Theofan Stilian Noli: Jeta dhe veprat e tij

[Alti Elezi]

Noli mund te kete qene,deshtaku me i madh ne historine e tij,por te pakten me mire nje deshtak se nje Tradhetar,qe fatekeqesisht kemi me shumice dhe sot ne 2011.

Reale dhe mbas shume vjetesh...............

Pesë pikat kritike të shoqërisë shqiptare, që Fan S. Noli i shpalosi më 1924 në një fjalim në Parlamentin shqiptar, vlejnë si të ishin thënë sot ne 2011.

Vlejnë që të gjitha ato pika që i shpalosi kritiku modernist i asaj shoqërie, intelektuali dhe politikani, peshkopi dhe liberali Noli:



E para. Anarkia fetare: Katër fe të ndryshme që nuk kanë zënë rrënjë në zemrën e një populli pagan.

E dyta. Anarkia sociale: Këtu s’ka as klasë (të lartë) bejlerësh, as klasë bujqish, as klasë burzhuazie. Këtu bujku është më bej se beu
dhe beu më bujk se bujku. Kemi një shembull të bukur për partinë popullore e cila mbahet sot në fuqi prej bejlerëve nga oxhakët më të vjetër, kurse anëtarët e saj lëvdohen se kanë shpëtuar prej bejlerëve.

E treta. Anarkia morale: Këtu qeni nuk e njeh të zonë, këtu karakteret dobësohen, qullosen dhe ndërrojnë formë e ngjyrë dita me ditë

si në kaleidoskop. Këtu ambiciet janë pa fre e pa kufi, këtu i padituri i di të gjitha dhe i pazoti është i zoti për të gjitha.

E katërta.Anarkia patriotike: Këtu brenda një dite si me magji tradhëtori bëhet patriot dhe patrioti tradhëtor. Këtu shohim

përpara syve tanë të kapërdisen si patriotë të mëdhej ata që kanë luftuar për harfet dhe për flamurin e babës, që kanë djegur
Shqipërinë e Mesme ose ata që janë puthur me andartet e i kanë ndihmuar shenjtërojnë anë e mbanë Toskërinë. Këtu si më thoshte
një mik është më mirë që njeriu të jetë tradhëtor e të shikojë interesat e tij sepse kështu do të jetë i sigurt që të nesërmen
do të prokllamohet patriot i madh.

E pesta. Anarkia e idealeve: Këtu idealet e shtrembëra, të errëta e të mumifikuara të Fanarit e të Buhares përfyten e përleshen në
një luftë për jetë a vdekje me idealet më të gjalla më elegante e më të nderitshme të Perëndimit. Na mungojnë vetëm idealet
e antropofagëve. Po për të zënë vendin e tyre kemi kolltukofagët, krimba të verdhë me kokë të zezë, që rriten me plagët e infektuara
të Shqipërisë në lëngim, këpuseh që mund t’i copëtosh, por jo ti shqitësh nga trupi që kafshojnë dhe thëthijnë. Herodi tregon se
në betejën navale të Salaminës, një athinas kapi një anije persiane me dorën e djathtë e s’e lëshonte, gjersa ia prenë; atëhere e kapi
me dorën e mëngjër, ja prenë dhe këtë, atehere e kapi me dhëmbë e s’e lëshoj gjersa i’a prenë kokën. Sikur të ngjallej Herodi përsëri
do të shikonte që kolltukofagët tanë janë më të fortë se ky trim legjendar i vjetërsisë antike. Që t’i çqitësh këta tanët nga kolltuku

duhet të preç jo vetëm duart e kokën po dhe këmbët e trupin.

[Albo]

Letrat e ndjera për Sulltanën

Letrat e Fan Nolit dërguar së motrës Sulltanës gjatë viteve 1923-1960. Ndihma financiare e vazhdueshme që ai dërgonte nga larg për familjen e saj, e cila kishte probleme ekonomike



