Fuqisė Krijuese.
    f) Nefs-i merdijje - Ėshtė uni me tė cilin ėshtė i kėnaqur All-llahu xhel-le shanuhu.
    g) Nefs-i kamile - Ėshtė uni qė ka arritur pozitat mė tė larta shpirtėrore. Saliku nė kėtė pozitė ėshtė i pėrsosur dhe mund tė bėhet udhėrrefyes pėr tė tjerėt.[27]
    Tarikatet mė tė njohura dhe mė tė pėrhapura nė botėn islame janė:
    1. Tarikati Kadirijje - Abdul-Kadir Gejlaniu ka vdekur (v. 562h/1166)
    2. Tarikati Jesevijje - Hoxha Ahmed Jeseviu ka vdekur (v. 562h/1167)
    3. Tarikati Rifaijje - Ahmed er-Rifaiu ka vdekur (v. 578h/1182)
    4. Tarikati Medjenije - Ebu Medjen Shuayb bin Huseyin, ka vdekur (v. 590h/1193)
    5. Tarikati Kubrevije - Nexhmuddin Kubra, ka vdekur (v. 618h. /1221),
    6. Tarikati Suhreverdije - Ebu Hafs Omer Shehabuddin Suhreverdī, ka vdekur (v. 632h/1234)
    7. Tarikati Ēishtije - Muinuddin Hasan el-Ēishtīu, ka vdekur (v. 633h/1236)
    8. Tarikati Ekberijje - Muhjuddin ibn Arabiu, ka vdekur (v. 638/1240)
    9. Tarikati Shazelije - Ebu'lHasan Shazelīu, ka vdekur (v. 656h/1258)
    10. Tarikati Bektashije - Haxhi Bektash Veliu, ka vdekur (v. 669h/1270)
    11. Tarikati Mevlevije - Mevlana Xhelaleddin Rumī, ka vdekur (v. 672h/1273)
    12. Tarikati Bedevije - Ahmed bin Ali Bedeviu, ka vdekur (v. 675h/1276)
    13. Tarikati Desukijje - İbrahim Desukīu, ka vdekur (v. 676h/1277)
    14. Tarikati Sadije - Saduddin bin Musa Xhebbavī, ka vdekur (v. 700h/1300)
    15. Tarikati Nakshibendije - i themeluar nga Bahauddin Nakshibendī, ka vdekur (v. 791h/1388)
    16. Tarikati Halvetije - Omer bin Ekmeluddin Lahixhī, ka vdekur (v. 800h/1397)
    17. Tarikati Bajramije - Haxhi Bajram Veli, ka vdekur (v. 833h/1429) [28]
    - Teqetė
    Teqetė janė vende ku ėshė punuar, analizuar, pėrjetuar mendimi sufik islam[29] dhe prej nga mė vonė i ėshtė prezentuar popullatės. Janė institucione tė Tesavvufit nė tė cilat banojnė ose qėndrojnė ithtarėt e tarikatit (muridė, muhibė), tė cilėt nėn kontrollin lėndor dhe kuptimor tė njė shejhu tė caktuar pėrpiqen ta zbukurojnė moralin dhe etikėn e tyre nė bazė tė parimeve sufike.[30]
    Mė vonė nė qendrat dhe vendet periferike tė botės islame[31] si dhe tė vendeve joislame janė ndėrtuar ndėrtesa tė posaēme. . . tė cilat varėsisht nga tarikati, forma, madhėsia janė emėrtaur si zavije, hankah, ribat, mevlevihane, kalenderhane, dergah, pirevi, sofihane, kadirhane, asitane, etj. [32]
    Dije – Allahu tė mėshiroftė – se shtegu i cili do tė garantojė shpėrblimin ėshtė njė, e jo shtigjet e shumta, sepse Allahu ka caktuar sukses vetėm pėr njė grup . Ai tha
    “Ky ėshtė grupi i Allahut. Vėrtet, grupi i Allahut ėshtė i suksesshėm.” (Muxhadile, 22)
    Dhe Ai ka caktuar fitore vetėm pėr kėtė grup – Ai tha
    “Dhe kushdo qė e merr pėr mbrojtės Allahun, tė Dėrguarin e Tij dhe Besimtarėt, atėherė, vėrtet, grupi i Allahut ėshtė i suksesshėm.” (Ma’ide, 56)
    Pa marrė parasysh se sa shumė e hulumtoni Librin e Allahut dhe Sunetin e tė Dėrguarit tė Tij (sallallahu alejhi ue selam), ju s’do tė gjeni ndonjė gjė e cila e lejon ndarjen e Umetit nė grupe (xhemate), apo ndarjen e tij nė parti (ahzab) dhe blloqe, veēse kjo tė jetė e dėnueshme. Allahu i lartėsuar ka thėnė,
    “Dhe mos u bėni sikur pabesimtarėt, ata tė cilėt u pėrēanė nė fenė e tyre dhe u ndanė nė grupe; secili grup duke qenė i kėnaqur me atė qė kishte.” (Rum, 31-32)
    Dhe si mundet Zoti ynė i madhėrishėm tė afirmojė ndarje pėr Umetin pasi qė Ai e ka mbrojtur atė me Litarin e Tij dhe e ka liruar Pejgamberin e tij nga kjo kur ai (Umeti) u bė i tillė (i ndarė); dhe pasi qė Ai e ka kėrcėnuar kėtė (veprim),
    “Vėrtet, ata tė cilėt e pėrēanė Fenė e tyre dhe u ndanė, ti s’ke tė bėsh asgjė me ta. Vėrtet, ēėshtja e tyre i takon Allahut, ata do tė informohen pėr atė qė bėnin. ” (En’am, 159)
    Prej Mu’avije ibn Ebi Sufjan i cili tha, “I Dėrguari i Allahut qėndroi mes nesh dhe tha, ‘Vėrtet, para jush Njerėzit e Librit u ndanė nė shtatėdhjetė e dy grupe, ndėrsa kjo Fe do tė ndahet nė shtatėdhjetė e tri grupe. Shtatėdhjetė e dy prej tyre do tė jenė nė zjarr dhe njė do tė jetė nė Parajsė, dhe ky ėshtė xhemati.”[33] El-Amir es-San’anij – rahimahullah – ka thėnė, “Pėrmendja e numrit nė hadith nuk i pėrshkruan plotėsisht ata tė cilėt janė tė shkatėrruar, por kjo vetėm shpjegon shtrirjen e gjerė tė rrugėve tė devijuara dhe degėve tė tyre, nė krahasim me rrugėn e vetme tė vėrtetė. Kjo ėshtė ajo ēka dijetarėt e Tefsirit (shpjegimit tė Kur’anit) kanė pėrmendur nė lidhje me thėnien e Allahut,
    “Dhe mos pasoni rrugė tjera, meqė ato do t’ju ndajnė juve nga Rruga e Tij.” (En’am, 153)[34]
    Shejhul-Islam Ibn Tejmije (v. 728H) – rahimehullah – ka thėnė:“Feja e Muslimanėve ėshtė ndėrtuar mbi pasimin e Librit tė Allahut, Sunetit tė Pejgamberit tė Tij (sallallahu alejhi ue selam) dhe atė nė ēka Umeti ėshtė pajtuar. Pra, kėto janė tri usulet (bazat) e pagabueshme. Nė ēfarėdoqoftė qė Umeti s’pajtohet, ateherė ajo i referohet Allahut dhe tė Dėrguarit tė Tij. Kėshtu, nuk i takon askujt qė tė vendosė njė person pėr Umetin, dhe tė thėrret nė rrugėn e tij dhe tė formojė uela’ (dashuri, besnikėri dhe miqėsi) dhe ‘eda (armiqėsi dhe urrejtje) tė bazuar nė tė, pėrveē nė Pejgamberin (sallallahu alejhi ue selam). Dhe nuk duhet tė vendosin ndonjė tė folur nė bazė tė sė cilės ata formojnė uela dhe eda pėrveē tė Folurit tė Allahut, dhe atė tė Dėrguarit tė Tij, dhe atė nė tė ēka Umeti ėshtė pajtuar. Mė saktė, kjo ėshtė praktikė e njerėzve tė risisė (bidatit), tė cilėt e vendosin njė person apo njė thėnie me tė cilėn ata shkaktojnė pėrēarje nė Umet, duke formuar uela dhe eda bazuar nė atė thėnie apo atribuim.” [Mexhmu’ul Fetaua (20/164) tė Ibn Tejmijes. ]
    Abdullah Ibn Mesudi ka thėnė:Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) e tėrhoqi njė vijė dhe tha:“Kjo ėshtė Rruga e Drejtė.” Pastaj ai tėrhoqi vija nė tė djathtė dhe nė tė majtė, dhe pastaj tha: “Kėto janė rrugė tjera. Nė secilėn prej tyre ėshtė njė djall qė thėrret nė tė. Pastaj, ai tha:“Vėrtet kjo ėshtė Rruga ime e Drejtė, pra pasoni atė e mos pasoni rrugė tjera qė do t’ju ndajnė nga Rruga e tij.” (En’am 153) [Hasen: Transmetuar nga Ahmed (1/435), en-Nesa’i (7/49) dhe tė tjerėt. Ky hadith ėshtė bėrė autentik nga Shejh Albani nė Dhilalul-Xheneh (nr. 16)]
    Ky hadith dėshmon pėrmes tekstit tė tij se shtegu ėshtė njė. Ibnul Kajjim (v. 751H) ka thėnė, “Dhe kjo ėshtė sepse shtegu i cili ēon te Allahu ėshtė njė, dhe kjo ėshtė ajo pėr ēka Allahu dėrgoi tė Dėrguarit e Tij dhe i shpalli Librat e Tij, dhe asgjė s’mund tė ēojė te Allahu pėrveē kėtij shtegu. Dhe, edhe sikur njerėzit tė vinin nga ēdo shteg, dhe ata tė hynin nėpėr secilėn derė, atėherė tė gjitha kėto shtigje do tė pengoheshin dhe tė gjitha ato dyer do t’u mbylleshin atyre, pėrveē kėtij shtegu, meqė ky ėshtė ai i cili ēon te Allahu. ”[ Et-Tefsirul-Kajim (f. 14-15)]
    Dhe secili grup prej kėtyre tarikateve pretendojnė se janė nė tė vėrtetėn, mirėpo duhet ditur se hakku ėshtė njė, siē e cekėm edhe mė lartė dhe rruga pėr tė arritur tek All-llahu azze ve xhel-le duhet tė jetė e argumentuar me Kur’an, Sunnet dhe me ixhmanė(koncensusin) e sahabėve dhe ata dijetarė qė i pasuan nė tė mirė. [si Ebu Hanifja, Shafiu, Maliku, Ahmedi e dijetarė tė tjerė qė pasuan rrugėn e sahabėve]
    Pėr tė kuptuar mė hollėsisht vlerėn e tė kuptuarit tė Kur’anit dhe Sunnetit sipas komentimit tė sahabėve, do t’u lėmė me disa fjalė nga Imami i madh i kėtij shekulli Muhammed Nasirudin el-Albani, material i cili ėshtė shkėputur nga kaseta me titull “Da’uetuna”:
    (Thotė shejh Albani): Ka thėnė Ibnul Kajjum el-Xheuziju:“Dija ėshtė ēfarė ka thėnė All-llahu, ēfarė ka thėnė i Dėrguari i Tij dhe ajo qė kanė thėnė sahabėt...”
    Imam Ibnul Kajjum el Xheuziju, ia ka bashkangjitur kėshtu, Kur’anit e Sunnetit edhe sahabet. A ėshtė kjo bashkangjitje qė ai i bėri Kur’anit dhe Sunnetit opinion, ixhtihad,[35] apo thjesht njė mendim i gabuar. Kjo sepse ēdo njeri mund tė gabojė?! Pėrgjigja pėr kėtė ėshtė "jo". Ky nuk ėshtė njė mendim e as ixhtihad i gabuar, por ėshtė mbėshtetur nė Librin e All-llahut dhe Sunnetin e tė Dėrguarit tė All-llahut, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Pėr sa i pėrket Kur’anit, mund tė pėrmendim fjalėn e Zotit tonė nė Librin e Tij tė Madhėruedhėm ku thotė:
    “E kush i kundėrvihet tė Dėrguarit pasi qė i ėshtė bėrė e qartė e vėrteta DHE NDJEK RRUGĖ TJETĖR NGA AJO E BESIMTARĖVE, Ne e lėmė nė atė qė e ka zgjedhur dhe fusim nė Xhehennem. Sa pėrfundim I keq ėshtė ai.” (Nisa, 115)
    Nuk mjaftohet Zoti ynė nė kėtė ajet - dhe nėse do ta bėnte do tė kishte tė drejtė - duke thėnė: e kush i kundėrvihet tė dėrguarit pasi i ėshtė bėrė e qartė e vėrteta, ne e lėmė nė atė qė ka zgjedhur…, porse tha pėr njė arsye tė madhe qė ne tani po nisim ta shpjegojmė dhe qartėsojmė. Ai tha:”…dhe ndjek rrugė tjetėr nga ajo e besimtarėve…”
    Ky ajet ju lutem qė tė ngulitet nė mendjet e dhe zemrat tuaja e tė mos harrohet pėr asnjė ēast prej jush, sepse nė tė ndodhet e vėrteta dhe e drejta ashtu siē ju po e shqiptoni. E kėshtu ju do tė mund tė shpėtoni nga tė devijuarit majtas dhe djathtas dhe nuk do tė pėrziheni qoftė edhe sadopak me idetė e mendimet e ndonjėrit prej grupeve tė humbura.
    …Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, pėrsėri nė pėrgjigje tė pyetjes se cili ėshtė grupi i shpėtuar, thotė:”ėshtė Ai qė ndodhet nė rrugėn time dhe tė sahabėve tė mi”. E pra atėherė ”dhe sahabėve tė mi” ėshtė rruga e besimtarėve. Kur Ibn Kajjimi tha:"dhe (dija ėshtė ēfarė) thonė sahabet", kėtė nuk e nxori nga diku tjetėr veēse nga ajeti i sipėrpėrmendur dhe nga ky hadith. Po kėshtu edhe nga hadithi i Irbad ibn Sarijes, radiAll-llahu anhu, nga i cili po mjaftohem tani vetėm me atė qė pėrbėn pjesėn dėshmuese, ku Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, thotė:“Ju e keni detyrim ta pasoni Sunnetin tim dhe Sunnetin e halifėve tė drejtė dhe udhėzues qė vijnė pas meje”
    Atėher, pra, edhe kėtu kemi tė njėjtėn gjė si nė hadithin dhe ajetin e mėparshėm. Nuk thotė Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem “Ju e keni detyrim Sunnetin tim” dhe kaq, por ai i shtoi Sunnetit tė tij Sunnetin e halifėve tė drejtė. Qė kėtej mund tė konkludojmė se feja mbėshtetet tek Kur’ani, Sunneti dhe rruga e tė parėve tanė tė mirė [selefit]. Kjo ėshtė njė diēka mjaft e rėndėsishme veqanėrisht nė kėtė kohė, nė tė cilėn po pėrplasen opinionet, mendimet dhe medhhebet e po shtohen partitė dhe xhematet saqė shumė prej tė rinjėve muslimanė jetojnė tė pavendosur e nuk dijnė se nė cilin xhemat tė shkojnė apo cilin grup tė ndjekin. Qė kėtu vjen pėrgjigjja, nė ajetin dhe dy hadithet e pėrmendura; ndiqni rrugėn e besimtarėve. Rrugėn e besimtarėve nė kohėn e sotme? Pėrgjigja ėshtė jo. Bėhet fjalė pėr rrugėn e besimtarėve tė kohės sė parė, kohės sė sahabeve, tė parėve tanė tė mirė (Selefu Salih). Ata meritojnė tė jenė prijėsit tanė, tė cilėt duhet t’i ndjekim dhe askend tjetėr nė faqe tė tokės pėrveē tyre. E pra thirrja jonė ngrihet nė tri shtylla: mbi Kur’anin, Sunnetin dhe pasimin e tė parėve tanė tė mirė (selefu salih)" (Mbaroi fjala e shejh Muhammed Nasiruddin el-Albanit)
    Prandaj, ajo qė ėshtė e domosdoshme pėr Muslimanin – individin dhe kolektivin – me qėllim qė t’i pregatisim ata pėr detyrėn madhore dhe pėr tė arritur synimin fisnik, ėshtė qė vėrtet tė njihet Rruga e Drejtė, njerėzit e saj, akideja (besimi) e tyre dhe menhexhi (metodologjia), po ashtu duke i njohur risitė (nė fe) dhe tė kėqijat tė cilat shkaktojnė ndarjen nga kjo rrugė.
    Urtėsia e njohjes tė sė keqes ėshtė marrė nga hadithi i Hudhejfe Ibnul-Jemanit (radiallahu anhu) kur ai tha:“Njerėzit e pyetnin tė Dėrguarin e Allahut (sallallahu alejhi ue selam) pėr tė mirėn, ndėrsa unė e pyesja pėr tė keqen nga frika se do tė mė kaploj ajo…” [Pjesė e njė hadithi tė gjatė tė transmetuar nga el-Buhari (6/615) dhe Muslim (12/235). ]
    Ebu Alije (v. 90H) – rahimehullah - ka thėnė:“Mėsoni Islamin. Pastaj kur ta keni mėsuar Islamin, mos u largoni prej tij nė tė majtė apo nė tė djathtė. Por, qėndroni nė Rrugėn e Drejtė dhe nė Sunetin e Pejgamberit tuaj (sallallahu alejhi ue selam) dhe atė nė ēka kanė qenė Shoqėruesit (Sahabėt)…dhe ruajuni nga kėto risi sepse ato shkaktojnė urrejtje nė mes jush. Pra, mbahuni pėr gjendjen autentike tė ēėshtjeve tė tyre, e cila ishte para se tė pėrēaheshin ata.”
    Asim ka thėnė: Ia pėrcolla kėtė el-Hasan el-Basrit, dhe ai tha:“Ai tė ka dhėnė kėshillė tė sinqertė dhe tė ka thėnė tė vėrtetėn.” [Transmetuar nga Ibn Bata nė el-Ibane (nr. 136)]
    Ėshtė e njohur se kjo gjendje autentike e ēėshtjeve, si burim tė ėmbėl tė vetin e ka pasur Kur’anin dhe Sunetin, tė ndėrtuar nė tė kuptuarit e Selefus-Salihit (paraardhėsve tė devotshėm) – Sahabėve, tabi’inėve, dhe atyre qė i pasuan ata – pėr tė cilėt Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) ka thėnė:“Mė tė mirėt nga njerėzimi janė gjenerata ime, pastaj ata qė i pasojnė ata, pastaj ata qė i pasojnė ata. ”[36]
    Ky parim – obligimi i tė mbajturit pėr Kur’anin dhe Sunetin autentik nė metodologjinė e Selefus-Salihit – ėshtė parim-gurthemel i Ehlus-Sunet uel-Xhemat.
    Imam Ebu Hanife (v. 105) rahimehullah, ka thėnė:“Pėrmbajuni transmetimeve tė rrugės sė Selefit dhe ruajuni nga ēėshtjet e shpikura, sepse e tėra ajo ėshtė risi (nė fe).” [Transmetuar nga es-Sujuti nė Seunul Mentek uel-Kelam (f. 32). ]
    Imam el-Auzai (v. 157) – rahimehullah – ka thėnė:“Kufizoje veten me durim nė Sunet dhe ndalu aty ku njerėzit janė ndalur [tė parėt tanė tė mire, selefi], thuaje atė qė thonin ata dhe shmangu nga ajo prej sė cilės shmangeshin ata. Merreni rrugėn e Selefus-Salihit tuaj, se vėrtet, ajo qė ishte e mjaftueshme pėr ta ėshtė e mjaftueshme edhe pėr ju. ” [37]
    Nė njė vend tjetėr Imam el-Auzaiu, rahimehullah, thotė:“Mbahuni fort pėr transmetimin e Selefit, edhe nėse ju braktisin njerėzit. Dhe ruajuni nga mendimet/opinionet e njerėzve, pa marrė parasysh se sa e zbukurojnė atė me tė folurit e tyre.” [Transmetuar nga el-Hatib nė Sheref As-habul Hadith (f. 25) me isnad Sahi.]
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  3. #3
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    Fytyra e vėrtetė e Sufive
    Fjala "Sufizėm" rrjedh nga fjala greke "Sofia", qė do tė thotė urtėsi, menēuri. Gjithashtu thuhet qė kjo ėshtė njė fjalė qė i referohet veshjes sė rrobave tė leshta dhe kjo thėnie ėshtė mė e sigurta, meqė veshja e rrobave tė leshta ka qenė shenjė e Zuhdit (indiferencės/largimit/distancimit nga jeta e kėsaj bote).
    Shejhul Islam Ibn Tejmije, Allahu pastė mėshirė ndaj tij, tha nė Mexhmu-ul-Fetaua:"Pėrsa i pėrket termit Sufije [Sufizėm], kjo s'ka qenė e njohur gjatė tre gjeneratave tė para tė Islamit. Dhe, tė folurit rreth kėsaj u bė e njohur vetėm pas tre gjeneratave tė para. Ėshtė thėnė se kjo ėshtė bėrė me qėllim tė gjasimit me ‘Isain alejhis-selam, tė birin e Merjemes. Shejhul-Islam Ibn Tejmije rahimehullah, pėrmend nė el-Fetava (11/7) nga Muhammed ibn Sirinė (njė tabi’in i famshėm qė vdiq nė vitin 110H) se i ka arritur atij (lajmi) se njerėz tė caktuar kishin marrė rroba tė leshta pėr tė veshur, me qėllim qė tė gjasojnė me Isain, tė birin e Merjemes, andaj ai tha:"Ka njerėz qė kanė zgjedhur dhe preferuar veshjen e rrobave tė leshta, duke pretenduar se dėshirojnė tė gjasojnė me Mesihun, tė birin e Merjemes. Por rruga e Pejgamberit tonė ėshtė mė e dashur pėr ne, e Pejgamberi alejhis-selam ka veshur (rroba) prej pambuku dhe rroba tė tjera. "
    Thuhet se ky ėshtė njė atribuim ndaj Ehlus-Suffeh[38], por kjo ėshtė gabim, meqė po tė ishte kėshtu, ata do ta quanin veten Sufij. Po ashtu ėshtė thėnė se kjo ėshtė atribuim ndaj Saff [radhės] e cila ėshtė me e shquara para Allahut, por edhe kjo ėshtė gabim, meqė po tė ishte kėshtu, ata do ta quanin veten Saffij. Po ashtu ėshtė thėnė se kjo ėshtė atribuim ndaj sefweh [mė tė mirės] nga krijimi i Allahut. Por, edhe kjo po ashtu ėshtė gabim, meqė po tė ishte kėshtu, ata do ta quanin veten Safwij. Ėshtė thėnė poashtu se kjo ėshtė atribuim ndaj Sufeh bin Bishr bin Udd bin Tabikheh, njė fis Arab qė gjindej pranė Mekes nė tė kaluarėn, tė cilit ia atribuonin veten asketėt. Ndonėse atribuimi i Sufi-t ėshtė nė pajtim me emrin e kėtij personi [Sufeh] nga pikėpamja gramatikore, ky poashtu ėshtė opinion i pasaktė, meqė kėta njerėz nuk kanė qenė tė njohur mirė pėr shumicėn e asketėve dhe pėr shkak se po t'iu atribuoheshin asketikėt atyre, do tė kishte qenė e mundshme qė ata t'ia atribuonin veten atyre gjatė epokės sė Sahabėve, Tabi'inėve dhe Atba' et-Tabi'inėve [por nuk e kanė bėrė kėtė].
    Poashtu ėshtė thėnė qė ky ėshtė opinioni mė i mirėnjohur: se Sufi ėshtė njė atribuim ndaj suf [leshit, rrobės sė leshtė]. Kjo meqė hera e parė kur Sufitė u shfaqėn ishte nė Basra [Irak].
    Thotė shejhul Islam Ibn Tejmije nė librin e tij ”El furkan bejne eulijai er-Rahman ue eulijai esh-shejtan”:"Mė pas u vu nė pėrdorim edhe emri “fakir” (i varfėr) pėr njerėzit e tarikateve. Prandaj filloi tė diskutohet se, cili ėshtė mė i mirė, termi ”sufi” apo “fakir”. Akoma vazhdohet tė diskutohet se kush ėshtė mė i mirė, i varfėri durues apo i pasuri falemnderues.
    Diskutimi mė i hershėm pėr kėtė ēėshtje ėshtė ai midis Xhunejdit dhe Ebul Abbas bin Atait. Madje edhe nga imam Ahmedi pėrcillen dy mendime pėr kėtė ēėshtje. Megjithatė, e vėrteta ėshtė ajo qė ka thėnė All-llahu i Madhėruar:“O ju njerėz, vėrtet Ne ju krijuam juve prej njė mashkulli dhe njė femre, ju bėmė popuj e fise qė tė njiheni ndėrmjet vete, e s'ka dyshim se te All-llahu mė i ndershmi ndėr ju ėshtė ai qė mė tepėr ėshtė ruajtur (kėqijat)” (Huxhurat, 13)" (Mbaroi fjala e Ibn Tejmijes).
    Ebush-Shejh el-Esbehani transmetoi me njė zinxhir transmetimi tė lidhur me Muhamed ibn Sirinin, se i ka mbėrri atij qė njė grup njerėzish parapėlqenin tė vishnin rrobe tė leshta, kėshtu qė ai tha:'Janė disa njerėz qė parapėlqejnė tė veshin rrobe tė leshta duke pohuar se i gjasojnė Mesisė, tė birit tė Merjemes. Mirėpo, udhėzimi i pejgamberit tonė [salallahu alejhi ue selam] ėshtė mė i dashur pėr ne, dhe ai [salallahu alejhi ue selam] mbartte rroba tė pambukut dhe tė tjera lloje tė rrobes'. Apo ėshtė shprehur ngjashėm me kėtė".
    Pas kėsaj, Ibn Tejmije tha:"Kėta njerėz ia atribuojnė veten rrobeve tė jashtme, e cila nė kėtė rast ėshtė rrobė e leshtė [suf]. Kėshtu qė mund tė thuhet pėr ndonjėrin nga ata se ėshtė njė Sufi. Mirėpo, metodologjia e tyrė s'ėshtė e kufizuar vetėm nė mbartjen e rrobės sė leshtė, e as qė e bėjnė tė detyrueshme kėtė pėr ndonjė. Ata i atribuohen kėsaj pėr shkak tė qenit tė kėsaj gjendje e jashtme". Pastaj ai tha:"Pra, kjo ėshtė origjina e Sufizmit. Pas kėsaj, Sufizmi u degėzua dhe u shumėfishua.[39]
    Dr. Sabir et-Tu'eimeh tha nė librin e tij "Sufizmi – Besimet dhe Metodologjitė e tij": "Me sa duket Sufizmi u shfaq nga ndikimi i monasticizmit tė Krishterė, nė tė cilin murgjit mbartnin rrobe tė leshta dhe jetonin nė manastiret e tyre. Kishte shumė nga ata qė praktikonin kėtė gjithandej vendeve tė cilat Islami i ēliroi me anė tė Teuhidit. . . "[40]
    Shejh Ebu Zehra rahimehullah ka thėnė lidhur me arsyen e shfaqjes sė Sufizmit dhe burimet prej nga tė cilat ai mori hov:
    1. Burimi i parė: Disa nga adhuruesit nė mesin e muslimanėve e kthyen tėrė vėmendjen e tyre nga largimi nga kjo botė dhe abstenimin e veteve te tyre me qėllim tė adhurimit. Kjo sė pari filloi gjatė kohės sė Pejgamberit alejhis-selam, kur disa sahabė vendosėn tė kalonin natėn duke u pėrpjekur (munduar) me namaz dhe duke e lėnė gjumin (duke qėndruar pa fjetur). Tė tjerė vendosėn tė agjėronin ēdo ditė pa pushim. Tė tjerė vendosėn t’i ndėrprenin marrėdhėniet martesore (seksuale) me gratė. Kur Pejgamberi u njoftua pėr kėtė tha:"Ēka ėshtė me disa njerėz qė thotė kėshtu e kėshtu. Unė agjėroj dhe ndalem (pushoj) sė agjėruari, falem dhe flej, dhe martohem me gra. Kėshtu qė kushdo qė ia kthen shpinėn Sunneti tim, ai nuk ėshtė prej meje. ” (Transmetuar nga el-Buhari dhe Muslim)
    Pėr mė tepėr, risia e tė jetuarit si murgjėr (murgėria) ėshtė e ndaluar nė Kur’an. Aty thuhet:". . . Murgėria tė cilėn ata e shpikėn pėr vete. . . " (el-Hadid: 27)
    2. Ēėshtja e dytė e cila i tėrhoqi shpirtėrat e njerėzve ishte diēka qė u shfaq nė mesin e muslimanėve nė formė tė dy ideologjive. Njėra nga to ishte filozofike, ndėrsa tjetra ishte nga fetė e mėparshme. Sa pėr tė parėn, atėherė ishte pamja e shkollės iluministe tė filozofėve, e cila konsideronte se njohuria dhe tė qenėt i informuar shkaktohen nė shpirt me anė tė ushtrimeve shpirtėrore dhe pastėrtisė sė shpirtit. Sa i takon ideologjisė sė dytė, atėherė ishte besimi se Perėndia jeton nė shpirtėrat e njerėzve, apo se Perėndia ėshtė personifikuar (mishėruar) nė njeriun. Kjo ide filloi tė gjejė vend nė mes tė atyre sekteve qė rrejshėm ia atribuonin vetes Islamin nė kohėrat e hershme, kur muslimanėt u pėrzinė me tė krishterėt. Kjo ide u shfaq nė mesin e Sabianėve dhe disa nga Kejsamijebėve, pastaj Keramitat, Batinitė, pastaj nė trajtėn e saj pėrfundimtare u shfaq nė mesin e disa Sufive. . .
    Ėshtė edhe njė burim tjetėr nga i cili ai (Sufizmi) mori dhe i cili shkakton shfaqjen e tendencave tė Sufive, qė ėshtė ideja se tekstet e Librit dhe Sunnetit kanė njė kuptim tė jashtėm, tė dukshėm, dhe njė kuptim tė brendshėm, tė fshehtė. . . duket qartė se ata e morėn kėtė ide nga Batinitė. [41]
    Sufitė i tejkalojnė kufijtė nė nderimin e shejhėve tė tyre, deri nė pikėn ku mendojnė qė ēdo gjė qė rrjedh prej shejhėve tė tyre ėshtė e vėrtetė dhe e saktė, bile edhe se ajo ėshtė shenjė e shkėlqesisė dhe mrekullisė. Ata i shėnojnė "mrekullitė" e shejhėve tė tyre nė librat e tyre dhe ato janė tė llojeve tė ndryshme, qė arrijnė shkallėn e pretendimit se u japin jetė (i ngjallin) tė vdekurve; tė tjerat janė aq tė pakuptimta, saqė nuk ia vlen t’i pėrmendim.
    Ja disa prej”mrekullive”tė sufive: Njė Sufi pohon se nėse e sheh shejhun e tij ėshtė mė e dobishme sesa ta shohėsh All-llahun. Ebu Turab i ka thėnė njė shoku tė tij njė ditė: "Po ta kishit takuar Ebu Jezid el-Bustamin!" Ai (shoku) i tha: "Nuk brengosem pėr kėtė meqė e kam takuar All-llahun dhe kjo mė ka mjaftuar dhe nuk mė nevojitet Ebu Jezidi. " Ebu Turabi i tha: "Mjerė ti, krenohesh pėr shkak tė All-llahut, tė Plotėfuqishmit dhe tė Madhėrishmit! Po ta takonit Ebu Jezidin vetėm njė herė, do tė ishte mė mirė se ta takonit All-llahun shtatėdhjetė herė. " [E shkurtuar nga Ihja Ulumid-Din tė el-Gazalit (4/356)]. El-Gazali shtoi: "Shpalljet e kėtilla nuk duhet tė mohohen nga besimtari. "
    Madje edhe vjedhja konsiderohet si dhuratė e mrekullueshme te Sufitė. . . dėgjoni se ēfarė thotė ed-Dibag, i cili ishte njėri nga shtyllat kryesore nė mesin e Sufive: "Njė vali, qė ėshtė personi qė ka kontroll mbi ēėshjet, mund ta zgjasė dorėn nė xhepin e kujtdo qė ai dėshiron dhe tė marrė nga ai dirhemė aq sa tė dojė (monedhė Arabe), ndėrsa pronari tė mos dijė asgjė. "
    O vėllezėr, kėto rrėfime na tregojnė se udhėheqėsit e Sufive nuk kėnaqen me bėrjen tė ligjshme tė asaj qė All-llahu e ka ndaluar, nė lidhje me vjedhjen, keqdashjen (ligėsinė) dhe krahasimin, dhe veē kėsaj ata deklarojnė se kėto gjėra janė ngjarje tė jashtėzakonshme (mrekulli) dhe shenjė se njė person ėshtė nga Evlijatė. Kjo ėshtė nė kontradiktė dhe nė konflikt tė qartė me mėsimet e Islamit dhe ėshtė mosbesim nė tekstin e Kur’anit Bujar dhe Sunnetit tė pastėr, e dijetarėt islamė janė pajtuar qė kushdo qė shpall tė ligjshme (tė lejueshme) diēka qė ėshtė detyrimisht e njohur se ėshtė e ndaluar nė Islam, atėherė ai ėshtė pabesimtar. . . atėherė si ėshtė e mundur qė njė njeri qė e mbron mendimin se kryerja e mėkateve tė mėdha ėshtė shenjė se personi ėshtė nga evlijatė dhe mrekulli?
    Ja se si e pėrshkruajnė tesavvufin/sufizmin vetė sufistėt:
    “Tesavvufi ėshtė tėrheqja e individit nga ana e Zotit dhe qėndrimi me mė tė Madhin. . . ėshtė ndėrprerja e marrėdhėnies me ēdo gjė, pėrveq nė Zotin, dhe tė qėnit vetėm me Tė”[42];”. . . ėshtė largim prej tė gjitha kėnaqėsive dhe pasioneve tė epshit (egos)”[44]. ”. . . ngritje nė ekzistencėn e lartė”[43]; ”pėrqafimi i tė vėrtetės dhe humbje e shpresės nga gjėrat qė janė nė duar tė krijesave”[45];”. . . ėshtė etikė”[46];”. . . ėshtė pėrkulje pranė derės sė tė Dashurit. . . ”[47];”. . . ėshtė pėrkulje para All-llahut”[48];”. . . ėshtė largim nga gjėrat e kota”[49] etj. ”
    Tesavvuf d. t. th. ndjekje e pandėrprerė e ibadetit, kahėzim nga Zoti, largim nga stolitė e rrejshme tė botės, largim nga dėfrimet, pasuria dhe pozita pas tė cilave vrapon turma, izolim prej popullatės me qėllim ibadeti”[50]

    Kthehu lart

    - Tevessuli
    Et-Tevessul (Afrimi):Ėshtė orvatja qė t’i afrohesh dikujt dhe tė arrish tek ai me ndėrmjetėsim. Et-Tevessul-i ėshtė afėrsia, All-llahu subhanehu ve teala thotė:
    “. . . kini frikė All-llahun dhe kėrkoni (vesile) afrim tek Ai” (el-Maide:35) d. m. th. kėrkoni afrim tek Ai me bindjen ndaj Tij dhe me pasimin e kėnaqėsive tė tij.
    Afrimi (et-Tevessul) ndahet nė dy lloje:
    Lloji i parė:
    Afrimi i lejuar i cili ėshtė disa lloje:
    1) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me emrat dhe cilėsit e Tij, ashtu sikurse urdhėroi Ai:
    “All-llahu ka emrat mė tė mirė, andaj Atė thirreni me ata e hiquni nga ata qė bėjnė shtrembėrime me emrat e Tij. Ata kanė pėr t'u shpėrblyer (me dėnim) pėr veprimet e tyre.” (el-A’raf:180)
    2) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me besimin dhe veprat e mira tė cilat i ka bėrė ai qė kėrkon ndėrmjetėsim, sikurse thotė All-llahu, subhanehu ve teala, pėr ata qė besuan:
    “Zoti ynė, ne dėgjuam njė thirrės qė ftonte pėr besim (e qė thoshte): Tė besoni Zotin tuaj! E ne besuam! Zoti ynė, na i falė mėkatet tona, na i mbulo tė metat dhe pas vdekjes na bashko me tė mirėt!” (Ali-Imran:193)
    Dhe, sikurse thuhet nė hadithin e atyre tri personave tė cilėt u mbyllėn nė njė shpellė e nuk patėn mundėsi tė dalin derisa nuk filluan tė kėrkojnė afrim tek All-llahu, subhanehu ve teala, me veprat e mira tė tyre. [51]
    Kėshtu qė All-llahu subhanehu ve teala, ua hapi shpellėn dhe dolėn nga ajo.
    3) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me Tevhidin (Njėshmėrinė) e Tij, sikurse ishte rasti me Junusin alejhi selam :
    “(Pėrkujto) Edhe atė tė peshkut (Junusin) kur doli i hidhėruar (prej popullit) dhe mendoi se nuk do t'i vijė mė puna ngushtė, po nė errėsira ai tha se: "Nuk ka tė adhuruar me tė drejtė pos Teje. Ti je i pastėr, nuk ke tė meta. . . " (el-Enbija:87)
    4) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, me paraqitjen e dobėsisė, nevojės dhe varfėrisė ndaj Tij, sikurse tha Ejubi alejhi selam:
    “Mua vėrtetė, mė ka goditur dėmi, kurse Ti je Mėshiruesi mė i madh” (el-Enbija:83)
    5) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, me lutjen e robėrve tė mirė e tė devotshėm, sikurse bėnin sahabet kur mbretėronte thatėsia, ata kėrkonin nga Muhammedi, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, tė lutet pėr ta, kurse pas vdekjes sė tij, kėrkonin njė gjė tė tillė nga xhaxhai i tij Abbasi radiAll-llahu anhu, i cili lutej pėr ta. [52]
    6) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, duke i pranuar gabimin, sikurse ishte rasti me Musain alejhis selam“Ai tha:
    "Zoti im, unė e ngarkova veten e Ti mė fal mua!" (El-Kasas:16)
    Lloji i dytė:
    Afrimi jo ligjor (i ndaluar):
    Ky ėshtė afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, duke kėrkuar lutje dhe ndėrmjetėsim nga te vdekurit, afrimi me pozitėn e lartė tė Muhammedit, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, dhe ndėrmjetėsimi me qenėsinė e krijesave ose hakkun e tyre. Me poshtė do tė sqarojmė kėtė:
    1. Kėrkimi i lutjes nga tė vdekurit nuk lejohet:
    I vdekuri nuk ka mundėsi tė bėjė lutje sikurse kishte mundėsi kur ishte nė jetė. Kėrkimi i ndrėrmjetėsimit nga tė vdekurit nuk lejohet, sepse Omer Ibnul-Hattabi, Muavijetu Ibnu Ebi Sufjani, sahabet e tjerė dhe tabi’inėt (pasaardhėsit e sahabeve, radijallahu anhum), kur kishte thatėsi, kėrkonin lutjen pėr shi dhe afrimin te All-llahu, subhanehu ve teala, me ata qė ishin gjallė, sikurse ishte Abbasi dhe Zejd Ibnul-Esvedi, e nuk kėrkonin afrim, ndėrmjetėsim dhe lutje pėr shi nga Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, as te varri i tij as te varri i dikujt tjetėr. Ata anuan kah zėvendėsimi tij me Abbasin dhe Zejdin. Me njė rast Omeri radijall-llahu anhu u lut: “O Zoti ynė! Ne afroheshim te Ti me profetin tonė e na lėshoje shiun, kurse tani afrohemi te Ti me xhaxhain e profetit tonė tė lutemi na lėsho shi”. Omeri radiAll-llahu anhu e zėvendėsoi Abbasin me Muhammedin sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, meqė me tė nuk mund tė afroheshin nė mėnyrė ligjore sikurse e bėnin kur ai ishte nė jetė.
    Ata kishin mundėsi qė tė vijnė te varri i tij dhe tė kėrkojnė afrim me tė (d. m. th. sikur tė ishte e lejuar). Pra, mos veprimi i njė gjėje tė tillė nga ata, ėshtė argument se afrimi me tė vdekurit, pa marrė parasysh me lutjen apo ndėrmjetėsimin e tyre, ėshtė i ndaluar. Nėse kėrkimi i lutjes dhe i ndėrmjetėsimit nga Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, tė ishte ashtu sikur ishte ai nė jetė, dhe kur kaloi nė jetėn tjetėr, shokėt e tij nuk do tė kėrkonin njė gjė tė tillė nga ata qė janė nėn te me pozitė.
    2. Afrimi me pozitėn(mekamin) e Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, apo tė dikujt tjetėr nuk ėshtė i lejuar:
    Ata tė cilėt lejojnė kėtė afrim, marrin pėr argument kėtė hadith:”Kur ta lutni All-llahun, luteni me pozitėn time, sepse pozita ime tek All-llahu ėshtė e madhe”. Ky hadith ėshtė i shpifur dhe nuk gjindet nė asnjė libėr autentik tė dijetarėve tė hadithit, e as qė gjindet nė librat autentike tė muslimanėve. E meqė nė kėtė ēėshtje nuk ka argument tė qartė, njė gjė e tillė edhe nuk lejohet, sepse adhurimet (ibadetet)nuk vėrtetohen pėrveēse me argumente tė qarta.
    3. Afrimi me qenien e krijesave nuk lejohet:
    Nėse lutja ndaj dikujt ėshtė betim, ai ėshtė betim kundėr All-llahut, subhanehu ve teala. Nėse betimi, me qenien e ndonjė krijese, bėhet kundėr ndonjė krijese tjetėr, ėshtė shirk dhe nuk lejohet, sikurse thuhet nė hadith, e si mund tė bėhet betimi me krijesėn kundėr Krijuesit tė madhėruar.
    Kurse, nėse lutja me qenien e ndonjė krijese nuk ėshtė betim, por vetėm shkak, duke ditur se All-llahu, subhanehu ve teala, nuk e bėri lutjen me ndonjė krijesė shkak tė pėrgjigjes dhe nuk ua bėri kėtė ligj robėve tė Tij.
    4. Afrimi me hakkun (tė drejtėn) e krijesave nuk lejohet pėr dy arsye:
    Arsyeja e parė: Hakku i askujt nuk ėshtė obligim pėr All-llahun, subhanehu ve teala, por Ai ėshtė i cili bėn mirėsi me njė gjė tė tillė ndaj krijesave tė Tij, sikurse thotė:
    “Pėr Ne ėshtė hakk qė besimtarėt t’i bėjmė triumfues” (er-Rrum:47).
    Pra kur bindėsi ndaj All-llahut subhanehu ve teala, meriton shpėrblimin, ajo ėshtė mirėsi dhe begati nga Ai, e nuk ėshtė meritė tė cilėn e meriton njė krijesė ndaj krijesės tjetėr (apo njė njeri ndaj tjetrit).
    Arsyeja e dytė: Hakkun tė cilin All-llahu subhanehu ve teala, ia dha ndonjė robi tė Tij ėshtė hakk i veēant pėr te dhe tė tjerėt nuk kanė dorė nė te, e nėse me tė kėrkon afrim ai qė nuk e meriton atė, me kėtė rast ai kėrkon afrim me njė ēėshtje tė huaj qė nuk ka kurrfarė lidhje me tė, kėshtu qė nuk i bėn kurrfarė dobie.
    Kurse hadithi:”Tė lutem All-llah me hakkun e atyre qė luten (Eseluke bihakkis-sailin)”, nuk ėshtė hadith i vėrtetuar, sepse nė senedin (zinxhirin) transmetues tė tij gjindet Atijjetul Afvi, i cili ėshtė transmetues i dobėt sipas pajtimit tė tė gjithė muhaddithinėve(dijetarėve tė hadithit). E nėse hadithi ėshtė i tillė nuk mund tė mirret argument pėr kėsi ēėshtje me rėndėsi tė akides(besimit).
    Pastaj nė te nuk ka afrim me hakkun e ndonjė personi tė veēantė, por vetėm me hakkun e atyre qė luten nė pėrgjithėsi, kurse hakku i atyre qė luten ėshtė pėrgjigja nga All-llahu, sikurse u premtoi All-llahu subhanehu ve teala atyre njė gjė tė tillė.
    Ky ėshtė hakk pėr ta qė All-llahu subhanehu ve teala, ia bėri obligim Vetės, e nuk ja bėri atė Atij askush obligim. Atėher, ky afrim tek Ai me premtimin e Tij tė sinqert e nuk ėshtė me hakkun e krijesave. [53]
    Ėshtė pyetur shejh Abdulaziz Ibn Bazi rahimehullah: A lejohet ndėrmjetėsimi (afrimi) tek All-llahu xhel-leshanuhu nėpėrmjet ndonjė personi apo meritave tė tij, dhe a lejohet tubimi dhe shoqėrimi me njerėzit e kėqinjė-fasikėt?
    Pėrgjigje: Ky lloj i ndėrmjetėsimit ėshtė nga bid’atet (risitė) nė fe dhe nuk ėshtė i lejuar nė bazė tė ligjeve Islame sipas shumicės sė dijetarėve Islam, por ėshtė i lejuar ndėrmjetėsimi (afrimi) tek All-llahu subhanehu ve teala nėpėrmjet emrave dhe cilėsive tė Tija tė larta, njėsimit tė Tij, dashurisė dhe besimit ndaj Tij, si dhe me anė tė veprave tė mira, sikur edhe thotė All-llahu i Lartėmadhėruar:
    “All-llahu ka emrat mė tė mirė, andaj Atė thirreni me ata” (el-A’raf:180).
    E nuk thotė All-llahu subhanehu ve teala thirreni nėpėrmjet tė Muhammedit alejhi selam apo tė pejgamberėve, njerėzve tė mirė, apo me anė tė meritės sė shtėpisė sė shenjėt Kabes dhe tė ngjajshme, mirėpo thotė: “All-llahu ka emrat mė tė mirė, andaj Atė thirreni me ata” qė d. m. th. me anė tė emrave dhe cilėsive tė Tij, pastaj mundemi t’i lutemi nėpėrmjmet Teuhidit-njėsimit tė Tij sikur edhe qė ka ardhur nė shumė hadithe, prej tyre ky hadith:“O Zot, unė kėrkoj nga ti duke dėshmuar se me tė vėrtetė Ti je All-llahu dhe s’ka tė adhuruar tjetėr me tė drejtė pėrveq Teje i Vetėm dhe i panevojshėm pėr askend, i cili nuk ka lind e as nuk ėshtė i lindur dhe Atij askush nuk i ėshtė i barabartė” (Transmeton: Tirmidhiu, Nesaiu, Ibn Maxhe, dhe e ka bėrė tė vėrtetė Ibn Hibbani)
    Pėr kėtė ēėshtje kemi edhe ndodhinė e banorėve tė shpellės tė cilėt posa u futėn nė shpellė njė natė kur binte shi , njė gur i madh u shemb dhe ua mbylli hyrjen e shpellės dhe nuk mundeshin tė dalin, dhe i thanė njėri tjetrit:”Nuk na shpėton nga kjo tjetėr pos qė tė ndėrmjetėsojmė tek All-llahu me veprat tona tė sinqerta”dhe ndėrmjetėsuan tek All-llahu subhanehu ve teala, njėri ndėrmjetėsoi tek All-llahu nė bazė tė respektimit tė prindėrve, tjetri me largimin e tij nga prostitucioni, e i treti me zbatimin e premtimit(emanetit) dhe e largoi All-llahu subanehu ve teala nga ata kėtė fatkeqėsi. Nga kjo qė u tha u kuptua se nėse robi ndėrmjetėson tek All-llahu subhanehu ve teala nėpėrmjet emrave dhe cilėsive tė tija me njėsin(teuhidine Zotit), me besimin dhe dashurin ndaj Tij, ose me besimin dhe dashurinė ndaj Pejgamberit alejhi selam me kryerjen e obligimeve tė cilat na i ka caktuar All-llahu subhanehu ve teala dhe me largimin nga ajo tė cilėn e ka ndaluar Ai, ky ėshtė ndėrmjetėsimi lejuar, dhe vepruesi i kėsaj e meriton t’i pėrgjigjet. . . (mbaroi fjala e shejhut)[54]

