Odiseja E Nje Dedektivi

[Darius]

XLIV ADIO, ROZA !


―Mënyra më e thellë për të ndier diçka është të vuash për të.

G. Flober


I hipur në një shkallë metalike, Meli po merrej me instalimin e një prozhektori në kopsht. Rozana po e ndiqte me sy, e ulur në një karrige kashte para derës së shtëpisë. I gufonte zemra prej gëzimit duke konstatuar se bashkëshorti e konsideronte veten si zot shtëpie. Ky fakt shënonte fundin e vetmisë torturuese për të.
Për një çast shkalla lëvizi prej vendit. Meli, me duart e zgjatura lart, e humbi ekuilibrin dhe u detyrua të kërcente në tokë. Rozana lëshoi një britmë frike dhe
vrapoi atje.
— U plagose, i dashur ? e pyeti e shqetësuar.
— Jo, qetësohu, Roza! S’jam aq i brishtë, sa mendon ti. Duke qeshur, ai e puthi në ballë.
— E di që ti nuk je aq i brishtë, por fati im, po. Edhe në çastet më të lumtura të jetës sime, nuk kam arritur dot të çlirohem nga një lloj ankthi që më pushton padashje, një trishtim i pashpjegueshëm lidhur me të ardhmen. Optimizmi më ka
munguar gjithmonë. Edhe një nuancë e zbehtë fatkeqësie bën të më kalojnë mornica në trup.
— Ato brenga i përkasin së shkuarës. Tani duhet të jesh më optimiste, Roza.
Bashkimi ynë duhet të kthehet në një burim lumturie për ty ; përndryshe ai mbetet pa vlerë. Mërgoi një herë e përgjithmonë mendimet e zymta.
— Nuk arrij dot… ; trishtimi është pjesë përbërëse e shpirtit tim. Mbrëmë
pashë një ëndërr të keqe, prandaj u tremba shumë, kur ti re nga shkalla.
— Çfarë ëndrre paske parë ?
— Do ta dish vërtet ?
— Pse jo ? Është turp të trembesh nga një ëndërr.
— Pashë në ëndërr të ndjerin burrin tim dhe ty. Ai po nisej si gjithmonë për lundrim. Duke qendruar në këmbë tek kiçi i anijes që po shkëputej nga moli, ai po më salutonte me kapele. Unë po përkundja në erë një rrobë të bardhë. Deti ishte shumë i trazuar. Valët e fuqishme ia vështirësonin anijes avancimin në det. Pas një çerek ore, ajo nuk ishte shkëputur më shumë se njëqind metra nga moli. Im shoq dhe unë vazhdonim të përshëndeteshim së largu. Papritur një dallgë e madhe e përpiu anijen. Ndërsa deti po egërsohej gjithmonë e më shumë, anija nuk po dukej më. Unë shpërtheva në të qara. Atë çast m’u shfaqe ti duke m’u lutur : «Mos qaj, Roza, se ti nuk je vetëm në këtë botë. Sot e tutje do të jetojmë së bashku përgjithmonë.»
«Pastaj ne morëm një taksi bashkë. Duke udhëtuar për në shtëpi, ti vazhdoje të më flisje, për të më qetësuar. Mirëpo kur taksia ndaloi përpara portës, ti ishe zhdukur. E mbetur përsëri vetëm, qava me lotë të nxehtë.
— Mos e le veten peng të ëndrrave, Roza. Për fat të mirë unë ja ku jam, pranë teje, në mes të kopshtit tonë të bukur ; nuk jam zhdukur si në ëndërr.
— Në mes të kopshtit tonë të bukur… Veç këto fjalë dua të dëgjoj.
Ajo u lëshua në krahët e hapur të bashkëshortit.


*


Më 21 shtator 1993 Rozana kishte shkuar në zyrën e taksave. Në sallonin e bukurisë puna ishte ndërprerë, mbasi lokali po lyhej. Rozana dhe Meli kishin vendosur t’ia ndryshonin ngjyrat sallonit. Meli vigjëlonte që nuancat e bojërave të zgjedhura të dilnin sa më të realizuara. Ai mbeti i kënaqur prej fillimit të punës dhe i porositi bojaxhinjtë që të respektonin rigorozisht ato nuanca ngjyrash.
Për të kaluar kohën, Meli filloi të pastronte pasqyrat e sallonit të bukurisë. Një punë që ai e bënte me qejf.
— Lereni për në fund pastrimin e pasqyrave, kur të kemi mbaruar punë ne, –
e këshilloi njëri prej bojaxhinjve.
— Nuk mërzitem t’i pastroj përsëri, edhe mbasi të keni mbaruar punë ju, – iu përgjigj Meli me të qeshur.
Ai ishte duke pastruar pasqyrën e dytë, kur papritmas atje iu shfaqën tiparet e një fytyre shumë të njohur; buzëqeshja e Stretos e la pa frymë.
— Ti Guri je vërtet, apo një fantazmë? e pyeti duke u kthyer me vrull.
— Përpiqu ta verifikosh; kjo nuk është e vështirë për një detektiv, – u përgjigj
Streto duke e shtrënguar në krahë.
Mandej ai i prezantoi dy shoqëruesit:
— Ky është detektivi amerikan, ish-rob i DSJsë, ndërsa ky tjetri është njëri prej dy anëtarëve të grupit tonë, që u arratis bashkë me të.
Të buzëqeshur, ata të dy u takuan përzemërsisht me Melin. Streto mori përsëri fjalën:
— Hamit, duhet të flasim sa më parë bashkë. Meqenëse nusja jote mund të vijë nga një çast në tjetrin, duhet të largohemi prej këtej.
— Si, e ditke që qenkam i martuar ?!
— Di edhe më tepër se kaq, veç duhet të largohemi.
— Dua të takoj gruan njëherë ; pastaj ajo do rrijë këtu, unë do të vij për të biseduar.
— Gruan nuk do ta takosh më, Hamit…
— Si?
— E dëgjove tamam. Do të nisemi bashkë për në SHBA.
— Nuk dua të dëgjoj të flitet më për këtë çështje, Guri.
— Shohim e bëjmë, por eja të largohemi prej këtej. Do të ishte marrëzi të na gjente nusja jote këtu.
Streto me dy shoqëruesit dolën jashtë. Meli u bashkua me ta tek vetura me targë të ambasadës amerikane.
Rruga nuk qe e gjatë. Pas një çerek ore ata ndodheshin në një restorant luksoz. Mbasi bënë porositë, Streto u fut në temë:
— E di që ti je zoti ―Jo‖, Hamit, por këtë herë çështja është më e komplikuar
nga ç’mund ta imagjinosh. Ti ke krijuar tashmë një familje të re dhe ke nevojë të bësh një jetë të qetë, pas vuajtjeve prej ferri të burgut. Por fati të ka privuar nga
e drejta për të zgjedhur në këtë rast.
— Fati më ka braktisur prej një kohe të gjatë; ti e di mirë këtë, Guri. Por aktualisht unë ndihem shumë i lodhur. Qetësia nuk është luks, por
domosdoshmëri për jetën time. Zhgënjimet e njëpasnjëshme më kanë acaruar shumë dhe unë nuk dua më të dëgjoj të flitet për profesionin tim të dikurshëm dhe pasojat e tij. Harresa e së shkuarës është kushti bazë për pjesën e mbetur të
jetës sime. Për të qenë i sinqertë, po ta pohoj se nuk dua të diskutoj më për këto çështje, as me ty Guri.
— Unë gjithashtu, miku im. Si dëshmitar okular i vuajtjeve të tua, unë nuk do të pranoja kurrë të të shqetësoja me një propozim të tillë, sikur kjo të mos ishte
domosdoshmëri për të ardhmen e shokëve tanë të armëve, që gjenden në SHBA.
— Ata jetojnë atje prej gati një dekade dhe e ardhmja e tyre nuk varet aspak nga e imja. Honi i harresës e përpiu veprimtarinë tonë antidiktatoriale në
Shqipëri.
— Përkundrazi : autoritetet e CIAs e vlerësojnë domosdoshmëri sot prezencën tënde atje. Herën e parë ti e refuzove ofertën e tyre, për të mos
braktisur Sazanin. Ata ta kanë falur atë, mbasi motivi ishte i qëndrueshëm. Por kuniukturat e tanishme nuk e justifikojnë dot më një refuzim të dytë nga ana jote.
— Qëndrimi im i atëhershën nuk kishte asgjë të qortueshme. Një njeri që do të braktiste aq lehtë mikun besnik të burgut, nuk do ta kishte fare problem të tradhtonte cilindo për hir të egoizmit. Një mesazh besnikërie nuk mund të
përbuzet, apo të ndëshkohet.
— Pikërisht për këtë arsye CIA ruan konsideratë të lartë për ty. Dëshmi për këtë është oferta që po të bëjnë pas kaq vjetësh. Në qoftë se ata do ta kishin gjykuar si tendencioz refuzimin tënd të qershorit 1984, nuk do të ta bënin kurrë
propozimin e sotëm. Duhet të mendohesh mirë, para se t’i përgjigjesh ofertës së re. Ti nuk je më si dikur, Hamit. Unë e ti përgjigjemi për të ardhmen e secilit prej anëtarëve të ish-grupit tonë, mbasi jemi ne që i futëm ata në këtë qerthull.
Dhe duhet ta ndajmë fatin me ta deri në fund. Mundohu të marrësh një vendim të denjë për emrin tënd. Sot nuk je më në burg, por i lirë.
— I lirë…, por i martuar.
— Martesa është një e drejtë, Hamit, jo një detyrë.
— Një e drejtë që kthehet në detyrë, sapo realizohet.
— Të kuptoj. Por të gjitha detyrat nuk janë të barasvlefshme, miku im. Në qoftë se nusja jote do të humbasë lumturinë pas ndarjes së papritur me ty,
bashkëluftëtarët tanë në SHBA do të humbasin çdo shpresë për çështjen
shqiptare; ndoshta edhe më tepër se kaq… Boshllëku që krijon mungesa jote na rëndon të gjithëve dhe na i nxin horizontin. Mendoj se duhet ta ndajmë bashkë fatin, siç e nisëm.
Me dhëmbë të shtrënguar prej sikletit, Meli nxori bllokun e shënimeve dhe diçka shkroi në një fletë.
— Para se të nisemi, më duhet të lë këtë letër, – murmuriti ai.
— Ku ?
— Të shohim.
Vetura ndiqte itinerarin që diktonte Meli. Ata ndaluan para shtëpisë së
Rozanës dhe… Melit. Ky pa veturën e së shoqes të parkuar pranë trotuarit. U afrua me kujdes dhe e ngeci fletën tek xhami i përparmë në drejtim të timonit, me shkrimin nga brenda.
— Më fal, Roza ! psherëtiu dhe shikimi iu mjegullua. Ai hyri në veturë dyllë i verdhë në fytyrë.
Një heshtje varri sundoi deri në aeroport.

[Darius]

XLV DIKSI DHE LIBRI I TIJ


« Kush i jep kohës, jep dy herë.