Histori

Sulltana, motra e vogël me të cilën ndau fëmijërinë e tij në Ibrik Tepe (fshatin e lindjes), do të mbetej gjithë jetën pika e dobët e Fan Nolit. Vajza e cila shfaqet në një foto të vitit 1911 në Sofje, përkrah të vëllait Theofan dhe së ëmës Maria, e veshur me një fustan të zi të gjatë, me flokët e mbledhura pas kokës, qe gjatë gjithë jetës përkrahësja më e madhe e dëshirave të tij, dëgjuesja e heshtur e shqetësimeve dhe e aktivitetit të tij politik e fetar. Kjo foto duke parë shtypin e kohës, shohim që është bërë gjatë kohës që Noli ka qenë në Sofje i ftuar për të meshuar një herë në gjuhën shqipe. Ishte koha kur Noli kishte shkuar në shumë koloni shqiptare ku kish meshuar shqip dhe me këtë mënyrë kisha ortodokse ish futur në rrugën e një kishe autoqefale e po bëhej kisha kombëtare e shqiptarëve. Ndoshta motrat dhe nëna e tij Maria kanë qenë të pranishme në meshën që u mbajt në gjuhën shqipe. Në një shkrim të Polikseni Luarasit, e pranishme në këtë meshë, thuhet: “Si shoqet e mia ashtu dhe unë, duke dëgjuar Fan Nolin të fliste aq bukur, lëshuam lotë mallëngjimi dhe kërkuan të gjitha të mblidheshim rreth kishës kombëtare, të kishim një fe të përbashkët-shqiptarizmin. Fan Noli me të motrën më bënë një vizitë në shtëpinë time, ku u mblodhën dhe shumë shqiptarë të tjerë për t’i uruar…”. Pra Sulltana ka qenë e pranishme në aktivitetin e rëndësishëm të vëllait për çështjen shqiptare në Sofje… Por njohja me Athanasin, martesa, rritja e fëmijëve, luftërat ballkanike, do t’i bënin gjithnjë e më të rralla takimet e saj me të vëllain, derisa për vite të tëra nuk do të shiheshin më. Takimet e tyre do të ishin vetëm përmes letrave… Sulltana ndante çdo gjë që ndodhte me jetën e saj me të vëllain. Mbrëmjeve, pasi kishte vendosur fëmijët në gjumë, ajo ulej e shkruante në tryezën e thjeshtë atë çfarë kishte ndodhur, për ta nisur në adresë të vëllait. Nëse letrat e saj niseshin nga një shtëpi e thjeshtë, ku ajo ndante jetën me të shoqin, përgjatë viteve që ato u shkruan, destinacionet e mbërritjes ishin të ndryshme. Durrës, Tiranë, selia e Kryeministrisë, Berlin, Romë, SHBA… Në të gjitha shtetet ku ndalonte, Fan Noli nuk harronte të lajmëronte të motrën. Ajo duhet ta dinte gjithnjë adresën e tij të saktë…. Në ditët e mbërritjes së tij në Durrës dhe qëndrimit në qytetin bregdetar, Noli e nënshkruan letrën në fund me humor “durrësaku”. Letrat e tij janë të shkurtra, më shumë telegrafike, po përmes tyre mund të shohësh përkushtimin e tij për të ndihmuar të motrën, e cila sipas përgjigjeve të shkruara prej Nolit, duket se po kalon kohë jo të mira financiare. Në çdo letër të dërguar ai e lajmëron për shumën e parave që i ka dërguar…Noli nuk reshti asnjëherë së ndihmuari të motrën edhe atëherë kur drejtonte qeverinë, apo dhe atëherë kur vetë nuk ishte mirë ekonomikisht dhe endej rrugëve të Europës… Letrat e Sulltanës nuk janë të ruajtura, por shkrimi duket se ka qenë një pasion i hershëm i vajzës që do ta linte atë për t’iu përkushtuar rritjes së fëmijëve. Duke lexuar këto letra shohim se ajo është martuar me Athanasin, dhe sipas informacioneve në shtypin e kohës, ajo ka jetuar në Greqi, në qytezën e Feres afër kufirit greko-turk. Në qershor të vitit 1924, Sulltana humb bijën e saj, Marinën. Kjo është një periudhë e trishtë në jetën e saj, të cilën nuk mund të rrijë pa e ndarë me të vëllanë. Ajo i shkruan atij pafundësisht për dhimbjen që ndjen dhe ai nga larg i jep kurajë për ta përballuar këtë dhimbje. Noli është i pranishëm në çdo ngjarje të familjes së Sulltanës. Ai përpiqet ta ndihmojë nga larg, por dhe t’i “japë durim” kur gjendja vjen e përkeqësohet. Në kohën kur dhe vetë Noli nuk është mirë nga financat, ai i shkruan “Tani për tani nuk kam, porse me rastin e parë kur të kem më tepër të holla, do t’ju përkujtoj përsëri patjetër. Sa i përket ndërtimit të shtëpisë suaj, unë e dëshiroj me gjithë zemër, por është e pamundur t’ju ndihmoj, sepse siç e dini nuk jam as i pasur dhe as që kam shpresë se do të pasurohem në vitet e moshuara. Me fat, Viti i Madh dhe përqafime për të gjithë”. Në këto letra shohim dhe shqetësimin e Nolit, për të shkolluar nipërit e tij. Ai është i bindur t’i ndihmojë ata për t’u shkolluar. Letrat e Nolit drejtuar së motrës shtrihen në harkun kohor 1926-1960, pesë vjet para se të largohej nga jeta. Pavarësisht angazhimeve të tij, Noli nuk reshti asnjëherë së shkruari së motrës dhe së kujdesuri për të. Nga llojet e parave që ai shkruan në letër se po i dërgon, mësojmë dhe vendet ku Noli ndodhet në periudha të ndryshme ku janë shkruar këto letra. Më 24 tetor 1924, Noli ka qenë në Amerikë, pasi shkruan në letër “do të dërgoj 20 dollarë për fëmijët e tu”. Më 11 nëntor 1929 ai ndodhet në Gjermani, pasi në letër shkruan “të dërgoj përmes postës 1.000 drahma”. Më 15 mars 1926, ai ndodhet në Itali pasi shkruan “po të dërgoj 15 franga italiane”… Sulltana ka jetuar deri pas moshës 80 vjeçe, në qytezën e Ferës, Greqi. Të afërmit e Nolit, motrat, nipërit, dhe mbesat kanë jetuar dhe jetojnë në Selanik, në Kavallë e qytete të tjera të Greqisë veriore. Al.Ba


