Rënia e bustit të diktatorit. Gjithshka nisi nga qyteti Studenti !!!

[TOKE GEGA]

Rënia e bustit të diktatorit. Gjithshka nisi nga qyteti Studenti, më pas thirrja e Raimonda Bulkut që protesta të shpërngulej, përballja me policinë tek RTSH dhe vërshimi nga të gjitha anët për në sheshin "Skëndërbej"


17 vjet më parë Tirana tërhiqte zvarrë "qelbësirën"

Tre ditët e grevës së urisë të studentëve kishin tensionuar situatën në Tiranë. Disa qindra mijëra vetë morën rrugën drejt Kinoklubit të Qytetit "Studenti" për të shprehur solidaritetin dhe mbështetjen e tyre për studentët grevistë. Më 20 shkurt 1991, sheshi para Kinoklubit ishte mbushur më shumë se kurrë ato ditë. Thirrjet e turmës "Studentët janë heronj", "Jemi me studentët", "Poshtë diktatura", "Enver-Hitler", si dhe do ta heqim qelbësirën, ishin një kurajo e madhe për studentët grevistë.

Nga ballkoni i godinës së konviktorëve të Gjeologjisë, oratorë të ndryshëm mbanin fjalime kundër qeverisë dhe PPSH, të cilat po flijonin studentët për emrin e një të vdekuri.

Rreth orës 12.00, aktorja e shquar Rajmonda Bulku, thërret nga ballkoni i godinës për të protestuar përpara selisë së Presidiumit të Kuvendit Popullor.

Një turmë rreth 100 mijë vetash ka lëvizur nëpërmejt rrugës së "Elbasanit". Tek Liceu njerëzve u dalin përpara rreshta policësh me skafandra dhe armë. Qentë e policisë u vërsulën njerëzve, ndërsa zbrazën kallashnikovë mbi kokat e protestuesve, të cilët qëllojnë me gur dhe sende të forta policinë dhe forcat speciale. Turma çan përpara, por tashmë në drejtim të Sheshit "Skënderbej".

Beteja e sheshit është vendimtare. Pas një përleshje mes popullit dhe forcave të Ministrisë së Brendshme busti ndjen lëkundjet e para.

Në ora 14.00, monumenti i Enver Hoxhës bie në krah të majtë të tij, pas tre-katër lëkundjesh të forta. Disa njerëz kishin punuar tek këmbët e bustit, ku ishin edhe vidat mbajtëse, ndërsa të tjerë i kishin hedhur kavon në grykë. Enveri ra dhe bashkë me të edhe miti i tij. Policë dhe qytetarë u përqafuan për disa çaste në shesh.

Atmosfera ishte mjaft e ndezur. Qindra dhe mijëra njerëz shtyheshin kush e kush të shkelte më shumë më këmbë shtatoren që nëpërkëmbej. Urrejtja ndaj diktaturës po dëshmohej mjaft qartë në ato momente. Pas rrëzimit, busti i ndarë në dy pjesë u lidh me kavo në një makinë plehrash, e cila nisi ta tërhiqte zvarrë për t'a dërguar në ambjentet e qytetit Studenti ku po vazhdonte greva e urisë së studentëve. Përgjatë gjithë rrugës njerëzit vazhdonin të pështynin dhe të shkelnin me këmbë bustin e copëtuar të diktatorit. Nëpër rrugët e Tiranës shihje njerëz të përlotur nga gëzimi, të cilëve nuk u besohej se busti i diktatorit ishte rrëzuar. Të gjithë u bashkuan në një varg të gjatë duke vazhduar ecjen në drejtim të godinës ku po zhvillohje greva e urisë së studentëve. Pikëtakimi ishte pikërsht ajo godina e studentëve të urisë. Mbi njëqind mijë njerëz në një kor gjigand thërrisnin pa pushim "e hoqëm, e hoqëm, e hoqëm qelbësirën".

[TOKE GEGA]

Reagimi i diktaturës !!!




