Postuar mė parė nga
isko
DOSJE 2-a / Ēeshtja Kombėtare - Gjuha Shqipe.
Krytemė: Mitologjia ma e vjeter shqiptarėve; martesa e Dardanit me Myrrhynen (Batieia-Myrina) pėrafėrsisht nė shekullin XV-XIV P.KR).
İsko thot se; secili komb, popull, fis ka drejtėsi me u nderuar, dhe me u mburr me historin dhe me kulturen vetė e kaluar.
Megjithatė, kulturat e sodit Perėndimor zotėron tonė kulturat e vjeter parahistorike nė anen e veta dhe e fillojn/reklamojn periudhėn historisė e njerėzis mė Grekt dhe Latinėt.
Teukritėt e Kretes erdhen ne Anadoll (1500-1400 Para Krishtit).
Prallat mitologjike serioze na tregojn ardhjen e Teukrit me popullin e vetė me Teukrėve nė pjesen geografik Veriperėndim e Anadollit pas shpėrthimat e vullkanit Thera (Santorini). Nė kėtė kohė mbreti e kėtij vendit (Ēanakkala) asht Dardani (mbreti edhe ishullit Samothrake).
Nė kėta pralla mitilogjike Dardani martohet me vajzėn e Teukrit, me Myrrhinen (Batieia-Myrina). Mė kėtė martesja themellohet fisi/dynastija Trojan. Nė xhashten gjenerasjon e kėtij familjes e shofim Priamin.
Me mendimin temė, mė kėtė tregim mitologjike fillon edhe historija e Shqiptarėve dhe Shqipes nė Anadoll. Plus fillon edhe farefisnija ndėrmjet Shqiptarėt me popullin Anadollit antik.
İliada na tregon emrat Pellazgve dhe İlirjanve e Anadollit; Dardanėt (Aineia), Trojanėt e Troasit (Hektor), Lelegėt, Pellazgėt e Larisses, Myrines (Pylai-Teutrania), Trakianėt, Paionianėt (Pyraikhmes), İlirjant e Paflagonis Enet/Venetet, Kaukonėt (Antenor), Mysianėt, Frygianėt, Maionėt (Mbreti Gige/Gege, Liqeni Gygaie=Lydia), Karianėt, Lykianėt etj.
Pėr kėt arsyė, kultura Albanve dhe kultura e popullit Anadollit antik pėrngjan njėni tjetrit. Kėta fisa me njėmijė vjetė kan rrnuė nė njėjtėn hapėsira gjeografik.
Ky mendim ka me na udhėzue neve gjatė kėt bisedes antike.
Me kėtė mendim e paraqita listen (DOSJE 1) e njėjtėn fjalave qi jetojnė akoma ndėr gjuhave kombėtar Shqipes dhe Turqishtes.
Pėr me vėrtetua kėt hipotezin temė, pe hapim biseden me kulturen e lartė Minoen (Shekulli XVI-XV P.Kr.).
Notė: Nė kėta shekujt nuk ekzistojn gjuhat Latin dhe Greke.
Pėr ket punim etimologjike dota ndjekim shenjat kėmbėve e emėrave.
Gjuhat kombėtare ndryshohen nė kohen e gjatė jetes e njerėzis. Pėrshembul İtaljant nuk flasin akoma Latinisht edhe Grekt Greqishten antike. Megjithatė, “emėrat” vajdojn jeten e veta gjatė kohes me njėmijė vjet dhe ndryshohen nė masėn minimal.
KRETA/KRETE/KRİTİ = İ krijum nga perėndija.
Nė tregimave mitologjike, Zeusi rrėmben Europen (bijen e Agenorit) prej qytetin Sidon. Mė kėtė prall fillon kultura Minoen. Mė kėtė prallė mitologjike e kuptojm se ishulli Kreta o krijua nga Kryėperėndia Zeusi. Zeusi ėshtė lindun nė Kreta.
Zu (Zeus) - Sumerian, Akkadian Shkiponja Hyjnor, me koken e luanit (Mesée du Louvre). Simbolizohet me re dhe me vetėtima.
