"Thoti fliste shqip"

[gjergani]

MIR SHUME, jame shume dakord ..,POR KUSH MA SHPJEGON ,se kush jane ellazget , dhe qfare lidhje kane me PELLAZGET...
nese nuk po j andrroj shum kajen temes
gjitha te mirat pres nga dikush ndonje spjegim sa do kofet qofet....

Pyetje interesante kush jane pellazget.Ne radhe te pare ne te gjithe boten germimet arkeologjike ne cdo vend tregojne shkeputje kohore te zhvillimit te jetes ne ate vend ku po behen germimet.Perjashtim ben vetem ballkani sidomos teritoret ku sot dhe gjithe diten jetojn nje popullsi qe flet nje gjuhe te vecante nga te tjeret ne te cilen akoma mbizoteron fjala nje rrokshe me te cilen ky popull shpreh te njejten gje qe popujt rreth tij dhe me gjere e shprehin me fjale dy ose me shume rrokshe.Pra gjuha e ketij populli ka aftesi te ndertoje perseri fjale te reja.PELLAZGET popullsi mistike e bardhe(Me kafke Brakicefaleme ngjyre te syve dhe te flokeve nga kaf deri ne blu dhe bjonde) e quajtur ndryshe ARJANE qe jetonte rreth mesdheut qe para koheve e mugeta qe historia boterore njeh.Popull qe per simbol kryesor kishin DODONEN me lisin esaj te shenjte, nga e cila sipas te dhenave te fundit te pa botuara njerezimi mori gjuhen dhe dijet e tjera.Ne gjuhen e atij popullit qe folem pak me siper ne Verilindje te tij per te rinjte qe kan kaluar moshen mbi 20 vitera te cilet bejne ndonje gabim qe per kete moshe nuk nuk duhet te behet ,PLEQTE THONE:{CBEN MORE BIR TI JE DHE PJELLAG} Pra je ne nje moshe qe duhet te pjellesh DRITE.Me kete fjale keta pleq pa shume shkolle (si ne te FORUMIT) duan te thone ne kete moshe njeriu duhet te beje gjera te menduara mire dhe te mira. Pra sipas tyre PELLAZG do te thote populli i drites.Populli qe vjen nga DRITA dhe jep DRITE. PELL-AZG PELL-AG. . Nje tjeter gje interesante te ky popull gjendet ne jug te tij eshte ne lloj te kenduari qe nga ekspertet e UNESKOS quhet e vetme ne te gjite boten dhe me e vjetra{SHUME ZERSHJA}qe ne gjuhen e ketyre eksperteve thuhet Polifoni .Shiko se c'thote nje kenge e tyre .QE PA LERE DIELL E HENE - JEMI KETU NE VENDE TENE .Dhe kjo poezi mendohet te jete sipas specjalisteve rreth viteve1600-1700 kur te gjithe qyteterimet e asaj kohe kishin hyre ne gare kush ta zhdukte i pari kete komb bashke me gjuhen dhe historine e tij,Gjuhe qe sic duket ruan brenda saj nje sekret shum te madh .Keta jane PELLAZGET

[Paulus]

MEGALOMANIA eshte strehe e politikaneve, historianeve dhe gjithe tjereve qe nuk qojne para interesat nacionale te kombit shqiptar por me fantazi te qoroditura arsyetojne mosveprimin dhe mosdijen e tyre.

[Darius]

Paulus shkrimi tu fshi sepse ishte komplet jashte temes. Perse ben kokfortin dhe e riposton? Nese ke ndonje mendim per megalomanine atehere je i mirepritur te hapesh nje teme me kete permbajtje por ne forumin perkates te lutem. Ketu eshte nenforumi i arkeologjise dhe jo i temave shoqerore.

Faleminderit.

[Selami2006]

Qe te dhenat;

Pointeur; 43° 59' 01" Nord

18° 09' 47 47" E

Askund si ne bosnje nuk mund te gjesh forma aqe interesante ku njeriu bie nen dyshim, a thue natyra i beri keto rastesi apo intervenim i dores se njeriut ?

Ne google earth kam disa thumba qe mund ti vizitoni duke kerkuar; kreksi ose kreksi2....
Do ti vrejsh disa pista(vija te drejta te quditshme qe askund ne ballkan nuk i gjene ....

ne cilin vend (qytet apo fshat me afer) jan ne bosnje keto shenime flm

[XH.GASHI]

Po postoj nje fakt per piramiden e Keopsit , gjithnji kam pas bindjen se permasat e piramides se Keopsit jan si nje fjalor enigmatik apo nje harte ne miniatur gjithashtu nje kronometer
Pra kam bere nje llogaritje te gjersis se piramides qellimi im ishte qe te dal te rruga e rruzullit te tokes rreth diellit e ky eshte viti .
Tek lartesia qysh me heret e kam pas definuar ja tani edhe te gjersia e piramides e kam definuar ne menyren me te thjesht .
Piramida Keopsit ka gjersin prej 230,34752metra
Prebrenda katrorit bazes se piramides kam formue nje rreth pra rrezja e rrethit eshte gjysma e gjatsis 115,17376 dhe kam vazhduar me formulen e perimetrit te rrethit 2Pi r
2x3,14x115,17376=723,2912128 pra gjatsia perimetrit te rrethit permbrenda piramides na rezulton 723,2912128 m
Perimetrin e kam nda ne dysh dhe kemi fitue shumen 361,6456064 kesaj shume i kam shtue 1/100 qe eshte 3,616456064
Pra 361,6456064+3,616=365,26 vetem 26 paraqet 1/4 dites .
Pra eshte paksa e pa kuptimt ne kete rast per ta shkurtuar procesin e gjetjes se perimetrit kam shkue drejt per drejt Pi x rrezja +1/100 dhe del komplet shuma e deshiruar apo rruga e planetit te tokes per nje vite rreth diellit
3,14x115,17376=361,6456064+3,6164560=365,26
Pra shiqojeni kete shumen 365,26 dhe beni pyetje vetes se sa kan pas njohuri atronomike per sistemin diellor ndertimtaret e piramides ne menyren me te thjesht me gure me masa te caktuara thjesht me ndertue objekt qe paraqit nje ore kozmike per tekniken dhe shkencen e sotme kjo don pune matje matje dhe mund mos te flasim deri ti dale te zite e ullirit .
Pershendetje

