Jeta dhe Vdekja

[Albin]

JETA E DUNJASË



All-llahu i Lartmadhëruar e krijoi universin për një qëllim të caktuar dhe na tregoi për të, me qëllim që ne t’a kuptojmë arsyen e krijimit. Pra, cili ishte qëllimi dhe cili është përfundimi.
I Lartësuari, në Kur’anin Kerim, thotë:

" و ما خلقت الجن و الأنس الا ليعبدون . ما أريد منهم من رزق و ما أريد أن يطعمون. ان الله هو الرزاق ذو القوة المتين"

“Xhindët dhe njerëzit nuk i krijova për gjë tjetër, përveçse të më adhurojnë. Prej tyre nuk kërkoj furnizim (risk), e as të më ushqejnë. Pa dyshim, All-llahu është i vetmi Furnizues! Ai posedon Fuqi të Plotë të pakontestueshme!”[105]
Pra, qëllimi i krijimit tonë në këtë univers qenka që t’a adhurojmë dhe t’a lartësojmë All-llahun, t’a lavdërojmë e t’a madhërojmë Atë. Shtrohet pyetja, pse i Lartmadhëruari i paska përcaktuar vetëm qeniet njerëzore dhe xhinn-ët, ndërsa krijesat e tjera në univers i ka lënë pa përcaktim? Pse?
Kjo është për arsyen se i Lartësuari vetëm këtyre dy krijesave u ka dhënë lirinë e të shprehurit. Këto dy krijesa mund të besojnë (pohojnë) dhe të mohojnë. Këto kanë lirinë t’i binden ose (mos e thashtë Zoti) kanë lirinë t’a mohojnë. Ndërsa llojet e tjera, në mbarë universin, janë të detyruara t’i binden (nënshtrohen) Madhërisë së Tij. Atyre nuk iu është dhënë mundësi alternative. Ato, gjithnjë, e madhërojnë All-llahun e Lartmadhëruar, nuk hamenden, e as nuk harrojnë për t’a madhëruar.
Lexojeni thënien e All-llahut xh. sh. në Kur’an Fisnik :

" ألم تر أن الله يسجدون له من في السماوات و من في الأرض و الشمس و القمر و النجوم والجبال و الشجر و الدواب و كثير من الناس و كثير حق عليهم العذاب و من يهن الله فما له من مكرم ان الله يفعل ما يشاء "

“A nuk po e sheh se All-llahut i bën sexhde çdo gjë që është në qiej dhe çdo gjë që ekziston në tokë. (I bën sexhde:) dielli dhe hëna, yjet dhe malet, drunjtë dhe shtazët. (Atij i bëjnë sexhde:) edhe shumë nga (qeniet) njerëzore, prej të cilëve shumë prej tyre e meritojnë dënimin. Atë të cilin e turpëron All-llahu, s’ka kush që mund t’a nderojë. Pa dyshim, All-llahu vepron sipas Vullnetit të Tij.”[106]
Nga ky ajet kuptojmë se të gjitha gjallesat i bëjnë sexhde të Lartmadhëruarit All-llah, qofshin ato në tokë apo në qiell. Askush nuk e shkel respektin, bindjen, përkujtimin dhe lartësimin ndaj All-llahut xh.sh.. Njeriu nuk i përket absolutisht këtij grupi. Njerëzit janë dy tabore. Ata besimtarë dhe ata femohues (kafirë). Vetëm kur është përmendur emri i njeriut ndodhi sqarimi i këtyre dy taboreve. Pse? Sepse All-llahu i Lartmadhëruar, ashtu siç thamë, njerëzve dhe xhinn-ëve u ka dhënë lirinë e zgjedhjes.
I Lartësuari, e krijoi këtë univers madhështor për t’i shërbyer njeriut, zëvendësit të Tij në tokë. I tërë universi iu bind Krijuesit të vet. Me përjashtim të shumë njerëzve, të cilët All-llahu i bëri zotërues të universit të Tij!

All-llahu xh.sh. ia kishte paraqitur Amanetin ( në këtë rast amaneti është liria e zgjedhjes alternative) të gjitha llojeve të universit. Të gjitha u copëtuan në vetvetet e tyre, sepse nuk ishin të disponuara t’a mbanin këtë barrë, dhe thonin: O Zot, duam dhe pranojmë të jemi të detyruara në nënshtrim dhe në bindje.
I Lartësuari, në Kur’an, thotë:

" انا أرضنا الأمانة علي السماوات و الأرض و الجبال فأبين أن يحملنها و أشفقن منها و حملها الأنسان انه كان ظلوما جهولا "

“Ne, kur ua ofruam amanetin qiejve, tokës dhe maleve, ato u drithëruan nga frika e
atij (amaneti)[107] dhe nuk e morën përsipër këtë barrë. (Këtë amanet) e pranoi njeriu. Ai, ( njeriu në momentin e pranimit) vërtet ishte dëmtues (i vetvetes) dhe injorant (xhahil-ngase nuk e kuptoi se ç’kishte pranuar).”[108]
Kjo ishte përzgjedhja e parë dhe e fundit për të gjitha llojet e krijesave në univers. Ishte njeriu ai i cili pranoi t’a mbajë këtë barrë, pra, këtë amanet. I Lartësuari ia paraqiti këtë liri nga dashuria, e jo nga urrejtja. Të bëhet i fortë për t’a mundur mohimin. Të besojë me plotdashuri në All-llahun xh.sh. Xhinn-ët dhe njerëzit janë dy krijesa, të cilat do t’a vërtetojnë cilësinë e dashurisë së All-llahut. Këta do të përzgjedhin duke u bazuar në programin e Tij, me dëshirën e tyre. Këtë do t’a bëjnë nga dashuria, e jo nga domosdo-shmëria. Këta do t’a lartësojnë, do t’i përkulen, do t’a madhë-rojnë, do t’i luten dhe falënderojnë All-llahun, vetëm e vetëm për t’a shprehur dashurinë ndaj Tij.
I Lartmadhëruari thotë: “Nuk i krijova xhinn-ët dhe njerëzit (për gjë tjetër) përveçse të më adhurojnë”. Për t’ia dhënë saktësinë adhurimit, duhen të përfshihen të gjitha rrymat lëvizëse të jetës. Pra, të gjitha veprat njerëzore duhet t’a shprehin dashurinë ndaj All-llahut xh.sh. Secila lëvizje në jetë, është argument i gjallë për këtë dashuri. Programi është argument, sinqeriteti është shkëlqim, gjithashtu, edhe rrugë-timi tij nuk duhet të ketë shtrembërim. Nuk duhet që All-llahu t’a shohë njeriun, aty ku ia ka ndaluar të qëndrojë, gjithashtu, mos t’a ndiejë mungesën (e kryerjes së veprave) për të cilat është urdhëruar.







******
*****
****
***
**
*













ADHURIMI - I DOMOSDOSHËM POR, SI BËHET?



Njerëzit mendojnë se adhurim janë (vetëm) pesë dispozitat e Islamit: (eshhedu en la ilahe il-la llah ve eshhedu enne Muhammeden resulullah- Dëshmoj se nuk ka Hyjni tjetër përveç All-llahut dhe dëshmoj se Muhammedi është i dërguari i Tij), falja e namazit, dhënia e zekatit[109], të agjëruarit e muajit të ramadanit (ramazanit) dhe shkuarja në haxh e të gjithë atyre që kanë mundësi materiale për të shkuar atje. Themi se mbi këto shtylla është ngritur feja.
Në këtë mënyrë, Zoti ynë ka paraparë që ne, me anë të kësaj feje, të jemi në një lidhje të vazhdueshme me Të, sepse shejtani kështu nuk do të ketë gjasa të na mashtrojë, përderisa ne të paraqesim prezencën, dhuntitë dhe bollëkun e Tij në çdo kohë, apo në çdo çast.
Namazi pas namazit, apo namazi i njëpasnjëshëm e ‘grason’ (yndyros) imanin[110] dhe padyshim, ai na mbron nga devijimi prej programit të All-llahut xh.sh., bile na forcon dhe na afron tek All-llahu i Lartmadhëruar. Kështu është edhe me agjërimin, zekatin dhe haxhin. Secili adhurim mban me vete dritën (nurin) e All-llahut xh.sh.
Sa herë që e ndiejmë veten të tensionuar, apo kemi presione të brendshme, përqëndrohemi dhe shkojmë marrim një pjesë drite (nuri) prej All-llahut xh.sh., i cili na kthen në vete barazpeshën tonë imanore. Njëlloj, sikurse ndërmarrim masat e duhura kur dobësohen bateritë. Sigurisht që i drejto-hemi karikuesit të baterive për t’a mbushur atë përsëri. Islami përfshin programin e të gjithë jetës njerëzore.

Nuk dua të futem në polemika të kota me ata të cilët thonë se: Islamin e përbëjnë vetëm (pesë) dispozitat e Islamit. Nëse t’i falesh, jep zekat, agjëron dhe shkon në haxh, me këtë e ke siguruar afrimin tënd tek All-llahu xh.sh. Pasi t’i bësh këto, më pas ti vepro ç’të duash, apo leri punët e kësaj bote të gjy-kojnë lirshëm pa mbështetjen e imanit!
Të gjithëve atyre, që mendojnë kështu, iu them: nuk kam për qëllim të polemizoj, por do të flas vetëm nga një kënd i obligimeve fetare që ne kemi. Të marrim lutjen (namazin). Për të hyrë në namaz, apo për të dalë para All-llahut, është i domosdoshëm angazhimi ynë jetësor në:
E para, që duhet të bëjmë, e që na i obligon qëndrimi në këmbë para All-llahut në namaz, është mbulesa e pjesshme e trupit apo e pjesëve të turpshme. Nuk kam për qëllim të them se nevojiten rroba ose diçka të ngjajshme me to, por kam për qëllim qoftë edhe një copë arneje apo bezeje, sa për t’i mbuluar pjesët e obligueshme. Kjo arnë (që të prodhohet) ka nevojë për pambuk, ndërsa pambuku ka nevojë për bujkun. Pastaj bujku ka nevojë t’a lëvrojë tokën për të hedhur farën. Kjo farë mund të gjendet ose jo këtu tek ne (në vendin tonë). Në këtë situatë detyrohemi t’a importojmë nga jashtë. Pastaj, për t’a lëvruar tokën, domosdo, bujkut i nevojitet plugu prej metali të rëndë, si plugu i thjeshtë që e përdorte njeriu primitiv.
Kështu njeriut i bëhet e domosdoshme të hapë xeherore nëpër kodra e male, për t’a nxjerrë xehen e papërpunuar të hekurit. E gjithë kjo punë gjigante për të bërë një plug të thjeshtë. Kjo xehe, pastaj, obligon ndërtimin e fonderive e pastaj punën e farkatarëve dhe kështu, derisa t’i dorëzohet bujkut për t’u shërbyer. Pastaj, kur pambuku bëhet i gatshëm, nevojitet që t’a mbledhë dikush e pastaj t’a transportojë atë deri në magazinë. Prej aty, dërgohet më pas për t’u përpunuar në fabrikat e tekstileve, për t’u shndërruar në fije (penj). Pasi të bëhet fija (e pambukut), ajo dërgohet në veg, për t’a bërë copë bezeje. Aty shkon tek tregtari, që merret me shitjen e tij, për t’a marrë, e prej tij e blejmë ne. Të gjitha këto lëvizje janë të domosdoshme, që ne të mundemi të qëndrojmë para All-llahut të Lartmadhëruar, pra për t’a mbuluar trupin dhe për të na u pranuar namazi.


