Nivelim nga poshtë (Mbi albanologjine, nga A. Vehbiu)

[D@mian]

Nivelim nga poshtë

Nga Ardian Vehbiu
Shekulli

Debati i tanishëm për varrimin administrativ të albanologjisë në Shqipëri i ngjan diskutimit të mjekëve rreth kufomës në morg, sepse vlen për të shpjeguar shkaqet e vdekjes, jo për të shpëtuar të sëmurin. Çka shqetëson në përmbajtjen e këtij debati nuk është aq cilësia e prurjeve dhe e konstatimeve, sa zbrazëtia që duket të ketë lënë pas shkrirja e instituteve akademike albanologjike; pikërisht në një moment delikat për kombin, kur kultura dhe shoqëria po ndiejnë nevojë të madhe për ta përvetësuar shkencërisht historinë e popullit, gjuhës, kulturës dhe trojeve banuar nga shqiptarët.

Kritikat e rënda albanologjisë shqiptare i kanë mbërritur nga disa drejtime. Është thënë se albanologjia ka ardhur duke u sunduar nga mefshtësia dhe mediokriteti; se u është bindur verbërisht politikave totalitare në lëmë të dijes; se u është shmangur temave madhore të autoktonisë e të etnogjenezës shqiptare, të prejardhjes e parahistorisë së gjuhës shqipe; se u është nënshtruar shkollave të ndryshme antishqiptare të dijes; se ka bërë politikën e “armiqve të kombit”, e kështu me radhë. Nga ana tjetër, ndonjë kritik nuk ka ngurruar të vërë në diskutim edhe vetë logjikën e ekzistencës së një disipline të veçantë të studimeve shqiptare. Në “Panorama,” Adri Nurellari shkon deri atje sa të dalë me tezën se “(n)ë kushtet kur vendi ishte krejtësisht i izoluar dhe nën kërcënimin e vazhdueshëm qoftë të armikut të jashtëm, dhe qoftë të armikut të brendshëm, regjimi e shikonte të volitshme që të improvizonte një shkencë safi shqiptare të quajtur albanologji, si për të certifikuar e legjitimuar shkencërisht atë që regjimi kishte shkaktuar politikisht.” (Këtu dhe më poshtë theksimi është imi, AV).

Në të vërtetë, albanologjia u përftua si disiplinë e dijes, në një kohë kur Shqipëria ende nuk ekzistonte si shtet i pavarur; falë përpjekjeve të dijetarëve nga shumë universitete të Evropës, të cilët nisën t’i qasen problemit shqiptar në mënyrë të shumanshme, duke ndërthurur e sintetizuar në një përpjekje të vetme gjuhësinë historike, historiografinë, etnografinë, arkeologjinë, filologjinë, arkivistikën dhe antropologjinë fizike e kulturore. Nuk është e tepruar të pohohet se albanologjia, sidomos e shkollës historike gjermane, ishte një nga mamitë e Shqipërisë së 1912-ës. Edhe vepra e Eqrem Çabejt, më i shquari albanolog shqiptar, dëshmon se çfarë i solli dijes kjo metodë shumëdisiplinore qëmtimi.

Sikur regjimi komunist të mos kishte përndjekur e shurdhuar shumë dijetarë që kishin filluar të shquheshin në vitet 1930, ndoshta arritjet e albanologjisë shqiptare do të kishin qenë edhe më të mëdha. Nga ana tjetër, e me ripërtëritjen e kombëtarizmit pas vitit 1968-të, morën hov edhe përpjekjet për t’i vënë kërkimet albanologjike drejtpërdrejt në shërbim të politikave kulturore të regjimit. Megjithatë, është meritë e pamohueshme e Akademisë së Shkencave, të krijuar në vitin 1972, që u bëri dot ballë trysnive dhe ftesave për aventurë, si ato për nxitjen artificiale të studimeve pellazge ose etruske. Nëse edhe sot e kësaj dite dijes dhe kulturës shqiptare nuk i mungojnë hipotezat dhe teoritë shkencërisht solide e të mbështetura për etnogjenezën shqiptare, prejardhjen e gjuhës shqipe, vendin e saj në familjen indo-evropiane; ose historinë e popullit shqiptar; ose kulturën materiale dhe folklorin, për këtë mirënjohja duhet t’i shkojë edhe përpjekjeve të mëdha sistematizuese, ose drejtpërdrejt kërkimore, të Akademisë së Shkencave.