[Stavri Trako]

Parashtresa e Profesor Eqerem Çabej për gjuhët indoeuropiane

Sanskritishtja
Parashtrim e këtyre dijeve do ta nisim me Indishten.Kjo gjuhë ka një traditë shkrimi shumë të lashtë,rreth 3000 vjeçare.Në periodën e pare indishtja përfshihet me vedat himne fetare Rigvedat ,Atarvavedat etj, të cilat datohen ,ta kenë burimin rreth vitit 1000 para erës së re.Nga shekulli IV para erës së re flitet për periodën thjesht klasike të indishtes ,që quhet sanskritishtja. Sanskritisht do të thotë “gjuhë e sajuar,gjuhë letrare”Në këtë gjuhë janë shkruar vepra të famshme letrare,si epet Mahabharata,Ramajana etj.,dramat e Kalidasës,edhe ajo përmbledhje e famshme e përrallave me titullin Pançatantra,kuptimi i të cilave është “Pesë librat”.Kjo përmbledhje përallash pati një ndikim të madh për zhvillimin e përrallës jo vetëm në popujt e Azisë,por pastaj të arabët e prej andej pastaj edhe në literature europiane.Prej sanskrtishtes u zhvillua pali ,një gjuhë letrare sidomos e mbretit budist Ashoka rreth vitit 300 të epokës së re si dhe perioda e shkrimit ,një periodë e gjuhës popullore që quhet prakrit.Prej këndej pastaj u zhvillua indishtja e re me një mori dialektesh e gjuhësh që mund të thuhet se sot janë mbi 200.Sot,gjuhët Munda dhe Dravida në Indinë jugore janë gjuhë indoeuropiane.Në filimet e shekullit 20 ,… në Mesopotami zbulohen gjurmët e para të indasve me karakter thjesht indisht,edhe emrat e perëndive të paganizmit Indian,si hyjnitëndra,Varuna .Indasit kanë ardhur në Indi nga viset më perëndimore.Disa thonë nga anët e Kaspikut,disa thonë se nëpërmes Kaukazit zbritën në Indi.
Persishtja e vjetër dhe gjuhët iranike
Indasit e vjetër bashkë me iranasit e vjetër e kanë quajtur veten arias,një term që përdoret edhe në Europë me formën arianë.Nga ky emër rrjedh emri i Iranit.Gjithë gjuhët që përfshihen në këtë degë indoeuropiane në perëndim të Indisë janë gjuhët iranike.Persishtja e vjetër( e dokumentuar nga mbishkrimet e dinastisë së Akemenidëve ,të përmendur nga historia e Greqisë së lashtë) është një nga gjuhët iranike antike. Janë mbishkrime monumentale afër qytetit Persepolis ,në alfabetin kuneiform asiro-babilonas ,të periodës 520 afërsisht deri në kohën e Lekës së Madh,rreth vitit 334 para epokës së re.Duke nisur me kohën e mbretërve të derës Saranidëve ,shekulli III të herës së re ,me të parin mbretin Ardashir u zhvillua persishtja pehlevi.Persishtaj e re u formua në shekullin IX të epokës sonë,ka zhvilluar një literature shumë të pasur ,po ka pasur dhe ndikime arabe.Kjo do të ishte iranishtja perëndimore ,ndërsa në Iranin lindor u zhvillua shkrimi avesta ,një tjetër gjuhë iranike.Kjo përfshin shkrimet fetare të mazdeizmit ,një fe që përfaqësohet me Zarathustrën.Gatat (himnet fetare)të kësaj gjuhe ,kanë vjetërsi pothuaj aq të madhe sa dhe Vedet e Indisë.
Po nga koha antike këtu rreth Detit të Zi edhe Kaspikut kanë banuar popuj me gjuhë iranike siç janë skitët (që i përmend Herodoti),Sarmatët në Rusinë jugore edhe Kimerët ,që dalin shpeshherë në historinë e Ballkanit të vjetër,duke bërë inkursione nga Deti I Zi në Ballkan dhe në Azinë e Vogël.Të dhënat për këto gjuhë janë nga mbishkrime të ndryshme dhe nga epitafe.Në Turkestanin kinez a në Mongoli ,ka shkrime të mesjetës nga një gjuhë iranike që quhet sogdishtja ,që ron sot me emrin Jaguobi(në Uzbekistan).Këtyre gjuhëve u përket edhe sakishtja (arishtja veriore ) e folur në disa vise të azisë qëndrore.Në gjuhët e gjalla iranike lindore kemi afganishten,beluçishten,dialektet e Pamirit,gjuhën e taxhikëve në Taxhikistan etjer.Kurdët flasin një dialekt të një gjuhe iranike perëndimore.Në Kaukaz flitet gjuha e osetëve ,të cilët mund të rrjedhin nga alanët ose skitët.Gjuhët iranike janë një grup gjuhësh,po të një familjeje të ngusht në mes tyre.
Tokarishtja
Në Turkestanin kinez u zbulua një tjerër gjuhë indeoeuropiane që quhet tokarishtja(e dialektit Arsi dhe i Kuçës )Kjo gjuhë nuk afrohet as me indishten e as me iranishten ,po për çudi me disa gjuhë më perëndimore të Europës.Populli në mbishkrime e quan veten Tohri.
Armenishtaj
Në Armeni flitet armenishtja.Vet Herodoti për Armenët thotë se rrjedhin nga Frigasit e Azisë së Vogël .Ata duhet të jenë shpërngulur në Armeni në shekullin VII para epokës së re.Si gjuhë armenishtja e vjetër është e kohës së Justinianit ,Shekulli V-VI të erës sonë,me shkrime më fort fetare ,kronika historike,dhe armenishtja e re shekull XV e këtej.Në gjuhën kishtare përdoret armenishtja e vjetër