    Kthehu lart

    - Rabėta-lloj ibadeti tė cilėn tarikatet sufiste e praktikojnė
    Rabėta ėshtė njė prej llojeve tė ibadetit mė parėsor tek tarikati Nakshibendi dhe Sulejmanxhi. Rabėta i ka rrėnjėt e veta nga gjuha arabe “rabt”, qė do tė thotė bashkim, ngjitje apo lidhje. [55]

    Kthehu lart

    - Shpjegimi i Rabėtas
    Muridi[56]e pėrkujton shejhun e vet dhe lidhet [bėn rabėta] nė mėnyrė shpirtėrore me shejhun dhe me kėtė ibadet sipas tyre bėhet afrimi i zemrės tek All-llahu dhe i Dėrguari i Tij sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem nėpėrmjet shejhut. Kėtu shejhu e luan rolin e ndėrmjetėsimit apo si urė lidhėse ndėrmjet muridit dhe All-llahut.
    Disa e bėjmė me fotografi e disa tė tjerė e pėrkujtojnė shejhun e tyre pa fotografi, dhe mė kėtė ata pretendojnė se i afrohen All-llahut, pasi qė sipas tyre, shejhėt e tyre e kanė arritur gradėn e lartė tek All-llahu qė tė ndėrmjetėsojnė pėr pasuesit e tyre, duke mos qenė prezentė, madje edhe pse shejhu i tyre ka vdekur para shumė vjetėsh.

    Kthehu lart

    - Kushtet dhe zbatimi i Rabėtas
    Kushtet e rabėtas janė dhjetė:
    1. Kėrkim leje nga Murshidi [shejhu i tyre] pėr t’u bėrė pjesėtar i tyre
    2. Duhet tė jetė me abdes
    3. Dera tė jetė e mbyllur
    4. Ambienti tė jetė i errėt-d. m. th. dritat duhet fikur.
    5. Teverrukin [ulja . . . ] nė anėn e kundėrt. Kjo lloj ndeje e ka origjinėn nga Budizmi (Joga, lloj rituali tek budistėt), nga Rahip Patanzhali nė librin e tij “Sutrallar”.
    6. Mbyllja e syve-ėshtė marrė nga Joga e Budizmit. Qėllimi i kėsaj ėshtė ndjenja dhe parafytyrimi sa mė i mirė i shejhut nė kujtesėn e tij.
    7. Marrja nėn kontroll e frymėmarjes - ky rregull poashtu ėshtė marrė nga Joga, qėllimi i kėsaj ėshtė koncentrimi gjatė bėrjes sė Rabėtas.
    8. Moslėvizja - poashtu ky rregull ėshtė nga Joga qė tė ketė lehtėsi gjatė koncentrimit.
    9. Parafytyrimin e fytyrės sė Murshidit (shejhut) nė kujtesėn e vet.
    10. Kėrkimi i ndihmės nga shejhu nė mėnyrė shpirtėrore[57]


    Kthehu lart

    Kapitulli i Dytė
    - Tarikati Nakshibendi[58]
    Prijėsi mė i madh i kėtij tarikati ėshtė Muhammed Behauddin Shah Nakshibend. Ky tarikat e mori emrin nė bazė tė kėtij shejhu. Ka lindur nė fshatin Buhare nė vitin 717 h. dhe ka vdekur nė vitin 791. h. Drejtimi i tyre e ka mbajtur emrin edhe el-Halidije sipas shejhut Halid el-Nakshibend, i njohur si el-Tajjar Dhul-Xhenahajn.
    Ai ka ndikuar nė pėrhapjen e tarikatit Nakshibendi nė vendet e Shamit, pasi qė e mori nga shejh Abdullah ed-Dehleviu, kur tarikati ishte i pėrqendruar vetėm nė regjionin Buhare. [59] Abdullah Dehleviu kėtė drejtim(tarikat) e ka marrė nga Emir Kellalla, ai nga el-Havvaxheh Muhammed el-Simasija, ai nga Ali el-Ramitinija, pastaj ai nga Mahmud el-Negavija, ky nga el-Havaxheh Muhammed Arifa el-Dejukerija dhe ky nga el-Havaxheh Abdulhalik el-Gazhdevanija. [60] Gjithashtu njė prej mendimeve tė tyre ėshtė se emėrtimin Nakshibend e ka marrė (kinse, sh. a), Resulullahu sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem e ka vendosur shuplakėn e tij fisnike “nė drejtim tė zemrės” tė shejh Muhammed Behauddin el-Uvejsi Nakshibendi, e qė pas kėsaj iu ėshtė vizatuar/pėrshkruar nė zemrėn e tij (shuplaka e tė Dėrguarit). !!! [61]

    Kthehu lart

    - Pėrfaqėsuesit bashkohorė tė tarikatit Nakshibendi nė Turqi
    1. Palulu Şeyh Sait
    2. Abdülhakim Arvasi
    3. Erbilli Şeyh Esat
    4. Kufralı Şeyh Abdülbaki
    5. Hazinzade Şeyh Abdullah
    6. Hazinzade Şeyh Şerefuddin
    7. Hazinzade Şeyh Zuynulabidin
    8. Aynkāflı Şeyh Fethullah
    9. Kasım Kufralı (Küfrevi)
    10. Süleyman Hilmi Tunahan (Pasuesit e kėtij shejhu quhen Sulejmanxhitė)[62]
    11. Seydazade Şeyh Masum
    12. Seydazade Şeyh Maşuk
    13. Mehmet Zahit Kotku
    14. Mahmud Esad Coşan
    15. Darendeli Osman Hulusi
    16. Ahıskalı Ali Haydar
    17. Şeyh Süleyman El-Khalidī
    18. Şeyh Seyda Said El-Cezeri
    19. İsmail Hakkı Ehramcıoğlu
    20. Kasım Zeylan
    21. Abdulkerim Zeylan
    22. Kasrikli Molla Abdülhakim
    23. Kasrikli Raşit Erol
    24. Muhammet Musa Kāzım el-Haşimi (Hazinoğlu)
    25. Mahmut Ustaosmanoğlu
    26. Cübbeli Ahmet
    27. Kıbrıslı Nazım
    28. Ramazan Dinē
    29. Musa Topbaş
    30. Yaşar Yılmaz
    31. Ömer Öngüt[63]
    Shpeshherė ka ndodhur mosmarveshje ndėrmjet tyre dhe si pasojė e kėsaj mosmarveshje, ndodhte pėrēarje e madhe ndėrmjet tyre, derisa luftonin ndėrmjet veti, dhe secili prej tyre u ndanin dhe formonin xhematin e vet.
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  4. #4
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    - Doktrina persiane
    Karakteristikat themelore dhe kryesore tė tarikatit Nakshibendi janė burimet Persiane. Si argument nė kėtė qė e pėrmendėm se ky tarikat e ka origjinėn nga burimet Persiane, janė termet qė janė aktuale dhe qė i pėrdorin tarikati Nakshibendi:
    Hush derdem: Ruajtja e shpirtit nga pakujdesia
    Nedhar Bekadem: Shikimi nė shputat e kėmbės gjatė ecjes.
    Seferdervatan: Udhėtimi nga krijesat tek Krijuesi.
    Halve dare enxhumen: Vendi ku robi vetmohet pėr ibadet.
    Baz gesht:O Zot, ti je qėllimi im, dhe kėrkoj kėnaqėsin tėnde.
    Jaddasht: prezenca e zemrės me Zotin.
    Nigahdasht: Ruajtja e zemrės nga mohimi ose pohimin gjatė dhikrit. [64]

    Kthehu lart

    - Bazat e tarikatit Nakshibendi
    Shumica nga bazat e tarikatit Nakshibendi nė esencė janė tė njejtė nga grupet tjera sufiste, si p. sh. bidatet, shirkijatet, panteizmi (vahdetul vuxhud), hikaje (tregime) dhe rrėfime tė cilėt flasin pėr shejhėt e tyre, specifikat e tyre, udhėheqjen absolute pėrreth dhe fantazmat natyrore-janė prej krakteristikave kryesore tė nakshibendive, qėndrimet e tyre nuk mbėshteten nė Kur’an, e as nė Sunnet, pamarparasysh se ata pretendojnė se i pėrkasin drejtimit tė ehli Sunnetit duke pohuar se nuk largohen nga sunneti qoftė edhe njė hap. !?[65]

    Kthehu lart

    - Ēfarė qėndrimi kanė nė lidhje me personin i cili i kundėrshton drejtimin e tyre?
    Personi i cili thotė se drejtimet sufiste nuk janė tė mbėshtetur nė Kur’an ose nė Sunnet, sipas nakshibendive, individėt e tillė gjykohen si pabesimtar, duke thėnė:”Mos u trego rastėsisht i vrazhdė duke thėnė: Tarikatet sufiste nuk i kanė bazat e tyre nė Kur’an dhe nė Sunnet, sepse njė deklarim i tillė ėshtė kufr(pabesim). [66]
    Nga drejtimi Nakshibendi kanė dalė grupe dhe tarikate tė ndryshme, si:el-Halidije, el-Dijaijje (sipas shejh Dija'uddinu el-Bagdadiju i njohur si Dhul-Xhenahajn), el-Kibrevijje, el-Serhendijje (i njohur si shejh Ahmed el-Serhendiju, shkruesi i el-Mektubat). . .

    Kthehu lart

    - Gėnjeshtrat e tyre:
    Shejhu i Nakshibendive Ubaydullāh el-Ahrār ka thėnė:“Tarikati Nakshibendi i ka gjurmėt e veta deri tek halifja Ebu Bekir es-Siddiku”[67] . Problemi ėshtė se themeluesi i kėtij sekti siq e cekėm edhe mė lartė ėshtė Muhammed Bahā-ud-Dīn Shāh Naqshband, i lindur mė 717H (1317), pėrafėrsisht 700 vjet pas kohės sė Ebu Bekir es-Siddikut (radijAllahu`anhu). Problemi i dytė qėndron nė atė se Sufitė nuk kanė qenė tė njohur nė kohėn e Selefit (As'habėve, Tabi-ūn, Etba-tabi-ūn).
    Janė parė disa njerėz nė Basra (Irak) qė, kur e dėgjonin Kur’an, e humbnin vetėdijen dhe binin tė vdekur nė tokė, nga frika e All-llahut, azze ve xhel-le. E gjithė kjo ka qenė praktike e tyre dhe asgjė mė shumė. Disa As-habė dhe Tabi'inė i kanė kritikuar kėto vepra te tyre dhe i kanė konsideruar prej risive nė fe (bidateve), si Esma bint Ebi Bekr, Abdullah bin az-Zubejr dhe Muhammed bin Sirini (radijAllahu anhum). [68]
    Argument tjetėr kundėr gėnjeshtarėve Sufi ėshtė se transmetohet prej Imām et-Tannīsi (rahimahullah) i cili e pyeti Shejhul-Islām Imām Dār-il-Hixhrah Malik bin Enes (rahimahullah) pėr disa njerėz nga Nasijībīnėt[69] tė cilėt, pas ngrėnies, kėndonin poezi dhe vallėzonin. Imami, i befasuar, e pyeti:”Mos janė tė ēmendur?”
    Ai u pėrgjigj:“Jo”.
    Maliku prapė e pyeti:“Mos janė fėmijė tė vegjėl”.
    “Jo. Janė tė rritur dhe njerėz inteligjentė" – ia ktheu ai.
    Pastaj Imam Maliku (rahimehullah) tha:"Kurrė nga muslimanėt nuk kam dėgjuar diēka tė ngjashme nė lidhje me kėtė”. [70]
    Imam Malik bin Enesi i ka takuar gjeneratave tė para [Selefu-Salih], ka jetuar nė Medinė dhe, megjithatė, ai nuk i ka njohur Sufitė, e tė mos flasim pėr Nakshibenditė. Mund tė themi: vallė, nga i erdhi ky lajm pėr Nakshibenditė el-Ahrārit!
    Kthehu lart

    - Disa nga “ibadetet”(gabimet) e tyre qė i praktikojnė Nakshibenditė
    - Dhikri Hafijj
    Dhikri i tillė tek Nakshibenditė, bėhet vetėm me zemėr, me gjuhė nuk e praktikojnė. Kjo ėshtė e ashtuquajtura “Dhikr Hafijj” d. m. th. dhikr i fshehtė. Kėtė e potencon, autori i librit 'Tenvirul-kulub’ Muhammed Emin el-Kurdi nė faqen 44.
    Ky bidat (Dhikr Hafijj) i ka adabet dhe kushtet e veta:
    Falja e dy rekateve namaz, mbyllja e syve, tė bėrit istigfar 25 herė, kėndimi i sures el-Fatiha, e me kėtė duke ja dėrguar shpirtit tė Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem dhe shejhėve tė tarikateve, e veqanėrisht Nakshibendive. T’a parafytyroj nė kujtesėn e tij fytyrėn e shejhut(apo, tani nė kėtė kohė, duke e bėrė me fotografi, rabėta), duke kėrkuar bereqet nga shejhu-e gjithė kjo lutje bėhet vetėm me zemėr. Themeluesi Muhammed Nakshibend ka thėnė:"Njė prej llojeve tė dhikrit tė nxėnėsit Sufist ėshtė kthimi kah shejhu i tij, marrja e diturisė nga ai dhe ta di se nuk mund t’i lutet All-llahut nė njė mėnyrė tjetėr pos me ndėrmjetėsimin e shejhut”. [71] Ēfarė dallimi ka ndėrmjet tė krishterėve tė cilėt ndėrmjetėsojnė me Isėn, alejhi selam, dhe kėtyre Nakshibendive, qė, kur e lusin All-llahun, azze ve xhel-le, ndėrmjetėsojnė me shejhun e tyre? S'ka kurrfarė dallimi!
    Kėtė dhikr qė e praktikojnė nakshibenditė nuk ka bazė nė Kur’an e as nė Sunnet. Prej Abdullah ibn Bisra’s radiAll-llahu anhu transmetohet se njė njeri i tha:”O i Dėrguari i All-llahut dispozitat e Islamit pėr mua janė tė shumta. Mė trego diēka qė do tė mbahen pėr te!Thotė: Le tė jetė e lagur gjuha e jote nga dhikri” . »[72]
    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thotė:”Secili prej jush le ta ketė zemrėn e falemnderuar, gjuhėn qė bėn dhikėr dhe gruaja besimtare e cila tė ndihmon nė fitimin e Ahiretit”[ Ibn Maxhe 1861, Et-Tirmidhi 3094, Ahmed 5/278].
    Nakshibenditė fjalėn e All-llahut:”mos e ngrit zėrin”, e kanė interpretuar gabimisht, tefsiri i kėtij ajeti sipas Taberiut:”Lutja All-llahut tė bėhet me gjuhė nė qetėsi duke mos e ngritur zėrin”. Prej kėtij ajeti nuk kuptohet(siē thonė ata), heshtja e gjuhės dhe bėrja e dhikrit me zemėr. Ajeti na tregon qė dhikri tė bėhet nė mėnyrė tė qetė.

    Kthehu lart

    - Shikimi i All-llahut
    Njėherė kishte ndodhur njė mosmarveshje ndėrmjet nxėnėsve nė Buhare, rreth shikimit tė All-llahut nė kėtė botė. Kėrkuan nga Nakshibendiu qė tė gjykoj, ai u tha:”Qėndroni me mua nė gjendje tė pastėr tri ditė!” Kur kaluan tri ditė, ndodhi njė gjė e papritur-ata tė gjithė u alivanosėn. Kur u zgjuan, ata filluan t’a puthnin Nakshibendiun, duke thėnė:”Besojmė se tė shikuarit e All-llahut ėshtė hakk”. Pastaj, pandėrprerė kanė qenė nė shėrbim tė tij dhe rregullisht e puthnin pragun e derės sė tij tė bekuar. [Ei-Mavahibus-sermedijje, 130; EI-Envarul-kudusijje, 135]
    Ky ėshtė njė tregim i neveritshėm dhe shpifje ndaj All-llahut subahnehu ve teala. All-llahu subahnehu ve teala, thotė:
    ”Nuk ka asnjė njeri qė t'i ketė folur All-llahu ndryshe, vetėm se me anė tė frymėzimit, ose pas ndonjė perdeje, ose t'i dėrgojė tė dėrguar (melek), e ai t'i shpallė me lejen e Tij atė qė do Ai. Vėrtet, Ai ėshtė mė i larti, mė i urti.” (esh-Shura, 51).
    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thotė:”Dijenise askush prej jush nuk do t’a shoh Zotin e vet derisa tė vdes” (Sahihu Xhamius-Sagir, 2960, Ibn Huzejme, 185).
    Kur Ebu Dherri e pyeti Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:”A e ke parė Zotin tėnd?” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem tha:”Si t’a shihja kur Ai ishte dritė (nur)” (Muslim, 291).

    Kthehu lart

    - Kerametet[73]
    Janė tė shumta ato “keramete” qė i atribuohen shejhėve tė nakshibendive. Do t’i veēojmė dy shembuj tė tyre:Shejh Muhammed Ma’sumi thotė:”E kam parė Kaben madhėshtore sikur mė pėrqafon dhe mė puth me mallėngjim... e kur e kam pėrfunduar tavafin, mė erdhi njė prej melekėve me libėr nė tė cilėn shkruante se haxhi im ishte i pranuar tek Zoti i Gjithėsisė. (EI-Mavahibus-sermedijje, 213).
    Ahmed el-Faruki thotė:”Shumė herė jam ngritur nė Arshin e nderuar. Njėher jam ngritur. . e kam parė mekamin (shkallėn) e Imam Shah Nakshibendit, All-llahu qoftė i kėnaqur me tė. I kam parė edhe mekamin e disa shejhėve tė tjerė(duke i treguar emrat e tyre), dhe pastaj thotė:”Dije se ēdo herė kur kam dėshirė tė ngjitem lartė, ajo mė mundėsohet. (EI-Mavahibus-sermedijje, 184; El-Envarui-kudusijje 182).
    Ky besim tek sufitė ka tė bėjė me dokrinėn e vahdetul vuxhudit, panteizmin-nė lidhje me doktrinėn e vahdetul vuxhudit veēse ju shpjeguam mė lartė.

    Kthehu lart

    - Kėrkimi i ndihmės nga shejhėt
    mushrikėt e Mekkes nė ēastet e vėshtira i braktisnin zotėrat e tyre(qė i bėn me duart e veta) dhe kėrkonin ndihmė nga All-llahu, ndėrsa Nakshibenditė edhe nė ēastet e vėshtira nuk e braktisin thirrjen qė ia bėjnė shejhut tė tyre. Shejh Muhammed el-Ma’sumi ėshtė thirrur nga njė njeri tė cilit anija pėr pak ishte fundosur. Shejhu derisa ishte me shokėt e tij, nė atė moment e kishte zgjatur dorėn dhe e kishte shpėtuar anijen dhe duart e tij ishin lagur, largėsia ndėrmjet shejhut dhe kėtij njeriu ka qenė e madhe, nxėnėsit u habitėn kur e panė se duart e tij ishin lagur pasi qė e kishte shtrirė dorėn nė ajėr. (Xhami'ul- keramatil-evlija 1/199-200).
    Thotė All-llahu i Lartėsuar:
    ”A ėshtė Ai qė i pėrgjigjet nevojtarit (tė mjerit) kur ai e thėrret, duke ia larguar tė keqen e juve ju bėn mbizotėrues tė tokės. A ka tė adhuruar me hakk pos All-llahut? Jo, por ju shumė pak pėrkujtoni.” (En-Neml, 62).
    “Ai (All-llahu) ua bėri tė mundshėm udhėtimin nė tokė e nė det, deri kur jeni nė anije qė lundrojnė me ta (me udhėtarėt) me anė tė njė ere tė lehtė dhe janė tė lumtur me tė (me erėn e lehtė), ia beh njė erė e fortė dhe nga tė gjitha anėt rrethohen nga valėt dhe binden se janė tė shkatėrruar, e lusin All-llahun pa farė pėrzierje tė idhujve (duke thėnė): "Nėse na shpėton nga kjo (katastrofė), ne do tė jemi gjithnjė falėnderues!" (Junus, 22).
    Ne i pyesim kėta, ēka dėshirojnė autorėt e librave tė Nakshibendive-a dėshirojnė qė njerėzit tė jenė robėr tė shejhėve tė tyre krahas All-llahut ose dėshirojnė qė njerėzit tė adhurojnė zotėra tė tjerė pėrpos All-llahut!?

    Kthehu lart

    - Madhėrimi i varreve tė shejhėve Nakshibendi
    Shejh el-Kurdi thotė:”Kur ka vdekur shejhu Nakshibendi, ithtarėt e tij kanė ndėrtuar tyrbe tė madhe nė varrin e tij dhe e morrėn si hapėsirė pėr xhami!? !?“ [El-Mavahibus-sermedijje, 142]. Pranė tyrbes sė tij kėrkojnė ndihmė. . . [EI-Envarul-kudusijje, 142]. [74]
    Transmetohet nga Ebu Hurejra, All-llahu qoftė i kėnaqur me tė, tė ketė thėnė:'Ka thėnė pejgamberi, paqja dhe shpėtimi i All-llahut qoftė mbi tė':"O Zot, mos e bėj varrin tim idhull - ka mallkuar All-llahu popujt qė kanė marrė varret e tė dėrguarve tė tyre pėr xhamia. " [Transmeton Ahmedi 7352 dhe Ibn Ebi Shejbe 4/141 me transmetim te vėrtetė]
    Nga Abdullah Ibn Mes'udi, i cili thotė se ka thėnė pejgamberi, paqja dhe shpėtimi i All-llahut qoftė mbi tė:"Me tė vėrtetė njerėzit mė tė kėqinj janė ata tė cilėt do tė ballafaqohen me kataklizėm [shkatėrrimi nė Ditėn e Kijametit] dhe janė tė gjallė, dhe ata tė cilėt i marrin varret pėr xhamia. " [Transmeton Ahmedi 3844 dhe Ibn Huzejmete nė Sahihun e tij 1/192 me transmetim tė vėrtetė]
    Transmeton Aishja, se kur ka qenė Pejgamberi, alejhi selam, i sėmurė, ia kanė kujtuar disa nga gratė e tij njė kishė nė tokat e Habeshit, tė quajtur Marie, duke e ditur se Ummu Seleme dhe Ummu Habibete kanė kaluar nėpėr tokat e Habeshit. Ato ia kanė pėrmendur bukurinė dhe fotografitė e saj. Ka thėnė (Aishja): “E ka ngritur kokėn Pejgamberi, alejhi selam, dhe ka thėnė: “Ata janė qė kur tė vdesė ndėr ta njė njeri i sinqertė, ndėrtojnė mbi varrin e tij xhami dhe pikturojnė piktura tė tilla. Ato janė krijesat mė tė urryera (kėqija) tek All-llahu.” (Buhari, Muslim, Nesa'i) Ndalohet ndėrtimi i xhamive mbi varre dhe namazi nė tė, dhe kjo ėshtė vėrejtja qė e ka bėrė Aisheja duke shikuar nė fund tė hadithit dhe kjo argumenton qartė se sahabėt e kanė varrosur tė dėrguarin e All-llahut nė shtėpinė e tij duke parandaluar rrugėt e marrjes sė tij pėr xhami, dhe pėr kėtė edhe Imam Buhariu ka kapituj, e ndėr ta kapitulli me kėtė hadith, “Kapitulli i asaj qė ndalon ndėrtimin e xhamive mbi varre, ” nga frika qė mos tė merren varret pėr xhamia, e qė kjo aludon se pejgamberi e ka urdhėruar pėr njė gjė tė tillė, e qė kėtė e ka pėrforcuar edhe fjala e Muhamedit, alejhi selam, ku thotė: “O All-llah! Mos e bė varrin tim idhull! E ka mallkuar All-llahu njė popull qė kanė marrė varret e Pejgamberėve tė tyre pėr faltore. ” (Transmeton Ahmedi me sened tė vėrtetė, nr. 7352).
    Ėshtė haram (e ndaluar) varrosja e njeriut nė xhami dhe nuk ka dallim mes ndėrtimit tė xhamisė mbi varre dhe varrosjes sė ndonjė njeriu nė xhami. Tė dy rastet janė tė ndaluara. Ka transmetuar el-Menaui ne librin Fejdul Kadir, 5/274 se Hafidh el-Iraki, All-llahu e mėshiroftė ka thėnė: "Ėshtė e qartė se nuk ka dallim mes tyre, se nėse ndėrtohet xhamia me qėllim qė tė varroset dikush aty, vetėm se ka hyrė nė mallkim, por edhe ndalohet varrosja nė xhami edhe nėse i bėn obligim (nėse i vdekuri i porositė nė kėtė para vdekjes) qė tė varroset nė tė. Ky obligim apo ky kusht nuk duhet tė realizohet, pėr atė se kundėrshton ligjet e asaj qė do tė jetė pronė e xhamisė. "

    Kthehu lart

    - Lutja drejtuar shejhėve
    Njėri nga mė tė njohurit e shejhėve Nakshibendi, Muhammed el-Hakkānī, ka thėnė:"Shejhu jonė mė i madh ėshtė shejhu Abdullāh el-Faiz ed-Dagistānī. Lusim All-llahun qė ta mėshirojė, tė kemi dobi nga bekimet dhe nga mėsimet e tij, tė kemi dobi nga mbrojtja e tij shpirtėrore qė ka ai ndaj nesh, qoftė edhe prej varrit. Ne e marrim fuqinė shpirtėrore nga zemra e tij. Nėse ai i kėput kontaktet me ne, do tė shkatėrrohemi. Ēdo frymėmarrje dhe frymėnxjerrje e kemi nga shpirti i tij, i cili na dėrgon neve, si njė erė e ngrohtė verore”. [75]. Ky ėshtė shirk i qartė nė Teuhidin Rububije, meqė me kėtė mendohet se, pos All-llahut, azze ve xhel-le, dikush tjetėr mund te kėtė pushtet (er-Rububije). Nė kėtė rast, “shejhu i madh”, prej tė cilit kėrkohet ndihma, konsiderohet se mund t’u bėjė dobi pasuesve tė tij, edhe pse ka vdekur.
    Shejh Muhammed bin el-Uthejmīn (rahimahullah), kur e ka definuar Isti'ānan (kėrkimin e ndihmės) ka thėnė:"Kėrkimi i ndihmės nga tė vdekurit apo nga ata nė mungesė, tė cilėt nuk kanė mundėsi t’u pėrgjigjen, ėshtė shirk. Kėto i bėjnė vetėm ata tė cilėt besojnė se ata [tė luturit] kanė njėfarė force tė fshehtė, dhe, nė kėtė mėnyrė, u atribuojnė cilėsi tė Allahut”. [76]
    Sa i pėrket deklaratės sė Hakkanit ”Nėse i kėput kontaktet me ne, do tė shkatėrrohemi”, kjo hyn ne shirkun e Tevvekulit [mbėshtetjes nė Allahun]. Shejh ibn Uthejmin (rahimehullah) ka thėnė:"Mbėshtetja e fshehtė tek i vdekuri, duke kėrkuar diēka apo duke besuar nė largimin e ndonjė te keqeje, ėshtė prej shirkut te madh, sepse mbėshtetja tek i vdekuri ne vetvete pėrmban besimin se ai (i vdekuri), pėr nga natyra e tij, ka njėfarė lloj fuqie tė fshehtė". [77]
    El-Hakkani thotė:"Shejhu jonė i madh gjithmonė ka mbikėqyrje ndaj ithtarėve tė vet, qoftė i gjallė apo i vdekur. Ai asnjėherė nuk na braktisė". [78]Edhe kėtu kemi tė bėjmė me shirkun nė Teuhidin Rububije. Ky sufist pretendon se njeriu i vdekur ka kontroll dhe forcė ndaj ithtarėve tė vet. Nė kėtė mėnyrė, ai i shoqėron tė tjerė All-llahut (shirk) nė pushtetin e Tij. All-llahu, subhanehu ve teala, na ruajt nga shirku.
    Vazhdon ky shejh i Nakshibendive (Allahu na ruajt nga iluzionet/gabimet e tija), ku thotė:"“Po, ne gjithmonė kėrkojmė ndihmė nga shejhu jonė i madh, qė tė na ndihmojė ashtu siē All-llahu na ka urdhėruar dhe tė jemi tė fortė ndaj armikut, shejtanit dhe dėshirave boshe tė kėsaj bote. Njeriu mund tė jetė i shkatėrruar pa kėtė lloj ndihme”. [79]
    El-Hakkani po na tregon shumė qartė se Nakshibenditė i luten njerėzve pėr ato vepra qė janė tė obliguara, d. m. th. qė t’i afrohen All-llahut, e All-llahu, subhanehu ve teala, nė Kur’anin Famėlartė, thotė:“. . . Ndėrsa ata qė nė vend tė Tij adhurojnė miq tė tjerė (duke thėnė):'Ne nuk i adhurojmė ata pėr tjetėr vetėm qė tė na afrojnė sa mė afėr All-llahut, , s'ka dyshim se All-llahu do tė gjykojė mes tyre pėr atė qė ata ishin nė kundėrshtim. E, ėshtė e vėrtetė se All-llahu nuk udhėzon nė rrugė tė drejtė atė qė ėshtė rrenės, jobesimtar". (ez-Zumer: 3)
    Ka thėnė Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:"“Nėse lutesh, lute All-llahun. Nėse kėrkon ndihmė, kėrko nga All-llahu. ” (Tirmidhiu). Ėshtė pyetur Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:”Kush ėshtė mėkati mė i madh?” Ėshtė pėrgjigjur:"Tė kėrkosh ndihmė nga dikush tjetėr pos All-llahut, kurse Ai tė ka krijuar”. (Buhariu)
    El-Hakkani thotė:"“Kėrkojmė ndihmė nga shejhu jonė i madh, duke thėnė:”O zotėria im! Mė ndihmo!” Kėshtu duhet lutur shejhun, kur t’ju nevojitet ndihma, qė lutja tė ju pranohet. Sa mė shumė qė jeni tė dobėt dhe tė ngatėrruar, aq mė shumė do t’ju ndihmojė. ”[80]. All-llahu, subhanehu ve teala, thotė:
    “Kush adhuron me All-llahun edhe ndonjė zot tjetėr, pėr tė cilin nuk ka kurrfarė fakti, pėrgjegjėsia e tij ėshtė para Zotit tė vet, e mohuesit nuk do tė shpėtojnė.” (el-Mu’minun:117)
    Vazhdon el-Hakkani dhe thotė:"Duhet kėrkuar ndihmė nga i shenjti nė Univers, meqė ju jeni tėrėsisht tė paaftė. Pasi qė ndėrtuat njė kontakt tė mirė me individin e tillė, do tė jeni gjithmonė nė kontakt me tė”. [81]. Pra, siē po e shihni, el-Hakkani thėrret njerėzit t’i luten dikujt tjetėr pos All-llahut, subhanehu ve teala. Lutja e dikujt tjetėr pos Allahut teala ėshtė lloji i shirkut, i cili tė nxjerrė nga Islami dhe e bėn njeriun mushrikė (politeist) dhe kafir.
    El-Hakkani flet pėr shejhun e tij tė madh:“. . . Nėse i drejtohem me kujdes nė lutje, atėherė zemra ime ėshtė nė dorėn e tij, ai ėshtė nė shoqėrinė e Pejgamberėve, e Pejgamberėt janė nė shoqėrinė e All-llahut". [82]Kėtu shohim sesi el-Hakkani konsideron se zemra e tij ėshtė nė dorėn e shejhut e jo nė dorėn e All-llahut. Pastaj thotė se shejhu i tyre qėndron nė shoqėrinė e Pejgamberėve! Tė jesh nė shoqėrinė e tė Dėrguarve ėshtė sikur tė jesh nė Xhennet. Kjo ėshtė Ilmul-Gajb (dituri mbi tė fshehtėn), dhe vetėm All-llahu ėshtė i ditur mbi Ilmul-Gajbin.
    D. m. th qė el-Hakkani veēse ka dituri se shejhu i tyre ėshtė i pėrgatitur pėr Xhennet!? Ky ėshtė gabim trashanik. Vetėm All-llahu e di se kush ėshtė pėr Xhennet e kush pėr Xhehenem. All-llahu, subhanehu ve teala, thotė:
    “Thuaj (O Muhammed): Askush veē All-llahut, as nė qiejt e as nė tokė, nuk e di tė fshehtėn (Gajb). . . ” (en-Neml:65)
    Shejh-ul-Islam Muhammed et-Temimi (rahimehullah) ka thėnė:“Tagutėt janė tė shumtė. Ndėr mė kryesorėt janė pesė: ai qė pohon se di diēka nga Gajb [tė fshehtėn]. . . ” [83]
    Shejh Ibn Uthejmini (rahimehullah) ka thėnė:“Kush pohon se e di Gajbin [tė fshehtėn], ėshtė Kafir. . . ”[84]
    Gjithashtu, el-Hakkani flet edhe pėr Vahdetul-Vuxhudin [Uniteti i Ekzistencės, dmth ēdo gjė ėshtė All-llah dhe nė ēdo gjė ėshtė All-llahu]:"Kur tė shkrihesh dhe tė tretesh nė detin e All-llahut, i bashkuar, do ta kuptosh unitetin me All-llahun. Kur ta lėshosh pozicionin si i ekzistuar dhe tė bėhesh si njė pikė nė qiell, kur tė qėndrosh nė bashkėsi me detin e All-llahut, atėherė askush nuk mund tė pyes ku humbi kjo pikė - pika ėshtė shndėrruar nė det. Kur tė lėshohet, ai thotė:'Unė jam dikush', e kur t’i afrohet detit, shikon dhe thotė:”Ku jam unė? I kthjellėt jam. Unė jam me Tė. Jam kėtu, mirėpo nuk jam kėtu. Vetėm Ai ėshtė kėtu, por tani unė jam me Tė. Unė jam nė detin e Tij. Ndjehem ashtu, mirėpo tani nuk mund tė them se ende jam pikė, sepse pika ėshtė shndėrruar nė det". [85]
    Selefėt (radijallahu anhum), tė cilėt na kanė treguar pėr sufitė se kanė qenė tė ndikuar nga Indianėt, nuk kanė gėnjyer. Ai i cili ka lexuar diēka nga indianėt dhe budistėt, ta dijė se qėllimi i tyre pėrfundimtarė ėshtė uniteti me Brahmin (qė ēdo gjė tė jetė njė dhe njė tė jetė e gjitha). E shohim qartė se qėllimi i Nakshibendive ėshtė i njėjtė me qėllimin e indianėve dhe tė budistėve: uniteti i ekzistencės sė All-llahut, apo, sipas tyre (budistėve), ekzistenca e Brahmit. Diēka tjetėr, qė ėshtė e njėjtė me kėto besime tė indianėve dhe tė budistėve, ėshtė besimi se All-llahu ėshtė ēdo gjė dhe se ēdo qenie ėshtė hyjnore, si tek njerėzit, tek kafshėt, etj.
    Njėri prej sufive mė ekstrem, i cili tha se All-llahu ėshtė ēdo gjė [El-Hallaxh] ka thėnė:"Unė jam, pa kurrfarė dyshimi, Ti (All-llah)! Falėnderimet tė takojnė Ty, e njashtu edhe Mua mė takojnė falėnderimet. Njėsia Jote ėshtė Njėsia ime. Nėnshtrimi ndaj Teje ėshtė i njėjtė me nėnshtrimin ndaj meje”. [86]
    Alī Muhammed Vafā ka thėnė:“Ai (Allahu), me tė vėrtetė, ėshtė ēdo gjė. Ai, nė esencė, ėshtė ēdo gjė, dhe ēdo gjė ėshtė Ai dhe karakteristikė e Tij. Kuptoje!” [87]
    Shejhu Nakshibendi en-Nablusi, duke komentuar ajetin “Dije se nuk ka tė adhuruar me hakk pos All-llahut” (Muhammed:19) ka thėnė:“Asgjė nuk ekziston, pėrpos All-llahut”. [88]
    Ajetin ku All-llahu i tha Musait, alejhi selam, “Unė tė zgjodha ty (pėr pejgamber), prandaj dėgjo mirė se ē'po tė shpallet” (Ta-Ha:13), en-Nablusi e komenton kėshtu:“Tė kam zgjedhur, qė ti tė jesh Unė e Unė tė jem ti”. [89]
    Kėto janė disa prej shembujve tė besimit tė Sufive, tė cilat janė identikė me besimin e indianėve dhe me tė budizmit, qė qėllimi i Vahdetul-Vuxhudit dhe qėllimi i jetės tė jenė tė njėjtė me All-llahun. Dy gjėra qė nuk kanė tė bėjnė me Islamin dhe me muslimanėt.
    Njė prej “ēudirave” tė tyre ėshtė edhe deklara e el-Serhendijut i cili thotė:Ashtu si Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem e ka marrė diturinė nga vahji(shpallja), nė mėnyrė tė njejtė shejhėt sufist e marrin diturinė duke u frymėzuar-ilham, d. m. th nga All-llahu subhanehu ve teala.
    Njė poezi qė e kemi gjetur tek naqshbandi. net pėrmban fjalėt nė vijim nė lidhje me Pejgamberin, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:
    O ti i dashuri i Allahut
    prej cilit muaj ke ardhur
    shkretėtirėn e ke ndriēuar
    dhe valėt i ke goditur
    Secili pėr vete ėshtė element
    Ēdo atom sillet rreth shtegut tėnd
    Magjepsem duke dėgjuar hapat tu t'i afrohen botės sonė
    O ti i pranishėm! Na udhėzo nė pamjen tėnde
    Na ndriēo me nurin e All-llahut
    i cili u pėrpjek tė bėhesh krijesė kurorė. [90]
    Kėtu shohim sesi i luten Resulullahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, qė t’i udhėzojė. Kjo ėshtė, siē kemi cekur edhe mė herėt, shirk i cili tė nxjerrė nga Islami.
    Si pėrfundim, themi se ky sekt i sufive ka rėnė nė njė prej mėkateve tė mėdha: shirkut dhe kufrit