Të kritikosh sot studimet albanologjike në Shqipëri, pse i janë shmangur kësaj apo asaj teme “madhore”, ose pse nuk kanë arritur të vërtetojnë këtë apo atë hipotezë historike, do të thotë të mos kuptosh asfare si i qaset së vërtetës dija; ose të kujtosh se kjo dije i vlen shoqërisë vetëm si instrument ideologjik, për të arritur qëllime dhe objektiva që me të vërtetën nuk kanë të bëjnë. Akademia e atëhershme, e udhëhequr nga Aleks Buda, tregoi integritet të madh kur nuk ua vuri shumë veshin thirrjeve të Enver Hoxhës për të hulumtuar “rrënjët pellazgjike” të shqipes e të shqiptarëve; sepse studimet pellazge, në atë masë që shtjellohen me metoda shkencore, i përkasin më shumë helenistikës se albanologjisë; dhe sidomos sepse kur vjen puna për gjuhën, historinë dhe kulturën e shqiptarëve, hulumtimet gjithnjë janë të detyruara të nisen nga e njohura drejt së panjohurës, duke i rindërtuar hap pas hapi periudhat përndryshe të pa dokumentuara të së shkuarës kombëtare.

Kush ngrihet të denoncojë tani albanologjinë shqiptare për mungesë “guximi” shkencor, ndoshta përnjëmend kujton se dijes mund t’ia imponosh autoritarisht jo vetëm objektet e kërkimit, por edhe rezultatet; thua se është fjala për të bërë këpucë me porosi, ose për të prerë kostume te rrobaqepësi. Në këtë pikë, akuzat se Akademia e Shkencave “dogji në altarin e turpit testamentet më të shenjta të Rilindjes” i përkasin së njëjtës mendësie brutalisht pragmatike si edhe propozimi i Adri Nurellarit, për t’i komisionuar studimet shqiptare me tendera publikë sipas nevojës: “Nëse me të vërtetë shteti do të donte që të nxiste kërkimet për probleme shqiptare,” shkruan ky autor në artikullin e lartcituar, “fare mirë mund të komisionojë kërkime shkencore, nëpërmjet shpalljes të garave në nivel kombëtar e ndërkombëtar, duke ftuar institucionet kërkimore apo akademike më në zë në botë për t’u angazhuar. Ashtu sikurse kemi hequr dorë që të prodhojmë vetë televizorë “Lura” e “Adriatiku” në Durrës, sepse ato që blejmë nga “Philips” apo “Samsung” na leverdisin më mirë, po kështu kërkimet shkencore për Shqipërinë të realizuara nga akademikë të huaj mund të jenë shumë më cilësore dhe të leverdishme për vendin tonë se mbajtja e një qendre permanente për kërkime shkencore për problemet shqiptare.”

Mirëpo albanologjia gjithnjë e ka mbajtur e do ta mbajë njërën këmbë në shkencë dhe tjetrën në kulturë; dhe kur vjen puna për studimet shqiptare, prurjet e vyera studiuesve të huaj nuk mund të zëvendësojnë as të konkurrojnë me prurjet e studiuesve vendas; siç mund të duket menjëherë, po të krahasohen dy studiues të ngjashëm për nga metoda, si Jokli dhe Çabej. Për më tepër, Nurellari duket se u vesh produkteve të kërkimit shkencor atribute produktesh teknologjike-utilitare, nëse vërtet shpreson se përvetësimi i historisë mund të blihet në treg si të ishte vlerë përdorimi; edhe pse ngatërresa më e madhe këtu, e më e palejueshmja, është midis dijes si qasje e çinteresuar ndaj së vërtetës, dhe përdorimit të kësaj dijeje nga ideologjitë.