Frigishtja
Frigishtja një gjuhë e vdekur indoeuropiane .Nga perioda e figishtes së vjetër ,shekulli VIII-VII para epokës së re,kemi mbishkrime varresh ,me atë, më të famshmin ,të mbretit Mida.Mbishkrime të frigjishtes së re janë hasur ato që datohen të shekullit II era e re (perandoria Romake)Frigasit duhet të kenë ardhur prej Ballkanit .Herodoti thotë,e të tjerë grekë thonë ,që frigasit kanë banuar diku në Ballkan në pjesën e Ballkanit qëndror dhe quheshin aty Bryges,e duke shkuar në Azi ndruan edhe emrin ,pra duhet të jenë me origjinë ballkanike.Ka njëfarë afërie midis gjuhës së frigasve dhe trakishtes,sikur ka vënë re Norbert Jokli e të tjerë.
Hetitishtja
Po prej Azisë së Vogël u bë një zbulim sensacional,më sensacional se ai i zbulimit të tokarishtes.Është fjala për ato që në gjuhësi quhen “dy letrat e Arzavës “dërguar Faraonit nga mbreti i Arzavës që u gjetën në qytetin El Amarna në Egjipt. Për Arzavën nuk dihej gjë e sigurtë,por sigurisht ky ishte i lokalizuar diku në Azinë të Vogël.Arkeologu gjerman Hugo Winckler ,më 1906-1907 në katundin Bogazkoy,950 kilometra në lindje të Ankarasë ,zbuloi një arkiv të plotë të ministrisë së Jashtme të Mbretërisë së Hetitëve.Hetitët përmenden edhe në biblën e vjetër ,po nuk dihej gjë konkrete për madhësinë e kësaj perandorie të madhe.U gjetën me mija mbishkrime në tabela ,rrasëza të ndryshme .Këto mbishkrime janë dy llojesh.Një pjesë janë shkruar me alfabet ideogramash.Ideogram është një alfabet që krahas gërmave e fjalëve vihet edhe figura përkatëse për shembëll kur është puna për një shpend atëhere është edhe figura e shpendit,kështu që lexuesi,edhe ai që nuk e di gjuhën pak a shumë merr një ide se pse është puna ,përse flitet.Këto ideograma interpretohen ,rroken nga ana kuptimore ,po nuk lexohen .Më anën tjetër ka edhe mbishkrime me alfabet kryesisht hieroglif të asiro-babilonasve.Këto mbishkrime lexohen mirëfilli ,po nuk kuptohen.Kështu shkenca u ndodh para vështirësive të mëdha për t’i lexuar e interpretuar mbishkrimet hitite.Me krahasimet me mbishkrimet e asirëve etj.u pa se këtu ka disa gjuhë të ndryshme të mbretërisë hitite .Mbretëria hitite ,kryesisht në Azi të Vogël ,në kohën 1600 deri 1200 para erës së re ,ka qënë një mbretëri shumë e forte. Më 1915 dijetari çek Bedrich Hrozny konstatoi se hetitishtja ,në sistemin morfologjik ,gramatikor të saj është një gjuhë indoeuropiane.Mbishkrimet hetite janë nga pikëpamja e kohës më të lashtat në të gjithë fushën indeoeuropiane,më të lashta se tekstet më të vjetra të greqishtes, edhe më të lashta se tekstet e indishtes.Mbretëria e hetitëve nga sa duket mori fund aty nga shekulli XII,aty nga viti 1200.Duket se me dyndjen e frigasve ,që në atë kohë erdhën në Azi të Vogël,mori fund edhe mbretëria hetite.(Për çudi ky konkluzion i profesor Çabejit ka një lidhje me fundin tragjik të Trojës më 1180 pa erës së re,ku jo vetëm Ilioni po edhe 23 mbretëritë dardane që përfshiheshin terë territorin Azi e Vogël u përpinë nga Akejasit fitimtarë shënimi I autorit)Në Bogazkoy u zbuluan përveç hetitishtes edhe ajo gjuhë që e quajtën hetitishtja heroglifike ,e përdorur në Azi të Vogël dhe në Siri,Luvishtja ,e afër me hetitishten dhe e përdorur në Anatoli jugore ,palaishtja .Edhe ndonjë gjuhë si burrishtja (ose protohatishtja),që nuk ishte gjuhë indoeuropiane ,përbën një nga gjuhët e shumta të mbretërisë hetite.Tekstet kanë përmbajtje administrative ,sidomos ritual fetare ,për shembëll japin porosi si do të veprojë prifti kur bën fli hyjnive.Brenda perandorisë hetite feja ishte një .Përmbajtja pak a shumë e njejtë e teksteve të gjuhëve të ndryshme ka lehtësuar zbërthimin kuptimor të tyre edhe pse shteti hetit kishte gjuhë të shumta.Në Azi të Vogël ka pasur një mori gjuhësh të tjera .Në viset jugperëndimore ka qënë folur likishtja gjuha e likasve,në pjesën veri perëndimore banonin lidasit.Afër tyre banonin mizët.Edhe mizishtja është një gjuhë indoeuropiane.Emri i mizëve na kujton emrin e fisit trakas mezët në Bullgarine e sotme.Nga Ballkani ka pasur shpërngulje mjaft për në Azi të Vogël,e cila ka qënë edhe është truall shumë i begatishëm.Gjuhë anatolike nuk përfshihen në gjuhët indoeuropiane.