    Kthehu lart

    - Tarikati Sulejmanxhi
    Ndėr tarikatet e shumta sufiste qė ekzistojnė nė Turqi ėshtė edhe tarikati i Sulejmanxhive. Pėr fat tė keq, ky tarikat ka hapur zyrėn e vet edhe nė Kosovė[91]. Tarikati i sulejmanxhive[92] rrjedh nga tarikati i Nakshibendive, d. m. th. ėshtė krah i tij. Mirėpo, nė disa aspekte nuk pėrputhen nė mes vete dhe janė tė ndarė. Kėta sufist, qė nė popullatėn tonė njihen si dervishler, ua kanė verbėruar sytė disave nga muslimanėt tanė injorantė, duke u shtirur kinse janė hanefij.
    Vėllezėr dhe motra nė Islam, kėta janė qė e shenjtėrojnė shejhun e tyre, kėrkojnė ndėrmjetėsim nga shejhu i tyre (tevessul tė ndaluar)[93]. Kėta janė qė ua ndryshojnė kuptimin ajeteve tė Kur’anit, e mbrojnė doktrinėn e vahdetul vuxhudit [unitetit tė ekzistencės], bėjnė Rabėta [veēse ju shpjeguan kėtė lloj “ibadeti” tė tyre], kanė lejuar kamatėn e shumė ndalime tjera qė i kanė bėrė tė lejuara. Ne i lusim muslimanėt e trojeve tona dhe mė gjerė qė ta ruajnė akiden dhe menhexhin e tyre nga kėta tė humbur, pasi kėta janė njė grup sufistėsh, qė kanė devijuar shumė larg nga rruga e Ehli Sunnetit.
    Kthehu lart

    - Kush ėshtė shejhu i tarikatit Sulejmanxhi
    Shejhu i tarikatit Sulejmanxhi, quhet Süleymān Hilmi dhe mbiemri i tij Tunahan. Ka lindur nė vitin 1888 (1306h. ) nė fshatin e Ferhatit tė Silistres (Rumani). Ka vdekur mė 16 shtator tė vitit 1959 (1379h. ) nė Stamboll (Kėsėklė, nė shtėpi), dhe ėshtė varrosur nė varrezat e Karaxhaahmedit.
    Babai i Süleymān Hilmi Tunahanit ishte Osman Efendiu, ai i kishte kryer studimet nė Stamboll. Osman Efendiu gjersa ishte nė Stamboll, e kishte parė njė ėndėrr. Kishte ėndėrruar se njė pjesė e trupit tė tij ishte ngritur nė qiell dhe pastaj nga ai vend [qiell] ishte pėrhapur njė dritė. . . Osman Efendiu kėtė ėndėrr e komentoi, se do tė vjen nė kėtė botė njė fėmijė i hajrit nga fisi i tij, dhe pas kėsaj ngjarje Osman Efendiu kthehet nė silistre (Rumani) dhe martohet. Pas kėsaj e pret ardhjen e fėmijės sė pritur nė kėtė botė [sipas ėndrrės-qė vetė e komentoi]. All-llahu subhanehu ve teala ia dhuroi katėr djem, Fehimin, Süleyman Hilmiun, Ibrahimin, Halilin dhe njė vajzė Zahiden. Nė mesin e kėtyre fėmijėve me ardhjen e Süleymanin Hilmiut nė kėtė botė, pasi qė ishte pjekur [rritur] Sulejmani, dhe pas vėzhgimit tė disa shenjave/alameteve qė i kishte, tė gjitha shpresat i lidh tek Süleymani. Saqė babai [i Sulejmanit)iu ngrinte nė kėmbė ēdo herė, duke i thėnė”Urdhėro biri im Süleyman Efendi”. Süleyman Efendiu u turpėronte nga sjelljet e babait tė tij.
    Süleyman Efendiu mėsimet e para i kishte marrė nė vendlindje, pastaj shkoi nė Stamboll pėr t’i vazhduar studimet, dhe u regjistrua nė medresen e Sahni Seman (Fatih-Stamboll). Aty i vijoi mėsimet dhe merrte pjesė nė zingjirin e ligjėratave tė njė shejhu nga Bafra, Ahmed Hamdi Efendiu[94]. Pas vijimit tė ligjėratave diku kah viti 1916 e morri ixhazetin/diplomėn nga shejh Ahmed Hamdi Efendiu. Poashtu vlen tė theksohet edukimi me Tesavvuf/sufizėm nėpėrmjet tė ligjėratave tė Selahuddin ibni Mevlana Siraxhuddin Efendiut .
    Süleymān Hilmi Tunahani besimin e kishte tė ehli sunnetit [sipas pretendimeve tė tyre, sh. a], nė amel ishte nė medhhebin Hanefi, nė sufizėm ishte anėtar i tarikatit Nakshibendi. [95]
    Süleyman Hilmi Tunahani, sė bashku me disa persona nė Turqi, nė vitin 1945 nėn emrin e tarikatit Nakshibendi e formoi tarikatin e vet. Pasuesit e kėtij tarikati, Süleyman Hilmi Tunahanin e shpallėn si “Mehdi Resul” dhe pretendonin se ishte nga familja e Pejgamberit, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Besonin se kontaktonte me All-llahun, subhanehu ve teala, dhe me Pejgamberin, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, dhe nė kėtė mėnyrė ua ripėrtėrinte atyre fenė.[96] Gjėja parėsore e Sulejmanxhive ėshtė bėrja e Rabėtas pėrmes Süleyman Hilmi Tunahanit. [97]

    Kthehu lart

    - Shpjegimi i Rabėtas
    Muridi, para se tė fillojė me kėtė lloj ibadeti, duhet tė jetė me abdes dhe para vetes duhet tė ketė njė fotografi tė shejhut[98]. Pėr ta bėrė rabėtan duhet qėndruar nė njė shtėpi, dhe duhet ngjallur ndjenjėn e frymėzimit. Duke e shikuar fotografinė, muridi ndjen se nuri (ndriēimi) i shejhut arrin nė zemrėn e tij dhe ndjen njė ringjallje tė zemrės nėpėrmjet Sulejman Hilmi Tunahanit. Gjatė bėrjes sė Rabėtas, muridi duhet tė jetė shumė i koncentruar nė parafytyrimin ose shikimin e shejhut tė vet nė fotografi dhe tė kalojė nė gjendje transi nga pėrqendrimi i tillė[99]. Pastaj duhet shiquar nė drejtim tė derės, duke thėnė “eja” dhe pastaj e ndjen njė zė qė pastaj do tė hyjė brenda, para shejhut duhet tė jesh i pėrkulur dhe duke e puthur tri herė dorėn e tij dhe duke thėnė ”leja tė ėshtė dhėnė o Zotėri” [e gjithė kjo bėhet me koncentrim shpirtėror, e jo me qenien], pastaj shtatė herė bėn istigfar, tri herė ihlasi sherifin dhe njė herė fatiha-i sherifin e lexon, e me kėtė duke ja dėrguar shpirtit tė shejhut. Nė kėtė moment do tė ndjesh njė ēeshme nga nuri i zemrės sė tij, ndėrsa zemra jote do tė jetė si njė enė e zbrazur e cila do t’a pranoj. Zemrėn e zbrazėt do t’a mbushėsh nga ēeshmja e nurit tė zemrės sė Sulejman Hilmi Tunahanit.
    Edhe pse shejhu i tyre ka vdekur shumė herėt, kėta tė humbur mendojnė se shpirti i tij, kinse po u vjen nė ndihmė apo do t’u ndėrmjetėsojė tek All-llahu.
    Me kėtė lloj ibadeti, me ndėrmjetėsimin e shejhut, Sulejmanxhitė mendojnė se afrohen tek All-llahu, subhanehu ve teala, pasi qė, sipas tyre, shejhu ka arritur gradėn e tė shenjtit dhe ata mund t’i afrojė tek All-llahu, subhanehu ve teala. Kėta thonė se ne jemi gjynahqarė dhe nuk e kemi arritur gradėn e lartė, andaj ne i lutemi All-llahut nėpėrmjet shejhut (i luten shejhut e pastaj kinse shejhu lutet pėr ta). All-llahu na ruajt!
    Ēfarė dallimi ka ndėrmjet tė krishterėve, tė cilėt ndėrmjetėsojnė me Isėn, alejhi selam, dhe kėtyre Sulejmanxhive, qė, kur e lusin All-llahun, azze ve xhel-le, ndėrmjetėsojnė me shejhun e tyre? S'ka kurrfarė dallimi!
    Ndėrsa sa i pėrket rabėtas me fotografi, a thua vallė e dinė kėta tė mjerė gjykimin islamik mbi fotografinė? Transmetohet nga Abdullah Ibn Umeri, radiAllahu anhu:"I dėrguari i Allahut [salAllahu alejhi ue selam] ka thėnė:"Ata qė i bėjnė kėto imazhe [suwer], do tė dėnohen nė Ditėn e Ringjalljes dhe do t'u thuhet: Ngjalleni kėtė qė keni krijuar!" [el-Buhari 7/541, nr. 835; Muslim 3/160, nr. 5268]
    Engjėjt nuk hyjnė nė njė shtėpi, nė tė cilėn ka imazhe/fotografi. Ebu Hurejre, radiallahu anhu, ka transmetuar nga i dėrguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam] duke thėnė:"Engjėjt nuk hyjnė nė njė shtėpi [apo ēfarėdo vendi tjetėr], nė tė cilėn ka statuja [temethil] apo imazhe [teseuir]". [Muslim 3/1162, nr. 5276]
    Kushdo qė ėshtė i kėnaqur qė tė ketė fotografi nė shtėpinė e tij, ai vetė e ndalon hyrjen e engjėjve. Engjėjt nuk hyjnė pėr shkak tė refuzimit tė tyre dhe mospajtimit me aktin e bėrėsve tė imazhit si shkelje nė ligjet e Allahut, mė tė lartit. Rezultati i kėsaj ėshtė se mungesa e engjėjve ėshtė njė ftesė e hapur pėr djajtė. Ka thėnė shejh Albani rahimehullah: Nuk ka dallim nė ndalimin e pikturimit mė mes tė pikturimit me dorė dhe me mjet dhe fotografimit. Bile tė bėhet dallim ėshtė ngurtėsim dhe Dhahirizėm [100] siq e kam qartėsuar nė librin tim”Adabuz-Zifaf”[101]
    Ka thėnė Süleyman Hilmi Tunahani:”Kush mė bėn mua rabėta, mos tė frikohet se do tė shkojė nė Xhehennem. Nuk janė tė lidhur me mua ata Murid tė cilėt e bartin frikėn e xhehennemit”. [102]. Süleyman Hilmi Tunahani me kėtė thėnie tė tij pretendon Gajbin, pasi qė u jep myzhde pasuesve tė vet. E myzhdja pėr xhennet apo xhehennem ėshtė prej ēėshtjeve tė gajbit. ”Besimi i ehli sunnetit ėshtė se ata nuk dėshmojnė pėr askė me futje nė Xhennet, vetėm se pėr atė qė ka dėshmuar Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem me pėrshkrim apo pėrcaktim”. [El-Menahi el-Lafdhijeh numėr 64/65, nėpėrmjet ed-Durer fq. 24]
    Kėtyre tė humburve nuk u mjaftoi rabėta. Ata shkuan aq larg, saqė nė ēdo lloj pune, nė vend tė pėrmendjes sė All-llahut (Bismil-lah), e pėrmendin emrin e shejhut tė tyre![103]. Kanė thėnė pėr Süleyman Hilmi Tunahanin se ka qenė “hatemul evlija”, do tė thotė evlija i fundit. Dhe besojnė se evlija, pas kėtij shejhu, nuk do tė ketė mė, deri nė Ditėn e Gjykimit. Tė gjitha tarikatet tjera, sipas tyre, janė tė kota ndėrsa njerėzit e tjerė janė nė devijim. [104]
    Nuk ka dyshim se ēdonjėra nga kėto sekte pretendon pėr vete se ėshtė sekti i shpėtuar, se ėshtė i drejtė dhe se e ndjek tė Dėrguarin. Por rruga e sė vėrtetės ėshtė njė rrugė e vetme, ėshtė ajo e cila ēon nė shpėtim, kurse ēdo rrugė tjetėr ėshtė ndonjė nga rrugėt e devijimit, e cila ēon nė shkatėrrim, siē tregohet nė hadithin e Ibn Mes’udit, radijallahu ‘anhu, i cili thotė:"I Dėrguari i All-llahut vizatoi njė vijė tė drejtė me dorėn e tij dhe tha: ‘Kjo ėshtė Rruga e Drejtė e All-llahut. ’ Pastaj ai vizatoi vija nė tė djathtė dhe nė tė majtė, dhe tha: ‘Kėto janė rrugė (tė tjera), nė krye tė sė cilave gjendet nga njė djall qė thėrret nė tė. ’ Pastaj lexoi:"Dhe kjo ėshtė rruga (feja) Ime e drejtė (qė e pėrcaktova pėr ju). Pra, pėrmbajuni kėsaj e mos ndiqni rrugė tė tjera e t’ju ndajnė nga Rruga e Tij." (el-En’am: 163)
    Pra, rruga e sė vėrtetės ėshtė tė kapurit pėr Librin e All-llahut dhe pėr Sunnetin e Pejgamberit, alejhis-selam, siē thuhet nė hadith:"Kam lėnė nė mes jush dy gjėra me tė cilat nuk do tė humbni: Librin e All-llahut dhe Sunnetin tim, dhe ato nuk do tė ndahen, derisa tė vijnė tek unė, tek Pellgu." (Sahi. Transmetuar nga Ahmed dhe en-Nesa’i). I Dėrguari i All-llahut gjithashtu na ka treguar lajmin e gėzueshėm se njė grup nga Ummeti i tij do tė vazhdojė nė tė vėrtetėn, deri nė Ditėn e Kijametit. Xhabir ibn Abdullah transmeton se e ka dėgjuar tė Dėrguarin duke thėnė:"Njė grup nga Ummeti im nuk do tė pushojė sė luftuari me fitore nė tė vėrtetėn, deri nė Ditėn e Ringjalljes." (Muslim)
    Kam pas rastin tė takoj njė vėlla musliman nė Turqi, i cili mė tregoi se njė pasues i tyre (tarikatit), gjatė marrėdhėnieve seksuale me bashkėshorten e vet, duhet tė mbulohet me ēarēaf pasi qė, sipas tij, shejhu ka mundėsi t’i shikojė ata, andaj turpėrohen nga shejhu. Ibadetin qė ia bėjnė shejhut tė tyre nėpėrmjet Rabėtas, e mbajnė tė fshehtė. Rabėtan, sė paku njė herė nė ditė, e kanė obligim (farz). Sipas tyre, kush nuk e vepron rabėtan, nuk ėshtė musliman. Pra, rabėta ėshtė ibadet i pėrligjur nė tarikatin e tyre. Ky lloj ibadeti tė cilėn sufistėt e praktikojnė nuk ka bazė nė Kur’an dhe Sunnetin e Resulit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem.
    Kthehu lart

    - Gabimet e Sulejmanxhive nga libri i tyre“ME KAASİDU’T-TALİBİYN”
    Libri mė i lexuar nga sulejmanxhitė ėshtė “ME KAASİDU’T-TALİBİYN”[105]
    Nė faqen 127 tė kėtij libri, thuhet:“Shkaku i pėrfitimit tė diturisė sė vėrtetė ėshtė braktisja e dunjasė (nė pėrgjithėsi). Sepse dashuria ndaj dunjasė ėshtė nė krye tė ēdo gabimi, kurse braktisja e dunjasė ėshtė nė krye tė ēdo ibadeti".
    Ky mendim i tyre ėshtė i gabuar. All-llahu, subhanehu ve teala, ka thėnė:
    “Dhe me atė qė tė ka dhėnė All-llahu kėrko (ta fitosh) botėn tjetėr, e mos lė mangėt atė qė tė takon nga kjo botė. ” (Kasas, 77)
    Gjatė kohės sė Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem disa sahabė vendosėn tė kalonin natėn duke u pėrpjekur (munduar) me namaz dhe duke e lėnė gjumin (duke qėndruar pa fjetur). Tė tjerė vendosėn tė agjėronin ēdo ditė, pa pushim. Tė tjerė vendosėn t’i ndėrprisnin marrėdhėniet martesore (seksuale) me gratė. Kur Pejgamberi u njoftua pėr kėtė, tha:"Ēka ėshtė me njė popull qė thotė kėshtu e kėshtu. Unė agjėroj dhe ndalem (pushoj) sė agjėruari, falem dhe flej, dhe martohem me gra. Kėshtu, kushdo qė ia kthen shpinėn Sunneti tim, ai nuk ėshtė prej meje. ” (Transmetuar nga el-Buhari dhe Muslim)
    Nga Ebu Hurejre r. a. transmetohet se Pejgamberi ka thėnė: “Vėrtet, feja ėshtė lehtėsi. Kushdo qė e vėshtirėson fenė, ajo e ngadhėnjen atė. Ndaj drejtohuni, afroni dhe pėrgėzoni, shfrytėzoni dhe ndihmohuni me ecje tė mėngjesit, tė mbrėmjes dhe tė pasdarkes (shfrytėzoni lehtėsimet fetare nė ibadete)”. (Buhariu)
    Sipas njė transmetimi tė Buhariut, ky hadith pėrfundon kėshtu: “Jini mesatar, afrohuni, ecni (pėr namaz) gjatė ditės dhe natės, dhe ndani njė pjesė tė ditės dhe natės pėr nafile. Mbahuni mesatar, mbahuni mesatar!, dhe do t'ia arrini qėllimit”. Kuptimi i pėrgjithshėm i hadithit ėshtė:“Vetveten ndihmojeni nė kryerjen e ibadeteve tė All-llahut ashtu qė ato t'i kryeni nė ēastet e lehtėsisė, nė mėnyrė qė t'ju jenė tė kėndshme e jo tė rėnda e tė mėrzitshme, qė t'ia arrini qėllimit. Nė fe bėhuni tė arsyeshėm. Arrini qėllimet me sa mė pak mundime e lodhje, mu ashtu sikur edhe nė punėt e kėsaj bote”.
    Thotė All-llahu, subhanehu ve teala:
    “E, ka prej tyre qė thotė: "Zoti ynė, na jep tė mira nė kėtė jetė, tė mira edhe nė botėn tjetėr dhe na ruaj prej dėnimit me zjarr! Tė tillėt e kanė shpėrblimin nga ajo qė e fituan. All-llahu ėshtė i shpejtė nė llogari". (el-Bekare, 201-202)
    Faqe 136:"Muridi i pėrkryer duhet tė kalojė nėpėr katėr shkallė:
    1. Shkalla Fena fi shejh
    2. Shkalla Fena fi ilm
    3. Shkalla Fena fi resul, dhe
    4. Shkalla Fena fil-lah".
    Kėto katėr shkallėt e lartshėnuara nuk janė pėrmendur nga gjeneratat e para tė muslimanėve (selefu salih), as nga katėr imamėt e as nga ata qė i pasuan nė tė mirė. Ne kėta i kundėrshtojmė me fjalėn e Resulit, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:“Kushdo qė prezanton ndonjė gjė nė ēėshtjen tonė [dmth Islam] e cila s'ėshtė pjesė e tij, ajo do t'i refuzohet". [Buhari & Muslim]”Thotė Sufjan eth-Theuri:"Bidati ėshtė me i dashur pėr Iblisin sesa mėkati, sepse njeriu pendohet pėr mėkatin, por nuk pendohet nga bidati. "
    Faqe 145:“Muridi i qetėsuar duhet pranuar dhe vėrtetuar fjalėt e Murshidit[106] me zemėr dhe me gjuhė, dhe tė mos e kundėrshtojė me zemėr [duke thėnė me zemėr (sh. a. )] ”pse thotė kėshtu”. Kjo ėshtė nė kundėrshtim me Kur’anin, me Sunnetin dhe me Ixhman e sahabėve.
    Argumentet nga Kur’ani:
    Me gjithė respektin ndaj prindėrve, tė cilėt kanė mė sė shumti tė drejtė qė t’u bindemi nga tė gjithė njerėzit, prapėseprapė, ėshtė e palejueshme qė t’u bindemi atyre nė mosbindje ndaj All-llahut, siē thotė All-llahu i lartėsuar:
    "E nėse ata tentojnė qė ti tė mė pėrshkruash Mua shok, pėr ēka ti nuk ke kurrfarė fakti, atėherė mos i respekto (mos iu bind) ata, por nė ēėshtjet e jetės sė kėsaj bote tė kesh mirėkuptim ndaj tyre. . . " (Lukman: 15)
    Argumentet nga Sunneti:
    Thotė Resuli, Sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:"Nuk ka bindje ndaj krijesės me mosbindje (mėkat) ndaj Krijuesit. " (Sahi. Transmetuar nga Ahmed. Shiko Sahihul Xhami). Siē e dimė, njeriu gabon, andaj ka thėnė Pejgamberi, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:“Tė gjithė bijtė e Ademit [alejhis selam] gabojnė, dhe mė tė mirėt nga ata qė gabojnė janė ata qė pendohen. "[107]
    - Ixhmaja[koncenzusi]:
    Tė gjithė imamėt e tė katėr medhehbeve kanė thėnė se “Nuk i lejohet askujt t’i pranojė pikėpamjet tona, nėse nuk e di se ku i kemi marrė ato”.
    Dhe kanė thėnė:“Sepse ne jemi njerėz. E themi njė gjė njė ditė dhe e tėrheqim atė ditėn tjetėr”. Ka thėnė Imam Maliku:"Vėrtet, unė jam vetėm njė i vdekshėm. Bėj gabime (nganjėherė) dhe kam tė drejtė (nganjėherė). Prandaj, vėshtroni mendimet e mia, dhe gjithė atė qė pajtohet me Librin dhe Sunnetin, pranojeni; gjithė atė qė nuk pajtohet me Librin dhe Sunnetin, mos e pėrfillni". [108]
    Faqe 151:"Ata tė cilėt i vizitojnė varrezat e “evlijave” tė mėdhenj, arrijnė njė bereqet tė madh. . . "
    Ėshtė pyetur shejh Ibn Uthejmini, rahimehullah:"Cila ėshtė dispozita e marrjes sė bereqetit prej varreve. . . ?"
    Shejhu (Ibn Uthejmini) u pėrgjigj:"Kėrkimi i bereqetit prej varreve ėshtė haram dhe ėshtė prej llojeve tė shirkut. Nėse personi qė kėrkon bereqet beson se ky i varrosur ka ndikim apo fuqi nė largimin e tė kėqijave apo sjelljen e tė mirave, kjo vepėr ėshtė shirk i madh". (Fetava erkanil islam vel iman, kapitulli i Besimit, fq. 159, pyetja numėr 83)
    Adhuruesit e varreve mbėshteten, nė tė shumtėn e rasteve, nė hadithe tė dobėta dhe tė shpifura. [siē do t’I cekim mė poshtė]. Ndėr to do t’i veēojmė:"Kush bėn haxh e nuk mė viziton mua, nuk ka treguar respekt," ose:"Kush mė viziton pas vdekjes, ėshtė sikur tė mė kishte vizituar gjatė jetės," ose:"Kush e viziton varrin tim, e meriton ndėrmjetėsimin tim." Tė gjitha kėto e tė ngjashme si puna e tyre nuk janė argument, sepse ose janė hadithe tė shpifura, ose shumė tė dobėta, siē kanė thėnė dijetarėt e hadithit, si Darekutni, Ukejli, Bejhaki, Ibn Tejmijeh, Ibn Haxher (Allahu i mėshiroftė tė gjithė).
    Ka thėnė Pejgamberi, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:"Nuk lejohet tė ndėrmerret udhėtim pėrveēse pėr nė tre xhamia: Mesxhidul Haram (Qabe), nė kėtė xhaminė time dhe nė xhaminė Aksa. " (Transmeton Buhari dhe Muslim)
    Ky hadith tregon se nuk lejohet tė ndėrmerret udhėtim pėr diku – xhami qoftė apo varr -, me qėllim qė tė afrohet tek Allahu me kėtė udhėtim. Ndėrsa adhuruesit e varreve tė “evlijave” kam pas rastin t’i shoh tė vijnė nga qytetet e ndryshme tė Turqisė pėr t’i vizituar apo, mė mirė tė themi, pėr tė kėrkuar ndihmė nga kėta tė “shenjt” sipas kėtyre.
    Faqe 171:"Nė kohėn e Haxhe Muhammedit, njė dervish kinse e kishte parė Hidrin[109], alejhi selam, dhe e kishte pyetur:'Cili murshid nė kohėn tonė ėshtė nė rrugėn e drejtė. . . ?” Hidri, alejhi selam, iu pėrgjigj:'Haxhe Mahmud Inxhir Fag Neviu'".
    Kėta u mashtruan nga shejtani i mallkuar, i cili iu betua All-llahut se shumicėn e njerėzve do t’i shmangė nga e vėrteta. All-llahu, subahnehu ve teala, thotė nė Kur’anin famėlartė:
    “(Iblisi) Tha: 'Pėr shkak se mė humbe mua, unė do t'u ulem atyre (do t'u zė pusi) nė rrugėn Tėnde tė drejtė. Mandej do t'ju sillem atyre para, prapa, nga e djathta dhe nga e majta e tyre, e shumicėn e tyre nuk do t'i gjesh falėnderues (tė besojnė)!" (A’raf, 17)
    Tė gjitha krijesat e All-llahut, subhanehu ve teala, do ta shijojnė vdekjen dhe mė pas, nė Ditėn e Gjykimit, do tė ringjallen. Thotė All-llahu, subhanehu ve teala:
    “Muhammedi nuk ėshtė tjetėr vetėm se i dėrguar. Edhe pėrpara tij pati tė dėrguar (qė vdiqėn ose u vranė). E, nėse ai vdes ose vritet, a do tė ktheheshit ju prapa (nga feja ose lufta)? E, kushdo qė kthehet prapa, ai nuk i bėn dėm All-llahut aspak, kurse All-llahu do t'i shpėrblejė mirėnjohėsit.” (Ali-Imran, 144)
    Faqe 179:“Njė ditė Hazreti Haxhe Bakibil-lah (kadesillah sirruh)[110] pasi qė u lidh nė namaz pas imamit, filloi tė kėndoj suren Fatiha, pėr njė moment iu shfaq Imam Adham Ebu Hanifja me shpirtin e tij tė shenjėt, duke i thėnė:
    “O shejh!Nė medhhebin tim janė parė shumė evlija, ata pas imamit Fatiha-i sherifin nuk e kanė lexuar. Prandaj mosleximi (i fatihasė) pėr ty ėshtė i pėrshtatshėm”, dhe pas kėsaj Haxhe Muhammed Bakibil-lah e braktisi leximin e fatihasė pas imamit.
    Sulejmanxhitė poashtu edhe tarikatet tjera sufiste kėto ngjarje tė jashtzakonshme qė iu ndodhin shejhėve tė tyre-besojnė se janė prej kerameteve.
    Kėta tė gjorė i mashtroi shejtani me magjinė e tij-sa qė disa veprime qė nuk janė prej fesė, shejtani ua zbukuroi dhe i frymėzoi ato veprat qė janė nė kundėrshtim me fenė me anė tė ėndėrrave apo pseudokerameteve tė tyre.
    Thėnien “Enel Hakk-Unė jam i vėrteti” [d. m. th Unė jam Zoti] tė el-Halaxh el Mansurit-sulejmanxhitė e komentuan kinse “thėnia Enel Hakk nuk do tė thotė ”Unė jam i vėrteti”, mirėpo e ka kuptimin “Ene ale’l-Hak”d. m. th. unė jam nė tė vėrtetėn. ”[111] Ne u themi atyre edhe thėnia e el-Hallaxhit po ashtu edhe komentimi juaj ėshtė devijim i qartė.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ramazan_it : 03-02-2011 mė 02:24
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  5. #5
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    - Lejimi i kamatės
    Njė prej gabimeve tė shumta tė tyre ėshtė se ata e kanė bėrė tė lejuar edhe kamatėn. Njėri nga Sulejmanxhitė, Kemal Kaxhar, ka thėnė:”Kamata ėshtė hallall”[112]
    Ne i kundėrvihemi kėtij me ajetin Kur’anor:
    “O ju qė besuat, kini frikė All-llahun dhe, nėse jeni besimtarė tė sinqertė, hiqni dorė prej asaj qė ka mbetur nga kamata. E, nė qoftė se nuk e bėni kėtė (nuk hiqni dorė nga kamata), atėherė binduni se jeni nė konflikt me All-llahun dhe me tė dėrguarin e Tij. Por, nėse pendoheni, atėherė juve ju takon kapitali juaj - askė nuk dėmtoni e as vetė nuk dėmtoheni”. (el-Bekare, 278-279)
    Nga Ibni Mes'udi r. a. transmetohet se ka thėnė: “I Dėrguari i All-llahut, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, e ka mallkuar shfrytėzuesin e kamatės dhe dhėnėsin e saj”. (Muslimi). Nga Ebu Hurejre r. a. transmetohet se Pejgamberi, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, ka thėnė:“Ruajuni nga shtatė shkatėrrueset e mėdha!” (As'habėt) Thanė:“O i Dėrguari All-llahut, cilat janė ato mėkate?” Tha:“Tė shoqėruarit e All-llahut, sihri, vrasja e personit, vrasjen e tė cilit e ka ndaluar All-llahu, pėrveē me tė drejtė; ngrėnia e kamatės, ngrėnia e pasurisė sė bonjakut, ikja nga fushėbeteja dhe shpifja pėr amoralitet tė besimtares sė devotshme dhe tė ndershme”. (Muttefekun alejhi).
    All-llahu na ruajt nga devijimet e tė gjitha grupeve tė sufive!
    Kthehu lart

    - Nurxhitė
    Njė ndėr sektet mė tė pėrhapura dhe mė me ndikim nė Turqi ėshtė edhe sekti i Nurxhive. [113] Edhe ky sekt, nga shumica e tyre qė ekzistojnė nė Turqi, janė prej sekteve sufiste. Nga rrjedhin Nurxhitė, kush ėshtė prijėsi i tyre, cili ėshtė libri mė i famshėm i tyre nė tė cilin bazohen kėta, e shumė gjėra tė tjera si dhe gabimet e shumta qė gjenden nė librat e tyre do t’ua sqarojmė nė vijim.

    Kthehu lart

    - Njė biografi e shkurtėr e Said Nursit (shejhu i Nurxhive)
    Bediuzzamani[114] ėshtė lindur mė 1293h/1876 nė vilajetin Bitlis tė nėnprefekturės (ilēe) Hizan nė fshatin Nursi nė Turqinė Lindore dhe ka vdekur nė moshėn tetėdhjetė e trevjeēare nė mars tė vitit 1960.
    Said Nursi nė moshėn nėntė vjeqare pėr t’i ndjekur mėsimet e para u largua nga familja e tij dhe shkoi nė medresen e fshatit Tag, nė kėtė medrese shumė pak qėndroi dhe prap u kthye nė fshatin e tij, Nursi. [115]
    "Nė fillim tė shekullit XX, popujt muslimanė pėrjetuan disfata tė mėdha. Pėrfaqėsuesi i Islamit, Perandoria Osmane kishte kohė qė ishte shkėputur nga shokėt e garės. Muslimanėt e ngratė e kaluan kohėn vetėm duke e soditur gjendjen. Nė njė anė shtetet e Evropės pėrgatisnin projektin se si t’i coptonin vendet muslimane, nga ana tjetėr plani pėrfshinte edhe se si tė mund tė zhduknin islamin, me njė mjet qė tė mos ringjallet mė kurrė. Qėllimi i Luftės sė Parė Botėrore, kėtė e ka pasė nė temėn e parė, sepse akoma pa filluar lufta, ka qenė e copėtuar bashkėsia e popujve muslimanė. Maroku dhe Algjeria kanė qenė tė pushtuara nga ana e francezėve, Libia nga italianėt, kurse Egjipti dhe Pakistani nga ana e anglezėve. Iraku dhe Siria artificialisht kanė qenė nėn sundimin e Osmanėve. Kurse nė tė vėrtetė ato kishin dalur qė mė parė nga dora e sundimit Osman. Borxhet e jashtme dhe marrėveshjet e mėparshme qė ua kishin lidhur duart osmanllinjėve, kishte sjellė tė bėhet e tė dorėzohet menjėherė. Me gjithė kėto dobėsi, pėr tė mbrojtur kėshtjellėn e fundit tė islamit, trimat, nipėrit e osmanllinjėve, duke paraqitur tė gjitha vlerat, nuk rrėzuan hije ndaj sundimit tė gjyshėrve tė pashoq, sundimi i tė cilėve ka zgjatur mė se 600 vjet. Por sundimi dhe gjykimi i All-llahut tregonte qė mjerisht askujt nuk i mjaftonte sakrifica individuale nė kohėn kur ėshtė nevoja e zotėrimit tė ēelėsave tė diturisė sė shkencave tė natyrės, e jo mė t’i mjaftonte forca pėr tė shpėtuar atdheun e dikujt. Por vetėm bota fizike nuk mund ta ngopė kėtė njeri, tė cilit i mbizotėrojnė vlerat shpirtėrore. Duke lexuar kėtė libėr edhe vetė do ta shihni se si Allahu (xh. sh. ) pėrsėri me anė tė njė personi nga ky vend, u ka dhėnė kėtė pamje shpirtėrore”.[116] Ai person, sipas pretendimeve tė tyre, ishte Said Nursi. Jeta individuale e Bediuzzamanit kapi dekadat e fundit tė kalifatit dhe tė shtetit Osman, tė rėzimit dhe copėtimit tė saj pas Luftės sė parė botėrore dhe, pas formimit tė Republikės mė 1923, pėrjetoi tridhjetė e shtatė vjetorin e Republikės, vite kėto deri mė 1950 tė njohura pėr shtypjen antiislame tė qeverisė dhe represionit kundėr drejtėsisė fetare.
    Pas njė periudhe afro dy vjeqare, mė 1925, Bediuzzamani u detyrua tė mėrgojė nė Anadollin Perėndimor dhe 25 vjet me radhė, deri nė prag tė dhjetėvjeqarit tė fundit tė jetės sė tij, ai vuajti mėrgimin. Gjatė viteve nė mėrgim e izolim vendosi tė shkruante”Risalein-Nur” (Mesazhet e Dritės) dhe pėrhapjen e tij anembanė Turqisė. [117] Nė njė periudhė, u dha pas politikės e pastaj e braktisi politikėn dhe filloi tė merrej me shkrime. Detyrėn e tij tė "pėrtėritjes" (pėrtėritjes sė fesė, sipas tyre, sh. a. ) e ka filluar mė 1324h.
    Kthehu lart

    - Njė kronologji e shkurtėr e Said Nursit:
    1878 data e lindjes
    1885 filloi studimet
    1892 mori titullin Bediuzzaman (mrekullia e kohės)
    1907 shkon nė Stamboll
    1909 u gjykua nė gjyqin ushtarak
    1910 rikthehet nė qytetin Van
    1911 mbajti hutbe (ligjėratė) nė Xhaminė Emevi nė Damask
    1911 vizitoi bashkė me Sulltan Reshatin vendet e Ballkanit
    1914 mori pjesė nė frontin lindor
    1916 shkroi gjatė luftės librin “Shenjat e mrekullive tė Kur’anit”
    1916 bie rob lufte tek rusėt dhe internohet nė Kosturma
    1918 shpėton nga robėria dhe kthehet nė Stamboll
    1920 botohen librat e tij tė parė
    1922 me ftesė tė Kuvendit tė Parė tė Turqisė shkon nė Ankara
    1923 ndahet nga Ankaraja dhe shkon nė Van (qytet nė Turqi)
    1923 botohet fragmenti “Hubab”
    1927 internohet nė Barla
    1934 dėrgohet nga Barla nė Isparta
    1935 burgoset nė Eskishehir
    1936 lirohet nga burgu dhe internohet nė Kastamonu
    1943 arrestohet nė Kastamonu dhe dėrgohet nė Ankara
    1943 filloi tė gjykohet ne gjyqin e Denizlisė
    1944 lirohet si i pafajshėm dhe internohet nė Emirdağ
    1948 burgoset pėrsėri nė Afjon
    1949 lirohet pėrsėri si i pafajshėm duke u internuar nė Emirdağ
    1950 rikthehet ezani pėrsėri nė origjinal
    1951 u vendos nė qytetin e Ispartės
    1952, janar-mars, gjykohet nė Stamboll pėr librin “Prijėsi i rinisė”
    1953 vizitoi qytetet e Ispartės, Eskishehirit dhe tė Emirdağut
    1956 librat e Risale-i Nurit fitojnė lirinė e leximit
    1959, janar, viziton qytetet e Ankarasė, Konias dhe Stambollit
    1960, janar, ndalohet tė udhėtojė
    1960, Mars, viziton pėr herė tė fundit Urfėn
    23 Mars 1960 Bediuzzamani ndėrron jetė
    1960, Korrik, i bėhet shpėrngulja e varrit nė njė mėnyrė tė fshehtė nė njė vend tė paditur. [118]
    Kthehu lart

    - Grupimet e Nurxhive
    Nurxhitė janė tė ndarė nė disa grupe. Prej tyre ėshtė njė grup qė pasojnė Fet'hullah Gylenin[119], tė tjerėt quhen okujuxhullar (d. m. th. lexuesit e “Risale-i Nurit”), jazėxhėllar (ata tė cilėt shkruajnė), mirėpo tė gjithė e kanė si shejh tė tyre Said Nursin. [120]
    Kthehu lart