Siç kanë shkruar publicistët "e veja e diktatorit doli nga mbledhja pas lajmit të rrëzimit të monumentit. Ajo dënoi udhëheqjen që nuk kishte përdorur forcën për të ndalur këtë veprim. Atë ditë të paktën një njeri duhej të ishte vrarë për Enverin, kishte thënë ajo, duke akuzuar se gjithçka ishte një komplot i përgatitur nga organet shtëtërore.

Menjëherë pas rrëzimit të bustit, përfaqësuesi i qeverisë, ministri i Arsimit, Skënder Gjinushi, pranoi se emri i diktatorit do të hiqej nga Universiteti. Ndërkohë u publikua një lajm i dalë nga kabineti i kryeministrit, Adil Çarçani, në të cilën thuhej: "Meqë do të riorganizohej Universiteti i Tiranës nuk do të ketë më emrin e Enver Hoxhës. Ky dekret hyn në fuqi menjëherë.

Pas humbjes së bustit, vullentarët e Enverit kërcënuan se do të marshonin në Tiranë për të rivendosur monumentin dhe se do të shpallnin kryeqytet të ri të Shqipërisë, Vlorën. Më 21 shkurt 1991, ora 11.00 nga blloku i udhëheqjes dëgjohen krisma. Ndodh një grumbullim spontan, i cili marshon drejt bllokut. Turma ndalohet nga Neritan Ceka tek Hotel "Dajti".

Në këto rrethana Ramiz Alia shpalli krijimin e Këshillit Presidencial, Adil Çarçani largohet dhe vendin e tij e zë Fatos Nano, ish-zëvendësdrejtor i Institutit të Studimeve Marksiste-Leniniste. Më 22 shkurt, gjendja acarohet më shumë, nis revolta e ushtarakëve në Akademinë e Bashkuar të Oficerëve "Enver Hoxha". Sigurimi i shtetit fillon goditjen ndaj demokratëve. Goditen shumë veprimtarë të PD në Tiranë, në Elbasan, në Korçë, Fier, Lushnjë etj. Ushtarakët shpallin një Komision Nismëtar të Lëvizjes për Mbrojtjen e Institucioneve të Popullit. Ata u lëshuan një ultimatum forcave politike për një referendum për Enverin, si dhe për zbatimin e ligjit për mbrojtjen e monumenteve dhe vënien e RTSH nën varësinë direkte të Këshillit Presidencial.

Ushtarakët kërkojnë revansh. Më 22 shkurt zhvillohet një takim mes tyre dhe politikanëve. Takimi i 22 shkurtit pati një ndeshje të ashpër mes përfaqësuesve të opozitës të kryesuar nga Abdi Baleta dhe ushtarakëve. Baleta deklaroi menjëherë se, veprimet e ushtarakëve mund të quhen grusht shteti.

Situata u tensionua pas lajmit se, ushtarakët do të vinin natën bustin e diktatorit që kishin në shkollën e tyre, në Sheshin "Skënderbej". Turma e popullit rrethoi Akademinë. Ndërkohë edhe brenda në shkollë pati përleshje mes studentëve ushtarakëve, por dhe kundër Enverit. Ushtarakët kulmin e presionit do ta arrinin kur thirrën Ramiz Alinë në Ministrinë e Brendshme. Ata i kërkuan atij llogari se, përse nuk kishte marrë masa për mbrojtjen e Enver Hoxhës. Ramizi u mbrojt duke thënë se, kishte dhënë urdhër për të qëlluar, por nuk e kishin zbatuar urdhërin".

Më 23 shkurt, Tirana gdhihet e tronditur nga përgjakja. Sipas lajmeve të kohës ka patur katër të vrarë, përfshirë një polic dhe një vajzë 12-vjeçare me emrin Olta. Ajo vdiq, duke parë televizorin në shtëpinë e saj nga një plumb qorr. Vendi po shkonte drejt katastrofës dhe dëshpërimit. Ndërsa më 6 mars, 20 mijë vetë hipën nëpër anije në Durrës dhe u nisën drejt Italisë, duke lënë pas pak shpresë për një jetë në paqë dhe qetësi.

