A i duhet Kosovës një gjuhë e re letrare?

[kocollari]

Dihet boterisht dhe eshte e pranuar edhe nga vet kryesuesit e Kongresit te Gjuhes te 72-tes qe ne kete kongres gjuha e njesuar letrare shqipe eshte vendosur te jete dialekti toske. Dhe kjo gje duket edhe nga avioni.

Eshte fakt qe eshte shume e veshtire te kenaqen gjithe dialektet kur behet njesimi i gjuhes por duhet te kenaq sa me shume qe eshte e mundur gjithe dialektet sepse duhet te jete sa me e lehte ne perdorim nga gjithe dialektet. E kjo nuk eshte perfillur fare ne kete Kongres sepse sic e deklaron ne ate kohe edhe nje nga kryesuesit e ketij Kongresi, Dhimiter Shuteriqi, " gjithe byroja politike flet toskerishten, e edhe gjuha e njesuar do jete toskerishtja", pra dialekti gege nuk eshte perfillur fare (per te qene me te sakte, gjuha e njesuar eshte mbi 90 perqind e marre nga dialekti toske).

Ne Kosove, pervec Migjen Kelmendit nuk di ndonje intelektual tjeter te kete ngritur kete problem. E edhe ai ka kerkuar modifikimin e gjuhes se njesuar shqipe e jo krijimin e nje gjuhe te re ne Kosove. Per kete problem, kam degjuar se jane krijuar komisione gjuhetaresh nga Akademite Shkencore te Tiranes dhe Prishtines per te shqyrtuar kete problem.

Disa ketu e thane qe kosovaret e flasin shqipen me mire se shume shqiptare te Shqiperise, dhe kjo pjeserisht eshte e vertete. E them kete sepse intelektualet ne Kosove, kur flasin para publikut, flasin ne gjuhe te njesuar me gjithe veshtiresite e jo ne dialektin e tyre, gje qe nuk ndodh ne shumicen e rasteve me shqiptaret e krahinave te ndryshme te Shqiperise, qe edhe para publikut e ne media flasin dialektin e tyre e jo gjuhen e njesuar.

Per punen e flamurit, Kosova eshte duke krijuar nje flamur shteteror sepse nuk mund te kete dy shtete me flamur te njejte dhe Kosova nuk eshte duke braktisur flamurin kombetar qe eshte dhe do jete prape flamur kombetar i gjithe shqiptareve kudo qe jane. Pra, nuk kemi nderrim flamuri ketu.

Tung

Boterisht???? Mos valle edhe kjo fjale eshte Toske???? Po se e keni me kaq zell modifikimin e gjuhes zyrtare shqipe qe t'i pershtatet shqipfolesve ne Kosove, qe une vete nuk shoh asgje te keqe, pervecse pasurim te metejshem te familjes se gjuhes shqiptare, atehere go ahead and do it, por ti vete nuk mendon qe jane gjera dytesore keto para pavaresise se Kosoves. Merre cdo fjale qe ke shkruajtur lart dhe analizoje se nga cfare dialekti vjen??? Dhe me nxirr pak 90% e toskerishtesh.

Sa per kush e flet me drejt gjuhen shqiptare zyrtare, a e di sa kam qesh( portokallia, sami frasheri), mos e thuaj me, se edhe vete kosovaret do qeshin me ty. E flasin ate te shkrete gjuhe zyrtare sikur e kane kallashnikovin tek veshi, prandaj lere fare te lutem se do na djersitesh.
Levizjet demografike te gegeve te Shqiperise drejt jugut kane ndikuar shume ne toskerishten apo gegerishten e bute te qytetit te Elbasanit, dialekt qe eshte marre edhe per shume baze ne unifikimin e gjuhes zyrtare shqipe. Prandaj thuaji botes(serbit) qe e flitka kaq mire shqipen tone, qe ta mbylle ate goje dhe te na lere rehat dhe ta gezojme kete zhvillim te gjuhes sone. Modifikimi eshte i rendesishem gjithmone, dhe jam shume dakort, dhe nuk besoj qe nje gjuhetare do te te kundershtoje ty ne kete pike. Por jo bastardim ose okupim nga nje dialekt, se ashtu i vjen per mbare disa dembelave qe nuk duan te mesojne. Njoh shume kosovare qe enderrojne dhe kane nje vullnet te jashtezakonshem qe te mesojne gjuhen e folur ne televizionin shqiptar. Me duket sikur kendojne kur flasin me tha nje plak kosovar nje here, c'te keqe ka ketu more? Me duket sikur flasin italisht me tha tjetri? po ketu c'te keqe ka, apo nuk duhet te tregojme qe kemi me shume lidhje me gjuhen etruskane te folur ne Italin e vjeter( lexo kola, falaschi, cabej), se i vjen keq serbit dhe grekut, se keshtu dalim qe kemi me shume lidhje me gjuhen e vjeter greke se vete greqishtja e sotme apo do me???
Trojet shqiptare dhe Gjuha shqipe kane qene gjithnje mollat e sherrit vella gjate gjithe kohes, dhe se gjuha jone ka afersi me me greqishten e vjeter dhe ate etruskane, provon qe ne jemi aborigines, natives, vendas, vendalinj te kesaj toke dhe jo anasjelltas qe jemi te ardhur dhe qe na ka sjellur turku, sic thote serbi dhe greku or tunxh( pa te keq).