KUSH NA PREMTON USHQIMIN


Për t’a përforcuar edhe më shumë shembullin rreth faljes, mendoj se, para se të kryejmë namazin, kemi nevojë për ca kafshata buke. Jo shumë, por aq sa të jemi në gjendje t’a kryejmë rukunë ose sexhden[111]. Pra, marrja e një kafshate buke na jep fuqi për t’a bërë këtë. Për sigurimin e kësaj panineje buke që e blejmë në dyqan, duhet një tregim i gjatë, që merr me vete një mal angazhime ose punë (të shumë e shumë njerëzve). Duhet filluar nga mbjellja e grurit, korrje-shirjet, transporti për në mulli, deri sa ai të bëhet miell. Pastaj mielli duhet bërë brum, e ai brum pastaj duhet bërë bukë, e pastaj bukët transportohen deri në dyqan për t’i blerë ne.
Pra, po shohim se duhen punë jashtëzakonisht të mëdha, derisa të bëhemi të gatshëm për t’a kryer një namaz. Nëse do të qëndronim të gjithë në xhami për t’u falur, e nuk do të merreshim me punë të tjera, kush do të na sillte një copë bez (arën) për t’a mbuluar trupin, ose një panine buke për t’a mbajtur shpirtin gjallë!? Pra, ajo që është e domosdoshme duhet t’a kryejmë si vepër të domosdoshme. Për këtë arsye themi se adhurimi na bën të jemi të gjithë në lëvizje.
Përderisa All-llahu e do njeriun që t’a adhurojë Atë, Ai do që njeriu t’i lutet në shtëpi, në zyrë, në xhami, në rrugë. Me fjalë të tjera, Ai e do njeriun që t’i lutet në secilën lëvizje që bën ai në jetën e tij. Islami është nxitës i edukimit të përgjithshëm, përderisa ka bërë që njeriu edhe në rrugë të jetë i sjellshëm dhe i edukuar.
Vërtet, All-llahu sevapet i ka shpërndarë tek të gjitha lëvizjet, ose angazhimet e jetës. Programin të cilin e ka përpiluar All-llahu e ka bërë të tillë, që çdo gjë të ketë lëvizje të përgjithshme. E shpërblen atë që e viziton të sëmurin, atë që gjykon me drejtësi ndërmjet njerëzve, atë që i bën një të mirë fqinjit të tij, atë që pastron ose largon ndonjë pengesë nga rruga, atë që ndihmon të hendikepuarin për t’a kapërcyer rrugën, atë që kujdeset për shtëpinë dhe fëmijët, atë që u kryen me edukatë shërbime njerëzve, atë që e largon të keqen, atë që është fjalëdrejtë dhe këshillues i paanshëm, atë që ndihmon të tjerët, atë që ka dalë të kërkojë punë për riskun e fëmijëve të tij, atë që bëhet shkaktar për të penguar ndonjë krim dhe atë që urdhëron për vepra dobiprurëse. Të gjitha këto dhjetëramijëra vepra nuk janë në shtyllat e Islamit, por të gjitha këto kanë shpërblime.
Nëse ne, në lëvizjen tonë jetësore, përqëndrohemi vetëm në këto pesë dispozita të Islamit, ne jemi duke e penguar veten nga 90 % të sevapeve të cilat i ka paraparë All-llahu për ne. Përderisa Vetë i Lartmadhëruari ka thënë: “Nuk i krijova xhinn-ët dhe njerëzit, përveçse që të më adhuro-jnë...” patjetër, duhet të kuptohet se i gjithë programi i Tij është adhurim.

Programi është ai i cili e komandon lëvizjen e besimtarit në botë. Secila lëvizje në gjithësi është adhurim, përderisa me të ka për qëllim që të dalë para All-llahut të Lartmadhëruar.




PROGRAMI PARA KRIJIMIT



All-llahu i Lartmadhëruar, para se të krijonte njeriun, ia përpiloi atij programin dhe ia caktoi detyrat e jetës. Secili që ngre ose krijon diçka, fillimisht përcakton qëllimin. Përderisa jeta është garancia e gjërave që t’a kryejmë detyrimin tonë, atëherë patjetër duhet të dimë këtë detyrim, për të cilin na krijoi All-llahu. Ai, Krijuesi ynë, është Ai i Cili i ka paraparë ligjet e jetës sonë për të qenë të mirë dhe për t’a kryer detyrën për të cilën jemi krijuar.
Është për t’u çuditur, vërtet habitem, kur analizoj se universi pikësynimin ose burimin e ka tek njeriu (është krijuar në shërbim të tij). E gjithë kjo rrjedh ngase njeriu është qenie që ka lirinë e përzgjedhjes midis alternativave të ndryshme. Ndërsa krijesat e tjera, janë të detyruara për respekt dhe nënshtrim, pra, prej tyre nuk vjen e dëmshmja.
Ato e kryejnë detyrën e tyre, sepse janë krijuar për këtë shkak, ato nuk kanë përzgjedhje alternative. Por, ajo që e shkatërron jetën dhe universin është ndërhyrja e qenieve njerëzore, të cilëve iu është mundësuar përzgjedhja alternative.
I Lartësuari dëshiroi që ne të jetojmë në këtë botë për t’a përcjellë programin e krijimit tonë. Me këtë, ne do ta kishim kryer detyrën tonë, sikurse edhe krijesat e tjera në univers. I Lartmadhëruari, në Kur’anin Kerim, thotë:

" فان تنازعتم في شيء فردوه الي الله و الرسول "

“...dhe nëse bini ndesh për ndonjë gjë[112], atëherë drejtojuni All-llahut[113] dhe të Dërguarit të Tij [114] ...” [115]

Pra, përderisa mësuam se të gjitha krijesat e ngurta, bimët dhe kafshët, i janë nënshtruar shërbimit të njeriut, atëherë cila është detyra e njeriut? Detyra e tij është t’a adhurojë All-llahun. All-llahu në një hadith Kudsij thotë:
“ O biri i Ademit! E krijova këtë univers për ty, ndërsa ty të krijova për veten Time, prandaj mos u preokupo me atë që është e jotja, aq sa ti je për të.”
Por atëherë, cila do të ishte detyra kryesore ose qëllimi final i adhurimit? A mos vallë, All-llahu kërkon prej nesh që t’a madhërojmë pandërprerë tërë ditën dhe t’a përmbyllim ditën në këtë mënyrë? Jo! Adhurimi nënkupton përpjekjet e njeriut për t’a kryer detyrën e vet për të cilën është krijuar. Çdo lëvizje në univers konsiderohet adhurim, ndërsa ne i zbatojmë pesë dispozitat e Islamit, për t’a plotësuar imanin tonë, që është në brendinë tonë. Për këtë fjala (adhurim) ka kuptimin: bindje All-llahut në gjithë programin e përcaktuar.



******
*****
****
***
**
*






DETYRAT E NJERIUT NË JETË



O njeri! Të gjitha gjallesat në tokë, si materiet inorga -
nike, ashtu edhe flora dhe fauna të binden ty! Ato të shërbejnë ty, të nënshtrohen ty për të gjitha ato gjëra që ke nevojë. Ato janë të detyruara që t’i shërbejnë si njeriut besimtar, ashtu edhe atij jobesimtar, si të bindurve ndaj Zotit, ashtu edhe mohuesve, deri në ditën e Kijametit. Atëherë (në këtë ditë) njeriu do t’a humbasë këtë veçori (privilegj) dhe me këtë përfundon ky shërbim (i universit ndaj tij).
Dielli në këtë botë, nuk rrezaton vetëm për besimtarët. Toka nuk i jep frutat e veta vetëm për ata që besojnë, dhe t’ua ndal ato femohuesve. Krijesat e tjera të tokës janë në shërbim të njeriut dhe për njeriun, pa marrë parasysh se çka beson dhe ç’mendon ai për Zotin e tij. Ata të cilët i mirëpresin proceset, atyre do t’ju shërbejnë ato procese. Nuk ka dallim midis atyre që deklarojnë se nuk ka hyjni tjetër, përveç All-llahut dhe atij që refuzon t’a deklarojë këtë.
Ndërsa në ahiret, gjendja ose statusi do të ndryshojë. Krijesat do t’i shërbejnë vetëm njeriut besimtar, ndërsa pabesimtarëve nuk do t’iu shërbejnë. Kur pabesimtari do të mundohet t’a gënjejë All-llahun dhe t’i thotë se të kam besuar, këmbët e tij do të flasin dhe do të thonë: Jo, Lartmadhëria jonë, ishte ky i cili na dërgonte për çdo ditë në lokalet e alkoolit. Kështu do të flasin edhe duart duke thënë: Jo, Lartmadhëria jonë, na detyronte t’i rrihnim të dobëtit. Kështu do të flasë edhe gjuha duke thënë: Jo, Lartmadhëria ime, vazhdimisht e përdorte gjuhën e tij për të të mohuar. Kështu do të vazhdojë të dëshmojë kundër edhe trupi i tij
Le t’a lexojmë thënien e All-llahut në Kur’anin Kerim:

" حتي اذا ما جاءوها شهد عليهم سمعهم و أبصارهم و جلودهم بما كانوا يعملون. و قالوا لجلودهم لم شهدتم علينا قالوا أنطقنا الله الذي أنطق كل شيء و هو خلقكم أول مرة و اليه ترجعون"