[TOKE GEGA]

20 shkurt 1991- Rrëzimi i bustit të Enver Hoxhës, simboli i rrëzimit të një sistemi dogmatik
Fotoreporterët e parë që fiksuan rrëzimin e bustit të diktatorit


Më 20 shkurt 1991, të gjitha kanalet televizive të botës transmetuan si lajm të parë një vullkan urrejtjeje, që u zbraz mbi një statujë shtatë metra të lartë të diktatorit Enver Hoxha. Ndonëse busti i udhëheqësit komunist nuk ishte veçse një tog bronxi, i vendosur në sheshin më të madh të Tiranës, përmbysja e tij ishte simboli i rrëzimit të një sistemi dogmatik që i kishte ardhur koha të ikte. Lulëzim Lika, në atë kohë fotoreporter i Agjencisë Telegrafike Shqiptare, ishte një nga të paktët që arriti të fiksonte këtë moment historik. Fotoja e rrëzimit të bustit u transmetua nga ATSH-ja, me diçiturën "Pamje nga rrëzimi i bustit të Enver Hoxhës", paçka se, për ironi të fatit, në agjencinë e vetme të lajmeve punonte në një post drejtues nusja e djalit të Enver Hoxhës. Por do të ishte kjo foto që do t'i ndryshonte karrierën fotoreporterit Lika, sepse të nesërmen, drejtues të "Reuters" i kërkuan atij të punonte për agjencinë prestigjioze me të cilën Lika punon edhe sot.

Armando Babani, fotoreporter, kujton se në ato ditë gri e mbante aparatin gjithnjë me vete. Studentët në qytezën e tyre ishin në kulm të protestave kundër regjimit komunist. Për fat, Babani u ndodh në Sheshin "Skënderbej", në momentin e duhur. Në tarracat dhe ballkonet e ndërtesave, përbri bustit, kishin hipur qindra njerëz. Ishin disa syresh që e ngjitën Babanin në një nga ballkonet e katit të dytë, ku ai do të arrinte të fiksonte momentet historike. "Hipeni lart se është fotograf!", kujton sot Babani. "Mund të kem bërë 9-10 shkrepje dhe ishte e gjitha kjo, gati 1 sekondë e gjysmë, se më pas bustin e mbuluan njerëzit. Unë nuk e dija ç'do të ndodhte më vonë, por sot them se këto kanë qenë fotografitë e jetës sime", thotë Babani, një nga fotoreporterët më të njohur në Shqipëri. Fotografitë e Babanit u botuan në gazetën "Republika" dhe "Rilindja Demokratike", ndërsa sot fotot e Likës nga ATSH-ja, të Babanit, por edhe një fotoreporteri italian, ndodhen në të gjitha arkivat e medias në botë.

Fatmir Çepani, operator në Televizionin Shqiptar, ishte i vetmi që hodhi në celuloid këto momente historike. "Me kameran në sup, ku mbaja edhe peshën e dhjetëra njerëzve që vrojtonin mbi trupin tim, arrita të xhiroja atë që po ndodhte në shesh.

17 minuta xhirim të Fatmir Çepanit shprehin përjetimet e këtyre momenteve historike, ku mbretëronte kaotizmi, turmë e revoltuar, plumba, gurë dhe forca të blinduara të policisë.

[TOKE GEGA]

Jemi krenarë për atë monument të çmuar lirie që i dhuruam Shqipërisë !!!

Pas Lëvizjes Studentore të Dhjetorit ‘90, lëvizje që iu dha shqiptarëve pluralizmin politik, të parën parti opozitare pas gati një gjysmë shekulli diktaturë, sakrifica sublime, ngujimi i mbi 700 studentëve dhe pedagogëve të universiteteve të Shqipërisë në urinë e parë legale, pa pikë mëdyshje ka qenë e do të mbetet një margaritar krenarie në gjerdanin jo dhe aq të qëndisur të historisë tonë kombëtare.

