Tirana, qyteti epileptik

[Davius]

Nga Miranda Haxhia

Tirana, qyteti epileptik që më del para syve gjithë ditën dhe gjithë natën.Qyteti që më lodh duke e kërkuar e duke e qëmtuar. Qyteti, të cilin e do vetëm çmendurisht, sepse vet ai jeton brenda një çmendurie të madhe sa duhet të jesh më pak e mençur dhe më shumë zemërgjerë që ta njohësh, ta duash dhe ta kuptosh. Ta mohosh dhe sërish ta pranosh! Tirana është qytet prej zhurme. Ndërtime prej zhurme. Rrugë prej zhurme. Baltë prej zhurme. Televizion prej zhurme. Politikë prej zhurme. Gjithë thërmijat kozmike që vërtiten e që mbështjellin Tiranën janë një zhurmë e lemerishme, e cila pasi konsumohet vetiu na bën edhe ne të jemi njerëz prej zhurme.

Të dashurojmë mes zhurmës, të urrejmë mes zhurmës, të flemë mes zhurmës. Rrëmuja është stolia më e vyer e kësaj qendre të çuditshme njerëzish. Ti gdhihesh nën zhurmën e vinçit që sokëllin pas murit të shtëpisë tënde e kërkon ta mbytësh me zhurmën e ujit të çesmës. Ndërkohë, një zhurmë edhe më e madhe mbulon këto të dyja. Pafundësia e titujve dhe lajmeve të grumbulluara sikur të qenë hedhurina fjalësh pa asnjë lloj ambalazhi estetik apo gjuhësor, të pret oreksin. Nisesh të dalësh prej hijes gjigande të ndërtimeve të lloj - lloj arti e mezi gjen një dalje në labirinthin e kthesave cep më cep, gur më gur, apo kanal më kanal. Rrugët e kanë humbur vendin ku kanë ekzistuar. Ato janë deformuar dhe janë shndërruar në sheshe ndërtimi. Kur del në udhën e madhe gëzohesh që lë pas një varg të pafund makinash që kolliten e vuajnë zvarritjen pas njëra- tjetrës.

Matematika të ndihmon të lexosh nga fillimi i rrugës “Komuna e Parisit” e deri në fund të saj, plot 68 makina varg mortor mes zhurmës dhe dritës së copëtuar të diellit që i shpëton lartësisë së pallateve. Ide interesante edhe numërimi i makinave, kur ecën më shpejt se to me këmbët që të ka dhënë perëndia! Dhe të gjitha makinat të ngecura në mërzitjen e tyre për shkak të një betoniereje e cila është kthyer shul dhe rrotullohet për qejf të vet në mes të rrugës, në pritje të shkarkimit të betonit në lartësinë e një ndërtese që si bisht sorre ka dalë në cep të rrugës. Kur shikoj betonieren që shkulmon nën përdredhjen mes rrugës, sepse më vjen në mendje ajo kënga e famshme: “dridhe, dridhe b….n!” e atij këngëtarit shqiptar nga Maqedonia.

Kot nuk erdhi për ta kënduar pikërisht në Tiranën rrumbullake! “Është për të prishur syrin e lig!” – të vjen në mendje një mendim. Pastaj shikon se gjithë Tirana është një sy i lig i stërmadh e i verbër prej zhurmave. Aty i ke të gjitha. Edhe një copë gardh prej Puke, edhe një lopë prej Labërie, edhe një druvar prej Kukësi, edhe një qoftexhi Berati. Një fshat i stërmadh i futur në zemër të Tiranës. Pastaj nëse e shikon me shumë hollësi dallon pak mjegull londinese në të ngrysur, pak strabizëm francez dhe ilaritet italian të gjitha të dëshmuara me drita, ngjyra e tabela marramendëse.