Notė: Nė kėta shekulla argumentet entellektuale, kultural dhe shkencor lind dhe rrjedh prej drejtimin Lindorr.
Agenor - Ag, agim, agmi, agon, agron. Biri i Antenorit e ka emėrin njėjtėn (DOSJE 3 i ardhshėm).
Kreta - İshulli i krijusė nga Perėndija (ky emėri analizohet nė Dosjen 3; Kreusa, Kryse, Kryses; shekulli XIII P.Kr.).
Sh.kreta - Pas shpėrthimin e vullkanit Thera, Kreta o bo shkreta/shkretinė.
Thera - Ky ishuli pas shpėrthimeve nė gjatė jetes e vet, o pėrmbys nėn uj dhe o jet si therė.
Eu.ropa/roba - Qi e ka rrobat ujit, ajo qi vjen nga uji.
Zeusi si buall, e mashtronė Europen dhe e rrėmben. E merr nė shpinė dhe kalojn gjatė detin Mediteren mbi uj. Tregimi mitologjik na jepė kuptimin e emėrit Europes.
Notė: Kėta pralla mitologjike na jepin krejt pasurinė kulturall e antikitetit.
MİN(os) - Mina, miniera; Minatori i miniereve e Kretes, mbreti e Kretes Mitologjik, i biri e Europes.
Notė: Prapashtesėt (Suffix) “os” ose “us” nuk marrin pjes nė kėta tregime.
Gėrmimet e Kretes arkeologjike japin shenimet se ky emėri MİN asht emėri e nji kultures, nji dynastis.
Dihet se, Kreta asht i famshėm me puniminet artistike prej arit, argjėndit dhe bakrit. Ata e zbukurojshin sendet me tela arit ose argjėndit dhe importojshin nė qyteteve jasht Kretes.
Prej kėtė emėrit shumohen emėrat nė gjyhen Shqipe Minator, minier, min (kafshė) dhe fjala minuk.
Notė: Emri “Min” (si kafshė) ka me na dal pėrpara nė prallave ndryshe mitologjike (prsh. Apollon Smintheu/dheu=Apolloni e minėve dheut, ose Apolloni qi e then minėt dheut).
Ky kafhshė e shpėrthen token si nji minatori profesional. Pėr kėtė arsyė e kan emėrin njėjtė nė gjuhen e Kretes dhe Shqipes.
Besimi minave o ardhur me Teukrin nė Anadoll. Dijetart e Kretes thojn Teukrit se kur dalni nė Anadoll “djemt e tokes” ku do qi ju hanė teshat e armet likures aty vėndosėni. Teukri me popullin e vet del prej detit nė brigjet e Lektonit. Nji natėn aty realizohet dijenija dhe djemt e tokes (minat) e hajn sendet e likures. Nė kėtė vend e ndėrtojn tempullin Apollon Smintheion. Nė kėt tempullin e ka marr vendin statuti Apollonit ty shkel minin nėn komė.
Minotaur - Minator, qi punon nė minier, aj qi meret me minerale; i biri i mbretit Min (gjysėm buall gjysėm njeriu nji kuēedėr mitologjike). Sigurisht ky emėri artificial o prodhuė pėr mė tremb popullin mos me hi ne miniera e arit ose argjendit.
Labyrinth (Lab+urinth) - Labirinth, tunellat e ngatėrrushme minierave, Minatouri jeton nė kėta tunella.
Lab - Qė ėshtė karakteristik pėr Labėrinė ose pėr Labėt.
Urith - Kafshė qi e hap tunellat ndėrr tokė. Urithi e hap tunellat nė formen rrethor nėn tokė dhe nuk dihet kah del jasht.
Notė: Mjeshtri Daidalli e zbullon sharren (riprodhon dhėmbėt e gjarpės). Ky pralla na tregon, na japė mendimin pėr zbullimin e Labyrinthit.
Fjalen “Lab” e shofim edhe nė emėrin “Labrys” (gėrma e antikitetit “y” kėnohet si “u”).
Skender Rizaj thot se; Labėt nė Kosovė u mershin me miniera e me metalurgji (libri; Kosova, Shqiptaret dhe Turqit Dje, Sot dhe Neser).