    - Disa nga gabimet e pasuesve tė Said Nursit
    Libri bazė i Nurxhive ėshtė “Risale-i Nur” tė cilėn e ka pėrgatitur Said Nursi. Vepra e Said Nursit “Risale-i Nur” (Mesazhet e dritės) pėrbėhet nga 14 vėllime me rreth 6000 faqe. Ata qė e pasojnė verbėrisht Said Nursin, pretendojnė se veprat e tij kanė qenė frymėzim hyjnor. [121]
    Kėtė e dėshmon edhe fjala e njė pasuesi tė tij:“Bediuzzamani, me njėqind e tridhjetė fragmente tė pėrmbledhjes sė Risale-i Nurit, ėshtė ngadhnjimtar i zemrave tė lexuesve tė tij, e pėr kėtė arsye kėto vepra janė njė fakt i gjallė dhe plot e pėrplot janė tė mbushura me moral, sinqeritet dhe sakrificė. Thuhet se parathėnia ėshtė njė pėrmbledhje e librit, por ēfarė t’i them asaj qė ēdo temė e Risale-i Nurit ėshtė nė gjerėsinė e njė libri. Ju me njė habi tė madhe, duke i lexuar librat e tij, do ta shihni vetė se Bediuzzamani, qė nga fėmijėria e deri nė fund tė moshės ka pėrjetuar afėr njė shekull, ku vazhdimisht ėshtė pėrballuar me frymėzimet hyjnore. Duke e hulumtuar kėtė personalitet tė shquar hollėsisht, na pėrkujton njė varg tė njė poeti arab qė thotė: “Fuqiploti nuk e ka tė vėshtirė t’i pėrmbledhė edhe botėt tek njė personalitet. . . ”[122]
    Po ashtu njė thėnie tė njėjtė e kemi edhe nga vetė Said Nursi: “Fshehtėsia e vėrtetė e Kur’anit po na zbritet nėpėrmjet “Risale-i Nurit”. [123] . Me kėtė thėnie tė tij, ai veten po e vendos nė shkallėn e pejgamberllėkut. Edhe nėse ai nuk pretendon se ėshtė pejgamber, thėniet e tija tregojnė qartė. Pretendojnė se vepra “Risale-i Nur” ėshtė prej tefsireve mė tė mira tė Kur’anit. Nėse i japim njė vėshtrim “Risale-i Nur”, do tė shohim se nė shumė gjėra i ka interpretuar dhe ka shtuar fjalė tė veta.
    Nurxhitė pretendojnė se Said Nursi ka qenė Muxhedid i asaj kohe. Kėtė e pohojnė pasuesit e tij, ja edhe thėnia:“Tė nderuar lexues! Njė hadith i Pejgamberit (a. s. m. ) thekson se:“All-llahu (xh. sh. ) nė ēdo shekull do t’i dėrgojė ummetit (popullit musliman) nga njė muxheddit (ripėrtėritės, reformator). ” Pėr pėrtėritėsin e shekullit tė parafundit, studiuesit e kėsaj fushe unanimisht theksojnė se ai ka qenė dijetari i famshėm Mevlana Halidi Bagdadi, i cili njėkohėsisht pėrputhet nė disa pika me tė pėrtėriturin e shekullit tė fundit, Bediuzzaman Said Nursiun. Kėshtu qė: Mevlana Halidi Bagdadi u lind mė 1193 hixhri, Bediuzzamani u lind pikėrisht pas njėqind vjetėsh, mė 1293 hixhri. Mevlana detyrėn e tij tė pėrtėritjes e filloi mė 1224, Bediuzzamani mė 1324. Mevlana, nė moshėn 20 vjeēare, arriti tė dalė nė krye tė tė gjithė dijetarėve tė asaj kohe. Po kėshtu edhe Bediuzzamani, i cili moshėn 14 vjeēare mori diplomėn e teologjisė dhe filloi tė diskutonte nė ēėshtjet mė tė thella”. [124]
    Kanė thėnė pasuesit e tij pėr Said Nursin:“. . . diturinė dhe shkencėn qė mėsohet pėr njėzet vjet (Said Nursi, sh. a. ) e ka kuptuar dhe plotėsuar pėr tre muaj. Nė ēfarėdo qoftė shkence qė ėshtė pyetur, ēdo pyetjeje i ėshtė pėrgjigjur menjėherė, pa hezitim". [125]
    Thotė shejh Salih el-Feuzani (All-llahu e ruajtė):”…dituria nuk arrihet pėrveē se me tė mėsuar, e jo me frymėzim. Kjo - se dituria arrihet me frymėzim - ėshtė nga gjėrat e shpikura tė sufive tė devijuar, sepse puna pa dituri ėshtė devijim. Mendimi se dituria arrihet pa mėsuar ėshtė iluzion. "[126]
    Thonė se “ka kėrkuar ilm nga Pejgamberi, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, nė ėndėrr. . . Pėr kėtė arsye, gjersa ishte nė moshėn fėmijėrore, u bė i njohur si mė i dituri i asaj kohe dhe nuk pyeste askėnd, ndėrsa u pėrgjigjej tė gjitha pyetjeve qė ia bėnin”. [127]
    Transmetohet nga el-Hajthem Ibn Xhemil ka thėnė:“E dėgjova Malikun tė pyetej pėr 48 ēėshtje. Ai u pėrgjigj pėr 32 prej tyre duke thėnė ‘Nuk e di’". (Transmetuar nga Ibn Abdul-Berr nė Xhami’ul-Bejanil-Ilm ue Fadlihi (2/25)) . Abdur-Rrahman Ibn Mehdi (v. 198H), Allahu e mėshiroftė, ka thėnė: “Ishim me Malik Ibn Enes kur erdhi njė person dhe tha:“O Ebu Abdullah, kam udhėtuar njė distancė prej gjashtė muajsh. Njerėzit e vendit tim mė dėrguan tė tė pyes pėr njė ēėshtje. ” Ai tha:“Pyet!” Kėshtu, personi e pyeti pėr disa gjėra, kurse ai u pėrgjigj: “Nuk e di. ” Personi kujtoi se kishte ardhur tek dikush qė dinte gjithēka, kėshtu qė i tha: “Ēfarė t’u them tani njerėzve tė vendit tim kur tė kthehem?” Ai tha:“Thuaju qė Malik Ibn Enes nuk e dinte. ” (Transmetuar nga Ibn Ebi Hatim nė el-Xherh uet-Ta’dil (1/17)).
    Thėniet e njė pasuesi tė verbėr tė Said Nursit nė vijim janė shkėputur nga libri i titulluar nė shqip”Prijėsi i Rinisė”[128]: T

    hėniet nė vijim-lexoni dhe gjykoni vetė.
    Faqe 263:“Po kėshtu, edhe autorin Bediuzzaman Said Nursiun qė ėshtė komentator i pashoq i Kur’anit Famėlartė[129] populli akoma nuk ka mundur ta njohė mirė. Kjo ka rrjedhur nga qėllime tė kėqia tė armiqve tė fshehtė tė brendshėm e tė jashtėm qė kanė bashkėpunuar pėr kėto qėllime negative. ”
    Faqe 265:“Sa mė tepėr qė e lexoni Risale-i Nurin, aq mė tepėr e kaplon shpirtin dhe zemrėn tuaj frymėzimi hyjnor. ”
    “. . . kur i lexoni veprat e Risale-i Nurit duke u shdėrruar do tė ndjeni kėnaqėsinė dhe lumturinė mė tė madhe dhe me zell do tė bėni ibadet (adhurim) ndaj All-llahut tuaj tė Madhėruar. ”
    Faqe 265-266:“Vėllezėr! Autori, Risale-i Nurin nuk e ka shkruar me dėshirėn dhe vullnetin e tij. Por autorit i ėshtė frymėzuar nga All-llahu, si dhurata mė e madhe nga errėsira e devijimit, pėr t’i shpėtuar myslimanėt dhe njerėzit e botės qė jetojnė nė kėtė shekull. ”
    Faqe 266:“Ja vėllezėr! Do tė mund do ta kuptoni vlerėn e leximit tė Risale-i Nurit, tė kėtij shėrbimi tė amshuar qė ėshtė njė shėrbim ndaj Kur’anit dhe besimit, vetėm atėherė kur do tė merreni me kėtė shėrbim, ngaqė do tė ndjeni njė shije qė nuk tregohet. Sepse ju, duke u marrė me kėtė shėrbim edhe sikur t’iu tė ftojnė nė xhenet, do tė thoni: Momentalisht nuk mund tė braktisni kėtė shije qė jeni duke marrė pėr shėrbimin e Kur’anit me Risale-i Nurin. ”
    Faqe 267:“Shikoni nxėnėsit e Nurit si janė lidhur me tė! Sikur ndonjėrit prej tyre t’i thuash: ty do tė tė japin pasurinė e Fordit tė Amerikės, shumėzoje kėtė libėr qė ėshtė veē Risale-i Nurit, ai nuk do ta tėrheqė majėn e lapsit nga fleta ku ėshtė duke shkruar dhe pėrgjigja e tij do tė ishte: “Unė nuk pranoj madje edhe sikur tė mė japin tė gjithė botėn me gjithė pasurinė e saj. Sepse All-llahu pėrballė leximit dhe shėrbimit tė Risale-i Nurit ne do tė na japė njė thesar tė pėrjetshėm qė nuk mbaron kurrė. Vallė, a ka mundėsi tė mė kėnaqė pasuria juaj qė ėshtė e pėrkohshme? Por unė, nuk kam aspak dyshim qė do tė kėnaqem me pasurinė e pėrjetshme qė do tė mė dhurojė All-llahu im i Madhėruar””
    Faqe 271-272:“Vetė autori Bediuzzaman thotė se: “Risale-i Nuri nuk jep vetėm dije si librat tjerė, por Ai jep edhe mėsime shpirtėrore”. Ndikimi i kėtij mėsimi shpirtėror ėshtė aq i madh, saqė duke marrė mėsime shpirtėrore, zemrėn e lexuesve e ka mbushur me dritėn hyjnore. Duke i shtyrė ata tė vrapojnė nė rrugėn e All-llahut dhe tė Profetit tė Tij , shpirtėrisht atyre po u pastrohet edhe jeta shpirtėrore, duke zotėruar tė vėrteta tė besimit po lartėsohen me njė ndikim Hyjnor. Ata qė duan ta shtojnė diturinė fetare po lexojnė Risale-i Nur. Ata qė kėrkojnė tė vėrtetėn po lexojnė Risale-i Nur. Ata qė nė krijimin e tyre mbanin dinamizmin po lexojnė Risale-i Nur. . Trima e heronj po lexojnė Risale-i Nur. Atdhetarėt patriotėt po lexojnė Risale-i Nur. Zejtarėt dhe shkencėtarėt po lexojnė Risale-i Nur. Admiruesit e shkencave bashkėkohore po lexojnė Risale-i Nur. Mistikėt po lexojnė Risale-i Nur. Gjuhėtarėt po lexojnė Risale-i Nur. Domethėnė: ēdo shtresė e njerėzimit nė shpirtin e saj po ndjen nevojėn tė lexojė Risale-i Nurin dhe tė pėrfitojė nga ai. ”
    “O shokė! Kush lexon Risale-i Nur, atij i shtohet aftėsia e bindjes, i forcohet kujtesa.”
    Faqe 274:“O ju vėllezėrit e zgjuar qė me kujdes jeni duke pasuar subjektin e Risale-i Nurit! Sikurse ai qė lexon Kur’anin Famėlartė edhe po tė mos e dijė kuptimin, pėrsėri nė shpirtin e tij Ai lė njė ndikim shpirtėror. Sepse ėshtė fjala e All-llahut xh. sh. . Kjo nuk ėshtė tjetėr vetėm se kuptimi i lartėsisė sė amshuar tė fjalės sė All-llahut xh. sh. qė: Turqit kur kanė mbajtur flamurin e ngadhnjimit tė islamit kanė qenė edhe ngadhnjimtar i shteteve dhe i kontinenteve. Njėsoj, njė koment tė lartė tė Kur’anit qė ėshtė Risale-i Nuri, kur lexoni nė zanafillė ndoshta nuk do ta kuptoni, por shpirtėrisht ndikimi, dhembshuria e tij do tė ndikojė nė shpirtin dhe nė zemrėn tuaj ; me kuptimin e tij tė plotė ai do tė kaplojė botėn tuaj. ”
    “Me njė lexim mendja juaj mund tė mos kuptojė plotėsisht, por zemra dhe shpirti nga Ai do tė marrin pjesėn e tyre. Ky ndikim i Risale-i Nurit ėshtė i tillė sa qė nė zanafillėn e shpalljes pranė tij kanė qenė 8 apo 10 nxėnės, ndėrsa tani numri i tyre ka arritur miliona( Nė simpoziumin e 2003 tė Stambollit njė profesor turk tha:”Kemi vėrejtur se nė Turqi dhjetėmilion persona po e lexojnė Risale-i Nurin “). ”
    Faqe 276:“Bediuzzaman Said Nursiu nė fundin e fragmentit tė sinqeritetit na jep njė sihariq tė madh. Personalisht jam i bindur qė deri tani asnjė nuk ka mundur t’ia parashtrojė kėtė lehtėsi njerėzimit. Ai shprehet: ”Nė kėtė kohė Risale-i Nurin duke e kuptuar, kush e lexon njė vit, ai ėshtė njė dijetar i vėrtetė tė kėsaj kohe ”
    Faqe 279:“Tani, kush ka lexuar Risale-i Nurin me sinqeritet e me bindje, edhe sikur tė jetojė mes njerėzve qė kanė humbur moralin, ai patjetėr do tė mund ta shpėtojė veten pa e prishur fare moralin e vet, duke e ruajtur atė tė pastėr. Dhe do tė fillojė luftėn ndaj veseve tė tij tė liga. Kėtė mund ta bėjė vetėm me forcėn e besimit qė ka marrė nga Risale-i Nuri! Nė kėtė mėnyrė mund ta shpėtojė vehten nga komunitete dhe nga individė tė kėqinj. Bile me kulturėn e besimit qė ka marrė nga Risale-i Nuri, ai po del fitimtar!”
    “Ja, o shokėt tanė! Sot vetėm Risale-i Nuri ėshtė njė mjek i vėrtetė qė i shėron me themel plagėt e shoqėrisė. ”
    Faqe 280-281:“Tani nė shekullin tonė kjo e vėrtetė dhe ai Nuri (drita) me njė formė shumė tė bukur ka dalė nė shesh nė personalitetin shpirtėror tė Risale-i Nurit, buruar nga Kur’ani qė ėshtė njė diell i paperėndim. Risale-i Nuri ua ndriēoi rrugėn e atyre”

    Kthehu lart

    - Pėrse e quajnė Said Nursin ”Bediuzzaman” (Mrekulli e kohės)?
    Pretendojnė se “ky llagap i ėshtė dhėnė nga njerėzit e ditur tė asaj kohe, pėr shkak tė diturisė sė jashtėzakonshme (tė mbinatyrshme, sh. a. ) qė vėrejtėn tek ai. ”[130]
    Kthehu lart

    - Disa nga gabimet e Said Nursit
    Said Nursi pretendon se librat e tij janė patėmeta dhe tė pėrkryera, pretendon se ajetet e Kur’anit tregojnė nė lidhje me Risale-i Nurin, kinse Risale-i Nur ėshtė huazuar nga Arshi i All-llahut, kėrkon ndihmė nga tė vdekurit e tė tjera devijime qė do t’i lexoni nė vijim.
    Sipas Said Nursit, vepra e tij “Risale-i Nur” ėshtė shkruar dhe dėrguar nga All-llahu me rrugė frymėzimi(ilham). Thėnia e tij ėshtė gjetur tek vepra e tij “On Dördüncü Şua - Faqe. 1080; Emirdağ Lāhikası (1) - Mektup No: 28 - Faqe. 1697; Emirdağ Lāhikası (2) - Mektup No: 89 - faqe. 1865.
    Nė librin “Jeta dhe vepra e kėshilltarit tė shekullit BEDIUZZAMAN SAID NURSI”[131] thuhet:“Lindja e Saidit ėshtė lajmėruar nga ana e shumė personave me sihariqe. Nursiu thotė:”Paralajmėrimet pėr Risale-i Nurin kanė arritur qė dyzet vjet para se tė dalin Risalet nė shesh…””
    Vetė Said Nursi i thėrret njerėzit tek librat e tij, thotė Said Nursi:“Risale-i Nur nė kėtė shekull, nė kėtė kohė, ėshtė ”Urvet’ul Vuthka”, qė do tė thotė shumė i besueshėm, me zinxhirė tė pashkėputur, dhe “Hablullah”, qė do tė thotė litar i All-llahut. . . ėshtė i shpėtuar ai qė kapet pėr tė". [132]
    “Urvetul Vuthka” dhe “Hablilah” janė nga veēoritė e Kur’anit fisnik. [133] Pra, Said Nursi veprės sė vet ia atribuon veēoritė e Kur’anit.
    Ka thėnė Said Nursi nė "Sözler"[134]:“Pa dyshim, "Sözler" ėshtė nga nuri i shndritshėm i Kur’anit. Pa pasur nevojė pėr shpjegim nė pėrgjithėsi, ėshtė i tėri pa tė meta dhe i pėrkryer". [135].
    Zaten, kjo shihet qartė nga pasuesit e tij qė e kanė lėnė anash leximin e Kur’anit dhe merren mė shumė me “Risale-i Nur”, saqė ka prej tyre qė njihen si hafizler tė “Risale-i Nurit”. Thotė Imam Shafiu rahimehullah, “All-llahu refuzon qė ndonjė libėr tė jetė i saktė (pa gabime) pėrveq Librit tė Tij”[136]
    Said Nursi, nė “Sikkei Tasdiki Gajbi” (vepra e tij, sh. a. ), na tregon nė lidhje me thirrjen (kėrkimin e ndihmės) qė ia ka bėrė AbdulKadrit:”Medet Ja Abdulkadir!”[137] Kėtu shihet qartė se Said Nursi kėrkon ndihmė nga AbdulKadir Xhejlani, ndėrsa dihet fare mirė se AbdulKadir Xhejlani ka vdekur nė vitin 561 hixhri. [138] Kėtu kemi tė bėjmė me shirk nė teuhidin uluhije. Thotė All-llahu subhanehu ve teala nė suren el-Fatiha:”Vetėm Ty tė adhurojmė dhe vetėm prej teje kėrkojmė ndihmė!”
    Nė njė ajet tjetėr, All-llahu subhanehu ve teala thotė:
    “Thuaju:"Nėse ju vjen dėnimi nga All-llahu ose ju vjen kiameti, mė tregoni, nėse jeni tė sinqertė, a do tė thirrni dikė tjetėr pos All-llahut (pėr ndihmė)? Jo, vetėm Atij (All-llahut) do t'i luteshit. E, nėse do Ai, jua heq atė (shqetėsimin) pėr ēka i luteni, e do t'i harroni ata (zota) qė ia shoqėroni.” (el-En'Aam, 40-41),
    “Ata, pos All-llahut, adhurojnė ēdo gjė qė nuk bėn dobi, e thonė: "Kėta janė ndėrmjetėsuesit tanė te All-llahu!". Thuaj: "A po e informoni All-llahun me diēka qė Ai nuk e di se ē'ka nė qiej dhe nė tokė?" E pastėr ėshtė madhėria e Tij nga ajo qė i shoqėrojnė!” (Junus, 18),
    “Pra, pėrpos All-llahut, mos lut zot tjetėr e tė bėhesh prej tė dėnuarve. ” (Shuara 213), “Ata qė po i lusin (pos Zotit) vetė kėrkojnė afrimin (te Zoti i vėrtetė), shpresojnė nė mėshirėn e Tij dhe i frikėsohen dėnimit tė Tij. Vėrtet, dėnimit tė Zotit tėnd ėshtė pėr t'iu ruajtur.” (Isra, 57).
    Ka thėnė Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:"Nėse lutesh, lute All-llahun. Nėse kėrkon ndihmė, kėrko nga All-llahu. ” (Tirmidhiu). Ėshtė pyetur Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:”Kush ėshtė mėkati mė i madh?” Ėshtė pėrgjigjur:"Tė kėrkosh ndihmė nga dikush tjetėr pos All-llahut, kurse Ai tė ka krijuar”. (Buhariu)
    Fjalėt e Said Nursit nė vijim na tregojnė qartė se Ai ka qenė nga sufistėt Nakshi[139] e pastaj formoi grupacionin e vet me nxėnėsit e tij:“Kur unė isha akoma tetė-nėntė vjeē, i gjithė populli i krahinės sonė mbante tarikatin Nakshi dhe duke kėrkuar frymėzim nga Gavsi Hizanija, i cili ka qenė shumė i njohur dhe me famė nė rrethin tonė, thirrja: “O Gajsi Gejlani”. Nė kohėn e fėmijėrisė sime, kur mė humbiste edhe ndonjė arrė, apo diēka tjetėr e thjeshtė, thoja: “O sheh, po tė kėndoj njė Fatiha, ti lutju Allahut (xh. sh. ) tė ma gjejė kėtė send”. Ėshtė pėr t’u habitur se pėrmbi njė mijė herė me lutjen e tij mė ka pėrkrahur. Pėr kėtė arsye nė jetėn time gjithnjė sa herė qė kam kėnduar ndonjė Fatiha apo zikėr qė sjellin sevape, pas Hz. Muhammedit (a. s. m. ), ia dhuroja edhe sheh Gejlaniut. Por studimet e mia vazhdimisht mė pengonin qė tė meresha me tarikate”[140]
    Pėr vėrtetėsin e sufizmit tė Said Nursiut, lexone edhe kėtė ngjarje:“Saidi i vogėl vazhdonte studimin nė njė mėnyrė tjetėr nga tė tjerėt. Ai sė pari filloi me principet e filozofėve “Ishrakijjun” duke filluar tė hajė shumė pak. Nė tre ditė vetėm njė copė bukė hante. Dita ditės trupi i Saidit u dobėsua shumė. Filozofia e tyre ishte qė kjo mėnyrė ia hap njeriut logjikėn. Fliste rrallė. U vetmonte ne tyrben e poetit gjenial tė kurdėve Mulla Ahmed Hani Efendiut. Aty ku tė tjerėt trembeshin tė hynin ditėn, Saidi nganjėherė edhe natėn banonte aty. Pėr kėtė arsye populli thonte se Bediuzamani po frymėzohet nga Ahmed Haniu. Nė kėtė kohė Saidi ishte trembėdhjetė-katėrmbėdhjetė vjeē.”[141]
    Nė njė vend tjetėr, pėshpėrit Said Nursi:“Risale-i Nur nuk ėshtė marrė as nga kultura dhe dituria e Lindjes e as nga filozofia e Perėndimit, si njė dritė e huazuar. Ai ėshtė nga qielli qė ėshtė zbritur Kur’ani, mbi lindjen dhe mbi perėndimin, ku gjendet Arshi. Ėshtė huazuar nga vendi i Arshit". [142]
    Thotė All-llahu subhanehu ve teala:
    “Ėshtė shkatėrrim pėr ata qė me duart e veta e shkruajnė librin e pastaj thonė:"Ky ėshtė prej All-llahut!", pėr tė arritur me tė njė fitim tė paktė. Pra, ėshtė shkatėrrim i madh pėr ta ēka shkruan duart e tyre dhe ėshtė shkatėrrim i madh pėr ta ajo ēka fitojnė. ” (el-Bekare, 79).
    Nė faqen 834 tė Birinci Şua-Risale-i Nur, thuhet:“Nė suren Hud ėshtė njė ajet i njohur (ajeti 105), i cili i jep dy shenja tė fuqishme. Nėpėrmjet llogarisė Xhifr[143], ėshtė nxjerrė numri 1303. Po ashtu nė suren Shura, nė faqen e dytė, nė ajetin ku bie numri 1309, pra, kjo datė ka tė bėjė me njė thirrės nė ēėshtjen e llogarisė sė Kur’anit. . . data e parė ka tė bėjė me shkrimin e Risale-i Nur. . . ndėrsa shenja e ajetit tė dytė ka tė bėjė me pėrfitimin e diturisė sė tij pėr njė kohė shumė tė shkurtėr".
    Nė njė ajet tjetėr, All-llahu subhanehu ve teala thotė:
    “Nė fe nuk ka dhunė. Ėshtė sqaruar e vėrteta nga e kota. E kush nuk i beson tė pavėrtetat e i beson All-llahut, ai ėshtė kapur pėr lidhjen mė tė fortė, e cila nuk ka kėputje. All-llahu ėshtė dėgjues i dijshėm. ” (el-Bekare, 256)
    Said Nursi kėtė ajet, nėpėrmjet llogaritjes Xhifr dhe Ebxhed[144], pjesėn e ajetit ”ėshtė kapur pėr lidhjen mė tė fortė” e komenton se ka tė bėjė me “Risale-i Nurin”.
    D. m. th. kuptimi i ajetit sipas Said Nursit ėshtė kėshtu:“Nė fe nuk ka dhunė. Ėshtė sqaruar e vėrteta nga e kota. E kush nuk i beson tė pavėrtetat e i beson All-llahut, ai ėshtė kapur pėr ”Risale-i Nur” (lidhjen mė tė fortė), e cila nuk ka kėputje. All-llahu ėshtė dėgjues, i dijshėm. ”
    Kurse, nė fakt, fraza e ajetit ”lidhjen mė tė fortė” ka tė bėjė me imanin (Taberī, III/1, 29), me Islamin, se nuk ka tė adhuruar tjetėr qė meriton tė adhurohet pėrpos All-llahut (Kurtubī, II/1, 257).
    Ja edhe fjalėt nė faqen 837 tė Birinci Şua-Risale-i Nur:“Edhe nė suren el-Bekare ajeti 256, edhe nė suren Lokman ajeti ”ėshtė kapur pėr lidhjen mė tė fortė”. . . sipas llogaritjes xhifr tė ajetit “Urvetil vuthka”, ėshtė nxjerrė numri 1347, dhe ky numėr ka tė bėjė me vitin e shkėlqimit tė Risale-i Nur . . . ”
    Nė njė vend tjetėr, “Risale-i Nur” (Risale-Nur-Şualar) e komenton ajetin kėshtu:“P. sh. fraza e ajetit 35 te sures Nur thotė: “prej ullirit qė nuk mund tė quhet as i lindjes e as i perėndimit”. Ndoshta ėshtė zbritur nga lartėsitė e qiellit, nga thesari i rahmetit. Ēdo vend ėshtė pasuri e Tij. Kėrkimi nė vende tė tjera nuk ka nevojė. Risale-i Nur nuk ėshtė marrė as nga kultura dhe dituria e Lindjes e as nga filozofia e Perėndimit, por ėshtė si njė dritė e huazuar. Ndoshta ėshtė huazuar nga vendi prej tė cilit ėshtė zbritur Kur’ani. ”
    Thotė All-llahu subhanehu ve teala:
    “Ėshtė shkatėrrim pėr ata qė me duart e veta e shkruajnė librin e pastaj thonė:"Ky ėshtė prej All-llahut!", pėr tė arritur me tė njė fitim tė paktė. Pra, ėshtė shkatėrrim i madh pėr ta ēka shkruan duart e tyre dhe ėshtė shkatėrrim i madh pėr ta ajo ēka fitojnė. ” (el-Bekare, 79).
    Nė njė ajet tjetėr:
    “Ata pėrpiqen me gojėt e tyre ta shuajnė dritėn (nurin) e All-llahut, e All-llahu nuk do tjetėr pos ta pėrsosė dritėn e Tij, ndonėse jobesimtarėt e urrejnė. ” (et-Tevbe, 32)
    Qėllimi i shprehjes ”nur” qė gjendet nė kėtė ajet, argumenton pėr pejgamberllėkun e Muhammedit, sal-lAll-llahu alejihi ve sel-lem (Rāzī, 1997: VI, 32) dhe pėr fenė e All-llahut (Taberī, 1995: VI/2, 149), ndėrsa Said Nursi kėtė ajet e komenton kinse ka tė bėjė me “Risale-i Nur” (Lexo: Birinci Şua, fq. 844. )
    D. m. th. ajeti i lartshėnuar, sipas komentimit tė Said Nursit, nė pėrkthim do tė ishte:“Ata pėrpiqen me gojėt e tyre ta shuajnė dritėn (Risale-i Nur) e All-llahut, por All-llahu nuk do tjetėr pos ta pėrsosė dritėn e Tij, ndonėse jobesimtarėt e urrejnė. ”
    Sipas Said Nursit, ajeti ”Thuaj: "Vėrtet Zoti im mė udhėzoi nė rrugė tė drejtė” (el-En'aam, 161) ka tė bėjė me datėn e pėrgatitjes sė “Risale-i Nurit”.
    Kjo vėrtetohet nga vepra e tij Birinci Şua-Risale-i Nur, nė faqen 836:“Ajeti "Vėrtet Zoti im mė udhėzoi nė rrugė tė drejtė” (el-En'aam, 161), nė bazė tė shifrės/llogarisė xhifr qė ėshtė nxjerrė nga shkronjat e kėtij ajeti, tregon nė numrin 1316, gjė qė bie nė tė njėjtėn datė me pėrgatitjen e Risale-i Nur. ”
    Nė faqen 709 Şualar, thuhet:“Risaletun-Nuri e cila pėrbėhet nga tridhjetė e tre Fjalė (Söz), tridhjetė e tre Letra (Mektub) dhe nga tridhjetė e njė Lem’a, jane ajetet (argumentet) e ajeteve te Kur’anit nė kėtė kohė. Pra tregueset e tė tė vėrtetave tė Kur’anit. Argument i prerė qė vėrteton vėrtetėsinė e Kur’anit. Janė dokumente tė fuqishme tė ajeteve qė kanė tė bėjnė me besimin nė Kur’an”.
    Sipas Said Nursit, Risale-i Nuri ėshtė libėr qė vėrteton Kur’anin, ashtu si Kur’ani qė i vėrteton librat e mėparshėm si Tevratin dhe Inxhilin. Pėr kėtė ajetet e Risaletun-Nurit jane bėrė argument i Ajeteve te Kur’anit sipas pretendimeve tė Said Nursit.
    Gjithashtu Saidi vazhdon t’a cilesoje Risaletun-Nurin edhe me keto cilesi: “Risaletun-Nuri eshte libėr sheriati, libėr duash, hikmet, ibadet, urdhėr dhe thirrje, dhikėr, fikėr (mendim), hakikat, sufizėm, logjikė, shkencė kelami, shkence teologjie, art, belagat(elokuencė) dhe libėr argumentues i njėsimit. [145]
    Thėniet e Said Nursit qė do t’ua tregojmė nė vijim janė shkėputur nga njė libėr i pėrkthyer nė shqip[146], libri titullohet”Mrekullia e Kur’anit”nga Said Nursi. [147]
    Nė faqen 154 tė kėtij libri thuhet: “Vėllėzėrit e mi tė dashur e besnikė! Ndėrsa po lexoja Kur’anin e shpjegimit tė mrekullueshėm nė muajin e Ramazanit, unė po reflektoja thellė nė kuptimet e vėrseteve tridhjetė e tre treguesit e tė cilėve erdhėn nė Risale-i Nur tek Rrezja e parė unė pash se faqja dhe tregimi i vėrsetit gjithashtu shikonin tek Risale-i Nuri dhe tek studentėt e tij, nga kėndvėshtrimi i marrjes sė tyre njė pjesė prej tregimit dhe kuptimit, e sidomos prej vėrsetit tė Dritės tek sureja En-Nur;ato vėrsete tregojnė e aludojnė me dhjetė gishtėrinjė pėr Risale-i Nurin;gjithashtu edhe vėrsetet e errėsirės qė vijnė pas atij vėrseti tregojnė e aludojnė drejtėpėrdrejtė pėr ata qė e luftojnė dhe e kundėrshtojnė Risale-i Nurin;kėto madje, u japin atyre njė pjesė mė tė madhe. Unė kuptova mjaftė qartė se ky “stacion” ngrihet nga veēantia pėr tek pėrbotshmėria, dhe se njė pjesė e asaj pėrbotshmėrie ėshtė Risale-i Nuri dhe sudentėt e tij. ” [148]
    Kėtu shihet qartė se Said Nursi po pretendon se kinse Kur’ani bėn isharet pėr Risale-i Nurin dhe pėr studentėt e tij, All-llahu na ruajt nga ky devijim.
    Thotė Said Nursi:“Nė atė ditė prej tyre (tė tubuarėve), ka fatzi dhe fatbardhė” (Hud, 105), duke vazhduar deri nė fund, i jep shenjė dy gjėrave tė rendėsishme, ku pėrballė kėsaj faqeje ėshtė njė ajet tjetėr i famshėm, qė sipas shkencės numerike tė Kur’anit(xhifėr), ka vlerėn 1303 dhe nė faqen e dytė tė sures Shura.
    “Pėrqėndrohu ashtu si tė ėshtė urdhėruar” (Shura, 15), ajet ky qė ka vlerėn 1309, data kėto (sipas hixhrit), qė tregojnė qė Kur’ani famėlartė brenda tė gjithė dėgjuesve ka zgjedhur njėrin dhe nė llogari tė Kur’anit flet me komplimente me to. ”
    Data e parė jep shenjė pėr zanafillėn e studimeve tė autorit, rezultat i tė cilave do tė ishte Risale-i Nur. Data e ajetit tė dytė cakton pėrfundimin e studimit tė tij me njė mjet superior, ku brenda tre muajve tė njė dimri ka pėrfunduar njė qind libra, ku tė tjerėt i mbaronin nė njė periudhė tė gjatė prej 15 vjetėsh. Kėtė e ka vėrtetuar edhe para dijetarėve tė famshėm. Duke e pyetur atė nga cilado shkencė, secili ka marrė pėrgjigjen e drejtė. Gjithashtu numri i vlerėsimit tė germave Kur’anike, alegorisht shėnon pėr drejtimin e Risale-i Nurit. [149]
    Pretendimet e Said Nursit kinse Kur’ani bėn isharet pėr Risale-i Nurin janė tė kota, po tė ishin kėto thėnie tė vėrteta-a thua vallė nuk do tė na kishte treguar Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem apo komentatori mė i famshėm i Kur’anit, Ibn Abbasi radiAll-llahu anhu pėr Said Nursin. Kjo ėshtė njė shpifje ndaj All-llahut, ndaj tė Dėrguarit tė All-llahut dhe ndaj sahabėve dhe ndaj tė gjithė muslimanėve tė cilėt e pasojnė rugėn e tė parėve tanė tė mirė[selefu-salih].
    Tė gjitha kėto janė trillime dhe gėnjeshtra tė frymėzuara nga shejtani i mallkuar. All-llahu i Madhėruar nė Kur’anin Fisnik thotė:
    ”A t'ju tregoj unė se kujt i vijnė djajtė?Ata i vijnė ēdo gėnjeshtari e mėkatari. (U vijnė) Dhe hedhin dėgjimin, shumica e tyre gėnjejnė.” [esh-Shuara, 221-223].
    Said Nursi me thėniet e tija e vendos vetėn nė shkallėn e Pejgamberėve, edhe pse ai nuk e thotė kėtė gjė haptaz-veprat e tij aludojnė nė tė. Nė librat e mėparshme tė shenjta (Tevrati, Inxhili), All-llahu i Madhėruar na tregon pėr ardhjen e njė profeti tė quajtur Ahmed(Muhammed)ndėrsa Said Nursi, sipas shkrimeve tė tija aludon se Kur’ani flet pėr ardhjen e njė njeriu kinse pėr ta komentuar Kur’anin mė mirė, e ai sipas tij ėshtė vetė Said Nursi dhe nxėnėsit e tij(andaj sipas tij kush e pason Said Nursin ėshtė nė udhėzim e kush e kundėrshton ėshtė nė lajthitje), lexone edhe njėher thėnien e tij:“Fshehtėsia e vėrtetė e Kur’anit po na zbritet nėpėrmjet “Risale-i Nurit”, apo nė njė vend tjetėr thotė:“Risale-i Nur nuk ėshtė marrė as nga kultura dhe dituria e Lindjes e as nga filozofia e Perėndimit, si njė dritė e huazuar. Ai ėshtė nga qielli qė ėshtė zbritur Kur’ani, mbi lindjen dhe mbi perėndimin, ku gjendet Arshi. Ėshtė huazuar nga vendi i Arshit. ”. Kėtė ēdo njeri qė ka intelekt e kupton se nė ēfarė devijimi tė qartė ka qenė Said Nursi, All-llahu na ruajt nga devijimet, e si ka mundėsi ai tė jetė nga Muxheddidėt[ripėrtrirės i fesė]-qė pretendojnė pasuesit e verbėr tė tij.
    All-llahu subhanehu ve teala e dėrgoi Muhammedin sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem si Pejgamber tė fundit dhe Ai ėshtė vula e tė gjithė Pejgamberėve-ndėrsa pasuesit e flaktė tė Said Nursit dhe vetė Said Nursi me fjalėt e tija pretendon tė kundėrtėn e asaj qė thotė All-llahu nė Kur’anin fisnik dhe i Dėrguari i Tij sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem.
    All-llahu i Madhėruar, thotė:
    ”Muhammedi nuk ka qenė babai i asnjėrit prej burrave tuaj por ai ishte i dėrguari i All-llahut dhe vulė e tė gjithė pejgamberėve. . . ” [el-Ahzab, 40].
    I Dėrguari i All-llahut, Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, thotė:”Vėrtetė pas meje do tė vijnė 30 gėnjeshtarė, secili prej tyre do tė mėtoj se ėshtė profet, por jam mė i fundi i profetėve e nuk ka profet pas meje. ”Profeti (paqja e All-llahut dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi tė!) ka thėnė, gjithashtu:”Unė jam i fundit i profetėve, nuk ka mė profet pas meje”[150]
    Said Nursi ėshtė marrė me ilmul Kelam (apologjetikė):“Bediuzzamani me “ilmi kelam”, duke u mbėshtetur nė themelet e fesė, ka treguar Zotin (xh. sh. ), profetin, ringjalljen, etj., duke preferuar hapjen e rrugės sė besimit”[151]
    Thotė Ebu Hanifja rahimehullah:"E mallkoftė All-llahu Amr Ibėn Ubejdin, ngase ai ėshtė i pari i cili u hapi njerėzve rrugėn e apologjetikės, e cila nuk u bėn dobi nė asgjė"[152]
    Muhammed ibn Idris esh-Shafiij[rahimehullah], thotė:”Qė ta sprovojė All-llahu njeriun me ēdo mėkat qė All-llahu ka ndaluar nga ai-pėrveē shirkut, ėshtė mė mirė pėr tė se sa tė merret me apologjetikė”[153]
    Transmeton Ebu Nuajmi nga Abdullah ibėn Nafiu i cili thotė: "E kam dėgjuar Malikun duke thėnė: "Nėse njeriu (besimtari) i bėnė tė gjitha mėkatet e mėdha -pėrveē shirkut- dhe largohet nga kėto epshe dhe bid’ate e pėrmendi edhe apologjetikėn- do tė hyjė nė xhennet. "[154]
    Transmeton lbėn Bat-ta nga Ebu Bekr El-Merveziu i cili thotė: "E kam dėgjuar Imam Ahmedin duke thėnė: "Ai i cili mirret me apologjetikė nuk shpėton dhe ai i cili mirret me kėtė ėshtė shumė afėr tė bėhet, Xhehmijj. "[155]
    Said Nursi nė faqen 38 nga pėrmbledhja e Risale-i Nurit-Lutje” thotė se All-llahu ėshtė kudo:“O Zot qė je i fshehur nga arsyet por nė tė vėrtetė je kudo! Ti je Mjeshtri, Krijuesi mėshirėploti i Gjithėdijshėm, je mbuluar nga Madhėria e Jashtėzakonshme!
    Nė faqen 48 tė po kėtij libri thuhet:“O Zot qė je i fshehur por nė tė vėrtetė je kudo!”
    Fjalėt e Said Nursit “nė tė vėrtetė je kudo” janė nė kundėrshtim me Kur’anin dhe Sunnetin e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Nėse Allahu ėshtė kudo, atėherė Ai do tė ishte edhe nė vende tė ndyra, sepse fjala Arabe ‘Kul’ (gjithė) ėshtė fjalė e pėrgjithshme (gjithėpėrfshirėse), por Allahu ėshtė shumė larg asaj ēfarė thonė ata pėr Tė.
    - Argumenti nga Kur’ani:
    All-llahu i Madhėruar thotė:
    “Rrahmani (i Gjithėmėshirshmi) u ngrit lart dhe qėndroi (ashtu siē i shkon Madhėshtisė sė Tij) mbi Arsh.” [Ta-Ha, 5],
    “Pastaj Ai u ngrit lart dhe qėndroi mbi Arsh (ashtu siē i shkon pėr shtat Madhėshtisė sė Tij.” [Sexhde, 4].
    Dhe Ai, mė i Larti thotė nė lidhje me ēėshtjen e Isait:
    “Unė do tė marr ty dhe do tė tė ngre lart pranė Meje.” [Ali-Imran, 55]
    - Argumenti nga Sunneti:
    Nė dy Sahihet (koleksionet e haditheve nga Bukhari dhe Muslimi) ka ardhur transmetimi i Ebu Se’id el-Khudrij, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, i cili ka thėnė: I Dėrguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thėnė: “A nuk mė besoni ndėrkohė qė unė jam mė i besueshmi i Atij qė ėshtė mbi qiej? Shpallja mė vjen nga qielli nė mėngjes e nė mbrėmje. ”
    Dhe nė Sahihun e Imam Muslimit ka ardhur nga transmetimi i Muavije bin Hakem es-Sulemi, Allahu qoftė i kėnaqur prej tij, i cili ka thėnė:
    "Unė kisha njė robėreshė e cila mė ruante kopenė e bagėtive nė drejtim tė Uhudit dhe Xheuanijes, kur njė ditė mora vesh se ujku kishte marrė njė dele nga kopeja dhe, duke qenė se jam njė nga bijtė e Ademit dhe gaboj ashtu siē gabojnė ata, e qėllova me pėllėmbė nė fytyrė. Kėshtu qė shkova tek i Dėrguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, i cili e mori si njė ēėshtje shumė serioze. Unė i thashė: “O i Dėrguari i Allahut, a ta liroj atė?
    Ai tha: “Sille tek unė. ”
    Ia ēova atij dhe ai e pyeti: “Ku ėshtė Allahu?”
    Ajo u pėrgjigj: “Mbi qiej. ”
    Ai tha: “Kush jam unė. ”
    Ajo tha: “Ti je i Dėrguari i Allahut. ”
    Ai tha pastaj: “Liroje, sepse ajo ėshtė besimtare. ”
    Kėto janė argumente qė vėrtetojnė Lartėsimin (Uluw) e Allahut mbi Arsh dhe ky ėshtė besimi i Ehli Sunetit dhe Xhematit.
    Sa pėr ata qė thonė se Allahu ėshtė kudo, ata janė Xhehmijet, sekti i shpikur qė e kundėrshtojnė Sunetin nė shumė ēėshtje. Ata janė pasuesit e Xhehm bin Safuanit nga Kufa, i cili ishte njė bidatēi i devijuar.
    Said Nursiu pėr tė mos qenė i vetėm thotė se edhe Aliut radiAllahu anhu i ka zbritur njė libėr me emrin Sikine nė tė cilin gjendeshin tė gjitha sekretet nė tė kaluarėn dhe tė ardhmen dhe se nė kėtė libėr bėhet me shenjė edhe pėr Risaletun-Nurin.
    Thotė Said Nursi:“Xhibrili a. s. i hodhi Aliut r.a. i cili ishte pranė Pejgamberit alejhi selam njė fletė qe quhej Sekine nė tė cilėn ishte shkruar Ismul-A’dham. Aliu r. a. thotė: “E pashė Xhibrilin alejhi selam vetėm si brez (Kushak) qiellore. Ia dėgjova zėrin, ia mora fletėn dhe kėto emra i gjeta brenda”. Kur flet per Ismul-A’dhamin pasi tregon disa ngjarje thotė: “Na u dėshmuan (treguan) nė dije dhe sekrete tė rėndėsishme qė nga fillimi i botės e deri nė kijamet”. Kushdo le tė pyes ē’farė tė dojė, ai qė dyshon ne fjalėn tonė ėshtė i poshtėr”[156].
    Nurxhitė, pos kėtyre gabimeve djallėzore qė i cekėm mė lart nga libri bazė i tyre ”Risale-i Nur”, shpikėn edhe lloje tė ndryshme tė dhikrit, qė i bėjnė pas pesė kohėve tė namazeve, duke filluar sė pari me salatel tunxhinėn, pastaj dhikrin e ligjėruar e pas kėsaj me disa du'a qė nuk janė tė argumentuara me sheriat, dhe sė fundi me pėrmendjen e disa emrave tė All-llahut, si p. sh Ja Xhemilu, ja All-llah; ja Karibu, ja All-llah; ja Muxhibu, ja All-llah; ja Habibu, ja All-llah. . . dhe e pėrfundojnė me ajetin 27-29 tė sures Fet'h. [157]
    Ėshtė pyetur shejhul Islam Ibn Tejmije (rahimehullah): A ėshtė e lejueshme shpikja e llojeve dhe stileve tė dhikrit?
    Pėrgjigje: Pa dyshim qė dhikret dhe lutjet janė midis formave mė tė mira tė adhurimit, dhe adhurimi ėshtė njė nga ēėshtjet nė tė cilat s'ka vend pėr opinione personale. Ne duhet tė ndjekim atė ēfarė bėri dhe mėsoi pejgamberi (salallahu alejhi ue selam), jo tekat dhe dėshirat apo risitė/bidatet. Lutjet dhe dhikret e pejgamberit (salallahu alejhi ue selam) janė mė tė mirat qė njeriu mund tė gjejė. Ai qė ndjek nė kėtė mėnyrė, do tė jetė i sigurt, dhe dobitė e rezultatet pozitive qė ai do t'i fitojė janė pėrtej pėrshkrimeve. Ēfarėdo tjetėr lutje dhe dhikėr mund tė jetė haram apo mekruh (e urryer). Ajo mund tė pėrfshijė shirk, ndonėse shumica e njerėzve nuk e kuptojnė kėtė – Hollėsirat e kėsaj do tė zgjasnin tepėr po tė shpjegoheshin kėtu. Askush s'ka tė drejtė t'i mėsojė njerėzit me ndonjė lloj lutjeje apo dhikri veē atyre qė janė pėrmendur nė Sunet, apo ta bėjė atė adhurim tė rregullt pėr tė cilin ai pret qė njerėzit ta bėjnė rregullisht si pesė namazet ditore. Kjo ėshtė risi nė fe (bidat), tė cilėn Allahu nuk e lejon… Pėr sa i pėrket bėrjes sė ēuditshme tė dhikrit rregullisht, kjo s'ėshtė parashkruar nė sheriat dhe ėshtė nga gjėrat qė s'janė tė lejueshme. Lutja dhe dhikri i parashkruar nė Sheriat janė mė tė mirat qė dikush ka shpresuar tė gjejė, dhe askush nuk i injoron ato nė favor tė dhikrit tė shpikur, pėrveē atij qė ėshtė i paditur, i shkujdesur apo keqbėrės". [158]
    Kjo do tė ishte e tėra sa i pėrket sektit Nurxhi, nė vijim do t’ua sqarojmė disa dyshime qė i hedhin kėto tarikate nė mesin e popullates sonė dhe disa dyshime tė tjera nė marrjen e diturisė nga kėta tė devijuar, hadithet tė cilėt bazohen sufistėt pėr idetė e tyre dhe si duhet tė jetė qėndrimi i ehli sunnetit ndaj bidatēinjėve.