Trakishtja Trakishtja Trakishtja
Në pjesën lindore të Gadishillit të Ballkanit flitej trakishtja.Trakasit i quan Herodoti popullin më të madh pas indasve.Trakishtja shkonte që nga Karpatet deri në Egje ,që nga Morava e Vardari deri në Det të Zi.Trakasit ishin të ndarë në shumë fise dhe të ndryshme .Trakasit ndaheshin në shumë fise si: getët,dakët,ndofta dhe tribalët etj.,ndërsa për disa fise në perëndim si dardanët e peonët diskutohet nëse kanë qënë trakas apo ilirë.Trakasit ishin të ndarë në shumë fise ,e trakishtja flitej në shumë dialekte. Dakët dhe getët pas një lufte të gjatë e shumë të ashpër me perandorët romak në kohën e Trajanit perandor u asimiluan.Raporti gjuhësor midis dakasve dhe trakasve të mirëfilltë nuk është shumë i qartë.Nga trakishtja kemi vetëm mbishkrime të paka, unaza e arit e Ezerovos gjetur më1912,e me alfabetin grek-jonik e me shkrim të vazhdueshëm.Mbishkrimet janë të vështirë për tu kuptuar edhe për faktin se janë bustrofedon ,me një termë grek ,domethënë “si kau në arë”Ka mbishkrime për shembëll që nisen edhe në greqishten e vjetër nga e djathta në të majtën e pastaj nga e majta në të djathtën,këto quhen bustrofedon(Zonja Nermin Vlora Falaski e quan shkrimi lëvizjes së gjarpërit )Fusha e Plovdivit Bullgari është plotë me kodërvorre,si i thonë malësorët tanë,tuma ,dhe në to kanë dalë në dritë disa mbishkrime .Midis disa dijetarëve që i kanë interpretuar këto mbishkrime është edhe Vladimir Georgiev.

Iliririshtja
Në perëndim të trakasve kanë banur ilirët.Ky popull përfshinte krejt perëndimin e Gadishullit ballkanik duke nisur me Vardar e Moravë gjer në Adriatik dhe nga Panonia e këndej nga Istria gjer poshtë në gjirin e Artës,simbas dëshmisë së autorëve grek,të cilët thonë që kush hyn në këtë gjirin e Ambrakisë ka djathtas grekët e majtas barbarët.Grekët me fjalën “barbarët” quanin gjithë ata popuj që nuk flisnin greqisht.Dihet se një degë e ilirishtes pas gjithë gjasësh ka qënë dhe mesapishtja në Italinë jugore.Emri “ilir” është përhapur në një periodë historike jo fortë të lashtë,duke dalë nga një emër fisi e duke u shtrirë në mbarë fiset me gjuhë ilire,një dukuri e shpeshtë në emërtimet e popujve.Në Iliadën e Homerit ky emër nuk del e aq më pak në mbishkrimet egjiptiane ,që janë shumë më të motshme .Përkundrazi emri i dardanëve del jo vetëm në Iliadë,po edhe në dokumentet e egjiptasve.
Makedonishtja
Makedonishtja,një tjetër gjuhë indoeuropianenë qendër të Gadishullit të Ballkanit,u asimilua që në kohën antike nga ana e greqishtes.Shkenca më objektive e pa paragjykime ka konstatuar se në thelb makedonishtja ka qënë një gjuhë më vete ,e pavarur nga greqishtja.Në biografine Aleksandrit Kurt Rufi ,thotë se në një grindje me Filotën Aleksandri e grishi atë që të mbrohej ose greqisht ose makedonisht.Filipi mbreti i makedonasve merrte pjesë në lojnat Olimpike, sepse krenohej për stërgjyshin e tij Herakliun.
Pellazgjishtja
Që nga shekulli I 19-të është folë shpesh për pellazgjishten,për gjuhën e pellazgëvet,të cilët i përmend Homeri, pastaj Herodoti e të tjerët e përmendin si një popull të zhdukur në kohën klasike.Gjuhësia e re mendon se ka qënë gjuhë indeoeuropiane ,edhe disa fjalë të paspjeguara me elelementin grek i kanë spjeguar si të pellazgjishtes.
Shqipja
Burimi i shqipes mund të jetë a prej ilirishte,a prej trakishtes ,apo prej një burimi të dyfisht iliro-trak,për arsye gjeografike e historike më shumë gjasë ka që shqipja rrjedh nga një dialekt i ilirishtes.
Greqishtja
Greqishtja bashkë me hetitishten përbëjnë dy nga gjuhët më lashtërisht të dokumentuara indoeuropiane.Si teksti më i vjetri konsideroheshin epet e Homerit(shek VIII-VII) ,por me zbulimet e reja që janë bërë është konstatuar se greqishtja është shkruar nja shtatë shekuj para homerit ,diku në shekullin XV-XVI para epokës së re.Në mbishkrimet e faraonëve aty nga shekulli X del emri i akeasve ai më i përmenduri në epopetë e Homerit.Po edhe më përpara ,në mbishkrimet hetite nga shekulli XV ,permenden marrëdhëniet që kishte mbretëria e hetitëve me Ahhijavën,që gjuhëtarët e kanë interpretuar si vendi i akeasve.Dihet se greqishtja ndahej në mjaft dialekte,të diferencuara që në fillim.Dialekti jonik me degën e atikishtes ,i cili flitej në disa ishuj edhe në Azi të vogël ,u bë edhe gjuha letrare në Greqi.Në dialektin jonik-atik janë shkruar dhe epopetë e Homerit,megjithëse ka Homeri disa dialektalizma më veriore ,që quhen eolizma.Në ishullin Lesbos ,në pjesën verilindore të Greqisë,flitej dialekti eolik,në të cilin kanë shkruar Alkeu,poetesha Safo etj.Disa e përfshin dialektin eolik si më vete, disa si degë veriore të akeishtes e cila përfshinte edhe dialektin e Kipros,atë të Arkadisë dhe disa dialekte të Peloponezit.


