Bastardimi i gjuhës shqipe.

[bela70]

E hapa ket tem,duke pare qe ne popullin ton qdo dit e me shum po futen (ne vend se te hiqen)barbarizma duke e bastardu gjuhen ton deri ne ate mas sa qe po i humbin fare kuptimin si gjuh shqipe.

Me posht do te japi shum fjal e shembuj qe me ka ra ti degjoj kado qe kam qen ne trojet tona.Pik se pari do ti shenoj keto te qytetit tim pasi po me duket qe kemi rastin me drestik me ma se shumti barbarizma ne krejt truallin ton.


ZAJEBANCI
ZAJEBAT
ZEZAT

Jan fjali serbe qe aq fort jan fut ne gjuhen ton(ne pergjithsi ne kosov)sa qe as qe e vrejm qe jemi duke shqiptu nje fjal te huaj,pale qe nuk lidhet fare me kuptimin qe ka ne ne gjuhen serbe dhe me at se per qfar e perdorim ne.
Kjo ne gjuhen serbe ka kuptim shum banal Zajebat-zajebiti qe D.M.TH per te Q..E,ndersa ne e perdorim ne biseda kur dojm te tregojm ndonje mahi apo kur dikush mahitet apo ben shaka si P.SH:

Ne vend te:Mos u mahit me mua,apo mos
ben haka me mua.

Ne perdorim:Mos u zajebat me mua(ose zezat).

Pastaj:Un veq u mahita.
Un veq u zajebata.


Ose: Mahi eshte bre burre.
Zajebanci esht bre burre.


I mora si shembull te par keto fjali pasi aq shum kan zen vend ne gjuhen ton,sa qe shumica nuk i njohin keto fjalit shqip Mahi e Shaka.


ShTOS
VIC
FORE
FAZON

Keto jan do barbarizma qe perdoren kur dojm te trgojm ndonje mahi,barcolet apo kashelash,P.SH:
E kam degju nje mahi te re do t'iu tregoj.

Ne themi:E kam degju nje shtos(apo vic)te ri...

Kur nje person e vren se tallesh me te,ne vend se te thot:
A po tallesh me mua?

Aj thot: A shtosa ti mua?
apo A fore ti mua?

Ose ne nje rast personi flet dhe keta te tjeret nuk i besojn,ne vend qe te thuhet:

Iqka na genjeve mir!
Themi: I qka na leshove nje fore te mir!


SOK - qe do te thot LANG

Edhe kjo fjali eshte shum ne perdorim,ne qdo lokal apo kafeteri do ta e hasni,ne vend se:
Me sjell nje lang apo na sjell disa lengje.
Themi: Na sjell nje sok apo na sjell disa soka.

Ne ket fjali tani po shoh nje permirsim,pasi shumica e qifteve(perindeve)te reja kan fillu ti mesojn femijet me fjalin Lang,edhe perkunder qe vet akoma e perdorin at Sok!


PROMAJ-KORENT-qe do te thon SHKUJe

Ket fjali e perdorin si te ne ne Kosov -Promaj,ashtu edhe ne Shqiperi-Korent,Gabimisht ne vend te fjales shqip Shkuje.

Ne Koson kur deshirojm te themi se ka rymime te ajrit,themi:

P.Sh. Mbylle deren(apo dritaren)se promaja na mbyti.

Po ashtu ne Shqiperi:
Mbylle deren(apo dritaren)se ka korent.

Pra perdorim dy fjali te huaja,Promaj(serbisht)dhe Korent(italisht)ne vend te fjales son Shkuje,te cilen per qudi nuk kam has askund ta e perdor populli perveq se e kam par ne fjalor.


IZLLOG-qe d.m.th Vitrin

Kjo perdoret per te tregu vitrinen e dyqanit,qe te gjith i themi Izllog ne serbisht.
Si p.sh:I pash ne pal roba te bukura ne izllog me pelqyen shum.

Pra ne vend se:I pash ne pal roba te bukura ne vitrin...