Zelli plebeas për ta zhbërë albanologjinë si veprimtari të bashkërenduar në kulturën shqiptare përkon me një shtim marramendës të sharlatanëve e të sharlatanizmit në dijen e sotme historike në Shqipëri, siç e vë re mirë Monika Stafa në një artikull tani së fundi në gazetën “Shqip”. Ky është po ai sharlatanizëm që deri dje vërtitej vjedhurazi në skutat më anonime të forumeve shqiptare në Internet, e që herë-herë nxirrte krye në ndonjë broshurë të vogël provinciale e të vetëfinancuar nga autori; por që tani kërkon të përfitojë nga zbythja e papërballueshme e autoritetit dhe qendërzimit në dije, për ta kapur edhe Bastijën e fundit që i ka mbetur - ligjërimin historik publik, të cilin kërkon ta riderdhë në trajta rrëfenjash fund e krye mitike, në shërbim të kombëtarizmit të skajshëm. Edhe sa kohë do të duhet ende të kalojë, para se nxënësve t’u jepen në dorë tekste ku etruskët, pellazgët, trojanët, spartanët, egjiptianët e lashtë, indo-evropianët, madje krejt njerëzimi që nga Adami dhe Eva, të shpjegohen nëpërmjet shqipes e shqiptarëve? Kush do t’i pengojë sharlatanët në punën e tyre kaq ngazëllimtare, për t’i shpërfillur e shkëputur lidhjet midis së vërtetës historike dhe vetëdijes kombëtare shqiptare? Tregu?

Diskutimi nëse ideologjia dhe miti kombëtarist e afrojnë apo e largojnë shqiptarin nga popujt e tjerë e nga kultura evropiane nuk i përket hapësirës së këtij artikulli; por të paktën deri dje, gjuhëtarët, historianët, etnologët, arkeologët dhe filologët e institucioneve akademike shqiptare mund të krenoheshin se, me gjithë trysnitë nga autoritetet politike totalitare, ia kishin dalë ta mbanin albanologjinë në shinat e dijes bashkëkohore; në kuptimin që Eqrem Çabej, Shaban Demiraj, Idriz Ajeti, Frano Prendi, Kristo Frashëri, Hasan Ceka, Selami Pulaha - sa për të përmendur pak emra - do të dëgjoheshin me nderim e respekt të madh në të gjitha forumet e kongreset ndërkombëtare; si autoritete të mirëfillta në fushat e tyre, prodhues dinjitozë të dijes dhe ndriçues të mendjeve. Po e përfytyroni dot ç’mund të ndodhte sot, sikur të përfaqësoheshim në kongres të egjiptologëve me dikë nga sharlatanët, që të referonte se “Thoti fliste shqip”? Edhe pse administrativisht pjellë e vizionit totalitar për dijen, Akademia e Shkencave arriti ta mbajë albanologjinë shqiptare larg teprimeve e mashtrimeve karakteristike të akademive në vende të tjera të Ballkanit - mjaft të kujtoj këtu elaboratet pseudo-historike, promemoriet dhe mitet e kultivuara nga Akademia në Beograd, për të përligjur primatin serb në Kosovë. Po kush vallë do ta mbrojë sot kulturën dhe shkollën shqiptare nga interpretimet agresive e halucinante të etruskologëve, pellazgologëve dhe ëndërrshpjeguesve të tjerë; ose nga përmbytja prej gjirizeve populiste të Internetit?
Albanologjia në Shqipëri kish filluar të jepte shpirt që para 1990-ës, për shkak se i mungonin albanologët; totalitarizmi vërtet arriti t’i shtrydhë dijetarët që kish trashëguar prej sistemit tjetër, por cilësinë e punës së tyre kërkimore nuk e riprodhoi dot. Gjendja e mjerueshme e dijes sot në Shqipëri i ka rrënjët në periudhën kur regjimi totalitar përnjëmend kujtonte se studimet akademike do t’i mbante në këmbë e do t’i çonte përpara duke zbatuar vijën e masave e duke burokratizuar kualifikimin shkencor, deri atje sa të mos mbetej mësues fshati pa mbrojtur disertacionin. Për fat të keq, edhe shkrirja e tanishme e instituteve të Akademisë, si institute të pavarura, i shërben po atij nivelimi nga poshtë, ose “demokratizimi”, që dje bëhej në emër të Marksit, sot në emër të Adam Smithit. Është recetë e garantuar, për ta mbajtur kulturën shqiptare të ngujuar në skajet më të humbura e të harruara të provincës evropiane; për çka nuk kemi arsye të ngazëllehemi