“derisa të arrijnë tek ai (zjarri), kundër tyre do të dëshmojnë, veshët, sytë dhe lëkurët e tyre. (Këto do të dëshmojnë) Për atë se ç’kishin punuar. (ata) Lëkurëve të tyre do t’iu thonë: “Përse dëshmuat kundër nesh? Do të thonë: “All-llahu na bëri të flasim, ashtu siç ka bërë çdo gjë të flasë. Ai Ju krijoi herën e parë dhe tek Ai (përsëri) do të ktheheni.”[116]
Pra, në lirinë e njeriut, hyjnë edhe gjymtyrët ose organet e trupit, ato janë në shërbim të tij. Ato, në këtë botë, u shërbejnë të gjithë njerëzve, ndërsa, në ahiret, ato do t’u shë-rbejnë vetëm besimtarëve.
Nëse femohuesi do të tentojë të ikë nga Dita e Kijametit, atij nuk do t’i lëvizin këmbët. Kështu është edhe kur të dëshirojë të ikë nga dënimi i zjarrit, këmbët e tij e dërgojnë vetë atje, edhe pse ai do të kundërshtojë. Nëse do të kërkojë ujë për të pirë, atij do t’i jepet ujë i valë dhe me të do t’a ‘largojë’ etjen. Kështu është edhe kur ai do të dëshirojë të vishet, melekët e zjarrit do t’i qepin rroba të hekurta të puthitura pas trupi (parzmore të skuqura).
Kështu do të veprojnë edhe shërbyesit. Ata në Ditën e Kijametit nuk u shërbejnë femohuesve (qafirëve). Ata jo vetëm që do t’i mallkojnë, por do t’i djegin dhe do t’i dënojnë në forma nga më të të ndryshmet. All-llahu xh.sh. e privi-legjoi njeriun, sepse Ai ka paraparë që njeriut t’i japë në ahiret përjetësinë - jetë e cila nuk bazohet nga ndikimet e proceseve apo shkaqeve. Aty janë të gjitha të mirat dhe ka begati të panumërta. Njeriu (besimtar) nuk iu largohet atyre, e as ato nuk iu shmangen besimtarëve. Ajo është jetë e cila do t’u përshtatet besimtarëve, kuptohet secilit sipas meritave. All-llahu xh.sh. e privilegjoi njeriun duke ia dhënë krenarinë në univers dhe jetën e pambarueshme (në ahiret) që nuk ka fund (vdekje).
Jeta e njeriut nuk mbaron me vdekjen. Pas jetës së kësaj bote, ai ka për të jetuar në ahiret, gjë për të cilën edhe është krijuar. Por, kush do të shpërblehet me këto begati? Do të shpërblehet vetëm ai i cili e ka kryer detyrën e vet në këtë botë, detyrë për të cilën e ka krijuar All-llahu xh.sh. E kjo detyrë duhet të bazohet në frikë-respektin ndaj All-llahut xh. sh. Ky frikë-respekt do t’a shpierë njeriun në lumturinë e amshueshme.
I Lartmadhëruari e krijoi universin që t’i bindet dhe që i tëri t’a falënderojë All-llahun. Nëse i bashkangjitesh linjës së detyrimeve të universit, dhe je prej atyre që adhuron All-llahun xh.sh., me siguri do të kesh jetë të hareshme, sikurse krijesat e tjera. Secila krijesë e jeton jetën e vet në univers. Pas kësaj, i Lartësuari do t’i japë (njeriut) përjetësinë, në ahiret.
Përderisa i Lartmadhëruari na krijoi për t’a adhuruar Atë, a mos vallë kjo do të thotë se All-llahu xh.sh. paska nevojë për këtë adhurim!? Themi: I Lartmadhëruai është absolutisht i panevojshëm për të. Ai nuk ka nevojë për asgjë, nga të gjitha krijesat e Tij. Mohimi, Atë, se dëmton aspak. Frikë-respekti ose bindja jonë, Atij nuk i shërben absolutisht për asgjë. Ai na krijoi të lirë që ne të veprojmë sipas vullnetit tonë. Ai që dëshiron të besojë le të besojë, po ashtu, edhe ai që dëshiron të mohojë le të mohojë. Secili duhet t’i drejtohet Atij me dashuri, e jo me zor.
I Lartmadhëruari thotë:

" ان نشأ ننزل عليهم من السماء اية فظلت أعناقهم لها خاضعين "

“Sikur të donim Ne, do t’iu zbritnim atyre nga qielli një shenjë (mrekulli - para së cilës), ata do të përulnin kokat dhe do të nënshtroheshin. ”[117]









******
*****
****
***
**
*














LIGJET E ALL-LLAHUT DHE LOGJIKA E NJERIUT



Ç’bëri njeriu kur i Lartësuari All-llah e bëri zotëri të universit, dhe ia nënshtroi të gjitha krijesat e tjera? A mos vallë ai e kuptoi seriozisht jetën e kësaj bote dhe filloi t’a praktikojë menjëherë sipas programit të All-llahut? Jo! Ai e la programin e All-llahut dhe mendoi të sillte ligjet e veta (pozi-tiviste) për veten e vet. Me këto ligje, ai vetëm sa e stërmbushi universin me mjerim. Sot, njerëzimi, në vend të programit të All-llahut, po praktikon ligjet pozitiviste. Sot, njeriu i dashu-ruar me logjikën e tij, gjendet në një pozitë mjaft të mjerë, ngase e ka lënë programin e All-llahut.
Programi i cili të vjen nga i Urti është ai i cili merr parasysh çdo gjë (që të nevojitet, o njeri), ndërsa programet e tjera që të servohen vijnë nga i njëjti lloj, prej të cilit je edhe ti vetë, o njeri! Pra, kemi një dallim shumë të madh midis këtyre dy programeve. Ai që vjen nga qenia e llojit tënd është shumë i kufizuar, i paperceptueshëm dhe ka mangësira të shumta. Edhe vetë jemi dëshmitarë se, sapo fillojmë të mësojmë diçka, shohim se diçka tjetër na ka kaluar (pa e njohur).
Ndërsa ligjet Hyjnore shihet qartë se janë të qëndrueshme, ato nuk ndryshojnë dhe nuk zëvendësohen. Ai i Cili i parashikoi dhe i vendosi këto ligje e di fare mirë se çfarë do të ndodhë me mbarë universin deri në Ditën e Kijametit. Atij nuk mund t’i përballet askush, madje, askush nuk prete-ndon t’i përballet, sepse i Lartmadhëruari është i Ditur dhe dituria e Tij është pafund.
Ligjet e njerëzimit kanë mangësitë e tyre. Jemi dëshmitarë se ato janë përplot zëvendësime dhe ndryshime. Nuk kalojnë pak vite dhe befasohemi me “ligje” të reja të cilat japin shpresën e “shërimit” të problemeve shoqërore, por me kalimin e kohës dalin probleme të reja, të cilat nuk janë parashikuar. Këto probleme të paparashikuara bëhen shkak i ndryshimeve dhe i zëvendësimeve të “ligjeve” me të tjera “më të mira”. Por ajo që të bie në sy është fakti se zëvendësimi i këtyre ligjeve bëhet po nga të njëjtit (nga qeniet njerëzore), të cilët janë si ne, pra, që diçka e dimë, e shumëçka nuk e dimë. Pa dyshim se edhe ky zëvendësim do të duhet të ndryshojë pas një kohe relativisht të shkurtër. Kështu, njerëzimi do të vuajë nga ndryshimet e (njëpasnjëme të) ligjeve, deri atëherë kur të vijë urdhëri nga All-llahu xh.sh.
Mjerimi në univers është rezultat i mosrespektimit (dhe moszbatimit) të detyrës sonë, për të cilën jemi krijuar, pra, nga moskryerja e adhurimit të All-llahut xh.sh. dhe nga mospë-rcjellja e programit të Tij, program të cilin nuk ka mundësi t’a sfidojë asnjë mendje njerëzore e as askush tjetër, sepse ai (program) është reveluar (zbritur) nga Urtësia Hyjnore.
All-llahu xh. sh. na ka prezantuar programin në të cilin është mirëqenia dhe lumturia. Mjerisht, ne parapëlqyem filozofirat e kota, që janë plot mashtrime. Nga kush vijnë këto mashtrime? - Nga njeriu! Si është e mundur që ne të jemi më të mirë dhe më përparimtarë se All-llahu, në univers?! Ne, në këtë mënyrë, po shkatërrojmë çdo gjë. Kemi humbur jetën dhe qëllimin tonë. Kjo që po bën njeriu, do të thoja, është një krim i papërshkrueshëm. Ai po i bën dëm vetvetes dhe, përveç kësaj, po hyn në kompetencat e Krijuesit të Tij.
I jemi shmangur qëllimit për të cilën u krijua ky univers. Sipas kësaj që na servohet nga njerëzimi, jeta jonë është e kotë (e paqëllimtë). Meqë jemi duke e humbur jetën e kësaj bote, me siguri, do t’a humbim edhe jetën e dytë (ahiretin). Jeta e parë do të na shpierë tek ajo e dyta, në ahiret, tek ajo që është e vërtetë dhe e përjetshme. Ah, sikur ne t’a të jetonim këtë jetë sipas urdhërave të All-llahut! Ne po e humbasim së koti jetën e parë, sepse jemi duke u marrë me filozofira të kota dhe me ide njerëzore. Jemi duke u marrë me ato të cilat e lejojnë të keqen dhe e ndalojnë të mirën. Kurse, atyre, që ndjekin programin e All-llahut iu thonë të prapambetur dhe të marrë. Vallë, kush është vërtetë i marrë, ne, apo ata që duan t’a humbin amshimin (ahiretin)?