Shendet
P.s Serbi te ben lavazh te keq, do kohe me e marre veten, hajde arsyetime hajde, flamuri kombetar s'lejohet per shkak te dy shteteve, kaja nonen shqipe. Kush e tha kete???? Bota apo Rrugova??? E di qe disa ne Kosove besojne se kane me shume lidhje me serbin se shqiptarin tashme, por sa gabim qe e kane, koha do e vertetoje. Sa keq me vjen, por ja qe kosovaret nuk na njohin mire, pasi edhe ne jemi ne nje pozicion shume te keq, vetem mafioze kemi ne krye te politikes sone, dhe keshtu qe Kosova po ben c'eshte e mundur qe te distancohet nga ne te shqiperise per kete fakt se sa per ndonje gje tjeter ne vecanti. Por kjo rruge te con drejt pusise serbe qe kosovaret s'kane asgje te perbashket me ato te shqiperise se vjeter baraz me kosovare=jo-shqiptare......Capisci ?????? Lufta per ekzistence nuk behet duke mohuar vetveten apo kombin tend. Nje flamur, nje gjuhe, e lejme me kaq, sa per dialektet do ekzistojne dhe dhe do te pasurohen gjithmone, pavaresisht nga klasa sunduese ne krye. Botnisht apo boterisht, nga fjala bote vjen, qe eshte fjale e gjuhes shqipe.
S.d.q. teme tjeter.

[shkodra13]

Darius,
flmnd për kthimin prej variantit gegë n'gjuhen zyrtare shqipe (edhe pse, po ta kisha dashte keshtu, kisha me e shkrue vetë).

Gjithsesi,

janë 52 ë

a-32; e-38; i-31; o-26; u-18; y-3

Shefkije Islamaj e ka gabim, se pikënisja është e gabuar.
Kush kërkon të mos njohë arbitrarizmin e '72 nuk kërkon "gjuhë të re", por të kundërtën. Kërkon të ruajë gjuhën shqipe shekullore (mbi të cilën është ruajtur identiteti) e mos të pranojë me sy mbyllur në këtë rast një gjuhë të re që kërkon të mbijetojë edhe kur ideologjija që e polli ka ngordhur (mbasi '72 është krijesë e ideologjisë e jo pasojë e zhvillimit normal e mbi baza shkencore).
E unë atyre kosovarëve që e kërkojnë nuk i vë aspak faj. Pse u dashka që ata të pranojnë në kurriz marrëzirat e servilëve të Enver Hoxhës?!

Në shqipen zyrtare thuhet:
"të njohë" e jo "të njohi"
"ideologjia" e jo "ideologjija"
"servilëve" e jo "servilave"
dhe asht ma e drejte "marrëzitë" se sa "marrëzirat" (shto nje ë më shumë)

[Darius]

Ska pse kalohet ne fyerje. Shkodra ajo qe bera une ishte thjesht nje humor i vogel per te zbutur gjerat qe fatkeqesisht shpesh ne kete forum acarohen kot dhe kalohen ne ndeshje briresh. Seicili ka mendimin e tij dhe nese dikush nuk preferon gegerishten si dialekt nuk ka pse te etiketohet me fjalet krim apo zagar etj etj. Sbesoj se meqenese dikush tha qe te zhduket gegerishtja dhe ajo do ndodhi. Sic nuk do ndodhi qe te eleminohet gjuha zyrtare qe ekziston dhe te zevendesohet nga gegerishtja vetem pse i shkrepet dikujt ketu ne forum. Pra mos kalohet ne fyerje dhe inate. Diskutojme per dicka dhe ndajme opinionet tona.