I. Krilov


Ëndrra e çdo të burgosuri është rikthimi në jetën e lirë. Kjo ndodh edhe kur liria e një vendi është e cunguar apo inekzistente, si në Shqipërinë diktatoriale. Ndryshimi është i pranueshëm e i nevojshëm, edhe kur është i parëndësishëm. Aq më tepër kur bëhet fjalë për jetën e vështirë e monotone të një të burgosuri. Gjithsesi një palë tela me gjemba në largësi, si kloni, ishin më të pranueshëm se tre rrethimet e larta pëpara syve në kampin e Spaçit apo të Qafë-Barit. Brigadierët dhe përgjuesit e jetës së lirë ishin më pak asgjësues se brigadierët, policët dhe spiunët e kampeve të punës. Dhe vdekja në jetën e lirë ishte pak më njerëzore, se ajo në burgjet dhe kampet e punës të diktaturës.
Kalimi nga e keqja më e madhe tek një më e vogël është lehtësim. Sidomos për jetën e një populli të mësuar të shikojë vetëm prapa, duke e ngushëlluar
veten me shprehjen: ka edhe më keq. Po më mirë, a ka? Një pyetje e tillë është e huaj për turmat me mentalitet skllavi; ajo është moto e popujve që e njohin lirinë
dhe kanë qenë gjithmonë të gatshëm ta paguajnë çmimin e saj.


*


Si çdo i burgosur, edhe Sazan Diksi e kishte pritur me ankth ditën e lirimit. Por ankthi i tij ndryshonte cilësisht nga ai i bashkëvuajtësve të tjerë. Më shumë se gjithçka, Diksin e tërhiqte jashtë telave me gjemba kryerja e misionit që i ishte besuar: përgatitja e dorëshkrimit. Në qoftë se ai nuk arrinte të dilte prej burgut, ato ngjarje do të varroseshin, ashtu siç kishte ndodhur me protagonistë të veçantë të tyre.
Gjithë pjesëmarrësit e tjerë të grupit komplotist ishin profesionistë, që kishin nënshkruar deklaratë për ruajtjen e sekretit profesional në të gjitha rrethanat. Ata nuk mund të shkruanin kurrsesi rreth atyre ngjarjeve. Vetëm në raste të veçanta kuadro të shërbimit sekret autorizohen për të shkruar kujtimet e tyre, me ndonjë objektiv të caktuar. Por kjo nuk ndodh kurrë me kuadro të huaja, të asimiluara qëllimisht në radhët e një shërbimi sekret të fuqishëm, për të shuar jehonën e keqe të flijimeve politike.
Ishte për këtë arsye që Meli u entuziazmua kur lexoi dorëshkrimin në Athinë më 1991 dhe iu shpreh optimist Diksit:
«Ka mundësi që njohja jonë të ketë qenë një predestinim nga Zoti, me qëllim
që aktiviteti i grupit tonë të mos humbiste si sëpata pa bisht në arkivat e CIAs» Afati 15 vjeçar prej datës së ngjarjeve të dorëshkrimit po afronte; ai përkonte
me vitin e fundit të shekullit XX. Ky afat kushtëzonte kohën e botimit të librit.
Ndonëse dorëshkrimi ishte i gatshëm edhe në një gjuhë të huaj, për herë të parë libri duhej të botohej domosdoshmërisht në gjuhën shqipe, mbasi ngjarjet që përbënin subjektin e tij ishin shqiptare dhe lidheshin me të kaluarën dhe të ardhmen e Shqipërisë. Edhe protagonistët e tyre ishin kryesisht shqiptarë.
Ngjarjet e dhunshme të viteve 1997–’98 e bënë të pamundur çdo tentativë
botimi në Shqipëri. Në këto kushte, Diksi u detyrua ta shtypte jashtë atdheut librin në gjuhën shqipe. Me ndihmën e një njeriu të besuar, ai shtypi njëmijë
kopje në Romë.
Ndërkohë që Diksi me familjen e tij ndodhej jashtë atdheut, persona të tjerë u interesuan posaçërisht për shpërndarjen e librit me ngjarje të jetuara, në janar të
vitit 2000.

[Darius]

XLVI ARMIQTË DHE MIQTË E LIBRIT


―Librat që një pushtet abuziv i quan amoralë janë ata që tregojnë poshtërsitë e tij.

O. Vild


E vetmja diktaturë e Evropës Lindore, e cila i caktoi detyrë vetes (me rekomandim të tutorëve të saj) të shkatërronte popullin e vet deri në maksimumin e mundshëm, ishte ajo shqiptare. Një njeri cinik me horizont kulturor të kufizuar (me gjithë fatin e mbarë, ai nuk arriti dot kurrë të kishte një diplomë në jetë) u zgjodh dhe u vendos në krye të një populli të çoroditur, i cili ka luftuar gjithmonë për mbijetesë, por nuk ka mundur asnjëherë të jetojë në mënyrë të denjë. Një popull me gjakun e të cilit kanë abuzuar gjithmonë ata që ka pasur mbi krye, por që ai vetë nuk ka ditur ta derdhë ndonjëherë për të mirën e tij gjakun e vet.
Diktatura komuniste – si autokracia më e zhveshur moralisht që ka njohur njerëzimi – u gjet mjeti më efikas për shpërbërjen si popull të shqiptarëve prej
arkitektëve të politikës globale, që drejtojnë botën si në një film vizatimor. Kjo do të shërbente si colpo di grazia për të ardhmen e një populli, që nuk pati kurrë të ardhme për të qenë.

U pushkatua pa gjyq, apo nëpërmjet farsash gjyqësore skandaloze, elita
intelektuale e kombit, e cila do të kishte qenë shumë e dobishme dhe e mirëpritur në çdo vend të përparuar të botës. U asgjësuan në burgun e Burrelit qindra intelektualë të shquar, trupat e të cilëve, të varrosur qëllimisht cekët, u bënë ushqim për derrat e komandës së burgut. Turmave injorante e të droguara ideologjikisht u bëhej thirrje t’i godisnin me bajga, apo të urinonin mbi trupat e intelektualëve të shquar, që prezumoheshin si armiq të komunizmit e pushkatoheshin, pa kryer asnjë faj. U ideua dhe u aplikua me rigorozitet farkëtimi i njeriut të ri – këtij bufoni moral që luftonte e përbuzte si vlera borgjeze dinjitetin dhe personalitetin e tij e të familjes.
Fabrika ideologjike e partisë prodhoi me shumicë pseudointelektualë të depersonalizuar deri në shëmti, që do të lartësonin gërmadhën diskredituese të mjeranit realizëm socialist, tek i cili realizmi ishte elementi më i dënueshëm. Për dekada të tëra kollarexhinj eunukë të diplomuar, të cilët do të investoheshin pa kursim prej partisë për ta bërë të zezën të bardhë, do të vargëzonin e shkruanin për diktaturën e proletariatit si demokracia më e kulluar në botë, do t’i këndonin mjerimit ekstrem të jetës socialiste si apogjeu i lumturisë e do të diskreditonin imperializmin (ashikun e idolit të tyre), që i digjej toka nën këmbë… Sa më lavire të ishte pena e autorit të realizmit socialist, aq më e pakursyer tregohej partia ndaj tij.

Emrat më të dëgjuar të merhumit realizëm socialist ishin edhe mëkatarët më të mëdhenj, të cilëve partia u dha bujarisht dorën, për t’i ngjitur deri pranë kupolës së pushtetit diktatorial.
Ndonjë disident i heshtur (të shpallurit asgjësoheshin qysh në vezë), si Bilbili
i Liqenit – Lasgush Poradeci – detyrohej të jetonte si eremit, por nuk pranonte të bëhej bilbil kafazi i realizmit socialist. Po aq dramatike rrodhi jeta e prozatorit të shquar, Kuteli. Fat të përafërt do të kishte edhe patrioti Petro Marko, të cilin diktatura e shikonte gjithmonë vëngër, duke i burgosur edhe të birin.
Me ardhjen e demokracisë neokomuniste të komanduar prej sekretarëve të
PPsë e ideologëve të saj, autorët servilë politikë të realizmit socialist u shpallën
disidentë të kamufluar (?!) [O tempora, o mores!], ndërsa Fishta, Kuteli, Harapi, Camaj, apo Lasgushi, emrat e të cilëve partia mëmë i kishte vendosur në rreth të kuq, mbetën persona non grata për bijat e saj dhe yjet e karvanit të realizmit socialist, të cilët i trembeshin ballafaqimit moral e letrar me ata krijues e atdhetarë të shquar. Natyrisht, atje ku gëlon vesi, nuk ka vend për virtytin.


*


Në këto ujëra të trubullta lundronte pseudodemokracia shqiptare pas gjakderdhjes ende të pagjykuar të viteve 1997-’98, kur në janar të vitit 2000 u shpërnda libri Odiseja e një detektivi (vëllimi i parë) në Tiranë.
Në një vend ku ndjenja kombëtare nuk është në agoni dhe inteligjencia nuk i ka kartona false diplomat e titujt butaforikë docent, akademik, doktor, profesor-
doktor etj. [ç’tituj të bujshëm!] shfrytëzohet çdo mundësi e hapësirë për t’i dhënë frymëmarrje së vërtetës në të mirë të kombit, të popullit e të historisë së tij. Një libër me emër, biografi e fotografi autori, me ngjarje të jetuara e
personazhe realë, të prezantuar me të dhëna identiteti e poste shërbimi të sakta që kishin vepruar në një qytet të vogël si Tirana, ku familjet me zë njheshin nga e gjithë lagjja e më gjerë në kohën e diktaturës, u anashkalua prej intelektualëve
dështakë, që nuk kanë pasur kurrë kurajë ta shikojnë të vërtetën në sy. Këta kalemxhinj servilë të partisë e të Sigurimit – gjellë e përvjellur e kazanit të ideologjisë së kuqe – janë moralisht të lëngshëm dhe marrin gjithmonë formën e koniukturave politike të ditës. E vërteta e atij libri u djeg sytë këtyre alergjikëve të së vërtetës. Natyrisht, pasqyra është objekti më i urryer për atë që është i ndërgjegjshëm, se ka fytyrë të shëmtuar.
«E vërteta nuk pranon shërbëtorë të pabesë», ka shkruar Hygoi.

Në këtë këndvështrim intelektualët dështakë shqiptarë i bënë nder atij libri me heshtjen e tyre. Pikërisht këta kollarexhinj eunukë, që për dekada me radhë ngritën në qiell
idolin e tyre pervers e gjakatar dhe demaskuan (e kush se!) kapitalizmin e imperializmin, po të njëjtët emra e fytyra të neveritshme, si pa gjë të keq, filluan të bënin të kundërtën në demokracinë ala-puniste. Veç me një ndryshim në tone. Ndërsa gjatë dekadave të diktaturës, ata ishin ngjirrur duke i thurur ditirambe diktatorit e duke mallëkuar imperializmin, tani ngjirreshin duke i bërë hosana imperializmit – si kështjella e pamposhtur e demokracisë botërore (ai që i digjej toka nën këmbë!) – dhe shanin nganjëherë nën zë edhe idolin, i cili mbetet i patjetërsueshëm në ndërgjegjen e tyre. Ashtu siç mbeti edhe në legjislacionin e pseudodemokracisë, sipas të cilit diktatori Hoxha edhe sot gëzon titujt Hero i Popullit dhe Hero i Punës Socialiste.
Në qoftë se këta intelektualë eunukë e perversë do të kishin pasur qoftë edhe një fije dinjiteti, ata nuk duhej të pranonin të bënin kinse antikomunistin, gjersa kishin flirtuar aq gjatë e aq ndyrë me enverizmin dhe Sigurimin e tij. Por njerëzit e rinj të partisë e kanë humbur prej kohësh nocionin e nderit dhe të turpit. Dinjitetin dhe personalitetin ata i quajnë dukuri primitive, që e pengojnë njeriun-robot të bëjë karrierë në moçalin politik shqiptar, apo të përfitojë tërthorazi prej tij.


