Dodona pjesë e misterit të trashëgimisë së vjedhur

[XH.GASHI]

KAM NJE PYETJE PER TE GJITHE .

Sa ishte larg Itaka nga DODONA qe e parashifni si eshte e mundur qe Odiseu te kete humbur aq afer ,si e shpjegoni kete mosperputhje .

Diskutimet shume interesante por thjesht qytetin e verrtet te Dodones veshtir e keni per ta identifikuar sepse jeni perqendruar vetem tek Mali Tomorit ne fakt keto male i keni zvogluar ,sepse kto male apo bjeshke nuk emroheshin vetem ne relacionin e SHQIPERIS SE SOTME .
Sidomos kur te dhenat bazuese jan shume konfuze ato na japin mundesi qe te supozojm dhe japim mendime per vendndodhjen e sakt te nje qyteti si Dodona , mos jemi duke gabuar sepse te gjitha qytetet e lashta ti lokacionojsh ne nje te vetmin shtet po bejm gabimm njesoj sikur greket
Troja ne Shqiperi
Dodona ne Shqiperi
Gjasat jane qe asnjeni qytet te mos kete kjene ne Shqiperi .Qytetit te Dodones i njohur boterisht njemij vite para eres se re mendoj se greket jane ata te cilet i humben gjurmet e verrteta dhe lokacionimin e mundshem te verrtet te Dodones .
Disa nga ju shume e keni zvogluar shtrirjen e kesaj bjeshke jo ndoshta per qellime te kqija, une ju preferoj jepni vetes nje mundesi dhe dilni pak me larg sidomos andej nga Tutini ,Pazari i ri , Mitrovica gjer te Naios -Nishi sotem , sepse gjer atje ju kan thene Bjeshkt e bardha si argumentim te keti lloji keni emrin e qytetit te Artanes ish Novo berdo i emertuar nga sllavet qe ne perkthim kuptohet Kodra e re qe ne fakt emri i lasht i ketij vendbanimi me te lasht te ktyre anve ishte mali bardh . Nen qytetin e lasht te Artanes ndodhet fshati Boston vete emri i ketij fshati tregon se banoret jan te z'bathun .
To'MALE bjeshket e bardha .

[Baptist]

Emertimi Sh-r-p-n mund te paraqet emrin e sfurkut te Poseidonit dhe jo emrin e tij ,tek dalmatet edhe sote e kesaj dite perdoret emri harpun per sfurkun e Poseidonit i cili eshte i afert me kete emertim .Por kemi dhe nje folje ne gjuhen shqipe e cila paraqet kte emer edhe si funksion e ajo eshte edhe origjina e emrit sharre ky mjet ka te bej me dhembet sikurse rasti i emrit te gjarpenit sarpen dhe zha(r)pinit pra te gjithe keta emra jane te formuar ne te njejten baze pra behet fjale per dhembet e sfurkut ,gjarpnin , sharren por edhe kroi i sherpenit gjen kuptimin origjinal tek dhembet pra ky krua ka uje te ftoht qe ti s'pin dhembet , si dhe folja sharrova nenkupton funksionin origjinal .

Sarpedoni Ishte mbret Trojan paraardhes i Hektorit Dardan .

Sarpedoni ishte mbret i Likise, dhe kusheriri i Glaukut djali i pellazgut Hipolokus, dhe mik i Asteropaios qe ishte prijes i ilirasve peone. Ky i fundit eshte i vetmi trojan(ne fakt peonas ilir), i afte per te plagosur Akilin duke i bere rezistencen me heroike ne nje dyluftim te gjate.

Etimologjia e emrit Sarpedon duhet gjetur njesoj si Liridon, Poseidon, etj. Une jam mese i bindur se ajo eshte bashkim i sharpe + don, kuptimin nxirreni vete.

Dias, dy fjale anesore per Sarpedonin meqe u permend dhe meqe pikerisht emri i tij me pat bere pershtypje te madhe kur e hasa per here te pare.

Sarpedoni ishte bir i Zeusit dhe Laodamias, dhe ishte komandant i forcave te Likise ne Troje. Sipas Fatit ishte i destinuar te vritej nga Patrokli. Zeusi e dinte dhe donte te nderhynte qe ti nderronte fatin. Hera i kujton se ky veprim i Zeusit do inkurajonte zotat e tjere te mbanin me hater bijte e tyre ne toke gje qe do shkaktonte kaos . Zeusi me shume dhimbje e le te birin ne fatin e tij te paracaktuar. Keshtu, Sarpedoni vritet nga Patrokli.