E kam cilësuar "urinë e parë legale", pasi nëpër burgjet e diktaturës komuniste ishin mbajtur dhjetra greva urie, për një racion bukë më shumë, për një orë më shumë ajrosje, për më shumë të drejta, për më shumë liri (liri pas hekurash!), për mosshkeljen edhe të atyre ligjeve dhe rregulloreve të miratuara nga vetë xhelatët. Greva që ishin shtypur me thyerje kockash, tortura të tmerrshme dhe zgjatje dënimesh.

Ne brezi i studentëve të ’90-ës, veçanërisht ne që patëm guximin, kurajon qytetare dhe vetëdijësinë për veprimet tona, dhe u bëmë pjesë e grevës së urisë, ndjehemi krenarë për atë monument të çmuar lirie që i dhuruam Shqipërisë dhe brezave.

Ne ishim të bindur se pluralizmi politik nën hijen e busteve të diktatorit do të ishte një maskaradë alla komuniste.

Ne ishim të bindur se liritë e fituara në Dhjetor të ’90-ës ishin të cunguara, kur në shkollat tona Historia e PPSH, Materializmi Dialektik dhe krejt filozofia hoxhiste vazhdonin të ishin të pacënuara, qoftë edhe formalisht.

Kur morëm vendimin ekstrem për t’u ngujuar në uri, ishim të bindur edhe për pasojat që mund të kishim, më e fundit ndër pasojat ishte lodhja apo anemia që mund të na vinte nga mungesa e ushqimit.

Vendimi ynë për uri kishte terrorizuar gardën e vjetër të marksistëve shqiptarë, sigurimin e shtetit, njerëzit e inkriminuar të sistemit që po jepte shpirt. Ata kishin menduar se mbaruan punë me ne në dhjetor. Tani i kishim cënuar në palcë, po tentonim t’iu shembnim idhujt, mitet, simbolet mbi të cilat kishin ndërtuar diktaturën.

Kush prej nesh nuk e mban mend thashethemnajën e orëve të natës: tani do të sjellin qentë e policisë, tani do të vijnë "Ifa"-t që për destinacion kishin Malin me Gropa. Legjenda e Malit me Gropa tingëllon e gjallë edhe sot në veshët dhe memorien tonë. Kanë qenë momente ku përzihej heroizmi dhe frika në mënyrën më tragjikomike. Ndjeheshim edhe heronj dhe të tillë ishim, pasi në mbështetjen tonë kishte dalë e gjithë Tirana. Por edhe viktima se mund të shkonim si i thonë shprehjes "si qeni në rrush". Partia që kishim themeluar vetëm më pak se dy muaj më parë, kishte marrë një vendim kryesie me shumicë të thjeshtë për të mos e mbështetur grevën tonë. Preteksti, ndikimi negativ që mund të kishte greva në rezultatin e zgjedhjeve të 31 marsit. Azem Hajdari ishte i pari që e shkeli atë vendim absurd të diktuar nga segmentet që Ramiz Alia kishte instaluar në PD. Më pas, Dr.Berisha që kishte edhe të bijën të ngujuar në grevë më pas të gjithë …..e gjithë Tirana, e gjithë Shqipëria…

Greva jonë na bën të ndihemi krenarë për faktin se në të morën pjesë studentë nga të gjitha qendrat studentore të vendit: nga Universiteti i Tiranës, Bujqësori, Elbasani, Gjirokastra, Shkodra e Korça. Ajo, klikën e vjetër, ishte një grevë kombëtare.

Ne ndihemi krenarë edhe për një motiv tjetër, se greva e urisë së 20 shkurtit ‘91 është e papërsëritshme në historinë e këtyre 17 viteve, sepse: realizoi dhe i tejkaloi kërkesat dhe qëllimet për të cilat kishte nisur. Kërkesa bazë, heqja e emrit të diktatorit Universitetit të Tiranës, u tejrealizua. Jo emër, por bustet e diktatorit u hoqën nga të gjitha sheshet e Shqipërisë. Hija e tyre e frikshme iu lëshoi vendin rrezeve të lirisë dhe demokracisë.

Greva pati mbështetjen më të madhe qytetare dhe intelektuale, ndër të gjitha të tjerat që u bënë më pas.

