Molekula shiu me ngjyrė tė kuqe
Laboratori i Godfrej Luis nė Shkollėn e Fizikės sė Aplikuar nė universitetin Mohatma Gandi tė qytetit Kottajam, Kerala, nė Indinė Jugore, ka disa kavanozė tė mbushur me shi tė kuqėrremtė. Brenda tyre janė disa qeliza me mur tė trashė dhe ngjyrė tė kuqe, qė spekulohet se vijnė nga jashtė planetit tonė. Origjina e tyre ishte dhe mbetet njė mister. Nė verėn e vitit 2001, nga korriku nė shtator, shi me ngjyrė tė kuqe ra mbi qytetin Kerala, sikur tė binte gjak nga qielli. Thuajse njė gjysmėdekade mė vonė, Godfrej Luis publikoi nė revistėn e mirėnjohur Astrofizika dhe Shkencat Hapėsinore hipotezėn e tij se kėto kampione uji tė marra nė vitin 2001, pėrmbajnė mikrobe nga jashtė hapėsirės. Nė studimin e tij dhe tė studentit tė tij A. Santhosh Kumar, i cili ka punuar shumė me kampionet, u gjet se nė kėtė ujė shiu ekziston struktura tė kuqe tė trasha, qė i ngjanin qelizave, nė pėrmasėn e 20 mikroneve, dhe qė me sa duket nuk kishin ADN. Pavarėsisht kėsaj, qelizat riprodhoheshin, akoma edhe nė ujė tė vluar.
Dr. Luis, i cili ėshtė njė ndėr fizikanėt mė tė njohur nė Indi, spekulon se kėto janė qeliza tė njė natyre jashtėtokėsore, qė i ishin bashkangjitur njė komete apo meteoriti, qė u shkatėrrua nė atmosferėn e sipėrme tė Tokės, dhe qė kėto struktura qelizore i ishin bashkangjitur reve tė shiut. Faktet qė e mbėshtesin kėtė teori kanė tė bėjnė me njė shpėrthim tė dėgjuar pėrpara se tė niste shiu, mė 25 korrik 2001.
Ēandra Uikramasinge, njė nga bashkautorėt e teorisė sė tanishme, tė pėrhapjes botėrore tė qelizave jashtėtokėsore, ka marrė nė dorėzim nga dr. Luis disa nga kampionet. Profesori nė fjalė dhe kolegėt e tij nė Qendrėn e Astrobiologjisė sė Kardifit, po ripėrsėrisin eksperimentet e dr. Luisit.
Ēfarė janė kėto qeliza?
Ndėrkohė qė nė tė kaluarėn ky lloj shiu mendohej tė ishte i pėrbėrė nga elemente mikrozoike qė gjendeshin nė re, kėto kanė ADN dhe zakonisht shkatėrrohen nė temperatura tė larta (si pėr shembull nė ujin qė vlon, qė e bėn tė pamundur tė riprodhohen). Nė rastin konkret, asnjė rast i tillė, as ADN e as zhdukje nė temperatura tė larta nuk ėshtė gjetur. Gjithashtu, ėshtė e pamundur qė tė jenė qeliza tokėsore ato qė shkaktuan kėtė shi, pasi me sa duket kėto qeliza nuk vijnė nga toka. Pyetja pėr mungesėn apo ekzistencėn e ADN-sė mbetet e hapur, megjithatė ky ėshtė misteri i vėrtetė.
Profesor Uikramasinge deklaroi se duke parė disa analiza mbi kėto qeliza tė kuqe pa ADN, tė ndara mė dysh, vėrejti se brenda qelizave po krijoheshin qeliza bija. Dr. Milton Uajnrajt, njė kėrkues nė Qendrėn e Kardifit, gjithashtu edhe mikrobiologjisė nė Universitetin e Shefilldit, u pėrpoq tė konfirmonte mungesėn e ADN-sė, por testi i parė paraprak rezultoi pozitiv, ēka do tė thotė se edhe mund tė ekzistojė. Pro, deri mė sot nuk ėshtė zbuluar nga asnjė test asnjė shenjė e vetme e ADN-sė, duke pėrjashtuar kėtė tė profesor Uajnrajt, ēka do tė thotė se mundėsia e ekzistencės ėshtė mjaft e vogėl.
