Etruskët - gjenetika zbulon misterin

[DYDRINAS]

23/07/2007 - 08:49

A është ndërtuar nga “emigrantët” e Lindjes së Mesme, qytetërimi, që u zhvillua dikur nga popujt, pasardhësit e të cilëve sot banojnë në Toskanë? Kjo pyetje është bërë që në shekullin e parë përpara Krishtit dhe ndoshta sot ka gjetur një përgjigje: falë një projekti ndërkombëtar, që merret me hartografinë gjenetike si dhe falë punës së shkencëtarëve të Universitetit të Torinos dhe të Pavias mbi genomën e mitokondritëve. Disa zbulime shkencore të kohëve të fundit na kanë sugjeruar se populli i etruskëve e ka origjinën nga Anadollia (sot gjendet në jug të Turqisë): këtë fakt e ka pohuar Alberto Pizza, profesor në Gjenetikën Njerëzore, në Universitetin e Mjekësisë dhe Kirurgjisë në Torino, pikërisht ne datën 20 të muajit që shkoi, gjatë Konferencës Evropiane mbi Gjenetikën Njerëzore 2007. Ai konfirmoi të gjitha ato zëra që kishin filluar të bëheshin gjithmonë e më këmbëngulës në forumet e rrjetit të universiteteve italiane. “Zbulimi” kishte ngjallur shumë entuziazëm në mjedisin shkencor, qoftë për metodën e përdorur (harta e genomës së mitokondritëve), qoftë edhe për faktin se ky zbulim do t’i jepte fund debatit shekullor mbi origjinën e një qytetërimi që kishte lindur 3.000 vjet më parë, në fillim të epokës së hekurit dhe që në fakt ka pasur një rol shumë të rëndësishëm në lindjen e qytetit të Romës.

Shenja e nënës

Gjatë këtij kërkimi janë vënë ballë për ballë ndryshimet gjenetike të 1.264 individëve meshkuj, të cilët ishin nga Toskana (263), nga Italia e Veriut (306), Ballkani i jugut (359), ishulli i Lemnoit (60), Sicilia dhe Sardenja (276). Në Toskanë u zgjodhën zonat e Volterës (116), Murlos (86) dhe Cesentinos (61), këto në fakt kanë qenë vende të rëndësishme të qytetërimit etrusk si dhe në të shkuarën këtu nuk ka pasur shumë emigrantë.
Në Konferencën e 2007-ës, Alberto Piazza ka përdorur rezultatet e kërkimeve, që janë edhe pjesë e një studimi shumë të madh ndërkombëtar mbi emigracionin e njerëzimit bazuar në gjenetikë. Grupi i Piazzës ka ballafaquar genomën e 1.264 individëve meshkuj të cilët nuk kishin lidhje gjaku midis tyre, ata kanë kërkuar për ndryshime dhe ngjashmëri mes tyre. 37 gjenet e ADN-së mitokondritale gjenden në mitokondrite, të organizuara në një molekulë, që gjendet në çdo qelizë në mijëra çifteve. Është një vijë transmetuese që vjen vetëm nga nëna, ku variacionet e sekuencave lindin vetëm nëpërmjet bashkimit të sekuencave të mutacioneve të reja. Kjo gjë e kthen ADN në një arkiv molekular të emigrimit të grave që i kanë transmetuar ato: numri i mutacioneve që ndan një individ nga një tjetër është një tregues i periudhës kohore që i ndan ata nga një paraardhës i përbashkët, ballafaqimi i grupeve bën të mundur rindërtimin e spostimeve të grave në kohë dhe nëpër kontinente të ndryshme. Puna e Piazzës ka evidentuar një përqindje shumë domethënëse, madje aq domethënëse saqë mund të përcaktohet si “një e vërtetë e dukshme shkencore”, ai ka gjetur shumë ngjashmëri midis toskanëve modernë dhe banorëve të ishullit të Egjeut verior, Lemno dhe të Anadollisë, rajoni jugor i Turqisë aktuale.

Nga Herodoti tek gjenetika

Në shekullin e pestë para Krishtit, Herodoti, historiani i parë i njohur, pohon në librin e tij Historitë, se etruskët kanë emigruar nga Libia (Azia e vogël perëndimore, sot Turqia jugore), për shkak të urisë që kishte rënë atje dhe erdhën në Umbria dhe në Toskanë. Versioni i Herodotit u kontestua në shekullin e I para Krishtit nga Dionis Di Alikarnas, i cili pretendonte se etruskët ishin pasardhësit e popullsisë lokale. Ky interpretim pati edhe të tjera (origjinë nordike, origjinë ballkanike etj), deri në vitin 1885, kur në Lemno u gjend një gur me dekoracione dhe të shkruara shumë të ngjashme me ato që ishin gjendur nëpër varret e etruskëve. Tregimi i Herodotit u ringjall dhe u pa me tjetër sy, por ai nuk mund të konfirmohej me siguri.
Megjithatë, gjatë viteve të fundit, kërkime të ndryshme kishin sjellë mjaft prova mbi origjinën aziatike të etruskëve: analiza e ADN-së së kockave të gjetura nëpër varre (një punë e vështirë dhe shumë komplekse”, - pohon Piazza, “që do të vazhdojë me metoda të reja”), si dhe kërkimet e ADN-së së racave së gjedhit tipik të Toskanës, janë shumë të ngjashme me atë të gjedhit që rritet në Turqi. Kjo gjë tregon se gjatë emigrimit të tyre, etruskët kanë marrë me vete edhe kafshët.