[shkodra13]

Ska pse kalohet ne fyerje. Shkodra ajo qe bera une ishte thjesht nje humor i vogel per te zbutur gjerat qe fatkeqesisht shpesh ne kete forum acarohen kot dhe kalohen ne ndeshje briresh. Seicili ka mendimin e tij dhe nese dikush nuk preferon gegerishten si dialekt nuk ka pse te etiketohet me fjalet krim apo zagar etj etj. Sbesoj se meqenese dikush tha qe te zhduket gegerishtja dhe ajo do ndodhi. Sic nuk do ndodhi qe te eleminohet gjuha zyrtare qe ekziston dhe te zevendesohet nga gegerishtja vetem pse i shkrepet dikujt ketu ne forum. Pra mos kalohet ne fyerje dhe inate. Diskutojme per dicka dhe ndajme opinionet tona.

Darius,
une per shaka e mora postimin tand dhe nuk u keqkuptova. Po keshtu me shaka u pergjigja.

Persa i perket postimit te "Njeriut" te mire, e meritonte pergjigjen, mbasi shprehu urrejtje. Mendimi shprehet pa fye 2/3 e shqiptareve si te egjer, perbindsha e shtaze vetem pse nuk jane ne nji mendje me te (menyre te shprehunit, mbasi mendja asht ajo qe i mungon)

[kocollari]

Darius,
une per shaka e mora postimin tand dhe nuk u keqkuptova. Po keshtu me shaka u pergjigja.

Persa i perket postimit te "Njeriut" te mire, e meritonte pergjigjen, mbasi shprehu urrejtje. Mendimi shprehet pa fye 2/3 e shqiptareve si te egjer, perbindsha e shtaze vetem pse nuk jane ne nji mendje me te (menyre te shprehunit, mbasi mendja asht ajo qe i mungon)

Shkodra, nga na dolen 2/3 gege ne Shqiperi, fakt apo thjesht hamendje?? Nuk jam ne dijeni prandaj, nuk po kundershtoj. Dikush permendi qe Dhimiter Shuteriqi ka thene qe per arsye te byrose se partise u zgjodh toskerishtja, te lutem ma nxirr kete dokument ketu qe ta shohim. Nuk eshte i faji i toskerishtes qe shumica e rilindasve dhe shkrimtareve te sotem me me ze perfshire ketu edhe gazetaret jane te jugut, me falni por besoj qe byroja nuk i zgjodhi edhe rilindasit. Geget, pervec Shkodres, nuk kane patur ndonje zhvillim kulturor te madh, dhe dialekti geg nuk ka ecur perpara ashtu si ai toske, prandaj mendohuni perpara se te flisni. Arsyet e zgjedhjes se nje gjuhe zyrtare nuk jane edhe aq te lehta sa mendohet, thjesht se ashtu i pelqente Enverit apo Alias. Mendohet se per arsye te zhvillimit me te madh kulturor ne jug(shpresoj te mos kemi kundershtime ketu), dialekti tosk ka patur nje zhvillim me te madh se ai geg dhe e ka marre gjuhen shqipe ne nje faze me te avancuar se ai geg, dhe ketu shkoni e flisni me gjuhetare dhe jo rob rrugesh. Por prape do te me pelqente shume qe gjuha zyrtare te modifikohej edhe per gegfolesit ne Shqiperi dhe Kosove, ne fund te fundit gjuhes shqipe i ben mire, jo dem. Vetem te mos na i katunarizojne, ashtu sic e kane zakon kur hypin ne fuqi ca tipa si Berisha me shoke.