JETA – NGA MASHKULLI DHE FEMRA


All-llahu i Lartmadhëruar kur e krijoi këtë botë, vendosi në të edhe ligjet e saj. Një prej këtyre ligjeve të Tij ka paraparë se jeta njerëzore do të shumohet prej vetë qenies së vet. Nga mashkulli dhe femra. Secila krijesë, është krijuar me veçoritë e veta. Njeriu, bimët, kafshët dhe të gjitha qeniet në tokë janë të krijuara nga çifti: mashkull-femër. Të qenurit mashkull dhe femër jep të kuptohet se këto krijesa janë autonome, të pavarura nga krijesat e tjera. Askush nuk mund të krijohet nga një qenie e një lloji tjetër, ashtu siç pretendojnë darvinistët.
Le të lexojmë këtë thënie të All-llahut xh.sh. në Kur’an:

" ومن كل شيء خلقنا زوجين لعلكم تذكرون "

“...dhe, prej çdo sendi, kemi krijuar çiftin, mbase do të mendoni (do t’i përkujtoni Mirësitë e All-llahut).” [118]
Pra, çifti paska ekzistuar, ndërkohë që ne nuk e dinim këtë, por e mësuam shumë vonë. Mësuam se edhe elektriciteti për të funksionuar domosdo duhet të ketë çiftin (e ngarkesave të grimcave elementare), atë negativ dhe pozitiv. Sikur të dy ngarkesat të ishin negative ose pozitive nuk do të kishim kurrën e kurrës elektricitet. Kështu mësuam se edhe mjegullat janë të krijuara sipas këtij ligji, të ngarkesave elektrike pozitive dhe negative. Kur ato çiftëzohen (bashkohen) japin shiun. Po kështu mësuam se edhe atomi përmban në vete pozitivin (pozitronin) dhe negativin (elektronin). Sigurisht ekzistojnë edhe krijesa të tjera për të cilat ne, ende, nuk dimë gjë. Por, kur të vijë koha e shfaqjes së këtyre krijesave, All-llahu xh.sh. do të na i zbulojë neve ato sekrete. Kështu do të mësojmë se çdo lloj, apo qenie në këtë univers, pa përjashtim, është krijuar nga çifti: mashkull-femër.
Nga kjo nxjerrim dy gjëra që duhen të konsiderohen si thelbësore. All-llahu xh.sh. është Ai i cili ka gjykuar (vendosur) për to. Ai ka kërkuar që ne të mos t’i nënshtrohemi logjikës apo mendjes sonë për to. Logjika, me dijen e vet, nuk mund t’a perceptojë dot këtë. اështja e parë është se ne nuk mund t’a dimë se si është krijuar universi, ndërsa, e dyta, është se ne nuk mund t’a dimë, gjithashtu, se si jemi krijuar ne.
Ju themi simpatizuesve të teorive të “specializuara” që meren me krijimin: Si ishte forma e këtij universi më herët? Nga i nxirrni ‘këto e ato teori’ dhe prej kujt i merrni këto të dhëna!? A mos vallë keni qenë dëshmitarë të krijimit, apo ju ka ardhur ndonjë njohuri, të cilën nuk e posedojnë të tjerët!? Ata të cilët pretendojnë se prejardhja e njeriut është nga majmuni, janë shumë të gabuar. اdo gjë që është në kundë-rshtim me (të vërtetën mbi) origjinën e natyrës së universit është e gabuar. Sado që të bashkohen idetë dhe argumentet e dobëta (për t’a mbështetur njëra-tjetrën), ato nuk mund të na japin të vërtetën.
Tani, le t’a përmbledhim shkurtimisht atë që thamë: All-llahu është Ai i Cili krijoi këtë univers për t’i bërë sexhde, për t’a madhëruar dhe për t’iu lutur të Lartmadhëruarit. I tërë universi i është bindur dhe i është nënshtruar All-llahut xh.sh. me detyrim. Por, All-llahu i Lartmadhëruar ishte Ai i Cili dëshiroi që njeriu t’a adhurojë Atë nga dashuria (me dëshirën e vet).
Gjithashtu, All-llahu xh.sh. ishte Ai i Cili e caktoi programin dhe solli misionarët e Vet që (ky program) t’a përfshijë mbarë lëvizjen jetësore. Adhurimi nuk duhet të kuptohet vetëm me namaz, zekat, agjërim dhe haxh. Por, e tërë lëvizja e jetës sonë është adhurim.
All-llahu xh.sh. kërkoi nga ne që të lëvizim (punojmë) në jetë dhe t’a ndërtojmë tokën. P.sh. për t’a bërë namazin ne detyrohemi të merremi me aktivitete të gjëra (punuese) të të jeturit tonë. Kjo përfshin shumë segmete të jetës sonë. All-llahu i Lartmadhëruar nuk dëshiron nga ne që gjithmonë dhe pandërprerë, ditën dhe natën, t’i shprehim Atij falënderimet tona. Por, Ai kërkon nga ne që të punojmë dhe të lëvizim.
Njeriu filloi të bëhet shkatërrues, atëherë kur presupozoi se ai është eksperimentues në tokë. Kështu, ai i la anash ligjet e All-llahut dhe parapëlqeu “ligjet” e veta për veten e vet. Ky eksperimentim me ligjet njerëzore (individuale), po i sjell njerëzimit mjerim dhe po e largon nga programi i All-llahut, të cilin po e zëvendëson me ligjet e veta njerëzore. Ne, derisa të polemizojmë për krijimin dhe për gjërat të cilat nuk i përkasin mendjes sonë, do të shkojmë drejt humbjes. Debati rreth krijimit dhe rreth asaj se si erdhi njeriu, është i kotë dhe nuk na çon deri tek e vërteta.
Jeta jonë është e shkurtër në këtë botë të kufizuar. Ndërsa jeta e ahiretit është jeta e vërtetë, të cilën nuk e pengon as vdekja e as asgjësimi total. Ajo është jeta e përjetësisë për të cilën do të flasim në kapitullin e ardhshëm.

[Albin]

JETA TJETËR - AHIRETI



Para se të mbarojmë fjalimin tonë rreth jetës dhe vdekjes, është e domosdoshme të flasim hollësisht për jetën e ahiretit. Njeriu nuk dyshon për të vërtetën, se: jeta e kësaj bote nuk është gjë tjetër, veçse një vend eksperimental laboratorik. Njeriu nuk mundet t’i shmanget kurrsesi kësaj (sprove), sado të jetojë në të. Pastaj do të shkojë në jetën e përjetësisë.
Jetës së kësaj bote i paraprin vdekja, dhe ajo e ndjek atë. Jeta e kësaj bote është jetë e mashtrimeve, gjendja e njeriut asnjëherë nuk është e stabilizuar. I forti bëhet i dobët, ndërsa i pasuri bëhet i varfër, po ashtu edhe pushtetari mund të mbetet pa fuqinë e tij ndikuese në masë.
Ndërsa jeta e ahiretit është e kundërta e kësaj, ajo është e stabilizuar në çdo gjë. Ajo është e qetë, si në të mira ashtu edhe në të këqia, në pengesa dhe në liri. Njeriu, para se të vinte në këtë botë, ka qenë në gjendje të vdekur, ose në botën e Dherrit, për të shkuar më pas në jetën e përjetësisë. Ai përsëri do të kthehet në gjëndje të vdekur, ose në botën e Berzah-it. Ndërsa Berzah-i është kufiri midis vdekjes dhe ringjalljes, midis botës dhe ahiretit. Me mbarimin e kësaj etape nuk ka më kthim në këtë jetë.

Duhet t’a dimë se njeriu, qoftë në botën e Dherrit, qoftë në jetën e kësaj bote, ose në botën e vdekjes, ose në ahiret, është i arkivuar në regjistra shumë precizë, që gjenden tek All-llahu i Lartmadhëruar. Pra, secila etapë do të kapërcejë nëpër një sistem shumë të sofistikuar, që i përket vetëm një preciziteti të lartë Hyjnor.
All-llahut xh.sh. nuk mund t’i shpëtojë asgjë pa ditur në këtë univers sepse Ai e regjistroi qëllimin e çdo gjëje dhe precizitetin për secilën krijesë veç e veç. Atij nuk i shpëton pa ditur as sa grimca e atomit, as në këtë tokë, e as në qiej. Ai, çdo gjë, çdo ngjarje dhe çdo vepër, e ka të shënuar në librin e quajtur ‘nëna e Librave’ që është në ‘Lehvi Mahfudh’.[119].
Le të lexojmë thënien e All-llahut:

نحي الموتي و نكتب ما قدموا و ءاثارهم و كل شيء أحصيناهم في امام موبين" انا نحن

“Vërtet, Ne, i ringjallim të vdekurit, e shënojmë të kaluarën e tyre dhe gjurmët (veprat që kanë lënë, dhe ato që vazhdojnë edhe pas vdekjes së tyre). (Gjithashtu Ne) çdo send e kemi të statistikuar në Librin e qartë.”[120]
Pra, paskemi një regjistër shumë të ruajtur, i cili qenka tek All-llahu xh.sh. për secilin prej nesh. Ai regjistër po i përfshika të gjitha ndodhitë e jetës dhe ai do të jetë dëshmuesi ynë në Ditën e Kijametit. Si do të dëshmojë ai? Do të dëshmojë me zë dhe fotografi dhe ne do t’i shohim të gjitha ndodhitë e jetës sonë, ashtu siç kanë ndodhur. Ato do të dëshmojnë për secilën imtësirë me një precizitet aq të madh saqë, pas kësaj dëshmie, askush nuk do të ketë mundësi t’a mohojë atë që ka ndodhur. Kjo bëhet me qëllim që njeriu të bëhet vetë dëshmitar për veten e vet në Ditën e Kijametit.
Të shohim se çfarë thotë All-llahu xh.sh.:

" اقرأ كتابك كفي بنفسك اليوم عليك حسيبا "

“(njeriut do t’i thuhet)...Lexoje librin tënd (dosjen), mjafton që ti, sot, t’i japësh llogari vetes tënde!”[121]
Ky regjistër dhe kjo jetë e regjistruar për mbarë jetërat e njerëzve është shumë preciz. Do të habitemi nga ky precizitet i regjistrimit. Aty ka gjëra dhe hollësi që, edhe nëse ne do t’i kemi harruar, do t’i gjejmë tek ky libër regjistrues.
All-llahu xh.sh. thotë:

" أحصاه الله و نسوه "
“(veprat e tyre)...All-llahu i ka të gjitha të saktësuara, ndërsa ata i harruan...”[122]
Ne nga preciziteti i lartë (i regjistrimit), gjithashtu, kemi për t’a ndier madhështinë e llogaritjes, pasi All-llahut nuk i paska shpëtuar asgjë pa e ditur. Për këtë, patjetër, le t’i hedhim një vështrim edhe thënies së All-llahut xh.sh:

" ويقولون يا ويلتنا مال هذا الكتاب لا يغادر صغيرة و لا كبيرة الا احصاها ووجدوا ما عملوا حاضرا و لا يظلم ربك أحدا "

“...dhe do të thonë: “Të mjerët ne, ç’qenka ky libër! Nuk paska lënë as më të voglën, (vepër) e as të madhen pa e regjistruar. Atë që kanë punuar do t’a gjejnë përpara, ndërsa Zoti Yt, nuk i bën padrejtësi askujt.”[123]
Kur ne lexojmë këto fjali (ajete) kur’anore, ato na shtyjnë dhe na nxisin t’u shmangemi mëkateve. Ne, kështu, e kuptojmë bindshëm se çdo gjë regjistrohet dhe se ky regjistër do të shpaloset për të dëshmuar në Ditën e Dëshmisë së Madhe, para All-llahut të Lartmadhëruar. Ai (regjistri) do të dëshmojë për çdo hollësi të veprimeve tona me zë dhe fotografim.[124].