letrat

Në Romë, 10 (XI) 1923



E dashura, motër,

Këtu brenda të dërgoj një çek, prej 1.000 frangash italiane për të cilën mendoj se nuk do të kesh vështirësi ta ndërrosh përmes ndonjë personi të njohur. Nesër nisem për në Vlorë dhe Korçë ku do të qëndroj deri në fund të dhjetorit. Përqafime për bashkëshortin tënd dhe fëmijët e tu.

Vëllai yt

Theofanis

Post scriptum. Një çek tjetër prej 1.000 frangash italiane që ua dërgova në korrik a e keni marrë apo jo.

Theofanis

Adresa ime: Monsignor F.S Noli

Presse Legarione Albanese

92. Casso Italia

Roma, Italia.



Vlorë, 12 qershor 1924

E dashura, motër

E mora letrën tënde dhe u trondita shumë për vdekjen e Marinës së vogël, (vajzës së Sulltanës) dhe për sëmundjen që e keni vuajtur. Të shkuara. Këtu brenda të dërgoj një çek me 1.500 franga italiane me qëllim që të mos vuani. Sonte kthehem në Durrës. Shumë përqafime.

Vëllai yt

Theofan Durrësaku



Tiranë, 5/XII 1924

Zyra e kryeministrit

E dashura, motër,

Në zarfë të dërgoj valutën në shumë prej 1.000 frangash italiane për Kërshëndellat dhe për Vitin e Ri. Sot i dërgova nipit tim në Kavallë shpenzimet për udhëtim, për të ardhur këtu së bashku me motrën. Të lutem shumë t’iu krijoni lehtësime për udhëtimin e tyre. Dëshiroj t’i dërgoj që të dy në shkollë.

Përshëndetje Athanasit dhe fëmijëve. Urime për Këshëndella dhe Vitin e Ri.

Vëllai yt

Theofan Durrësaku.



15.3.1926

E dashura motër,

E mora letrën tënde dhe shumë u bezëdisa se vështirë po kaloni dhe se shumë po vuani. Durim. Këtu brenda t’i dërgoj 15 franga italiane. Tani për tani nuk kam, porse me rastin e parë kur të kem më tepër të holla do t’ju përkujtoj përsëri patjetër. Sa i përket ndërtimit të shtëpisë suaj, unë e dëshiroj me gjithë zemër, por është e pamundur t’ju ndihmoj, sepse siç e dini nuk jam as i pasur, dhe as që kam shpresë se do të pasurohem në vitet e moshuara. Me fat Viti i Madh dhe përqafime për të gjithë.

Në shërbim të Zotit

Theofanis.



24.10.1927

E dashura motër

Këtu brenda të dërgoj 20 dollarë për fëmijët e tu. Përqafime prej meje dhe urimet më të mira e të zotit për të gjithë.