Shqiptarët u janë mirënjohës studentëve dhe pedagogëve që çmitizuan vendin më të indoktrinuar në Lindjen komuniste nga mitet dhe simbolet e diktaturës hoxhiste.

Është pak të themi që të njëjtën mirënjohje nuk na e ka rezervuar klasa politike që ka drejtuar vendin në këto 17 vite të pluripartitizmit në vend.

Shumica e brezit tonë, këtë mirënjohje, mbështetje dhe përkrahje nuk e ka kërkuar dhe as e kërkon nga opozita e sotme, trashëgimtare me hipotekë e Partisë së Punës, por nga mazhoranca e sotme, sidomos nga Partia Demokratike, të cilën më së paku e kemi themeluar në ’90-ën dhe e kemi mbështetur në shumicë këto 17 vite.

[Jack Watson]

Zmadhoje edhe pak shkrimin se nuk shohim nga syte.

[TOKE GEGA]

Rrëzimi i busteve dhe pavarësia e Kosovës

ALTIN QOSHJA
20/02/2008 Megjithëse kanë kaluar 17 vjet nga 20 shkurti i vitit 1991, kjo është një datë që tashmë ka mbetur në memorien e shqiptarëve. Pak kush mund të ketë harruar se 17 vjet më parë me mijëra qytetarë të Tiranës, studentë, punëtorë, intelektualë, të moshuar, ndërmorën aktin e rrëzimit të busteve të diktatorëve. 20 shkurti i 1991 realisht mund të konsiderohet si ndarja përfundimtare e shqiptarëve nga diktatura, çlirimi i tyre nga një regjim që nuk mund të krahasohej me asnjë prej sistemeve komuniste në Evropë dhe më gjerë. Pak rëndësi ka nëse kjo ditë është e shënuar në kalendar si datë e rëndësishme. Ajo tashmë ka hyrë në histori, ashtu sikundër janë në librin e historisë edhe data të tjera të rëndësishme për kombin shqiptar. Shqiptarët, 17 vjet më parë i dhanë goditjen vdekjeprurëse një sistemi 50-vjeçar që i kishte ndarë nga Evropa, që i kishte vrarë dhe persekutuar, që i kishte kthyer në skllevër të shekullit të 20, megjithëse sistemi skllavopronar kishte shekuj që ishte shkatërruar.

Sot pas 17 vjetësh, të gjithë ne ndjehemi krenarë. Krenarë sepse treguam se nuk i durojmë dot bustet, treguam se bustet i përkasin të shkuarës dhe e shkuara nuk ka asnjë gjë të përbashkët me ne. Sot ndoshta, 20 shkurti i 1991-it nuk festohet me bujë, me zhurmë, por çdo ditë të vitit, gjithkush që kalon në sheshin “Skëndërbej” në Tiranë apo në sheshet kryesore të qyteteve të vendit ndjehet më i çliruar. Më i çliruar sepse nuk janë më bustet që kishin verbuar një popull të tërë, nuk janë më bustet që pak e nga pak na zinin frymën, nuk janë më simbolet e diktatorëve.

Por ky 20 shkurt ka një tjetër rëndësi. Sot, 17 vjet pas rrëzimit të busteve ne kemi Kosovën e pavarur dhe në këtë 17 vjetor të rrëzimit të busteve ne duhet të ndjehemi edhe më të gëzuar, edhe më krenarë. Të gëzuar sepse plot 17 vjet më parë, Shqipëria do të deklarohej për njohjen e pavarësisë së Kosovës. Ëndrra e qindra mijëra shqiptarëve tashmë është realitet. Është një ëndërr që rrallëherë plotësohet, është një moment kur e pamundura jetësohet dhe kur të gjithë ne, të gjithë shqiptarët marrin frymë më lirisht.

Dikush mund të pyes se çlidhje mund të ketë rrëzimi i simboleve të diktaturës me pavarësinë e Kosovës? Lidhja është e qartë: Ata që 17 vjet më parë dolën hapur kundër diktaturës dhe e finalizuan me rrëzimin e busteve, ishin të parët që artikuluan hapur, me dokumente dhe shkresa, me rezoluta dhe deklarata, njohjen e pavarësisë së Kosovës. Ishte Partia Demokratike që në programin e saj të parë, që në krijimin e saj, përfshiu njohjen e pavarësisë së Kosovës. Ishin qindra mijëra studentë, punëtorë, intelektualë, të rinj, të reja dhe të moshuar që i dhanë frymë dhe jetë dokumentit që kërkonte njohjen e pavarësisë.