Lab+brus - Punim Labve e Bryses (sopatė me dy anash, arme karakteristik e Amazonave).
Brysa - İliada bisedon pėr kėtė qytet antik. Para luftes Trojan, dy vajza merren rob nga ushtrija e Akilit nė provins Adramytteion. Njonen e merr Akili, tjetren Agamemnoni. Kreyseise ėshtė prej qyteti Krysa, Bryseise ėshtė prej Brysa. İliada mė kėtė tregim fillon dhe vazhdon me luften Trojan.
Nė kohen e sodit kėta dy qytete “Babakale/Lekton/Krysa” edhe “Brysa antik-Brysa modern” janė nė njėjtėn provins. Kėta dy shtete akoma janė i pari, janė i famshem nė prodhimin briskėve (enciklopedijat Turqisht shkrun se punimi/mjeshtrija e briskėve ka filluė me Shqiptarėt nė Brus).
Daidal (Dai+dall) - Emėri dhe aventurat e kėtij mjeshtrit na japin kuptimin nė gjuhen Shqipe.
Pasiphae (Pasi+faje) - Shoqja e krallit Min, grua magjistare. İ pari fajtorė nė shkatrimin e Kretes. Se o ēiftos me buallin dhe e ka lind Minatorin dhe vajzat pa dobishėm. Edhe tonė kushėrit e ka magjistar si vetė e vajzat (Kirke, Aiete, Perse, Medeia, Absyrt, Hekate).
Phaidra (faj+dr) - Fajtore, vajza e Pasifaes. These e mbyt Minatorin, pastaj Phaidra shkon me ai nė Aten. Kėtu dashurohet me djalin e Theses. Theseu e mer vesh kėt marrėdhėnje dhe e mbyt birin e vet. Phaidra vetvraset, e mbyt vehten (prapashtesi “dr” tregohet ne DOSJE 3).
Ariadne - Vajza arit, vajza e Phaidres dhe Minit. These kur hin nė tunellave e Labyrinthit, Ariadne e jap atina njė laj pe. Ky laj pe padyshim ėshtė qen prej arit (prej 100 gr. ari mund tė prodhohet 6000 m. gjatė tela). These e mbyt Minatorin dhe me ndihmen e telave arit mund tė del jasht tunelave (ty shku nė tunella ngatrushme e hap telin).
Ariadne ik prej Kretes bashk me Thesen. Por These e mashtron Ariadnen dhe e braktis nė ishullin Naks(os). Kėtu Dionisi dashyrohet vajzes dhe emer me veti e shkojn nė malin Olimp. Hefaisti e prodhon nji kurorė arit dhe Dionisi kurorėzon Ariadnen.
These - Thesar, Thesei e plaēkit krejt pasurine e Kretes dhe me thes e transporton te gjithė arin dhe argjendin e Kretes (para/dukat me thes-shprehje).
Rhadamanthy - Ligjor. Vlau i Minit, biri i Europes.
Pas vdekjes Zeusi e emėron Minin dhe Rhadamanthysin si gjyqtart e nėn tokes.
Rhadaman=Rhamadan=Ramazan+thu/thus.
Sarpedon - Ai qi e don arin/ai qi e don si ari/ai qi e ka zemren arit; qi e don me zemer i papėrzier. Vlau i Minit, biri i Europes.
Sarpedoni dhe Mini e dojnė njėjtėn djalin e bukur homoseksual (emėrin e ka Milet).
Mini si mbreti i fortė e pėrzėn dytė jasht ishullin Krete. Dashnorėt shkojn ne Anadoll dhe e formojn/krijojn qytetin Milet.
Nė gjuhen Hititve “melit” e ka kuptimin “mjalt” (Turqisht “malt”).
Nė tableteve Hititisht qyteti “Milet” e ka emėrin “Milevanda”.
Milevanda e ka kuptimin Mile+vanda=mjalt+djali i vogel.
Ky provinsi e Anadollit akoma ėshtė i pari nė prodhimin e mjaltit.
Vazhdon me dosjen 2/b…
Krijoni Kontakt