Në shërbim të Zotit

Theofanis.



22.6.1929

E dashura ime motër,

Adresa ime pas një jave do të jetë si më poshtë. Përshëndetje për tërë familjen.



Vëllai yt



Theofanis



Adresa: Mgr. F.S Noli



Bei Borshi, Schliessfach 4, Berlin M.9 (Allemagne).



11. XI. 1929



E dashura ime motër



Të dërgoj përmes postës 1.000 drahma. Më vjen keq që nuk mund t’ju ndihmoj rregullisht, meqë edhe unë vetë vuaj nga varfëria. Mirëpo, duhet të jesh e sigurt se nuk do të harroj aq lehtë. Përshëndetje bashkëshortit tënd dhe fëmijëve. Urime për Kërshëndella.



Theofanis

Adresa: Mgr, Fan S. Noli

Poste restante

Hamburg–Allemagne,



22.IV.1930

E dashura motër,

Këtë javë shkoj për në Amerikë ku do të qëndroj 5-6 muaj. Adresa ime do të jetë si më poshtë: Përqafime

Vëllai yt

Theofanis

Adresa: Mgr. Fan S. Noli

Mr. K. Kirka

469 Columbus Avenue

Boston Mss

U.S America

Kryekisha e Shqiptarëvet “Shën Gjergji”. 20 Emerald Street

Boston, Mbas 18 korrik 1930

E dashura motër,

Sot të kam dërguar një letër me vlerë 20 dollarësh.


Shqip

[Archon]

Regjistrim i rralle ne audio i zerit te Fan Nolit

[Archon]

Vazhdimi

[iliria e para]

Keto mjaftojne. Kjo vlen me shume per grekofilet, turkofilet dhe ...

[Xhuxhumaku]

Busti i Fan Nolit vendoset në kishën “Shën Maria”. At Nikolla Marku: I kërkojmë falje



ELBASAN- Me iniciativën e Shoqatës “Foleja Kombëtare Shqiptare” dhe me kontributin e vecantë monetar të kryetares së kësaj shoqate, Lida Jorgoni, të vesë së personalitetit të letrave shqipe Perikli Jorgono, busti i Fan Nolit është kthyer përgjithnjë në kishën që ai vetë e themeloi, në lagjen “Kala” të qytetit të Elbasanit.

Në këtë kuadër, Famulltari i Kishës Shën Maria, At Nikolla Marku, ka mbajtur një meshë përshpirtje dhe shenjtërimi në nder të figurës së shquar dhe të pavdekur të vendit tonë Fan Nolit.

At Nikolla Marku e ka cilësuar ditën e sotme një ditë të shenjtë duke theksuar se shtatorja është një nderim dhe mirënjohje për Nolin si Kryepeshkopi i parë shqiptar. Ai beri me dije se Noli u njoh edhe nga Patriarkana e Stambollit me statutin e përjetshëm. Sipas At Nikolla Markut ky statut mbron kishën dhe kombin.

“Fuqia rrezatuese i dha bekimin e Perëndisë që imzot Fan Noli të themelojë nga ana juridike Kishën Ortodokse të Pavarur Kombëtare Shqiptare. Busti i Fan Nolit do të vendoset në altarin e Kishës Shën Maria si veprim nderues ndaj kryepeshkopit të parë shqiptar. Fan Noli ky shenjt i ortodoksisë shqiptare ia doli të njihej nga patriarkana e Stambollit së bashku me një statut të përjetshëm që e mbron kishën ortodokse dhe sovranitetin e kombit shqiptar nga cdo ndërhyrje shoviniste dhe pushtuese”, tha në fjalën e tij At Nikolla Marku në prani të shumë besimtarëve ortodoksë, por edhe patriotëve të njohur elbasanas.

Duke falenderuar këtë figurë të shquar, At Nikolla Marku tha: “Faleminderit, hirësi i shenjtë Fan Noli, të jemi mirënjohës për veprën tënde në vlerën e saj si mirësi e dashuri, ky njeri nuk vdes kurrë se është i pranishëm në zemrat e shqiptarëve të mbarë kombit të tij”.