Faqja e internetit e Qendrės pėr Astrobiologji nė Universitetin e Kardifit, e ka pėrmendur prej gushtit tė vitit 2006 se qelizat janė testuar pozitivisht pėr ekzistencėn e AND-sė, teksa metodat DAPI u pėrdorėn nė qelizat dhe nė "qelizat bija". Porse, tė gjithė janė tė njėmendtė se ky identifikim i ADN-sė ėshtė ende i pasigurt, sipas Qendrės, dhe nevojitet punė e mėtejshme, pėr tė arritur nė nxjerrjen e ADN-sė.
Shpallja
Shpallja se ADN-ja u zbulua kishte rezultuar edhe mė parė e gabuar. Njė mikroskop me rezolucion tė lartė mė nė fund ka treguar se brenda qelizave ka pasur struktura tė tjera jetėsore, pra qeliza bijė si edhe vrima tė brendshme nė to, ēka ėshtė e pazakontė pėr qelizat tokėsore. Njė qelizė kishte vrima mjaftueshėm tė mėdha sa qė mund tė ketė edhe citoplazmė.
Por ende ka mjaft mistere tė tjera lidhur me natyrėn e kėtyre qelizave qė kanė ende mjaft pyetje pėr t'u zgjidhur, nga shkencėtarėt. Pėr shembull, grimcat kanė mbetur ende nė gjendjen fillestare dhe nuk janė tretur, pas mė shumė se katėr vjetėsh, edhe pse nuk janė nė frigorifer. Duke pasur parasysh tė gjitha kėto kompleksitete, shkencėtarėt thonė se ka ende shumė pėr tė studiuar. Luis dhe Uikramasinge kanė planifikuar eksperimente pėr tė testuar qelizat pėr izotopet e karbonit, pėr tė parė nėse kėto rezultate janė brenda normės tokėsore. Kjo ėshtė nga tė sfidat mė tė mėdha pėr shkencėtarėt e kohėve tona, e sidomos pėr dy profesorėt, tė cilėt po shpenzojnė mjaft kohė nga jeta e tyre dhe kanė si temė kryesore tė punės sė tyre kėtė zbulim tė proceseve tė jetės nė hapėsirė. Nė njė konferencė shtypi nė Kotajam, ata u shprehėn mjaft tė entuziazmuar nga ngjashmėria e grimcave tė kuqe nė qelizat.
Nė faqen e tij nė internet, Dr Godfrej Luis spekulon se "... qelizat mund tė pėrfaqėsojnė njė formė alternative tė jetės qė vjen nga hapėsira".
Mosmarrėveshjet nė komunitetin shkencor
Kjo mundėsi ishte, natyrisht, shumė e diskutueshme nė komunitetin shkencor. Historia e kėsaj polemike midis 2001 dhe 2006 ėshtė e mbushur me informacion. Ndėrsa nė fillim, shirat e kuq ishte menduar qė tė ketė qenė me ngjyrė nga pluhuri meteor, njė studim i porositur nga qeveria e Indisė, konkretisht nga Departamenti i Shkencės dhe Teknologjisė arriti nė pėrfundimet se shirat e kishin ngjyrėn e tyre nga spore algash ajrore.
