Çka është e pranueshme dhe çka nuk është e pranueshme

[Uke Topalli]

i pjesetare i “ri” ne kete forum, me mjaft entuziazem jam munduar te jap pergjigje dhe keshilla pjesetareve tjere te cilet kan kerkuar ndihme. Ka tani ca here qe kam vene re se temat, ne te cilat une dhe tjeret mundoheshim te ndihmojme me keshilla, zhduken ne menyre “misterioze”. Moderatoret e ketij forumi i fshijne sipas kritereve qe, per mua personalisht, jane te papranueshme. Pse jane te papranueshme?

1- Kjo pjese e forumit quhet “Informatika dhe Interneti” e jo “Gjuha dhe letersia shqipe” apo “Drejteshkrimi”. Sipas interpretimit tim, perderisa pyetjet e parashtruara kan te bejne me telashet qe ndokush ka me perdorimin e kompjuterit, drejteshkrimi apo fjalori i demonstruar eshte i dores se dyte. Nuk mund te fajesojme askend pse gjuha jone ende nuk ka terminologji te pershtatshme dhe te stndardizuar ne kete fushe. Gjithashtu duhet pasur parasysh mundesine se disa pjesetare te ketij forumi mund te mos kene asnje dite shkolle ne gjuhen shqipe, por ne ndonje gjuhe tjeter. Pra ne vend se te fshihen keto tema me e udhes do te ishte qe ti behet nje lutje pjesemarresve per ngritje te nivelit te gjuhes se perdorur.

2- Neqoftese ne nje pyetje te parashtruar ka pergjegje dhe keshilla te pjesetareve tjere, eshte e rendit qe keto pergjigje ti dergohen ne porosi private personit i cili e ka parashtruar pyetjen ne rastin kur fshihet e tere tema. Kjo nuk besoj se eshte praktikuar deri tani.

3- Ka raste kur sarkazmi i pjesetareve tjere nuk tolerohet dhe postimet fshihen ndersa moderatoret vet vazhdojne te jen sarkastik. Edhe pse eshte veshtire te kesh dy “kapuca” te ndryshem (te moderatorit dhe te pjesetarit te forumit) do te parapelqehej te pakten nje tentim ne ndarjen e te dyjave.

[edspace]

Uke,

Tolerime janë bërë dhe bëhen

Si anëtar i ri në forum nuk ke lexuar tema të tjera ku kam shprehur mendimin tim për problemet që ke shtruar. Për shembull, në temën Windows XP tani në gjuhën shqipe një anëtar tjetër shtron të njëjtat pyetje dhe ndër të tjerash i kam kthyer këtë përgjigje (postimi # 41) :

"Të ishte për mua, anëtarë ... që nuk dinë të shkruajnë, nuk do lejoheshin fare në forum. E vetmja arsye pse bëhen të tilla tolerime është sepse:

1. Shkollat shqipe brënda dhe jashtë Shqipërisë nuk janë në nivelin e duhur.
2. Për shumë anëtarë që jetojnë në dhe të huaj, forumi është i vetmi kontakt me gjuhën shqipe dhe indirekt i detyron anëtarët të mbajnë gjallë dhe të përmirësojnë gjuhën.
3. Ndihma teknike për problemet e kompjuterit ndonjëherë është tepër e vlefshme dhe më urgjente se aftësitë e komunikimit."

Pra, unë si moderator i sjell ndërmend problemet dhe nuk jam aq i prerë sa të duket ty. Po të isha, forumi nuk do kishte kaq shumë shkrime. Tolerime janë bërë për të gjithë, si ata që nuk njohin rregullat e forumit, ashtu dhe ata që nuk njohin gjuhën e informatikës, ashtu dhe ata që s'kanë mësuar në gjuhën shqipe. Por tolerimet bëhet për t'i dhënë anëtarit kohë për të mësuar gjuhën, jo për të kthyer Forumin Shqiptar në Forumin Amerikan, Italian, Gjerman, apo Analfabet.