    Vazhdon inshAll-llah...
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ramazan_it : 03-02-2011 mė 08:24
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  6. #6
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    Kapitulli i tretė
    - Disa dyshime
    Pėr fat tė keq kėto tarikate nė mesin e popullatės sonė, njihen si hanefinj, mirėpo nuk kanė tė bėjnė me medhehbin e Ebu Hanifes asgjė, qoftė nė akide apo nė fikh. Kur jemi te fikhu vlen tė theksojmė se ndoshta vetėm nė ēėshtjen se nuk i ngritin duart gjate tekbireve tė namazit[159] kane arritur qė shume prej njerėzve t'i bėjnė tė mendojnė se mu kėta janė hanefinj tė vėrtetė. E nėse je prej atyre qė i paralajmėron muslimanėt kundėr kėtyre xhemateve tė devijuara (tarikateve), atėherė kėta[160]do tė etiketojnė me lloj lloj emėrtimesh si vehabi[161] spiun anglez[162] apo njerėz tė paguar etj, etj, ne i ankohemi All-llahut pėr shpifjet qė na i bėjnė, ”. . . I lartė je Ti, kjo ėshtė shpifje e madhe!" (en-Nur, 16).
    Kur jemi tek paralajmėrimi kundėr tarikateve sufiste poashtu tashmė edhe nga ato grupacionet bashkohore[163], shprehim keqardhje nga disa muslimanė tė cilėt neve na kundėrshtojnė nė paralajmėrimin tonė qė u bėjmė kėtyre xhemateve/tarikateve.
    Metodologjia e tė parėve tanė tė mirė [selefu salih] dhe thirrėsit e saj, qė nė fillim janė tė hapur dhe publik, nuk i frikėsohen qortimit tė asnjė qortuesi siē edhe thotė Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem: “Njė grup nga Ummeti im do tė vazhdojė ta proklamojė tė vėrtetėn haptazi, nuk ju bėjnė atyre dėm qortimet e tė tjerėve, derisa tė vijė Caktimi i All-llahut”. [ Tra. “Muslimi” (1920). ]
    Ngase thirrėsit e kėtij menhexhi e dinė se, edhe nėse janė vetėm –pa pasues, e dinė se janė xhematė. Sepse xhemati nuk ėshtė nė numėr, por ėshtė nė tė kapurit nė tė vėrtetėn; Abdullah ibn Mes’udit radijaAll-llahu anhu: “Vėrtetė xhemati [Ishak ibn Rahavejhi thotė: “Nėse i pyetė injorantėt pėr Sevadu el-E’adhem (njė prej emrave tė grupit tė shpėtuar), do tė thonė se ėshtė njė grumbull njerėzish. Por, ata nuk e dinė se Xhemati ėshtė, njė dijetar i kapur pėr gjurmė tė Pejgamberit sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe rrugėn e tij. Andaj ai qė ėshtė me tė dhe e pason atė (dijetarin), ai ėshtė Xhemati”. E transmeton Ebu Nuajm nė “Hiljetu el-Evlija” (9/239), [Besair fq. 102]. ] ėshtė kur bie nė ujdi nė nėnshtrim ndaj All-llahut, edhe nė qoftė se je vetėm”. [ Imam Albani e ka shpallur Sahih nė “Mishkatu el Mesabih” (1-61). ]Kurse thirrėsit e metodologjive tjera e bėjnė tė kundėrtėn siē tham mė lartė, sepse tek ata xhemati ėshtė nė shumicė e jo nė tė kapurit pėr tė vėrtetėn, ngase ata nė tė vėrtetė nuk e njohin tė vėrtetėn apo e injorojnė pėr shkak tė tekeve dhe dėshirave tė tyre.
    Pėrkundėr tėrė kėsaj, sot ka disa njerėz tė cilėt thonė se ne muslimanėt nė kohėn e sotme nuk kemi nevojė pėr xherh[kritikimi], [164] sepse kjo shkakton vetėm pėrqarje dhe telashe nė mesin e muslimanėve[165] apo thonė se momentalisht njerėzve duhet mėsuar vetėm tė mirėn (hajrin), e tė keqen duhet lėnė anash, ngase ajo mėsohet vetvetiu, apo thonė se ne duam bashkim apo tė bashkpunojmė me ta[me grupacionet qė e kundėrshtojnė Librin e All-llahut dhe sunnetin e Pejgamberit][166] -ne u themi-po bashkim-mirėpo bashkim nė tė vėrtetėn[sipas Kur’anit dhe Sunnetit dhe metodologjisė sė tė parėve tanė tė mire]. E si ka mundėsi ne tė bashkohemi ma ato xhemate/tarikate, kur ata nė besimin e tyre kanė shirk, kufėr, bidate e shumė gjėra tė tjera qė nuk janė prej fesė sė pastėr Islame.
    Kjo pёrēarje, e qė me tė ёshtё pёr qёllim qortimi i pasuesve tė sunnetit dhe thirrёsve tё tij, ёshtё pёrēarje legjitime me sheriat; sepse Muhamedi ёshtё pёrēarёs (ndarёs) i njerėzve. Poashtu Kur’ani ёshtё ndarёs nё mes tё vёrtetes dhe kotёs, dhe poashtu ehlu suneti dhe xhemati janё ndarёs nё mes tё grupit tё shpёtuar dhe grupacioneve tё humbura. Kur tё jetё ummeti nё drejtime tё ndryshme, atёherё ёshtё i domosdoshėm dallimi i pasuesve tё sё vёrtetёs dhe rrugės qё e ndjekin ata, nė mėnyrė qё tё ndahen (dallohen) prej pasuesve tё sё kotёs dhe epsheve tё tyre.
    Padyshim qė ndarja ėshtė njė ēėshtje Kaderi[167]nuk ka mundėsi t’i iket asaj assesi, e pėr kėtė All-llahu i Lartėsuar thotė: “Sikur tė dėshironte Zoti yt, do t’i bėnte njerėzit njė ummet, por ata nuk do tė pushojnė tė jenė nė kundėrshtime, vetėm se kė e ka mėshiruar Zoti yt. E Ai edhe pėr kėtė i ka krijuar. Dhe (me kėtė) ėshtė pėrmbushur fjala e Zotit tėnd: Me tė vėrtetė do ta mbushi xhehennemin me exhinė dhe njerėz sė bashku”. [70]
    Dhe poashtu (pėr kėtė) edhe Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ka thėnė: ”Kam kėrkuar prej Zotit tim tri gjėra, e Ai m’i dha dy e m’a ndaloi njėrėn. Kam kėrkuar prej Zotit tim qė mos t’a shkatėrrojė ummetin tim me shkatėrrim tė pėrgjithshėm, e Ai m’a plotėsoi kėtė. Dhe kam kėrkuar nga Zoti im qė mos t’a shkatėrrojė ummetin tim nga fundosja, e Ai m`a plotėsoji kėtė. Dhe kam kėrkuar prej Zotit tim qė mos t’i bėj tė ndahen ata nė mes veti, e Ai kėtė ma ndaloi”. [ Tra. Muslimi]
    Dhe ka thėnė nė njė hadith tjetėr:”Dhe se ky mil-let do tė ndahet nė shtatėdhjetė e tri grupe”. Hadithi ėshtė i saktė, e transmeton Ebu Davudi, Ahmedi dhe tė tjerėt.
    Pėr kėtė shkak nuk lejohet fshehja e kundėrshtimeve, dhe thirrėsit nė All-llahun, duhet qė tė jenė tė hapur me vetveten dhe me njerėzit nė ēėshtjet e tyre tė davetit. Dhe duhet qė atyre t’ua thonė tė vėrtetėn (hakkun) -edhepse zemrėn e sėmurė e lėndon e vėrteta-, dhe nuk duhet fshehur atė, sepse ajo patjetėr duhet tė shfaqet dhe tė arrijė kulmin deshtėn ata apo jo, sadoqė ata (davetēinjėt) mundohen ta shtyjnė atė. Dhe kjo aludon nė besnikėrinė e tyre, dhe ėshtė shkak i pėrgjigjes ndaj tė vėrtetės.
    Kurse fshehja e kundėrshtimit dhe tė shfaqurit me pamje uniteti dhe bashkimi, ėshtė prej rrugės sė tė hidhėruarve (ēifutėve) siē i ka cilėsuar edhe All-llahu nė librin e Tij fisnik: ”Ju mund t’i mendonit tė ishin tė bashkuar, por zemrat e tyre janė tė ndara. Kjo, ngaqė ata janė popull qė nuk marrin vesh”[ el-Hashr:13. ]
    Pėr kėtė shkak, thirrja kah ajo se, duhet fshehur prej njerėzve kundėrshtimet qė janė nė mes tė atyre qė punojnė pėr Islam, ėshtė, thirrje kah tė kapurit pėr traditat e ēifutėve; tė atyre qė ne jemi tė urdhėruar t’i kundėrshtojmė (nė ēdo aspekt), dhe Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem na ka paralajmėruar nga pėrngjasimi me ta dhe nga tė ecurit pas hapave tė tyre. Andaj, mendoj se thirrėsat e tė vėrtetės nuk kanė pse tė brengosen, nėse kritikohen nga tė tjerėt se, jeni duke bėrė pėrēarje e ndasi, sepse kėto kritika janė Ligj i All-llahu nė krijesat e Tij, dhe se e Vėrteta patjetėr duhet tė jetė ndarėse nė mes tė ligut dhe tė mirit. Gjithashtu nuk duhet tė merakosen nėse kanė numėr tė vogėl pasuesish pas veti, po edhe pasuesit nuk duhet tė mashtrohen dhe t’u futen dyshime nėse nuk shohin shokė tė shumtė nė rrugėn e tyre. Ngase nė ditėn e gjykimit do tė ketė pejgamber me njė pasues vetėm. Transmetohet nga Enesi radijaAll-llahu anhu se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ka thėnė: “Asnjė prej Pejgamberėve nuk ėshtė besuar aq sa jam besuar unė. Vėrtetė ka prej pejgamberėve qė vetėm njė pasues i ka besuar atij”[ “Silsile es-Sahiha” (397), tė Albanit. ]
    Kthehu lart

    - Dyshimet nė lidhje me marrjen e diturisė nga ata tė cilėt pasojnė epshet
    Njė prej dyshimeve ėshtė tė lejuarit e marrjes sė diturisė nga tė devijuarit, nė pohimin se ēkado qė gjindet nė kėto libra nga e vėrteta e marrim, ndėrsa ēkado qė ėshtė e prej tyre(bidatēinjėve) duke u bazuar nė pavėrtetė nuk e pranojmė. Ky pohim ėshtė hedhur poshtė nga imamėt e hadithit, tė kaluarit dhe tė sotshmit. Shejh Ahmed Bazmul shkruan nė biografinė e shejhut tė tij, el-Muhadith, es-Selefi, Jahja bin Uthman Athim Abadi, el-Hindi, el-Meki, rahimehullah:"E pyeta lidhur me kėtė thėnie:'Nė librin ka edhe dobi?'Ai u pėrgjigj:'Kėtė thėnie s'duhet marrė si njė pėrgjithėsi. Nėse ai qė e lexon ėshtė i rrėnjosur thellė nė akide dhe dituri, atėherė s'prish punė. Pėrsa i pėrket fillestarit, ai duhet tė pėrmbahet nga leximi i kėtyre librave, siē janė librat e logjikės, Sufizmit, si dhe bidatēinjėve si Dahlan dhe librat qė janė pėrplot rrėfenja tė Israilitėve si Bedai' ez-Zuhur dhe Tenbihul Ghafilin tė es-Samarkandi. '[168]
    Dhe Shejhul–Islam Ibn Tejmije ka thėnė:'Ėshtė e urryer qė ai, i cili s'ka aftėsi pėr tė kritikuar dhe pėr tė bėrė dallim [mes tė vėrtetės dhe pavėrtetėsisė], t'i lexojė kėto libra qė pėrmbajnė disa transmetime tė shpikura dhe opinione ēorientuese, si librat e njerėzve tė bidatit, dhe ėshtė e urryer qė tė merret dituri nga kussaas [tregimtarėt] dhe tė ngjashmit me ta, tė cilėt gėnjejnė shumė kur flasin, edhe nėse shumė nga ajo qė flasin ėshtė e vėrtetė. ' [Fund i citatit. Shiko en-Nexhm el-Bedi, f. 27]
    Thėnia e Ibn Tejmijes hedh dritė mbi kėtė ēėshtje kur ai pėrmend qė edhe nėse shumė nga ajo qė flasin ėshtė e vėrtetė, ajo ėshtė e pėrzier me gėnjeshtra dhe sajime, andaj ai qė s'ka aftėsi pėr tė dalluar mes tė vėrtetės dhe pavėrtetėsisė, Sunetit dhe bidatit, do tė humbasė dhe do tė bėhet si ai qė mbledh dru natėn! Me ē'rast sė bashku me drunjtė, ai do tė mbledh edhe plehra, pisllėk, dhe ēdo gjė tjetėr qė gjindet aty, meqė ai s'ka aftėsi tė dallojė.
    "I dėrguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam] ka paralajmėruar kundėr leximit tė shkrimeve tė pasuesve tė Librit, ndonėse tek ata gjindet diēka nga e vėrteta. "
    Nga Xhabir bin Abdullah, i cili tha se Umer bin el-Hatab erdhi tek pejgamberi [salAllahu alejhi ue sel-lem] me njė shkrim, tė cilin e kishte marrė nga Njerėzit e Librit, kurse ai [salallahu alejhi ue selam] u hidhėrua dhe tha:"'A mos po dyshon, o Ibn el-Hatab?! Pasha Atė, nė dorėn e tė cilit ėshtė shpirti im, unė ju kam ardhur me atė qė ėshtė e qartė. Mos i pyetni ata pėr ēfarėdoqoftė, se ata mund tė thonė tė vėrtetėn e ju ta mohoni, apo mund tė thonė tė pavėrtetėn e ju tė besoni nė tė. Dhe pasha Atė, nė dorėn e tė cilit ėshtė shpirti im, po tė ishte gjallė Musai, nuk do tė kishte rrugė tjetėr vetėm tė mė pasonte. [169]
    Do t'ua shpjegojmė qartė kėtė shteg dhe do t'i refuzojnė thirrėsit e drejtimit tė keq, tė cilėt inkurajojnė rininė pėr tė lexuar librat e udhėheqėsve tė tyre gjersa ata tė hyjnė nė grackėn e tyre dhe tė mos jenė mė nė gjendje tė ikin, e nėse u thuhet:'Nė kėto libra ka shpifje ndaj disa pejgamberėve, tekfir ndaj disa sahabėve, thėnie se Kur'ani ėshtė krijuar, tevessul tė ndaluar, shirkijate dhe bidate tė shumta[170] dhe nė kėto gjindet kjo e kjo, ' ata pėrgjigjen me tėrė guximin:'Merre tė vėrtetėn dhe lėre tė pavėrtetėn. '
    Ne themi: Po, tė vėrtetėn duhet pranuar nga kushdoqoftė, dhe Selefus Salih nuk janė pėrmbajtur nga pranimi i sė vėrtetės, mirėpo me kėtė ata kurrė s'kanė thėnė merre tė vėrtetėn qė gjindet nė librat e njerėzve tė bidatit dhe lėre pavėrtetėsinė. Madje, ata shpallnin zėshėm qė kėto tė gjitha tė lihen. Ata e bėnė shkatėrrimin e tyre njė detyrim, dhe kjo nga qė e vėrteta qė ėshtė e pranishme nė librat e njerėzve tė bidatit mund tė gjindet nė Librat e Sunetit, andaj ėshtė e detyrueshme qė tė merret nga burimi i saj origjinal, i cili s'ėshtė i molepsur me ndyrėsi apo bidat, meqė vetė burimi ėshtė i dėlirė, ndėrsa uji ėshtė i freskėt. Njė shembull pėr kėtė: Dy puse me ujė, njėri i dėlirė dhe i pastėr, ndėrsa tjetri i mbushur me pisllėk dhe ndyrėsi, ndaj a thotė njeriu me intelekt:'Shko tek pusi i dytė [me pisllėk] dhe merr ujė aty. ' Njeriu qė ka intelekt nuk e thotė kėtė. E, ēka sikur tė gjindej dikush qė pengon njerėzit nga burimi i dėlirė dhe thėrret njerėzit pėr tė pirė nga pusi i pėrbaltur e i mbushur me pisllėk dhe ndyrėsi…"
    Dyshim tjetėr pėr hapjen e derės nė marrjen e diturisė nga tė devijuarit ėshtė edhe fjala e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem drejtuar Ebu Hurejres kur iblisi ia kishte mėsuar ajetul-Kursijen pėr tu mbrojtur nga shejtani:”Vėrtetė ai e ka thėnė tė vėrtetėn, edhe pse ai ėshtė gėnjeshtarė”. Ky hadith i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ashtu siē e komenton dijetari i hadithit shejh Rebi’el-Med’halij, nė librin unik tė tij “Metodologjia e ehli sunnetit nė kritikimin e njerėzve, librave dhe grupacioneve” nė faqen 71, aludon nė pranimin e tė vėrtetės prej kujdo qoftė ai: Ēifut, Krishter, Idhujtar, Sekularist apo ndonjė shejtan i mallkuar. Nė kėtė [fjalė tė Pejgamberit] ka edukatė mbi nderimin e tė vėrtetės dhe besnikshmėrisė dhe pranimin e saj, qoftė edhe nėse na ka ardhė nga ndonjė burim i poshtėr, posaēėrisht kur nuk kemi ndonjė rrugė tjetėr pėr tė arritur tek e vėrteta vetėm se nėpėrmjet tij(rrugės sė fėlliqur). (mbaroi fjala e shejhut)
    Hadithi i Ebu Hurejres nuk aludon nė nxitjen e kėrkimit tė diturisė nga shejtani i mallkuar apo nga epsharakėt, pasi qė Ebu Hurejra radiAll-llahu anhu nuk i besoi lajmit tė shejtanit pa u konsultuar me Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, nėse do tė ishte hapur kjo derė, atėher ne u themi atyre bėhuni nxėnės tė shejtanit, nxėnės tė Rafidhave, murid tė sufive e grupacioneve tė tjera tė shumta-merre tė vėrtetėn nga ata dhe lėre tė kotėn. A thua vallė selefi kishte vepruar kėshtu. Vallahi dhe bil-lahi kjo ėshtė njė prej shubuhateve tė mėdhaja, dhe hapja e derės pėr marrjen e diturisė nga tė devijuarit.
    Pas kėsaj thėnie, ne po ju sjellim edhe kushtet tjera tė pranimit tė vėrtetės, nė mėnyrė qė ju lexues tė nderuar t’i dini ato e tė mos mashtroheni nga dyshimet.
    Shejh Ali el-Halebi nė librin e tij”et-Tenbihat el-Mutevaimeh”fq. 450 i cek kėto kushte (katėr kushte):
    1- qė interesi nga tė pėrmendurit e tyre apo e fjalėve tė tyre tė jetė mė i preferuar se braktisja e tyre, dhe njėherit tė mos shpreh pėrzemėrsi ndaj fjalėve tė tyre.
    2- Ai i cili i bartė fjalėt e tij (kafirit apo bidatēiut), duhet tė jetė i aftė tė dallojė (tė keqen prej tė mirės), t’i njoh fjalėt e tyre tė mira;nga frika qė mos tė bijė nė gabimet e tyre.
    3- Qė mos ta shpeshtoj bartjen e fjalėve tė tyre, e lėre mė ta teprojė me tė;nė mėnyrė qė mos tė mendohet pėr tė se ėshtė i mirė, dhe tė mos mendohet e kundėrta e asaj qė ata gjenden nė tė.
    4- Bartja e fjalėve tė tyre bėhet nėse ka nevojė tė madhe pėr tė, si nė rastet kur nuk gjenden-apo gati nuk gjenden-kėso fjalė te besnikėt, andaj edhe i marrim pėr t’a plotėsuar nevojėn. E nėse ka aso fjalė te besnikėt, atėher assesi nuk lejohen qė tė merren fjalėt e tyre.
    I njėjti dijetar ka cekė edhe dy kushte tjera me rėndėsi, nė librin e tij”Fikhu el Vakia” (fq. 5-6), e ato janė:
    1- Bartja e fjalėve tė tyre tė jetė pėr shkak tė kumtimit tė argumentit, pasuesve tė kėtyre thėnėsve tė kėtyre fjalėve qė i bartim;ngase kėshtu zbulohet realiteti i kundėrvajtjeve tė kėtyre pasuesve, po edhe prijėsve tė tyre.
    2- Bartja e fjalėve tė tyre tė jetė pėr shkak tė ēitjes nė shesh kontraditat e tyre-tė bartura nga ata-me vetveten e tyre;e qė me to e kundėrshtojnė Librin e Zotit tė tyre dhe Traditėn e Pejgamberit tė tyre sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. (pėrfundoi fjala e shejh Ali el-Halebiut).
    Dyshim tjetėr ėshtė se kinse parakaluesit tanė tė mirė kanė marrė hadithe nga risimtarėt, e kur ata kanė marrė hadithet prej tyre, atėher pse ne mos tė marrim dituri prej tyre?!
    Pėr kėtė dyshim poashtu kemi pėrgjigje, sepse kjo ėshtė njė temė tė cilėn e kanė shtjelluar dhe na e kanė treguar pararendėsit tanė tė mirė, nė mėnyrė qė mos tė devijojmė nga rruga e tyre.
    - Kushtet e marrjes sė hadithit[171]:
    Sė pari:duhet cekur se dijetarėt e hadithit edhepse kanė marrė hadithe prej risimtarėve, ata nuk i kanė marrė ato prej ēdo lloji (kategorie) tė tyre, por nė kėtė ēėshtje ka detajizime dhe hollėsira te cilat na i kanė lėnė nėpėr librat e tyre kėta dijetarė. Kurse e dyta ėshtė se:edhe pse marrja e hadithit ėshtė njė lloj marrje diturie;prapseprap dijetarėt kanė dalluar nė mes marrjes sė diturisė (komentimet e teksteve, idet e tyre) prej bidatēiut dhe nė mes tė transmetimit tė hadithit prej tij, bile bile kanė shprehur ndalesa tepėr rigoroze pėr marrjen e dijes nga risimtarėt. Ky dallim nė mes kėrkimit tė dijes dhe transmetimit tė hadithit nga bidatēiu ėshtė shumė i rėndėsishėm dhe me dobi, andaj mėsoje mos e harro!
    Sa i pėrket tė parės-(kategorisė sė risimtarėve)-;dijetarėt i kanė ndarė kėsisoji:
    a) hadithet e transmetuara nga bidatēiu pabesimtar (bidati i tij ėshtė bėrė shkas pėr pabesimin e tij);dijetarėt kanė ra nė ujdi-Ixhma se, se kėto hadithe nga ky lloj Sahihul-Muslimit volumi i parė faqe 60 ku thotė:”kanė thėnė muhaddithėt dijetarėt fikhut e tė usulit se, bidatēiu i cili me bidatin e tij ka ra nė kufėr , kėtij nuk i miret hadithi me Ixhma “kurse El-Mual-limi, rahimeullah, nė librin e tij “Et-Tenkil” 1/288:”Nuk ka dyshim se nėse bidatēiu ka dalė nga Islami me bidatin e tij, atėherė transmetimi i tij nuk pranohet, sepse prej kushteve tė para t[ transmetimit ėshtė Islami”
    b) hadithet e transmetuara nga bidatēiu i cili e ka lejuar gėnjeshtrėn vetėm pėr t’a ndihmuar medh’hebin apo drejtimin e tij; po ashtu hadithet e kėtij nuk pranohen me Ixhma’. Ibn Tejmije nė librin e tij “Minhaxhus-Sunneh” 1/62 thotė: ”Dhe refuzimi i dėshmisė sė atij qė njihet si gėnjeshtar ėshtė me Ixhma’ tė Fukahave”. Kurse Hatib el-Bagdadi ne “el-Kifajeh” faqe 120 thotė: ”Dhe njė grup i dijetarėve janė tė mendimit se pranohen lajmet e risimtarėve, nėse nuk njihen se janė prej atyreve tė cilėt e lejojnė gėnjeshtrėn…”. Kurse Ibn Salahi kur flet pėr fjalėt e dijetarėve rreth risimtarėve, thotė: ” . . dhe prej tyre ka, qė kanė pranuar transmetimet e bidatēiut nėse nuk ka qenė prej atyre qė e lejon gėnjeshtrėn pėr t’a ndihmuar medh’hebin e tij apo pasuesit e medhe’hebit tė tij”[ “Ulumul-Hadith” tė Ibn Salahit faqe 103]. Kurse Ibn Kethiri nė “Muhtesar” faqe 83 thotė: ”Bidatēiu nėse bėn kufėr me bidatin e tij, atėherė nuk ka kurrfarė problemi nė refuzimin e transmetimit tė tij, po edhe nėse nuk ka bėrė kufėr, por e ka lejuar gėnjeshtrėn, poashtu i refuzohet (transmetimi)”.
    c) hadithet e transmetuara nga bidatēiu musliman pranohen nėse ky nuk ėshtė prej atyre qė thėrrasin nė bidatin e tyre; por, nėse ėshtė prej atyre qė thėrrasin nė bidat, atėherė refuzohen ato transmetime. Po edhe nėse nuk ėshtė prej atyre qė thėrrasin nė bidat, por hadithi tė cilin e transmeton, ka ndihmuar drejtimin (medh’hebin) e tij, atėherė edhe kėtij nuk i ėshtė pranuar hadithi. Ndėrsa nėse ka qenė prej atyre qė hadithi tė cilin e ka transmetuar nuk ia ka ndihmuar drejtimin e tij, kėtij ėshtė pranuar hadithi, por jo nė mėnyrė tė lirė. Pra, kėtij qė nuk ka thirrur nė bidat dhe transmetimi i tij nuk ia ka ndihmuar drejtimin e tij, i ėshtė pranuar hadithi kur askush prej Sunnetlive nuk e ka transmetuar tė njėjtin hadith, nė mėnyrė qė tė mos humbet hadithi i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem; pėrndryshe nėse dikush prej Sunnetlive Besnik e ka transmetuar tė njėjtin hadith, atėherė ėshtė lėnė transmetimi i kėtij bidatēiu, pėrveēse nėse ėshtė dashur tė pėrforcohet ndonjė rrugė e hadithit dhe qė tė mos humbet hadithi.
    Ky ėshtė mendimi mė i qėlluar nė lidhje me bidatēiun musliman, dhe kėtė mendim e kanė mbėshtetur shumica e dijetarėve; edhepse njė grup tjetėr i dijetarėve kanė qenė edhe mė rigoroz sa i pėrket bidatēiut musliman, duke shkuar kah ajo se nuk duhet tė pranohet hadithi i tij, qoftė ai prej atyre qė thėrrasin nė bidate apo jo. Kurse njė numėr shumė i vogėl i dijetarėve kanė pranuar hadithet prej risimtarėve musliman (pa detajizime) nėse kanė qenė besnik nė transmetimet e tyre.
    Prej dijetarėve qė kanė pranuar hadithin e bidatēiut musliman jothirrės nė bidat[172]janė: Imam Ahmedi, Ebu Hatim el-Bastij, Ibn Salah, Neveviu, Ibn Tejmije, Ibn Haxheri, Dhehebiu, Mual-limiu dhe tė tjerėt. Kurse ata tė cilėt kanė refuzuar hadithin e bidatēiut musliman nė mėnyrė tė prerė, strikt dhe pa detajizime janė: Ibn Sirini, Imam Maliku, Hatib Bagdadi dhe tė tjerėt.
    Prej fjalėve tė dijetarėve qė kanė pranuar hadithet e risimtarėve jothirrės nė bidate do sjellim kėto:
    Ebu Hatim thotė: ”Thirrėsi nė bidat nuk argumentohet me tė, dhe ky ėshtė mendim i tė gjithė imamėve tonė, dhe nuk di qė ndokush e kundėrshton kėtė”.
    Ibn Haxheri thotė: ”E, bidati ose ėshtė kufėrēitės ose mėkat; sa i pėrket tė parit: thirrėsi i tij nuk pranohet te tė gjithė dijetarėt. Kurse pėr tė dytin: pranohet nėse vepruesi i tij nuk ėshtė thirrės nė te (mendimi mė i preferuar), pėrveēse nėse transmeton atė ēka e forcon bidatin e tij, e atėherė i refuzohet. Kėtė mendim e ka edhe Xhuzxhani mėsuesi i Nesaiut”. [173] Kurse Imam Neveviu pasiqė e aprovon kėtė mendim (pranimi i hadithit prej bidatēiut jothirrės nė bidatin e tij) thotė: ”Dhe ky ėshtė mendimi mė i drejtė dhe mė i pėrhapur, dhe ėshtė mendimi i shumė dijetarėve apo i shumicės”. [174]
    Dhe transmetohet se Bejhekiu ka thėnė: ”Shkruhet hadithi nga risimtarėt dhe pranohet dėshmia e tyre pėrderisa nuk thirrin nė bidatin e tyre, e nėse thėrrasin nė tė, atėherė nuk shkruhet prej tyre e as nuk pranohet dėshmia e tyre”. [175] Kurse Hatibi nė “Kifajeh fq/128” thotė se transmetohet nga Ebu Davud el-Esh’ath t’i ketė thėnė Imam Ahmedit: ”A shkruhet (hadithi) nga Kaderiu?[176] Ai tha: “Nėse nuk thirrė nė tė”. Kurse nė “Tabakatul-Hanabile” 1/250 transmetohet se Xheafer ibn Muhammed t’i ketė thėnė Imam Ahmedit: ”O Ebu Abdullah, po transmeton nga Ebu Muaviu, kurse ai ka qenė Murxhi’. Ai tha: Por, nuk ka qenė thirrės”.
    Kurse Ibn Tejmije nė “Mexhmu’ul-fetava” 24/175 thotė: ”Dhe pėr kėtė arsye Imam Ahmedi dhe shumica e imamėve para tij, apo edhe pas tij si Imam Maliku dhe tė tjerėt, nuk e kanė pranuar transmetimin e thirrėsit nė bidat e as qė janė ulur me tė, pėrkundėr heshtėsit (ai qė nuk ka thirrė nė bidat)”. [177]
    Kurse arsyeja pse Parakaluesit tanė tė mirė kanė transmetuar hadithe prej shpikėsve musliman jogėnjeshtar ėshtė, frika nga humbja e shumė haditheve pejgamberike dhe gjurmėve etherite, e qė do tė kishte qenė njė dėm i madh siē edhe e ka theksuar Dhehebiu nė “Mizanul-I’atidal”1/5, 6 ku thotė: ”. . dhe sikur tė ishin refuzuar hadithet e tyre do tė ishte humbur njė numėr i madh i gjurmėve pejgamberike, e kjo ėshtė njė dėm i madh”. Pra, kjo e tėra ishte e vėrteta sa i pėrket transmetimit tė haditheve nga shpikėsit, dhe se dijetarėt kanė vėnė kushte dhe kanė bėrė seleksionime.
    * Kurse sa i pėrket tė dytės: marrja e diturisė e qė nė tė hyn: komentimi i teksteve, nxjerrja e dispozitave, idetė dhe metodologjitė e tyre; nė lidhje me kėtė dijetarėt kanė qenė shumė rigoroz nė kėtė ēėshtje dhe dukshėm kanė theksuar nė fjalėt e tyre se ndalohet tė marrurit dituri prej shpikėsve, sepse nė ta nuk sheh asgjė tjetėr veēse: dyshime, injorancė dhe bidate. Dhe nuk duhet harruar tė cekim se kjo ēėshtje tek selefi ėshtė shikuar mė shumė nga aspekti i ndikimit tė keq tė bidatēinjėve nė kėrkuesit e diturisė e nė popull, me bidatet e tyre, e nuk ėshtė shikuar nė besnikėrinė e tij nė transmetim, sepse kjo ka vlejtur vetėm nė transmetimin e hadithit pėr shkak tė ruajtjes sė hadithit, siē tham edhe mė lartė.
    Alij ibn Ebu Talibi, radijAll-llahu, ka thėnė: ”Shikoni prej kujt po e merrni kėtė dije, sepse vėrtetė ajo eshte Fe”. [178] E ky paralajmėrim ėshtė transmetuar edhe nga njė grup i selefit si: Ibn Sirini, Dahhaku dhe tė tjerėt. [179] Kurse Ibn Omeri radijAll-llahu anhuma ka thėnė: ”Feja yte, feja yte (kujdesu pėr tė), sepse vėrtetė ajo ėshtė mishi yt, gjaku yt; kėshtu qė shiko se prej kujt po e merr: merre prej atyre qė janė tė pėrqėndruar dhe mos e merr prej atyre qė kanė anuar”. [180]
    Kurse transmetohet nga Ibn Mesuudi, radijAll-llahu anhu, tė ketė thėnė: ”Njerėzit vazhdimisht do tė jenė nė hajr pėrderisa ata marrin diturinė nga tė mėdhenjėt, e nėse atė e marrin nga tė vegjėlit (el-esagir) dhe tė kėqinjėt e tyre, atėherė shkatėrrohen”. [181] E Abdullah ibn Mubareku kur ėshtė pyetur se kush janė tė vegjėlit (el-esagir), ai ka thėnė: ”Ata tė cilėt flasin me logjikėn e tyre; a nuk e keni parė se i vogli (sagiri) transmeton nga i madhi, por prapseprap nuk ėshtė i vogėl”. [182] Kurse Lalekai transmeton poashtu se Ibn Mubareku tė ketė thėnė: ”Tė vegjėlit janė bidatēinjėt”[183]. Pėrndryshe shumė dijetarė kanė vdekur tė rinj, por kanė qenė dijetarė dhe ėshtė marrė dija prej tyre, sepse kanė qenė tė mėdhenjė nė dituri, edhe pse kanė qenė tė vegjėl nė moshė. Kėsi dijetarėsh tė rinjė nė moshė, kurse tė mėdhenjė nė dije kemi shumė, saqė emrat e tyre janė mbledhur nė libra; prej tyre Imam Neveviu (ka vdekur 40 vjeqar), Ibn AbdulHadi nxėnės i Ibn Tejmijes (ka vdekur 30 vjeqar) i cili ka lėnė vepra tė mėdha tė cilat mėsohen nėpėr universitete tė ndryshme tė botės Islame.
    Nė librin “Fetava eimmetul-muslimin bikat’i lisanul-mubtediin” tė Muhammed Es-Subkij[184] faqe 131 thuhet kėshtu:”Imamėt muxhtehidė kanė ra nė ujdi (Ixhma’) se nuk lejohet tė merret dituria nga bidatēiu, dhe kanė thėnė se zinaja edhepse ėshtė prej mėkateve mė tė medha, prapseprap ėshtė mė e lehtė se njė njeri tė pyetė pėr fenė e tij bidatēiun”. Kurse prej dijetarėve bashkohorė Selim Hilali, nė lidhje me kėtė ēėshtje thotė kėshtu: ”Kush ėshtė thirrės nė bidatin e tij, vėrtetė ai nė kėtė botė meriton njė dėnim nė mėnyrė qė tė evitohet nga njerėzit rreziku i tij. E nėse nė brendėsi ėshtė muxhtehid, atėherė ndėshkimi mė i vogėl pėr tė ėshtė: qė tė bojkotohet, tė mos ketė pozitė nė fe, tė mos mirret nga ai dituri, si dhe tė mos kėrkohet prej tij fetva”. [185]
    Prej tė gjitha kėtyre fjalėve kuptojmė se devijimi nė tė marrurit dituri prej bidatēinjeve ėshtė shumė i madh; dhe historia shėnon se shumė musliman kanė devijuar si pasojė e kėrkimit tė diturisė nga kėta tė vegjėl. Pėr kėtė arsye edhe selefi, para se tė ndalojnė nga tė marrurit dituri prej bidatēinjėve, ata para kėsaj kanė ndaluar nga shoqėrimi i tyre, nga tė ulurit, tė biseduarit, tė ndėgjuarit prej tyre, si dhe nga tė futurit nė debate me ta. Pėrveē ekspertėve fetarė, dijetarėve tė paluhatshėm nė fe, me qėllim tė mposhtjes sė tė kotės[186]dhe me qėllim tė udhėzimit tė devijuarit. Prej fjalėve tė Selefit nė paralajmėrimin nga tė shoqėruarit bidatēinjėt, tė ulurit dhe tė dėgjuarit prej tyre, po sjellim kėto fjalė:
    1) Ibn Abbasi, radijAll-llahu anhu thotė: ”Mos u shoqėro me shpikėsit, sepse shoqėrimi me ata, i sėmundė zemrat”. [187]
    2) Ebu Kulabeh, rahumehullah, thotė: ”Mos shoqėroni shpikėsat e as mos i polemizoni, sepse vėrtetė unė nuk ju garantoj qė ata tė mos ju zhysin juve nė dalalet, apo (nuk ju garantoj) qė mos t’ua mbėshtjellin juve nga feja atė qė u ėshtė mbėshtjellur atyre”. [188]
    3) Hasen el-Basriu thotė: ”Mos shoqėroni risimtarėt, mos hyni nė debat me ta, e as mos dėgjoni prej tyre”. [189]
    4) Dhe transmetohet nga Muhammed ibn Sirini, rahimehullah: ”se kanė hyrė tek ai dy bidatēinjė e i kanė thėnė: “O Ebu Bekėr, ta tregojmė njė hadith”? Ai tha: “Jo”. Ata thanė: “A ta lexojmė njė ajet nga Libri i All-llahut azze ve xhel”? Ai tha: “Jo, ose largohuni nga unė, ose unė ngritem-largohem nga ju”. Atėherė ata u ngritėn dhe dolėn. Disa i thanė atij pastaj: “Ēka do tė kishte bėrė dėm sikur ta kishin lexuar njė ajet? Ai tha: e urreva qė tė ma lexojnė njė ajet, pėr shkak se do tė ma kishin ndryshuar atė, e kjo do tė mė kishte mbetur nė zemėr”. [190]
    5) Ebu Zur’a qe pyetur lidhur me el-Harith bin Esed el-Muhasibi dhe librat e tija, kėshtu qė ai i tha pyetėsit, “Ruaju nga kėto libra. Kėto janė libra tė bidatit dhe devijimit. Ju duhet t’i pėrmbaheni rrugės sė vjetėr [dmth rrugės sė Selefit]. ” Atij gjithashtu i qe thėnė, “Nė kėto libra ka mėsim tė mirė. ” Kėshtu qė ai u pėrgjigj, “Kushdo qė nuk merr mėsim prej Librit tė Allahut, atėherė pėr tė nuk ka mėsim tė mirė nė kėto libra. ” Ai pastaj tha, “Sa shpejt njerėzit u turren bidateve. ” [el-Tehthib, 2/117, dhe Tarikh Bagdad, 8/215. ]
    6) el-Imam Ahmed ka thėnė deklarata tė ashpra lidhur me el-Muhasibi kur qe pyetur pėr tė, dhe prej asaj ēfarė ai i tha pyetėsit ishte, “Mos u mashtro me uljen e kokės sė tij [dmth nė devotshmėri], ngase vėrtet ai ėshtė njeri i keq… mos i fol atij dhe pėr tė s’duhet tė ketė respekt… dhe kjo s'do tė jetė e njohur perveē pėr atė i cili e njeh mirė atė. ” [Shiko transmetimin nė tėrėsi nė ‘Hashije’, nr. 49, f. 30. ]
    Kur parakaluesit tanė tė mirė prej sahabėve dhe tabiinėve dhe ata tė cilėt i pasuan nė tė mirė na kanė ndaluar qė tė ulemi me ta, t’i shoqėrojmė ata e tė tjera pėr shkak tė rrezikut tė madh tė tyre; atėherė ēfarė po jetė puna me tė marrurit dituri prej tyre dhe tė dėgjuarit e dyshimeve, mendimeve dhe bidateve tė tyre?!
    Ėshtė pyetur shejh Salih el Feuzani(hafidhahullah): Cili ėshtė vendimi i vėrtetė nė lidhje me leximin e librave tė bidatēinjėve dhe dėgjimin e kasetave tė tyre?
    Pėrgjigje: Nuk ėshtė e lejuar qė tė lexohen librat e bidatēinjėve apo tė dėgjohen kasetat e tyre, pėrveē pėr atė qė ka ndėr mend t’i pėrgėnjeshtrojė ata dhe tė sqarojė devijimin e tyre. Nė lidhje me personin i cili teksa ka filluar [studimin], nxėnėsit e dijes, dhe njerėzit e rėndomtė, apo personin i cili i lexon vetėm sa pėr tė parė se ēfarė gjindet nė to, e jo pėr t’i hedhur poshtė ato dhe pėr tė shpjeguar gjendjen e kėtyre [librave ēorientuese], atėherė pėr kėta persona s’ėshtė e lejuar qė t'i lexojnė kėto libra. Kjo ngase ato mund tė ndikojnė nė zemrėn e tij dhe t’i shkaktojnė kofuzion, dhe kėshtu ai mund tė dėmtohet nga e keqja e tyre. Prandaj, s’ėshtė e lejuar tė lexohen librat e njerėzve tė devijimit, pėrveē pėr dijetarėt qė janė specialistė, me qėllim qė tė pėrgėnjeshtrohen kėto libra dhe tė paralajmėrohet kundėr tyre. [191] (mbaroi fjala e shejh Feuzanit)Pra, ky ėshtė menhexhi i Selefit nė trajtimin e njerėzve tė bidateve, dhe pozita e tyre nė lidhje me librat e tyre dhe dėgjimin e tė folmes sė tyre.
    Kthehu lart