DORISHTJA
Dorishtja është dega e tretë ,dialekti që flitej në pjesën veriperëndimore.Dorishtja ndahej dysh:-dorishtja e Peloponezit,me Spartën (lakonishtja) dhe dialektet veriperëndimore ,Etoli,Akarnani,.Dorisht flitej edhe në ishullin Kreta po dhe në anën tjetër Magna Graecia(Greqia e Madhe)Aty nga shekulli III para erës së re u bë një bashkim i dialekteve në një guhë letrare të vetme ,që quhet koine.Në koine janë shkruar edhe gjithë shkrimet fetare të ungjijve ,të biblës etj.Në Peloponez (More),në pjesën lindore,ka një dialekt të sotëm që quhet cakonishtja,që është mbeturinë e dorishtes.Edhe në Italinë Jugore ,Kalabria jugore ,flitet një greqishte në të cilën ka mbeturina të dorishtes.Kufijtë e greqishtes me dialektet jogreke të Epirit ,me gjuhën e fiseve epirjote si thesprotët,molosët etj. janë në Ambraki.Po greqishtja pastaj fitoi terren në pjesën veriore në dëm të elementit shqiptar,sllav etj,Në kohën antike greqishtja ,përveç se në Greqi ,siç e dime nga historia është folur edhe në një pjesë të konsiderueshme të viseve bregdetare të ndryshme të Mesdheut,në kolonitë greke që shkonin që nga Spanja,Franca jugore e Italia,nëpër Ballkan gjer në Det të Zi. Grekët ishin një popull tregtar dhe natyrisht themeluan kolonitë e veta me karakter tregtar,të cilat pastaj mbajtën edhe lidhjet me vendet mëmë nga të cilat ishin shpërngulur. Për historinë e greqishtes ka rëndësi të madhe që janë zbuluar mbishkrime por interpretimi i tyre nga greku Mihail Ventris dhe anglezi J.Chadwick ,ish punonjës të shërbimit të Intelligence Servicit anlez arritje e madhe .Ata morën e studiuan mbishkrimet që ishin gjetur më pare në Knosos të Kretës dhe në qytetet Mikenë dhe Pylos (sot Navarin) në More,që përmendet në Odisenë e Homerit si rezidenca e Nestorit .Këto mbishkrime Ventris me një vështrim gjenial i zbërtheu më 1953 dhe u konstatua që aty kemi të bëjmë me mbishkrime greke afërsisht të shekullit XV-XIV ,të kohës rreth 1400 para erës sonë.Ky zbulim ka bërë një revolucion në historinë e greqishtes.Quhet edhe Lineari B ,domethënë shkrimi vijor, linear.


Mikenishtja
Mikenishtja është edhe sot në studim e sipër .Mendimet e dijetarëve për pozitën e mikenishtes ndaj dialekteve të ndryshme të greqishtes që njohim nga koha historike ,ndaj jonishtes ,ndaj akeishtes mendimet ndahen.Ka disa dietarë që thonë se mikenishtja ka qënë dialekt më vete ose që shohin ndonjë afëri me këtë apo atë dialekt.Sidoqoftë ,është faza më e vjetër e greqishtes .Ajo bashkë me shkrimet e hetitishtes përbëjnë dokumentet më të vjetra të gjuhëve indeoeuropiane nga ana e kohës,më të vjetra se Vedet e indishtes.Në Kretë janë folur dhe të tjera gjuhë,ndër to sidomos eteokretishtja,e cila nga mbishkrimet e gjetura shihet se nuk është gjuhë indeoeuropiane..