Forumi Shqiptar duhet të flasë shqip

Si anëtar i ri ti nuk ke pasur mundësinë të krahasosh forumin e sotëm me forumin para 4-5 vjetësh. Më parë forumi frekuentohej vetëm nga një grup i vogël anëtarësh që bisedonin anglisht. Shqiptarët që nuk dinin anglisht nuk mund të merrnin dot pjesë në Forumin Shqiptar sepse Forumi Shqiptar fliste anglisht. A nuk është më e llogjikshme që Shqiptarëve t'u flasim shqip në Forumin Shqiptar? Pikërisht ky ka qënë synimi im gjatë këtyre viteve në forum dhe besoj se forumi ka ecur para në këtë drejtim. Shumë anëtarë, dukë përfshirë këtu veten time, kanë përshtatur fjalorin që të kuptohet nga të gjithë shqiptarët.


Fjalori i Informatikës ekziston

Ndryshimi i fjalorit nga anglishtja në shqip ka qënë gradual dhe do vazhdojë të jetë i tillë deri sa të kemi një fjalor të plotë të informatikës në shqip. Ndryshe nga 4-5 vjetë përpara, tashmë janë botuar disa fjalorë informatike për gjuhën shqipe; shumë softuere janë përthyer në shqip, duke përfshirë këtu edhe Windows; dega e informatikës ka hyrë edhe në shkollat shqiptare. Pra, tani kemi fjalor të informatikës në shqip dhe nuk kemi asnjë arsye pse të mos e përdorim. Sigurisht që ka plot mangësi, por s'kemi si ta përmirësojmë pa e përdorur atë.

Anëtarët që nuk e njohin fjalorin e informatikës janë toleruar për pak kohë deri sa ta mësojnë, por kur bëhen kokëfortë e vazhdojnë të shkruajnë "download" kur gjithë forumi shkruan "shkarkoj", atëherë unë si moderator duhet të ndërhyj. Anëtarë të tillë i kam lajmëruar me mesazhe private; s'besoj të ketë ngelur anëtar i forumit të informatikës që s'ka marrë mesazh nga unë. Shkrimet u fshihen vetëm kur vazhdojnë të bëhen kokëfortë.


Shqipen duhet ta shkruajmë drejt...


...që të merremi vesh

Qëllimi i gjuhës është të komunikojmë me njerëzit, të bëjmë sa më të qarta mendimet tona tek lexuesi. Për këtë arsye fillojmë shkollën që gjashtë vjeç. Aftësitë për të komunikuar janë akoma më të rëndësishme në një ambjent virtual si forumi, ku e vemtja formë komunikimi është të shkruarit.


...që të jemi të përpiktë e të saktë

Për më tepër, në forumin e informatikës, jo vetëm që duhet të merremi vesh, por duhet të jemi të përpiktë, e të saktë në ato sa shkruajmë. Duhet të jemi të përpiktë sepse Informatika është degë e tillë. Duhet të jemi të saktë që të ndihmojmë të tjerët, jo t'ua prishim kompjuterat më keq.


...që të respektojmë bashkëbiseduesit

Duke shkruajtur drejt tregojmë respekt për lexuesin. A do mund të lexoje këto më lart nëse unë do i kisha shkruajtur pa asnjë pikë e presje? Po sikur t'i kisha sHkRuAjTuR kËsHtU? PO KESHTUME GAIBME ame Lexon dot? Prandaj kemi vajtur në shkollë e kemi mësuar rregullat elementare të të shkruarit. Gati të gjithë anëtarët e forumit i dinë këto rregulla, por ka nga ata që përtojnë t'i zbatojnë. Kush përton të ndajë mendimet në fjali (nga ato që fillojnë me shkronjë të madhe e mbarojnë me pikë) nuk meriton një përgjigje nga anëtarët e tjerë. Kush nuk ka bërë shkollë fare, duhet të paktën të tregojë që mundohet të mësojë.