    - Kush janė ata tė cilėt i kemi detyrim t’i nderojmė
    Sė pari: Lajmėtarėt dhe Pejgamberėt, paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi tė gjitha ata.
    Allahu na i ka rrėfyer tregimet e tyre, duke na treguar pėr pėrpjekjet dhe ngulmimin e tyre, ndėrsa Ai nuk i ka pranuar ata tė cilėt i kanė kundėrshtuar dhe mohuar ata. Dhe Ai e ka urdhėruar tė Dėrguarin e Allahut [sallallahu alejhi ue selam] si dhe Umetin e tij qė ta ndjekė shembullin e tyre.
    Sė dyti: Shoqėruesit [sahabėt], Allahu qoftė i kėnaqur me ta
    Umeti Musliman s’duhet tė ndjejė tjetėr ndaj tyre pėrveē dashurisė dhe respektit. Allahu i ka lavdėruar ata nė librin e Tij. Dhe Ai ka folur pėr gradėn e lartė tė tyre, mundin e tyre dhe sakrificat qė ata i bėnė me pasurinė dhe jetėt e tyrė nė ēėshtjen e Allahut.
    Ngjashėm, i Dėrguari i Allahut [sallallahu alejhi ue selam] i ka lavdėruar ata nė nivelin grupor dhe individual. Kjo ishte deri ne atė shkallė sa qė dijetarėt e Islamit i kanė kushtuar vėmendje tė posaēme cilėsive dhe kualiteteve tė tyre, duke shkruar shumė libra nė lidhje me virtytet dhe karakteristikat e veēanta tė tyre.
    Pėr mė tepėr, i Dėrguari i Allahut [sallallahu alejhi ue selam] na e ka ndaluar neve qė t’i ofendojmė ata, duke thėnė: “Mos i ofendoni Shoqėruesit e mi. Betohem nė Atė, nė dorėn e tė Cilit ėshtė shpirti im, sikur ndokush prej jush tė jepte sasi tė lėmoshės nė ari sa kodra e Uhudit, s’do tė ishte e barabartė me njė Mudd [dy grushta] tė ndonjėrit prej tyre, madje as sa gjysma e tij. [192]
    Ehl-us-Sunet uel-Xhemat janė tė vetėdijshėm pėr pozitėn dhe statusin e tyre, kėshtu qė ata e ruajnė atė me formėn mė strikte tė kujdesit. Dhe ata ua ndalojnė tė tjerėve qė tė flasin me mendjelehtėsi lidhur me atė ēfarė ka ndodhur nga mosmarrėveshja mes Aliut [radiallahu anhu] dhe Muauijes [radiallahu anhu] dhe ata qė i pėrkrahėn ata nga pjesa tjetėr e Shoqėruesve. Mė saktė, ata pohojnė pėr ta shpėrblimin qė iu jepet muxhtehidėve. Dhe ata po ashtu e kanė bėrė rregull se tė gjithė ata qė flasin kundėr tyre – madje edhe vetėm kundėr ndonjėrit prej tyre – janė nė devijim, humbje dhe herezi.
    Sė treti: Ata qė i pasuan [Sahabėt] nė mirėbėrėsi.
    Kjo i pėrfshin ata tė cilėt i kanė mbėrri Shoqėruesit e tė Dėrguarit e Allahut [sallallahu alejhi ue selam] dhe qenė udhėzuar nga udhėzimi i tyre, siē janė shtatė dijetarėt e Fikhut nga Medineja dhe ata qė ndjekėn rrugėn e tyre ne qytetet tjera. Dhe pas tyre janė dijetarėt[193] e Hadithit, Fikhut dhe Tefsirit – ata tė cilėt dhanė mundin nė rrugėn e Shoqėruesve dhe Pasardhėsve tė drejtė. Kjo pėrfshin edhe ata qė ndjekėn metodologjinė e tyre nė lidhje me Akide, duke u mbajtur fort pėr Librin dhe Sunetin dhe duke iu shmangur risive [bidateve], dėshirave tė kota dhe ithtarėve tė tyre, duke e mbrojtur tė vėrtetėn dhe ithtarėt e saj deri nė ditėt e sotme dhe pas tyre, deri sa tė realizohet premtimi i Allahut. Ata janė tė cilėve u referohej i Dėrguari i Allahut [sallallahu alejhi ue selam] kur ai tha: “Nuk do tė pushojė sė ekzistuari njė grup nga Umeti im, fitimtarė nė tė vėrtetėn. Ata qė i lėnė ata s’do tė jenė nė gjendje t’i dėmtojnė, e as ata qė i kundėrshtojnė, deri sa tė vijė urdhėri [premtimi] i Allahut tė Madhėrishėm. ”Ata janė tė njohur mė mirė si Ehl-ul-Hadith, siē janė pajtuar Imamėt e Islamit dhe dijetarėt e udhėzimit. Dhe askush nuk i kundėrshton ata nė lidhje me atė nė ēka janė pajtuar ata, pėrveē atyre nga njerėzit e dėshirave tė kota, injorancės dhe devijimit.
    Imam Ahmed, el-Hakim dhe Ibn el-Kajjim i kanė akuzuar pėr herezi ata tė cilėt i kritikojnė ata. Ndėrsa ata qė flasin ulėt nė lidhje me ta [dijetarėt] janė refuzuar rreptė nga Ibn Kutejbe, er-Rameherzemi, el-Hatib [el-Bagdadi] dhe tė tjerėt. Dhe s’ka dyshim se askush nuk flet kundėr tyre, pėrveē atyre tė cilėt Allahu i ka humbur dhe i ka verbėruar. Pra, nėse ndonjėri nga kėta dijetarė gabon nė ndonjė ēėshtje prej ēėshtjeve nė tė cilat ėshtė i lejuar Ixhtihadi, kjo duhet tė sqarohet, por jo nė mėnyrė ndėshkuese.
    Shejh-ul-Islam Ibn Tejmije [rahimehullah] ka thėnė nė lidhje me kėta dijetarė:“Kushdo qė ka aftėsi tė bėjė Ixhtihad tė lejuar, atėherė s’ėshtė e lejueshme pėr tė qė tė pėrmendet nė mėnyrė ndėshkuese apo tė fajėsohet, sepse Allahu ia ka falur gabimin e tij. Nė vend tė kėsaj, ėshtė detyrim pėr shkak tė asaj ēka ai ka nga Imani dhe takua qė tė tregohet miqėsi dhe dashuri ndaj tij, dhe tė pėrmbushim atė qė Allahu ka urdhėruar nga tė drejtat e tij, siē ėshtė tė lavdėruarit atė, tė bėrit du’a [lutje] pėr tė, dhe kėshtu me radhė. ”[194]
    Ata tė cilėt ėshtė e lejueshme qė t’i kritikojmė, diskreditojmė dhe t’i paralajmėrojmė njerėzit kundėr dėmit tė tyre:
    Sė pari: Njerėzit e risisė [Bidatēinjtė]
    Ėshtė e lejueshme – madje e detyrueshme – qė tė flitet nė lidhje me njerėzit e risisė [bidatit] dhe tė paralajmėrojmė kundėr tyre dhe fabrikimeve tė tyre, qoftė individualisht apo si grup dhe qofshin ata nė mungesė apo tė pranishėm. Kėtu pėrfshihen ata nga mesi i Hauarixhėve, Rafidhat, Xhehmitė, Murxhiat, Keramitė dhe njerėzit e retorikės – ata tė cilėt njohuria e tyre e kelamit [retorikės] u ka sjellur besime tė ēoroditura dhe devijante, [195] siē ėshtė refuzimi i tė gjitha apo disa nga atributet e Allahut. [196]
    Pra, ėshtė e detyrueshme qė tė paralajmėrojmė kundėr kėtij lloji tė njerėzve, librave tė tyre dhe rrugėve tė devijuara tė tyre. Dhe sa i madh ėshtė numri i tyre!Ngjashėm, e njėjta gjė aplikohet edhe ndaj atyre qė ndjekin metodologjinė e tyre nga grupet [sektet] e kohės sonė, siē janė ata tė cilėt ndahen nga njerėzit e Teuhidit dhe Sunetit, i kundėrshtojnė ata dhe mbesin shumė larg nga aspektet e tyre tė metodologjisė. Nė fakt, ata zhvillojnė luftė kundėr kėtyre aspekteve tė metodologjisė dhe i pėrzėjnė tė tjerėt nga kjo dhe ithtarėt e saj [d. m. th. dijetarėt]. Njerėzit e ngjashėm me kėta pasohen nga ata qė i pėrkrahin dhe i mbrojnė ata. Dhe kėta pasues tė tyre i pėrmendin cilėsit e mira tė tyre dhe i lavdėrojnė ata, duke i lavdėruar personalitetet dhe udhėheqėsit e tyre. Dhe ata i kanė parapėlqyer metodologjitė e [shpikura] tyre mbi metodologjinė e njerėzve tė Teuhidit, Sunetit dhe Xhematit!
    Sė dyti: Transmetuesit e Hadithit dhe Dėshmitarėt, nėse ata vlerėsohen si tė pa pasigurt
    Ėshtė e lejueshme qė tė kritikohen kėta njerėz sipas konsensusit tė Muslimanėve. Mė saktė, kjo ėshtė e detyrueshme. Kjo ėshtė pėrmendur dhe transmetuar nga en-Neueui dhe Ibn Tejmije, Allahu i mėshiroftė tė dytė[197].
    Kthehu lart

    - Hadithet e dobėta tė cilėt argumentohen sufitė/dervishėt nėpėr librat e tyre
    Shumica e librave tė Sufive janė tė stėrmbushura me hadithe tė dobėta apo tė shpikura, dhe pėr kėtė e pash tė udhės qė t’i ceki disa hadithe qė mund t’i hasni nėpėr librat e dervishėve/sufive, e qė me kėtė tė ruheni nga kėto hadithe qė janė hedhur poshtė nga dijetarėt Islamė.
    Sufitė e lejojnė argumentimin me hadithe tė dobėta. [198] P. sh. Ismail Hakki Bursevi nė “tefsirin” e tij tė ashtuquajtur”Ruhul Bejan” e ka mbushur me transmetime tė shpikura. Pasi qė kėto transmetime u vlerėsuan si tė shpikura, ai pėr vlerėn e sureve duke mos u turpėruar, tha:”Kjo pėrshtatje (shpikje) nuk ėshtė kundėr tė Dėrguarit tė All-llahut, mirėpo ėshtė pėrshtatur(shpikur)pėr ta ndihmuar sheriatin. ” [Bursevi Ruhul Beyan(3/548)]
    Imam Shatibiu, tė mbėshteturit nė hadithe tė dobėta e cilėson si metodė tė Risimtarėve-shpikėsve nė fe, ai thotė nė librin e tij”el-I’tisam”(1/229):”Prej metodologjisė sė Risimtarėve ėshtė tė mbėshteturit nė hadithe tė dobėta, (prej tyre) tė mbėshteturit nė hadithe vahije(daife) dhe ato tė shpifura mbi Pejgamberin alejhi selam, tė cilėt nuk i pranojnė dijetarėt e hadithit, pėr tė punuar me to. . . Dhe kush e bėn kėtė, atėherė ai ėshtė injorant, gabues nė bartjen e dijes. Kurse nga ata tė cilėt mbėshtetemi nė dije dhe fe, nuk na ėshtė transmetuar se duhet tė veprojmė kėshtu. . . ”[199]
    Ka thėnė Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:”Dine se gėnjeshtra ndaj meje nuk ėshtė sikur gėnjeshtra ndaj dikujt tjetėr, kėshtu qė kushdo qė gėnjen pėr mua me qėllim, le ta pregadit karrikėn e tij prej zjarrit tė xhehennemit. ”[Buhariu, Muslimi dhe tė tjerėt]
    Transmetohet nga Semur se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ka thėnė:”Ai qė transmeton nga unė njė hadith, duke e ditur se ėshtė i rrejshm, atėherė ai ėshtė prej gėnjeshtarėve”[Muslimi nė parathėnien e Sahihut tė tij;Sahihul Edhkar fq. 15-17]
    - Hadithet tė cilat janė klasifikuar si tė dobėta/shpikura nga Dijetari i nderuar Muhammed Nasiruddin el-Albani
    1. Transmetohet nga Aishja [radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut [sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kush i fal njėzet rekate pas akshamit, All-llahu do t’ia ndėrtoj njė shtėpi nė Xhennet.”
    Hadithin e transmeton Ibėn Maxhe, shejh Albani thotė se hadithi ėshtė i shpikur. Shih ”Daif el-Xhami” (5662), ”Daif Tergib dhe Terhib”(2/435) dhe “Mishkat el-Mesabih”(1/1174).
    2. Transmetohet nga Ebu Hurejre[radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kush i fal gjashtė rekate pas akshamit duke mos folur nė mes tyre, ėshtė njėlloj si dymbėdhjetė vjet adhurim. ”
    Hadithin e transmeton Ibėn Maxhe, Ibėn Huzejme dhe Tirmidhiu, shejh Albani thotė se hadithi ėshtė shumė i dobėt, Shih”Daif el-Xhami”(5661), ”Daif Tergib dhe Terhib. ”
    3. Transmetohet nga Ma’kil ibėn Sinan se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kush thotė kur tė zgjohet ”Kėrkoj mbrojtje prej All-llahut i cili dėgjon dhe sheh prej shejtanit tė mallkuar” dhe i lexon tre ajetet e fundit tė sures”el-Hashr”, All-llahu i detyron shtatėdhjetė mijė Melekė qė tė kėrkojnė falje pėr tė deri nė mbrėmje, e nėse vdes atė ditė, do tė vdesė si shehid gjithashtu nėse i thotė edhe nė mbrėmje. ”
    Hadithin e transmeton Tirmidhiu, shejh Albani thotė se hadithi ėshtė i dobėt. Shih”Daif el-Xhami”(5732), ”Daif Tergib dhe Terhib”dhe “Xhami Tirmidhi”(5/2992).
    4. Transmetohet nga Ebu Umame[radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kush e lexon suren “Jasin” natėn e xhuma, i falen mėkatet. ”
    Hadithin e transmeton Esbahani, shejh Albani thotė se hadithi ėshtė i shpikur. Shih”Daif Tergib dhe Terhib. ”
    5. Transmetohet nga Ebu Hurejre[radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kush ėshtė i urritur apo nevojtar dhe e fsheh kėtė nga njerėzit dhe ankohet tek All-llahu, All-llahu do t’ia caktojė ushqimin pėr njė vit tė plotė. ”
    Hadithin e transmeton Taberani nė “Eusat” dhe “Sagir”, shejh Albani thotė se hadithi ėshtė shumė i dobėt. Shih”Daif Tergib dhe Terhib. ”
    6. Transmetohet nga Aliu[radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kur tė vijė gjysma e muajit shaban, faluni dhe agjėroni atė ditė, ngaqė All-llahu[subhanehu ve teala] zbret nė qiellin e kėsaj bote pas perėndimit tė diellit dhe thotė:”A kėrkon dikush falje t’ia fal mėkatet, a kėrkon begati ta begatoj, a ka ndonjė i cili ėshtė i sprovuar qė ta shėroj, vazhdon kėshtu derisa tė hyjė sabahu. ”
    Hadithin e transmeton Ibėn Maxhe, shejh Albani thotė se ky hadith ėshtė i shpikur. Shih”Daif el-Xhami”(652), ”Daif Tergib dhe Terhib”, ”Sunen Ibėn Maxhe”(1/1388) dhe “Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”(5/2132).
    7. Transmetohet nga Hatib[radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kush mė viziton pas vdekjes, ėshtė njėlloj si tė mė kishte vizituar duke qenė gjallė. ”
    Hadithin e transmeton Bejhakiu nė “Kebir”, shejh Albani thotė se ky hadith ėshtė i dobėt. Shih”Daif Tergib dhe Terhib”dhe “Difa’a an Suneti en-Nebij”, fq. 109.
    8. Transmetohet nga Omeri[radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kush e viziton varrin tim apo mė viziton mua, do tė ndėrmjetėsoj pėr tė Ditėn e Kijameti dhe kush vdes nė Meke apo Medine do tė ringjallet i sigurtė. ”
    Hadithin e transmeton Bejhakiu nė “Kebir”, shejh Albani thotė se ky hadith ėshtė i dobėt. Shih”Daif Tergib dhe Terhib”dhe “Mishkat el-Mesabih”(2/2759).
    9. Transmetohet nga Enes ibn Malik [radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Ai i cili mė viziton mua, do tė jetė afėr meje Ditėn e Gjykimit. ”
    Hadithin e transmeton Taberani nė “Eusat”, shejh Albani thotė se ky hadith ėshtė i dobėt. Shih”Daif Tergib dhe Terhib. ”
    10. Transmetohet nga Enes ibn Malik [radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Ēdo send ka zemėr, zemra e Kur’anit ėshtė sureja “Jasin”, ndėrsa kush e lexon suren”Jasin”, All-llahu[subhanehu ve teala] do ta shpėrblej atė sikur ta kishte lexuar Kur’anin dhjetė herė”
    Hadithin e transmeton Tirmidhiu, shejh Albani thotė se ky hadith ėshtė i shpikur. Shih”Daif el-Xhami”(1935) dhe “Daif Tergib dhe Terhib”.
    11. Transmetohet nga Malik ibėn Jesar [radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Ēdo send ka zemėr, zemra e Kur’anit ėshtė sureja “Jasin”, lexojeni pėr tė vdekurit tuaj. ”
    Hadithin e transmeton Ahmedi, Ebu Davudi, Ibėn Maxhe dhe Hakimi, shejh Albani thotė se ky hadith ėshtė i dobėt. Shih”Daif el-Xhami”(5785) dhe “Daif Tergib dhe Terhib”.
    12. Transmetohet nga Xhundubi [radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut [sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Kush e lexon suren “Jasin” gjatė natės duke shpresuar nė shpėrblimin e All-llahut, i shlyen tė gjitha mėkatet. ”
    Hadithin e transmeton Imam Maliku, Ibėn Suni dhe Ibėn Hibani, shejh Albani thotė se ky hadith ėshtė i dobėt. Shih”Daif el-Xhami”(5787) dhe “Daif Tergib dhe Terhib”.
    13. Transmetohet nga Othmani[radiAll-llahu anhu] se i Dėrguari i All-llahut[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem] ka thėnė:”Gjumi pas namazit tė sabahut e pengon furnizimin”
    Hadithin e transmeton Ahmedi dhe Bejhakiu, shejh Albani thotė se ky hadith ėshtė i dobėt. Shih”Daif Tergib dhe Terhib”.
    14. ”Mosmarėveshja midis ummetit tim ėshtė mėshirė. ”Shejh Albani e ka klasifikuar si tė shpikur. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”(1/57).
    15. ”Ademi[alejhi selam]e ka parė fjalėn[ La ilahe il-lAll-llah Muhammedun Resulullah] tė shkruar nė Arsh(fronin e All-llahut)”. Muhadithi Albani e ka klasifikuar hadithin si tė shpikur. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”(1/25).
    16. ”Kush fle pas iqindisė dhe ēmendet, mos e fajėsoj askėnd pėrveē vetes sė tij. ” Shejh Albani e ka klasifikuar si tė dobėt. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”.
    17. ”Kėrkoni dituri qoftė edhe nė Kinė. ” Muhadithi Albani e ka klasifikuar hadithin si tė shpikur. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”.
    18. ”Kush e lexon suren”Vakia” nuk e godet varfėria”. Shejh Albani e ka klasifikuar si tė dobėt. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”.
    19. ”Pas abdestit duhet tė lexohet surja”El-Kadr””. Hoxhė Albani e ka klasifikuar si tė pabazė. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”.
    20. ”Tė fėrkosh sytė kur tė dėgjosh ezanin. . . ” Muhadithi Albani e ka klasifikuar hadithin si tė shpikur. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”.
    21. ”Namazi me imame(kapelė)ėshtė mė i vlefshėm se shtatėdhjetė namaze pa Imame(kapelė). ” Muhadithi Albani e ka klasifikuar hadithin si tė shpikur. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”.
    22. ”Fillimi i muajit tė Ramazanit ėshtė mėshirė, mesi(i muajit) falje, kurse fundi i tij ėshtė lirim nga zjarri. ” Hoxhė Albani e ka klasifikuar si Munker. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”.
    23. ”Agjėroni qė tė shėroheni”. Transmeton et-Taberani, el-Evsat, 2/225/1/8477;Hadithi ėshtė i dobėt, thotė hafidh el Iraki se senedi i kėtij transmetimi ėshtė i dobėt. [200]. Shejh Albani e ka klasifikuar hadithin si tė dobėt. Shih“Silsiletul ehadith ed-Daife uel Meudua”. 1/420.
    24. ”Nėse dikush bėn marėdhėnie seksuale me gruan e tij, tė mos e shikojė organin e saj, sepse kjo gjė trashėgon verbėri”. Hadithi ėshtė i dobėt siē e ka pėrmendur dijetari i nderuar Albani nė librin e tij“ Silsiletul e hadith ed-Daife uel Meudua”.
    25. ”Kush i fal gjashtė rekate para se tė flasė me dikė prej njerėzve, mes namazit tė akshamit dhe tė jacisė, i falen mėkatet e pesėdhjetė viteve”, kurse nė njė transmetim tjetėr:”. . . ėshtė njėlloj sikur tė kishte adhuruar all-llahun dymbėdhjetė vite tė plota. ”
    Hadithi ėshtė shumė i dobėt siē e ka pėrmendur Albani nė librin e tij“Silsiletul e hadith ed-Daife uel Meudua”.
    26. ”Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem bėnte tespih me gurė. ” Hadithi ėshtė i shpikur siē e ka pėrmendur Albani nė librin e tij“Silsiletul e hadith ed-Daife uel Meudua”. vėllimi 3 hadithi nr. 1353.
    27. ”Nuk u jepet grave selam dhe as ata nuk duhet tė japin selam. ” Hadithi ėshtė Munker siē e ka pėrmendur Albani nė librin e tij“Silsiletul e hadith ed-Daife uel Meudua”. vėllimi 3 hadithi nr. 1430.
    28. ”Kur Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem erdhi nė Medine, gratė dhe fėmijėt po kėndonin: Tale al bedru alejna. . . ” Shejh Albani e ka klasifikuar hadithin si tė dobėt. Shih “Silsiletul e hadith ed-Daife uel Meudua”.
    29. ”O xhaxhai im, po tė ma vendosnin diellin nė tė djathtė dhe hėnėn nė tė majtė, qė tė hiqja dorė nga kjo ēėshtje (islami), s’do ta bėja kėtė(largimi nga Islami dhe thirrja nė tė)derisa All-llahu ta bėjė Islamin mbizotėrues apo tė zhduket nė proces. ”Shejh Albani thotė se hadithi ėshtė i dobėt. Shih” Silsiletul e hadith ed-Daife uel Meudua”.
    30. ”. . . pėr hirė tė Pejgamberit dhe tė pejgamberėve tė mėparshėm. . . ”Transmeton Taberani, 24/351-352, Hadithi ėshtė i dobėt, transmetuesi Ravh b. Salah ka transmetuar hadithe munker.
    31. Ademi alejhi selam pas bėrjes sė mėkatit, i cili ishte shkak qė tė nxirrej nga Xhenneti, kėshtu shprehet:”O Zot!Pėr hirė tė Muhammedit, tė lutem tė mė falėsh!. . . ”All-llahu i Lartėsuar e pyeti:”O Adem, e si e njohe ti Muhammedin, kur Unė atė s’e kam krijuar ende?!”Ademi a. s. iu pėrgjigj:”O Zot, kur mė krijove mua me dorėn Tėnde tė fuqisė hyjnore dhe mė fryne shpirtin nga shpirti Yt, ngrita kokėn dhe pashė tė shkruar mes shtyllave qiellore fjalinė:”La ilahe il-lAll-llah Muhammeden Resulullah, Nuk ka Zot tjetėr veē All-llahut, Muhammedi ėshtė i dėrguari i All-llahut, ”dhe e kuptova se Ti e vė pėrkrah emrit Tėnd vetėm emrin e krijesės mė tė dashur pėr Ty”
    Atėher, Zoti i tha:”Drejt fole, O Adem!Ai ėshtė krijesa mė e dashur pėr Mua!Kur tė mė lutesh, m’u lut vetėm pėr hirė tė tij, sepse Unė tė fala tani pėr hirė tė tij!Dije se, po tė mos ishte Muhammedi, s’do tė tė kisha krijuar!”. Transmeton Hakimi nė mustedrekun e tij 2/615, Ibn Asakir 2/323, Bejhakiu delail-un nubuve 5/488. Hadithi ėshtė i shpikur.
    Ibn Hibbani nė lidhje me transmetuesin Abdurahman b Zejd b. Eslem thotė:ėshtė akuzuar pėr shpifje tė haditheve, poashtu edhe Imam Dhehebiu transmetimin e tillė e ka vlerėsuar si tė kotė, dhe kėtij mendimi i ėshtė bashkangjitur edhe Ibn Haxher el-Askalani. Shejh Albani ka thėnė se hadithi ėshtė i shpikur.
    32. Transmetohet nga Aliu radiAll-llahu anhu se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem tė ketė thėnė:”Sa ndjellės tė mirė janė tespihėt”. Hadithi ėshtė i shpikur.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ramazan_it : 03-02-2011 mė 08:33
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  7. #7
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    - Njė vėshtrim/analizim rreth disa festave tė shpikura tė cilėt i praktikojnė tarikatet dhe janė tė pėrhapura edhe tek ne, si p. sh. nata e regaibit, e miraxhit, beratit etj. [201]
    - Nata e Regaibit
    Transmetohet nga Enes ibn Maliku se Resulullahu sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thėnė:Pas pėrmendjes sė vlerės sė agjėrimit nė muajin Rexheb-vazhdon hadithi, ”Nė xhumanė e parė tė kėtij muaji(Rexheb) mos u tregoni tė pakujdesshėm. Sepse kjo natė njihet nga melekėt si nata e regaibit. Kush agjėron nė tė Enjten e parė tė muajit Rexheb apo nė mes tė akshamit dhe jacisė i fal dymbėdhjetė rekate namaz, All-llahu subanehu ve teala do t’ia falė mėkatet”[Ebu Shame el-Baisu Ala inkari’l-Bida’i ve’l-Havadithi fq. 39-40]. Ibnu’l Xheuziu rahimehullah nė el-Meuduat vėll. 2 fq. 125-126, nė lidhje me kėtė hadith thotė:“Ky hadith mbi Pejgamberin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ėshtė shpifje. Ky transmetim ėshtė nga Ali Ibn AbdiUah ibn Xhahdami i cili ėshtė hedhur poshtė nga njerėzit e dijes(ehlul Ilm). E kam dėgjuar shejhun tim hafidhin Abdulvehabin i cili ka thėnė: transmetuesit e kėtij hadithi janė tė panjohur. Tė gjithė transmetuesit i kam kėrkuar nėpėr libra mirpo nuk i kam gjetur. Hafidh el-Iraki nė Es-Sunenu ve’l-Mubtede’at fq. 140, thotė:“. . . ky ėshtė hadith i shpikur”. Imam Tartushi nė El-Havadithu ve’l-Bida’u fq. 133 thotė:“Namazi i regaibit nė muajin Rexheb, ėshtė shpikur nė vitin 480 hixhri nė vendin tonė Bejtul Makdis. Para kėsaj, neve nuk e kemi parė e as dėgjuar njė namaz tė tillė.
    - Nata e Miraxhit
    Ėshtė nata e njėzet e shtatė e muajit Rexheb. Nė librin Es-Sunenu ve’l-Mubtede’a tė Shukajrit nė kapitullin “Sunneti dhe Bidati” shkruan:“Kremtimi i Miraxhit nė natėn e njėzet e shtatė tė muajit rexheb dhe nė mėnyrė tė veqantė duke bėrė dhikėr apo ibadete tjera nė kėtė natė ėshtė prej bidateve.
    Poashtu edhe disa lloje tė duave jo tė ligjėruara me sheriat qė bėhen nė muajt Rexheb, Sha’ban dhe Ramadan janė prej gjėrave tė shpikura-bidateve, po tė kishte hajėr nė kėtė qė veprojnė, parakaluesit tanė(selef) do ta kishin bėrė dhe do t’na kishin kaluar.
    Shejhul Islam Ibn Tejmijje rahimehullah nė lidhje me namazin nė natėn e njėzet e shtatė tė muajit Rexheb thotė:
    “Siq e shohim nga dijetarėt e respektuar;ka ixhma nė mesin e dijetarėve Islam se ky lloj namazi nuk ėshtė legjitim. Kėtė namaz vetėm injorantėt dhe bidatēitė e pėrkrahin.[202]
    Kjo natė me kėndim tė mevludit, ėshtė shėndruar nė zakon(adet), nė mesin e popullatės tonė.
    - Nata e Beratit
    Nata e Beratit ėshtė nė mesin e muajit Shaban. Pėr vlerėn e kėsaj nate kanė ardhur disa transmetime. Transmetohet nga Aisha radiAll-llahu anhu se Resuli sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thėnė:“Nė kėtė natė shkruhet ēdo lindje dhe vdekje e bijve tė Ademit. Dhe nė kėtė natė veprat e tyre ngriten dhe zbritet risku. [203]
    Transmetohet nga Aliu radiAll-llahu anhu se Resuli sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thėnė:“Kur tė bėhet nata nė mesin e muajit Sha’ban, gjallėrone natėn e saj dhe kalone kėtė ditė me agjėrim”[204]
    Mirpo kėto transmetime nuk janė tė sakta. Hadithi i Aishes radiAll-llahu anha i lartėpėrmendur ėshtė diku i ngjajshėm me njė hadith tė transmetuar nga Ebu Musa el-Esh’ari. Imam Bejhakiu nė librin e tij Da’vatu’l Kebir pas tahrixhit[205]tė kėtyre dy transmetimeve, kėshtu thotė:“Nė isnadin e kėtyre transmetimeve janė transmetues tė panjohur. [206]
    Ndėrsa sa i pėrket transmetimit tė Aliut radiAll-llahu anhu, Imam Busiri thotė:Nė zingjirin e kėtij transmetimi e kemi Ibnu Ebi Seburen. Nė origjinė emri i tij ėshtė, Ebu Bekr Ibn Abdillah Ibn Muhammed Ibn Ebi Sebure. Imam Ahmedi dhe Jahja ibn Ma’in pėr kėtė njeri kanė thėnė se ky ėshtė njė njeri i cili shpif hadithe. [207]
    Falje e njė namazi tė posaēėm nė natėn e beratit
    Hafidh el-Iraki nė lidhje me kėtė namaz thotė:“Hadithi qė ka tė bėjė me namazin nė natėn e beratit ėshtė i kotė”[208]
    Ibnu’l Xheuziu thotė: “Padyshim kjo thirrje ėshtė e kotė”[209], [210], Njė fjalė tė tillė ngjajshėm e ka thėnė edhe Shejhul Islam Ibnu Tejmije. [211]
    Nė cilėn kohė ėshtė shpikur ky namaz
    Imam Tartushi thotė: Mua mė lajmėroj Ebu Muhammed el-Makdisi i cili mė tha: Ky(namaz) pėr herė tė parė ėshtė shpikur nė vitin 448 hixhri. Nė qytetin Nablus, njė njeri i njohur si Ibnu Ebi’l-Hamra kishte ardhur nė Bejtul Makdis dhe kishte njė tilavet tė bukur(Lexim Kur’ani), u ngrit dhe nė mesin e muajit Sha’ban(diku 15 Sha’ban) filloi tė falė njė namaz nė Mesxhidul Aksa, dhe mė pas njėri u lidh nė namaz pas tij e kėshtu me radhė filluan tė tubohen dhe u bė njė xhemat i madh.
    Ky person prap erdhi nė vitin e ardhshėm, dhe shumica e njerėzve u falėn pas tij. Ky namaz u pėrhap nė Mesxhidi Aksanė poashtu edhe nėpėr shtėpit e tyre faleshin. Dhe vazhdoji deri nė ditėt tona si tė ishte sunnet. [212]
    Pėrveq kėsaj, nė xhamitė tona po nė kėtė natė kėndohen Mevludet, pėr kėtė arsye shejtani kėtyre injorantėve ua zbukuroj veprat e tyre duke ua bėrė njė vepėr legjitime, kinse njė gjė e tillė ėshtė nga feja. Dua t’ua pėrkujtoj njė hadith sahih qė transmetohet nga Aishja radiAll-llahu anha se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ves el-lem ka thėnė:“Kushdo qė shpikė nė ēėshtjen tonė diēka qė s’ėshtė prej saj, ajo ėshtė e refuzuar”[213]
    Shumicės sė injorantėve kur t’u thuhet pse or vėlla e bėn kėtė gjė, pėrgjigjen me njė fjalė-“mjafton qė nijeti me qenė i pastėr, apo ēka ka gjė tė keqe nė tė, ne po e pėrkujtojmė All-llahun-a nuk lejohet qė ta pėrkujtojmė All-llahun”Subhanallah shumė gjė e ēuditshme. Ata nuk e dinė se pėr pranimin e njė vepre tek All-llahu azze ve xhel-le duhen tė plotėsohen dy kushte: sinqeriteti(nijeti) dhe pasimi i Sunnetit.