Gadishulli italik ose apenin
Sot Italia është homogjene në pikëpamjen e gjuhës,me përjashtim të disa kolonive (arbëreshe ,greke,gjermane )Në kohën antike,në kohën e Romës,flitej në veri gjuha e galëve ,në Veneti venetishtja ,në trevat qëndrore etruskishtja ,umbrishtja e latinishtja në Romë,oskishtja ,mesapishtja në Jug etj.Sundimi I Perandorisë romake i rrafshoi këto edhe u asimiluan gjithë këto gjuhë.Gjuhët italike të mirëfillta ndahen në dy degë-dega e latinishtes që përfshinte edhe faliskishten,gjuhën e faliskëve afër Romës edhe të qytetit Preneste,edhe dega e osko-umbrishtes që përfshinte oskishten në pjesën jugore ,në anët e Pompeit deri poshtë afër Kalabrisë,si dhe gjuhën e disa fiseve italike si marucinët,pelignët,marsët,samnitët etj.,edhe dega është gjuha e umbrëvet në Umbrie dhe në anët e Ankonës.
Latinishtja

Prej latinishtes dokumentet më të para janë të shekullit V(latinishtja e vjetër) pastaj vjen mbishkrimi I shtyllës së Forumit romak,që është I shekullit III para erës së re.Prej umbrishtes kemi shtatë rrasa metali ,bronzi,që quhen Rrasat iguvine,të shekullit II para epokës së re.Këto gjuhë largohen mjaft nga latinishtja Ka të dhëna që e bëjn ë mjaft afërmendsh mendimin që qenë gjuhë të ndryshme e që bashkëjetesa në itali e në një territor relativisht të ngushtëi afroi nga pikëpamja gjuhësore ,sidomos me ndikim nga ana e Romës.Prandaj këtu sundon koncepti i integrimit. E dimë nga historia se me zotërimin e gjatë të perandorisë remake u romanizuan një pjesë e madhe e Europës ,sidomos e Europës mesdhetare.Kështu prej latinishtes popullore kanë rrjedhur bijat e latinishtes ,që janë portugalishtja,spanjishtja,katalanishtja,provencal ishtja,frengjishtja,italishtja,sardishtja,retoroma nishtja në Europën perëndimore.Në Gadishullin e ballkanit ,në atë trevë që i përket romanitetit lindor kemi dalmatishte dhe rumanishten.Dalmatishtja flitej në kohën e mesme e gjer në fillim të këtij shekulli.I fundit që rrontr dhr fliste këtë gjuhë ishte një Udina Burbur(vdiq më 1898)në ishullin Velja(Veglia).Dalmatishtaj përdorej në Dubrovnik e në mbarë bregdetin dalmatin në kohën e mesme .Ajo ndahet në dy dialekte ,dialekti I Dudrovnikut dhe dialekti I ishullit Velja.(studiuses të dalmatishtes linguisti Italian M.Bartoli dhe Petar Skoku dijetari I Zagrebit)

Rumanishtja
Rumanishtaj ndahet në katër degë dialektore –rumanishtja në Rumani(dakorumanishtja),rumanishtja në vise të ndryshme të Ballkanitqëndror e jugor(aromumishtja) dhe meglenishtja afër Selanikut edhe istrorumanishtja në Istri.(Dijetari rumun Silviu Dragomir ka bërë vepër të madhe për rumunët perëndimor)Edhe moldavishtja është një dialekt i rumanishtes.

Venetishtja
Në Veneti flitej venetishtja .Më pare mbahej si një degë e ilirishtes ,po tani linguistika ka ardhur në përfundimin që ka qenë një gjuhë më vete,po mjaft e afërme me gjuhët italike..Ka pasur mbishkrime (të gjetura në Este ,në luginë të lumit Piave edhe gjetkë)që fillojnë nga shekulli VI para epokës së re dhe vijnë gjer në shekullin I.Në Itali veriore të lashtë ka qënë folur edhe lepontishtja në jug të Alpeve ,ligurishtja në Liguri,retishtja në Alpet,e cila bashkë me etruskiushten e Italisë qëndrore duket se ka qënë gjuhë joindeoeuropiane po me disa element indoeuropiane.Pastaj pikenishtja ,mesapishtja etj.,në Siqeli sikulishtja me sikanishten.Në periudhën romake këto gjuhë ishin zhdukur.

Keltishtja
Në perëndim të Italisë dhe në veriperëndim ishte dikur grupimi madh i gjuhëve kelte.Keltët kanë qenë një nga popujt më të përapur në kohën historike ,sidomos protohistorike të Europës,duke jetuar në mbarë Francën ,në një pjesë të mire të Spanjës ,në Italinë veriore ,në Panoni e gjetkë.Ata zbritën pastaj në Greqi,në Det të Zi edhe më vonë shkuan në Azi të Vogël.Pra një nga popujt më të përhapur në Europën e lashtë,po që me kohë u rrudhën në numrin tyre,pjesërisht duke u romanizuar,pjesërisht duke u gjermanizuar ,qoftë në Gjermani nga gjermanët e vjetër,pastaj në Angli nga anglosaksonët.Gjuhët kelte ndahen neë dy grupe:keltishtja kontinentale dhe keltishtja ishullore.
Në keltishten kontinentale përfshihet gjuha e zhdukur e galëve në Francë dhe në italinë veriore (Gallia transalpine dhe Gallia cisalpine ,përtrej e këtej alpeve)Edhe një pjesë e mirë e poetëve të Romës ishin nga kjo popullsi.
Keltishtja ishullore ndahet në dy degë.Grupi gelik ,që përfshin irlandishten në Irlandë,Skotishten në Skoci dhe manishten në ishullim Man.Skotishtja rrjedh nga një shpërngulje irlandezësh në kohën e mesme. Dega tjetër është dega britanike ,e cila përfshin ymrishten në Wales(Uells) edhe kornishten në Cornwall(sot e zhdukur),si dhe bretonishten në Bretagne të Francës,të shpërngulur prej Anglie në shekullin V të epokës së re . Nga keltishtja janë mbishkrimet Ogam nga irlandishtaj që datohen të shekullit IV-VI të epokës së re.Sot gjuhën kelte e flasin skocezët ,irlandezët etj.