17 vjet më parë, shqiptarët (kush më shpejt dhe kush më vonë) treguan se nuk mund të mbanin më statuja diktatorësh si simbole të tyre. Sot pas 17 vjetësh ne nuk kemi simbole-statujash. Sot pas 17 vjetësh ne kemi Kosovën e pavarur dhe një të ardhme të sigurt. Një të ardhme pranë familjes së madhe evropiane, një të ardhme mes kombeve të qytetëruara. Qytetërimi fitoi. Për shqiptarët e Shqipërisë ai kishte fituar që 17 vjet më parë. Por sot ka fituar edhe në Kosovë. Tashmë shkurti duhet të cilësohet nga të gjithë shqiptarët si muaji i fitores. I fitores për Kosovën e Pavarur, i fitores për rrëzimin e simboleve të busteve.

[Darius]

O toke Gega na terbove me keto germa dhe ngjyra qe perdor komplet pa vend. Po te bej nje paralajmerim: ose thirri mendjes dhe mos posto me keshtu ose mos shkruaj fare se asnje nga smod apo mod ska kohe te merret me rregullimin e shkrimeve te tua. Zgjidhja me e mire eshte fshirja fare e tyre.

[RaPSouL]

20 shkurti i vitit 1991 ka hyre ne kujtesen historike si dita kur u permbys monumenti i diktatorit ne qender te kryeqytetit. Ngjarjet qe e paraprine dhe momentet qe shenuan ndarjen me te kaluaren

Ndersa ne dhjetor te vitit 1991 ne Shqiperi u sanksionua pluralizmi politik, ne qender te kryeqytetit, me nje lartesi prej afro 7 metrash, e derdhur ne bronz, shtatorja e Enver Hoxhes ishte ende ne kembe. Per shume nga viktimat e komunizmit, monumenti i diktatorit ishte nje fyerje per Tiranen, ndersa per nostalgjiket, ai perfaqesonte shpresen e fundit per te rikthyer sistemin e vjeter. Byroja Politike e perbere kryesisht nga nomenklatura e vjeter e regjimit, kishte nxjerre nje urdher per te mbrojtur me cdo kusht monumentet e “babait shpirteror”, duke autorizuar deri edhe perdorimin e armeve te zjarrit per te mbrojtur bustet e njeriut, qe, per me se 40 vjet, udhehoqi vendin me dore te hekurt. Dekreti numer 7459 “Per respektimin dhe mbrojtjen e monumenteve” u firmos me 22 janar te vitit 1991 nga Presidenti i fundit komunist Ramiz Alia.

Per te gjithe ishte e qarte se dekreti i Alise kishte per qellim mbrojtjen e busteve te Enver Hoxhes, te cilet ndodheshin pothuajse ne cdo cep te Shqiperise, te Stalinit apo te klasikeve te tjere te marksizmit. Ndonese akte vandaliste te pakontrolluara ishin verifikuar ndaj ndonje monumenti qe nuk i perkiste periudhes komuniste, kuptohej se ato nuk kishin synim te perbaltnin figurat e kombit. Nese dikush mund te ngaterronte Leninin me Jeronim de Raden apo Stalinin me Luigj Gurakuqin, kjo vinte nga injoranca apo urrejtja per gjithcka te ngritur ne “epoken e kuqe”.