    E lusim All-llahun subhanehu ve teala qė tė na mundėsoj qė tė vėrtetėn ta shohim si tė vėrtetė dhe tė kotėn ta shohim si tė kotė.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ramazan_it : 03-02-2011 mė 08:53
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  8. #8
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    - Qėndrimi qė duhet tė mbajmė me ata qė bėjnė bidate dhe disa dyshime tė bidatēinjėve
    Vėllėzėr dhe motra nė Islam ruajeni veten e juaj, ruajeni besimin e pastėr qė ua dhuroi All-llahu subahnehu ve teala, ruajeni menhexhin e juaj nga librat e tyre, se vall-llahi ata janė njė sprovė e rrezikshme pėr ummetin, [214] mos thuani se unė kam dituri tė bollshme e mund t’i pėrgėnjeshtroj ata, pasi qė ata vetėm fusin dyshime, ata janė qė i interpretojnė gabimisht ajetet Kur’anore sipas epsheve tė veta dhe nė tė shumtėn e rasteve argumentohen me hadithe tė dobėta apo tė shpifura(siē e cekėm mė lartė).
    Thotė shejh Feuzani (hafidhahullah) nė librin e tij”Kitabu Teuhid”: Muslimani nuk duhet tė qėndrojė bashkė apo tė vizitojė ata qė bėjnė bidate, pėrveēse nėse e bėn kėtė gjė me qėllim pėr t’i kėshilluar, pasi qėndrimi me ta mund tė bėhet shkak pėr pėrhapjen e bidateve qė kryhen prej tyre. Nė tė njėjtėn kohė, muslimani duhet tė paralajmėrojė tė tjerėt qė tė mos bien nė grackėn e tyre, ndėrsa ndalimi dhe pengimi i tyre ėshtė detyrė e udhėheqėsve dhe dijetarėve. Njė nga faktet qė tregon fare qartė rrezikun e madh tė bidateve ėshtė rėndėsia qė i japin shumė shtete jomuslimane pėrhapjes sė bidateve ndėrmjet muslimanėve me tė gjitha mėnyrat e mundshme, pasi ata e dinė fare mirė se pėrhapja e bidateve ėshtė hapi i parė drejt zhdukjes sė Islamit. (mbaroi fjala e shejhut)
    Nė vijim do t’ia lėm fjalėn muhaddithit tė kėtij shekulli Imam Albanit[215] rahimehullah:
    Duhet tė dihet qartė se bidatet nė fe nuk janė vetėm prej gjėrave tė rrezikshme nė vetvete, por kanė shkallė tė ndryshme. Disa prej kėtyre herezive tė shpijnė nė Shirk dhe kufėr. . . , kurse tė tjerat janė mė tė lehta. Mirėpo ėshtė obligim tė dihet se ēfarėdo bidati nė qoftė edhe mė i vogli tė cilin e sjellė ndonjėri nė fe ėshtė i ndaluar tė praktikohet pasi t’i sqarohet atij se ėshtė bidat, nuk ka bidat tė mirė (sikurse pretendojnė disa) pėrveē se ėshtė i urryer, sikurse ka thėnė i Dėrguari i All-llahut: “Ēdo bidat ėshtė humbje dhe ēdo humbje tė shpie nė zjarr” d. m. th pronari i saj (ai qė e shpik). E ka thėnė tė vėrtetėn Imam Shatibiu rahimehullah, nė librin e tij tė madh “El I’tisam” se veprimi-urdhėrimi i bidatit ėshtė shumė i rrezikshėm, shumica e njerėzve janė tė panjohur ndaj tij (bidatit), nuk e dinė kėtė pėrveē grupi i pasuesve tė diturisė, tė mjafton ty argumenti i rrezikut tė bidatit nga thėnia e Pejgamberit alejhi selam: “All-llahu nuk pranon pendimin e bidatgjiut pėrderisa ai nuk e len bidatin e tij[216]”.
    Duke pėrfunduar kėtė dėshiroj t’i ofroj lexuesve tė mi njė kėshillė nga njė Imami i madh i dijetarėve tė parė Muslimanė, ai ėshtė Shejh Hasen Alij El Barbahari, njė prej shokėve tė Imam Ahmedit All-llahu e mėshiroftė, i cili vdiq nė vitin (329), ai tha:
    “Tė kesh kujdes prej risive, qoftė edhe prej risive mė tė vogla, vėrtetė bidatet e vogla tė shpijnė deri tek tė mėdhatė, sepse ēdo bidat i shpikur nė kėtė ummet sė pari ka qenė i vogėl dhe i ka pėrngjarė tė vėrtetės saqė shumė njerėz kanė ra nė tė, mandej nuk kanė mundur tė dalin nga ai, ėshtė rritur bidati derisa njerėzit kanė besuar se ėshtė prej fesė, kėshtu qė ke kujdes All-llahu tė mėshiroftė ēfarėdo qė dėgjon, e posaēėrisht prej atyre (njerėzve) tė kohės sate dhe mos merr (prej tyre) derisa sa tė pyesėsh dhe tė shohėsh se a ka folur ndokush prej sahabėve tė Pejgamberit alejhi selam apo ndokush prej Dijetarėve? Nėse tė ka arritur ndonjė gjurmė prej tyre, kapu pėr tė, mos e lėsho dhe mos u kthe nė diēka tjetėr e tė pėrfundosh nė zjarr”.
    Dije All-llahu tė mėshiroftė se asnjė rob nuk e ka pėrmbushur Islamin e tij plotėsisht pėrderisa nuk ėshtė pasues dhe nėnshtrues (ndaj sunnetit tė Dėrguarit alejhi selam). Kushdo qė pretendon se kanė mbetur disa gjėra nga ēėshtjet e Islamit tė cilat nuk u kanė mjaftuar shokėve tė Pejgamberit alejhi selam ai vetėm se i ka pėrgėnjeshtruar (sahabėt), i mjafton atij kjo ndarje dhe shpifje ndaj tyre (sahabėve), ai ėshtė Bidatgjij i humbur dhe humbės, shpik nė Islam gjėra qė nuk janė pjesė e tij (Islamit).
    Thash (Imam Albani): All-llahu e mėshiroftė Imam Malikun kur ka thėnė: “Nuk pėrmirėsohet fundi (i Ummetit) pėrveē se me atė qė janė pėrmirėsuar tė parėt (e Ummetit), ēfarėdo qė nuk ka qenė prej fesė nė atė kohė nuk duhet tė jetė pėrsėri nė kėtė kohė”.
    Pėrshėndetjet qofshin mbi tė Dėrguarin e All-llahut i cili ka thėnė: “Nuk ka mbetur gjė e cila u ofron tek All-llahu veēse u kam urdhėruar pėr tė, poashtu nuk ka mbetur gjė qė ju largon nga All-llahu dhe ju ofron tek zjarri veēse u kam ndaluar nga ajo”. (mbaroi fjala e shejh Albanit)
    Ndėrsa shejhu Uthejmini nė komentimin e librit tė Ibn Kudame el-Makdesiut”Besimi i mjaftueshėm” thotė: E kush largohet prej ndjekėsve tė bidatit, largohet gjithashtu dhe prej leximit tė literaturės sė tyre, duke pasur frikė qė tė ndikohet nga ajo, e mė pas pėrhapjen e saj midis njerėzve. Pra, tė larguarit nga vendndodhjet e humbjes ėshtė detyrė e domosdoshme dhe pėr argument kemi thėnien e tė Dėrguarit tė All-llahut alejhi selam pėr Dexhallin:”Kush dėgjon pėr tė, le tė largohet prej tij, se pasha All-llahun, njeriu do tė shkoj duke kujtuar pėr veten se ėshtė besimtar dhe do ta ndjek atė si shkak i dyshimeve qė ndjell Dexhalli”[217]
    Por kur qėllimi i tė lexuarit nė librat e tyre, ėshtė njohja nga afėr i bidateve tė tyre, e mė vonė pėr t’iu kundėrvėnė , nuk ka asgjė tė keqe pėr atė qė zotėron njė besim tė saktė, me tė cilin mund tė mbrohet dhe qė ka mundėsin pėr t’i dhėnė pėrgjigje atyre, madje kjo punė mund tė jetė punė e domosdoshme(vaxhib)sepse kundėrvėnia ndaj bidatit ėshtė detyrė, dhe nėse njė detyrė nuk kryhet vetėm me anė tė njė mjeti, ai mjet ėshtė po ashtu detyrė. [mbaroi fjala e shejh Uthejminit]
    Disa njerėz janė tė mendimit se bidatet ndahen nė bidate tė mira dhe bidate tė kėqija. Ky mendim ėshtė krejtėsisht i gabuar, pasi thėnia e Profetit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:”Ēdo bidat ėshtė humbje(dalalet)”nuk bėn veēime apo pėrjashtime ndėrmjet bidateve, por i konsideron tė gjitha humbje. Ndėrsa ata, me kėtė ndarje, duket sikur thonė qė bidatet nuk janė tė gjitha humbje, pasi ka edhe bidate tė mira. Ibn Rexhebi, gjatė shpjegimit tė njėrit prej dyzet haditheve tė Imam Neveviut, ndėrmjet tė tjerash shkruan:
    “Thėnia e Profetit (sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem):”Ēdo bidat ėshtė humbje”. . . ėshtė njė nga bazat themelore tė fesė, pasi permbledh nė vetvete tė gjitha gjėrat. Ajo ėshtė e ngjajshme me thėnien tjetėr te Profetit:”Ēdo vepėr qė nuk i pėrket fesė sonė ėshtė e refuzuar. ”Pra, ēdo vepėr e re qe nuk ka asnjė bazė nė Islam ėshtė humbje, ndaj dhe nuk ėshtė e lejuar, pa marrė parasysh nėse ka tė bėjė me ēėshtjet e besimit apo me punėt e dukshme ose tė jashtme. ”
    Argumenti, nė tė cilin bazohen kėta njerėz, pėrsa i pėrket ndarjes sė bidatit nė dy pjesė, ėshtė thėnia e Umerit nė lidhje me namazin e teravive:”Ky ėshtė njė bidat i mirė. ”Po ashtu, ata argumentohen dhe me disa veprime tė sahabeve apo ndjekėsve tė tyre, siē ėshtė mbledhja e Kur’anit nė njė libėr tė vetėm apo shkrimi i fjalėve tė Profetit (paqja qoftė mbi tė) ishte gjallė e, megjithatė, dijetaret i kanė konsideruar tė lejuara.
    Por sa e saktė ėshtė kjo mėnyrė argumentimi dhe a duhet tė merren parasysh argumentet e tyre?Para se t’i pergjigjemi kėsaj pyetjeje ne duhet te njohim pėrkufizimin e fjalės bidat nė aspektin fetar, nė mėnyrė qė tė jemi nė gjendje tė gjykojmė nė mėnyrė sa mė objektive. Pėrkufizimi i kėsaj fjale nė aspektin fetar ėshtė si mė poshtė:
    Ēdo vepėr qė nuk ka bazė nė Islam
    Nga ky pėrkufizim mund tė kuptojmė se Umeri, nė thėnien e tij nuk kishte parasysh bidatin nga aspekti fetar, por nga ai gjuhėsor, pėr vete fakti se falja e namazit tė teravive nė xhemat ėshtė diēka e bazuar nė Islam. Ndaj kur thuhet se, njė vepėr e bazuar ne Islam ėshtė bidat, me tė nenkuptohet bidati nė aspektin gjuhėsor dhe jo nė atė fetar.
    Profeti (paqja qofte mbi tė) e ka falur namazin e teravive disa herė me shokėt e tij, por mė vonė e la kėtė gjė, sepse kishte frikė se mos ky namaz bėhej i detyrueshėm (vaxhib) pėr muslimanėt. Kėshtu, sahabet vazhduan ta falnin kėtė namaz veē e veē, derisa vdiq Profeti (paqja qoftė mbi tė). Me vdekjen u eleminua mundėsia e bėrjes vaxhib tė kėtij namazi, ndaj dhe Umeri vendosi qė t’i mblidhte sahabet pas njė imami tė vetėm, ashtu siē kishin vepruar edhe kur ishte gjallė Profeti (paqja qoftė mbi tė).
    Pėrsa i pėrket shkrimit dhe mbledhjes se Kur’an’it nė njė libėr tė vetem, duhet tė kemi parasysh se ajo ėshtė e bazuar nė Islam, pasi Profeti (paqja qoftė mbi tė) i urdhėronte shokėt e tij qė t’i shkruanin ajetet e Kur’an’it. Pra Kur’an’i ishte i shkruar, por nuk ishte i mbledhur nė njė libėr tė vetėm, ndaj dhe sahabet vendosėn qė ta mblidhnin, me qėllim qė ta ruanin atė.
    Edhe shkrimi i haditheve ėshtė i bazuar nė Islam, pasi kur Profetit (paqja qoftė mbi tė) iu kėrkua nga disa prej shokėve qė t’i lejonte tė shkruanin disa prej haditheve tė tij, ai i lejoi ata. Ėshtė e vėrtete qė, nė pėrgjithėsi, Profeti (paqja qoftė mbi tė) nuk i lejonte shokėt qė t’i shkruanin fjalėt e tij, pasi kishte frikė se mos ato pėrzihen me ajetet e Kur’anit.
    Pas vdekjes sė tij ky problem u eleminua, pasi tashmė Kur’an’i ishte plotėsuar dhe ishte mėsuar pėrmendėsh qė t’i shkruanin fjalėt e Profetit (paqja qoftė mbi tė), nė mėnyrė qė tė mos harroheshin me kalimin e kohės.
    - Pėrmbyllje
    E lus All-llahun, subhanehu ve teala, qė tė na e bėjė tė mundur realizimin e punėve tė mira, tė na largojė nga gjėrat e kėqia, dhe tė na bėjė nga ata qė dėgjojnė dhe praktikojnė. Paqja dhe mėshira e All-llahut qoftė mbi Muhamedin, alejhi selam, mbi familjen e tij, shokėt e tij dhe pasuesit e tyre nė mirėsi deri nė Ditėn e Gjykimit.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ramazan_it : 03-02-2011 mė 08:55
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  9. #9
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    Fusnotat:
    1. Dobi: Imam Albani rahimehullah, nė parathėnien e botimit tė parė tė ri 1421 h, tė librit”Sahihut-Targib vet-Terhib”vėll. i parė fq. 3-Mektebul-Mearif, Rijad;tregon se: leximi i tri ajeteve tė njohura nga suret ’Ali Imran’ , ’Nisa’ dhe ‘Ahzab’, bėhet ndonjėher, e jo gjithmonė, qoftė nėpėr hutbe apo nėpėr derse tė ndryshme. Lidhur me kėtė shiko njė libėrth tė posaēėm tė Albanit me emėr “Hutbetul-Haxheh”, botuar nga “Mektebul-Islami”-Bejrut.
    2. Pėr fat tė keq tė paktė janė ata hoxhallarė tė cilėt flasin kundra kėtyre tarikateve qė janė kanceri mė i rrezikshėm pėr popullatėn shumicė muslimane tė vendit tonė
    3. Kur lejohet marrja e tė vėrtetės nga bidatēinjėt dhe kafirat.
    4. Hadith Hasen, e ka transmetuar ibn Hibbani nė “Sahih”-un e tij(296), Hakimi(1-102)e ka bėrė sahih dhe ėshtė pajtuar me kėtė Dhehebiu
    5. Hadith Sahih, shih:”el Gurbetu ve el-Guraba”fq. 13
    6. ‘el-Fetava”(28/231, 232).
    7. Tra. Buhariu dhe Muslimi
    8. Transmeton et-Taberani nė 'Evsat', dhe Bezati me zinxhir tė mirė nga Hudhejfete. (Sahih Xhami es-Sagir 4090, Albani. )
    9. Transmeton Ahmedi dhe et Taberani me zinxhir tė mirė dhe Ibn Hibani nė Sahi-nė e tij, si dhe Hakimi, dhe ka thėnė zinxhiri ėshtė i vertetė. (Sahih et Tergib ve Terhib 69.
    10. Transmeton Ibn Maxhe dhe Bejhakiu me zinxhir tė mirė. (Sahih Xhamiu Sagir 2227 dhe Irvau el Galil 1079.
    11. Dispozita Islame mbi mjekrrėn dhe duhanin-Ali bin Hasen AbdulHamiid el Halebi el Etheri[Pėrktheu: Unejs shuajb Murati]
    12. www. mburoja. net
    13. Tedhirus-Sexhid min Itikhadhil-Kuburi Mesaxhid (f. 101-106)
    14. Transmetuar nga Ibn Xherir et-Taberi ne tefsirin e tij (4/275) dhe el-Hakim (2/546) i cili tha: “Kjo ėshtė autentike sipas kriterit tė el-Buharit. ” Edh-Dhehebi po ashtu u pajtua.
    15. Ibn el-Athir tha nė en-Nihaje (3/457): “El-Fitr: do tė thotė tė fillosh dhe tė krijosh, dhe el-Fitre ėshtė gjendja qė rezulton nga kjo. Domethėnia ėshtė se njerėzimi qe lindur me njė dispozitė dhe natyrė, e cila ėshtė e gatshme ta pranojė Fenė e vėrtetė. Kėshtu qė sikur ai tė lihej nė kėtė, atėherė ai do tė vazhdonte nė kėtė. Sidoqoftė, ata tė cilėt devijojnė nga kjo e bėjnė kėtė pėr shkak tė ndjekjes sė dobėsive njerėzore dhe pasimit tė verbėr tė tė tjerėve. . . ” El-Hafidh Ibn Haxher tha nė El-Fet-h (3/248): “Njerėzit dallojnė nė lidhje me atė se ēfarė ėshtė menduar me el-Fitre, dhe thėnia mė e famshme ėshtė ajo se kjo do tė thotė Islam. Ibn Abdul-Ber tha: Kjo ishte ajo qė ishte mirė e njohur nė shumicėn e Selefit (paraardhėsve tė devotshėm), dhe dijetarėt e tefsirit janė pajtuar se ajo ēka ėshtė menduar nė thėnien e Allahut – mė tė Lartit – “Fitra e Allahut me tė cilėn Ai e krijoi njerėzimin” ėshtė Islami.
    16. Kitabu et-Teuhid-Saleh feuzan
    17. Siē veprojnė shumė njerėz nė vendin tonė, tė cilėt vendosin tek fėmijėt e vegjėl, apo edhe tek tė rriturit, zhivė apo hudhra nė formė tė hajmalive, me qėllim qė t’i ruajnė nga syri i keq. Kjo gjė ėshtė kategorikisht e ndaluar, pasi mbrojtja e njeriut nga tė gjitha tė kėqijat ėshtė nė kompetencėn e All-llahut. Nga ana tjetėr si ka mundėsi qė, njė njeri qė beson te Zoti dhe ka sadopak logjikė, tė bėjė tė tilla gjėra, kur ai e di fare mirė se e mira dhe e keqja janė nė dorė tė All-llahut dhe se askush tjetėr nuk mun t’i bėj keq dikujt pėrveēse me lejen e Tij. Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ka thėnė:”. . . sikur tė mblidhen tė gjithė njerėzit pėr tė bėrė keq, nuk do tė mund tė bėjnė veēse atė qė ka caktuar All-llahu pėr ty. Janė ngritur penat dhe janė tharė fletėt. ”
    18. Naksibendilik-Abdurahman ed-Dimeskiye
    19. Pėr Ibn Arabiun, sufistėt thonė se ka qenė prej shejhėve mė tė mėdhenjė(shejhul ekber), ka vdekur nė vitin 638 hixhri, ėshtė autor i librit “Fususul Hikem” ku nė kėtė libėr autori e tregon akiden e tij tė Vahdetul Vuxhudit. Ibn Arabi thotė se ky libėr i ėshtė dhėnė nga i Dėrguari i All-llahut. Thotė se e ka parė tė Dėrguarin sal-lAll-llah alejhi ve sel-lem nė ėndėrr nė pjesėn e tretė tė muajit muharrem 627 hixhri, nė Damask. Nė dorėn e tij[i Dėrguari i All-llahut], e kishte mbajtur librin dhe mė tha:”Ky ėshtė libri’Fususul Hikem’ merre dhe shpėrndaju njerėzve, qė njerėzimi tė kanė dobi. ”Dhe pastaj e pastrova nijjetin dhe u mundova qė njerėzimit t’ia lė kėtė libėr ashtu siē mė urdhėroi i Dėrguari i All-llahut, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. [Tė gjithė kėto thėnie janė tė shkėputura nga libri ‘Fususul hikem’. ]
    Ėshtė pyetur shejhul Islam Ibn Tejmije pėr librin’Fususul-Hikem’tė Ibn Arabiut, ai u pėrgjigj:”Ajo ēka pėrmban libri’Fususul-Hikem’, dhe libra tė tjerė qė janė tė njejtė me kėto mėsime, prezentojnė msobesimin nga jashtė dhe nga brenda(dhahiren dhe batinen). Ndėrsa kuptimi i kėtij fjalimi ėshtė mė i ndyer/fėlliqur se sa ajo qė mund tė shihet nga jashtė. [fetava, 2/364]
    20. Besimi i katėr i mamėve-nga Muhamed El-Humejjis
    21. el-Uluv i imam edh-Dhehebiut
    22. Burime sufite, Gündüz, Irfan, Osmanlilarda/Tekke Münasebetleri, Stamboll 1989, fq. 15
    23. Burime sufite, Eraydin, Selēuk, Tesavvufi dhe Tarikatet, fq. 24
    24. E qė sunneti autentik ėshtė i pastėr nga kėta
    25. Do t’ua sqarojmė mė poshtė kėtė lloj “ibadeti” qė e praktikojnė sufitė/dervishėt
    26. Lloje tė ndryshme tė dhikrit qė i veprojnė sufitė, kėto dhikre nuk kanė bazė nė sunnetin e tė Dėrguarit tė All-llahut, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, disa i bėjnė me zė(xhehri)-si rifaijtė dhe kadirijtė, e disa pa zė(hafijj)-si melamijtė dhe nakshibenditė, disa prej tarikateve dhikrin e bėjnė duke qėndruar nė kėmbė si mevlevijtė(sema) dhe kadirijtė ndėrsa tė tjerėt e bėjnė ulur, disa lėshojnė zėra tė ēuditshme duke qarė nė njė ambient tė errėt.
    27. Burime sufite, Yilmaz, Kamil, Hyrje nė Tesavuf, fq. 194-195.
    28. Shamil İslam Ansiklopedisi
    29. Burime sufite, E qė Islami ėshtė i pastėr, larg Sufizmit
    30. Burime sufite, Kara Mustafa, Din Hayat Sanat Aēisindan Tekkeler ve Zaviyetler, Stamboll 1990, f. 50.
    31. Poashtu edhe nė Kosovė, Shqipėri, Maqedoni e mė gjėrė, ku ende veprojnė teqetė e ndryshme. E qė nė kėto teqe bėhen bidate dhe shirkijate, dhe janė tė stėrmbushura me fotografi tė shejhėve tė tyre, duke i madhėruar ata, e dihet fare mirė gjykimi islam rreth vendosjes sė fotografive nė mur. Njė pėrngjasim si nė kohėn e Nuhut alejhi selam-qė veqse ju sqaruam nė temėn “Origjina e shirkut”.
    32. Burime sufite, Yilmaz, H. Kamil, Hyrje nė Tesavvuf, f. 220-221.
    33. Sahi: Transmetuar nga Ahmed (4/102), Ebu Daud (nr. 4597), ed-Darimi (2/241), et-Taberani (9/376, 884-885) dhe el-Hakim (1/28). Ėshtė bėrė autentik nė Silsiletul-Ahadith-Sahi (nr. 203).
    34. Shtegu ėshtė njė- nga shejh Abdul-Malik Ramadani el-Xheza’iri-nėpėrmjet www. mburoja. net
    35. Ixhtihad quhet nxjerrja e njė norme tė sheriatit nga ana e dijetarėve nė bazė tė argumenteve pėrkatėse nga Kur’ani dhe Sunneti
    36. Transmetuar nga el-Lalika’i nė Sherh Usul-I’tikad Ehlus-Sune uel-Xhemat (nr. 31).
    37. Transmetuar nga el-Axhurri nė esh-Sheriat (f. 58), dhe po ashtu nga el-Bejheki nė Madkhal iles-Suneh (nr. 233).
    38. Ehlus-Suffeh [Njerėzit e Platformės] i referohet Shoqėruesve tė varfėr [tė pejgamberit] tė cilėt uleshin brenda xhamisė sė pejgamberit [salallahu alejhi ue selam] duke pritur pėr lėmoshė dhe duke pritur pejgamberin [salallahu alejhi ue selam] qė tė dalė dhe ata tė shoqėroheshin me tė dhe tė mėsonin hadithin nga ai.
    39. Mexhmu-ul-Fetaua [11/5-7, 16, 18]
    40. es-Sufijeh: Mu'tekiden ue Mesleken [f. 17]
    41. Libri, ‘Ibn Tejmije, ’ tė Ebu Zehre, f. 197-198
    42. Kushejri, Risale, 2/550(Xhunejd el-Bagdadi 298/910)
    43. Sulemi, Tabakat, 266(Ebu’l-Husejn Nuri 295/907)
    44. Kushejri, 2/255;(Ebu Muhammed Xheriri 311/923)
    45. Po aty (Ma’ruf el-Kerhi 200/815)
    46. Po aty (Ebu Bekr Muhammed el-Kettani 322/933)
    47. Po aty (Ebu Ali Ahmed er-Ruzbari 322/933)
    48. Kushejri, 2/555, (Ebu’l-Hasan Ali el-Muzejjen 328/939)
    49. Sulemi, 428, (Ebu Sa’d Ibn Arabi, 341/952)
    50. Ibn Haldun 808/1405
    51. Trans¬me¬tohet nga Abdur¬rahman Abdull-llah ibn Umer ibn el-Hattab r. a. se ka thėnė: E kam dėgjuar Tė Dėrguarin e All-llahut s. a. v. s. duke thėnė: “Tre veta nga gjeneratat para jush u nisėn pėr nė rrugė, e njė ditė i zuri nata para njė shpelle nė tė cilėn hynė dhe bujtėn. Njė shkėmb u rrokullis nga kodra dhe plotėsisht e mbylli hyrjen e shpellės. Ata thanė: “Shpė¬timi nga ky shk¬ėmb ėshtė vetėm qė ta lusim All-llahun e madhėrishėm qė ta largojė pėr hir tė veprave tona tė mira”.
    Njėri prej tyre tha: “O Zoti im, unė i kam pasur prindėrit pleq tė thinjur dhe asnjėherė para tyre nuk ju kam dhėnė tė hanė e as tė pijnė fėmijėve tė mi e as mallit tim (shėrbėtorėve). Njė ditė mė hutoi kėrkimi i kullosės mė tė mirė pėr kopenė time, e nuk ju erdha me kohė dhe ata kishin fjetur. Unė e mola qumėshtin nė enė dhe ua solla por i gjeta duke fjetur. Mė erdhi keq t'i trazoj, por edhe qė t'i ushqej para tyre familjen dhe shėrbėtorėt, andaj kam pritur me enė nė dorė dhe kam shikuar kur do tė zgjohen, e kjo pritje ka zgjatur deri nė agim. Fėmijėt e mi aty te kėmbėt e mia klithnin tė uritur, tė cilėve u kam dhėnė qumėsht pasi janė zgjuar prindėrit dhe e kanė pirė qumėshtin tė cilin ua kisha sjellur. O Zoti im! Nėse kėtė e kam bėrė vetėm pėr Ty, e pėr askėnd tjetėr, atėherė na e largo kėtė shkėmb nga hyrja e kėsaj shpe¬lle nė tė cilėn gjendemi!” Shkėmbi pak u lėviz, por jo edhe aq sa tė mund tė dalin!
    Njeriu i dytė tha: “O Zoti im, e kam pasur njė kushėrirė tė afėrme tė cilėn e kam dashuruar mė tepėr se tėrė botėn, - sipas njė trans¬metimi tjetėr - e kam dashur aq fort siē i duan burrat gratė, andaj kėrkova prej saj (siē kėrkojnė bu¬rrat prej grave tė tyre), por ajo nuk mė lejoi. Njė vit mbre¬tėronte uria e kushėrira e dashur u detyrua tė vijė tek unė dhe unė i dhashė 120 dinarė (monedha ari) qė tė vetmohet vetėm ajo me mua, dhe kur ajo ashtu veproi dhe unė plotėsisht e pėrfitova, - sipas njė transmetimi tjetėr - kur i bashkova kėmbėt e mia me tė saj, ajo (duke qarė) mė tha: “Frikėsoju All-llahut dhe mos e pėrbiro unazėn (mos e kryej aktin) pa tė drejtė”. Atėherė u largova prej saj duke e kursyer nga akti i turpshėm edhe pse e doja mė tepėr se ēdokėnd tjetėr, e lėshova nė liri duke ia dhuruar tė hollat e dhėna. O Zoti im, nėse unė kėtė e kam bėrė vetėm pėr tė fituar kėnaqėsinė Tėnde, na e largo kėtė nė tė cilėn jemi!” Shkėmbi pėrsėri edhe pak lėvizi nga hyrja e shpe¬llės, por jo edhe aq sa tė mund tė dilet prej saj.
    Njeriu i tretė tha: “O Zoti im, unė kam pasur rrogtarė dhe tė gjithėve ua kam paguar menjėherė fitimin e merituar pėrveē njė njeriu i cili u largua para se ta marrė mėditjen. Unė mėditjen e tij pastaj e kam pėrdorur si du¬het dhe pasu¬ria e tij u shumėzua. Pas njė kohe rrogtari im mė erdhi e mė tha: “O robi i Zotit, m'i jep tė hollat pėr mėditjen time tė papaguar!” Unė i thashė: “Krejt ēka sheh, pasuria, delet, lopėt, devet dhe robėrit janė prej mėditjes tėnde qė ėshtė shtuar”. Ai tha: “O robi i Zotit, mos u tall me mua!” Unė atėherė i thashė: “Unė nuk po tallem me ty”, pastaj e mori tėrė mallin dhe e ēoi, duke mos mė lėnė asgjė. O Zoti im, nėse unė kėtė e kam bėrė vetėm pėr Ty, atėherė na e largo kėtė shkėmb nga hyrja e shpellės!” Shkėmbi u rrokullis, kurse udhėta¬rėt dolėn dhe e vazhduan rrugėn!” (Mutte¬fe¬kun alejhi)
    52. Kėtu shihet qartė se pas vdekjes sė Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, ata kėrkonin nga Abbasi djali i axhės Pejgamberit tė bėn dua-e nuk luteshin tek varri i Resulit-pasi Resuli kishte vdekur-ne u themi adhuruesve tė varreve/sufistėve nga i morėt ju argumentet se lejohet tė kėrkohet ndihmė nga i vdekuri, e pastaj i vdekuri tė lutet pėr tė gjallėt. Adhuruesit e varreve pėr argumentimin e ideve tė tyre ēoroditėse bazohen nė hadithe tė dobėta apo tė shpikura.
    53. Kitabu Teuhid-shejh Salih el-Feuzan
    54. Bejan Ma’na kelime la ilahe il-lAllah-nga shejh AbdulAziz ibn Baz-Pyetje tė rėndėsishme tė lidhura me kėtė ligjėratė, pyetja numėr 2.
    55. Tarikatta RABITA ve Naksibendilik-Ferit Aydin, Suleymaniye Vakfi yayinlari Istanbul, viti 2000, fq. 17.
    56. Pasuesi i shejhut tė tarikatit, talebe, dervish.
    57. Shih. Ferit AYDIN, Tarikatta Rābıta ve Nakşibendīlik fq. 26-31 Süleymaniye Vakfı yayınları İstanbul-2000.
    58. E kanė hapur zyrėn nė Kosovė e mė gjėrė, posaēėrisht nė Prizren dhe nė Gjakovė, ku kanė gjetur terren te mirė pėr tė vepruar, meqė kanė hapur konvikte pėr nxėnės meshkuj(Konvikti “Musa Efendi”) dhe femra(konvikti”Rabia Hatun) nė Prizren, duke mos ua treguar realitetin muslimanėve dhe duke e fshehur akiden e tyre, poashtu edhe nė Gjilan, Viti dhe Prishtinė. Kjo shoqatė njihet me emrin “Istanbul”. Janė pėrkthyer edhe libra po nga ky tarikat, si dhe revista e njohur e tyre nė gjuhėn shqipe”Etika” e cila del ēdo tre muaj.
    59. El-Behxheh el-Sunnijjeh fi Adabil-Tarika el-'Alijja el-Nakshibendijja, fq. 35
    60. Ittihaful-sadeh el-Muttekin sherh Ihja'i 'Ulumil-Din, autor: Muhammed el-Husejni el-Zubejdi, 7/248.
    61. Tenvirul-Kulub fi Mu'ameleti 'Allamil-Gujub, fq. 539.
    62. Do tė flasim mė poshtė rreth devijimit tė tarikatit Sulejmanxhi.
    63. Nga autori Ömer Öngüt, ėshtė pėrkthyer nga gjuha turke nė gjuhėn boshnjake “Islamski Ilmihal”, e qė ky libėr ėshtė pėrplot me risi/bidate. Pėr fat tė keq ka prej disa imamėve tonė qė u japin ligjėrata xhematit nga ky libėr.
    64. El-Behxheh el-Sunnijjeh fi Adabil-Tarika el-'Alijja el-Nakshibendijja, fq. 54-57; El-Seb'ul-Esrari fi Medarixhil-Ahjari; autor: Muhammed Ma'asum el-Nakshibendi, fq. 98.
    65. El-Mevahib el-Sermedijje, fq. 3; El-Envar el-Kudsijje, fq. 5; El-Hadaik el-Verdijje, fq. 3; El-Behxhe el-Sunnijje, fq. 9.
    66. El-Hadika el-Nedijja fil-Tarika el-Nakshibendijja; autor: Muhammed b. Sulejman el-Bagdadi, fq. 31.
    67. Naqshbandi. net – The Naqshbandī Sufi Way.
    68. Imām Ibn Tejmijje, “Maxhmūl-Fatāwa” (11:6).
    69. Qytet ndėrmjet Mosulit nė Irak dhe Sirisė, nėpėr tė cilin kalonin karvanėt.
    70. Tartīb-ul-Madārik wa Taqrīb-ul-Masālik od al-Kadhī Ijadh (rahimahullah).
    71. El-Anwār-ul-Kudsijeh, faqe 167.
    72. Hadithi ėshtė hasen; Et-Tirmidhi, 3372; Ahmed, 4/188; Ibn Hibbani thotė se ėshtė sahih, 2317; E!-Hakim, 1/495; Edh-Dhehebiu ėshtė i pajtuar sahih; Ibn Maxhe, 3838
    73. Keramete(qė nė arabisht do tė thotė nderim)quhen ngjarje tė jashtėzakonshme, tė ngjashme me mrekullitė, qė All-llahu i Madhėruar ua jep besimtarėve tė devotshėm nė shenjė nderimi pėr ta dhe pėr t’ua forcuar besimin. Nė ndryshim nga mrekullitė qė u jepen profetėve , kerametet nuk ndodhin sa herė qė dėshiron i zoti i tyre dhe nuk shoqėrohen me thirrje(da’uah)apo pretendime pėr profeci. Ato janė thjesht vetjake.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ramazan_it : 03-02-2011 mė 09:01
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