Sastav-qe d,m,th lidhje

Qe e perdorim si shum pa lidhje ne raste si:
Me duhet me i lidh Sastavat apo me duhet me i pik sastavat(pra lidhjet).


SVOJIT

Qe e perdorin si me shum ne fshatra,kur deshirojn qe te tregojn se si e kan ber zap,perthakuar me duar nje person apo shtaze thon:
E svojita menjeher apo me lehtesi.
Ne vende se:E bera zap(apo e perthekova,zura)menjeher...

Ne Ulqin kam degjuar nje shprehje qe perdorin ne vende te Pore-Ali si p.sh:

Un te prita ali ti nuk erdhe,
ose Sdi qa te them ali aj eshte...


Ne vend se:Un te prita por ti nuk erdhe.
Sdi qa te them por aj nuk eshte...


Patligjon-Domate

Te dyja keto jan shprehje te huazuara edhe pse gjinden ne fjalor kisha propozuar,perse mos ta e perdorim ljalen qe po perdorej ne Shkoder per domate-MOLLATARTA(molla te arta)qe po me duket shum me origjinale se keto te mesipermet.

MAJIC

Kjo shprehje serbe perdoret per te tregu nje lloj veshje te siperme verore me menge te shkurtra,e qe ne ket rast nuk e di ndonje shprehje shqip per te(me ndihmoni).


VISEQE -Qe ne perkthim i bjen te varura.

Kjo shprehje perdoret per te tregu pjesen e siperme te kuzhines,dollapet e siperme.


KAUQ

Per Divan-Shtrat.

TROSED-Divan me tri vende,ulse.

Dvosed-Divan me dy vende,ulse.

FOTELE-Divan njeshe apo Karige.

QAQKALIC-Remojc dhembesh.

USISIVAQ-Thithesja apo fshes elektrike(ne shqiperi-Fshes me korent).

ShANK-Banak kafiterie apo dyqani.









ZUBICAT

Ket fjali e perdorin kur dojn te tregojn per nje gje se si kan par nje send te shijshem dhe u eshte hidhur per ta ngrene psh;

Qfar torte mi qoj zubicat........ne ven se te thuhet

Qfar torte mi qoj dhembezit...........siq po perdorej ne fshatra.

ZID....ne vend te MUR

ZIDIM....ne vend te..MURATIM

ZIDAR-----MURATOR

MALLTER-----LLAQ

KNJIZHIC-----LIBREZ

SHTRAFCIGER----KAQAVID

MATIC------DADO

VOLLAN----TIMON

SHOFER-----NGARES

VOZAQ----NGARES

VOZAQKA----PATENT(AUTOMJETI)

VOZIT-----PER te NGARë(AUTOMJETIN)

KOQNICA----FRENA

KOQIT------FRENU(FRENIM)

apo KOQIT----NDALU

VULLKANIZER-----GOMISTER

MEHANIQAR-----MEKANIK

FIOK------SIRTAR

SKLEKA ---per POMPIME

GREJALIC----NXEMëSE

MAVI----per ngjyr te KALTERT

JESHIL-----------GJELBERT

SARI------------VERDHE


NE shqiperi;

QAKMAK--------per SHKREPSEN

KOMSHI----------FQIU

TROJK---------TRESH (TROJKA___TRESHI)

KALIGJAN---per NOTUESIN (Pjes hidraulike)


SUFLLAQE-----mish i pjekur dhe i coptuar (DYNER)

PAIDHAQE----------MISH i pjekur (BIFTEK)

Tek ne prap;

VODOVOD-----------UJSJELLES










Pjes hidraulike;

KOLEN-----KRUL-BRYL

TESHTIK----TENDARES

PLOVAK----NOTUES

SLLAVIN-----KRU

REDURCIR---REDUKTUES

CEV-a----GYP-a--TUB(UJI)

SHOLE-----GUAC(wc)