Mundet qe eshte nje rastesi e cuditshme por eshte interesante se si Sarpedoni permendet pikerisht si biri me i dashur i Zeusit dhe se nderhyrja e pazakonte qe ky i fundit po planifikonte per ti shpetuar jeten Sarpedonit ishte pikerisht reflektim i sa e donte ai birin e tij. Kur e sheh duke humbur ne beteje Zeusi i pafuqishem per ta shpetuar, vajton me te madhe: "Sarpedon, njeriu qe dua me se shumti, vete biri im, i destinuar te vdese ne duart e birit te Monoetius, Patroklit." (perkthimi nga anglishtja "Sarpedon, the man I love the most/ my own son..." Iliada, perkthimi i Robert Fagles)

Sarpedon dmth Gjarpër...

Sic mund te dallojme nga keto replika, disa aludojne se emri i sarpedonit ka lidhje me emrin >gjarper<, ca te tjere me >dashurine<.

Te paret e lidhin ate me format latine Serpen[t]; >Sarpe~< qe mund te interpretohen si >gjarper< apo si i >holle< ose si i >mprehte<, qe eshte interesante per diskutim. Megjithese shprehja "gjarpen" rri mjaft larg me "serpent".

Te tjeret marrin pjesen e dyte te emrit dhe mundohen ta spjegojne ne baze te shqipes moderne si: "e don" mbase duke pretenduar edhe pjesen >sa< per te formuar keshtu emerformim ne formen havitore si "sa pe [r] don" etj.

Nese percjellim latinishten ne kete rruge shohim se prej pjese se pare te emrit mund te nxjerrim me lehtesi shprehjen >Sarpe< dhe format e saj "Sharp-e; sharph[e]; sharf", ta lidhim edhe me "sharre" si nje derivat i ketij thelbi ne shqipen nuk eshte problem. Cuditerisht te gjitha rrijne ne marredhenie te pandashme me kuptimin: >Mprehte<. Pastaj na ngelet pjesa e dyte >~don< e cila si e ndare kerkon terminohet me terminanten e zakonshme "t", duke na sjellur te forma te mundshme te shprehjes: dont; dhont; dhomt; Dontes; e morfa tjera qe te gjitha rrijne ne lidhje me dhembin, qe poashtu eshte dicka eshte me e mire po te jete e mprehte, si forme konkrete pra del dicka si: >dhembemprehti<. etj...

-Por ekziston nje zberthim tjeter i ketij emri:

>>Ai qe lumturohet ne cunin e drunjte<<
[* lumturohet - gezohet, 'qe na gezon nga djepi i drunjte'].

Ne njohim dy Sarpedona [ne fakt 3 por ky i treti neglizhohet per arsye jo shume te qarta edhe nga mitografet antik] I pari eshte Kretas ndersa i dyti eshte Likian i federates se Trojes ose vetem aleat. Por nuk ben te harrojme se Sarpedoni Kretas kishte migruar ne Liki dhe kjo ipet me vija mjaft te trasha ne tregimin per te.

Sot te gjithe nenkuptojne me lehtesi te peritur se Sarpedonti Likaj i cili vritet ne Luften e Trojes trimerisht -eshte nje Sarpedon tjeter.

Mirepo ne kemi edhe disa te dhena tjera qe nuk permenden shume; sic eshte deshifrimi i disa emrave te pervetshem nga lineari i Kretes tregon se ato shkrime flasin per heronjte e Luftes se Trojes [e qe do te ngjaj rreth dy shekuj me vone!!!].

Emrat si: Akili, Idomeneu, Teseu, Kreteu, Nestori, Efijalti, Ksiti, Ajaku, Glauku e Aeoli, ne shtresat e Knosit te rrenuar rreth vitit 1400 p.e.s dhe rrotull brigjeve te egjeut flasin se Iliada eshte "remake" i nje lufte pertejse 2 shekuj me te hershme sipas disave, por sipas meje flasin per te njejten lufte te datuar gabimisht pasi qe sipas mendimit tim ajo ka ndodhur mes viteve 1380-1370.

Emri i tij ne kuptimin: "Ai qe gezohet ne cunin e drunjte" qe eshte djepi yne tradicional qe punohej ne forme cunaku, anije, barkeze te vogel. Si dhe "norma/zakoni" i gjetjes se mbreterve heronje te shenjte ne nje cun apo arkez druri te cilin e sjell lumi apo deti duke mos lene anash as Moisiun ne kete zakon; Perseun e degjuar; Aniun, e te tjere, [Aniut qe poashtu perkujton dicka qe luhatet, tundet si anija ne uje, anohet, merr me njane] emri i te cilit konsiderohet si "mundim" pasi ai me rruge deti arriti ne Eube apo ne Del ku u be mbret. Kjo gje e ben edhe Sarpedonin mbret te shkembyeshem dhe te shenjte por si bashksundimtar, njesoj sic ishte edhe Mojsiu apo Musai.