MENDJA – jo, NDËRSA MUNDËSIA- po



Ata të cilët nuk u besojnë sekreteve, ndalen duke thënë: A është e mundur kjo!? A është e mundur që t’i shpalosen (veprimet) secilit, veç e veç!? Ata, që kanë jetuar në këtë botë dhe që do të jetojnë deri në Ditën e Kijametit, janë biliona e biliona individë! اudi! A është e mundur që All-llahu të na i paraqesë (veprimet) secilit veç e veç, kur trupat e njerëzve t’i ketë përpirë toka, ashtu që nuk do të ketë mbetur asgjë prej qenies njerëzore!?
Kur ne flasim për Fuqinë ose mundësinë e All-llahut xh.sh., nuk duhet të gjykojmë kurrën e kurrës sipas logjikës sonë. All-llahu xh.sh. është mbi mundësitë e logjikës sonë, Atij nuk i ngjason askush. Kështu edhe cilësitë e Tij dhe mundësitë e Tij janë mbi perceptimet tona njerëzore. Secili njeri është krijuar nga një precizitet shumë i lartë i cili as nuk tretet e as nuk humbet kurrë.
All-llahu i Lartmadhëruar, nga Mëshira e Tij, për t’a ndihmuar mendjen tonë, ka bërë që ky univers të ketë sekretet e veta, të cilat ia zbulon njeriut aq sa mendja e tij të jetë në gjendje të gjykojë dhe t’i kuptojë ato sekrete të mahnitshme. E gjithë kjo, mbase, është bërë që ne mos të humbim, ose mos të dëshpërohemi.
Njeriu në origjinën e tij ka qenë spermë. Mbarë njerëzimi ka qenë në trupin[125] e Ademit, apo për të qenë më preciz, ajo ka qenë në spermë. Syri i rëndomtë nuk e sheh dot atë. Mendoj se ky precizitet është i mjaftueshëm për njerëzit.
Le të parafytyrojmë se mbarë njerëzimi, që prej krijimit të Ademit (e deri në ditën e fundit), ka qenë prezent në trupin e tij (të Ademit a.s.). Ky ishte fillimi. Secili spermato-zoid paraqet një jetë njeriu. Atij i është regjistruar një shifër (kod) që është shumë precize për tërë jetën e tij. I është regjistruar jeta, gjatësia dhe të gjitha ngjarjet që do t’a përcjellin atë: nëse do të jetë ai mashkull apo femër, fatmirë apo fatkeq, e të tjera gjëra të jetës së tij.
Sikur ne t’a dinim çelësin e kësaj shifre, do t’a merrnim dhe do t’a vendosnim atë në kompjuter në mënyrë që t’i zgjidhnim labirintet. Aty do të kishim parë sekondat e jetës së njeriut, do të kishim parë formën dhe gjininë e tij, gjithashtu do të kishim parë edhe jetën e tij të plotë dhe me përpikmëri. Nëse kjo është një e vërtetë shkencore që ka filluar të dalë dhe të zbulohet tani, ajo ka qenë që prej Ademit a.s. Por, All-llahu xh.sh. nuk shprehu vullnetin e Tij që t’i zbulonte njeriut disa sekrete menjëherë qysh atëherë. Tani, si duket, ka ardhur koha e shpalosjes së tyre.
Ky spermatozoid përzgjidhet me një precizitet të mahnitshëm. Vetëm ai do të jetë i aftë që, nga gjithë ai kontingjent i madh spermatozoidesh të spermës që depërtojnë në mitër, t’a shpërthejë vezën për t’a mbarësuar atë. Ky kod (shifër) do të vazhdojë të japë atë se çka i është regjistruar, derisa t’i vijë exheli dhe kështu ai e përfundon detyrën e tij.

******
*****
****
***
**
*



REGJISTRI NUK HUMBET



Ky është regjistri i cili nuk fshihet, as nuk humbet, e as nuk i shlyhen shenjat, asnjëherë. Kur Allahu do t’i ringjallë njerëzit në Ditën e Kijametit, Ai do t’i thotë spermatozoidit: Bëhu, dhe shifra do të hapet. Ai pastaj do të deshifrohet për të dhënë informacionin që ka të regjistruar brenda. Kështu njeriu do të jetë dëshmitar i vetvetes.
I Lartmadhëruari All-llah na tërheq vërejtjen kur Ai thotë: ringjallja është rikthim i krijimit e nuk është krijim i ri.
All-llahu xh.sh. thotë:

" كما بدأنا أول خلق تعيدوه وعداعلينا انا كنا فاعلين "

“Ashtu siç e filluam me krijimin e parë, ashtu do t’i kthejmë ata tek Ne. Ky është premtimi Ynë, vërtet, Ne, do t’a bëjmë këtë.”[126]

Gjithashtu, i Lartësuari thotë:

" فسيقولون من يعيدنا قل الذي فطركم أول مرة فسينغضون اليك رءوسهم و يقولون متي هو قل عسي أن يكون قريبا "

“...ata do të thonë: cili do të na kthejë neve (ringjall)!? Thuaju: (do t’iu ringjallë) Ai i cili ju ka krijuar herën e parë. Ata do t’i tundin kokat dhe (në formë talljeje do të) thonë: Kur është ajo!? Thuaju: Shpresojmë se do të jetë afër.”[127]

Kësaj fare (spermatozoidi) që është në tokë, i Lartëmadhëruari All-llah do t’i thotë: kthehu ashtu siç ishe, dhe ajo do të kthehet. Ndërsa dallimi i vetëm është koha, sepse në ahiret nuk ka kohë, shprehja ‘kohë’ atje nuk ekziston. Ajo që ka ndodhur në këtë botë brenda tridhjetë, katërdhjetë, pesëdhjetë vjetësh ose më shumë se kaq, ose më pak, do të kryhet në çast.
Vetëm ky do të jetë dallimi që do t’i dallojë. Ndërsa, përveç kësaj, ringjallja duhet kuptuar si kthim i një jete që ka ekzistuar. Edhe pse kemi ngjashmëri midis njerëzve në pamje, cilësi dhe përmbajtje, aty nuk do të kemi ngjashmëri dhe nuk do të ketë përputhje midis dy individëve, që prej krijimit të Ademit a.s., e derisa të bëhet Dita e Kijametit, edhe pse ne duam që të jemi kopje e përsëritur.
All-llahu i Lartmadhëruar është mëshirues ndaj mendjeve tona dhe për këtë na ka dhënë argumente të shumta. Si shembull do të përmendja vijat (poret) e gishtërinjve. Asnjëri prej nesh nuk i ka vijat e gishtërinjve të njëjta me dikënd tjetër, secilit i ndryshojnë nga tjetri. Bile, bile, ky ndry-shim duket midis gishtërinjve të një dore!! Kështu pra, besoj se askush nuk është kundër kësaj të vërtete. Kur, me kalimin e kohës, dituria e kësaj bote po shfaq zbulime të shumta, (konstatojmë se ato qysh më parë janë gjendur në Kur’an, pra se) Kur’ani për secilën gjeneratë është dhurues i risive. Kjo me siguri nuk ndodh rastësisht. Sepse, i Lartmadhëruari All-llah, na ka tërhequr vëmendjen për këtë në Kur’anin Kerim, ku thotë:
" أ يحسب الأنسان ألن نجمع عظامه . بلي قادرين علي أن نسوي بنانه

“A mendon njeriu se nuk Jemi në gjendje t’ia mbledhim eshtrat? Jo vetëm kaq, por, Ne jemi në gjendje (t’ia mbledhim ato) edhe t’ia bashkojmë majat e gishtave të tij.”[128]
Kjo do të thotë se Fuqia e All-llahut xh.sh. nuk kufizohet vetëm tek rikthimi i eshtrave, të cilat do të kalben dhe madje do të shndërrohen në dhé, por Fuqia e All-llahut shkon aq larg, saqë Ai do t’i rikthejë edhe vijat e gishtërinjve, që secili individ i ka të ndryshme nga tjetri. Ky ndryshim, domethënë, ekziston që prej Ademit e deri në Ditën e Kijametit.
Fatmirësisht, shkenca e ka vërtetuar këtë. Padyshim se All-llahu ishte Ai i Cili ia shpalosi njerëzimit këtë dituri. Ashtu sikurse gishtërinjtë kanë vija të ndryshme, ashtu edhe trupi ka ndryshimet e tij. Gjithashtu, edhe era e trupit të njeriut ndryshon nga njëri tek tjetri. Keni vërejtur se qeni i policisë e ndjek erën e njeriut të arratisur sepse secili njeri ka erën e vet..., kështu është edhe me ndryshimin e zërit, të dhëmbëve, etj. Bile i tërë trupi ka shifrat e veta të veçanta, secili organ i di ndryshimet e veta dhe i njeh ato. Kjo mundëson që të mos ngatërrohen pjesët e trupit, apo organet e një trupi me një trup tjetër.
Ne këtë e vërejmë në mbjelljen e organeve dhe mbjelljen e lëkurës. Trupi i njeh organet e tij, ashtu si e njeh lëkurën e vet. Kur njeriu plagoset, vërejmë se si lëkura solidarizohet me pjesët e tjera të trupit dhe bën thurrjen, derisa të shërohet plotësisht. Ky solidaritet vazhdon kështu me të gjitha pjesët ose organet e trupit, kur ato sulmohen nga mikrobe të ndryshme. Organet e trupit bashkohen, bien në ujdi dhe së bashku i luftojnë mikrobet, derisa i mundin ato.
Nëse marrim një organ ose lëkurë të huaj prej një njeriu tjetër, çfarë do të ndodhë!? Do të shohim se si trupi reagon menjëherë, sepse do t’a kuptojë se tek ai janë futur pjesë të huaja. اuditërisht ai do t’i luftojë ato dhe do të mundohet t’i përzerë në çdo mënyrë. Qofshin ato organe prej trupit të vëllait, djalit apo vajzës së tij. Pra, ai i lufton ato edhe pse ato (organe) kanë të bëjmë me vetë origjinën e tij.
Kjo na lë të kuptojmë se secili trup ka shifrën e vet të ndryshme nga tjetri. Si duket, mjekët kirurgë, e dinë më së miri këtë të vërtetë, kur ata bëjnë mbjelljen e organeve. Ata dëshmojnë çdo ditë se si trupi i nënës e refuzon mëlçinë e vajzës së saj. Gjithashtu, edhe trupi i babait nuk e pranon lëkurën e djalit të tij, sepse secili trup ka shifrën e vet që nuk përputhet me trupin tjetër. (Kjo shifër është) Prodhim i All-llahut i Cili e përkreu çdo gjë.