QUQAVC---GUAC e RAFSHTE

LLAVABO---LAVAMAN-DUARLARES

STUB-----mbajts i LAVAMANIT

SUDOPER----LAVAPJAT -ENLARSE

Te tjera;

STUB(ndertimtari)---KOLON

REGLLAZH---autocentrim

SEDISHTE---ULSE e vetures

LLANC----ZINGJIR(I biqikletes)

LLANEC----QAFORE

NARUKVIC---RETHDORE---(HALLHALLE)

KRAVAT---kolare

ZARE----PERDE

STOLIC---ULSE-KARIGe

TESLIC---SQEPAR

SAKIC---SOPAT

BUSHILIC---SHPOJSE ELEKTRIKE

SJALIC----POQ ELEKTRIK

PUNICA---drasa te trasha,masive

[bela70]

Ju litem jepni dhe ju ndonje shembull ne qytetin tuaj te barbarizmave qe perdoren si shum.

Pershendetje te gjithve bela.

[Stresi]

Ne kemi disa fjalë të imponuara nga gjuhet e fqinjëve (serb-grek-italian si dhe nga koha e turkut) që koha do i zhdukë nga fjalori por do të hyn fjalë të tjera poashtu.
Sot ndarsjes martesore i thëjn 'divors' që është nga anglishjtja "divorce".Apo fjalen e bukur shqipe 'knaqësi' e kemi zevendesuar me 'satisfakcion' që po ashtu është fjalë angleze.
Ende përdoret nga ana e Elbasanit fjala 'burazer' që në shqip do të thot vëllaqko.Mos t'i harrojm 'dezhurni','sbor' që përdoren shumë në Shqipëri dhe që jan faljë serbe.Pastaj :
-makina
-bateria
-biberoni
qe të trija jan fjalë italiane.Sigurishtë ka edhe shumë të tjera por nuk dua të bëjë ngonjë fjalor këtu.
Nëse i lexon disa shkrime këtu në albasuol do sheh qe jan një pjesë bukur e madhe që shkruajn krejt anglisht dhe polemizojn në anglisht.Ke përshtypje që jemi në ngonjë faqe angleze e jo shqipetare.Eshte domosdoshmeri të shkruash shqip pastër por në fund mendoj që më mirë 1-2 fjalë të huaja në ndonjë shkrim se sa i tërë shkrimi të jetë në gjuhë të huaj.

[bela70]

Po esht e drejt qe thua se nje apo dy fjal te huaja ne shkrimet tona nuk do ishte dhe ndonje krim i madh(do ishte e aritur e madhe po te mbrim deri ne 1 apo 2 fjali)po keto qe i kam jap mesiper i perdorin ne te madhe ne te perditshme e gjith rinia e populli i jon ne kosove dhe me e keqja qe nuk mundohen fare qe t'i permirsojn,edhe poqese ndonjeri fillon te flas ne shqipe te rjedhshme,fillojn dhe e gergasin,mahiten me te gjer ne at mas sa e iritojn qe te mos flas ne at menyr,kjo pra esht e keqja.
Ne qdoher themi se me koh do i hekim,do e pastrojm gjuhen,po kur do filloj ajo me,kur nuk shoh asnje as qe ben mundin me te vogel ne ket drejtim,perate i futa keto ketu qe ti lexojn se tek ne ne Kosov shumices se ketyre fjalive bastarde nuk ju din kuptimin origjinal ne shqip,nuk din fjali te drejta qe t'i perdorin ne vend tyre,prandaj besoj qe sadokudo do ndikoj me ket shkrim qe sepaku t'iu bie ne mend se po flasin fjali te huaja e po e shkallmojn gjuhen e tyre pa nevoj.

Me te mira Bela.

[bela70]

STAN--t'BANë

Ket fjali e perdorin ne qdo vend verim,ne bjeshk barinjet dhe popullsia e ter,perdoret ne vend te fjalis t'ban qe esht adekuate per vendin ku verojn me bagti gjat veres barinjet.