[Darius]

Akademia e atëhershme, e udhëhequr nga Aleks Buda, tregoi integritet të madh kur nuk ua vuri shumë veshin thirrjeve të Enver Hoxhës për të hulumtuar “rrënjët pellazgjike” të shqipes e të shqiptarëve; sepse studimet pellazge, në atë masë që shtjellohen me metoda shkencore, i përkasin më shumë helenistikës se albanologjisë; dhe sidomos sepse kur vjen puna për gjuhën, historinë dhe kulturën e shqiptarëve, hulumtimet gjithnjë janë të detyruara të nisen nga e njohura drejt së panjohurës, duke i rindërtuar hap pas hapi periudhat përndryshe të pa dokumentuara të së shkuarës kombëtare.

Si nuk u sosen njehere vullnetaret dhe palacot. Kemi ditur te prodhojme koka te medha si komb por fatkeqesisht dhe palaco te medhenj
Vehbillari e paska nxjerre koken edhe njehere fuqishem per pseudoshkencen dhe pseudohistorine qe po krijohet per shqiptaret dhe historine e tyre. Tempizem perfekt. I lexoj gjithmone verejtje ketij miku po asnjehere ndonje studim apo ta shikoj te jete ulur dhe te kete studiuar Piliken, Falaskin, Kolen, Catapanon etj dhe te japi nje mendim konkret se cfare mendon per konkluzionet e tyre. Se kuptoj pse merret gjithmone me shkrimet e forumeve ( a thua valle qe e Shqiperi te jete katandisur puna akademike kaq poshte sa te ndertohet me shembuj forumesh?) Kaq shume e shqeteson Vehbin ajo qe shkruhet ne forum ndersa nga ana tjeter nuk jep asnje argument per maskaraden e tij te vazhdueshme qe e ngjyros pa kursim me bardh e blu?

p.s. Me vjen mire qe forumi jone (njeri prej tyre) ndiqet me kaq vemendje nga Vehbija me shoke... Paska tema ketu qe ngjallkan shqetesim dhe paskan prekur disa tela me zarar.

[Dita]

E kam lexuar kete artikull para disa ditesh dhe do te deshiroja te lexoja nje pergjigje me argumenta shkencore, sic z.Vehbiu mendon se i ka sjelle. Une nuk i njoh metodat e kerkimit dhe argumentimit ne gjuhesi, ndaj s'kam asnje lloj kompetence te flas per kete. Gjithsesi Darius, ti e kolege te tu ketu a jeni ne gjendje ta pergatisni nje pergjigje bazuar mbi ata libra, te cilet ti i cek ne postimin tend te mesiperm, e te tjere qe do dini ju me mire? Nese po, atehere mos e lini me postim forumi, por dilni dhe ju me nje shkrim qe shkon dhe ne syte e njerezve qe s'kane qasje ne internet.

Nje nga problemet ne qendrimin e z.Vehbiu ndaj internetisteve ka mundesi te jete i lidhur me ate qe ai eshte nje njeri qe shkruan me emer me mbiemer, nderkohe qe ne shumicen e forumeve ne internet, ku e shajne me rrenje e me dege, ata qe e sulmojne shkruajne ne anonimitet.

[land]

Nivelim nga poshtë

Nga Ardian Vehbiu
Shekulli

Ashtu sikurse kemi hequr dorë që të prodhojmë vetë televizorë “Lura” e “Adriatiku” në Durrës, sepse ato që blejmë nga “Philips” apo “Samsung” na leverdisin më mirë, po kështu kërkimet shkencore për Shqipërinë të realizuara nga akademikë të huaj

Zelli plebeas [/B]

Krahasim idiotesh....Albanologjia nuk eshte televizor "Samsung"......megjithate ndjekim krahasimin tend.........ti nuk mund te pretendosh qe me Albanologjine te merren Koreano jugoret.......
Post scriptum.Vehbiu....te duket vetja aristokrat.....i mjeri ti......
nga nje plebe Shqiptar