*


Sipas njoftimeve që i vinin Diksit prej bashkëpunëtorëve të tij, pjesa e pamolepsur e inteligjencies shqiptare (mjerisht, minorancë), qytetarë të devotshëm e studentët interesoheshin mjaft për librin Odiseja e një detektivi. Këtë e tregonte shumëfishimi i tij me fotokopjim. Kur Diksi në vitin 2003 donte të botonte një libër tjetër në Tiranë, botuesi me të cilin komunikoi për herë të parë i tha : «Se mos më dërgosh atë librin që vazhdon të fotokopjohet…» Ky fakt dëshmonte se Shqipërisë nuk i kanë munguar e nuk i mungojnë shtetasit që i duan të mirën dhe preokupohen për të mjekuar plagët e saj të shumta, por, mjerisht, në krye të vendit janë perversët. Një shërbim të madh moral i bëjnë sot klasës politike antishqiptare çibanët e djeshëm të realizmit socialist që, për interesa të ulëta egoiste, vazhdojnë të injektojnë vrer në venat e Shqipërisë së rraskapitur, ashtu siç vepruan për dekada të tëra në diktaturë.


*


Në fillim të vitit 2000 Diksi dërgoi disa kopje të librit Odiseja e një detektivi në SHBA. Dy copë ia nisi Seksionit Shqip të VOA. Të tjerat ua dërgoi miqve të tij, protagonistë të ngjarjeve të librit, në adresën e mëposhtme :


DARI MELI
3609 BROADWAY, Apt. 4L, NEW YORK, N.Y. 10031
U. S. A.
Tel. 00 12 12 – 491 – 12 12

[Darius]

XLVII DY VARRE QË AKUZOJNË


―Njerëzit e mëdhenj e bëjnë vetë piedestalin; e ardhmja u ngre statujën.

V. Hygo


Ndryshe nga ç’priste, Diksi ndeshi në një indiferencë të qëllimshme të autoriteteve belge për njohjen e të drejtës së azilit politik. Atij nuk i refuzohej dot kjo e drejtë, për shkak të provave të pakundërshtueshme që kishte paraqitur për motivimin e strehimit politik, prandaj u zgjodh varianti i zvarritjes së qëllimshme administrative lidhur me përgjigjen përfundimtare.
Natyrisht, kjo nuk ishte thjesht dëshirë belge, por rekomandim i dikujt tjetër, për të arritur në një zgjidhje me marrëveshje verbale, pa dosje azilanti.
Mosbindja e Diksit në këtë pikë të rëndësishme i bezdiste të dy palët. Por, gjithsesi, autoritetet belge ishin të detyruara të respektonin legjislacionin përkatës.
Personi i ngarkuar për trajtimin e dosjes së Diksit jo rrallë ndihej më në siklet
sesa vetë azilkërkuesi. Ai ishte kuadri i dytë i Komisariatit të Refugjatëve që trajtonte atë dosje, mbasi i pari dha dorëheqjen. Intelektual i hollë dhe profesionist i përgatitur mirë, ai bënte çmos ta bindte Diksin se zgjidhja me marrëveshje ishte më e përshtatshmja, mbasi e drejta ekziston, por fuqia e saj zbehet në rrethana të caktuara. Ai habitej sinqerisht nga insistimi i Diksit për zgjidhje pa kompromis të kërkesës së azilit.
Belgët njihen në nivel evropian si mjeshtra të kompromisit. Madjé në BE qarkullon një thënie e tillë: Ku ka mosmarrëveshje, të thirret një belg për të ofruar zgjidhje [natyrisht, me përjashtim të pseudopolitikanëve shqiptarë që preferojnë moszgjidhjen, për të peshkuar në ujë të turbullt si gjithmonë]. Vetë ekzistenca e Belgjikës është një vazhdimësi kompromisesh midis dy komuniteteve kryesorë që përbëjnë popullsinë e saj. Ndonëse belgët mbajnë rekordin botëror të kohëzgjatjes për krijimin e një qeverie të re pas zgjedhjeve, normaliteti i jetës së përditshme ka qenë përherë shembullor, falë institucioneve të konsoliduara dhe edukatës së lartë qytetare.
I brumosur me një mentalitet të tillë konstruktiv, personi që shqyrtonte çështjen e Diksit habitej me këmbënguljen e këtij për të refuzuar një kompromis
që belgu vetë e cilësonte chouette (më se i mirë). Jo rrallë, ai kishte theksuar se
kompromis do të thotë lëshime reciproke.

Ishte hera e pestë dhe e fundit që ai po e thërriste Diksin gjatë shtatë vjetësh, për të mbyllur shqyrtimin e një dosjeje që shumëkujt nuk i interesonte të ekzistonte. Si specialist i mirëfilltë dhe person inteligjent, ai e kishte kuptuar mirë përmbajtjen e dosjes dhe kishte nxjerrë konkuzionet përkatëse si profesionist dhe si njeri. Në realitet ai kishte arritur të njihej mirë me Diksin, ngandonjëherë edhe më në thellësi nga sa i kërkonte vendi i punës. Kjo ndodhte kur merrnin kafe jashtë zyrës, ku zhvillohej intervista pa përkthyes, por brenda pallatit të xhamtë, apo duke zbritur me ashensor për ta shoqëruar të intervistuarin deri tek porta, sipas rregullit. Ai ia kishte bërë të qartë Diksit, se nuk vendoste dot vetë mbi dosjen e tij, ndryshe nga ç’ndodhte me shqyrtimin e dosjeve të tjera. Si zvarritja e stërzgjatur edhe kthimi i përgjigjes, nuk ishin kompetencë e mirëfilltë e tij.
Mirëpo ditën e fundit që do të ndaheshin, siç dukej ishte vënë më së fundi
pika mbi ―i‖. Ai manifestonte një humor dukshëm më të mirë se herët e tjera dhe i la të kuptonte Diksit, se gjithçka ishte mbyllur. Veçse kishte dëshirë të sqaronte
diçka që ai mendonte se nuk kishte arritur ta kuptonte mirë. Thjesht për kureshtje, jo në kuadrin profesional. Duke pirë kafe bashkë (kafeja e fundit
midis tyre), i tha :
— Ka të ngjarë që njohja me dosjen tuaj të mbetet një nga kujtimet e rrallë të profesionit tim. Sa herë që do të shqyrtoj në të ardhmen këkesa për azil të paraqitura prej shtetasve shqiptarë, do të më kujtoheni ju. Por kam diçka të
paqartë në qëndrimin tuaj. Megjithëse ju e kuptoni që nuk ndikoni dot në zhvillimin e ngjarjeve politike në Shqipëri, përsëri refuzuat një zgjidhje të kërkesës së azilit shumë më të favorshme, sesa një përgjigje pozitive nga ana
jonë. Si e justifikoni këtë në ndërgjegjen tuaj, ndërkohë që keni vuajtur shumë në jetë dhe jeni një person i moshuar me fëmijë të vegjël në vend të huaj ?
Diksi buzëqeshi prej gjuhës dashamirëse me të cilën po i fliste
bashkëbiseduesi dhe iu përgjigj :
— Midis provave shkresore që ju kam paraqitur për të vërtetuar ngjarjet e librit tim, kanë qenë dhe identitetet e dy kuadrove të shërbimit sekret shqiptar, të vrarë gjatë atyre ngjarjeve dhe të varrosur në Tiranë. Besoj se ju kujtohet.
— Më kujtohen mirë edhe emrat e tyre : Fatmir Merdari e Afrim Pahia.
— Pikërisht. Ata e dhanë jetën në moshë të re, në luftë kundër diktaturës agjenturore shqiptare. Unë ju kam shtruar qysh në fillim, në mënyrë të
përsëritur, këtë kërkesë : të zhvarrosen ata dy trima dhe të bëhet egzaminimi i skeleteve. Në qoftë se nuk do të rezulutojë se Fatmiri është goditur në afërsi me dy plumba nga pas krahëve, ndërsa Afrimi ka gjetur vdekjen si pasojë e një
frakture të rëndë pas përplasjes së kokës kundër murit në tentativë vetëvrasjeje, unë pranoj që ju të mos i merrni në konsideratë provat e tjera dokumentare për vëtetësinë e ngjarjeve të librit dhe ta refuzoni kërkesën time për azil politik. Por
në rast se do të vërtetohet e kundërta, ju duhet të nxirni konkluzionet e duhura, duke mbajtur parasysh këtë fakt sa të rëndësishëm aq edhe domethënës : kur kanë ndodhur këto dy ngjarje tragjike (prill-maj 1984) unë isha një i burgosur
politik qysh prej vitit 1978 dhe kisha për të vuajtur edhe disa vjet burg akoma. Vërtetimet përkatëse i keni në dosje. Atëherë natyrshëm lind pyetja : në qoftë se ngjarjet e librit tim nuk do të ishin të vërteta, nga e mësova unë datën dhe
mënyrën e vdekjes së këtyre kuadrove të DSJsë, ndërkohë që ndodhesha në burg e punoja me tre turne në minierë prej disa vitesh ? Ju siguroj se as familjet e atyre trimave nuk dinë gjë nga e vërteta e vdekjes së njerëzve të tyre, mbasi diktatura, megjithëse i vrau vetë, i varrosi me ceremoni solemne dhe i dekoroi si të rënë në krye të detyrës, për të mbuluar të vërtetën. Unë ju kam kërkuar gjithashtu që, para egzaminimit, skeleteve t’iu bëhet analiza e ADNsë në universtitetin e Lëvenit, sepse prej neokomunistëve shqiptarë dhe yshtësve të tyre pritet çdo lloj pabesie.
— Të paktën në këtë rast, jo, – vërejti shqyrtuesi i dosjes. – Nuk është nevoja as për zhvarrim e as për ekspertizë shkencore. Unë kam shkuar dy herë në Tiranë për verifikimin e identitetit të personazheve të librit tuaj dhe të disa ngjarjeve të veçanta të tij. Atje pashë edhe dosjet e vdekjes së Fatmir Merdarit dhe Afrim Pahisë, të kompletuara me të dhënat përkatëse, si dhe me fotografitë e tyre pas plagosjes dhe në momentin e vdekjes. Por kam përshtypjen se ju nuk i jeni përgjigjur akoma pyetjes që ju drejtova unë, jo si shqyrtues i dosjes suaj, por si kureshtar.
— Keni të drejtë, veçse dëshiroja t’i kthjelloja edhe një herë këto rrethana, me
qëllim që përgjigjja ime të bëhej sa më transparente për ju. Gjersa në kryeqytetin shqiptar ekzistojnë dy varre trimash, që akuzojnë e do të vazhdojnë të akuzojnë
për prapaskenat e politikës së të mëdhenjve në dëm të atdheut të tyre, për të cilin ata dhanë jetën në moshën 35 vjeçare, unë nuk kam kurrsesi të drejtë morale për
kompromis, për hir të mirëqenies personale apo familjare. Nuk ka rëndësi fakti nëse me qëndrimin tim unë nuk ndikoj dot për mirë në zhvillimet politiko-shoqërore në Shqipëri. Problemet e ndërgjegjes nuk kushtëzohen
materialisht.
— Ju kuptova. Tani fjalët e mia të fundit : brenda dy javësh do t’ju vijë me postë rekomande përgjigjja përfundimtare e kërkesës për azil ; besoj pozitive. Do të jeni nën mbrojtjen e organeve tona. Ju uroj një jetë më të qetë se deri sot.
— Faleminderit.