...që ta mbajmë gjallë tek emigrantët

Duke shkruajtur drejt mbajmë gjallë gjuhën e nënës dhe e përmirësojmë atë. Forumi Shqiptar vizitohet nga shumë emigrantë shqiptarë që kanë nevojë për një ambjent ku mund të shkruajnë e lexojnë në shqip. Për mua si Edi, e për shumë të tjerë, forumi ka qënë faktori kryesor që më ka shtyrë të mbaj gjallë shqipen dhe të plotësoj mangësitë që më la emigrimi. Rritja e vlerave shqiptare është një nga synimet e Forumit Shqiptar, dhe ruajta e gjuhës shqipe tek emigrantët ka qënë një nga frytet më me vlerë të forumit.



Shpresoj të jesh sqaruar për pikën e parë. Të tjerat do i shqyrtoj ndonjë ditë tjetër.

[edspace]

2- Neqoftese ne nje pyetje te parashtruar ka pergjegje dhe keshilla te pjesetareve tjere, eshte e rendit qe keto pergjigje ti dergohen ne porosi private personit i cili e ka parashtruar pyetjen ne rastin kur fshihet e tere tema. Kjo nuk besoj se eshte praktikuar deri tani.

Përgjigjet e temave dërgohen me email. Tema fshihet sepse anëtari që ka shtruar pyetjen ka shkelur rregullat vazhdimisht. Fshirja e temës bëhet që ai anëtar të tregojë më shumë respekt për forumin herë tjetër dhe të zbatojë rregullat. Temat mund të zhduken në mënyrë "misterioze" për ty, por personi që ka hapur temën e di fare mirë pse i është fshirë tema.

3- Ka raste kur sarkazmi i pjesetareve tjere nuk tolerohet dhe postimet fshihen ndersa moderatoret vet vazhdojne te jen sarkastik. Edhe pse eshte veshtire te kesh dy “kapuca” te ndryshem (te moderatorit dhe te pjesetarit te forumit) do te parapelqehej te pakten nje tentim ne ndarjen e te dyjave.

Sarkazma është vështirë të moderohet, prej vetë natyrës së saj. Për dikë mund të duket ofenduese, për dikë tjetër qesharake; varet nga mënyra si është shkruar, kush e shkruan, e kujt i drejtohet. Ka raste kur sarkazma përdoret pa faj, dhe raste kur përdoret për ofendim. Sigurisht që rasti i dytë nuk lejohet në forum.
Për shembull, në temën Windows vs. Unix unë kam shkruajtur:

Jam diplomuar për shkencat kompjuterike (CS), por mesa duket më duhet ta përsëris edhe njëherë se faktet i paskam të shtrembërta, të lexoj nuk ditkam, dhe as anglishten nuk e kuptokam mirë. Vallai, të mos ishte forumi, do isha fare beter.

Një sarkazmë e tillë lejohet sepse nuk është shkruajtur për të ofenduar lexuesin. Por nëse do kisha shkruajtur:
"Hajde mendje hajde! Ti na qenke më i zgjuari i forumit e ne të tjerët jemi budallenj. U bëre ti t'i tregosh babait arrat!", atëherë kjo do konsiderohej sarkazëm e tepruar me të vetmin qëllim për të ofenduar lexuesin. Në këtë rast shkrimi do fshihej.

Nuk e di se për cilat sarkazma ke ankesa, por jam kurioz të më tregosh shkrime ku kam qenë sarkastik dhe ofendues.

Në lidhje me ndarjen e roleve, unë marr pjesë në forum si anëtar i thjeshtë. Me përjashtim të temave të tilla ku më duhet të përgjigjem si moderator, në temat e tjera jam anëtar i thjeshtë. Ndonjëherë ndiej përgjegjesinë të përgjigjem në tema ku nuk jepet asnjë përgjigje ose jepen përgjigje të gabuara, me qëllim që t'i vij në ndihmë anëtarit.

