Astronomia

[Baptist]

Për diellin nuk di.
Hëna ndonjëherë është me të vërtetë shumë e madhe e ndonjëherë shumë e vogël.

Hena dhe Dielli jane pothuaj plotesisht te barabarte per nga madhesia optike. Madhesia dhe distanca e Henes jane praktikisht proporcionale me madhesine dhe distancen e Diellit nga Toka. Prandaj disqet e tyre kane madhesi te njejte.

Kjo rastesi(?) ben te mundur eklipsin e plote te Diellit nga Hena. (Se ndryshe nuk do ta mbulonte).

Hena dhe Dielli ne horzont duken shume me te medhenje se "objektivisht" ne Zenit, per shkak te veprimit te atmosferes. -Efektit te thjerrezes qe e shkakton lageshtia e ajrit dhe vet atmosfera.

Rruga qe kalon drita neper shtresat e atmosferes eshte disa here me e gjate kur hena apo dielli gjinden ne horizont se sa rruga e drites kur kalon nga Zeniti. Andaj efekti i zmadhimit optik eshte me i madh gjate lindjes dhe perendimit se sa kur drita e tyre kalon me rruge pingule. Sa me e madhe lageshtia e ajrit gjate lindjes apo perendimit ky efekt zmadhues eshte me i madh.

[Darius]

Ah jo jo. Nuk eshte kjo pergjigja qe duhej dhene (sugjerimi im ky).

Le ti marrim pak gjerat me rradhe.

Po a nuk eshte me lehte te pyesesh ne raste kur nuk je i sigurt se sa te tregosh?

Lexoje me vemendje pergjigjen time. Me shume se nje here kam thene: mesa di une.... Pra e kam bere te qarte qe shpjegimi i dhene linte vend per permiresim. Per te qene i sigurt ne saktesine e asaj qe shkrova une konsultova nje faqe astronomie (qe duhet ta kisha vene patjeter si link).

Tani vertete me ke zene keq sepse une nuk kam asnje kopje te shkrimit qe kishe fshire. Por aq sa mbaj mend une nuk ta kisha cekur emrin. kisha thene se nuk eshte e qarte, pastaj kisha thene se pajtohem me vleren per shmangien e kendit boshtor por jo edhe me arsyetimet. Duke thene se as astrologet nuk do te pajtoheshin me to edhe sikur tua mbathnim kepucen spanjolle.

Tani do flasim seriozisht apo do tallemi? Ti kishe cituar cdo fjale timen aty dhe ne baze te tyre bere komentin tend. Cnevoje kishte emri im kur teksti ishte shkruar nga une? Ndersa per pjesen qe vjen prape po ta perseris, vlera ishte dicka qe mbahej mend nga une por per arsyetimin mu desh te konsultoja nje faqe astronomie.

Nje reagim normal do te ishte, (dicka sikur) nje pyetje e thjeshte:"cilat na qenkan ato paqartesi apo pasaktesi qe ke ndermend, ju lutem na i shkruaj t'i shohim dhe ne, ne menyre qe te kemi mundesi formojme mendimin tone dhe te vendosim cila eshte e drejte?" Por jo te fshish postimin e tek pastaj t'i denigrosh (nxish) me nofka si "llomotitje ose "fjale boshe" sepse nuk mund ti shohe askush nese ishin apo nuk ishin te tilla.

Nje reagim akoma dhe me normal do ishte qe ne vend te 'fshikullohej' postimi im, nga ana jote te jepej nje pergjigje qe do plotesote mungesat qe ti i konsiderove si te tilla ne posten time. Dhe postimi u fshi sepse nuk sillte asgje per temen jo pse me kundershtonte mua. Kete mundohu ta kuptosh. Kurrefare qejfmbetje nga ana ime.

Une mendoj se hapi i pare per te mesuar eshte te kuptosh se nuk di. Hapi i pare per te ndrequr ndonje mendim/botekuptim te gabuar eshte te dyshosh se ai qe ke mund te mos jete i drejte.
Prandaj postimi im ishte me vend dhe ishte bere saktesisht me kete qellim, qe te hapte horizont per diskutim te atyre te dhenave qe ishin hedhur deri aty dhe te silleshin te reja.

Hapi i pare per te mesuar eshte qe te kuptosh qe nuk di por edhe qe te mesosh ate me kryesoren qe dija eshte free dhe nuk matet me meter personal. Me paragrafin e dyte pajtohem plotesisht dhe ja pse une kisha shkruar mesa di une... edhe pse faqen e astronomise e percolla per ate qellim.