[Darius]

XLVIII ROBERTI


―Agjentëve të CIAs vetëm nënat ua dinë emrat e vërtetë.

Hamit Meli


Megjithë urimin e përzemërt të ekspertit belg të Komisariatit të Refugjatëve ditën e ndarjes me të, jeta e Diksit nuk do të vazhdonte aq e qetë edhe më pas. Dhe atë ditë që do të kishte ndonjë lloj shqetësimi aspak të rastësishëm, në mesnatë – fiks në orën 24, do t’i binte zilja e celularit. Kur ai përgjigjej, nga ana tjetër dëgjohej një e qeshur irrituese me zë të ulët, e cila zgjaste mbi dy minuta. Pastaj binte sërish heshtja. Ajo që ishte më interesante, telefonuesi provokator nuk e merrte fare mundimin që ta maskonte të paktën numrin e tij dhe në ekranin e celularit të Diksit afishoheshin shifrat: 0021 267 082 769.
Diksit i kishin dhënë një adresë, ku duhej të ankohej për shqetësime të tilla. Për çudi, pas ankesës që ai bëri, jo vetëm që telefonata e mesnatës nuk u ndërpre (veçse ai tani e fikte celularin, në vend që të përgjigjej), por u shtua edhe një
telefonatë tjetër enigmatike nga një numër me prefiks gjerman: 0049 611 532 63
08. Veçse ky i bënte thirrjet ditën dhe komunikonte me Diksin në një mënyrë të veçantë, pothuajse teatrale. Fillimisht një zë burri i fliste anglisht. Mbasi Diksi i
thoshte: më flisni frëngjisht, ju lutem, ai e vazhdonte bisedën frëngjisht, duke
thënë diçka sa për tu justifikuar. Pastaj i thoshte ―më fal!‖ dhe e mbyllte celularin. Brenda pak sekondash zilja e celularit të Diksit binte përsëri dhe në
ekran afishohej po i njëjti numër me prefiks gjerman. Një zë femre fillonte të fliste anglisht dhe mbasi Diksi i sugjeronte gjuhën frënge, ajo e vazhdonte bisedën me një frëngjishte elegante, duke përsëritur tekstualisht fjalët që kishte
thënë partneri i saj disa sekonda më parë.
Ja teksti i bisedës së parë me ta e zhvilluar në frëngjisht:
— Dua të flas me z. Foks, përgjegjësin e një agjensie imobiliare në Bruksel.
— Keni ngatërruar numërin, zotëri. Nuk jam personi që kërkoni.
— Si, nuk jeni ju z. Foks ?
— Jo.
— Më falni.
Pas pak sekondash, të njëjtat fjalë tha edhe zëri femëror, sikur t’i kishte të
shkruara para syve.
Kur kjo telefonatë u përsërit edhe dy herë të tjera prej të njëjtëve zëra, me të njëjtin numër celulari, por me tekst justifikues tjetër në çdo rast, Diksi shkoi
përsëri tek zyra ku duhej të ankohej. Takoi të njëjtin person dhe ia shpjegoi skeçin telefonik. Ai buzëqeshi, tundi kokën dhe e pyeti Diksin :
— Në të vërtet, flisni anglisht ju ?
— Jo.
— E dini çdo të thotë Mister Foks ?
— Zoti Foks.
Ai qeshi e i tha:
— Jo në kuptimin e drejtpërdrejtë, në atë figurativ.
— Ju thashë që nuk flas anglisht.
— Foks anglo-amerikanët i thonë dhelprës. Por termi Mister Foks në gjuhën
figurative të një ―profesionisti‖ nënkupton një zotëri dinak.
— E ç’lidhje ka kjo me mua?
— Atë e dinë ata që ju kanë thirrur kështu.
— Unë kam ardhur këtu që ju t’i bëni ata të heshtin. Gjersa unë ju jap numrin e telefonit dhe orën e saktë kur më kanë folur, si dhe jam i gatshëm t’ju vë në
dispozicion celularin tim, ju e keni të lehtë të verifikoni gjithçka, besoj.
— Teknikisht po, por… vështirësitë teknike janë më të lehtat, kur bëhet fjalë për probleme të kësaj natyre. Unë duhet të flas me dikë tjetër dhe përgjigjen e tij
do t’jua bëj të ditur në ndonjë takim, që do t’ju fiksoj brenda javës së ardhshme.
Diksi e falënderoi dhe u largua.
Pas pesë ditësh ai i telefonoi dhe i la takim në zyrë në orën katër e gjysmë pasdite. Kur Diksi u paraqit atje, ai i propozoi të merrnin një kafe bashkë e i
tha :
— Personi që takova nuk më autorizoi t’ju transmetoja asnjë përgjigje. Ai dëshiron të flasë vetë me ju. Do t’ju çoj unë në zyrën e tij, në orën pesë. Kemi
kohë ta pimë rehat kafenë.


*


Institucioni ku ai e çoi Diksin nuk ndodhej në rajonin zyrtar të Brukselit. Duke hyrë atje, Diksi e kuptoi se shoqëruesi i tij nuk ishte një zyrtar i rëndomtë. Në orën e caktuar Diksin e thirrën. Personi që donte ta takonte ishte vetëm në zyrë. Ai e ftoi të ulej dhe hyri direkt në temë:
— Jam në dijeni të ankesave tuaja. Verifikimet përkatëse janë bërë dhe rezulton se autorët e telefonatave nuk përbëjnë burim rrezikshmërie për ju. Natyrisht, ato nuk janë korrekte dhe cenojnë lirinë e personit, veprim që ndëshkohet nga ligji. Mirëpo në rastin konkret çështja është pak më e koklavitur nga sa duket në shikim të parë. Telefonatat shqetësuese ju vijnë prej mbrojtësve tuaj të hershëm, të cilët i justifikojnë këto si një testim për cilësinë e mbrojtjes që ju ofron aktualisht shteti belg.
— Më falni, por nuk po ju kuptoj, – i tha Diksi paksa i hutuar.
Tjetri buzëqeshi në mënyrë kuptimplote dhe e pyeti me një ton midis humorit dhe ironisë:
— Nuk kuptoni dot frëngjishten time [ai ishte flaman – jo frankofon], apo çfarë?
— Domethënien e fjalëve tuaja.
— Po ju a shpjegoj pak më qartë. Arsyeja e azilit tuaj politik është libri
Odiseja e një detektivi. Është kështu?

— Po.
— Sipas përmbajtjes së atij libri dhe të intervistës që keni dhënë, CIA ka marrë në mbrojtje protagonistin e atyre ngjarjeve, detektivin Hamit Meli, si edhe
ju vetë me cilësinë e mikut dhe të bashkëpunëtorit të tij në burg. Dakord?
— Po.
— Ajo mbrojtje mbetet në fuqi, pavarësisht se cili është qëndrimi juaj sot, apo edhe i mikut tuaj, Hamit Meli; kjo nuk ka asnjë rëndësi. Në këto rrethana ekziston një arsye juridike, e cila përligj interesimin e CIAs për verifikimin e efikasitetit të mbrojtjes sonë ndaj një personi, kundrejt të cilit ajo ka detyrimet e saj me një shtrirje më të gjatë në kohë se angazhimi i organeve tona në mbrojtje tuaj. Këtu nuk ka asnjë kontradiktë ligjore, gjersa as detektivi Hamit Meli e as ju vetë nuk keni bërë ndonjë denoncim zyrtar të mbrojtjes nga ana e CIAs.
— A mund ta bëj unë diçka të tillë nëpërmjet jush?
— Mundet, por unë nuk do t’jua këshilloja kurrë një pakujdesi të tillë.
— Por telefonatat shqetësuese mund të vazhdojnë.
— Sot e tutje ato nuk duhet të jenë më shqetësuese për ju, gjersa po ju bëhet i ditur burimi i tyre. Pikërisht për t’i evituar shqetësime të tilla me justifikim
ligjor, ne insistuam aq gjatë që ju të pranonit një zgjidhje me konsensus të kërkesës së azilit, pa arkivim dosjeje. Meqenëse ju nuk hoqët dorë nga e
kundërta, tani duhet t’i suportoni këto lloj shqetësimesh, që rrjedhin nga zgjedhja që bëtë vetë. E rëndësishme është që ne ju garantojmë, se prej tyre nuk do t’ju vijë asgjë e keqe, prandaj përpiquni t’i evitoni telefonatat duke mos u
përgjigjur.
— Unë e kam ndërruar dy herë kartën e celularit dhe ata e gjejnë shpejt numrin e ri.
Ai qeshi e i tha:
— Unë ju sugjerova të mos ju përgjigjeni telefonatave të dyshimta, jo të ndryshoni numrin e celularit. Për ata kjo është njësoj sikur të tentoni të fshiheni
pas hijes suaj. Ju uroj gjithë të mirat.
— Faleminderit; gjithashtu.
Pas këtij takimi, shqetësimet telefonike u rralluan ndjeshëm, por nuk u ndërprenë. Dy-tre herë në muaj dikush i kujtonte Diksit, se emri i tij nuk ishte
fshirë nga lista. Nuk mungonin as sinjalet në kalim e sipër në ndonjë qendër shëndetësore a institucion shtetëror, ku e çonte jeta e përditshme Diksin. Por ky u mësua me gjëra të tilla dhe i kalonte si pa vënë re fare. Bile përpiqej të besonte
se ishin rastësi, apo thjesht përshtypje të tij.
Mirëpo një ditë Krishtlindjesh ballafaqimi qe konkret, i drejtpërdrejtë. I
dërguari i posaçëm i mbrojtësve të kahershëm iu prezantua Diksit me emrin
Robert (natyrisht, vetëm ashtu nuk e quanin). Propozimet që i ishin bërë tërthorazi Diksit, gjatë viteve që i zvarritej përgjigjja e intervistës, më së fundi po i bëheshin direkt. Roberti shprehu keqardhjen që Diksi nuk e fliste gjuhën ndërkombëtare – anglishten –, por ai vetë e njihte edhe frëngjishten më mirë nga bashkëbiseduesi.

Roberti ishte një dialogues i aftë. Dinte mirë çfarë thoshte dhe pse e thoshte, ndonëse të folurin e shoqëronte me një buzëqeshje babaxhani dhe me një impenjim të dukshëm për të krijuar përshtypjen, se preokupimi i tij i vetëm ishte bamirësia në favor të atij që e dëgjonte, i cili meritonte (sipas tij) një jetë krejt tjetër nga ajo që bënte. Parashtrimi i argumenteve dhe mënyra e arsyetimit nxirrnin në pah aftësinë e tij negociuese :
— Pranimi i propozimit tim nga ana juaj nuk sjell kurrsesi aq dobi për organet tona, sa do të sjellë për ju vetë dhe për familjen tuaj. Tekefundit dosja juaj është e arkivuar pranë aleatëve tanë, jo tek kundërshtarët tanë, që të përbëjë ndonjë problem aq shqetësues për ne. Por gjersa ekzistojnë premisat e një konsensusi rentabël bilateral, pse u dashka që ky të mbetet peng i një dosjeje, që vetëm mund të prish punë e nuk rregullon asgjë ? E kuptojmë që ju keni rezervat tuaja për mohimin që ju është bërë prej organeve tona për një kohë të gjatë, por duhet të mbani parasysh faktin se CIA është zembereku që vë në lëvizje pjesën më të madhe të botës dhe në veprimtarinë e saj globale nuk mund të ketë perfeksion. Sidomos kur bëhet fjalë për fate individësh – gjëra pa peshë. Por mos harroni në asnjë mënyrë faktin që, pa mbrojtjen e saj, nuk dihej cili do të kishte qenë fati juaj pas publikimit të librit Odiseja e një detektivi në vitin 2000. As shërbimet sekrete angleze e as ato shqiptare nuk do të qëndronin neutralë, pa marrëveshjen e nënshkruar me CIAn në maj 1984.