Picasso në veshjen e vajzukeve, grunjëra Vangogu në kthinat ku piqet dhe shitet buka e papeshë, sikur të qe pupël zogu. Në një cep udhëkryqesh një njeri me këmbë të copëtuara, ulur mbi një trung të prerë, i bie fizarmonikës me shpresën se tingëllima e monedhave do të shoqërojë muzikën e tij. Ai nuk shikon. Është i verbër. Pas i rri një nënë e vjetër. Si gjithë nënat që vjetërohen prej dhimbjes për fatkeqësinë e fëmijës së tyre. Një Bethoven i mjerë i ngecur në këtë cep të planetit që përpiqet të përcjellë simfoninë e jetës së tij mes marramendjes Tiranë.

Njerëzit, si duket nuk i prek kjo lloj muzike. Edhe pse mollëzat e gishtrinjëve të tij shëtisin si sy të vegjël mbi tastet lozanjare të veglës muzikore. E gjithë bota është aty, dashuria, vuajtja, vdekja, jeta, pikëllimi. Vetëm Tirana mungon. Ajo nuk e dëgjon muzikën e djalit të verbër. Ajo nuk ka kohë të dëgjojë. Ajo jeton marrosjen e saj pas zhurmës dhe pas fjalëve. Por zhurma e të gjitha zhurmave në mes këtij gjigandi zhurmash është muzika e lëshuar hazat nga dritaret e makinave, nga lokalet e ngjeshura, nga akustika e shkëlqyer e dhomave bosh të një pallati në ndërtim e sipër. Secila për qejfin e vet. Secili shkarkon adrenalinën e vet. Pa asnjë lloj mospëlqimi apo përjashtimi. Të hyjnë në veshë motivet e Lunxhërisë dhe Bluzz-i i vjetër amerikan. Tirana është një energji elektrike më vete.

Ajo prodhon energji, shet energji, vjedh energji, harxhon energji. Aty gjen mjeshtra, pronarë pallatesh që pasi u pasuruan nga shitja e çmendur e apartamenteve, njerëzve të apasionuar pas Tiranës, duke lëshuar fije kabllosh nën lëkurnë e mureve, pikërisht duke gjallëruar projektin e ndërtimit vjedhin energjinë e tjetrit, ndërtojnë poemë të tëra me pyetjen retorike:- Ç’është kjo faturë energjie terrorizuese që më vjen? Ndërkohë që çmenduria është në mbikatin e fundit të pallatit ku jeton pronai vet, ku llamburisin dritat si në Las Vegas, apo në lokalin luksoz poshtë, që punon ditë natë. Këta përkedhelen nga fatura qesharake prej 2000 apo 3000 lekësh. Dhe gjithë banorët e tjerë paguajnë reston që kalon shifrën e 10.000, apo 15.000 lekëve?!

Absurdi dhe intriga, mashtrimi dhe përfitimi janë droga e Tiranës dhe mjeshtërve të errësirës. Në një nga kthimet në portin e Durrësit, më mbeti në mendje një emigrant i cili duke zbritur nga trageti mbante para duarve një arkë me rrush të bardhë, të pjekur, kokërrmadh, rrush i paparë. Duke qeshur më këtë marrëzi të njeriut që kthehej i përmalluar, e pyetëm:- Përse kjo arkë me rrush? Dua t’i tregoj plakut se kam punuar aty ku kam qënë, kam punuar tokën dhe kam rritur këtë lloj fruti. Nuk kam vjedhur, nuk kam vrarë dhe nuk kam gënjyer njeri. Gjeta një copë tokë dhe e punova. Me ndershmëri! Me djersë! Kur të kthehesh sërish nga erdhe, merr në arkë një copë tokë se këtu kemi mjaft, sa na tepron,- ia ktheu dikush me ironi.