ARGUMENTI LOGJIK I RINGJALLJES


Tani, përpara këtyre fakteve (argumenteve), është më afër mendjes të themi se secili njeri ka pamjen e vet dhe nuk i ngjason askujt. Pra, njeriu, nuk është kopja e tjetërkujt. Ai ka cilësitë e tij, që e bëjnë atë të dalluar nga të tjerët. Këto gjëra të veçuara të tij e bëjnë atë të ketë shifrën ose kodin e tij, qysh nga formimi i spermatozoidit të tij. Që nga filli i të qenurit njeri prej Botës së Dherrit ose vdekjes, deri në këtë botë, ku do t’a kryejë detyrën e tij.
Ne, që prej atëherë, e dimë saktë se do të rikthehemi në jetën tjetër, e cila është më e lehtë se ajo e para, edhe pse për All-llahun xh.sh. nuk ekziston shprehja më e lehtë ose më e vështirë. Atij i mjafton gjësendit t’i thotë ‘Bëhu’ dhe ai bëhet. Por ne këtë shprehje e themi sa për t’a kuptuar ne, se rikrijimi është më i lehtë përsa na përket neve krahasuar me krijimin e parë. All-llahu i Lartmadhëruar, në Kur’anin Kerim, për t’a afruar kuptimin sa më afër mendjeve tona, thotë:

" و هو الذي يبد ئو الخلق ثم يعده و هو أهون عليه "

“Ai krijon prej asgjëje, dhe Ai e përsërit atë; për Të - kjo është shumë e lehtë...”[129]
Transferimi ynë nga një etapë në një etapë tjetër, në udhëtimin tonë drejt përjetësisë nuk bëhet ndryshe përveçse me Fuqinë e All-llahut xh.sh. Dalja jonë nga varrezat, nuk duhet të kuptohet se është jeta jonë e amshueshmërisë- ahiretit. Kjo dalje shërben vetëm për t’u paraqitur tek Dita e Llogarisë. Atëherë, mbarë njerëzi do të ringjallen nga varrezat e veta, pra, prej aty ku ishin varrosur. Ata do të dalin prej aty dhe, ashtu siç thamë, do t’i thuhet spermatozoidit: Bëhu. Ashtu siç ishte spermatozoidi në botën e Dherrit, i cili përpëlitej në pamje të vdekjes.
Kështu do të vazhdojë derisa të urdhërojë All-llahu e të thotë: Bëhu! Dhe jeta do të fillojë, derisa të realizohet e shkruara e tij, që prej shtatzënisë, lindjes, fëmijërisë, adoleshe-ncës dhe jeta e tij e caktuar deri në vdekje. Kështu do të jetë edhe me momentin e ringjalljes, atëherë kur spermatozoidit do t’i thuhet: Bëhu! Njerëzit do të fillojnë të dalin prej varrezave të tyre. Por, si do të dalin?
A do të stërmundohet së përpjekuri njeriu për të dalë nga varreza, apo do t’a zhbirojë dheun, që ka sipër, për të dalë? Jo, asesi, toka do të shkapërderdhet për të me urdhërin e All-llahut.
Le të lexojmë thënien e All-llahut:

" يوم تشقق الأرض عنهم سراعا ذلك حشر علينا يسير."

“Ditën kur toka do të çahet (hapen varrezat) e të dalin ata me nxitim, kjo është (dita e) grumbullimit (i gjithë njerëzimi për t’u marrë në pyetje), për Ne kjo është fare e lehtë.”[130]

Pse e quajti All-llahu i Lartmadhëruar Dita e Grumbu-llimit (Hashr-in)? Sepse secili që është varrosur në tokë do të dalë prej saj, edhe pse (njerëzit) nuk janë varrosur njëherësh. Ata janë varrosur përgjatë shekujve të shumtë dhe pjesët e tyre janë zbërthyer dhe shpërndarë nëpër vende të largëta midis vete dhe, përfundimisht, janë shndërruar në dhé. Por, prapse-prapë, të gjithë do të dalin përnjëherësh. Toka do t’iu bëhet e ngushtë dhe për këtë arsye i Lartmadhëruari e quajti Dita e Grumbullimit (Hashr), sepse kallaballëku do të jetë shumë i madh.
Le të supozojmë p.sh. që Egjipti t’i presë vetëm të vdekurit e vet, që kanë vdekur para shumë shekujsh. Të gjithë njerëzit do të vijnë njëherësh. S’do mend se do të bëhej një rrëmujë e madhe dhe ato ditë do të ishin ditë të tmerrshme.
Në kohën kur unë isha në Amerikë, një person më pyeti: Ku shkon shpirti pas vdekjes? Iu përgjigja: aty ku ishte para se të vinte në këtë jetë. Një tjetër më pyeti: si do të bëhet regjistrimi për të gjitha ngjarjet në univers? I thashë: Ato nuk janë vetëm të regjistruara, por edhe të shkruara tek All-llahu i Lartmadhëruar, para se ato të ndodhnin. Ky është edhe një argument i Fuqisë Hyjnore që përfshihet në Diturinë e All-llahut. Secila punë dhe secila ngjarje bëhet sipas regjistrimit të All-llahut për të.
Lexoni thënien e All-llahut të Lartmadhëruar:

" ما أصاب من مصيبة في الأرض و لا في أنفسكم الا في كتاب من قبل أن نبرأها ان ذلك علي الله يسير "

“Asnjë fatkeqësi (mjerim) nuk e godet tokën, e as juve, pa qenë e shënuar që më parë në Libër. Me të vërtetë, për All-llahun, kjo është e lehtë!”[131]

Se sa preciz është regjistrimi, këtë do t’a shpjegojmë me anën e shembullit të syrit të kriminelit. Atij, në bebëzën e syrit i paraqitet fytyra e tij e kriminelit (katilit). Sikur ne të kishim mundësi t’a zbërthenim bebëzën e syrit të kriminelit, do t’a kishim parë apo njohur menjëherë pamjen e tij kriminale. اdo gjë është e regjistruar, dhe për këtë ka argumente.
All-llahu xh.sh. para se t’a krijonte jetën, krijoi vde-kjen. Kur të lindë njeriu, meleku i vdekjes është vazhdimisht në përcjellje të tij. Jeta e njeriut në këtë botë është aq sa e ka caktuar meleku i vdekjes për të. Kur ai e takon atë, atëherë e ka exhelin.





******
*****
****
***
**
*









XHENNETI



Njeriu ka shumë të panjohura. I Lartësuari All-llah, ka bërë që në botën tjetër, gjithashtu, të ketë gjëra të shumta të panjohura. Xhenneti është një vend që syri s’ka parë kurrë si ai, e as veshi nuk ka dëgjuar, e as zemra njerëzore nuk e ka përjetuar. Prandaj, do të ishte shumë e vështirë të gjenim shprehje për t’a përshkruar atë dhe (mënyrën) se si do të ishte jeta atje.
Së pari, për t’a përshkruar gjësendin duhet të kemi para vetes idenë ose fotografinë e atij në mendje. Pasi t’i kishim këto, atëherë do të gjendeshin shprehjet e duhura të përshta-tshme për të, që do të na shpienin deri tek ajo. P.sh. para se të shpikej televizioni, nuk ekzistonte shprehja televizion, në asnjë fjalor të botës. Kur ai u shpik dhe u bë realitet, shprehja e tij tani gjendet në të gjithë fjalorët gjuhësorë. Pra u gjend shprehja e përshtatshme e tij.
Kur All-llahu i Lartmadhëruar na përshkruan jetën e xhennetit thotë: “Sikur shembulli i jetës...” ç’ka do të thotë se ajo nuk është e tillë, por (sikur ajo) Ai na e afron afër mendjes sonë. Ne, me këtë njohuri që kemi, kur duam t’i shpjegojmë dikujt diçka që nuk i është e njohur, ne mundohemi t’i sjellim disa shembuj analoge të saj. Me këtë ne vetëm sa e kemi përngjasuar atë me diçka që na është e njohur. Kështu veprojmë sa për të na kuptuar bashkëfolësi. Ti, kur përpiqesh t’ia shpjegosh një njeriu tjetër formën e tokës, së pari ia afron hartën e rruzullit tokësor. Por, sikur t’ia paraqitje rruzullin tokësor në formën e sferës (topthit) do të ishte shumë më mirë. Pastaj i thua atij: - Ja, toka i ngjason kësaj forme.