'''Shkodra13''........., sa per dhunime te rregjimit, ka qene i gjithe sistemi i tille, perfshire ketu edhe ato gege, mos te te rrej mendja se geget s'kane bere krime, mos fol kot, se tregon qe je i vogel, se je s'ka gje, dhe po flet me cfare te kane thene, dhe jo gjera qe dine vete. Geget kane vrare e kane prere ashtu si tosket, nuk e di se ke degjuar per Spacin, por kishte ca gardiane atje vendalinj geg, qe s'kishe nevoje me i dhene urdhera per me i torturo te burgosurit tosk( armiqte e byrose), i torturonin per kenaqesi, si xhinda ishin.

[dodoni]

Boterisht???? Mos valle edhe kjo fjale eshte Toske???? Po se e keni me kaq zell modifikimin e gjuhes zyrtare shqipe qe t'i pershtatet shqipfolesve ne Kosove, qe une vete nuk shoh asgje te keqe, pervecse pasurim te metejshem te familjes se gjuhes shqiptare, atehere go ahead and do it, por ti vete nuk mendon qe jane gjera dytesore keto para pavaresise se Kosoves. Merre cdo fjale qe ke shkruajtur lart dhe analizoje se nga cfare dialekti vjen??? Dhe me nxirr pak 90% e toskerishtesh.

Sa per kush e flet me drejt gjuhen shqiptare zyrtare, a e di sa kam qesh( portokallia, sami frasheri), mos e thuaj me, se edhe vete kosovaret do qeshin me ty. E flasin ate te shkrete gjuhe zyrtare sikur e kane kallashnikovin tek veshi, prandaj lere fare te lutem se do na djersitesh.
Levizjet demografike te gegeve te Shqiperise drejt jugut kane ndikuar shume ne toskerishten apo gegerishten e bute te qytetit te Elbasanit, dialekt qe eshte marre edhe per shume baze ne unifikimin e gjuhes zyrtare shqipe. Prandaj thuaji botes(serbit) qe e flitka kaq mire shqipen tone, qe ta mbylle ate goje dhe te na lere rehat dhe ta gezojme kete zhvillim te gjuhes sone. Modifikimi eshte i rendesishem gjithmone, dhe jam shume dakort, dhe nuk besoj qe nje gjuhetare do te te kundershtoje ty ne kete pike. Por jo bastardim ose okupim nga nje dialekt, se ashtu i vjen per mbare disa dembelave qe nuk duan te mesojne. Njoh shume kosovare qe enderrojne dhe kane nje vullnet te jashtezakonshem qe te mesojne gjuhen e folur ne televizionin shqiptar. Me duket sikur kendojne kur flasin me tha nje plak kosovar nje here, c'te keqe ka ketu more? Me duket sikur flasin italisht me tha tjetri? po ketu c'te keqe ka, apo nuk duhet te tregojme qe kemi me shume lidhje me gjuhen etruskane te folur ne Italin e vjeter( lexo kola, falaschi, cabej), se i vjen keq serbit dhe grekut, se keshtu dalim qe kemi me shume lidhje me gjuhen e vjeter greke se vete greqishtja e sotme apo do me???
Trojet shqiptare dhe Gjuha shqipe kane qene gjithnje mollat e sherrit vella gjate gjithe kohes, dhe se gjuha jone ka afersi me me greqishten e vjeter dhe ate etruskane, provon qe ne jemi aborigines, natives, vendas, vendalinj te kesaj toke dhe jo anasjelltas qe jemi te ardhur dhe qe na ka sjellur turku, sic thote serbi dhe greku or tunxh( pa te keq).

Shendet
P.s Serbi te ben lavazh te keq, do kohe me e marre veten, hajde arsyetime hajde, flamuri kombetar s'lejohet per shkak te dy shteteve, kaja nonen shqipe. Kush e tha kete???? Bota apo Rrugova??? E di qe disa ne Kosove besojne se kane me shume lidhje me serbin se shqiptarin tashme, por sa gabim qe e kane, koha do e vertetoje. Sa keq me vjen, por ja qe kosovaret nuk na njohin mire, pasi edhe ne jemi ne nje pozicion shume te keq, vetem mafioze kemi ne krye te politikes sone, dhe keshtu qe Kosova po ben c'eshte e mundur qe te distancohet nga ne te shqiperise per kete fakt se sa per ndonje gje tjeter ne vecanti. Por kjo rruge te con drejt pusise serbe qe kosovaret s'kane asgje te perbashket me ato te shqiperise se vjeter baraz me kosovare=jo-shqiptare......Capisci ?????? Lufta per ekzistence nuk behet duke mohuar vetveten apo kombin tend. Nje flamur, nje gjuhe, e lejme me kaq, sa per dialektet do ekzistojne dhe dhe do te pasurohen gjithmone, pavaresisht nga klasa sunduese ne krye. Botnisht apo boterisht, nga fjala bote vjen, qe eshte fjale e gjuhes shqipe.
S.d.q. teme tjeter.