Mendoj se problemi më i madh është mënyra si anëtarët e tjerë interpretojnë shkrimet e mia. Duke ditur që unë jam moderator, ata shpeshherë kujtojnë se shkruaj me kompetencë të tepërt, ose ndihen të ofenduar kur unë u them se janë gabim. Ka dhe raste të tjera kur dikush gabimisht kujton se ka muhabet me moderatorin vetëm sepse une si Edi mund ta kem ndihmuar për diçka ose kam bërë ndonjë shaka. Këtyre u mbetet qejfi kur unë vë qeleshen e moderatorit dhe i kritikoj në privat ose u fshij ndonjë shkrim të pahijshëm.

[Gabeli]

i pjesetare i “ri” ne kete forum, me mjaft entuziazem jam munduar te jap pergjigje dhe keshilla pjesetareve tjere te cilet kan kerkuar ndihme. Ka tani ca here qe kam vene re se temat, ne te cilat une dhe tjeret mundoheshim te ndihmojme me keshilla, zhduken ne menyre “misterioze”. Moderatoret e ketij forumi i fshijne sipas kritereve qe, per mua personalisht, jane te papranueshme. Pse jane te papranueshme?

1- Kjo pjese e forumit quhet “Informatika dhe Interneti” e jo “Gjuha dhe letersia shqipe” apo “Drejteshkrimi”. Sipas interpretimit tim, perderisa pyetjet e parashtruara kan te bejne me telashet qe ndokush ka me perdorimin e kompjuterit, drejteshkrimi apo fjalori i demonstruar eshte i dores se dyte.

3- Ka raste kur sarkazmi i pjesetareve tjere nuk tolerohet dhe postimet fshihen ndersa moderatoret vet vazhdojne te jen sarkastik. Edhe pse eshte veshtire te kesh dy “kapuca” te ndryshem (te moderatorit dhe te pjesetarit te forumit) do te parapelqehej te pakten nje tentim ne ndarjen e te dyjave.

I nderuar Uke!
Une mendoj se veprime te tilla ndodhin jo vetem ketu por pothuajse ne te gjithe forumet shqiptare dhe kjo sepse ende drejtohet me mentalitetin shqiptar "Ligji eshte Maliqi" dhe Maliqi mund te jete si te doje, pra i drejte ose me gunga. Personazhin e Maliqit ne Shqiperi mund ta gjesh jo vetem neper forume por dhe ne jeten e perditshme, neper institucione si private apo shteterore madje deri ne instancat e larta qeveritare ka gjithmone Maliq.
Ajo cfare drejtuesit e forumit nuk kuptojne eshte se jane anetaret ata qe bejne te mundur ekzistencen e nje forumi dhe jo anasjelltas. Anetare qe kane njohuri dhe kontribuojne ne forum duke ndihmuar qindra te tjere, mendoj se duhen afruar dhe jo tu fshihen shkrimet sepse u mungon nje presje apo sepse nga nxitimi ne tastiere kane bere ndonje gabim apo me keq akoma tu vendosesh graden "i debuar" anetareve te vjeter dhe me njohuri te shumta si "qoska" qe ka kontribuar me 786 postime. Ky eshte mentalitet prej bajraktari me te cilin shqiptaret drejtojne jo vetem forumet.
Une nuk jam kunder rregullave, por meqense moderatori pretendon gjuhe te paster shqipe sepse ata qe lexojne "nuk kuptojne" atehere i takon te fshije gjithe shkrimet e anetareve nga Kosova sepse dhe shume te tjere nuk arrijne te kuptojne dialektin kosovar dhe po keshtu te fshije dhe shkrimet e anetareve me dialekt nga veriu, nga jugu, shqiperia e mesme etj.

Nuk eshte se me kete shkrim dua te godas "edspace" sepse ne fund te fundit une rrallehere hyj dhe aq me rralle shkruaj keshtu qe nuk me prish ndonje pune te madhe edhe nese i fshin ato pak shkrime qe kam. Nuk eshte problemi thjesht tek "edspace" sepse ne cdo forum gje admin & mods qe veprojne me anetaret sikur ti kishin te punesuar. S'ke ci ben keshtu jemi ne shqiptaret.