Dhe emigranti, i lodhur nga udhëtimi dhe malli i viteve ia ktheu:- nuk kthehem më. Ky frut i ka farat këtu brenda. Unë do mbjell tokën time, do punoj përreth shtëpisë sime. Ku e ke tokën? Do gjej një copë tokë në Tiranë e do mbjell rrush! E gjitha kjo ka një paralelizëm me tokën që ngrenë në krahë të ardhurit që iu ngjitën Tiranës. Me tapitë e tokave që lanë, me paret e tokave që shitën, me zhurmën me të cilën zaptuan tokën e tjetërkujt dhe Amerika e fundit–Tiranë, tani vjen vërdallë sikur të vuajë krizat e një migrene të pashërueshme. Migrenë prej punësh pafund, prej të papunësh pafund, qytet me rrugë të pafund, qytet pa asnjë rrugë, qytet me zorrët jashtë, qytet që vuan kolitin e keqmenaxhimit dhe kequshqyerjes.

Megjithatë e duam këtë lloj sëmundjeje me emrin Tiranë. Kush e ka larg e afron, kush e ka afër e ndëshkon. Aty janë të gjitha, edhe dashuria, edhe përçmimi, edhe ndjeshmëria për ta parë një ditë të larë e të krehur, të magjepsur prej gjelbërimit e prej qetësisë. Ndoshta i duhet të flejë 100 vjet që të ngopet me qetësinë që i mungon. Nëse ajo fle, do të ishte mirë që shkopi magjik i gjumit të prekte edhe politikën, edhe hajdutin, edhe mashtruesin, edhe bebet, edhe shiun, edhe diellin. Vetëm fryma t’i rrinte pezull sipër këtij qyteti si një doktor i mirë e të kujdesej deri sa t’i vinte ne vend, fytyra e kruspullosur prej mallkimit njerëzor.

Kur lindi Tirana? Sa vjet më parë? Sa shekuj më parë? Sa mijëra vjet më parë? Tirana e tiranasve me fisnikërinë e pastërtinë, me huqet dhe befasinë e saj, me këngët dhe vajet e saj, me kostumet dhe dasmat, me të lindurit dhe të vdekurit tani nuk duket gjëkundi. Ajo është shndrruar në një lemeri të stërmadhe e cila mban e mban e kurrë nuk bëzan. Vetëm zhurmat i lëshon si ekzemplarë të asaj që vjen duke u fikur. Sinjale që i ngjajnë fjalës SOS. Vet mushkëritë e saj po vdesin pak e nga pak.

Zemra politike nuk di të pastrojë gjakun e Tiranës. Dhe ajo vjen e merr ngjyrë manushaqe. Ngjyrë dheu. Tirana është private dhe shtetërore. Ajo është e imja dhe e jotja. Ajo është e jona dhe e askujt. Kjo është vërtet marramendje që ta jep vetëm Tirana! Kush thotë se Tirana nuk është më, gabon. Tirana është e gjitha, vetëm se i kanë zhvatur mishin, i kanë rrjepur kockat, i kanë hedhur zhelet e një qytetërimi të paqytetëruar. Dhe ajo vuan, ajo dridhet, ajo përpëlitet njëlloj si një epileptik. Nazelikja Tiranë i do të gjitha, sepse ajo është e gjitha!

Sot.com.al

[StormAngel]

Pervec vokabularit te pasur, nuk shof ku con kjo teme?
Pata nje shok, qe eshte maqedons, para do koheve ne Tirane, ishte si mysafir dj ne nje klub ne Tirane, dhe shume fjale tjera (te mira) me tha per Tiranen dhe si eshte e rregulluar gjithcka ne te.
Tashi, syte e ndryshme, ndryshe shofin.

[Darius]

"Qarje" per Tiranen nga nje tiranase. Shume e goditur dhe shume e vonuar. Duhet te kishin filluar kohe me pare zera te tille qe te shmangej katastrofa dhe kaosi ne ate qytet. Te dhimbset kur shikon se cfare kopje e keqe metropoli eshte katandisur. Nje qytet nuk e ben te bukur nje pallat i larte apo disa klube qe kane paraqitje te kendeshme. Se bejne as tre makina luksoze apo varg makinash.
Tirana ka humbur frymarrjen dhe freskine qe ka patur si qytet.
Mekat

[ridy85]

ka mar kaq shum vrull Tirana kto vitet e fundit saqe po e shkaterron me shum se sa po e rregullon