Edhe une jam kosovar. Ketu jam duke shkruajtur ne gjuhen e njesuar per vet respektin qe kam per gjuhen e njesuar dhe per vet rendesine qe ka gjuha e njesuar ne komunikimet ndershqiptare. E perderisa gjuha e sotme e njesuar eshte marre nga dialekti toske atehere edhe shkrimi im eshte ne toskerisht. Ti po deshe, une shkruaj edhe ne dialektin e Prishtines qe eshte dialekti im, gje te cilen e bej bile edhe me me shume deshire.

Pavaresia e Kosoves eshte problem ne vete dhe nuk ka lidhje fare me kete problem. Pa marre parasysh modifikimet eventuale te gjuhes se njesuar ne prape do marrim pavaresine shume shpejt. Por, perderisa edhe gjuha eshte nje problem, atehere pse mos ta zgjidhim edhe kete problem. Ne nuk mund te rrijme e te presim deri te njihet nderkombetarisht pavaresia e Kosoves dhe te mos zgjidhim problemet tona.

Une nuk thashe qe kosovaret e flasin gjuhen e njesuar shqipe me mire se tjeret por e thashe qe keta bile te pakten mundohen para mediave e publikut te flasin me aq sa kane mundesi kete gjuhe te njesuar e jo dialektin e tyre. Shpesh ngaterrohen edhe nuk shprehen dot duke ngelur as me gjuhen e njesuar e as me dialektin e tyre, per vet diferencat qe kane keto dyjat mes veti per shkak te shperfilljes qe ka pasur ne kongresin e 72-tes. Kurse une i kam vene re intelektualet tiranas psh. shumica e tyre flasin ne tironse edhe ne publik e ne media, poashtu vlonjatet, shkodranet, etj. etj. Pra, nuk mundohen aspak qe te flasin gjuhen e njesuar ne vend te dialektit te tyre.

Dialekti i shqipes se Kosoves dallon me shume se dialekti i Shqiperise se veriut dhe asaj te mesme nga dialekti i toskerishtes qe eshte edhe gjuha e sotme e njesuar. Shembull:
Une kam qene (toskerishte dhe gjuhe e njesuar)
Une kom qene (gege tirance)
Une kam kene (gege shkodrance)
Une jam kane (gege kosovarce)
Krahina e Tetoves dhe Shkupit dallon me shume nga toskerishtja e gjuha e sotme e njesuar se gjithe krahinat tjera gege. Psh. xhi bon mor taj, qelloja tashtaj mor ta hanksha sajnin moj cojco.

Kaja nonen shqipe, puna e flamurit eshte e vertete qe nuk mund te kete dy shtete me flamur te njejte. Por kjo nuk dtth. qe Kosova te heq dore nga flamuri kombetar i gjithe shqiptareve dhe as qe pritet nje gje e tille. Jane shume te rralle ne Kosove ata qe duan te distancohen nga shqiptaret e Shqiperise. Per kete kemi psh. politiken, artin, sportin, etj. etj. ku bashkohemi te gjithe ne shqiptaret e nuk njoh asnje shqiptar Kosove qe eshte bashkuar ne politike, art, sport etj. etj. me serbet. Keto jane deshmi te gjalla.

Sa per historine e gjuhes sone, nese ruajme dialektet tona duke i perfshire ato sa me shume ne gjuhen e njesuar, shume me lehte i mbrojme teorite si gjuha jone eshte gjuha e etruskeve dhe grekeve te lashte, sepse shume nga ato pjese te shkruara qe kane mbetur nga keto dy gjuhe te lashta jane dialektet e paperfshira ne gjuhen e njesuar qe i deshifrojne dhe zberthejne me se miri ato.