Dy Qendra pėr Studime nė Shkencat e Tokės me shkencėtarė Dr. Sampath dhe Dr. Sasi Kumar pati nė datat 26 dhe 29 shtator 2001 njė vizitė nė vendin e ngjarjes pėr mbledhjen e mostrave tė ujit dhe tė flasė me banorėt e anketės. Nė atė kohė, hipoteza paraprake ishte se shiu i kuq ishte shkaktuar nga pluhuri i shpėrthimit tė njė meteori. Si pėrfundim sporet e algave ndoqėn punėn e tyre, dhe sipas njė studimi tė bėrė nga shkencėtarėt e tė dy instituteve si Kopshti Botanik Tropikal dhe Instituti Kėrkime (TBGRI), i cili u publikua nė nėntor 2001, nxori se sporet ishin zhvilluar vetė nė gjininė Trentepohlia. Sporet e kėtij gjini janė tė njohura qė tė mbijetojnė nė kushte shumė tė vėshtira. Nė tė njėjtin raport u zbulua se ky fenomen ėshtė i ngjashėm me atė qė ndodh nė shkretėtira, ku bien shira me ngjyrė pėr shkak tė rėrės e cila ngrihet sipėr. Pėrfundimisht, puna nga Godfrey Louis dhe A. Santhosh Kumar shkaktoi interes tė mėtejshėm. Nė vitit 2003, nė njė letėr tė botuar pėr ēėshtjet e natyrės, ata detajuan idetė e tyre rreth kėtij fenomeni. Mė nė detaje, nė kėtė letėr ata shkruanin se nė procesin e shpėrbėrjes sė njė komete.
Nė kėtė letėr tė hollėsishme ata flisnin pėr shpėrbėrjen e njė kometė si "njė koleksion i dendur i qelizave tė kuqe" qė mund tė vendosen nė sipėrfaqen e Tokės pėr dy muaj, dhe se qelizat u dukėn se ishin spore pushuese tė njė mikroorganizmi tė panjohur
Njoftimet
Jo shumė pas kėtij publikimi, forumi Shkenca SciScoop diskutoi tiparet e kėtij njoftimi dhe u diskutua mė gjerė. Njė "barakn" (N. Baraku), nė datėn 3 maj 2004, vuri nė dukje se njė aspekt ishte mjaft i diskutueshėm - nė atė qė ai e tregonte si disa qeliza tė mėdha mund tė jenė tė pėrpunuara nė qelizat mė tė vogla duke pėrdorur ngrohje tė lartė dhe presion, e cila nė fakt nuk ishte domosdoshmėrish njė proces biologjik apo dėshmi e njė metabolizmi nė punė.
Nė njė tjetėr publikim, Barak mori Louis pėr ta ngarkuar me detyrėn pėr tė shpjeguar mė tej kėtė metodė. Mė vonė nė vitin 2004, kishte disa komente interesante nė forumin e SciScoop nga shkencėtari Sasi Kumar. Nė artikullin e tij "vsasi" mė 20 shtator 2004, ai shkruan pėr pėrvojėn e tij si shkencėtari i parė qė foli pėr shiu e kuq si dhe pėr gjetjen e mostrave nga ai. Ai kundėrshtoi deklaratat e Barak sipas tė cilave Louis duhet tė kthehet nė studimin e kristaleve, dhe u shpreh i pikėlluar qė biologėt nuk treguan ndonjė interes serioz nė kėtė studim. Ai vlerėsoi suksesin e Godfrey Louis nė rikthimin e vėmendjes nė njė fenomen ende jo tė shpjeguar.
Forumi SciScoop nuk ishte forumi i vetėm qė lėshoi polemika. Dr Louis dhe Santhosh Kumar kishin vėnė re nė vitin 2003 se njė gazetė kishte shkruar se 85% shirave tė kuq kishin rėnė brenda dhjetė ditėsh pas bumit zanor, dhe se kėto grimca mund tė kishin ardhur pas njė shkėputje kometeje.
Njė studiues i pavarur i quajtur Ian Uilliams Godard nuk pranon kėtė realitet dhe i shkroi se faqes sė internetit Dosjet Pse. Ai demonstron se procesi i shpėrndarjes sė sporeve mund tė jetė kontraversale, siē ka qenė gjithnjė, por ekziston mundėsia qė jeta tė ketė nisur pikėrisht nga qeliza tė ardhura nė tokė nga hapėsira. Vėrtetime tė qarta mbi kėtė ėshtė e vėshtirė tė ketė.
Krijoni Kontakt