Fundi i luftës së ftohtë nuk ishte kurrsesi fillimi i një paqeje botërore midis shërbimeve sekrete. Pavarësisht se ai libër cenonte edhe interesat amerikane, ne kemi respektuar mbrojtjen që ju kemi akorduar, duke i detyruar edhe të tretët ta respektojnë patjetër atë. Përsa i përket neglixhencës së organeve tona për trajtimin tuaj në aspekte të tjera, pikërisht këtë synon të korrigjojë propozimi i sotëm. Nga ana juaj nuk kërkohet asgjë tjetër veç deklaratës së dorëheqjes prej statusit të azilantit politik të ofruar nga shteti belg dhe, si rrjedhojë, suprimimit të dosjes përkatëse. Në këtë mënyrë ju do të kaloni nga gjendja e një azilanti pothjuajse vegjetues në atë të fitimit të të drejtave të plota si pjesëtar i një grupi antidiktatorial të dekoruar prej CIAs. E thënë ndryshe : nga pothuajse asgjë në pothuajse gjithçka. Besoj se nuk ia vlen të humbisni kohë për tu menduar që të zgjidhni.
Pavarësisht se çfarë besonte në të vërtetë Roberti, vazhdimi i bashkëbisedimit nuk qe aq i këndshëm për asnjërin. Dalëngadalë buzëqeshja babaxhane e
Robertit filloi të zbehej. Kuptohej që ai kishte qenë i bindur se propozimi i tij nuk kishte gjasa të refuzohej. Duke provuar të kundërtën, Roberti nuk ishte më
ai i fillimit. Tek ai ndryshoi jo vetëm shprehja e fytyrës, por edhe mënyra e të shprehurit, duke i bërë të ditur bashkëbiseduesit se kokëfortësia nuk ka qenë dhe
nuk është vlerësuar si virtyt në asnjë kohë, aq më pak në shekullin XXI, dhe se ajo dëmton, më tepër se këdo, mbartësit e saj.
Ndërkohë që Diksi përpiqej ta ruante vetëkontrollin në lartësinë që e kërkonin rrethanat, bashkëbiseduesi i tij, sa më shumë që i humbiste shpresat e
konsensusit, aq më pak kujdesej për etikën e komunikimit. Kur Roberti e kuptoi
se kompromisi ishte i pamundur, ai nuk ngurroi t’i adresonte bashkëfolësit dhe shprehje të tilla:
— Ndodh që fati të trokasë edhe në derën e një shurdhi. Në këtë rast viktimë e koniukturave është fati jo shurdhi, të cilin Zoti nuk e ka destinuar për më lart.
Buzëqeshja e hidhur e Diksit ia shtoi revoltën e brendshme Robertit, prej fytyrës së të cilit ishte zhdukur tashmë buzëqeshja babaxhane. Në çastin e
ndarjes ai i adresoi disa fjalë që Diksi nuk i priste:
— Lexojeni me vëmendje kartëvizitën, në anën e pasme të së cilës ju kisha fiksuar takimin. Ajo i përket një hoteli me emrin Hagë, që të kujton Gjykatën e Hagës. Ai hotel ndodhet në qytetin Sheveningen të Hollandës, ku gjendet edhe burgu i sigurisë së lartë, në të cilin përfundojnë të dënuarit e Hagës. Lamtumirë!
Pas këtyre fjalëve, Roberti me pamje aktoriale u përzie me kalimtarët e shumtë të stacionit ndërkombëtar të trenit në Bruksel.







Duke lexuar të dhënat e kartëvizitës që i kishte përmendur Roberti, Diksi buzëqeshi e tha me vete:
«Sidoqoftë, krahasuar me kampet e Spaçit e të Qafë-Barit, burgu luksoz i
Sheveningenit do të ishte një strehë paqeje për mua. Faleminderit, Robert!»



————————

[Darius]

Në vend të pasthënies.



RRETHANA QË KUSHTËZOJNË TË ARDHMEN E SHQIPTARËVE


Në vitet tridhjetë të shekullit të kaluar, numri i popullsisë shqiptare ishte pothuajse i barabartë me atë të intelektualëve të sotëm shqiptarë. Ndërsa numri i intelektualëve të atëhershëm, në shkallë vendi, ishte më i vogël nga ai i intelektualëve që vegjetojnë sot në një qytet të kategorisë së dytë.
Megjithë të metat e saj të njohura, monarkia shqiptare e atyre viteve krijoi me atë grusht intelektualësh shtetin më të konsoliduar të historisë njëqindvjeçare,
qysh prej shpalljes së pavarësisë kombëtare e deri sot, të cilin do ta pasonte shteti-burg i diktaturës komuniste.
Në kohën e monarkisë monedha shtetërore rreshtohej me të fortat e kontinentit, qarkullimi i lirë i shqiptarëve ishte i barabartë me atë të qytetarëve të shteteve më të zhvilluar të Evropës dhe prona mbrohej me ligj. Defektet ishin
evidente, por edhe arritjet ishin reale e jo gënjeshtra banale të propagandës shtetërore si sot.


*


Por ç’ndodh në Shqipërinë e shekullit XXI, e cila ka intelektualë aq sa kishte banorë monarkia?
Po bëjnë vaki ato krime e turpe kombëtare, që nuk ka kryer kurrë ndonjë qeveri kuislinge në historinë e Evropës e më gjerë. Dhe shumica dërrmuese e
intelektualëve shqiptarë qëndrojnë të ftohtë si peshqit përballë një drame
kombëtare, që shtjellohet përditë para syve të tyre indiferentë. Janë vërtet intelektualë apo… pretendojnë?
U falen grekëve pjesë të atdheut në mes të ditës, sikur të ishin vezë pashke,
dhe autori i këtij krimi kundër kombit shan e mallkon një kolonel atdhetar në pension, që sakrifikoi për të shpëtuar territorin shtetëror dhe dinjitetin kombëtar. Dhe kjo iu shpërblye duke e detyruar të braktiste atdheun prej kërcënimeve të përditshme, se do ta zhduknin me gjithë familje. Ndërsa vasali grek i Tranës u zotua solemnisht, se do ta çonte deri në fund legalizimin e paktit antikombëtar të detit Jon. Pra, linçohet Virtyti prej Vesit dhe intelektualët heshtin, ose bëjnë sikur flasin. Në shekullin XXI !
Ndërsa në skenë dy klanet politiko-mafioze opozitaro-solidarë bëjnë sikur janë armiq të betuar, në prapaskenë gjithçka shkon vaj midis tyre e në dëm të shqiptarëve. Opozita-solidare po korrigjon gabimin e ankimimit të paktit detar në Gjykatën Kushtetuese, duke miratuar aktualisht në heshtje rinegocimin progrek të jetimit deti Jon nën rrogoz, i cili po i afrohet finalizimit. Këtë herë mjaft i përkushtuar në këtë akt antikombëtar po tregohet edhe presidenti, të cilit i ka hyrë në qejf kolltuku dhe di të sakrifikojë për të. Me bekimin e tij (si kompensim të ndonjë premtimi bosh për karrierë në të ardhmen), negocimi i
paktit e ka anashkaluar përsëri institucionin e presidencës. Madjé, për t’iu treguar grekëve se është ai vetë që e ka autorizuar këtë veprim ilegal, presidenti firmosi rishtas emërimin si përfaqësues të Shqipërisë në NATO të Kristaq Gervenit, arkitektit të paktit detar të anulluar nga Gjykata Kushtetuese. Në vend që të burgosej për tradhti kombëtare, Gerveni përfaqëson në Bruksel atdheun e tradhtuar !

Ndërkohë armata e akademikëve, e rektorëve, e docentëve, e doktorëve, e profesor-doktorëve, e … (ç’tituj keni më, o intelektualë shqiptarë?), e vetëshpallur elitë e kombit ndahet në dy elika, blu e rozë, sa herë që dy klanet respektivë politiko-mafiozë e opozitaro-solidarë organizojnë furtunat në gotë të antagonizmit të tyre imagjinar, të cilat përdoren si bomba tymëse, për të tërhequr vëmendjen e publikut të lodhur nga prapësitë antikombëtare të këtij sezoni të begatë progrek.
Rezultati? Greva e urisë nën dritaret e kryeministrit, që tallej me ta, përfundoi në një darkë krokodili, mbasi opozita-solidare ishte betuar e stërbetuar se, po të mos hapeshin kutitë e votimit, nuk e ndërpriste grevën. Mandej filluan
demonstratat deri në rrëzimin e qeverisë(sic). Mbasi u vranë katër fatkeqë të pafajshëm, opozita-solidare u betua, se nuk nuk bëhej më fjalë për t’i ndërprerë demonstratat, deri në rrëzimin me çdo kusht të qeverisë hajdute e kriminele. Për
çudi, demonstratat organizoheshin vetëm të xhumanë, e cila i krijon alergji BE.
Përfundimisht gjithçka u avullua me shpalljen burrë shteti të kryetarit të qeverisë prej ambasadorit amerikan. Ndërkaq opozitarët-solidarë harruan jo
vetëm grevën diskredituese të urisë për verifikimin e kutive të votimit, por edhe rrëzimin e qeverisë hajdute e kriminele, si dhe bojkotimin e zgjedhjeve lokale.
– Ku ishe? – Asgjëkundi. – Çfarë bëre? – Asgjë. Dhe jo pak, por dy vjet!
Natyrisht, kjo nuk është rastësi, por një strategji e studjuar e krerëve të të dy klaneve abuzivë politiko-mafiozë.

Intelektualët shqiptarë, të mbingarkuar me tituj, vazhdojnë të bëjnë sehir
tragji-komedinë e popullit të tyre. Në kundërshtim të plotë me ta, Vasil Bollano
& co po bëjnë në tokën shqiptare sot e gjithë ditën aq shumë punë në favor të Greqisë e në dëm të Shqipërisë, sa nuk bëjnë dot gjithë intelektualët shqiptarë në mbrojtje të interesave jetike kombëtare, të së ardhmes së tyre e të fëmijëve të
tyre.
Progrekët antishqiptarë organizuan konferencë në Tiranë për ta shpallur
Himarën minoritet të tyre, ndërkohë që Akademia e Eunukëve (që ka uzurpuar emrin e Shkencave…) nuk ka kurajë të përmendë të drejtat e nëpërkëmbura të
popullsisë çame. Vetëm një historian 90 vjeçar dhe ndonjë nxënës i tij ngritën zërin për paligjshmërinë e asaj konference provokative, të cilën akademikët
modernë e justifikonin me të drejtat e pakicave në kuadër të BE. Por dihet se të drejtat e pakicës mbarojnë atje ku fillojnë ato të shumicës dhe anasjelltas. Pse nuk e provojnë njëherë këta akademikë dështakë të mbajnë në Athinë ndonjë
konferencë shkencore për të drejtat e nëpërkëmbura të çamëve, mbështetur në të njëjtat parime të BE, anëtare e të cilit është Greqia? Vetëm ideja e një veprimi të tillë do t’i detyronte eunukët tanë akademikë t’i bënin pis bebelinat nga frika, mbasi e dinë mirë se atje vendi ka zotër të tillë që po bëjnë ligjin edhe në Tiranë.
Pas Himarës, e kishte radhën Korça për tu deklaruar minoritet grek prej një
konsulli agresiv vorioepirotas. Në vend që ai të shpallej menjëherë persona non grata e të largohej nga Shqipëria, ndodhi krejt e kundërta, e pabesueshmja, poshtëruesja. Qeveria greke urdhëroi vasalin e saj të Tiranës ta pushonte menjëherë nga puna diplomatin atdhetar, i cili kishte guxuar të ngrinte zërin për nëpërkëmbjen që po u bëhej interesave jetike dhe dinjitetit të vendit të tij. Tashmë është fakt publikisht i njohur që qeveria greke është më e fortë në Tiranë sesa në Athinë, ku ka probleme serioze me popullin e saj, për shkak të krizës ekonomike.