Kur, ata që e kanë merituar, do të hyjnë në xhennet, xhenneti do t’u ngjasojë me ndonjë gjë, që atyre u ishte e njohur. Atyre do t’iu duket se, ajo që po shohin, është duke u ngjasuar me diçka të ngjashme me të cilën furnizoheshin nga All-llahu xh. sh., në kohën kur ata ishin në botën eksperimentale. Por, realiteti është krejtësisht tjetër. I Lartësuari do t’i urdhërojë ata që të hanë (ushqimin e servuar). Ata, pasi t’a kishin shijuar atë, do të binden se nuk paska qenë ashtu siç kishin menduar. Pra, do të shohin dallimin ndërmjet kësaj bote (eksperimentale) dhe botës tjetër (ahiretit).
Për këtë arsye, secili përshkrim, që paraqitet nga All-llahu xh.sh. për jetën e xhennetit, duhet të kuptohet se Ai dëshiron t’ia afrojë mendjes njerëzore për t’a kuptuar sa më mirë. Pra, vetëm sa për t’i mundësuar njeriut të parafytyrojë se si do të jetë atje. Njeriu duhet t’a kuptojë se ai (përshkrim) vetëm sa i është përafruar mendjes së tij. Pasi (përshkrimin real) askush në këtë botë nuk është në gjendje t’a realizojë.
Isha një vizitë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Më gostitën në një hotel mbretëror. Ata filluan të mburren me përparimin e tyre të lartë. اdo gjë ishte ndërtuar prej guri. E prekje një buton për kafe dhe ajo dilte nga brenda. Butoni tjetër ishte e çajit, një tjetër i ushqimit, etj. Një ditë më pyetën: ç’mendon për ne? Ju thashë: nëse kjo është e tëra, dhe me këtë mburreni, kjo është arritja e njeriut për t’i shërbyer njeriut. A mund t’i paramendoni premtimet e All-llahut për njerëzit besimtarë në xhennet?
Në xhennet vetëm nëse të shkon në mendje për diçka, do t’a kesh para vetes. اdo gjë që i kujtohet njeriut, ekziston atje. All-llahu ka shumë më shumë se çfarë mund të kërkojë ose njeh njeriu.
Për këtë, i Lartësuari, thotë:

" لهم ما يشائون فيها و لدينا مزيد "

“Ata do të kenë atje ç’të duan, ndërsa Ne kemi më shumë (për t’iu dhënë).”[132]
Pra, All-llahu xh.sh. i jep njeriut në xhennet çdo gjë që atij i shijon, dhe çdo gjë që atij mund t’i shkojë ndërmend. Bile, atje, ka shumë më shumë se çka mendon ai. Por, mbi të gjitha, do t’i mjaftojë kënaqësia më e madhe, kur ai do t’a shohë All-llahun në Ditën e Kijametit.
Kjo do të jetë begatia më e madhe që do të arrijë njeriu i kësaj bote. Kur njeriu do t’a shohë All-llahun nuk do të kërkojë begati të tjera. Atë, pas kësaj kënaqësie të madhe të qëndrimit para All-llahut, nuk do t’a joshë më asgjë prej kërkesave njerëzore.
Për këtë, All-llahu i Lartmadhëruar, thotë:

" وجوه يومئذ ناضرة . الي ربها ناظرة "

“Atë ditë, disa fytyra do të shkëlqejnë, duke e shikuar Zotin e tyre.”[133]
Dhembja më e madhe, që mund të provojë njeriu në Ditën e Kijametit, është të mos e shikojë All-llahun. Gjithashtu, edhe Ai të mos ia hedhë shikimin, e as të mos i flasë. Kjo do të ishte dhembja dhe dënimi më i madh i mundshëm, për ata të cilët do të gjenden në fund të pusit të zjarrtë.
Për këtë, gjithashtu, i Lartmadhëruari thotë:

" ولا يكلمهم الله ولا ينظر اليهم يوم القيامة"

“...All-llahu as nuk ka për t’iu folur atyre dhe as nuk do t’i shikojë Ditën e Kijametit...”[134]

Gjithashtu, i Lartësuari thotë:
" انهم عن ربهم يومئذ لمحجوبون "

“...vërtet, atë Ditë, ata (përgënjeshtruesit) do të jenë të penguar që t’a shohin Zotin e tyre.”[135]
Ne duhet të dimë, se jeta jonë, do të jetë o në xhennet, o në xhehennem. Trupi ynë do të pësojë ndryshime, ngase do të kalojmë nga forma e zhdukjes dhe ndryshimeve, në jetën e përjetësisë. Ai duhet të jetë i gatshëm për t’i përballuar problemet e jetës të cilën do t’a jetojë. Banorëve të xhennetit do t’iu ndryshohet forma e trupit për t’a shijuar jetën në xhennet. Ata do t’a shohin All-llahun kur Ai do t’iu flasë, ndërsa ata (njerëzit) vetëm do të dëgjojnë. Banorëve të zjarrit (Zoti na ruajtë nga ai vend i tmerrshëm), sa herë që do t’iu digjen lëkurat e veta, do t’iu zëvendësohen me lëkura të tjera. Kjo bëhet me qëllim që t’a përjetojnë dënimin dhe dhembjen, për shkak se nervat e ndieshmërisë së dhimbjes janë nën lëkurë. Përfundimisht, këtë e zbuloi edhe shkenca e kohëve të fundit.
Për këtë i Lartësuari thotë:

" ان الذين كفروا بأياتنا سوف نصليهم نارا كلما نضجت جلودهم بدلناهم جلودا غيرها ليذوقوا العذاب ان الله كان عزيزا حكيما "

“Me të vërtetë, ata që s’besojnë argumentet Tona, do t’i djegim në zjarr. Sa herë që t’u digjen (shkrumohen) lëkurat e tyre, Ne do t’ua ndërrojmë ato me lëkurë tjetër, (këtë e bëjmë sa) për t’a shijuar dhembjen. Vërtet, All-llahu është i Plotëfuqishëm dhe ka Urtësinë absolute.”[136]
Pra, ne do të jemi një krijesë e re. All-llahu i Lartësuar do të na japë të korrurat, të cilat i kemi mbjellë në jetën tonë të kësaj bote. Do të na japë jetën e përjetshme, jetë e cila u takon atyre që e kanë respektuar dhe besuar All-llahun xh.sh. Ai e krijoi gjithë këtë univers për njeriun, kjo është jeta për të cilën edhe All-llahu ka shprehur vullnetin që ne të ishim në të.
Ndërsa banorët e zjarrit (All-llahu na mbroftë prej tij), mbase kanë shijuar kënaqësi të pakta në këtë botë, por me ato kënaqësi të pakta, përfituan dënimin e përjetshëm. Ata e humbën dhe e shkatërruan jetën e tyre, duke e mohuar All-llahun xh.sh. Mjerisht, e humbën jetën e vërtetë, që na ka premtuar All-llahu i Lartmadhëruar.
Arritëm deri këtu dhe me këtë do t’a përmbyllja fjalimin, duke shpresuar se All-llahu xh.sh. është i kënaqur me ne. Lus të Lartmadhëruarin që ky libër të bëhet udhëzues për secilin që do t’a lexojë dhe t’i bëhet dritë në rrugën drejt jetës së vërtetë në xhennet. Vërtet, Ai është dëgjues dhe u përgjigjet lutjeve.


* * *


Falënderoj All-llahun e Lartmadhëruar që më mundësoi përkthimin e këtij libri.

[Albin]