[Darius]

E kam lexuar kete artikull para disa ditesh dhe do te deshiroja te lexoja nje pergjigje me argumenta shkencore, sic z.Vehbiu mendon se i ka sjelle. Une nuk i njoh metodat e kerkimit dhe argumentimit ne gjuhesi, ndaj s'kam asnje lloj kompetence te flas per kete. Gjithsesi Darius, ti e kolege te tu ketu a jeni ne gjendje ta pergatisni nje pergjigje bazuar mbi ata libra, te cilet ti i cek ne postimin tend te mesiperm, e te tjere qe do dini ju me mire? Nese po, atehere mos e lini me postim forumi, por dilni dhe ju me nje shkrim qe shkon dhe ne syte e njerezve qe s'kane qasje ne internet.

Nje nga problemet ne qendrimin e z.Vehbiu ndaj internetisteve ka mundesi te jete i lidhur me ate qe ai eshte nje njeri qe shkruan me emer me mbiemer, nderkohe qe ne shumicen e forumeve ne internet, ku e shajne me rrenje e me dege, ata qe e sulmojne shkruajne ne anonimitet.

Dita te them te drejten une kam bere gabim qe jam pergjigjur ne kete teme. Eshte mire qe disa percatje te injorohen dhe 'denohen' me mosperfillje. Ne kete forum ka kaq shume material te sjelle nga disa anetare qe me te vertete eshte nje kenaqesi te diskutosh sa nuk ka asnje kuptim apo vlere te gruposh ate qe eshte shkruar nder vite thjesht sa per ti dhene pergjigje z. Vehbija. Ai nuk kerkon pergjigje. Ai thjesht ben punen e tij ne vazhden e perpjekjeve te shumta qe behen keto kohe per te denigruar cdo gje shqiptare. E ben me me klas se te tjeret, e ben nen petkun e intelektualit dhe me nje gjuhe intelektuale. AS me shume e as me pak. Nje arsye akoma dhe me e madhe qe mos meritoje asnje pergjigje. Fakti qe ai permend temat e forumeve (qe mua me pelqen te mendoj se i referohet kryesisht temave te forumit tone) me ben te kuptoj qe dicka ka goditur aty ku dhemb dhe reagimi erdhi ne formen e shkrimit te mesiperm. Nje akademik i pretenduar nuk ma ha mendja se do gjente kohe te shfletonte faqe forumi dhe te pergatiste pergjigje fshikulluese per tema forumesh. Ne fund te fundit nje forum eshte nje vend ku sejcili shkruan ate qe mendon dhe di. Ska asnje kredencial akademik, asnje 'vlere' studimore dhe aq me pak konfirmuese apo vendosese. Pergjigja e Vehbijes thjesht sa me perforecoi mendimin qe gjithmone kam patur. Ne forumin tone jane shkruar dhe dhene informacione qe diku kane djegur shume.

[Pedro]

Krahasim idiotesh....Albanologjia nuk eshte televizor "Samsung"......megjithate ndjekim krahasimin tend.........ti nuk mund te pretendosh qe me Albanologjine te merren Koreano jugoret.......
Post scriptum.Vehbiu....te duket vetja aristokrat.....i mjeri ti......
nga nje plebe Shqiptar

Ato qe ke cituar ti nuk jane fjalet e Ardian Vehbiut, por te Adri Nurellarit, te cilat Vehbiu i ka vene ne thonjezat e citimit.Lexoje me me vemendje shkrimin.

[malo666]

jam 100% dakort me kete artikull.

[Hyllien]

As ka nevoje ti pergjigjemi ne. Zoti Ardian Vehbiu do ta marri dekoraten personalisht nga Papuliasi kur ky te vije ne Tirane per te inauguruar Universitetin HELEN(se di pse rr**** tona akoma vazhdojne ta perdorin kete term qe normalisht nuk duhet te ekzistoj me) te Tiranes. Megjithate un po e bej nje pergjigje meqe ky skuth qenka i ngarkuar te monitoroj fjalen e lire neper forume.