Është papjekuri politike që populli shqiptar të ketë inat fqinjët grekë, pse e shijnë lëmin siç ju intereson në një Shqipëri të tradhtuar prej krerëve shqiptarë.
Politika nuk është filantropi dhe mallin pa zot e përlan më i forti, direkt apo tërthorazi. Burimi i fatkeqësisë shqiptare është Tirana, jo Athina. Mirëpo askush nuk e mohon dot faktin, se pjesa dërrmuese e inteleligjencies së sotme shqiptare
është dështake. Dhe dihet që tonin një ambienti shoqëror ia jep gjithmonë shumica.
Cilat janë defektet më dëmsjellëse të inteligjencies së sotme shqiptare ?
Ata janë të shumtë, por le të përmendim tre më kryesorët.


A. Interpretimi ireal i realitetit, dukuri psikologjiko-morale e trashëguar nga koha e diktaturës së proletariatit – si demokracia më e kulluar në botë.
Inteligjencia shqiptare e di shumë mirë që në disa vende të BE ka parti komuniste, programi i të cilave garanton interesat kombëtare, pronën private,
liritë e individit, etj., në pajtim me kushtetutën e këtyre vendeve.
Dy klanet politiko-mafiozë solidarë me njëri-tjetrin, të cilët po luajnë me
Shqipërinë dhe me shqiptarët prej njëzet vjetësh, të dy i kanë tradhëtuar disa herë interesat kombëtare dhe u kanë vjedhur pronat pronarëve të ligjshëm me
ligjin 7501. Nuk bëhet më fjalë për votat, me të cilat ata janë tallur e vazhdojnë të tallen. Rrjedhimisht, të dy këta klane politiko-mafiozë janë më të majtë se partitë komuniste evropiane (ngaqë në të vërtetë nuk janë parti politike) dhe
shkelin pa teklif kushtetutën e vendit, parimet bazë të demokracisë, duke mos i respektuar fare edhe programet e tyre fiktivë. Ndërkohë parlamenti shqiptar nuk ka pranuar t’ia heqë titujt Hero i Popullit e Hero i Punës Socialiste diktatorit
Hoxha edhe pas njëzet vjetësh demokraci…
Atëherë, me ç’të drejtë morale e juridike armata e intelektualëve shqiptarë, e mbingarkuar me tituj shkencorë, pranon se në Shqipëri paska parti të djathta,
parti të qendrës e parti të majta evropiane? Qoftë cektësi gjykimi (pak e besueshme), qoftë kompromis me ndërgjegjen për hir një mbijetese banale (trashëgimi nga diktatura), ky është një interpretim i tjetërsuar i spektrit politik
shqiptar dhe shërbimi më i madh që mund t’iu bëhet dy klaneve solidarë
politiko-mafiozë, që po e trajtojnë Shqipërinë si plaçkë tregu dhe shqiptarët si
bujkrobër të tyre.
Intelektualët duhej ta denonconin ashpër këtë realitet të politikës shqiptare dhe ta quanin me emrin që i takon, duke treguar me gisht sundimin e monizmit
politiko-mafioz, i cili është po aq i rrezikshëm sa edhe diktatura që e polli. Por ata kanë heshtur e heshtin – indiferentë. Në pajtim me interesat e tyre të çastit.
Për një mbijetesë mjerane, përveç militantëve të verbër të të dy klaneve, që
shpërblehen për veprimtarinë e tyre antishqiptare.

[Darius]

B. Pranimi me naivitet foshnjarak i rikonvertimit të kriminelëve në qeveritarë. Pas ngjarjeve tragjike të viteve 1997-1998, humbën jetën mbi 3500 shqiptarë,
u palgosën mbi 11 mijë të tjerë, u shkatërrua shteti totalisht, duke iu shkaktuar vendit një dëm material prej disa miliarda dollarë. Ndërsa shteti pësoi një
deformim ekstrem, duke u kthyer në një ndërmarrje private. Asnjë këmbë pushtuesi nuk shkeli në Shqipëri dhe gjithë ajo tragjedi kombëtare ishte përgjegjësi e drejtpërdrejtë e dy klaneve politiko-mafiozë e opozitaro-solidarë.
Megjithatë armata e intelektualëve shqiptarë e quajti të mirëqenë faktin, që
shkaktarët e tragjedisë kombëtare me përmasa të rrëqethshme ta rifillonin politikën mafioze atje ku e kishin lënë. Dhe pastaj, me një naivitet të tejskajshëm, shprehin habi pse nuk dënohen shkaktarët e tragjedisë së Gërdecit, autorët e katër vrasjeve të 21 janarit 2011, ose krimet e tjerë që do i pasojnë këto prapësi, ndërkohë që mbeti pa u gjykuar gjoli i gjakut të vitit 1997–1998 !?
Në kuadër të revolucioneve popullore të jaseminit në Afrikë, diplomacia amerikano-evropiane dhe ajo botërore në tërësi i denoncuan me të drejtë si
vrasës e kriminelë udhëheqësit e atyre vendeve, kur shtinin mbi turmat e demonstruesve. Vetëm në Shqipëri (gjoja në Evropë) ata i quajnë normale
vrasjet e shtetasve të pafajshëm në bulevard. Kështu ndodhi më 1997-1998, kështu po ndodh edhe sot. Të gjithë shqiptarët e kuptojnë se më 21 janar 2011 asnjë qytetar nuk mund të vritej para Kryeministrisë pa urdhërin e të zotit të
shtëpisë, e jo më katër persona paqësorë! Por a nuk ishte pikërisht ai që u shpall burrë shteti prej ambasadorit-guvernator të kolonisë shqiptare, ndërkohë që të tjerë do shkojnë për koka turku në vend të tij prej ekspertëve amerikanë?

Edhe Mubaraku me vota ishte zgjedhur, bile pak më të pastra se ato të burrit
të shtetit shqiptar, por nuk mund të përligjeshin vrasjet e 300 demonstruesve në Afrikë, aq lehtë sa përligjen mijëra të tillë në skutën e përbuzur të Evropës me emrin Shqipëri.
Klika politiko-mafioze blu-rozë, që bën sikur po qeveris Shqipërinë, ka ngecur në gjolin e gjakut të viteve 1997-1998 dhe ajo është absolutisht e detyruar të respektojë urdhërat nën zë, që i jepen prej atyre që i shpëtuan
qëllimisht atëherë, për t’i pasur në të ardhmen vegla të verbëra në arritjen e objektivave të caktuara të politikës rajonale, në dëm të shqiptarëve e në dobi të fqinjëve. Krimet nuk parashkruhen dhe gjoli i gjakut të viteve 1997-1998
qëndron si shpata e Demokleut mbi kokat e nxehta të gjynahqarëve të politikës shqiptare, duke i katandisur krerët e klasës së sotme politike të Tiranës në skllevër rrethanash. Prandaj prej tyre nuk duhet pritur asgjë, se nuk mundin të bëjnë dot asgjë të mirë, edhe sikur të duan, mbasi suflerat e huaj politikë, që veprojnë si këshillëtarë bamirës, u thonë gjatë bisedave kokë më kokë:
«Duhet vepruar si ju themi ne, në qoftë se doni të keni mbështetjen tonë.
Përndryshe… a nuk jeni ju përgjegjësit e gjakderdhjes së viteve 1997-1998, të tragjedisë së Gërdecit të kthyer në parodi, të manipulimit skandaloz të votave, të
korrupsionit të pashëmbullt në Evropë, ku akuzat reciproke të dy klaneve tuaja përfshijnë afera me qindra miliona euro, sikur Shqipëria të ishte perandori ? Ne disponojmë dosjet përkatëse si të krimeve edhe të korrupsionit tuaj galopant.»
Kush do të ishte ai që, në rrethana të tilla, nuk do të përgjigjej ezber:
«Jam gati të bëj ç’të më këshilloni ju. Më thoni çfarë duhet të bëj…»
A ka të ardhme tjetër, veç greminës, një popull që drejtohet nga kërma të tilla politike ? Aq më tepër që shqiptarët e presin zgjidhjen e problemeve të tyre
gjithmonë prej të huajve, detyra e të cilëve është t’iu shërbejnë objektivave politike të shteteve të tyre, sidomos në një vend ku prapësitë rrëshqasin si në gjalpë.


C. Sindroma Domate: nevoja për tu mbështetur patjetër tek një i huaj, për të qeverisur vendin tënd, sipas porosive të tij e jo sipas interesave të vendit.
Nuk ka asgjë më të dëmshme për interesat kombëtare e shoqërore të një shteti, sesa t’ia besojë ato symbyllas një të huaji, cilidoqoftë ai. Vetëm naivët mendojnë se politika e të fortëve udhëhiqet nga humanizmi. Shtetet e fuqishme
juridike vigjëlojnë për demokracinë në vendet e tyre, ndërsa udhërrëfyes dhe objektiv i politikës së tyre të jashtme është vetëm një: interesi shumëplanësh i shteteve të tyre. Dhe kjo është krejt normale.
Është fat i madh për një vend të vogël, kur interesat e një të fuqishmi kërkojnë forcimin e shtetit në atë vend. Veçse kur ndodh e kundërta, ajo është fatale për të. Për Shqipërinë e Kosovën pikërisht këto kambana bien. Ndërsa Jugu i
Shqipërisë po greqizohet me shpejtësi, ndërkohë po përgatitet serbizimi i Veriut të Kosovës, i cili do të shënojë hapin e parë drejt rikthimit të Kosovës së tkurrur e të sëmurë në vartësi serbe. Pushtimi me armë i një vendi nuk jep rezultate të përhershme, ndërsa asimilimi i tij gradual e i studjuar mirë e fshin atë nga
historia. Atë udhëtim të kobshëm ka nisur kombi shqiptar.
Interesat kombëtare të një shteti, që qeveriset nëpërmjet asistencës së huaj politike, janë më të rrezikuara sesa të një kolonie të shpallur ligjërisht, për të
cilën shteti kolonizator përgjigjet. Dëmi shtetëror i shkaktuar prej kukullave politike vendase, nën diktatin e kushtëzuar për karrierë të diplomacisë së të fortëve, është kombëtarizim i faktorëve shkatërrues. Ky proces shpërbërës
përparon paralelisht si në Shqipëri edhe në Kosovë. Gjendja bëhet katastrofike kur qeverisesh prej një kryeministri, i cili nga njëra i kërcënon me shpirtligësi shtetasit e tij se do qëndrojë në pushtet deri në vitin 2036 (kush po pyet për
merhumin sovran !) e nga ana tjetër i thotë të dërguarit të BEsë, Lajçak:
«Jam gati të bëj ç’të më këshilloni ju. Më thoni çfarë duhet të bëj.»