  10. #10
    Robi i All-llahut
    Anėtarėsuar
    09-01-2008
    Vendndodhja
    Nė Itali
    Postime
    1,774
    74. Njė gjė tė tillė e kemi edhe tek ne, ku Xhamitė tona janė tė stėrmbushura me varre, dhe nėse tenton t’i largosh ato varre-do tė ndeshesh me kėrcėnim nga xhemati, duke tė thėnė, kėto janė varre tė Osmanlinjėve, a doni t’a humbni traditėn e Osmanlinjėve e shpifje tė tjera, ne i ankohemi All-llahut nga injorantėt. Disa mendojnė se me largimin e varreve nga xhamiat-po humbet historia e osmanlive. Osmanlinjėt kanė qenė shkaktarė tė ardhjes sė Islamit nė trojet tona, atė asnjė i menqur nuk e mohon, dhe padyshim qė All-llahu do t’i shpėrblej pėr mundin qė e kanė dhėnė nė pėrhapjen e Islamit. Njėri prej dijetarėve Osman hanefi tė asaj kohe, shejh Muhyiddin Muhammed el-Birgivi el-Hanefi rahmetullahi alejh nė librin e tij”Bid’at ve Mustehab Kabir Ziyaretleri”nė faqen 19 thotė: Tė gjithė dijetarėt e medhhebeve e kanė ndaluar ndėrtimin e xhamive mbi varre dhe namazin nė drejtim tė varreve. Ata nė kėtė ēėshtje bazohen nė hadithe tė sakta. Imam Ahmedi, Maliku dhe shokėt e Shafiiut kanė thėnė se ėshtė haram. Vetėm njė grup i vogėl i dijetarėve kanė thėnė se ėshtė mekruh, ndėrsa Resulullahu sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem e ka ndaluar dhe i ka mallkuar ata tė cilėt ndėrtojnė(xhamia mbi varre) dhe i ndihmojnė pėr t’i ndėrtuar. . . (mbaroi fjala e Imam Birgiviut). Tarikatet ishin shkak i pėrēarjes sė shtetit osman, duke filluar shirku, bidatet dhe secili grupacion iu gėzonte idesė sė vet dhe kėshtu All-llahu subhanehu ve teala ua morri Hilafetin. Ne u themi atyre, tė cilėt na kundėrshtojnė, a thua vallė marrja e varrit si vend adhurimi nė xhami, ėshtė prej Islamit-lexo ēka thotė All-llahu i Lartėsuar:“vėrtet xhamitė janė veēant pėr ta adhuruar All-llahun, e mos adhuroni nė to askė tjetėr me All-llahun!”(el-Xhinn, 18) ndėrsa sa i pėrket haditheve qė kanė tė bėjnė pėr mos varrosjen e tė vdekurit tek Xhamitė janė tė shumta: Transmetohet nga Harith en-Nexhrani se ka dėgjuar pejgamberin, paqja dhe shpėtimi i All-llahut qoftė mbi tė, pak para vdekjes duke thėnė:"Mė tė vėrtetė ata qė kanė qenė para jush i kanė marė varret e tė dėrguarve tė tyre dhe njerėzve tė sinqertė pėr xhamia, mirėpo ju mos i merrni varret pėr xhamia, sepse unė [Muhammedi, alejhi selam] ju ndaloj nga kjo!" [Ibn Ebi Shejbe 2/376 me transmetim te vėrtetė]
    75. Naqshbandi. net – Mercy Oceans – Madad, Asking Support from Grand-Shaykh.
    76. Sherh Thelathetil Usūl, faqe 107.
    77. Ibid, faqe 101.
    78. Naqshbandi. net – Mercy Oceans
    79. Naqshbandi. net – Mercy Oceans
    80. Ibid.
    81. Mercy Oceans
    82. Ibid – Being Fully Present.
    83. Thelathetul Usūl.
    84. Sherh Thelathetul usūl, faqe 246.
    85. Mercy Oceans - Station of Unity.
    86. Ikāth-ul-Himām fī Sharh-il-Hikām, faqe 156, prej Ibn Adxhībeh.
    87. Tabakāt-ush-Sha'rānī el-Kubrā (2;22), prej esh-Shrānīja.
    88. Jawāb Abdil-Ghanī fī Hukm Shathil-Walī, faqe 154-155
    89. Ibid, faqe 546.
    90. Naqshbandi. net
    91. Mė saktėsisht, nė Prizren: shoqata bamirėse edukative dhe kulturore ”SULEJMANIJE”. Nė kėtė shoqatė, ekziston edhe konvikti pėr nxėnės qė, zakonisht, janė nxėnėsit e medresesė[pėr meshkuj dhe pėr femra].
    92. Po ashtu edhe tarikati i Menzilėve, qė ėshtė krahu i tarikatit nakshibendi (velhamdulilah qė Menzilet nuk i kemi nė trojet tona). Tarikatta RABITA ve Naksibendilik-Ferit Aydin, Suleymaniye Vakfi yayinlari Istanbul, viti 2000, fq. 30.
    93. Pėr ata qė e njohin gjuhėn arabe dhe turke, mė gjėrėsisht rreth Tevessulit mund ta lexojnė librin e shejh Albanit “et-Tevessul”. Nė kėtė libėr shejhu(All-llahu e mėshiroftė)shumė mirė i sqaron disa dyshime nė lidhje me tevessulin dhe hadithe tė shpikura qė i pėrdorinė sufitė.
    94. I thonin “BüyükHamdi Efendi”-Hamdi Efendiu i madh.
    95. Materiali ėshtė shkėputur nga faqja e internetit www. silistrevi. org, kjo faqe ėshtė e nxėnėsve Sulejmanxhi.
    96. Sülaymancılığın İē Yüzü, Yazar: Ahmed Gürkay
    97. ibid
    98. Disa e bėjnė me fotografi e disa tė tjerė vetėm e parafytyrojnė shejhun nė kujtesėn e tyre.
    99. Tarikatta RABITA ve Naksibendilik - Ferit Aydin, Suleymaniye Vakfi yayinlari Istanbul, viti 2000, fq. 30.
    100. Shikimi vetėm nė argumente nė mėnyrė sipėrfaqėsore pa shikuar nė kuptimet dhe urtėsitė e tyre.
    101. Rregullat e martesės-f. 106-116 botimi i dytė, nėpėrmjet librit “Vėrejtje falėsit mos t’i shėndrroj varret nė xhamia”shqipėruar nga Ahmet Xhafer Hoxha, e lusim All-llahun subhanehu ve teala qė libri nė fjalė[Vėrejtjte falėsit. . . ] ta sheh sė shpejti dritėn e botimit.
    102. Sülaymancılığın İē Yüzü, Yazar: Ahmed Gürkay,
    103. Ibid
    104. Ibid
    105. YAZAN: Mehmet RAİF, TAKRİZ: Mehmed EMRE, OSMANLICADAN SADELESTİREN: Abdulkadir DEDEOGLU
    Osmanlı yayınevi P. K 1344 İstanbul, Kitap:404 sayfa.
    106. Murshidi, shejhu i tarikatit (prijėsi).
    107. Ėshtė transmetuar nga et-Tirmidhi [nr. 2501], Ibn Maxheh [nr. 4251], ed-Darimi [2/303], dhe Ahmed [3/198] nga Enes Ibn Malik [radiallahu anhu]. Ėshtė vėrtetuar nga shejh Muhamed Nasirud-Din el-Albani nė Sahihul-Xhami [nr. 4515].
    108. Ibn Abdul-Berri nė “Xhami’ Bejan El-‘Ilm” (2/32). Ibn Hazmi citon prej tij nė “Usul El-Ahkam” (6/149), dhe kėsisoj el-Fulani (f. 72).
    109. Nė ditėt e sotme hasim shumė njerėz tė cilėt besojnė se Hidri alejhi selam ėshtė i gjallė dhe se nuk ka vdekur, si dhe tė tjerė tė cilėt pohojnė se janė takuar me tė , e se ai u ka dhėnė porosi dhe udhėzime. Rrėfimet e kėtij lloji janė tė shumta nė mesin e muslimanėve. Se pohimet e tilla janė tė pabaza, argumentojnė edhe muhadithinėt e shquar eminent siē janė: Buhariu, Ibėn Dehije, Ibėn Haxher el-Askalani dhe tė tjerė. E lidhur me atė se a ėshtė i gjallė apo i vdekur, nuk ekziston asnjė hadith i cili do ta vėrtetonte kėtė. Po tė ishte gjallė, ai medoemos do tė takohej me Pejgamberin tonė[sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem], ta pasojė dhe t’ia japė besėn atij. Thotė All-llahu i Madhėruar ”Secili njeri do tė shijojė vdekjen. . . ”[Ali Imran, 185]
    110. Nė vend tė fjalės rahimehullah, sufitė e pėrdorin fjalėn, k. s. -kadesillah sirruh
    111. ėshtė marrė nga faqja e sulejmanxhive silistrevi. org
    112. E ka shpallur zyrtarisht dhe ėshtė lajmėruar nėpėr gazetat e Turqisė, e ndėr to edhe nė revistėn e njė tarikati tė humbur “Hakikat”, mars 2002, faqe 17.
    113. Apo, siē njihen nė Turqi e po ashtu edhe nė Kosovė, Shqipėri, Maqedoni e mė gjerė, Xhemati i Nurxhive114. Said Nursi ėshtė quajtur Bediuzzaman/“Mrekulli e kohės”.
    115. Materiali ėshtė shkėputur nga libri-Bediüzzaman Said Nursi- Mufassal Tarihēe-i Hayat, Abdülkadir Badıllı
    116. albnur. com, Bediuzzaman Said Nursi -I-.
    117. Nga pėrmbledhja Risale-i Nur, Fjala e njėzet e pestė MREKULLIA E KUR’ANIT, Bediuzzaman Said Nursi, Gostivar, 2003, faqe 5.
    118. Shkėputur nga libri”Jeta dhe vepra e kėshilltarit tė shekullit BEDIUZZAMAN SAID NURSIUT”, nėpėrmjet albnur. com
    119. Fet’hullah Gyleni ėshtė njėri ndėr prijėsit mė tė respektuar tė Nurxhive sufistė. Ai u ndihmon xhematit tė tyre me hapjen e shkollave, botimin e librave, revistave dhe mbajtjen e koncerteve. Fet’hullah Gyleni jeton nė Pensilvani (Amerikė) dhe e ka tė ndaluar hyrjen nė Turqi. Xhemati i tij e ka hapur kolegjin ”Mehmet Akif Ersoj” nė Kosovė, poashtu edhe nė Shqipėri ekziston shtėpia botuese”Prizmi”, e cila nė kohėt e fundit ėshtė duke pėrkthyer libra tė shumta nga gjuha turke nga Fet’hullah Gyleni dhe autorė tė tjerė tė po kėtij sekti. Librat e pėrkthyera nė shqip tė Fethullah Gylenit janė:1. Kriteret dhe dritat e rrugės, 2. Dritė e pashuar, 3. Nėn hijen e besimit, pjesa e parė dhe e dytė, 4. Lėkundjet qė solli shekulli, pjesa e parė, dytė, tretė dhe e katėrtė, 5. Kaderi nė perspektivėn e Kur’anit dhe Sunnetit, 6. Dashuri dhe tolerancė, 7. Ese, perpektiva dhe opinione, 8. Nga fara te lisi, 9. E vėrteta e krijimit dhe evolucioni, 10. Libri i lutjeve, 11. Jeta pas vdekjes, ndėrsa libri “Njė vėshtrim Islam mbi terrorin” ėshtė pėrkthyer nga autori Ergyn Ēapan dhe njė libėr tjetėr nga autori Ali Budak-“Gjithēka rreth agjėrimit dhe Muaji i Ramazanit. ” Pėr momentin, nė Kosovė/Prizren vepron shoqata e tyre me emrin ”Atmosfera”.
    120. Nė lagjen “Ortakoll” tė Prizrenit i mbajnė ligjėratat Nurxhitė, ndėrsa shoqata “Atmosfera” siē e cekėm mė lartė nuk pėrputhen nė disa ēėshtje degėzore me kėta, mirėpo shejhu i po kėtyre tė dy sekteve ėshtė Said Nursi.
    121. Kur jemi tek frymėzimi hyjnorė-kėtu sufistėt kanė pėr qėllim se tė gjitha librat e shkruajtura nga ata janė tė shpallur nga All-llahu, mirėpo dallimi qėndron se ata nuk thonė se ėshtė vahij/shpallje mirėpo ėshtė ilham/frymėzim nga All-llahu, e qė me kėtė kanė arritur t’i mashtrojnė pasuesit e tyre.
    122. albnur. com, Bediuzzaman Said Nursi -I-.
    123. Şualar, Sözler Yayınevi, İstanbul. 1993, Fq. 617.
    124. Albnur. com, Bediuzzaman Said Nursi -I-.
    125. Bediuzzaman Said Nursī, Tarihēe-i Hayat, Sözler Yayınevi, İstanbul 1991, fq. 34.
    126. Nga libri "Thelathu Muhadaratin fil-Ilmi ved-Da’veti
    127. Bediuzzaman Said Nursī, Haşiye, Tarihēe-i Hayat, Fq. 33.
    128. Nga Pėrmbledhja Risale-i Nur Bediuzzaman Said Nursi-Prijėsi i Rinisė-libri nė fjalė ėshtė pėrkthyer dhe botuar nė gjuhėn shqipe, dhe ėshtė shpėrndarė falas.
    129. Deri mė tani asnjėri prej dijetarėve tė Ehli Sunnetit nuk kanė thėnė se libri “Risale-i Nur” i Said Nursit ėshtė prej tefsireve tė Kur’anit
    130. Tarihēe-i Hayatı, Fq. 45.
    131. Nėpėrmjet albnur. com, Bediuzzaman Said Nursi-II, Faqja: 2/2, I- PJESA E PARĖ, JETA E PARĖ (1877-1925),
    132. Said Nursī, Şualar, Sözler Yayınevi, İst. 1992, fq. 231.
    133. Lexo el-Bekare, 256, dhe Ali-Imran, 103, nė lidhje me frazėn e ajetit ”Urvetul vuthka” dhe nė ajetin tjetėr “Hablilah”.
    134. Sözler - kapitull nė Risale-i Nur.
    135. Barla Lāhikası, faq. 26.
    136. Teraxhu’ul el-Al’lammeh el-Albani fq. 5
    137. Nurcuya Nasihat-nga autori Ebu Muaz Seyfullah Erdoğmuş/Ēubukābād/ANKARA 05. 05. 2005.
    138. Mektubat Geylani-onun mektuplari, bahar yayinlari, fq. 5.
    139. Shkurtimi i fjalės Nakshibendi
    140. Nėpėrmjet albnur. com, Bediuzzaman Said Nursi-II, Faqja: 2/2, I- PJESA E PARĖ, JETA E PARĖ (1877-1925), apo nė librin e botuar”Jeta dhe vepra e kėshilltarit tė shekullit BEDIUZZAMAN SAID NURSIUT”.
    141. Ibid
    142. Şualar, fq. 601
    143. Metoda tė ndryshme mbi njoftimin e ngjarjeve qė do tė ndodhin. Kėtė metodė e kanė pėrdorur Kaldeanėt, Asirianėt, Babilonasit, Egjiptianėt dhe mė vonė ēifutėt e magjistarėt qė jetuan nė mesin e tė krishterėve dhe disa mistikė. (Nurcuya Nasihat nga autori Ebu Muaz Seyfullah Erdoğmuş/Ēubukābād/ANKARA 05. 05. 2005)
    144. Nė bazė tė shkronjave tė Kur’anit, si p. sh. elif, lam, mimė, etj, janė munduar tė nxjerrin numra pėr histori/ngjarje me data tė ndryshme. (Büyük Türkēe Sözlük Dr. Mehmet Doğan-Yeni Şafak, fq. 317)
    145. Emirdağ lahikası, 98
    146. Pėr fatė tė keq janė duke u pėrkthyer nė gjuhėn shqipe libra tė shumta nga Said Nursi, pėrmbledhje nga Risale-i Nuri, si p. sh. 1. Fjala e njėzet e pestė Mrekullia e Kur’anit, 2. Letra e Nėntėmbėdhjetė-Mrekullitė e Muhammeit alejhi salatu ve selam, 3. Prijėsi i Rinisė, 4. Fjalė tė vogla, 5. Lutje, 6. Jeta dhe vepra e kėshilltarit tė shekullit Bediuzzaman Said Nursi, poashtu edhe nga autorė tė tjerė, Halit Ertugrul”Njė jetė tjetėr”, Hekimoglu Ismail, Huseyin Korkmaz”Pėr ata qė mendojnė”, Pėrmbledhje studimesh”Rreth pėrhapjes sė islamit ndėr shqiptarėt” e shumė libra tė tjera nga shtėpia botuese “Gelenek”. Shumica e kėtyre librave janė shpėrndarė falas. Dhe ėshtė hapur faqja e internetit nė gjuhėn shqipe albnur. com, e qė librat e botuara janė nė kėtė faqe. Njėri prej thirrėsve tė tyre ka thėnė se tefsir mė i pėrsosur se i Said Nursit nuk ekziston. Subhanallah! Ku ėshtė tefsiri i Ibn Abbasit?!, pėr tė cilin Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, bėri du'a:"O All-llah, udhėzoje nė fenė e vėrtetė!' (Buhārī, Libri Abdestit, Hadithi numėr: 143), dhe nė njė transmetim tjetėr:“O All-llah, mėsoja urtėsinė”. (Buhariu, Hadithi numėr 3756), ”O, Zot!Bėje tė kuptueshme atij fenė dhe mėsoji interpretimin(e Kur’anit)[Namazi i Teravive, Muhammed Nasiruddin el-Albani, fq. 63, pėrkthyer nga Ebu Enes Bledar Hoxha].
    147. Nga pėrmbledhja Risale-i Nur, Fjala e njėzet e pestė MREKULLIA E KUR’ANIT, Bediuzzaman Said Nursi, Gostivar, 2003
    148. Nga pėrmbledhja Risale-i Nur, Fjala e njėzet e pestė MREKULLIA E KUR’ANIT, Bediuzzaman Said Nursi, Rrezja e njėmbėdhjetė-Njė lule e Emirdagut, Gostivar, 2003
    149. Bediuzzaman Said Nursi-III, Faqja: 1/2, nėpėrmjet albnur. com apo nė librin e botuar”Jeta dhe vepra e kėshilltarit tė shekullit BEDIUZZAMAN SAID NURSIUT”.
    150. 222 Pyetje Pėrgjigje mbi Besimin-Hafidh ibn Ahmed el-Hakemi, Prishtinė, 2001, fq. 62-63, dhe disa shtesa nga unė.
    151. Nėpėrmjet albnur. com, Bediuzzaman Said Nursi-VII, Faqja: 2/2, III- PJESA E TRETĖ, apo nė librin e botuar”Jeta dhe vepra e kėshilltarit tė shekullit BEDIUZZAMAN SAID NURSIUT”.
    152. Dhemmu-l Kelami fq. 28-31, nėpėrmjet Besimi i katėr imamėve-Muhammed Humejjis
    153. Hadithi i Ripėrtrirjes-shejh Selim el-Hilali, fq. 50, pėrktheu Zejd Haziri, 1427/2006.
    154. el-hilje 6/325, nėpėrmjet Besimi i katėr imamėve-Muhammed Humejjis
    155. el-ibane 2/538, nėpėrmjet Besimi i katėr imamėve-Muhammed Humejjis
    156. Kaynaklı indeksli Risale-i Nur Külliyatı, Vėll. . II, Sikke-i Tasdik-i Gaybī, (Onsekizinci Lem’a) İstanbul 1995, Fq. 2079,
    157. Mė gjerėsisht rreth llojeve tė shpikura tė dhikrit tė Nurxhive mund tė gjeni nė librin, siē e quajnė ata, “Xhevshen”, Tesbihat ve Cevsen (transkripsiyonlu), Hazirlayan Kenan, Demirtas, Subat 2004, Nesil yayinlari.158. Mexhmu el-Fetaua, 22/510-511 e shejhul-Islam Ibn Tejmije.
    159. Hadithet qė janė tė transmetuara nė lidhje me mosngritjen e duarve gjatė namazit janė tė dobėta, ashtu siē do tė shohim nė vijim.
    Hadithi i parė transmetohet nga Bera bin Azibi i cili ka thėnė“ I Dėrguari i All-llahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kur fillonte namazin, i ngrinte duart deri afėr veshėve dhe pastaj mė nuk i ngrinte” Suneni Ebu Davudit, Kapitulli i Namazit/Hadithi numėr 749, Edhe Sufjani njė hadith tė njejtė e ka transmetuar, mirėpo frazėn” pastaj mė nuk i ngrinte” nuk e ka thėnė.
    Ebu Davudi thotė: kėtė hadith e kanė transmetuar Hushejmi, Halidi dhe Ibn Idrisi nga Jezidi, mirėpo shtesėn ” pastaj mė nuk i ngrinte” nuk e kanė pėrmendur. Suneni Ebī Davudit, Kapitulli i Namazit/Hadithi numėr 750, Imam Ahmedi ka thėnė:ky hadith nuk ekziston. Jahja bin Main ka thėnė: zingjiri i kėtij hadithi nuk ėshtė i saktė. Megjithė mosekzistimin e kėtij hadithi, Darekutni hadithin e Jezid Ebi Zijadit e transmeton me rrugė nga el-Bera bin Azibi. Dhe e vėrteta ėshtė kėshtu, El-Humejdi ka thėnė se Jezidi ka bėrė shtesė nė hadith, sepse Jezidi bėn shtesa.
    Ebu Umeri thotė pėr kėtė shtesė(pastaj mė nuk i ngrinte)vetėm Jezidi e ka transmetuar. Imam Buhariu, Shafiu, Ibn Ujejne, Darimi hadithin e Bera’s e kanė vlerėsuar si tė dobėt.
    Hafidhat e hadithit pėr frazėn” pastaj mė nuk i ngrinte”, fraza e tillė sipas tyre nuk qėndron nė metnin e hadithit dhe transmetuesi Jezid Ebi Zijadi ėshtė vlerėsuar si Mudraxh[Idraxh-futja e diēkajit brenda, dmth llojė shtese. Transmetuesi gjatė transmetimit i shpreh fjalėt e veta apo fjalėt e dikujt tjetėr-dhe lexuesi mund t’a besoj se ėshtė i tėri hadith i besueshėm]nga muhaddithinėt. Si pėrfundim themi, hadithi i transmetuar nga Bera’ja me fjalinė” pastaj mė nuk i ngrinte” kjo frazė nuk qėndron nė hadith pėrshkak tė shtesės qė ia ka bėrė metnit tė hadithit Jezid bin Ebi Zijadi.
    Hadithi i dytė transmetohet nga Abdullah ibn Mes’udi i cili ka thėnė: ”A t’ju fali njė namaz sikurse Resulullahu sal-lAllahu alejhi ve sel-lem?E fali namazin, nuk i ngriti duart mė shumė se njė herė”(Nesaiu, Namazi, 1058, Tirmidhiu, Namazi, 257). Ky ėshtė njė mendim i dobėt dhe shumė dijetarė tė hadithit e kanė kritikuar njė transmetim tė tillė. Njerėzit e Kufes kanė treguar se Profeti alejhi selam nuk i ngrinte duart e tij kur pėrkulej nė ruku dhe as kur ēohej prej saj. Por ky ėshtė njė transmetim shumė i dobėt sepse pėrmban shumė probleme dhe si rrjedhoj nuk ėshtė i vlefshėm. Hadithin e Ibn Mes’udit e kanė bėrė tė dobėt Imam Ahmedi, Jahja bin Adem, Ibnul Mubareku, Ebu Hatimi, Ibn Hibbani, Ibn Abdilberri dhe el-Bezari.
    Tirmidhiu duke e pėrmendur hadithin thotė:hadithi qė ka tė bėjė me ngritjen e duarve ėshtė i qėndrueshėm ndėrsa hadithi i Ibn Mes’udit nuk ėshtė i qėndrueshėm.
    Hadithi i tretė ka tė bėjė me prekjen e pjesės sė poshtme tė veshit gjatė tekbirit fillestar(iftitah)-transmetohet nga Abdulxhebbari ibnu Vaili i cili nga babai ka transmetuar. Se babai i tij ka thėnė: E kam parė tė Dėrguarin e All-llahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem t’i ketė prekur veshėt(pjesės sė poshtme tė laprės sė veshit) gjatė ngritjes sė duarve gjatė namazit. (Transmeton Ebu Davudi H. no 737dhe Nesaiu 2/123 dhe senedi i kėtij transmetimi ėshtė i dobėt. )
    Shkaku i dobėsisė sė kėtij hadithi qėndron nė transmetuesin Abdulxhebbar. Ibn Haxheri nė”Takrib” pėr AbdulXhebbarin dhe transmetimin nga babai i tij e ka bėrė “mursel” Tek Ehlul Ilmi kjo gjė ėshtė e ditur, hadithi i dobėt nė fe nuk ėshtė huxhxhe d. m. th. me transmetim tė dobėt nuk veprohet.
    Ajo qė ėshtė transmetuar nė mėnyrė tė saktė nga Resuli sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem e kemi hadithin nė sahihun e Buhariut , hadithi numėr 735 dhe po tė njejtin hadith tė transmetuar nga Muslimi nė Sahihun e tij, numri i hadithit 390:
    Transmetohet nga Abdullah ibėn Umer (Allahu qoftė i kėnaqur me tė!) se: "I Dėrguari i Allahut (Paqja dhe Bekimi i Allahut qofshin mbi tė!) i ngrinte duart nė lartėsinė e supeve dhe pranė tyre kur hapte namazin, kur merrte tekbir pėr nė ruku dhe kur ngrihej nga rukuja i ngrinte duart gjithashtu, dhe thoshte: "Semiallahu limen hamdeh, rabena ue lekel hamdu". Ndėrsa nė sexhde nuk e bėnte kėtė gjė”. Hadithet qė kanė tė bėjnė me ngritjen e duarve gjatė pėrkuljes nė ruku dhe ngritjes pas rukusė janė tė transmetuara nga njė numėr i madh sahabėsh. Thotė Imam Buhariu nė veprėn e tij Raf’ul Jedejn hadithet mbi ngritjen e duarve janė transmetuar nga 19 sahabė. Imam Bejhakiu i ka pėrmendur emrat e tridhjetė sahabėve poashtu Ibn Esiri thotė se janė njėzet sahabė qė e kanė transmetuar hadithin e ngritjes sė duarve gjatė shkuarjes nė ruku dhe pas ngritjes nga rukuja.
    Pas tė gjitha kėtyre argumenteve tė sakta, si pėrfundim, themi se ngritja e duarve gjatė shkuarjes nė ruku dhe ngritja e duarve pas ngritjes nga rukuja ėshtė e vėrteta padyshim tė gjitha rivajetet qė janė transmetuar nė kėtė ēėshtje janė sahiha-andaj vėllėzėr muslimanė nėnshtrohuni dhe pasojeni Resulullahun sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Lirohuni apo shpėtoni veten e juaj nga Taasubi dhe nga pasimi i verbėr(Taklidi) dhe kapuni pas argumentit tė saktė. [Burimi:Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları, Bağlarbaşı-Istanbul, musluman. biz, rrugetepaqes. net, Raf’ul Jedejn e Imam Buhariut, Kitap ve Sunnete gore Namaz-Muhammed Ebu said el-Yarbuzi, Fikhus-Sunneh-Sejid Sabik tek Kapitulli i Namazit, dhe shtesa e fundit nga unė. ]
    160. xhemati i thjeshtė e poshtu edhe nga disa hoxhallarė
    161. Ky emėrtim qėllimkeq nuk ėshtė me vend, ngase nė tė vėrtetė Vehabitė nuk ekzistojnė, pėrkundėr asaj qė bidatēinjėt mundohen t’i largojnė njerėzit prej pasimit tė tė parėve tanė tė mirė. Njėherit ata nuk janė tė vetėdijshėm se me kėtė mundohen ta shuajnė Dritėn e All-llahut, por megjithatė, pėrkundėr kurthave tė tyre ndaj robėrve tė All-llahut, Ai -subhanehu ve teala- edhe mė shumė e rritė Dritėn e Tij. Nė lidhje me kėtė shpifje ndaj pasuesve tė sunnetit –emėrtimi i tyre si Vehabi-, ka folur edhe mbreti AbdulAziz ibn AbdurRahman Alu Suud, rahimehullah, i cili nė ditėn e pritjes sė musafirėve nė Mina nė kohėn e Haxhit mė 15/12/1365 ka thėnė: “Thonė qė kinse ne jemi Vehabi, mirėpo realiteti ėshtė se, ne jemi Selefi(pasojmė Kur’anin dhe sunnetin sipas komentimit tė sahabėve), praktikojmė fenė tonė, kapemi pėr Librin e All-llahut dhe Sunnetin e tė Dėrguarit tė Tij, dhe nuk ka asgjė mes neve dhe muslimanėve, vetėm se Libri i All-llahut dhe Sunneti i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem”. ( nga revista es-Selefije numri i pestė, data 1420-1421. )Dhe poashtu ka thėnė: “Po na quajnė neve Vehabi, kurse drejtimit tanė po i thonė Vehabizmi, duke e konsideruar atė si drejtim tė posaēėm. Por, ky ėshtė gabim trashanik, i lindur nga pretendimet gėnjeshtare tė cilat i pėrhapin qėllimkėqinjėt. Ne nuk jemi pronarė tė ndonjė drejtimi tė ri, apo tė ndonjė besimi tė ri, e as Muhammed ibn AbdulVehhabi nuk ka ardhur me diēka tė re. Kėshtu qė besimi ynė ėshtė, autentik me besimin e Selefit qė ka ardhur nė Kur’an dhe Sunnet sipas menhexhit tė selefit. . . ”. [ Po aty fq. 20]]. Ėshtė pyetur shejh Ubejd el Xhabirij nga njė muslimane franceze qė sapo kishte pranuar Islamin dhe vazhdimisht dėgjonte termin”Vehabi”, kėshtu qė ajo dėshironte njė sqarim rreth kėsaj ēėshtjeje?Shejhu, pėrgjigjet: E lus Allahun, oj bija ime, qė tė tė forcojė nė Islam dhe nė Sunet. O Allah, forcoje atė! [Shejhu e bėri kėtė du'a pėr tė tri herė]. Termi "wehabi" i atribuohet Shejhut Muhamed bin Abdul-Uehabit, Allahu e mėshiroftė, ngaqė ai ka ripėrtėri thirrjen e Teuhidit [Njėsisė sė Allahut] nga mesi i shekullit tė dymbėdhjetė tė hixhrės. Ai qe ndihmuar nė kėtė mėkėmbje nga Emiri, Imami Muhamed bin Saud, Allahu i mėshiroftė tė dy. Ky pėrshkrim [dmth wehabitė] pėrdoret nga armiqtė, armiqtė e teuhidit, armiqtė e Sunetit. Kėshtu qėndron puna. Ēdo armik i teuhidit dhe i Sunetit e pėrshkruan njeriun e teuhidit dhe tė Sunetit si "wehabi". Ky ėshtė njė shpjegim i emėrtimit "wehabi". Ndoshta, duhet ta dish qė ky ėshtė njė atribuim i dėnueshėm dhe i gabuar, sepse Shejh Muhamed ibn Abdul-Uehab nuk e ka pėrshkruar vetveten kėshtu. Po ashtu, ky pėrshkrim nuk i ėshtė bėrė atij nga dijetarėt e thirrjes pas tij e as nga bijtė e tij, nipat e vėllezėrit tė thirrjes, deri nė kohėn e sotme. Nuk dihet qė dikush prej tyre ta ketė pėrshkruar atė me kėtė atribuim, pėrveē ithtarėve tė besėtytnisė, tė bidatit e tė shirkut. Ata janė tė cilėt i pėrshkruajnė ithtarėt e Sunetit me kėtė atribuim. [Marrė nga njė ligjėratė e incizuar, nė lidhje me termin "wehabitė"nga shejh Ubejd el-Xhabirij, nėpėrmjet www. mburoja. net]
    162. Ėshtė pėrhapur nė mesin e popullatės sonė njė libėr nė gjuhėn turke”Ingiliz Casuslarin itiraflari ve Ingilizlerin Islam Dusmanligi”-tė pėrkthyer dhe pėrpiluar nga M. Siddik Gumus, Fatih-Istanbul, 2003, poashtu ėshtė pėrkthyer edhe nė gjuhėn shqipe-titulli i libri”Prefimet e Agjentit Anglez”[Fatih-Istanbul, 2007], ky libėr ėshtė botur nga sufistėt nė Turqi, nga shtėpia botuese”Hakikat Kitabevi” dhe ėshtė shpėrndarė falas kėtu tek ne[Prizren], ky libėr ėshtė plot gėnjeshtra dhe shpifje, libri nė fjalė nė tė shumtėn e “pėrallave” tė tyre nuk kanė referenca apo janė marrė nga gazetat ditore dhe nga armiqtė e muslimanėve, me qėllim tė luftimit tė pasuesve tė Sunnetit. Ky libėr ka bere shpifja te medha ndaj dijetarit Muhammed Abdulvehabit dhe poashtu edhe ndaj shejhul Islam Ibn Tejmijes. Nė faqen 4 tė kėtij libri thuhet:”Sot muslimanėt nė tė gjithė botėn janė ndarė nė tre grupe. Grupi i parė janė muslimanėt e vėrtetė tė cilėt e ndjekėn rrugėn e es’habėve kiram. Kėto quhen Ehli Sunet ose Syni ose fėrka Naxhije. Grupi i dytė janė ato qė janė kundėrshtarė tė es’habėve kiram. Kėto quhen Shii ose fėrka-i dal-le. Grupi i tretė janė armiq edhe tė Synive edhe tė Shi’ive. Kėto quhen Vehabi ose Nexhdi. Sepse kėto pėr herė tė parė janė shfaqur nė qytetin Nexhd tė Arabisė. Kėto quhen Fėrka-i mel’ume”. Nė njė libėr tjetėr tė pėrkthyer nė gjuhėn boshnjake”Iman i Islam” nė faqen 117 shkruan:”Ibn Tejmije ka qenė njeriu mė i dėmshėm dhe mė i prishuri nga njerėzit femohues[kafir]”. Kėto janė vetėm disa nga fjalėt dhe bindjet e tyre qė i ka ky xhemat. InshAllahu teala nė tė ardhmen do tė pregatitim njė artikull nė lidhje me kėtė xhemat dhe t’i shohim shpifjet e tyre qė ia kanė bėrė ehli sunnetit-Selefive.
    163. Thotė dijetari Salih el-Fevzani: ”Ēdo kush qė e kundėrshton ehli sunnetin dhe xhematin (grupin e vetėm tė shpėtuar) ėshtė i humbur. Nė islam nuk ka vetėm se njė xhemat, e ai ėshtė “ehli sunneh vel xhema'ah”, e kush e kundėrshton kėtė xhemat, ai me kėtė ka kundėrshtuar metodėn dhe rrugėn e pastėr tė Muhammedit alejhisselam. Themi gjithashtu se ēdo kundėrshtar i rrugės sė ehli sunnetit dhe xhematit ėshtė pasues i epshit, dhe kundėrshtimet dallojnė varėsisht nga lloji i tyre, disa me devijim, disa me dalje nga feja islame, varėsisht nga madhėsia e tyre apo largėsia dhe afrimi i tyre me tė vėrtetėn. Gjithashtu nga grupacionet e humbura dhe tė lajthitura tė kėsaj kohe janė: grupi i Hasen Bennas (el-ihvanijje), grupi i Hasen Turabit (et-turabijje), grupi i Sejjid Kutbit (el-kutbijje), grupi i Muhammed Sururit (es-sururijje), grupi i Abdurrahman Abdulhalik (et-turathijje), grupi i Muhammed Haddadit (el-haddadijje), grupi i Ahmed Jasinit (el-hamasijje), e tė tjerė, por kėta janė mė kryesorėt. ""Thėnia jonė “grupacione” - kjo ėshtė ajo qė e meritojnė pėr shkak tė kundėrshtimit tė tyre ndaj Kur’anit dhe sunnetit dhe metodės se pastėr tė selefit, dhe ky emėrtim pėr ta ėshtė emėrtim sheriatik i paralajmėruar nga Muhammedi alejhisselam sikurse qė u cekė nė hadithin e grupacioneve. Pėrsa u pėrket xhemateve, nė islam ekziston vetėm njė xhemat i vėrtetė dhe ai ėshtė xhemati “ehli sunneh vel xhema'ah”nė pajtim me metodėn dhe rrugėn e selefit. ”(e-exhvibetul-mufide…faq. 10, po ashtu faq. 7)
    164. Xherhi/kritika nė origjinė siē e thekson Imam Shatibiu nė librin e tij el-I’tisam tek kapitulli i nėntė kur flet pėr sebebul ihtilaf tregon se nė origjinė xherhi ėshtė diēka jo e pėlqyeshme porse ėshtė bėrė e pėlqyeshme pėrshkak tė pėrhapjes sė tė keqes.
    Kuptohet, nuk jemi prej atyre qė e teprojmė nė xherh/kritikė, sepse xherhi ėshtė vetėm mjet dhe nuk ėshtė qėllim. Nė tė vėrtetė, xherhi vetėm na ndihmon qė ky da'uet i yni tė ecė para. Kjo do tė thotė se nuk jemi prej atyre qė mirren vetėm me xherh kurse gjėrat tjera me rėndėsi i lėnė anash, apo ndoshta edhe mė me rėndėsi se xherhi i lėnė anash. Jo! Xherhi ėshtė mjet tė cilin e pėrdorim vetėm aq sa kemi nevojė pėr tė, dhe nė tė njėjtėn kohė i japim rėndėsi edhe gjėrave tjera, atyre tė cilat janė mė primare se ai.
    165. Edhepse kėta janė qė mė sė shumti iu bėjnė xherh tė tjerėve. U thonė tė tjerėve mos pėrgojoni, mos flitni kundėr dijetarėve sepse mishi i tyre ėshtė i helmuar!!! Kurse nė realitet kėta mė sė shumti i pėrgojojnė dijetarėt dhe mė sė shumti flasin kundėr nesh, dhe paralajmėrojnė kundėr pasuesve tė sunnetit. Pasi qė kėta nuk mund t’a bėjnė dallimin ndėrmjet muxhtehidit dhe pasuesve tė epsheve.
    166. Ėshtė pyetur komiteti i Dijetarėve tė mėdhenjė: Bazuar nė thėnien e Allahut tė Lartėsuar, “Bashkėpunoni mes veti nė drejtėsi dhe devotshmėri, e mosni nė mėkat dhe shkelje. ” [Ma’ideh: 2], ėshtė thėnė se ėshtė e detyrueshme qė tė bashkėpunohet me grupet Islamike, ndonėse ne mund tė dallojmė prej tyre nė metodologji dhe nė mėnyrėn e da’ues [thirrjes]. Kėshtu qė mėnyra e da’ues sipas Xhematut-Teblig s’ėshtė mėnyrė e da’ues sipas el-Ihuanul-Muslimin, apo Hizbut-Tahrir, apo Xhematul-Xhihad, apo Selefijinėve. Pra, cila ėshtė fjala vendimtare lidhur me kėtė bashkėpunim? Dhe, a ėshtė kjo e kufizuar, pėr shembull, nė konferenca dhe programe? Dhe, ēka nė lidhje me thirrjen [da’uen] ndaj jo-muslimanėve, meqė mund tė ketė hutim pėr muslimanėt e rinj. Kėshtu qė secili grup ndėr kėto grupe do t’i udhėzojė ata pėr nė qendrat e tyre tė mėsimit dhe nė dijetarėt e tyre. Kėshtu ata do tė jenė tė ngatėrruar dhe tė hutuar nė kėtė ēėshtje. Pra, si mund tė tejkalohen rrethanat e tilla?-Komiteti i Dijetarėve tė Mėdhenj u pėrgjigj:
    “Detyrimi ėshtė pėr bashkėpunim me grupet qė pėrshkojnė metodologjinė e Librit dhe Sunetit, dhe atė nė ēka ishin Selefi i Umetit, shprehur nė thirrjen pėr tek Allahu i Lavdėruar, tė qenit i sinqertė nė adhurimin ndaj Tij, paralajmėrimi kundėr shirkut, bidateve, mosbindjeve, dhe qė tė kėshillohen tė gjitha grupet qė e kundėrshtojnė kėtė. Nėse ata kthehen nė pozitėn e drejtė, atėherė me ta duhet bashkėpunuar. Por, nėse ata ngulmojnė nė kundėrshtim, ėshtė e detyrueshme qė tė largohemi nga ata dhe t’i pėrmbahemi Librit dhe Sunetit. Pra, bashkėpunim duhet tė ketė me grupin qė i pėrmbahet Librit dhe Sunetit. Kjo do tė thotė qė tė bashkėpunojmė nė ēkado qė ėshtė mirėsi, drejtėsi dhe devotshmėri: nga programet, konferencat, mėsimet, ligjeratat dhe gjithēka qė do tė ishte nė dobi tė Islamit dhe muslimanėve. ”[ Kjo fetua daton mė 11. 16. 1417 [nr. 18870] dhe ėshtė firmosur nga el-Allame Abdul Aziz Ibn Baz, shejh Abdul Aziz Ibn Abdullah alush-Shejh, shejh Abdullah Ibn Abdur-Rahman el-Gudejan, shejh Bekr Ibn Abdullah Ebu Zejd, dhe shejh Salih Ibn Feuzan el-Feuzan. ]Ndėrsa shejh Ibn Bazi nė njė vend tjetėr thotė: “Bashkėpunimi nė drejtėsi dhe devotshmėri si dhe kėshillim tė ndėrsjellė kėrkon paralajmėrim kundėr sė keqes, e jo bashkėpunim me tė kėqinjtė. ”[ Revista ‘el-Furkan, ’ botimi nr. 14, f. 15. ].
    I ėshtė thėnė Imam el-Evzaijut:”Njė njeri thotė:’Unė shoqėrohem me pasuesit e sunnetit dhe pasuesit e bidatit”, Evzaiju ia ktheu:”Ai njeri dėshiron qė ta barazojė tė vėrtetėn me tė pavėrtetėn. ”[el-Ibane, 1/456]. Ibn Bettah duke i komentuar fjalėt e Evzaijut, thotė:”Tė vėrtetėn e ka thėnė el-Evzaiju, pasi ky njeri nuk e dallon tė vėrtetėn nga e pavėrteta, dhe as pabesimin nga besimi. ”Resuli sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thotė:”Shembulli i dyfytyrshit nė ummetin tim ėshtė sikur shembulli i deles nė mes tė dy kopeve, ndonjėher kalon njėrėn , ndonjėher kalon tek tjetra. ”[Muslim, 2784]. Andaj o ju vėllėzėr muslimanė qė e doni sunnetin e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, mos u mashtroni me ata njerėz tė cilėt e lejojnė bashkėpunimin me grupet e devijuara, me pretekstin se ata nuk kanė rėnė nė kufėr dhe se bidati i tyre ėshtė i vogėl. Ky pretendim i tyre ėshtė i kotė siē e cekem mė lart fetvan nga komiteti pėrhershėm, poashtu ėshtė edhe shumė i rrezikshėm.
    Kujdes!!!Dallon ai person i cili thirrė dhe ėshtė udheqės nė devijim dhe ai i cili ėshtė injorantė dhe i ėshtė bashkangjitur atyre duke mos e ditur hakkun-ndaj tyre duhet tė tregohemi tė butė, pasi esenca nė davet ėshtė butėsia, ashtu siē thotė All-llahu subhanehu ve teala nė Kur’anin Fisnik:” Thirr nė Rrugėn e Zotit tėnd me urtėsi dhe me kėshilla tė mira, dhe polemizoji ata me atė qė ėshtė mė sė miri”. [Nahl:125]. Dhe All-llahu u ka thėnė Musait dhe Harunit alejhimus-selam:“Shkoni ju tė dy te Faraoni, se vėrtetė ai i ka kaluar (tė gjithė kufijtė nė mosbesim). Dhe i flisni atij butė e shtruar, mbase mund tė pėrkujtohet apo tė frikėsohet”. [TaHa: 43-44]. Mirėpo, nėse pėr largimin e tė keqes ka nevojė tė pėrdoret ashpėrsia, atėherė nuk prish punė nėse e pėrdorim atė, qoftė edhe ndaj muslimanėve. E ndonjėherė besimtari me kritikėn e tij ndaj vėllaut tė vet, tregohet mė i ashpėr se sa ndaj armikut tė tij. Por, a nuk e ke parė se Musa sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ėshtė treguar i butė me Faraonin, kurse i ashpėr kundėr vėllaut tė tij Harunit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Sa qė All-llahu i Lartėsuar rrėfen se aq i ashpėr ka qenė Musai me vėllaun e tij, saqė: “. . e kapi pėr koke vėllain e tij, dhe e tėrhoqi pas vetes”. [El’araf: 150]. Pėr kėtė arsye, Ibn Tejmije, rahimehullah, ka thėnė: “Besimtari pėr besimtarin ėshtė sikur dy duart tė cilat lajnė njėra tjetrėn. E ndonjėherė fėlliqėsira nuk hiqet vetėm se me ashpėrsi, mirėpo ajo (ashpėrsi) sjell pastėrti dhe zbutje, qė na shtyen ta lavdėrojmė atė ashpėrsi” [Mexhmu’u el-Fetava (28/53-54)]. Atėherė, a i mbetėt dikujt tė argumentojė me parimin e “Miqėsimit dhe Armiqėsimit” kundėr vėllait tė vet, i cili ēon nė vend parimin e ‘tė urdhėruarit nė tė mirė dhe tė ndaluarit nga e keqja’; duke thėnė se ai po e zgjatė gjuhėn e tij ndaj vėllaut tė tij, kurse tregohet i butė ndaj pabesimtarėve?! Ky ėshtė pretendim dhe argumentim i kotė, apo kundėr tyre e jo pėr ta; ngase edhe vet Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ka qenė rigoroz dhe i ashpėr ndaj dijetarėve nga shokėt e tij, mė shumė se sa ndaj shokėve tjerė tė tij nga jodijetarėt. Pėr shembėll fjala e tij Muadhit radijaAll-llahu anhu kur e ka zgjatur namazin: “O Muadh! A fitnexhi je ti?!”, kurse nė anėn e kundėrt ėshtė treguar i butė ndaj bedeviut i cili pat kryer urinėn nė xhami; siē transmetohet nė Sahihun e Buhariut (220).
    167. Kader universal, e jo sheriator! Ngase All-llahu subhanehu ve teala nuk e do pėrēarjen, pėrkundrazi ndalon nga ajo. ,
    168. Marrja e sė mirės dhe lėnia e sė keqes-nga Ebul Hasan Malik el-Akhder nėpėrmjet therighteouspath. com[mburoja. net]
    169. Mbledhur nga imam Ahmed [3/387], ed-Darimi [1/115], dhe ėshtė cilėsuar Hasen nga Muhadith el-Albani nė Irua [6/338-340]
    170. Ndėr bidatet e shumta qė gjenden tek kėto tarikate do tė veēojmė edhe bidatin e disa “netėve tė mėdha” qė njihen nė popullatėn tonė si p. sh. muaji i mevludit(lindja e Pejgamberit alejhi selam), nata e regaibit, nata e miraxhit, nata e beratit etj. E qė nė kėto “festa” tarikatet e shfrytėzojnė rastin pėr davetin e tyre duke mbajtur ligjėrata, programe tė ndryshme festive. Mirėpo, a thua vallė kėto “festa” janė prej sunnetit. Sa i pėrket festimit tė muajit tė mevludit, nuk kemi asnjė transmetim nė lidhje me vlerėn apo festimin e kėsaj nate, prandaj kėtė ditė tė lindjes sė Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, nuk e ka kremtuar as vetė Resulullahu, sahabėt dhe as gjeneratat e para tė muslimanėve (Selefu salih), ashtu siē na tregon shejh AbdulAziz ibn Bazi nė broshurėn e tij”Kujdes nga risitė”. Poashtu edhe netėt tjera tė cilat festohen, tė gjitha argumentet janė ose tė dobėta ose tė shpikura. Shih-“Iktidau siratal Mustekim”tė shejhul Islam Ibn Tejmijes dhe Ibn Xheuziju rahimehullah nė librin e tij el-Meuduat vėll. 2. fq. 125-127, mė poshtė do ta sqarojmė mė gjėrėsisht kėtė temė.
    171. “Qėndrime Selefite nė disa ēėshtje metodologjike” tė Zejd Enver Haziri, Prishtinė, 1426/2005, fq. 71-76.
    72. Me njė kusht, e ai kusht ishte qė transmetimi i tij mos t’a ndihmojė medh’hebin e vet.
    173. “Nuhbetul-Fikr” fq/51.
    174. “et-Takrib mea tedribur-ravij” fq/325.
    175. “Es-Sunnen el-Kubra” 1/208
    176. Kaderitė janė njė grupacion i devijuar i cili mohon Kaderin. Shumica e dijetarėve, ithtarėt e kėtij drejtimi nuk i konsiderojnė fare prej muslimanėve, sepse bidati i tyre ėshtė bėrė shkas qė ata tė binė nė pabesim (sh. a).
    177. Pak mė lartė thamė se Imam Maliku i pėrket grupit tė dijetarėve tė cilėt nuk e kanė pranuar hadithin e bidatēiut nė kurrfarė mėnyre, por transmetohet nga ai se ka lejuar tė transmetohet edhe nga bidatēiu jothirrės nė bidat siē tha Ibn Tejmije, dhe siē e pohon Mual-limiu nė “Tenkil 1/231”. Ibn Abdul-Berri nė “Xhamiu Bejanul-Ilm fq:348” transmeton se Imam Maliku ka thėnė:”Dituria nuk mirret nga katėr persona: mendjelehti qė shfaqė mendjelehtėsine e tij, dhe bidatēiu i cili thėrret nė bidat……. . ”. [Me fjalėn “Dituria” pėrveē dijes, ėshtė pėr qėllim edhe transmetimi i hadithit, pėrndryshe nė lidhje me marrjen e dijes nga bidatēinjėt, Selefi kanė qenė shumė kategorikė nė ndalesėn e saj, sa qė disa prej tyre kanė thėnė me Ixhma’; ashtu siē do tė shohim mė posht.
    178. “el-Kifaje”fq/121 tė Hatib Bagdadit
    179. Shiko: Sahihul-Muslim1/14; Sunenin e Darimiut 1/124 dhe”el-Kifaje” fq/121, 122.
    180. “el-Kifaje” fq/121.
    181. “Xhamiu bejanul-Ilm” fq/248
    182. “Xhamiu bejanul-Ilm” fq/246.
    183. “Sherh Usulul-I’atikad” 1/85.
    184. Nė kėtė libėr autori i saj ka mbledhur fetvatė e disa dijetarėve tė Egjiptit, Shamit, Marokut ku nė to thuhet se nuk lejohet tė merret dituria nga bidatēinjėt me Ixhma’.
    185. “El-Bidatu ve etheruha es-sejji’ fil-ummeh” fq/51.
    186. Njė dobi: nėse debatet bėhen me qėllim qė e vėrteta tė del nė shesh, atėherė ky debat ėshtė hallall, e nėse debati bėhet nga dy palė me qėllim qė njėra ta mund tjetrėn nga epshi pėr fitore, atėherė ky lloj debati ėshtė haram.
    187. Tra. Al-Axhuri nė “esh-Sheriah” fq/61 si dhe Ibn Bettah nė “el-Ibaneh el-Kubra” 2/438.
    188. Tra. Darimiu nė Sunnenin e tij 1/120, Al-Axhuri nė “esh-Sheriah”fq/56, Lalekaiu nė “Sherh” 1/134.
    189. Tra. Lalekaiu nė “Sharh” 1/133.
    190. Tra. Al-Axhuri nė “esh-Sheriah” fq/57, Lalekaiu nė “Sherh” 1/151, si dhe tė tjerėt.
    191. el-Exhuibetul-Mufide en Es’iletil-Menahixh el-Xhedide, f. 78-79, peytja nr. 39. - el-Al-lame Salih el-Feuzan bin Abdillah el-Feuzan
    192. Muttefekun alejhi, nga hadithi i transmetuar nga Ebu Seidi (radiallahu anhu).
    193. Sa e sa akuzime pėr dijetarėt tanė janė bėrė, duke thėnė se ata janė njerėz tė shtetit apo dijetarė tė periodave e lehonisė, apo se ata janė njerėz dhe gabojnė e tė tjera si kėto. Po, ata janė njerėz dhe mund tė gabojnė, por nuk ka mundėsi tė gabojnė nė ēėshtjet mė tė rėndėsishme tė popullit, duke mbetur qė kėto ēėshtje t'i zgjidhin dhe t'i kuptojnė tė paditurit, apo nxėnėsit e vegjėl tė dijes. Sa e sa akuzime e tallje pėr shejhun tonė, El Albanin kemi dėgjuar nga disa prej ihuanul muslimin, sepse sipas pretendimit tė tyre, ai i ndalonte ata nga xhihadi, madje madje i thanė edhe ēifut apo duke e akuzuar me “irxha”-i pastėr ėshtė shejh Albani nga kėto etiketime qė kėta tė gjorėt i shpifėn. Ka thėnė Imam Ahmed Ibn Hanbel (v. 241 H), rahimehullah: “Sa pėr Khauarixhėt, atėherė ata i kanė quajtur Ehlus-Suneh uel-Xhema’h si Murrxhi’a, dhe Khauarixhėt kanė gėnjyer me kėtė thėnien e tyre. Mė saktė, ata vetė janė Murrxhi’a. Ata pretendojnė se janė nė Iman dhe nė Hak, duke i pėrjashtuar pjesėn tjetėr tė njerėzve, dhe ata e shpallėn qafir ēdo njeri qė i kundėrshton ata. [ Shiko er-Risale tė el-Istakhrit, siē gjendet nė Tabakatul-Hanabileh (1/36). ]. Kur kėta e panė qė ishte e pamundur tė pėrballeshin me kėtė dijetar dhe mė fjalėt e dijetarėve tė mėdhenj tė umetit, filluan qė "sulmin" e tyre ta drejtonin nga nxėnėsit e imam Albanit (Allahu e mėshiroftė!). Duke ndjekur kėshtu tė njėjtėn metodė qė kanė ndjekur "paraardhėsit" e tyre nė kėtė "fushė" {nė tė folurit keq pėr dijetarėt). Siē kanė bėrė dhe me transmetuesin e madh tė haditheve, Ebu Hurejrėn (Allahu qoftė i kėnaqur prej tij!), me anė tė sė cilit na ka ardhur pjesa mė e madhe e haditheve. Kjo "luftė" ndaj Ebu Hurejrės (Allahu qoftė i kėnaqur prej tij!) nuk kishte qėllim tjetėr por vetėm qė tė "goditej" i Dėrguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė!). Tė njėjtėn metodė po ndjekin sot edhe kėta kur flasin keq pėr nxėnėsit e imam Albanit (Allahu e mėshiroftė!). Ata me kėtė "sulm" ndaj nxėnėsve tė imam Albanit nuk kanė qėllim tjetėr, por vetėm tė hedhin poshtė punėn e palodhshme tė kėtij dijetari tė madh nė shėrbim tė sunetit. Shejh AbdulMuhsin el-Abbadi nė botimin e dytė tė broshurės Rifkan ehli suneh bi ehli sunneh(Butėsi Ehli sunnet me Ehli sunnet)nė parathėnien e kėsaj broshure i nxit nxėnėsit e dijes tė marrin dituri nga nxėnėsat e shejh Albanit, ja edhe vet fjalėt e shejh Abbadit hafidhahullah:” "Kėshilloj gjithashtu qė tė pėrfitojnė nxėnėsit e dijes nė ēdo vend prej atyre qė janė tė zėnun me dituri (qė merren me dituri) prej Ehli Sunnetit nė atė vend si p. sh. Nxėnėsit e Shejh Albanit rahimehullah nė Jordani tė cilėt hapėn pas tij (Shejh Albanit) Qendrėn me emrin e tij (Qendra Imam Albani)". (Shiko Rifkan Ehli Sunne bi Ehli Sunne botimi i dytė 1426. h faqe 8).
    Pra, le tė kenė kujdes kėta tė humbur nga fjalėt qė thonė, sepse ndryshimi ėshtė i madh ndėrmjet dijetarėve tanė tė mėdhenj si Imam Ibn Bazi, Albani, Uthejmini, tė cilėt jetėn e tyre e kalojnė nė shėrbim tė fesė, nė shėrbim tė pėrmisimit tė gjendjes sė umetit sipas menhexhit profetik dhe ata tė cilėt i pasojnė nė kohėn tonė kėta dijetarė nė menhexhin e tyre si shejh Abbadi, Feuzani, Rebi ibn Hadi, Ali Halebi, Selim hilali, All-llahu subhanehu ve teala i ruajtė qė tė gjithė nga kurthet e tyre.
    194. "Mexhmu el fetava" (28/234).
    195. Shejhu i Islamit, Ibėn Tejmije ka pėrmendur bashkimin e muslimanėve nė kėtė gjė.
    196. Kėtu pėrfshihen edhe sufitė, pėrveē atyre tė cilėve i adresohen sufive por nė tė vėrtetė dhe nė menhexh ata nuk janė si ata, prej atyre pėr tė cilėt dijetarėt e Islamit kanė dėshmuar pėr merita, drejtudhėzim dhe kapje pėr Kuranin dhe Sunetin.
    197. Kapitulli i katėrt Instruksione ne lidhje me kriticizmin e individėve dhe grupeve-nga Shejh Rebi bin Hadi el-Madkhali
    198. mė gjėrėsisht rreth argumentimit me hadithe tė dobėta, kthejuni librit”Hadithet e dobėta nė”Rijadus Salihin” tė Imam Neveviut. . . Zejd Haziri
    199. Shih. Sahihut-Tergib fq. 32-33 nėpėrmjet, ”Hadithet e dobėta nė”Rijadus Salihin” tė Imam Neveviut. . Zejd Haziri fq. 27-28
    200. Tahrixh el-ihja, 3/75
    201. Kėto “festa” janė tė shkruajtur dhe u janė servuar popullatės tonė muslimane nėpėrmjet takvimeve qė na tregojnė kohėn e hyrjes sė vakteve tė namazit.
    202. Shukajri, Es-Sunenu ve’l-Mubtede’a fq. 143
    203. Imam Bejhaki, Ed-Da’vatu’l-Kebir, Ebu Shame el-Baisu Ala inkari’l-Bida’i ve’l-Havadithi fq. 35
    204. Suneni i Ibn Maxhes 1388, Bejhakiu, Fedailu’l-Evkat:24, Shuabul Iman 3542, Ibnu’l Xheuzi , El-İlelu’l-Mutenahije, vėll. 2 fq. 71
    205. Tahrixh-shpjegimi i shkallės sė hadithit-se a ėshtė i saktė, i dobėt, apo i shpikur.
    206. Imam Bejhakiu, Ed-Da’vatu’l-Kebir
    207. Imam Busiri age vell. 2 fq. 10
    208. Shukajri, Es-Sunenu ve’l-Mubtede’a fq. 144
    209. dmth thirrje pėr faljen e namazit te beratit
    210. Ibnul Xheuzi-el-Meuduat vėll. 2 fq. 127
    211. Iktidau’s-Siratu’l-Mustekim vėll. 2 fq. 632, 639
    212. Tartushi, El-Havadithu ve’l-Bida’u fq. 132
    213. Buhariu dhe Muslimi
    214. Sidomos pėr ata muslimanė qė janė fillestarė nė fe, si kanė mundėsi kėta fillestarė t’a kuptojnė se cila ėshtė e vėrteta, e cila ėshtė e kota, kėta shumė lehtė mund tė bien nė grackėn e tyre. Kėtė po ua them nga pėrvoja ime gjersa isha nė Turqi, kur pėr ēėshtjen e Tevvesulit mu kishte ngatėrruar koka. Sufitė argumentonin me ajetin 35 tė sures Maide” O ju qė besuat! Kini frikė All-llahun dhe kėrkoni afrim te Ai. . . ”[duke i bėrė tefsir] kinse lejohet Tevvesuli/afrimi tek All-llahu me tė vdekur, pastaj argumentonin me hadithe tė dobėta dhe tė shpifura sipas epsheve tė veta-deshti All-llahu subhanehu ve teala qė tė njoftohem me libra nga burimet e pastėrta, si p. sh libri “Tevvesuli” i shejh Albanit. Velhamdulilah.
    215. Shkėputur nga libri i shejh Albanit” Vėrejtje falėsit mos t’i shndėrrojė varret nė xhamia”shqipėroi Ahmet Xhafer Hoxha.
    216. Transmeton Taberiu dhe Dija el Makdesi nė “El Ehadith el Muhtareh” dhe tė tjerėt me zinxhirė tė vėrtetė, e ka bėrė tė mirė El Mundhirij.
    Ėshtė i nxjerr nė Silsiletu el Ehadith es-Sahihah (1620).
    217. Zingjiri i transmetimit ėshtė i saktė, Ahmedi, Ebu Daudi dhe Hakimi, hadithin e saktėsoi Albani

    Fund!
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ramazan_it : 03-02-2011 mė 09:11
    Kush nuk ėshtė robi i All-llahut, ai ėshtė robi i shejtanit.

Faqja 0 prej 2 FillimFillim 12 FunditFundit

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •