Stefan Cvajg

[missgenta]

Kush ka degjuar per Stefan Cvajg. Ai eshte novelist shume i mire.

[Cupke_pe_Korce]

missy, it is either me or you who has been living on the moon. tell me, have you?

[elen]

Kam lexuar para shume vjetesh (18 vjet me duket) gjithe permbledhjet e tij me novela dhe tregime.
Me ka pelqyer ajo me trashegimine ne familje qe fshihte e ema nga i biri,ajo me zonjen ne shtet te huaj qe i la amanet doctorit ta hidhte ne det etj.etj.
Fantastik

[Fiori]

Jeta dhe Krijimtaria

Stefan Zweig (i njohur më shumë si Stefan Cvajg), është një nga shkrimtarët më të njohur në botë i viteve 20-të dhe 30-të. Ai shkroi novela dhe tregime, si edhe shumë biografi të figurave të njohura të historisë së botës, ndër të cilat më e famshmja është biografia e Mary Stewart (Maria Stjuart), si edhe ajo e perandoreshës Mari Antuanete. Fillimisht veprat e tij u botuan në gjuhën angleze nën pseudonimin 'Stephen Branch' (Stefan Brenc - përkthim i emrit origjinal).

Cvajg, lindi në vitin 1881 në Vjenë. Ai ishte i biri i Moris Zweig, pasanik hebre i cili prodhonte tekstile si dhe i Ida Brettauer, e bija e një familje bankierësh italianë. Edhe pse rridhte nga familje hebraike, feja nuk luajti ndonjë rol në edukimin dhe formimin e Cvajg. 'Feja ime ishte thjesht një rastësi si rjedhojë e prejardhjes sime' - është shprehur ai gjatë një interviste. Cvajg studioi filozofi dhe histori letërsie si dhe ishte pjestar i lëvizjes avangarde “Viena e Re”. Edhe pse esetë e tij botoheshin në 'Neue Freie Presse', botuesi i së cilës ishte udhëheqësi zionist Teodor Herzl, ai nuk ishte i ndikuar nga nacionalizmi hebraik i Herzlit.Cvajg e braktisi Austrinë pas ardhjes në fuqi të Hitlerit. Gjatë kësaj periudhe ai u mbështet botërisht nga kompozitori Richard Shtraus, i cili refuzoi të hiqte emrin e Cvajgut nga parrullat për prezantimin e operas së tij 'Gruaja e heshtur' (Die schweigsame Frau_) në Dresden. Për këtë arsye Hitleri nuk e ndoqi hapjen e operistikës së muzikantit më të madh të kohës së tij si dhe pas tre shfaqjesh opera u ndalua.

Cvajg studjoi ne Austri, Francë dhe Gjermani. Në vitin 1904 ai mbaroi doktoratën për filozofi dhe arte të bukura nga Universiteti i Vienës. Përpara se të vendosej në Salzburg (1913) ai udhëtoi nëpër shumë vënde të botës. Në 1914 Cvajg u martua me Friderike Maria Burger von Winternitz (1882-1971), e cila i kish dërguar letra adhurimi që nga viti 1901. Friderike u bë shkrimtare gjithashtu dhe ata jetuan bashkë, me dy vajzat e saj nga martesa e parë, për më shumë se 20 vjet.

Vepra e parë e Cvajg ishte përmbledhja poetike 'Litarë të argjëntë' (Silberne Saiten) e cila u botua në vitin 1901 kur ai ishte vetëm 20 vjeç. Më pas u botua në Zvicër, drama e tij kundër luftës, titulluar 'Jeremiah', të cilën ai e shkroi në vitin 1917 kur ishte ushtar. Kjo dramë frymezohej nga Lufta e Parë Botërore dhe u luajt për herë të parë në Nju Jork në vitin 1939. Cvajg shkroi dhe drama të tjera si 'Tersites' në 1907, një tragjedi e shkruar në vargje të lira si dhe 'Jetë në det' (Das Hause Am Meer) në 1912, tek e cila pasqyrohej Lufta Civile në Amerikë. Cvajg jetoi për gati 20 vjet në Salzburg edhe pse si gjithmonë kohën më të madhe e kalonte nëpër udhetime. Gjatë Luftës së Parë ai punoi në arkivat e Ministrisë Austriake të Luftës, por u detyrua te largohej për në Zürich atëherë kur bindjet e tij paqësore ranë ndesh me bindjet e eprorëve të tij. Cvajg u bë i njohur fillimisht si poet dhe përkthyes (ai zotëronte 5 gjuhë të huaja, përveç hebraishtes, latinishtes dhe greqishtes së lashtë) dhe më pas si biograf, tregimtar dhe novelist. Ai njihet si intelektuali i parë që hodhi idenë e një Europe të Bashkuar, në vitin 1908.

Cvajg u përqëndrua në mësimet e Sigmund Freud, ndikimi i të cilit ndihet në gjithë krijimtarinë e tij, sidomos në analizat e tij biografike për njerzit më të shquar të të gjithë kohërave (filozofë, burra shteti, mbretër e mbretëresha,shkrimtarë të shquar etj). Gjatë kohës në Salzburg, Cvajg filloi të besonte se persekutimi që Hitleri po u bënte hebrejve në atë kohë, lidhej direkt me vetë Cvajgun. Ai kurrë nuk u shërua nga ky fiksim, i cili rrjedhimisht u shndërrua në paranojë. Kur emigroi në Angli (jetoi në Bat dhe Londër), Cvajg kreu studime për librin e tij të ardhshëm 'Mary, Mbretëresha e Skocisë'. Në atë kohë ai u takua përsëri dhe me Freud, me të cilin ish njohur në vitet 20. Në vitin 1938 ai botoi librin 'Padurimi i zemrës' (Ungeduld des herzens), një histori e zezë dashurie që tregon edhe njohjen e Cvajgut me teorinë psikanalitike të ndjenjës së fajit, një liber ku dashuria fajtore kurorëzohet me një vetvrasje të dëshiruar e të kërkuar nga dy personazhet kryesore të librit. Ndërsa në vitin 1938 Cvajg fitoi nënshtetësinë Britanike dhe në vitin 1940, pas një turneu të suksesshëm mësimdhënjeje në pothuajse tërë Amerikën e Jugut, ai u vendos në Brazil.

Cvajg u nda nga Friderike në 1938 dhe një vit më vonë u martua me Charlotte Altmann, e cila ishte sekretarja e tij që nga viti 1933. Charlotte ishte 27 vjeç më e re se Cvajg. Në vitin 1941 ata shkuan të dy në Brazil. Në librin 'Brazili- vëndi i së ardhmes' (1941), Cvajg përshkruan bukur historinë, ekonominë, kulturën e vëndit duke dhënë përshtypje tepër interesante të cilat përputheshin dhe me thënien e Amerigo Vespucit kur zbuloi Tokën e Re, e cila thosh se “... nëse Parajsa egziston në Tokë, ajo nuk duhet të jetë shumë larg prej këtu...” Rënja e Singaporit në vitin 1942 përforcoi patundshmërisht bindjen e Cvajgut se nazizmi së shpejti do të pushtonte tërë rruzullin. I zhgenjyer ,i izoluar dhe larg Europës Cvajg kreu vetvrasjen sëbashku me gruan e tij, prane Rio de Janeiro më 23 Shkurt, 1942. Me urdhër të diktatorit brazilian Getulio Vargas, shpenzimet e varrimit të Cvajg u paguan nga shteti. Një ditë para se të vriste veten, Cvajg dërgoi në shtyp librin 'Bota e së djeshmes', i cili u botua pak muaj pas vdekjes së tij. Ky libër kishte tone autobiografike dhe në një farë mënyre dënon kulturën europiane, të cilën në ato momente ai e quante të humbur. Në libër ai shkruan : "Shpresoj tja kem arritur qëllimit për gjetjen e një formule të vetme për kohën kur u rrita, domethënë para Luftës së Parë Botërore, duke e quajtur atë kohë 'Era e artë e sigurisë'."


Libra

• Dashuria e Erika Wald (1904) (Die Liebe der Erika Wald)
• Frika (1920) (Angst)
• Sytë e tim vëllai, përgjithmonë (1922) (Die Augen des Ewigen Bruders)
• Amok (1922), novela e tij më e njohur
• Koleksioni i padukshëm(1926) (Die Unsichtbare Sammlung)
• Refugjati (1927) (Der Flüchtling)
• Ngatërresë ndjenjash (Verwirrung der Gefühle)
• Histori të shkurtra (1929)
• Buchmendel (1929)
• Përmbledhje (përbëhet nga dy volume me histori të shkurtra) (1936)
• Kujdes nga Pasiguria (1938) (Ungeduld des Herzens)
• Letër nga një e panjohur (Brief einer Unbekannten)
• 24 Orë nga jeta e një gruaje (Vierundzwanzig Stunden aus dem Leben einer Frau)
• Sekrete që djegin (Brennedes Geheimnis) a short novella, year of original publishing unknown.
• Histori Shahu (Schachnovelle) (1941)
• Helmimi i metamorfozës (Rausch der Verwandlung)

Biografi

• Joseph Fouché (1929)
• Mental Healers (Franz Mesmer, Mary Baker Eddy, Sigmund Freud) (1932; German: Heilung durch den Geist, 1931)
• Pushtuesi i detit: historia e Magellan (1938)
• Nietzsche
• Marie Antoinette (1932)
• Erasmus (1934)
• Romain Rolland: Njeriu dhe krijimet (1921)
• Paul Verlaine
• Balzac (1922) u publikua më vete si dhe në një libër me tre pjesë: Balzac, Dickens, Dostoeffsky.
• Mary, Mbretëresha e Skocisë dhe ishujt (1935)
• Sebastian Castellio
• Amerigo - Historia e një gabimi historik (1944)

Materiali u përgatit dhe përkthye nga Fiori

[Darius]

Ah cme kujtove Amok (qe cuditerisht ne Shqiperi e nxorren heret fare ne format xhepi) Cvjag ka qene nje nga shkrimtaret e mij me te dashur. Sa here isha ne gjendje sentimentale dhe me ndjenja te turbulluara lexoja Leter nga nje e Panjohur.
Edhe sot e kesaj dite mbas gjithe ketyre vjeteve e mbaj mend me hollesi. Per mua eshte nga shkrimtaret e shekullit te 20-te qe ka shkruar me bukur nga te gjithe per forcen e dashurise.

Para disa vitesh e kam lexuar dhe ne anglisht po s'me ka shijuar. Perkthimi i Robert Shwarc ka qene nje mrekulli.

[ajzberg]

Per mua 97 ta ne Shqiperi ishte AMOKU shqiptar
Te gjitha i ka mbreslenese i ka Cvajgu mua me ka pelqyer Novela e Shahut

[Pratolini]

Fior, tek librat biografik ndoshta duhet shtuar "Tre poete te jetes se vete" ku flet per Stendhalin, Tolstoin dhe Kazanoven Per me teper ai eshte nje liber jashtezakonisht interesant

[shigjeta]

Cvajg mbetet mjeshter ne pershkrimin e fuqise se pasioneve njerezore. Novelat e tij i kam lexuar dhe ri-lexuar me te njejten kenaqesi. Perveç novelave qe ka permendur Darius, do shtoja "Novela e shahut" dhe "24 ore nga jeta e nje gruaje". Gjithashtu, me ka pelqyer shume dhe biografia e Balzakut.

[missgenta]

Une vdes per "letra e nje te panjohure", "24 ore nga jeta e nje gruaje", "e fshehta perveluese"....eshte sh i papare ai shkrimtar...me ka lene shume mbresa..

[LAINA]

Hm, sigurisht, Cvajgu nuk mbahet kot si novelisti me i madh. Pas gjithe atyre qe u permenden me lart, une nuk mund te le pa permendur novelen "Novela e shahut", mbaj mend qe me ka bere nj pershtypje shume te madhe qe kur e kam lexuar per here te pare, pothuajse kalama. "Amok" gjithashtu te le pa fryme, ndersa "Joseph Fouché" eshte ndoshta biografia me e mire qe kam lexuar ndonjehere.