Levizja antikomuniste e dhjetorit te vitit 1990 dukej sikur i kishte rene paksa vrulli, derisa nje iniciative e studenteve te Universitetit te Tiranes rindezi atmosferen. Me 18 shkurt te vitit 1991 disa prej tyre hyne ne greven e urise, duke kerkuar, ne kuader te depolitizimit, heqjen e emrit te diktatorit nga tempulli i dijes. Komisioni i greves, i perbere nga Arben Lika, Arian Manahasa, Blendi Gonxhe, Mesila Dode, Ndue Lugja, Ilir Dizdari dhe Ridvan Peshkepia kerkoi vec te tjerave anulimin e dekretit famekeq qe mbronte monumentet e diktatorit dhe lirimin e te burgosurve te fundit te ndergjegjes qe mbaheshin ende ne birucat e Spacit, Burrelit e Qafe-Barit.

Greva filloi ne mjediset e kinoteatrit te Qytetit Studenti. Sipas te dhenave te kohes, ne salle u ngujuar 723 studente e pedagoge, ndersa dera u mbyll me celes. Emrat e tyre, nuk dihet per c’arsye, nuk jane bere kurre publike. Shume studente te tjere shprehen deshiren te bashkoheshin me grevistet, por Komisioni nuk lejoi askend te hynte ne salle. Nje grup perfaqesuesish te Komitetit per Mbrojtjen e te Drejtave te Njeriut vizituan grevistet, duke bere disa foto. Imazhet e djemve dhe vajzave te mbeshtjelle me batanije dhe me shami ne koke shetiten boten. Nderkaq drejtuesit e opozites kishin firmosur me Ramiz Aline paktin e stabilitetit per shmangien e grevave dhe trazirave popullore deri ne zgjedhjet e ardhshme. Kjo pengonte udheheqesit e rinj te opozites per t’u bashkuar zyrtarisht me nje greve te shpallur “te jashteligjshme” nga qeveria shqiptare, e kryesuar nga Adil Carcani.

Shqiperia vertet rrezikohej nga nje lufte civile. Nje shoqate me emrin “vullnetaret e Enverit” kishte filluar te vringellonte armet, duke deklaruar se “Enveri duhej mbrojtur, qofte edhe me gjak”. Njerez te armatosur te ekstremit te majte apo te djathte shikoheshin perdite ne rruget e Tiranes dhe qyteteve te tjera shqiptare. Ne disa rrethe te jugut, nostalgjiket kishin arritur deri ne forma organizimi te njesive te armatosura, te cilat kercenonin kryeqytetin. Ne te vertete, pas renies se monumentit te Enver Hoxhes, ne qender te Tiranes, perleshje te armatosura do te verifikoheshin ne Shkollen e Bashkuar te Oficereve.

Me daten 20 shkurt, perpjekjet e pushtetit per te thyer rezistencen e studenteve kishin deshtuar. Me gjithe problemet shendetesore qe filluan te evidentoheshin, grevistet ishin te vendosur per te mos u terhequr. Jo vetem kaq. Sindikata e Pavarur e Shqiperise kishte kercenuar me nje greve te pergjithshme, e cila mund te paralizonte gjithe vendin. Mijera qytetare te Tiranes dhe te rretheve te aferta mberrinin cdo dite ne Qytetin Studenti, duke inkurajuar grevistet dhe duke organizuar demonstrata me pjesemarrje gjithnje e me masive. Ne keto kushte, pakti i stabilitetit mes qeverise dhe opozites dukej teper i brishte per te perballuar nje levizje te tille popullore dhe shume prej politikaneve te rinj filluan te benin levizje individuale, duke u rreshtuar perkrah te ngujuarve. Turma fryhej ore e minute, derisa rreth mesdites filloi te drejtohej per ne qender te kryeqytetit.

Populli i kryeqytetit theu me lehtesi barrikadat policore te vendosura ne rrugen e Elbasanit, te Liceu Artistik, si dhe gjate bulevardit kryesor, duke u derdhur ne sheshin “Skenderbej”. Nje numer i madh policesh, te pajisur me shkopinj gome, mburoja e skafandra dhe qen kufiri ishte vene ne mbrojtje te statujes prej bronzi. Policia tentoi te reagonte, duke bere te terhiqeshin demonstruesit e pare, por pas tyre turma rritej gjithnje e me shume. Ne keto kushte policia u detyrua te terhiqet dhe te lere Enverin te vetem perballe popullit te tij. Per minuta te tera turma u perpoq te rrezonte masivin e bronzte, derisa ne ndihme erdhi nje autovinc, tip “Saurel”.