Andaj gjasat jane shume te medha se behet fjale per te njejtin Sarpedon te larguarprej Kretes, dhe te cilit iu lejua te mbreteronte 3 mandate. Marre parasysh thenien se Zeusi atij i siguroi te jetgjatesi prej 3 gjeneratash.



**************

Ah, po mos te harroj pa shprehur edhe mendimin tim
Une mendoj se emri i tij do te thote sado e cuditshme qe tu duket: Breshër dhe se forma pak me origjinale e emrit te tij do te kete filluar me njesimbol te ngjashem me X e jo me S, C, apo ς, Bresher si esence ndersa si pjese cilesore te jene pikerisht dhembet qe beme fjale me siper, "dhembet e qiellit" apo "bresheri dhembesh nga qiella". Me thjeshte: "Bresher". Edhe mua me duket e cuditshme - shume madje!

[alibaba]

Te paret e lidhin ate me format latine Serpen[t]; >Sarpe~< qe mund te interpretohen si >gjarper< apo si i >holle< ose si i >mprehte<, qe eshte interesante per diskutim. Megjithese shprehja "gjarpen" rri mjaft larg me "serpent".

Fjala e lashtë shqipe me siguri duhet të jetë Gharpen.

Në latinishte kemi Serpent, që është pasojëp e satemizimit të kësaj fjale (satemin nuk e shoh si grup gjuhësh, përkundrazi).

Tek helenishtja kemi HERPETON, që dmth Gjarpër, kemi një reduktim të tingullit KH ose GH në një H të thjeshtë.

Për Sarpedon i kam dy teori, që nuk mund t'a vendos se cila është:

1. Herpeton e Sarpedon janë dy variante të nga shumë tjera të fjalës Gharpen.
2. Sarp vje nga Gharpen, ndërsa -don është prapshtesa hyjnore pellazge sikur te Redon, Poseidon, etj

[XH.GASHI]

Kerkoj falje moderatorve per ket diskutim i cili nuk ka te bej edhe aq me temen.

Pikrisht duke u bazuar nga forma e leximit te lasht dhe kuptimi figurativ i ketij emni si dhe e folmja e sotme e lasht e gjuhes Shqipe kam thene se emri sarpe paraqet ne aspekt funksionin apo ka lidhshmeri me dhembin , ndersa per pjesen e dyte te emrit Don eshte prapashtes simbolike e emnave Pellazg-Yllir e cila kerkon analize te veqant por ne rend te pare duhet perkthyer emrin nga e djathta .Me vie keq nga nje antare per keqkuptim, pikrisht kete fjale e kishim bised ai me osht idhnue pa te keq por se besoj se e ka pernjemen sepse une nuk jame ndermjets i askuj e aq me pak i dy shokve qe njifen gjate une nuk hy mes mishi e thoni.

SaR Pe-DON=PRES=BRISK=BRESH MPREFT
Gjermanisht emri phrese(freze) simbolizon gojen si dhe mjetin per prerje llomitje ,per njeriun qe flet shume llom-otites freza -presa, ndersa fjala sharf paraqet m'prehtsin psh sharfes mund i bie gojempreht
Ka mundesi ne perkthim bukfal qe emni sarpedon te nenkuptoj oratorin -gojtarin fjal mpreht.

[alfeko sukaraku]

Ah moj dodone me Sarpidonin tend.

pas 200 vjetesh kur te kthjellohemi ndoshta do ta kuptojm se linear b u shkruajt diku mindis 1450 p e s edhe deri me 1200 p e s....sic duke te rejat vonohen te vijn karbunar.

[alfeko sukaraku]

Ah moj dodone me Sarpidonin tend.

pas 200 vjetesh kur te kthjellohemi ndoshta do ta kuptojm se linear b u shkruajt diku mindis 1450 p e s edhe deri me 1200 p e s....sic duke te rejat vonohen te vijn karbunar.

edhe "vertet" dikur dy djemet e Zeusit Minua me Sarpidonin pretendun dikur mbreterin ..Μinua e fitoj ate me 1450 p e s ,ndersa Sarpidoni u largua drejt Likis edhe Zoti i dhuroj tre jete...