Gotishtja
Gjuha e gotëve (gjuhët gjermanike lindore ) ishte gotishtja .Ostrogotët dhe visigotët shkuan nëpër ballkan ,qëndruan ostrogotët nja 150 vjet edhe në Shqipëri,ku u shpërngulën për në Itali.Aty ostrogotët u zhdukën, visigotë shkuan në Spanjë edhe u mundën nga arabët.Gotishtja ka rëndësi kryesore për gjuhësinë.Aty nga shekulli IV I epokës së re në Mëzi(në Bullgarinë e sotme )peshkopi got Wulfila përktheu ungjillin në gotisht.Ky është një nga dokumentët më të vjetra të gjuhëve gjermanike.Një grup i gotëve shkoi në Krime.Bashkë me gotët bëjnë pjesë eshe disa popuj që ne i njohim nga historia ,siç janë vandalët,rugët,skirët,herulët.


Nordishtja
Nordishtja përfshin dy nëndegë,perëndimoren(norvegjishtja me islandishten) dhe lindoren(danishtja me suedishten).Quhen edhe gjuhë nordike ose skandinave.Dokumente mjaft të vjetër janë Runet që janë shkruar në Danimarkë që i përkasin shekullit III të epokës së re.Nga islandishtja e vjetër kemi Edda-n një përmledhje sagash.Dega perëndimore përfshin anglishten edhe gjermanishten si dy gjuhë kryesore ,pastaj frizonishten në Holandë ,e cila afrohet më forte me anglishten.Nga një dialekt i gjermanishtes si gjuhë më vet u shkëput hollandishtja disa shekuj më parë.Është një gjuhë e cila në gjermanishten sot dëgjohet si një dialekt i frankishtes së vjetër.E afërt me të është flamandishtja ndër flamandë të Belgjikës.Monumenti më i vjetër i gjuhëve gjermanike (dhe i gjuhësisë indeoeuropiane) është një përkrenare e gjetur në Negau në Austri,e quajtur “Përkrenarja e Negaut” që i përket viteve të para të shekullit I era e re .
Anglishtja ndahet në anglishten e vjetër,në anglishten e mesme dhe në anglishtebn e re .Nga anglishtja e vjetër kemi sidomos eposin që quhet Beowulf.
Gjermanishtja gjithashtu ndahet në gjermanishten e vjetër ,gjermanishten e mesme dhe gjermanishten e re .Epopeja e Nibelungëve është e gjermanishtes së mesme ,kurse eposi i Hildebrandit i takon gjermanishtes së vjetër. Në bazë të gjuhës së kancelarisë saksone,bazuar edhe në dialiktin sakson Lutheri përktheu biblën ku hodhi edhe bazat e gjermanishtes letrare që përdoret sot.

Gjuhët baltike
Lituanishtja dhe letonishtja janë dy gjuhë të gjalla .Lituanishtja njihet që nga viti 1547.Lituanishtja ka ruajtur tiparet më arkaike të çdo gjuhe të gjallë indeoeuropiane .Letonishtja paraqet një karakter gjuhësor më të ri.Një gjuhë e vdekur baltike është edh prusishtaj e cila u zhduk në shekullin e XVII,u asimilua nga gjermanishtja.Nga shekulli XVI prej kësaj gjuhe kemi ndonjë glosar,katekizëm,a ndonjë pjesë ungjilli.Ndër to gjuhë është edhe kurlandishtja që është zhdukur me kohë

Gjuhët sllave
Gjuhët sllave ,kjo familje e madhe gjuhësh përfishin tri degë:
Sllavishten lindore me rusishten,,rusishten e bardhë(bjellorusishten) e me ukrainishten.
Sllavishten perëndimore me polonishten ,çekishten,sllovakishten,sobishten,kashubishten ,që janë edhe sot të gjalla ,ndërsa një gjuhë slave perëndimore ,polabishtja ,me kohë është zhdukur
Gjuhët sllave jugore : sllovenishtja,serbokroatishtja,bullgarishtja dhe maqedonishtja .
Dihet se dy vëllezërit Cirili dhe Metodi ,për sunduesit e Moravisë aty nga shekulli IX përkthyen në dialektin e tyre të anëve të Selanikut tekstet biblike me alfabet të marrë prej greqishtes ,po të modifikuar ,që quhet alfabet cirilik.Popujt slave me besim ortodoks kanë përdorur dhe përdorin edhe sot në një pjesë të madhe alfabetin cirilik,po të tipit të ashtuquajtur uncial.Në Kroaci ka qënë përdorur dhe glagolishtja .Në kohën e dy vëllezërve Cirili dhe Metodi gjuhët sllave kanë qënë shumë afër njëra tjetrës ,gati si të thuash një sllavishte e përbashkëtNë këtë mënyrë tekstet e shkruara në një dialekt të anëve të Selanikut kuptoheshin fare mire te sunduesit e Moravisë.