Hajde, pavarësi, hajde! Dhe këtë bastardë ambasadori-guvernator na i servir si burrë shteti, megjithëse është i bindur që me një burrë shteti të tillë Amerika do të përjetonte vetëm drama si të 11 shtatorit.
* Të nderuar intelektualë shqiptarë !
Po bëni sikur nuk e kuptoni se në ç’gjendje të mjeruar është katandisur atdheu
ynë, apo nuk e kuptoni në realitet?
Cilado qoftë e vërteta, mëkati është i njëllojtë. Maqedonia, që shumë prej jush kanë kurajën ta përçmojnë si shtet i paemër, për vite të tëra po i reziston presionit të Athinës e të BEsë pikërisht për çështjen e emrit. Sikur vetëm Greqia t’ua kërkonte këtë gjë vasalëve të saj në Tiranë, emri i Shqipërisë do të ishte ndërruar të paktën pesë herë deri sot.
Mjaft prej jush janë shprehur këto javë të pranverës politike afrikane, se
Shqipëria nuk është Tunizi. Kjo është shumë e vërtetë, por jo në atë kuptim që u pëlqen ta interpretojnë këtyre intelektualëve evropianë (largqoftë, se me eunukë
të tillë Evropa do të ishte ende në feudalizëm!). Për hir të së vërtetës, duhet pranuar se prej këtij krahasimi ka të drejtë të ofendohet shumë Tunizia afrikane,
jo Shqipëria evropiane (vetëm gjeografikisht).
Megjithëse në Tunizi nuk kishte opozitë politike, mjaftoi organizimi i një grupi avokatësh të zotë e atdhedashës që, të mbështetur pa rezerva prej
intelektualëve të tjerë, e drejtuan me aq kurajë e zgjuarsi popullin e tyre liridashës, saqë e detyruan sundimtarin e tyre (shumë më përparimtar e patriot se vasalët athinjotë të Tiranës) të braktiste vendin. Dhe të vdiste shpejt nga marazi,
si njeri me sedër. Opozita tuniziane, e organizuar në luftë e sipër, nuk i pranoi masat gjysmake, derisa e detyroi gjithë ekipin e mëparshëm qeveritar të zhdukej nga skena politike.

Mjaft intelektualë e gazetarë shqiptarë janë shprehur entuziastë për arbitrazhin hetimor amerikan lidhur me vrasjet e 21 janarit 2011. Kjo është një dukuri tipike shqiptare, e cila ka brenda ca përqindje të mungesës së kurajës për t’iu dalë zot vetë problemeve të vendit, ca të servilizmit funksional ndaj të fuqishmit
(përqindja më e lartë), ca të indiferentizmit të dështakut dhe ca të naivitetit politik. Një inteligjencie e përgjegjshme e mirëpret ndihmën e huaj, por pa dezertuar kurrsesi nga detyra e saj atdhetare.
Mendoni ju se amerikanët nuk e dinë si qëndron e vërteta e tragjedisë së Gërdecit? Janë profanë ata që e besojnë këtë, ndërkohë që shërbimet sekrete amerikane po menaxhojnë edhe vetë SHISHin. Kush i ka ndaluar ose po i
ndalon amerikanët, që të kontribuojnë për gjykimin e drejtë të asaj tragjedie rrëqethëse, e cila nuk ka për tu gjykuar kurrë, pikërisht falë kontributit amerikan? Ashtu siç nuk ka për tu ndëshkuar kurrë vrasësi i vërtetë i katër
viktimave të 21 janarit 2011, i cili u shpall paraprakisht burrë shteti prej ambasadorit-guvernator, gjë që nënkuptonte merita e jo fajësi të vrasësit.

Fatkeqësisht një pjesë e mirë e inteligjencies shqiptare mendon se do fitojë simpatinë e amerikanëve nëpërmjet servilosjes, si në kohën e diktaturës. Koncept arkaik. Natyrisht, amerikanët preferojnë të kenë të bëjnë me servilë e eunukë, që u shërbejnë falas apo me çmim të ulët (ky është objektiv i çdo të forti), por ata kurrë nuk kanë respekt për intelektualët e depersonalizuar, për veglat e verbëra, që veprojnë në dëm të vendit të tyre. Përkundrazi.
Dy aleatët e vetëm strategjikë të SHBA – Anglia dhe Izraeli – janë edhe dy vendet ku presidentët amerikanë priten më ftohtë.
Në Shqipëri, në vitin 1991, vetura e Sekretarit amerikan të Shtetit, Xhejms
Bejker, ndryshoi ngjyrë prej të kuqit të buzëve të grave që e puthën. Kurse një shtetas shqiptar i puthi atij këpucët tek sheshi para xhamisë. Në raste të tilla kompensimi moral është neveria ndaj primitivitetit, por cili qe në të vërtetë kompensimi material prej Sekretarit amerikan të Shtetit atëherë? Vetëm 6 milionë dollarë të premtuar për tre milionë e gjysmë shqiptarë! Dhe ky mbeti vetëm një premtim, mbasi nuk u aprovua nga Kongresi dhe shqiptarët ngelën pa lëpirësen amerikane.
Ndërsa për kapërcimin e krizës greke u hodhën në lojë 140 miliardë dollarë dhe gjysma e kësaj shume do paguhet nga Banka Botërore me garancinë amerikane. Ndërkohë dihet që presidentët amerikanë, gjatë vizitave të rralla që bëjnë në Athinë, priten gjithmonë me demonstrata të fuqishme, nën diktatin e patrikanës së Moskës. Aktualisht Greqia ka në Afganistan 8 herë më pak ushtarë sesa Shqipëria, në raport me numrin e popullsisë.
Si mendojnë intelektualët e squllët shqiptarë, për cilin ka më shumë respekt Amerika, për vorioepirotin e hazdisur Nikolla Gejxh, apo për ata që i kthejnë krahët popullit e vendit të tyre?

[Darius]

Reporteri i famshëm francez, specialist i politikës së jashtme, Eric Laurent, i cili ka vepruar mjaft kohë në SHBA, shkroi një libër me titull Lufta e Bushëve (sekretet e papohuara të një konflikti), i cili u botua në janar 2003, në prag të fillimit të luftës kundër Sadamit. Suksesi i librit qe më i madh në Amerikë sesa në Evropë, ku gjithashtu ishte një best-seller.
Analizën e dinastisë Bush autori e fillon në libër qysh prej Prescott Bush, gjyshit të presidentit amerikan që nisi luftën në Irak për rrëzimin e Sadam
Huseinit. Veç të tjerash, Prescott Bush ka qenë senator prestigjioz republikan prej vitit 1952 deri në vitin 1962.
Ja si shkruan Laurent:
«Më 20 tetor 1942, pak pas hyrjes në luftë të SHBA, Union Banking Corporation u bë objekt i një denoncimi të qeverisë federale për ―tregti me armikun‖. Prescott Bush ishte drejtori i saj dhe tre ortakët e aksionerët kryesorë, përveç Roland Harriman, ishin tre kuadro naziste, dy prej të cilëve punonin për Thyssen. Tetë ditë më vonë, administrata e Ruzveltit aplikoi të njëjtat sanksione kundër Holland-American Trading Corporation dhe Seamless Steel Equipment Corporation, që të dyja të drejtuara nga Bush dhe Harriman, dhe të akuzuara për bashkëpunim me Rajhun e Tretë.» [Eric Laurent, La guerre des Bush – (les secrets inavouables d’un conflit), faqe 19. Plon, 2003, Paris.]

Dhe më tej në libër ai vazhdon:
«Drejtuesit e këtyre shumëkombësheve dhe bankave amerikane konstatonin [në vitet shtatëdhjetë të shekullit të kaluar – A.H.] se vendet e Evropës Lindore dhe Bashkimi Sovjetik posedonin burime me një vlerë shumë të madhe: sasi të konsiderueshme punonjësish të kualifikuar, ekstremisht të disiplinuar, me kosto të ulët. Mungesa e dinjitetit të tyre ka të ngjarë të mos ua ketë përshkuar kurrë shpirtin, megjithëse ata mbështesnin dhe forconin një regjim totalitar, siç kishin bërë paraardhësit e tyre me Gjermaninë naziste tridhjetë vjet më parë.» [Eric Laurent, La guerre des Bush – (les secrets inavouables d’un conflit), faqe 24. Plon, 2003, Paris.]
Ndërsa mbi kopertinën e pasme të librit në fjalë, [La guerre des Bush – (les
secrets inavouables d’un conflit), Plon 2003, Paris], shkruhet :
«Pse presidenti aktual amerikan dhe babai i tij mbajnë prej më se njëzet vjetësh lidhje me familjen Bin Laden? Pse një bankier i fuqishëm saudian, kunat i Bin Ladenit, i dyshuar se ka financuar rrjetet e Al Kaidës, e ka ndihmuar vazhdimisht Xhorxh W. Bushin në veprimtarinë naftënxjerrëse, duke e shpëtuar edhe prej falimentimit? Si shpjegohet harbimi i babait të tij, kur ishte president, për të armatosur e financuar Sadam Huseinin, duke provokuar ndoshta pushtimin e Irakut? Pastaj, dymbëdhjetë vjet më vonë, harbimi i të birit për të shkatërruar të njëjtin Husein?»
Megjithëse 250 faqet e librit të tij janë një akuzë e rëndë për dinastinë Bush
(të argumentuar me fakte tronditëse), Eric Laurent është i nderuar e i respektuar në Amerikë dhe miqtë e tij të atjeshëm (Laurent kishte qenë një reporter shumë i njohur në SHBA) e furnizuan me materiale informative, për të shkruar po atë vit një libër tjetër të suksesshëm me titull: Bota sekrete e Bushit [ Eric Laurent: Le monde secret de Bush, Plon 2003, Paris].
Këta libra ia rritën edhe më shumë prestigjin autorit në Amerikë, ku ai edhe u ftua nga universitete të ndryshme.
Të nderuar intelektualë shqiptarë!
Rruga për të fituar respektin e kujtdoqoftë nuk kalon kurrë nëpër baltovinat e servilizmit e të nënshtrimit pa kushte; përkundrazi.


*


Sado që të rrëzohet një popull prej pushtetarëve abuzues që ka mbi krye, ai nuk bie kurrë aq poshtë sa të mos meritojë shërbimin e ndërgjegjshëm të intelektualëve të tij. Natyrisht, kur këta të fundit kanë ndërgjegje.
Dihet se e keqja nuk mund ta sundojë gjatë një popull, pa mbështetjen e një pjese të mirë të inteligjencies së pandërgjegjshme. Ison e mbajnë indiferentët. Por dihet gjithashtu se një populli nuk i mungojnë kurrë edhe intelektualët e ndërgjegjshëm e të përkushtuar. Përndryshe ai nuk do të ekzsitonte dot si popull.
Popujt e kulturuar nuk e tolerojnë të keqen. Ata e luftojnë atë si armikun e
tyre të përbashkët, ashtu siç është në të vërtetë. Dhe për këtë nuk ndikohen fare prej flamujve të partive, apo bindjeve politike.
Popujt e pazhvilluar, si i yni, e durojnë gjatë të keqen, pushteti i së cilës bëhet
gjithmonë e më kërcënues, gjersa një ditë të zë frymën. Ditë të tilla po jeton aktualisht populli shqiptar në të dy anët e kufirit. Tirana është e sëmurë rëndë, Prishtina dridhet nga ethet. Grekëve nuk do t’iu ecte më mirë puna në Shqipëri, sikur kryeministër të ishte një bashkatdhetar i tyre. Përkundrazi, për arsye taktike, ai do të ishte më i përmbajtur nga Berisha në pathosin progrek e antishqiptar.
Serbët nuk mund të imagjinonin dot kushte më të favorshme për fillimin e dialogut me Kosovën e drobitur, sesa momenti kur kryeministri i saj pësoi një nokaut moral të llogaritur mirë nga diplomacia evropiane tërësisht proserbe. Ndërkohë serbët jo vetëm që nuk e njohin shtetin e Kosovës, por de facto e kanë nën kontrollin e tyre veriun industrial dhe manastiret i kanë kthyer në enklava kanceroze për perspektivën e Kosovës. Kushti që i ishte vënë Serbisë, për të njohur Kosovën para hyrjes në BE, u harrua. Tre vjet pas shpalljes së pavarësisë së saj, Republikës së Kosovës i merren këmbët.