Qeshtu e tana t'mirat vllai jem prej meje edhe pse me shajte pak (pa te keq) me tunxhin tan

[dodoni]

Shkodra, nga na dolen 2/3 gege ne Shqiperi, fakt apo thjesht hamendje?? Nuk jam ne dijeni prandaj, nuk po kundershtoj. Dikush permendi qe Dhimiter Shuteriqi ka thene qe per arsye te byrose se partise u zgjodh toskerishtja, te lutem ma nxirr kete dokument ketu qe ta shohim. Nuk eshte i faji i toskerishtes qe shumica e rilindasve dhe shkrimtareve te sotem me me ze perfshire ketu edhe gazetaret jane te jugut, me falni por besoj qe byroja nuk i zgjodhi edhe rilindasit. Geget, pervec Shkodres, nuk kane patur ndonje zhvillim kulturor te madh, dhe dialekti geg nuk ka ecur perpara ashtu si ai toske, prandaj mendohuni perpara se te flisni. Arsyet e zgjedhjes se nje gjuhe zyrtare nuk jane edhe aq te lehta sa mendohet, thjesht se ashtu i pelqente Enverit apo Alias. Mendohet se per arsye te zhvillimit me te madh kulturor ne jug(shpresoj te mos kemi kundershtime ketu), dialekti tosk ka patur nje zhvillim me te madh se ai geg dhe e ka marre gjuhen shqipe ne nje faze me te avancuar se ai geg, dhe ketu shkoni e flisni me gjuhetare dhe jo rob rrugesh. Por prape do te me pelqente shume qe gjuha zyrtare te modifikohej edhe per gegfolesit ne Shqiperi dhe Kosove, ne fund te fundit gjuhes shqipe i ben mire, jo dem. Vetem te mos na i katunarizojne, ashtu sic e kane zakon kur hypin ne fuqi ca tipa si Berisha me shoke.

'''Shkodra13''........., sa per dhunime te rregjimit, ka qene i gjithe sistemi i tille, perfshire ketu edhe ato gege, mos te te rrej mendja se geget s'kane bere krime, mos fol kot, se tregon qe je i vogel, se je s'ka gje, dhe po flet me cfare te kane thene, dhe jo gjera qe dine vete. Geget kane vrare e kane prere ashtu si tosket, nuk e di se ke degjuar per Spacin, por kishte ca gardiane atje vendalinj geg, qe s'kishe nevoje me i dhene urdhera per me i torturo te burgosurit tosk( armiqte e byrose), i torturonin per kenaqesi, si xhinda ishin.

Sipas statistikave te sotme, kombi shqiptar eshte 80 perqind gege. Deklaraten e Dhimiter Shuteriqit mund ta gjesh tek fjalimet qe jane mbajtur ne kongres.

Nuk eshte e vertete aspak qe shumica e rilindasve kane qene toske. Eshte fakt qe ka pasur shume rilindas toske por ka pasur edhe shume gege. Vet periudha e rilindjes kombetare fillon me Kuvendin e Arbnit qe eshte mbajtur ne veri dhe kryesisht nga katoliket gege sepse ne jug mesa e dijme nuk ka pasur katolike ne ate kohe. Pastaj kemi Pjeter Budin, Pjeter Bogdanin, Shtjefen Gjecovin, Ndre Mjeden, Luigj Gurakuqin, Gjergj Fishten etj. etj. rilindas gege. Pra, thenie e tille eshte absolutisht e pavertete dhe edhe nencmim per geget. Prandaj duhet pasur kujdes qe te mos bejme gabime te tilla.

Sa per ceshtjen se cili dialekt ka qene me i zhvilluar me 1972-ten, e ke plotesisht gabim sepse dialekti gege ka qene shume me i zhvilluar ne ate kohe. Deri ne ate kohe, ka qene dialekti gege ne te cilin eshte bazuar kryesisht gjuha e atehershme e njesuar shqipe. Deri ne ate kohe, nalt e jo lart ka qene gjuhe e njesuar, Shqipni e jo Shqiperi ka qene gjuhe e njesuar etj. etj. Dmth. deri ne ate kohe gjithe shqiptaret prej pavaresise e ketej kane punuar ne zhvillimin dhe perparimin e asaj gjuhe te njesuar qe ka qene me shumice e marre nga dialekti gege. Kurse pas ketij kongresi, te gjithe shqiptaret kane punuar ne zhvillimin dhe perparimin e kesaj gjuhe te njesuar qe kemi sot e qe eshte kryesisht e marre nga dialekti toske.