Ne kujtesen historike te shqiptareve do te mbeten te ngulitura momentet kur shtatorja e diktatorit filloi te lekundej, derisa ra e u zhduk mes turmes. Te ekzaltuar, demonstruesit i hodhen diktatorit kalon e celikte rreth fytit dhe e terhoqen zvarre monumentin pergjate rrugeve kryesore te kryeqytetit, duke e sjelle ne Qytetin Studenti. Perpara kinoteatrit ku ishin ngujuar studentet, turma u ndal, si te sillte nje trofe lufte. I poshteruar nga mijera njerez, monumenti i Enverit filloi te copetohej ne pjese. Ishte ndarja nga miti i ngritur per me shume se pese dekada.

Fotoja qe ndryshoi karrieren

Lulezim Lika, ne ate kohe fotoreporter i Agjencise Telegrafike Shqiptare, ishte nje nga te paktet qe arriti te fiksonte kete moment historik. Fotoja e rrezimit te bustit u transmetua nga ATSH-ja, me dicituren “Pamje nga rrezimi i bustit te Enver Hoxhes", packa se per ironi te fatit ne Agjencine e vetme te lajmeve, punonte ne nje post drejtues, nusja e djalit te Enver Hoxhes. Por do te ishte kjo foto, qe do t'i ndryshonte karrieren fotoreporterit Lika, sepse te nesermen drejtues te Reuters i kerkuan atij te punonte per agjencine prestigjioze, me te cilen Lika punon edhe sot.



10 shkrepjet e sekondes historike

Armando Babani, fotoreporter, kujton se ne ato dite gri, e mbante aparatin gjithnje me vete. Per fat, Babani u ndodh ne sheshin “Skenderbej” ne momentin e duhur. Ne tarracat dhe ballkonet e ndertesave perbri bustit, kishin hipur qindra njerez . Ishin disa syresh, qe e ngjiten Babanin ne nje nga ballkonet e katit te dyte, ku ai do te arrinte te fiksonte momentet historike. “Hipeni lart, se eshte fotograf”, kujton Babani. Mund te kem bere 9-10 shkrepje dhe ishte e gjitha kjo, gati 1 sekonde e gjysme, se me pas bustin e mbuluan njerezit. Une nuk e dija c’do te ndodhte me vone, por sot them se keto kane qene fotografite e jetes sime”. Fotografite e Babanit u botuan ne gazeten “Republika” dhe “Rilindja Demokratike”, ndersa sot fotot e Likes nga ATSH-ja, te Babanit, por edhe nje fotoreporteri italian, ndodhen ne te gjitha arkivat e medias ne bote.

Operatori

Xhirimet e vetme te asaj dite

Fatmir Cepani, operator ne Televizionin Shqiptar, ishte i vetmi qe hodhi ne celuloid keto momente historike.”Me kameren ne sup, ku mbaja edhe peshen e dhjetera njerezve qe vrojtonin mbi trupin tim, arrita te xhiroja ate qe po ndodhte ne shesh”, thote ai. 17 minuta xhirim te Fatmir Cepanit, shprehin perjetimet e ketyre momenteve historike, ku mbreteronte kaotizmi, turme e revoltuar, plumba, gure dhe forca te blinduara te policise.

[xhori]

Reagimi i diktaturës !!!

Pas humbjes së bustit, vullentarët e Enverit kërcënuan se do të marshonin në Tiranë për të rivendosur monumentin dhe se do të shpallnin kryeqytet të ri të Shqipërisë, Vlorën.
[/COLOR][/SIZE]

duhet te kalonin 17 vjet qe te mesoja edhe kete gje qe nuk e kisha degjuar kurre ndonjehere

[Darius]

Ai eshte nje fakt i njohur. Reagime ka patur nga zonat e Jugut si dhe ne vete Shkollen e Bashkuar te Oficereve ne Tirane. Ai ka qene dhe momenti i krijimit te Vullnetareve te Enverit. Xhori duhet te jesh e re/i ri ne moshe