At Nikolli tha se “i shenjti Fan Noli ne ju kërkojmë falje, sepse sot Kisha Ortodokse Kombëtare Shqiptare që t’i e themelove nuk është e pavarur dhe është e pushtuar nga grekë dhe shovinistë me një të ashtuquajtur Janollatus. Fatkeqësisht sot kisha nuk është e shqiptarëve, por e shovinistëve vorioepiriotë dhe atyre që kanë bërë genocid ndaj shqiptarëve që në Camëri e në Kosovë. Së bashku me kryepeshkopin serb duan gjunjëzimin e kombit shqiptar nga Ballkani dhe trojet etnike shqiptare. Të kërkojmë falje i shenjti Fan Noli, por dhe premtojmë se themelet e kishës shqiptare që ndërtove me aq mund nuk do të preken panvaresisht nga ky moment i vështirë që po kalojmë tani. I shenjti Fan Noli, mirë se erdhe në kishën tënde, në kishën Kishën Shën Maria”, tha Marku.

Lida Jorgoni, kryetarja e shoqatës “Foleja Kombëtare Shqiptare”, tha se “ishte e veshtirë të arrinte deri këtu në realizimin e një busti të Fan Nolit”. Sipas saj, në kishën e Durrësit u ndalua vendosja e këtij busti nga Janullatosi dhe ai tashmë u kthye në kishën e Elbasanit, të cilën e themeloi vetë.

(a.n/d.b/BalkanWeb)

[Darius]

Ne kete 50 vjetor te vdekjes se figures se ndritur kombetare Fan S. Nolit, nje miku im nga Amerika me ka derguar nje fotografi te Nolit te realizuar ne 21 tetor 1932 ne bordin e anijes S.S. New York ndersa ajo po i afrohej brigjeve amerikane. Kjo foto ka qarkulluar edhe me pare por ka qene fare e vogel ne gazeten Hayward Daily Review. Tani eshte arritur te zmadhohet dhe ne te duken qarte tiparet e Nolit, vetullat e trasha e të harkuara, fytyrën vrarëlije dhe sidomos buzëqeshjen e zgjuar që ndriçon pamjen e përgjithshme të këtij njeriu të ditur.. Nuk besoj se eshte nje foto qe zoterohet nga shume shqiptare.




Noli, ish-Kryeministër i Shqipërisë, vinte në Amerikë nga Hamburgu i Gjermanisë, por kaloi nëpër disa peripeci, për shkak se autoritetet amerikane dyshonin se ai ishte komunist. Noli u mbajt disa ditë në Ellis Island, ishulli nga ku aso kohe hynin imigrantët, shumë pranë ishullit tjetër Liberty, ku ndodhet Statuja e Lirisë.

Dy personalitete amerikane, miq të tij të dikurshëm të Harvardit, ndërhynë që Noli të lejohej të hynte në SHBA. Njëri prej tyre ishte kongresmeni Richard Wigglesworth, tjetri ishte Hamilton Holt, president i Kolegjit Rollins të Floridës. Holt i shkroi Sekretarit të Shtetit se Noli ishte një klerik i shquar dhe se ardhja e tij do t’i bënte një shërbim me vlerë Amerikës. Në Ellis Island u mblodh një komision i posaçëm për të shpejtuar procedurën e pranimit.

Megjithatë, Nolin e mbajtën në ishull plot pesë ditë. Thuhej se autoritetet kishin probleme me dokumentin e hyrjes, por më pas u mësua se ai ishte në rregull.

Fan Noli erdhi në Amerikë me premtimin se do të merrej vetëm me punët e kishës dhe jo me politikë. Ai mohoi se ishte komunist dhe menjëherë pas arritjes i deklaroi një gazete të Bostonit se dëshironte të bëhej shtetas amerikan. Noli e mori shtetësinë amerikane më 11 mars 1940.

Fan S. Noli kishte patur një jetë të pazakontë mes Evropës dhe Amerikës. Për herë të parë erdhi në SHBA në vitin 1906, u bë prift, themeloi kishën shqiptare dhe u diplomua nga Universiteti Harvard. U largua për në Evropë në fund të vitit 1912 dhe u kthye në Amerikë më 1915. Më 1920 shkoi përsëri në Shqipëri, ku u bë deputet dhe kryeministër. U rrëzua nga Ahmet Zogu në dhjetor 1924, u end nëpër Evropë 10 vjet me radhë, deri sa u vendos përfundimisht në SHBA. Vazhdoi të merrej me përkthime e me shkrime, të cilat i dhanë famë, ndoshta më shumë se sa punët e kishës dhe të politikës. Vdiq më 13 mars 1965.