Postimi jot nuk ishte me vend pasi nuk hapte asnje horizont. Pastaj ketu me duket se po ngaterrohet dicka. Nuk behet fjale per ekspertize pasi sjemi astronome (vetem nqs je ti) po dime te lexojme dhe kur ke interesa te caktuara per nje fushe te caktuar atehere ska asgje qe te te ndaloje te marresh dijen dhe informacionin qe do.

Ndersa pjesa qe vijon mua personalisht me duket komplet jashte vendit. Pse duhet bere gjithe ajo paranteze mbi Universin sesi u krijua apo mbi grimcat atomike dhe ato molekulare?

"HENA qe mund te themi me plot gojen se eshte bija e tokes u krijua si rezultat i perplasjes se nje meteori me token i cili shperndau nje pjese te lendes ne hapesire"

Une personalisht kam tjeter bindje. Mendoj dhe di dicka tjeter qe ne kete teme nuk ka vend dhe sidomos per faktin qe do zgjerohej tmerresisht shume si argument.

Nje trup i formuar ne menyren qe sygjeron hipoteza juaj do te rezultonte me nje orbite shume te c'rregullt dhe jostacionare. Nje orbite e cila gjate gjithe kohes pershkruan nje rozete.

Nuk ka asnje hipoteze nga une ne kete mes. Ne momentin qe them per aq sa di une do te thote qe me mungon ekspertiza dhe cdo gje qe u shkrua aty u verifikua ne nje faqe astronomie. Sja vlen me ta perseris me duket.

1. Kjo qe ke permendur (se Hena u shkeput nga Toka)

Kete gje se kam thene asnjehere. Madje as e mendoj aspak. Sapo e permenda me siper qe kam nje ide tjeter.

Tani per cfare jane shkruar ne pergjigjen time te pare ky ketu eshte link ne anglisht: Is the Moon moving away from the Earth?

Per momentin spo e gjej dot link tjeter qe shpjegonte aksin e tokes dhe pse-ne e 23.5°. Nuk mbaj mend se me cfare query e kerkova por me ta gjetur do e postoj.

[Baptist]

Kam pershtypjen se je i shkaperdherdhur per nga koncentrimi gje qe edhe mua me ndodhe shpesh kur bej 5-6 pune pernjeheresh. E kam verejtur se eshte me optimale te behen njera pas tjeteres sidomos kur veprimet kan natyre te njejte.

Postimet e mia kan nevoje per nje koncentim me te madh kete e kam verejtur edhe vet kur jam kthyer te lexoj cfare kam shkruar.

ketij posti nuk pata kohe t'i beja nje thyerje me eksplicitet teknike prandaj kam perdorur vetem "thonjezat" per kuotim. Te gjitha kuotimet jane nga: ragazzo_di_mare.

Shtjellimet jane te miat.

[lundertari]

Opa opa djema mos u zini ketu jane gjerat konkrete pyesim dicka qe nuk dime edhe po mundi dikush na sqaron.
Darius sa per shpjegimin tend per rritjen e orbites se henes jam dakort 100%
sa per aksin e tokes pikerisht ka lidhje me henen prandaj edhe largimi i saj do te sillte crregullim ne stinet e vitit. Edhe une nuk jam astronom por me pelqen te lexoj per kete fushe.
Baptist nuk do te thote se cfare ka shkruar ragazzo_di_mare jemi dakort, per mendimin tim hena u formua ne te njejten kohe me token nga nebula solare sic u formuan edhe trupat e tjere te sistemit djellor pastaj tjeter gje eshte meteoriti edhe tjeter kometa. Mendimin tend nuk e kuptova pervec se nuk ishe dakort
ME tri hipotezat qe ti permende

Shpjegimi tend per madhesine optike te henes edhe te djellit eshte i kenaqshem per mua dmth qe ka te beje me atmosferen edhe distancen qe pershkruajne rrezet e drites.

[lundertari]

Hena dhe Dielli jane pothuaj plotesisht te barabarte per nga madhesia optike. Madhesia dhe distanca e Henes jane praktikisht proporcionale me madhesine dhe distancen e Diellit nga Toka. Prandaj disqet e tyre kane madhesi te njejte.
Ky eshte nje mit disqet e tyre (edhe ato optike) nuk jane te njejte eklipsi i plote djellor ndoth ne zona relativisht te vogla ne toke.

Thnx gjithsesi per pergjigjen.

[Baptist]

Hena dhe Dielli jane pothuaj plotesisht te barabarte per nga madhesia optike. Madhesia dhe distanca e Henes jane praktikisht proporcionale me madhesine dhe distancen e Diellit nga Toka. Prandaj disqet e tyre kane madhesi te njejte.
Ky eshte nje mit disqet e tyre (edhe ato optike) nuk jane te njejte eklipsi i plote djellor ndoth ne zona relativisht te vogla ne toke.