Svastik--Balldyze--Emte

Ket fjali e perdorin shum ne gjakov per te treguar(emruar)motren e te shoqes(motren e gruas)esht fjal serbe Svastika,poashtu dhe tek ne ne pej perdoret ne trajten turke balldyze apo balldusk.

Gjyzllyk---Syza

Esht fjal turke qe perdoret tek ne ne vend te fjalis Syza.

Duboki--kjo fjali perdoret ne vend te Frigorifer(edhe kjo e huaj)me ngrimje te thell,qe esht shkurtes e fjalis serbe duboko smerzavanje,e ku ne gjuh shqipe nuk kam has ne fjali adekuate.
P.sh.pse mos te perdoret fjalia ngrires apo ftohes qe jan tamam shqiptare.

Olluk--Lugje

Sastav--lidhje,e cila perdoret ne menyr apsurde si p.sh.

Mi sastavit lidhjet ,qe ne perkthim i bjen mi lidh jidhjet.

Qereminde---tjegulla.

Pastiqeri ne vend se Ëmbëltore (siq perdoret tek ne ne kosav).

Frizer--Floktore(keshtu po perdorej ne Tiran).

Berllog---mbeturina.

[iliria e para]

Po per fjalet e teknikes ndosta seshte e cuditeshme por per fjale te thjeshta si muri, dritareja ....... do te duhej te mos perdoren ne gjuhe serbe.
Do te ishte mire qe edhe ne shqipe te behet si rregull qqe edhe gjera te reja qe zbulohen mos te merren nga anglishtja apo italishtja, por te dalin nga akademia e shkencave dhe mediat ti pranojne. Pas pak kohe do te beheshin te rendoma.

[DeuS]

Postuar më parë nga bela70
Ju litem jepni dhe ju ndonje shembull ne qytetin tuaj te barbarizmave qe perdoren si shum.

Pershendetje te gjithve bela.

Shembulli i vetem qe me vjen ne mendje tani , eshte kryefjala e titullit te temes

[bela70]

Deus,po ke te drejt me ket qe thua pasi vet fjala bastardim esht barbarizem(apo e huaj)italiane me duket,po nuk gjeta ndonje fjal adekuate ne gjuhen ton perat e futa ket fjali.(pastaj mos te vie qudi se dhe vet i takoj ketij populli ne kosov qe ben mjaft gabimi ne shprehje,po fatmirsisht dita dites po i permirsoj sa po mundem).

Po un perate po ju kerkoj se kush din e ka fjal tonat t.i zavendesojm keto te huajat(si rasti i vet titullit tek un)nese dikush ka ndonje shprehje me adekuate ne shqip le ta e ndroj lirisht dhe krejt titullin(nuk esht dhe aq me rendesi titulli,po tema e cila shtjellohet ketu).
Po ndonje shembull tjeter ke ti deus,mos prito e na i shkruaj.

[bela70]

Po e vazhdoj ok.

Zadrug- shitore.

Xhade,Asfalt- rrugë.

Qamashir-ndresa te brendeshme.

Tavan-Qati.

Sodë-per detergjent per larjen e robave.

Me Varit--apo me shvajcit--per Me saldu.

Kalladont-past dhembesh.

Vilushk-Pirun

Vunica-thirn lloj pejrash per thurje.

[Darius]

Tema eshte shume interesante dhe me vlera. Por do i terhiqja vemendjen nismetares se temes qe te jete me e kujdesshme ne menyren sesi "artikulon" fjalet dhe sidomos ne perdorimin e zanoreve. Nuk e do e beja nje verejtje te tille nese tema do kishte qene per nje subjekt tjeter. Ndersa kur behet fjale per bastardim te gjuhes, atehere edhe verejtja qe behet duhet ne rradhe te pare te paraqitet me nje shqipe letrare sa me te kulluar.

P.s. Shpresoj qe mos e marresh armiqesor si koment. Ishte thjesht nje keshille (duke qene se jam manjak i gjuhes shqipe te rregullt si ne te shkruar ashtu dhe ne te folur)