Populli shqiptar, në të dy anët e kufijve, po e shikon qartë rrezikun dhe i shqetësuar shtron pyetjen:
«Ç’duhet të bëjmë, gjersa politikanët s’po na i zgjidhin problemet, veç po na i
shtojnë ato?»
Kjo pyetje prekëse, më aktuale se kurrë – mbasi thika ka mbërritur tashmë në kockë – shtrohet në komentet e shumicës së lexuesve të shtypit në internet.
Është pyetje e dalë nga thellësia e shpirtit të plagosur të një populli shpresëhumbur, që në shumë raste preferon vetëvrasjen, për të shpëtuar nga
vdekja e përditshme e mjerimit ekstrem. Por edhe duke vdekur ata marrin me vete një brengë suplementare, se mos edhe varret e tyre e pësojnë një ditë si ata të Boboshticës.
Ndërkohë fëmijët e familjeve të ngujuara, fytyrëzbehtë nga uria e tmerri i
armës që pret të shkrehet, dëgjojnë zërin (ata s’kanë televizor) e kryeministrit që i siguron me besë malsori, se jemi një nga popujt më të lumtur të Ballkanit…
«Ç’të bëjmë?», pëshpërisin edhe buzët e thara të fëmijëve të ngujuar anemikë,
që shikojnë me sy të përlotur babanë e tyre duke pirë duhan, në pritje të ditës së plumbave. Jo rrallë ai e shpejton vetë atë ditë, me një pakujdesi të qëllimshme, për të shpëtuar prej atij tmerri pa fund.
«Po tani ç’të bëjmë?», lebetiten jetimët e këputur, të mbetur në mes të katër rrugëve.
Por ata nuk kanë internet që ta shkruajnë këtë pyetje atje e t’i qajnë hallet së
bashku me të tjerët. Psherëtimat e tyre treten në eter.
Fshati që duket nuk do kallauz – thotë një proverb i popullit tonë.

Media shqiptare në tërësi dhe shtypi në veçanti, megjithë mangësitë evidente që manifeston, nuk duhet të harxhojnë më energji e kohë për t’iu prezantuar skëterrën kombëtare shqiptarëve, e cila po i lemeris të gjithë. Jo vetëm të gjallët, por edhe të vdekurit, eshtrat dhe varret e të cilëve po ndërrojnë kombësi dhe po kthehen në sinorë të helenizimit të trojeve amëtare.
Shqiptarëve ua shtron problemet mjerimi i tyre përditë e përnatë. Është ora për t’i zgjidhur ato. Është ora për t’iu dhënë një përgjigje serioze e premtuese pyetjeve të shumta, që shtrojnë shqiptarët e shqetësuar në komentet e tyre në internet:
«Ç’duhet të bëjmë, për të shpëtuar nga kjo gjendje?»
Kësaj pyetjeje jetike i duhet dhënë përgjigje sa më parë nga ju, intelektualë shqiptarë, mbasi nesër do të jetë vonë. Dhe mos harroni mësimin e historisë së
hidhur të popullit tonë: e kemi paguar gjithmonë shtrenjtë udhëtimin në histori, se përherë kemi qenë udhëtarë të vonuar. Le të përpiqemi së bashku të shpëtojmë kësaj here nga ky kurth i kohës. Për këtë fati na i ka ofruar rastin, i cili vjen vetëm një herë në jetë.

Libri me ngjarje të jetuara që keni në dorë denoncon Thembrën e Akilit të problemit tonë kombëtar e shoqëror, duke shtruar njëherësh edhe mënyrën e zgjidhjes së tij. Asnjë pasojë nuk mund të meremetohet, pa u eliminuar më parë
shkaqet e saj. CIA ka sabotuar në maj 1984 komplotin antidiktatorial të 22 kuadrove e detektivëve të Drejtorisë së Sigurimit të Jashtëm (DSJ), organ që drejtohej nga Ilir E. Hoxha në atë kohë. Ky ishte shërbimi më i madh që mund
t’i bëhej diktaturës komuniste.
Provat për këtë veprimtari të tyre antishqiptare të trajtuar në libër janë absolutisht të pakundërshtueshme. Njëzet prej autorëve të komplotit të lartpërmendur ndodhen në SHBA, nën kontrollin e CIAS. Midis tyre edhe këta tre persona: Guri Streto – ish-zëvendësi i Ilir Hoxhës në detyrë (përkohësisht edhe baxhanak i tij), ish-detektivi i burgosur Hamit Meli, si edhe vëllai i tij, Dari Meli. Në libër keni edhe adresën e Dari Melit në Amerikë dhe numrin e tij të telefonit. Veçse bëhet fjalë për një linjë telefonike speciale, e cila i filtron telefonatat.

Siç jeni informuar nga përmbajtja e dy vëllimeve të librit, njëzet kuadrot e shërbimit sekret shqiptar që mbahen nën kontrollin e CIAs, disponojnë në
Shqipëri një arkiv shumë të pasur me materiale ilustruese të atyre ngjarjeve të jetuara: filmime të shumta, fotografi pa hesap, incizime sekrete e dokumente
shkresore tronditëse. Për fat të mirë, ata i përkasin sot kryesisht moshës 58–62 vjeç, pra një moshë aktive pune dhe pjekurie maksimale.
Ndërkohë dy varre akuzues ndodhen në Tiranë, të dy heronjve Fatmir Merdari
e Afrim Pahia. Familja Merdari është me origjinë nga Korça, por janë banorë të hershëm të Tiranës. Familja Pahia e ka origjinën nga Kavaja, por banojnë prej një kohe të gjatë në Tiranë.

Të nderuar gazetarë shqiptarë!
A ka ndonjë vështirësi për ju t’i verifikoni këta varre trimash në Tiranë dhe të
kontaktoni me familjet respektive, për tu informuar rreth jetës dhe fundit të bijve të tyre martirë të kombit ? Kolegët tuaj rrezikojnë sot jetën në Afrikë, për t’i ndjekur nga afër ato ngjarje të rrezikshme, që nuk ndodhin në vendin e tyre. Juve ju duhet fare pak punë në kushte komode në qytetin tuaj, për tu bindur për vërtetësinë e ngjarjeve të një libri, që hap një perspektivë kombëtare për zgjidhjen e problemeve të rënda që përjeton populli shqiptar, pjesë e të cilit jeni edhe ju vetë, familjet e fëmijët tuaj. Ashtu siç u bind kuadri belg që shqyrtoi gjatë e gjerë dosjen time për disa vjet, para se të më njihej me zemër të thyer e drejta e azilit politik. Për vdekjen e Fatmirit dhe të Afrimit ka dosje të posaçme të ilustruara me fotografi, të cilat i ka parë me sytë e tij personi që shqyrtonte dosjen time. Si gazetarë, ju keni të drejtë t’i shikoni me sytë tuaj ato dosje, mbasi nuk përbëjnë ndonjë sekret. Madjé, për hir të së vërtetës, duhet pranuar se shthurja e shtetit krijon hapësira më të mëdha manovrimi për një gazetar të përkushtuar në profesion.

Mendoj se ju duhet t’i inkurajoni familjet e atyre heronjve që, me ndihmën tuaj, të kërkojnë të hidhet dritë mbi të vërtetën e rrethanave në të cilën bijtë e
tyre kanë humbur jetën. Është e drejta e atyre familjeve që ta kërkojnë edhe në rrugë gjyqësore diçka të tillë. Ata nuk janë varre të rëndomtë që t’i mbulojë pluhuri i kohës, por janë varre heronjsh të rrallë, që Shqipërisë po i mungojnë
prej një kohe shumë të gjatë. Mbi të gjitha, zbardhja e asaj të vërtete përbën një akuzë të drejtpërdrejtë e shumë të argumentuar ndaj autoriteteve amerikane, të cilave do t’iu faturoheshin edhe riparimet e pasojave të sabotimit që kanë bërë,
gjë që do t’i jepte një shtysë të fuqishme pozitive zgjidhjes së drejtë të problemit kombëtar e shoqëror të shqiptarëve. Njëkohësisht do të shërbente si zanafillë e një miqësie të shëndetshme e dinjitoze me popullin e qeverinë amerikane. Ata
nuk pranojnë miq zvarranikë, që tremben nga hieja e tyre. Këtë kategori dykëmbëshash ata e quajnë të denjë për skllevër dhe nuk hezitojnë ta trajtojnë si të tillë, mbasi vetë e kanë arritur gjithçka me sakrifica, pa pritur t’ua dhuronte
kush, siç presim ne shqiptarët.

Si gazetarë, ju e keni mundësinë të informoheni, se cili ka qenë Guri Streto dhe ku ndodhet ai tani. Dhe pse vazhdon të qëndrojë ende në Amerikë, kundër dëshirës, ndërkohë që familja e tij nuk di asgjë të saktë sesi i ka shkuar filli
djalit të tyre shumë të talentuar, shumë trim e po aq të pushtetshëm në atë kohë në Tiranë. Ashtu siç mbahen sot edhe anëtarët e tjerë të grupit të tij antidiktatorial. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për vëllezërit Hamit e Dari Meli
të lindur në lagjen Palorto të Gjirokastrës.
Ata të njëzetë përbëjnë një kontigjent të rrallë heronjsh të gjallë, të cilët me aftësitë e horizontin profesional që disponojnë, si edhe konceptet bashkëkohore
amerikane për lirinë e demokracinë, do të shërbenin si oksigjen jetëdhënës për Shqipërinë e asfiksuar. Ndërsa administrata amerikane do të detyrohej të ndryshonte kursin e politikës së saj ndaj kombit shqiptar, duke i hapur
perspektiva të mëdha zhvillimit të popullit shqiptar. Ata janë shtet juridik dhe
dinë t’i pranojnë e t’i korrigjojnë padrejtësitë, kur dalin në dritë. Në këtë drejtim ndikon shumë edhe populli i tyre liridashës, kur viktimat politike bëhen publike. Kjo mbetet detyrë e inteligjencies shqiptare në tërësi dhe e gazetarëve në veçanti.
Natyrisht, nëse ata do të hedhin dritë e do t’i publikojnë shkaqet e dramës
shqiptare, mirënjohja mbarëpopullore ndaj tyre nuk do të mungojë në një rast të tillë, të papërsëritshëm. Përndryshe, shpresa për një të ardhme të denjë të
popullit e të kombit shqiptar do të mbetet përgjithmonë e varrosur në varret e Fatmir Merdarit e Afrim Pahisë.



FUND