Edhe une jam kunder krijimit te nje gjuhe te re te shkruar bazuar ne dialektin gege e jashte kesaj qe kemi sot por jam per modifikimin e kesaj gjuhe te njesuar qe kemi sot dhe ate vetem me perfshirjen e me shume elementeve gege ne te. Pra, te pasurohet gjuha e sotme e njesuar shqipe nga dialekti gege dhe te behet me e lehte edhe per geget perdorimi i gjuhes se njesuar. Njekohesisht dialektet shpetojne perfundimisht nga rreziku i zhdukjes.

Tunxh

[kocollari]

Sipas statistikave te sotme, kombi shqiptar eshte 80 perqind gege. Deklaraten e Dhimiter Shuteriqit mund ta gjesh tek fjalimet qe jane mbajtur ne kongres.

Nuk eshte e vertete aspak qe shumica e rilindasve kane qene toske. Eshte fakt qe ka pasur shume rilindas toske por ka pasur edhe shume gege. Vet periudha e rilindjes kombetare fillon me Kuvendin e Arbnit qe eshte mbajtur ne veri dhe kryesisht nga katoliket gege sepse ne jug mesa e dijme nuk ka pasur katolike ne ate kohe. Pastaj kemi Pjeter Budin, Pjeter Bogdanin, Shtjefen Gjecovin, Ndre Mjeden, Luigj Gurakuqin, Gjergj Fishten etj. etj. rilindas gege. Pra, thenie e tille eshte absolutisht e pavertete dhe edhe nencmim per geget. Prandaj duhet pasur kujdes qe te mos bejme gabime te tilla.

Sa per ceshtjen se cili dialekt ka qene me i zhvilluar me 1972-ten, e ke plotesisht gabim sepse dialekti gege ka qene shume me i zhvilluar ne ate kohe. Deri ne ate kohe, ka qene dialekti gege ne te cilin eshte bazuar kryesisht gjuha e atehershme e njesuar shqipe. Deri ne ate kohe, nalt e jo lart ka qene gjuhe e njesuar, Shqipni e jo Shqiperi ka qene gjuhe e njesuar etj. etj. Dmth. deri ne ate kohe gjithe shqiptaret prej pavaresise e ketej kane punuar ne zhvillimin dhe perparimin e asaj gjuhe te njesuar qe ka qene me shumice e marre nga dialekti gege. Kurse pas ketij kongresi, te gjithe shqiptaret kane punuar ne zhvillimin dhe perparimin e kesaj gjuhe te njesuar qe kemi sot e qe eshte kryesisht e marre nga dialekti toske.

Edhe une jam kunder krijimit te nje gjuhe te re te shkruar bazuar ne dialektin gege e jashte kesaj qe kemi sot por jam per modifikimin e kesaj gjuhe te njesuar qe kemi sot dhe ate vetem me perfshirjen e me shume elementeve gege ne te. Pra, te pasurohet gjuha e sotme e njesuar shqipe nga dialekti gege dhe te behet me e lehte edhe per geget perdorimi i gjuhes se njesuar. Njekohesisht dialektet shpetojne perfundimisht nga rreziku i zhdukjes.

Tunxh

Shqiptare jemi e shqip po flasim dhe prape ngatarrohemi. Para se gjithash me behet shume qejfi qe jeni kosovare dhe e shkruani shume mire gjuhen e njesuar dhe besoj qe jeni nga te paktet ne Kosove, dhe per kete une te respektoj, te nderoj deri ne detaj..
Ne lidhje me rilindasit qe ato kane qene shumica toske dhe ne fjalorin e tyre kane patur shume fjale te dialektit gege, ate s'e luan as topi. Mua Mjeda me pelqen shume. Shumica e toskeve pelqejne Migjenin me shume se Naimin, prandaj nuk jemi ketu per tu mburrur se kush ka me shume, por fakti eshte fakt.