Fusnotat


[1] Kur’an, 18 / 51
[2] Kur’an, 51 / 49
[3] Kur’an, 38 / 71-72
[4] Kur’an, 7 / 172-3
[5] Autori e ka përdorur tekstualisht shprehjen ‘mikrob’, që ndofta ka për qëllim spermatozoidin (shën. i përkth.)
[6] Alem al Dherr- përkthimi i drejtëpërdrejtë është ‘Bota e atomeve-thërmijave’, ndryshe mund të kuptohet si parajeta. Këtu kemi të bëjmë me krijimin e parë, ose me substancën e krijesave, jetën pasive të krijesave. Krijesat, duke qenë të vdekura, jetojnë në Botën e Dherrit. Njeriu jeton pesë lloje të jetës: Jetën në ‘Alem al Dherr, në barkun e nënës, në këtë botë, jetën në varreza dhe pas Ringjalljes jetën e pasosur në botën tjetër (shënim i përkthyesit).
[7] Natyrshmëria e imanit, besimi i pastër e i vërtetë që nuk ka pësuar kurrfarë ndryshimi e as devijimi. (shën. i përkth.)
[8] Kur’an, 4 / 1
[9] Kur’an, 42 / 49-50
[10] Kur’an, 67 / 2
[11] Kur’an, 39 / 42
[12] Toka ka disa shtresa, e para prej të cilave është shtresa humusore (shënim i përkthyesit)
[13] Kur’an, Sad / 71
[14] Balta e tharë- argjilë, deltinë ose baltë e zezë
[15] Balta e formësuar – balta së cilës i është dhënë forma e njeriut në kallëp, dhe është tharë.
[16] Kur’an, Hixhr / 28-29
[17] Autori e ka thënë: Aleksandri, pra, prej Kairos në Aleksandri
[18] Kur’an, 57 / 22
[19] Kur’an, 6 / 59
[20] ‘Fytyrës së Tij’ - parapëlqej t’a përkthej ashtu siç është thënë nga vetë All-llahu – ‘Fytyrës së Tij’. Ne, tani për tani, nuk e dimë sekretin e vetë kësaj shprehjeje, prandaj edhe preferoj të përkthehet ashtu si në origjinal (shënim i përkthyesit).
[21] Kur’an, 28 / 88
[22] Komentatorët e Kur’anit kanë dhënë shumë shpjegime rreth fjalës Sur. Ai është një mjet që, çfarëdo që të jetë, do t’a kryejë detyrën e vet, dhe kur t’i fryhet atij çdo gjë do të mbarojë në këtë jetë. Pas kësaj fryerje i gjithë universi do të shkatërrohet dhe do t’a ndërrojë pamjen. (Shënim i përkthyesit).
[23] Kur’an, 8 / 42 (sipas përkthimit të Hasan I. Nahit, faqe 183- Prishtinë 1988)
[24] Kur’an, 6 / 38
[25] Kur’an, 17 / 44
[26] Pasi ata ishin shumë të poshtër, dënimi u erdhi aq shpejt dhe papritur. Atyre nuk iu la kohë, as për t’u penduar, sepse edhe po ti jepej kohë nuk do të pendoheshin – (Shënim i përkthyesit).
[27] Kur’an, 44 / 29
[28] Kur’an, 41 / 11
[29] Kur’an, 84 / 1-5
[30] Disa zemra të njerëzve, All-llahu xh.sh. i ka krahasuar me ngurtësinë e gurëve. Si duket këtu ka për qëllim të na tregojë se edhe gurët pranojnë influencimin e tyre, varësisht prej kushteve klimatike, ndërsa disa prej zemrave njerëzore nuk duan as të zbuten, e as të përmirësohen...Sa keq...(shënim i përkthyesit)
[31] Kur’an, 2 / 74
[32] Kur’an, 21 / 79
[33] Nuk di se si, këtu tek ne, ka ngelur të themi ‘tespih’ – thënia e saktë është ‘tesbih’.
[34] Kur myslimanët, së bashku me Muhammedin s.a.v.s., ndërtuan xhaminë ne Medine, në mes të xhamisë ishte një pemë hurmeje. Ata nuk e prenë atë, por përdorën si shtyllë në mes të xhamisë dhe, njëkohësisht, prej saj i shtrinë kallamat deri në muret anësore të xhamisë dhe, kështu, e përdornin si hije ose kulm.
[35] Pas vdekjes së Muhammedit s.a.v.s. e shndërruan në mimber, që është vendi mbi të cilin qëndron imami për të mbajtur ligjëratën në xhami.
[36] Handhal- në anglisht ‘colocunth’. Në gjuhën shqipe, mbase, nuk ekziston si emër.
[37] Kur’an, 13 / 4
[38] Kur’an, 27 / 18
[39] Kur’an, 27 / 22-24
[40] Kur’an, 8 / 27
[41] Ezeli – që prej infinitit, krijesa që ekzistojnë që prej momentit të parë të krijimit, prej Big – Bengut (shën. i përkth.).
[42] Kur’an, 27 / 38
[43] Kur’an, 27 / 39
[44] Kur’an, 27 /40
[45] Ai - njeriu i cili kishte Diturinë. Disa komentatorë mendojnë se ai njeri është po ai i cili i është paraqitur Musait a.s. Sido që të thuhet e mendohet, këta njerëz janë në çdo kohë dhe çdo vend, ata veprojnë me Fuqinë e All-llahut. Shpesh herë, në momente shumë kritike, edhe njerëz të rëndomtë tregojnë se si ndodhi mrekullia. Të gjithë mbeten të habitur dhe pa koment. (shën. i përkth.)
[46] Kur’an, 41 / 20-21
[47] Nëse ata kanë qenë besimtarë (shën. i përkth.)
[48] Kur’an, 29 / 64
[49] Kur’an, 8 / 24
[50] Kur’an, 39 / 30
[51] Momenti i caktuar për të ndërruar jetën, momenti i vdekjes.
[52] Kur’an, 2 / 28
[53] Kur’an, 44 / 56
[54] Kur’an, 102 / 1-2
[55] Dita e Tubimit ose Dita e Ringjalljes është Dita në të cilën do të tubohet mbarë njerëzimi në një vend. Ai vend është po kjo botë. Në të nuk do të ketë, as male e as gjelbërime. Mbi kokat e njerëzve nuk do të ketë kurrfarë hije, e as freski, përveç diellit përvëlues. E vetmja hije e mundshme është Mëshira e All-llahut, e cila do t’i përfshijë disa grupe njerëzish, të cilët janë të theksuar në një hadith të Muhammedit s.a.v.s....për më gjerësisht lexo hadithet (shënim i përkthyesit).
[56] Kur’an, Kaf / 22
[57] Kur’an, Nahl / 32
[58] Kur’an, Enfal / 50
[59] Kur’an, Enam / 93
[60] Caktimit të përfundimit
[61] Që kur ka mbaruar së jetuari në këtë botë
[62] Kur njeriu është shtrirë në shtratin e vdekjes dhe po numëron çastet e fundit të kësaj jete
[63] Kur’an, Vakia / 83-85
[64] Kur’an, Mumtehineh / 13
[65] Pasi All-llahu i kishte vënë në gjumë të thellë (thuhet se kanë fjetur afro 300 vjet) shën. i përkthyesit
[66] Kur’an, 18 / 19
[67] Pyetësi do të jetë All-llahu ose melekët, disa komentatorë të Kur’anit janë të një mendimi ndërsa disa të tjerë të mendimit tjetër. Allahu e dim më së miri (shën. i përkthyesit)
[68] Kur’an, Mu’minun / 112,113
[69] Atyre do t’ju tregohet zjarri dhe vuajtjet që do t’i përjetojnë (shën. i përkthyesit)
[70] Kur’an, Gafir / 46
[71] Berzah - jeta e të vdekurve ose e varrezave, ndarja ose shkëputja përfundimtare midis jetës së kësaj bote dhe Ringjalljes për në amshim (shën. i përkth.).
[72] Kur’an, Mu’minune / 99-100
[73] Kur’an, Shuara’ / 77-82
[74] Kur’an, 2 / 258
[75] Kur’an, 3 / 144
[76] Dita në të cilën do të tubohen të gjitha krijesat njerëzore për t’u marrë në pyetje. Pra, dalja nga jeta e Berzahit (varrezave) për t’u gjykuar (shënim i përkthyesit).
[77] Kur’an, 3 / 158
[78] Dhe është i sinqertë.
[79] Kur’an, 67 / 2
[80] Kur’an, 31 / 34
[81] اdo popull e ka të caktuar se sa do të jetojë - exhelin
[82] Kur’an, 10 / 49
[83] Kur’an, 4 / 78
[84] Ahiret- jeta tjetër- përjetësia
[85] Një shembull - një të vërtetë të madhe (shënim i përkthyesit)
[86] Kur’an, 22 / 73
[87] Kush kërkon ndihmën e djallit e injoron mendjen e vet dhe, gjithashtu, nuk kërkon ndihmën e All-llahut... (shën. i përkthyesit)
[88] Kur’an, 4 / 119

[89] Embrionin dhe etapat e tij, deri në zhvillimin përfundimtar të foshnjes.
[90] Kur’an, 56 / 58-59
[91] Kur’an, 56 / 68/69
[92] Kur’an, 56 / 63-64
[93] Kur’an, 21 / 34
[94] Kur’an, 6 / 95
[95] Ajet- verset Kur’anor ose një prej fjalive të All-llahut në Kur’an.
[96] Kur’an, 2 / 28
[97] Nga bota pasive në atë aktive (komentim i përkthyesit)
[98] Shiko fusnotën numër 6 të po këtij libri...
[99] Berzah - jeta e të vdekurve ose e varrezave, ndarja ose shkëputja përfundimtare nga kjo jetë dhe shkuarja drejt ringjalljes për në amshim.
[100] Kur’an, 23 / 99-100
[101] Kur’an, 21 / 16-17
[102] Me të tilla thënie sikur duan t’a shfajësojnë veten e tyre, sepse nuk i vërejnë ose nuk i ndiejnë dëmet që i shkaktojnë shoqërisë. (shën. i përkthyesit)
[103] Kur’an, 2 / 11-12
[104] Vëllezërit tanë nga Shqipëria, mbase, janë të vetmit në botë që shprehen gabimisht për të vdekurit. Atje ekziston një shprehje që uroj të përmirësohet sa më shpejt. Ata, kur e përcjellin kufomën për në varr, thonë: e dorëzuam për në banesën e fundit! Gabim, shumë gabim, sepse kjo është një shprehje e trashëguar nga ateistët (komunistët). Për ne, varri nuk është vendi i fundit...(shënim i përkthyesit)
[105] Kur’an, 51 / 56-58
[106] Kur’an, 22 / 18
[107] Fjalën ‘amanet’, askush më parë, nuk e ka shpjeguar sikur Shejhu i nderuar Sharaviu (Zoti e shpërbleftë me xhennetin Firdeus). Ky, konsiderohet dijetari i parë, i cili e ka dhënë më së miri kuptimin e fjalës ‘amanet’. Në shumë tefsire (komentime) të Kur’ani Kerimit kam hasur se fjala ‘amanet’ aludon në: sheriatin, namazin, Kur’anin, besimin etj., por askush më herët nuk e ka shpjegur se fjala ‘amanet’ aludon në – lirinë e të shprehurit dhe përzgjedhjes. Prandaj konsiderojmë se Shejh Sharaviu ka bërë një revolucion shumë të madh në komentimin e Kur’ani Kerimit. Me këtë, ai bëri të mundur të shpjegohen edhe shumë ajete të tjera, që kanë qenë të panjohura. Këtë e vërejmë më së miri tek libri tij ‘Mrekullitë e Kur’anit’. (shënim i përkthyesit)
[108] Kur’an, 33 / 72
[109] Zekat-populli ynë është mësuar të thotë Zeqat. është dhënia obligative e 2.5% të pasurisë (ngase është prej urdhërave të All-llahut xh.sh.) një herë në vit. Pra, nga pasuria e tubuar, këtë shumë besimtarët ia japin institucioneve fetare ose drejtpërsëdrejti të varfërve. Kemi edhe shuma të tjera të zakatit të cilat ndryshojnë sipas prodhimit...etj.
[110] E bën imanin të fuqishëm, pasi çdo send që është i grasuar (yndyrosur) mirë nuk ndryshket (apo vyshket). Kështu është edhe kur ‘grasohet’ imani.
[111] Ruku – është përkulja e cila jep formën e kërrusjes së trupit në këndin 90%, duke qenë njeriu në këmbë.
Sexhde - është përulja në këtë formë: këmbët, gjunjët, shuplakat dhe koka janë të puthitura me tokën (shënim i përkthyesit).
[112] Hasni në mosmarrëveshje dhe nuk pajtoheni...
[113] Fjalëve të Tij në Kur’an dhe në hadithet Kudsijj
[114] Thënieve, apo traditës, apo pëlqimit të Muhammedit s.a.v.s.(shën. i përkth)
[115] Kur’an, 4 / 59
[116] Kur’an, 41 / 20-21
[117] Kur’an, 26 / 4
[118] Kur’an, 51 / 49
[119] Një vend, prej vendeve që ka krijuar All-llahu xh.sh. në gjithësi. Ndryshe ky vend njihet si arkivi i All-llahut. Çdo gjë, që i përket krijesave, gjendet në këtë vend. Krijesat, sikurse janë xhinn-ët, janë munduar më parë të përgjojnë në forma të ndryshme, duke u përpjekur të kapin sa më shumë informacione nga qielli. Ato, tani, janë të penguara dhe nuk arrijnë të marrin asgjë...për më shumë lexo suren El Xhinn (shënim i përkthyesit).
[120] Kur’an, 36 / 12
[121] Kur’an, 17 / 14
[122] Kur’an, 58 / 6
[123] Kur’an, 18 / 49
[124] Në formë të filmit (shënim i përkthyesit)
[125] Fjala ‘Dhahr’, ka kuptimin e ‘shpinës’ - këtu mendohet të jenë shpatullat dhe kurrizi i Ademit a.s., aty ku formohen spermatozoidët (shën. i përthyesit).
[126] Kur’an, 21 / 104
[127] Kur’an, 17 / 51
[128] Kur’an, 75 / 3-4
[129] Kur’an, 30 / 27- përkthimi i këtij ajeti është bazuar sipas përkthimit të Hasa nef. I. Nahit
[130] Kur’an, 50 / 44
[131] Kur’an, 57 / 22
[132] Kur’an, 50 / 35
[133] Kur’an, 75 / 22,23 – bazuar në përkthimin e Hasa nef. I. Nahi
[134] Kur’an, 3 / 77
[135] Kur’an, 83 / 15
[136] Kur’an, 4 / 56