Thnx gjithsesi per pergjigjen.

Nuk ka asnje lidhje logjike as fizike fakti qe eklipsi nuk eshte gjithkund i njejte, me faktin se disku i diellit dhe disku i henes kane madhesi te njejte.

Ajo qe ke thene, eshte se dy objekte qe gjinden para rrezes se veshtrimit nuk do te mbulohen nga njera tjetra nese shikimi yt mbi objektin mbulues nuk eshte ne vije te drejte me objektin qe mbulohet. Keto gjera i dijne edhe femijet ne Kino pa u dhene askush kurrfar sqarimi.

Prandaj kjo qe ke shtruar ne lidhje me eklipsin diellor nuk eshte as "mit" sepse askush nuk ben nje gabim te tille logjik. Me tjera fjale ke bere gabim.

[Baptist]

"sa per aksin e tokes pikerisht ka lidhje me henen prandaj edhe largimi i saj do te sillte crregullim ne stinet e vitit."

Pasi jemi te "mitet" ky eshte nje mit personal i yti.

Nese thua se Hena po i jep Tokes "impuls angular" ke thene se Hena po i afrohet Tokes dhe jo e kunderta.

[Jimmi_1978]

Hena asnjehere nuk eshte me e madhe apo me e vogel por neve na duket ashtu nga kendi qe e veshtrojme, sa me ulet (horizon) qe eshte aq me e madhe duket, sa me larte (zenit) aq me e vogel, keshtu mendoj une me aq sa di.

[Baptist]

Hena asnjehere nuk eshte me e madhe apo me e vogel por neve na duket ashtu nga kendi qe e veshtrojme, sa me ulet (horizon) qe eshte aq me e madhe duket, sa me larte (zenit) aq me e vogel, keshtu mendoj une me aq sa di.

Ky eshte veshtrim mesjetar, por me logjike te shendoshe. E megjithate nuk eshte ashtu. E keqja eshte se ketu nuk po flitet per ate cfare mendon njeri apo tjetri. Se mendimet mund te jene shume te larmishme dhe poaq te pasakta. Tek e fundit nuk po bejme ekspoze mendimesh por po mundohemi te sjellim fakte. E keto duhet te jene ta pavarura ne mendimi yne subjektiv. Pra te vlejne per te gjithe si per ata qe mendojne, si per ata qe nuk i mendojne fare keto pune.

Pse mendimi yt nuk eshte as fer te vertetes edhepse ne dukje i perngjet asaj shume?

Nder te parat, ajo qe e ben te ngjaje me te verteten eshte vetem ana gjuhesore kur sjell aty shprehjet "poshte" dhe "larte".

1. Keto nocione nuk kan kuptim ne hapesire. Atje nuk ka "poshte" dhe "larte"!
2. E dyta dhe me kryesorja, eshte se sipas asaj qe ke thene orbita e rrotullimit te Henes rreth tokes do te duhej te ishte ne forme suste luhatese gje qe eshte absolutisht e pamundur.

Distanca ee Henes nga Toka gjate rrotullimit te saj eshte shume e prekryer. Ajo pershkruan nje rreth me vetem 0.05 e (ekscentrizem), qe per boten reale konsiderohet rreth "ideal". Pra as nuk i largohet, as nuk i afrohet tokes periodikisht. Prandaj madhesisa e diskut te Henes dhe Diellit gjate lindjes, e sidomos gjate perendimit (te ketij te dytit) nuk eshte rezultat i afrimit te Tokes ndaj Diellit (ne menyre aq drastike dhe te shpejte) dhe as e afrimit te Henes ndaj Tokes (ne menyre poaq dramatike dhe shpejtesi marramendese). Por eshte efekti i thjerrezes (llupes) qe shakton atmosfera jone e pasur me lageshti.

Per arsye te ketij efekti qe ka atmosfera jone ne driten qe vie nga trupat e larget qiellor, ne yjet mund t'i shohim edhe me sy, por per te njejten arsye Observatoriumet me teleskopet e tyre fuqishem ndertohen ne lartesi same te medha mbidetare per tiu shmangur ketij efekti sepse ky efekt turbullon qartesine e shikimit dhe shtremberon detalet. (Pasi qe qielli yne nuk eshte nje thjerrez perfekte dhe pos te tjerash ndryshon ne menyre dinamike...

Pershendetje

[PRI-LTN]

Baptist, me duket se nuk e ke kuptuar mire ate qe jimmychrist donte te thoshte.
Me sa kuptova une ai thote se: sa me prane ekuatorit te jesh, aq me te medha duken hena dhe dielli dhe sa me prane poleve aq me te vogla.