Metoda krahasimtare
Ç’duhet kuptuar me konceptin indoeuropian dhe si duhen kuptuar marrëdhëniet e afërisë që kanë gjuhët indeoeuropiane me njëra jatrën.Shqip afëri i thonë ,jemi të afërm ,farefisni.Në një kuptim të përgjithshëm .të gjitha gjuhët e botës kanë tipare të përbashkëta në kuptimin ,të gjitha gjuhët shqiptohen me tinguj që formohen në organet e shqiptimit,kanë elemente gramatikorë,kanë leksikë etj. Dijetarët e gjuhës duke studiuar dukurinë e karakterit historik të gjuhës ,mbështetur në karahasimet e brendshme të zhvillimit të saj ,domethënë nga e tashmja në të kaluarën dhe anasjelltas , si dhe kur krahasojmë dialektet e së njejtës gjuhë të së njejtës periodë.Ka edhe krahasime të jashtme kur krahasojmë lëndën gjuhësore të një gjuhe me atë të një gjuhe tjetër.Gjuhësia vepron me të dy karahasime njëherazi .Dijetarët që në shekullin e kaluar kanë vërejtur se këto gjuhë kanë trajta ,elemente ,fjalë,forma gramatikore të afërta , si p.sh.Folja “jam” në vetën e tretë njejës në indishten e vjetër i thonë asti,në greqishten e vjetër esti ,shqip është-ashtë , latinisht est , gjermanisht ist, lituanisht esti ,sllavishtja e vjetët kishtare jestb edhe pse nuk janëkrejt identike duket qartë që janë si shkëndia të një tipi të përbashkët. Dijetarët e ardhshëm do t’ju duhet të merren më fortë me trajtat gramatikore,sepse një gjuhë mund një pjesë të madhe të të leksikut,bie fjala shqipja,por ruan për bukuri trajtat gramatikore. Një gjuhë që humb trajtat gramatikore mund të themi se ajo gjuhë ka marrë rrugën e zhdukjej (Çabej)
Tashmë dihet se prej latinishtes kanë rrjedhur gjuhët romane si:spanjishtja,frengjishtja,italishtja, etj..Trajtat e gjuhëve romane nuk janë njësoj njëra me tjetrën . Kjo tregon se latinishtja ka pasur zhvillime të veçanta në provincat e ndryshme romake të Europës . Latinishtja u perhaps në mbarë Europën,por popujt që e kan folë,as në Romë as në Itali nuk kanë qënë një popull homogjen.Ne dime se u romanizuan galët,etruskët,samnitët,mesapët,trakasit etj.të cilët sollën edhe shqiptime të veçanta në këtë gjuhë që përvetësuan.Kështu afërsisht mund të ketë ndodhur e dhe me gjuhët indoeuropiane të cilat për afëritë që shfaqin duhet të kenë pasur një gjuhë meme,që për professor Çabejin duhet të ketë qënë një indoeuropjanizim i elementëve heterogjenë.Historia –thotë professor Çabej –na tregon se nuk ka njësi etnike në njësinë gjuhësore.Gjuha për amerikanët sot është një element bashkues ,po ne e dime nga historia se atje ka pasur integrim elemenësh shumë heterogjenë ,që morën një gjuhë të përbashkët.Për amerikanshen ka ndodhur procesi i sintezës ,ndërsa për latinishten procesi analitik ,largimi gjithmonë progresivisht njëra nga tjetra e gjuhëve romane.I sollëm shembuj e mësipërm për të treguar se si mund të rindërtohet gjuha mëmë indeoeuropiane brenda një procesi logjik. E rëndësishme është që këto forma t’i shohim historikisht ,që të arrihet të kuptohet edhe forma e tyre e sotme.Çdo rindërtim që mund të bëjmë është i karakterit gjuhësor.Gjuha është një process në zhvillim të përhershëm .
(kjo shkurtimore u pergatit Nga Stavri Trako)

[XH.GASHI]

[XH.GASHI]

[XH.GASHI]

1/4 e rrethit apo 1/4 e vitit qe perputhet me 365,25/4=91.3125 qe ne fakt kjo shume identifikohet tek zodiaku i denderes shume thjesht


Venera 0,62=226,455 dite
+
Marsi 1,88=686,688 dite=1/4 e rrethit apo e vitit prej 0,62+1,88=25
ose 226,455+686,688=913,143 qe eshte e perafert me 1/4 e vitit =91,3125

Kjo perputhshmeri eshte nje argument me shume qe dita e ejte nuk eshte simbolizim i planetit Jupiter .

Duhet cekur per dy shenja te zodiakut te denderes personi qe gravoj kete figur saktsisht e ka pas te njohur pozicionin e rruzullit toksor,kete fakt e tregon shenja ku eshte ne form te qirut nese bashkohet lart me shenjen tjeter qe ne fakt eshte ne anen e kundert sakt e percakton pozicionin real edhe ne ditet e sotme te rruzullit toksor.

[XH.GASHI]

Vija e terhjekur me ngjyre te kuqe e argumenton ne menyre figurative kuptimin e shenjave qe paraqesin pozicionin e rruzullit toksor ndaj diellit njeherit percakton polet .