[ilia spiro]

Ne kete biografi Darius, ke harruar nje vecori, te cilen e njhnin edhe amerikanet, prandaj edhe e mbajten 5 dite ne ishull,...tendenca majtisto-komuniste e tij del fare hapur, sepse eshte shprehur pro vijes komuniste, marksiste-leniniste, te enver hoxhes, te cilen e mbrojti deri ne fund, per kete kemi degjuar biseda te tij, zeri ishte i tij, nuk e di figura,
Biseda eshte e vitit 1962, pra kur ishte kristalizuar regjimi antinjerezor komunist dhe noli nuk ishte injorant, qe te mos njihte situaten ne ate kohe. "te presim foshnjen te rritet". thoshte ne ate kohe edhe pse komunizmi ishte 18 vjec, jo foshnje,...nga keto "keshilla" te bukura e pame se cfare "trimi" u be kjo foshnje, derisa u terhoq zvarre me 20 shkurt 1991. Mungese vizioni ose bashkepunim me regjimin komunist, s`ka shpjegim tjeter.
Te mos harrojme, se qeverine fanoliste te grushtit te shtetit te qershorit 1924, e njohu vetem bashkimi sovjetik, i lenin-stalinit,...a nuk mjaftojne keto per ta percaktuar si "komunist" ??
Me keto qe them, nuk po ul figuren e tij, por personazhet historike duhen njohur me drite-hijet e tyre.

[martini1984]

Ne kete biografi Darius, ke harruar nje vecori, te cilen e njhnin edhe amerikanet, prandaj edhe e mbajten 5 dite ne ishull,...tendenca majtisto-komuniste e tij del fare hapur, sepse eshte shprehur pro vijes komuniste, marksiste-leniniste, te enver hoxhes, te cilen e mbrojti deri ne fund, per kete kemi degjuar biseda te tij, zeri ishte i tij, nuk e di figura,
Biseda eshte e vitit 1962, pra kur ishte kristalizuar regjimi antinjerezor komunist dhe noli nuk ishte injorant, qe te mos njihte situaten ne ate kohe. "te presim foshnjen te rritet". thoshte ne ate kohe edhe pse komunizmi ishte 18 vjec, jo foshnje,...nga keto "keshilla" te bukura e pame se cfare "trimi" u be kjo foshnje, derisa u terhoq zvarre me 20 shkurt 1991. Mungese vizioni ose bashkepunim me regjimin komunist, s`ka shpjegim tjeter.
Te mos harrojme, se qeverine fanoliste te grushtit te shtetit te qershorit 1924, e njohu vetem bashkimi sovjetik, i lenin-stalinit,...a nuk mjaftojne keto per ta percaktuar si "komunist" ??
Me keto qe them, nuk po ul figuren e tij, por personazhet historike duhen njohur me drite-hijet e tyre.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

zogu erdhi me bajoneta serbe ne pushtet...

[Darius]

Ne kete biografi Darius, ke harruar nje vecori, te cilen e njhnin edhe amerikanet, prandaj edhe e mbajten 5 dite ne ishull,...tendenca majtisto-komuniste e tij del fare hapur, sepse eshte shprehur pro vijes komuniste, marksiste-leniniste, te enver hoxhes, te cilen e mbrojti deri ne fund, per kete kemi degjuar biseda te tij, zeri ishte i tij, nuk e di figura,
Biseda eshte e vitit 1962, pra kur ishte kristalizuar regjimi antinjerezor komunist dhe noli nuk ishte injorant, qe te mos njihte situaten ne ate kohe. "te presim foshnjen te rritet". thoshte ne ate kohe edhe pse komunizmi ishte 18 vjec, jo foshnje,...nga keto "keshilla" te bukura e pame se cfare "trimi" u be kjo foshnje, derisa u terhoq zvarre me 20 shkurt 1991. Mungese vizioni ose bashkepunim me regjimin komunist, s`ka shpjegim tjeter.
Te mos harrojme, se qeverine fanoliste te grushtit te shtetit te qershorit 1924, e njohu vetem bashkimi sovjetik, i lenin-stalinit,...a nuk mjaftojne keto per ta percaktuar si "komunist" ??
Me keto qe them, nuk po ul figuren e tij, por personazhet historike duhen njohur me drite-hijet e tyre.

Pallavra. Te kishte bindje komuniste nuk do i ndalohej ardhja ne Shqiperi. Pastaj sme behet vone, bindje komuniste ose jo, ai mbetet figure nga me te shquarat shqiptare te shek 20-te.