Persa i perket gjuhes se sotme, une thashe dhe e perseris qe dialekti toske e ka marre gjuhen shqipe ne nje faze me te avancuar, me me rrjedhshmeri, dhe ketu nuk duhen hedhur plehra, por duhet duartrokitur. Por se sot duhet modifikuar per shqipfolesit geg ne Kosove vetem,( se ato ne veri ne te shqiperise, pervec shkodres, s'kane nevoje shume per modifikime, po njelloj do flasin), me gjithe qejf, por ama nuk duhet shkuar mbrapa ne kohe te zogut ku sundonte huri dhe litari per cdo gje, perfshire ketu edhe mbi gjuhen tone te bukur dhe te embel. Dhe nuk po fajtoj Zogun, por shoket e tij malesore nga mati. Si i thojne nje llafi, bilbili bilbil do mbetet, trembe sa te duash, e ka ne gjak ajo zone ne jug per te shkruajtur, ashtu si edhe shkodra, ka te beje me dheun dhe uji, ca thojne edhe ajri, ju si thoni. Por nje duhet theksuar, lufta qe i eshte bere shkodres nga byroja nuk ka te beje shume me dialektin geg, por ate kulturor dhe fetar. Dem i madh dhe i pariparueshem per fat te keq. Shume gabim qe te mendohet qe nalt eshte zevendesuar nga lart, me sa di une perdoret nga geget pa problem, askush s'i ka ndaluar, bile na pelqen shume dialekti shkodran, te kenaq veshin, sa per ate tropojan, oh boy, me vrap, ashtu sic keni edhe ju ne kosove dialekte qe te vrasin veshin.
E ke gabim kur thua qe politikanet toske flasin tironce, atehere ato flasin gegce. Krahaso Berishen me Meten ti, apo Majkon, apo Nanon. Dodoni do te jape nje ''tip'' meqe kam lere ne tirane, ne tirane se dikush flet Shkodrancen ose edhe Gjakovarcen, i heqim kapelen dhe afersia krijohet menjehere, por se ato flasin gegnishte tjeter pervec asaj shkodrane dhe gjakovarce, harroje, krijohet gardhi menjehere midis nesh, me kupton tani. Nuk ka te beje edhe shume me dialektin, por edhe kulturen dhe respektin qe tregojne karshi te tjereve. Shpresoj te kuptohemi dhe jo keqkuptohemi. Ka te beje shume omelsia, por edhe kultura, qe per fat keq shume zona ne malsi, nuk e kane te zhvilluar. Kaq. Ju ne kosove keni patur nje zhvillim te standartit te jeteses, por jo kulturor, se nuk ju lejohej nga serbi, dhe per kete s'ja u ka fajin gjuha e njesuar, por moszhvillimi kulturor. Nuk ju ka penguar kush sot per me e mesuar gjuhen unike, perves vetit, apo jo??? Cfare tregon kjo?? Mungese kulturore apo percmim ndaj shqipetareve, vete gjejeni. Shume toske u vrane, por prape shkolla e pare shqipe nen hunden e grekut dhe te turkut u be, abetarja e pare aty u be, nje nga udheheqesit e kosoves, ishte tosk, ''Abdyl Frasheri'' etj etj.

Shendet dhe te mira

[Kreksi]

Derisa vete mbrenda shqiperise dominon kjo gjuhe per mendimin tim duhet te ndjeki edhe kosova e viset tjera kete rregull.
Te kapercehet gegria e te mirrret si shembull vetem kosova, mua me duket provokim, ngacmim i keq dhe i pa nevojshem ne keto vite kur dihet se kosoves iu ndalua kombesia duke marrur emrin kosovaria, pastaj lozen edhe me flamure e tani paska mbetur edhe gjuha ?
Kjo eshte e tepert vllezer, pse futni therren ne kembe te shendosh ?

[rili]

un besoj se kosova ka nevoj per nji gju tjeter letrare sepse n'kosov nuk ka tosk edhe kur kosovart flasin shqipen letrare nuk tingullon bukur sepse kan nji dialekt tjeter edhe nase ata arrijn ta bajn nji gja te tille ajo bjen rritje te kultures shqiptare sa per kongresin asht e vertet qe ishte i njeanshem dhe nuk asht aspak e vertet qe tosknishtja ka ken ma e zhvillume se gegnishtja me sa di un edhe tosknishtja e frasherve ka shume fjale gegnisht un per vedi i shof teprica shum germa e shum shtojca qe i jan ba shqipes po prap tash jena msu me te dhe nuk mund ta nryshojm (ky asht dialekti shkodran )