Gazeta Shqiptare

[Darius]

Bravo !

Shiko sa mire. I hoqen qafe dhe etrusket dhe i nxorren me origjine sa me larg te jete e mundur. A thua ta kete fajin eksodi i marsit valle

[DYDRINAS]

Sa mund t'ju besohet studimeve gjenetike?

[Hyj-Njeriu]

Ndonje zbulim kushedi nuk kane bere ata trimat e xha jahos...ne lemnos kane banuar pellazget qe ishin fis ilir po ashtu ne bregdetin e turqise u dynden lidet,liket e me brenda frigjet po ashtu fise ilire,keshtu qe perforcojne faktin qe etrusket ishin ilire
ose nje mix iliro-parailir...mos te harrojme qe livornon e pranojne vete italianet e kane themeluar Liburnet qe kane bere qarklundrimin e italise...

Popujt e detit jane sekreti i asaj periudhe ata sundonin mesdheun ato kohe...

[Hyllien]

Normale, si mund te jene Epirotasit dhe Etrusket nga e njejta Origjine ?
Seneca shkruan se "Asia po i kerkon", po per cilen Azi behet fjale ?

Besoj te vetmit te lumtur jane ata qe mbeshtesin teorine Hittite(dhe ata qe e mbeshtesin ket teori pa e kuptuar mire se sa e rrezikshme qe eshte nje gje e tille). Neve shqiptareve na e kan gjet mire karremin, paret, femnat, luksin qe skemi patur gjithe keto mijera vjet dhe na blejne kollaj se me na zhduk nuk i leverdiset dhe nuk munden te bejne nje gje te tille ne drite te diellit. I duhet dikush qe te prodhoje klasen shembullore puntore edhe ndonje lider here pas here qe te punoj per te tjeret kuptohet.

Me tu shpallur Etrusket Hittite, nuk mbetet gje tjeter qe te formulohet sa me sakte teoria e Epirotasve, pra qe ishin barbare por u helenizuan, dhe te saldohet teoria indoeuropiane e Shqiptareve. Si perfundim ajo qe do ndodhi eshte se ne kemi ardhur ne te njejten kohe qe erdhen dhe Greket, por nuk ishim te afte te perballonim pasardhesit e Etruskeve dhe politikisht edhe sot e kesaj dite skemi cfare te kerkojme, duke qene se argumenti i autoktonise do zhduket avash avash.

Vec forumilimi i tezes se Epirotasve u ka mbetur, si do ja paraqesin botes ne nje fare menyre qe ti bejne edhe te zhdukur, edhe Greke duke mos konfliktuar me burimet.

Lufta e jone ndaj Arianeve(indoeuropianeve=gjermani,itali,greqi,ruso karpatet etjetj) vazhdon, derisa te na blejne perfundimisht, sepse drejt asaj po shkohet.

[Hyj-Njeriu]

Genesis ndryshimi i epirotasve dhe etruskesve eshte i qarte,epirotet ishin dhe jane te races dinarike qe flasin shqip kurse tek etrusket raca dinarike qe coi shqipen humbi per shkak te numrit te vogel.... prejardhja etruske e epirotasve qe shpreh d'angely nuk gjen vertetim ne race....
Edhe problemi hitit duhet pare ne kenveshtrim racor-linguistik vetem ashtu gjen zgjidhje perfundimtare... Mos te harrojme edhe se azia e vogel ka qene e banuar nga mediterranet para se te krijohej raca armenide qe eshte nje mix dinariko-mediterrano-turanid

[Hyllien]

Angely-ja nuk shprehet me bindjet e tia. E ke tjeter kund se kujt postimi i referohem, por skam kohe ta gjej tani. Lexo me teper tek George Grote, History of Greece, Vellimi III nga vepra e edicionit me 12 Vellime.

Epirotet(kryesisht Lab+Cam) jane ata qe kane kolonizuar Italine, Etrusket(Tosket) kane kolonizuar Italine e veriut. Problemi qendron tjeter kund, se Vazot e cdo artifakt Etrusk quhet me origjine Greke, dhe e njejta gje ndodh po ne jug te Italise me civilizimet e atjeshme. Problemi eshte se ku jane Greket realisht ne ket mes ? Cfare kane kolonizuar ?