Do te vije dita o Ardian Vehbiu, ne mos nga "keta te forumeve anonime" nga vete Perendia ore skuth.

Pergjigjet per nivelin vasal intelektual te Ardian Vehbiut i kane mijerat e faqeve te ketij forumi, per te mos permendur libra qe i kemi permendur 1000 here. Nese Vehbiu do te kritikoje Albanologjine SHQIPTARE eshte i mirpritur, nese do qe te kufizoje Albanologjine Shqiptare te merret me historine e pasShekullit XV, si shenje e fqinjesise se "mire" ose "skllaverore" ndaj Greqise dhe Serbise, atehere me mire ta quajme Otomanologji jo Albanologji, se personalisht, nese historia jone, fillon atje ku skuthi i financuar Ardianos Vehbiu pretendon, atehere ne nuk jemi gje tjeter vecse Otoman.

Pellazget nuk i shpiku Enver Hoxha, perkundrazi, ai i ka mohuar HAPTAZI,ato rrenje, dhe ne mos haptazi dhe i ka detyruar te tjeret te fokusohen vec ne periudhen Ilire. Ky qe ben Vehbiu eshte nje mashtrim i paprecedente i rinise shqiptare, por jo neve ketu o Vehbi qe ske gjasa te matesh me ate cop shkolle qe ke. Ku ishe ti ore skuth ku Dhimitri Pilika ishte gjalle ? Ku ishe ti ore skuth me qendrim ne Itali ku Nermin Vlora ishte gjalle ? Ku je ti tani ore skuth ku Moikom Zeqo u hoq me turpin me te madh nga pozicioni qe meritonte ? Ku je ti ore skuth qe nuk i kerkove apo i kerkon debate ketyre njerezve ?

Per cfare regjimesh totalitare flet ky skuth ku ne Shqiperi nuk lejoheshe te lexoheshe asgje pervec Marksizem Leninizmit ? Keto teori tek shqiptaret e shqiperise gjeten shtepine e tyre vetem pas renies se sistemit qe bllokoi dijen te futeshe ne Shqiperi ose ja besoi ate gje vetem nje "elite te vetshpallur"(sic bene Skuthi Vehbiu tani) intelektualesh qe u ngarkuan te shkruanin historine e Shqiperise duke patur parasysh MARREDHENIET E SHKELQYERA ME JUGOSLLAVINE, MOS TRADHTIMIN E IDEALEVE RUSE TE LENINIT, DHE "DY POPUJT MIQ"(Shqiperi-GReqi) vepra e DIKTATORIT. Cfare historie mund te prodhonte ky sistem totalitar pervec se nje histori te ceket mashtrimesh ? Ky sistem nga ana tjeter ka prodhuar me mase dhe ne seri njerez si ty skuthi Vehbi, ja perse dalloheni me km larg dhe kam kohe qe flas per rrezikun tend dhe te Ardian Klosit ne shoqerine shqiptare, se shumices tjeter ti ore Aristrokrat i vetshpallur i arrin te thoji i kembes.

Pervec si ti ore skuth shkruan ne lige me sojin tend si Ardian Klosi dhe te tjere, ju nuk jeni ne gjendje te beni gje tjeter, vec te hidhni balte mbi njerez intelektualisht superior ndaj jush, se le ta themi, ky debat nuk ka te beje fare me origjinen e shqiptareve, ky debat ka te beje me interesat e juaja personale qe te merrni statuse qe nuk ju takojne, ose ne rastin me te mire, vemendjen qe nuk ju takon nder shqiptare. E vetmja menyre se si mediokret si puna juaj dhe shume plera te tjera qe qeverisin shqiperine mund te arrijne te ndihen superior eshte duke shkelur mbi varrin e figurave shpirterore shqiptare, sic behet me Avni Rustemin, Frasherit, Nolin apo dhe historianet qe sapo permenda.

Ku je ti Zoti Vehbiu ti kerkosh Belushit nje balleperballje ? E shume te tjereve qe ne ndryshim nga ty, dhe mbiemri jot, kane ruajtur dicka me teper nga fara fisnike e jona.

Pergjigje tjeter ky far e kalbur nuk meriton.