1350....jeta e pare

1250..jeta e dyte

1150..jeta e trete ..edhe Sarpidoni i ngriti kembet perpjet

Ah re Dia i forumit qe nuk i mbane fjalet edhe premtimet e tua.....a i premtove 3 jete Sarpidonit??Ateher perse e le ta vrisnin ne luften e trojes?

[javan]

Ah moj dodone me Sarpidonin tend.

pas 200 vjetesh kur te kthjellohemi ndoshta do ta kuptojm se linear b u shkruajt diku mindis 1450 p e s edhe deri me 1200 p e s....sic duke te rejat vonohen te vijn karbunar.

Interesant.

Dhe une kujtoja (pas te dhenave te pranuara akademike, njelloj si edhe datimi i linearit B ne ctimin me lart) se Mileti i themular nga Sarperdoni qe aty rreth 1500 pes.

Qe renia e Trojes ndodh aty rreth 1100-1200 pes.

Po ashtu di qe edhe koha numurohet per se prapi, ne sensin qe 100 vjet pes ka ndodhur me pas se sa ne 200 pes, pra Mileti ka ndodhur para Trojes.

Keto quhen njohuri elementare per postusit ne keto tema.

Por ka edhe dicka tjeter qe mbase nuk eshte aq elementare. Sic permendi Gjergani, Pelag nuk ka qene nje epitet pot nje emer konkret.

Noe jetoi 930 vjet, nga te cilat 600 para permbytjes. Pelagu lindi 100 vjet pas permbytjes dhe jetoi 190 vjet.

Shpresoj se eshte e qarte qe kur flitet per tri jete te Sarpedonit, llogaritja nuk behet pas jetegjatesise se kendezave qe jetojne ne Fier.
Nje ide tjeter, dhe ketu po spekuloj, eshte koincidenca e tri dhembeve te Harpoon (XhGashi) me 3 jetet e Poseidonit.

[javan]

Ah, po mos te harroj pa shprehur edhe mendimin tim
Une mendoj se emri i tij do te thote sado e cuditshme qe tu duket: Breshër dhe se forma pak me origjinale e emrit te tij do te kete filluar me njesimbol te ngjashem me X e jo me S, C, apo ς, Bresher si esence ndersa si pjese cilesore te jene pikerisht dhembet qe beme fjale me siper, "dhembet e qiellit" apo "bresheri dhembesh nga qiella". Me thjeshte: "Bresher". Edhe mua me duket e cuditshme - shume madje!

Me beri shume pershtypje kjo perqasje, Baptist.



ose tek Iliada, Libri, 458

thuhet qe Zeusi ne shenje hidherimi per vrasjen e birit Sarpedon, leshoi nga qielli (b)reshje te gjakosura. Kafshimi qiellor?

edhe "vertet" dikur dy djemet e Zeusit Minua me Sarpidonin pretendun dikur mbreterin ..Μinua e fitoj ate me 1450 p e s ,ndersa Sarpidoni u largua drejt Likis edhe Zoti i dhuroj tre jete...
1350....jeta e pare
1250..jeta e dyte
1150..jeta e trete ..edhe Sarpidoni i ngriti kembet perpjet
Ah re Dia i forumit qe nuk i mbane fjalet edhe premtimet e tua.....a i premtove 3 jete Sarpidonit??Ateher perse e le ta vrisnin ne luften e trojes?

Sa nivel fatkeq eshte deshmuar ne kete shkrim.

[Darius]

Ju bera disa here thirrje qe ti permbaheni temes dhe mos perfshini cdo gje te antikitetit ketu por mesa duket nuk po merret parasysh. Nga ky moment cdo shkrim qe del nga kuadri i Dodones do fshihet.

[alfeko sukaraku]

Sa nivel fatkeq eshte deshmuar ne kete shkrim.

Dodona faktikisht perben qytetrimin sote 5000 vjecare edhe megjithate serisht menyra e te llogjikuarit perreth kesaj ceshtje nuk ka ndryshuar aspak..thua se jetojm ne boten e epokese se "gurit".Mendoj se me kalimin e koheve menyra komuniste e te llogjikuarit do hiqet nga truri shqiptare edhe ateher do mundemi te hedhim dy hapa me tej ne zbardhjen e se vertetes.Kur arsyetimi primitiv pa fakte vazhdon te mbreteroj ashtu si ne epoken e gurit..nuk munde te flasim per bashkim njohurish e dijesh per zbardhjen e se shkuares sone autoktone,por flasim per ....