Epirin kurre nuk e kane pushtuar, dhe nese keto dy forca kane qene forca kolonizuese, atehere kane eksportuar kulture, qe eshte quajtur ne menyre te padrejte Greke, sepse eshte e ngjashme me te, por e paradaton ama ardhjen e Grekeve. Ne kete dileme, e vetmja menyre per te bere kolonizimin e Italise Grek, eshte qe te cohen ne Azine e Turqise, aty ku kane jetuar Hittiet, paraardhesit e vertete te Grekeve dhe vjedhesit e kultures se lashte Mikenase-Pellazge. Kur te perfundojne gjithe keto procese, do dali dhe se nga e kane origjinen e vertete Greket, por ne ate pike, edhe ne do jemi bere Indoeuropiane, dhe sdo kemi goje te kerkojme per toke ne baze te autoktonise tone, duke qene se cdo popull qe ka jetuar ne Ballkan para grekeve ose do dali i zhdukur, ose i helenizuar, ose i spostuar diku tjeter.

Kane vite qe germojne ne shqiperi dhe EKSPORTOJNE ne te tjera vende, kjo pune ka filluar perpara Shlimanit, qe ishte nje ushtar i dalluar i ketij sistemi.

[Darius]

Te shohim kur te dali debati tek gjuhesia dhe afersia e etrurishtes me shqipen e vjeter.
Me siguri argumenti po synon te percaktoje teorine aziatike te gjuhes. +/- merret vesh se ku rreh damari... Ja ku u bene te rendesishem dhe hititet
A thua te jemi te vetmit ta kemi ruajtur ate gjuhe? Lum greket qe nga e vjetra tek e reja smarrin vesh asgje. Te pakten vazhdojne e quajne greqisht. Ehh cna gjeti...

[Hyj-Njeriu]

Angely-ja nuk shprehet me bindjet e tia. E ke tjeter kund se kujt postimi i referohem, por skam kohe ta gjej tani. Lexo me teper tek George Grote, History of Greece, Vellimi III nga vepra e edicionit me 12 Vellime.

Epirotet(kryesisht Lab+Cam) jane ata qe kane kolonizuar Italine, Etrusket(Tosket) kane kolonizuar Italine e veriut. Problemi qendron tjeter kund, se Vazot e cdo artifakt Etrusk quhet me origjine Greke, dhe e njejta gje ndodh po ne jug te Italise me civilizimet e atjeshme. Problemi eshte se ku jane Greket realisht ne ket mes ? Cfare kane kolonizuar ?

Epirin kurre nuk e kane pushtuar, dhe nese keto dy forca kane qene forca kolonizuese, atehere kane eksportuar kulture, qe eshte quajtur ne menyre te padrejte Greke, sepse eshte e ngjashme me te, por e paradaton ama ardhjen e Grekeve. Ne kete dileme, e vetmja menyre per te bere kolonizimin e Italise Grek, eshte qe te cohen ne Azine e Turqise, aty ku kane jetuar Hittiet, paraardhesit e vertete te Grekeve dhe vjedhesit e kultures se lashte Mikenase-Pellazge. Kur te perfundojne gjithe keto procese, do dali dhe se nga e kane origjinen e vertete Greket, por ne ate pike, edhe ne do jemi bere Indoeuropiane, dhe sdo kemi goje te kerkojme per toke ne baze te autoktonise tone, duke qene se cdo popull qe ka jetuar ne Ballkan para grekeve ose do dali i zhdukur, ose i helenizuar, ose i spostuar diku tjeter.

Kane vite qe germojne ne shqiperi dhe EKSPORTOJNE ne te tjera vende, kjo pune ka filluar perpara Shlimanit, qe ishte nje ushtar i dalluar i ketij sistemi.

Mendoj se ti e di shume mire se doret kane qene ilire dhe gjithe kolonizimi i ashtuquajtur grek ne magna grecia eshte kolonizim dorik ....Pra per kete arsye mendoj une ,pra per shqiptarine e doreve , ka ardhur ngjashmeria etrusko-magna greke...
Sic e thashe me pare popujt e detit jane sekreti ata kane kolonizuar mesdheun ,edhe vete libine, Lib=Lab .....

Hititet nuk jane paraardhesit e grekeve absolutisht jo...eshte e vertete qe gjuha luvike nderhyri ne krijimin e greqishtes bashke me shqipen e gjuhet parailirike e paraluvike si dhe ato fenikase dhe egjiptiane por kjo sdo te thote qe hititet apo luviket krijuan greqishten dhe greqine....do ishte njesoj si te thoshe qe greket jane pasardhes te ilireve....

[Darius]

....do ishte njesoj si te thoshe qe greket jane pasardhes te ilireve....

Ose... sikur te riformulohej kjo shprehje (nese me lejon) dhe te thuhej qe greket por jo keta te sotmit te jene pasardhes te pellazgeve....