[edspace]

Gabeli,

Si anëtar që rrallëherë hyn në forum, paske mjaft informacion për forumin, aq sa paske nxjerrë konkluzionet dhe për moderatorët. Do ishte mirë t'i nxirrje konkluzionet pasi të merrje pjesë rregullisht në forum, jo me një vështrim të sipërfaqes, jo duke dëgjuar ankesat e të tjerëve, jo duke përgjithësuar të gjithë forumet në një të vetëm. Gjithashtu, do ishte mirë të mbështetje vërejtet e tua me shembuj konkret.

Në lidhje me mentalitetin, unë si moderator jam shqiptar, por kam vite që jetoj në Amerikë dhe kam formuar një botëkuptim të balancuar; jam në gjendje të dalloj të mirat e të ligat e mentalitetit shqiptar dhe amerikan.

Rregullat e forumit nuk janë bazuar mbi mentalitetet, por mbi kulturën e të diskutuarit. Rregullat janë krijuar që forumi të jetë forum, jo kopsht për fëmijë, jo shesh llafazanësh, jo mejdan mburravecësh. Forumi i mirëfilltë ofron një sofër (rrumbullake) për të gjithë ata që janë të aftë të komunikojnë dhe t'i mbrojnë argumentet pa ofenduar bashkëbiseduesit. Një anëtar i mirëfilltë di kur të shkruaj, e kur të mos shkruaj; di të shprehë mendimet e tij pa lavdëruar veten e pa ofenduar të tjerët. Këto mund të duken idealizma, por pa ato forumi do ishte humbje kohe.

Vlera e forumit nuk është tek anëtarët por tek diskutimi, argumentet, materiali që përmban. Personaliteti i një anëtari nuk duhet të jetë asnjëherë në diskutim sepse nuk ka vlerë për informatikën.

Mendimet rreth gjuhës i kam shprehur më lart. Shkrimet nuk fshihen për shkak të dialektit por për shkak të paqartësisë. Që të dy dialektet e shqipes janë mëse të qartë kur shkruhen drejt.

[Borix]

Duke qene nje forme ankese, mendoj se vete kjo teme eshte totalisht jashte sferes se nenforumit ne fjale. Gjithesesi, duhet te theksoj nje fakt nisur nga nje ngjarje historike ne Shqiperi. Pas kongresit te madh shkencor e kulturor ne vitet '70 ne vedin tone, u vendos nder te tjera qe cdo term shkencor te perkthehej ne gjuhen shqipe dhe te perdorej ai perkthim. Per shembull, termi "derivat" u perkthye si "rrjedhes" dhe u perdor gjithsej per nje periudhe nje-vjecare, deri sa matematikanet vendosen qe nuk ishte i pershtatshem dhe iu kthyen termit te vjeter. Per me teper, termi "integral" as qe nuk gjeti perkthim.

Dua te them se ekzistojne koncepte shkencore te cilave u mjafton logjika, pavaresisht nga gjuha e shprehur, dhe qe nuk mund t'u gjinden perplotesues. Deri ketu jam dakord me shqetesimin e hapesit te temes, por ne kete pike lindin keqkuptime te ndryshme. Nese nje anetar i ketij forumi nuk kupton anglisht, atehere nuk do ta kuptoje kurresesi shpjegimin qe nje tjeter i jep ne ate gjuhe ose me terma te asaj gjuhe. Nga ana tjeter, per sa kohe qe ekziston nje orvatje dhe nje marreveshje paraprake per termat ne shqip, si fjalori i informatikes ne kete forum, atehere eshte me mire te tentohet te respektohet. Ne te kundert, nje shkrim specifik kthehet ne qesharak dhe te ben te humbasesh interesin eventualisht (gje qe me ndodh shume shpesh neper tema te ndryshme).

Por me qesharakja ne kete forum shkence eshte te lexosh fjalite e disa anetareve te cilet mezi presin rastin per te mbajtur fjalim kunder 'mendjes' shqiptare si dhe kunder vecorive te moderatoreve te ndryshem te forumit ne teresi. Ne nje menyre ose ne nje tjeter, sarkazma mbetet negative edhe kur nenshprehet.