Tek Homeri pellazgėt janė fqinj tė Trojanėve.., por nė Kėngėn II (varg. 233) tė Iliadės poeti e quan Zeusin qė adhurohej nė Dodonė tė Epirit, Zeusin pellazgjik, gjė qė dėshmon se edhe atje banonin dikur pellazgė, dhe nė Kėngėn II (varg. 681) gjithė Thesalinė ose njė pjesė tė saj e quan Argos Pellazgjik.
11. KAPSALI (kėshilltar arsimi) Konkluzionet e gėrmimeve nė Akropol dhe tradita. Kazma, udhėheqes i ndritur nė gjurmimin e kohėve parahistorike, hodhi dritė mbi historinė e lagjeve tė para tė Akropolit duke zbuluar se edhe mbi kėtė shkėmb tė shenjtė jetoi dhe veproi njė popull, qytetėrimi i tė cilit ishte i njėjtė dhe kaloi nė tė njėjtat faza me qytetėrimin e atij populli, qė u bė zot i Akropolit, i Tyrinthit dhe i Akropolit tė Mykenės, qė ishin qytetet mė tė dalluara tė Greqisė akaike..
Sot e pranojnė pothuaj tė gjithė qė vendet mė tė vjetra tė banuara edhe nė Atikė ishin ato tė pellazgėve, tė degės mė tė madhe nė numėr ndėr fiset parahelene, e cila kishte njohuri elementare qytetėrimi.. Fisi parahelen barbarofon.. autokton i pellazgėve tė Herodotit sot pranohet se ka paraekzistuar me tė vėrtetė dhe jo si njė trillim i fantazisė. Skepticizmi superkritik, armik i traditės, u pėrkul dhe tradita e athenasve pėr pellazgėt Kranaj.. pėr fisin e pellazgėve Aigialeas dhe tė danaasvet si pasardhės tė pellazgėve.. besohen sot si dėshmitarė plot besim tė ekzistencės sė tyre. I papėrcaktuar mbetet vetėm vendi dhe koha e prejardhjes sė tyre. (Enciklopedia e Madhe Greke Pyrsos, vol. II, fq. 44).
Pellazgėt (Ark.). Quhen kėshtu nga shkrimtarėt e vjetėr grekė banorėt mė tė vjetėr tė vendit tė tyre, dmth fiset parahelene, tė cilat gjenden tė shpėrndara jo vetėm nė Greqinė kontinentale dhe nėpėr ishujt, por edhe nėpėr brigjet e Azisė sė Vogėl, si edhe nėpėr brigjet e Ilirisė, tė Italisė dhe vendeve tė tjera, gati nė tė gjithė bregdetin e pellgut tė Mesdheut, duke formuar kėshu njė popullsi parahistorike tė panumėrt.
Origjina e kėtij populli, djepi i tij i parė, gjuha e tij, dhe nė pėrgjithėsi qytetėrimi i tij, kanė preokupuar dhe preokupojnė dijetarėt specialistė tė arkeologjisė parahistorike dhe tė degėve tė tjera tė afėrta tė shkencės, por kėta duke pasur parasysh edhe informatat e shkrimtarėve tė vjetėr mbi pellazgėt, skanė arritur gjer mė sot nė pajtim midis tyre.
Informatat e shkrimtarėve tė vjetėr pėr pellazgėt pėrmblidhen pothuaj nė kėto: Tek Homeri pellazgėt janė fqinj tė Trojanėve.., por nė Kėngėn II (varg. 233) tė Iliadės poeti e quan Zeusin qė adhurohej nė Dodonė tė Epirit, Zeusin pellazgjik, gjė qė dėshmon se edhe atje banonin dikur pellazgė, dhe nė Kėngėn II (varg. 681) gjithė Thesalinė ose njė pjesė tė saj e quan Argos Pellazgjik
Gjithashtu Homeri pranoi se nė Kretė banonin pellazgė (Odis. XIX, 177) tė cilėt nuk kishin tė njėjtėn gjuhė me fiset e tjera qė banonin atje (eteokretasit, hydonet, doriejt). Tek Homeri, pra, pellazgėt, gjenden tė shpėrndarė edhe nė Greqinė kontinentale,edhe nė Azi tė Vogėl e nė ishujt grekė. Sipas Herodotit, burimi kryesor pėr ata qė merren me problemin etnologjik tė pellazgėve.., pellazgė ishin jonėt dhe eolėt, degė e tė cilėve ishin akejtė dhe helenėt, doriejtė..
Kėshtu, pellazgėt autoktonė, stėrgjyshėr tė grekėve, nuk janė njė popull pėrrallor, por njė popull, pėrrallat (mitet) dhe perėnditė e tė cilit nuk dallohen nga ato tė grekėrve, njė popull qė bashkė me grekėt formoi njė komb me anė tė bashkėjetesės paqėsore, tė shkrirjes, tė ndėrrimit vetėm tė emrit, siē dėshmon tradita pėr Danaun se pellazgjotėt e Argolidės u quajtėn prej tij Danaj. (Enc. Madhe Greke, 19, 873-874).
12. LEFEVRE Origjina helenike (Paris 1893): Pėrballė disa sulmeve pjesa mė e fuqishme e pellazgėve shkoi drejt Dodonės.. pastaj.. e lanė vendin. Njė profeci e orakullit nga ana tjetėr u rekomandonte tė shtinin nė dorė Italinė.. Kėshtu, para se tė helenizohej dhe gjatė mjaft shekujve, bota greke, duke u pėrfshirė kėtu Italia e Jugut, Daunia, Enotria, ka qenė pellazgjike. Ska fakt mė tė vėrtetė. Tani, nga vinin kėta pellazgė kaq tė shumtė nė numėr dhe vendosur nė mėnyrė tė qėndrueshme ndėrmjet Ballkanit dhe Kretes, ndėrmjet Kalabrisė dhe Kapadekisė?
13. ELEFTHERIADHI (kėshilltar juridik special orientalist, nė veprėn e tij Greqia pelazgjike Parahelenėt, Athinė, 1931): Kėshtu, pra, sipas dėshmive tė prera tė tė vjetėrve, po ata popuj pellazgjikė, qė banuan nė vendet kryesisht greke, banuan shumė herėt dhe shumė para luftės Trojane dhe nė tė gjithė Italinė, si edhe nė Sicili, ku flitej dhe e njėjta gjuhė pellazgjike, shumė pėrpara dukjes sė grekėrve, edhe nė vendet e tanishme greke, si edhe nė Azi tė Vogėl, sikurse edhe nė Itali dhe Sicili, dhe shtoj, dhe nė gadishullin Iberik e nė Afrikėn e Veriut, si edhe nė Francėn meridionale dhe nė shumė vende tė tjera (faqe 123).
Dhe popujt pellazgjikė qė banonin nė gadishullin Iberik, nė Francė, nė Itali dhe nė krahinat greke e nė sa e sa vende tė tjera ishin qė prej fillimit kaq tė shumtė nė numėr, saqė sėshtė nevoja tė imagjinojmė, siē bėjnė Dionisi dhe tė tjerėt, vetėm njė popull pelazgjik, i cili banoi nė fillim nė Peloponez dhe u ēvendos pastaj vazhdimisht nė vende tė ndryshme, duke bėrė kėshtu paprerė njė jetė fort endacake, gjersa edhe ndėrtimi i qyteteve tė parė edhe qytetėrimi i tė gjitha vendeve tė lartpėrmendura u detyrohet pellazgėve, tė cilėt banuan me mijėvjeēarė tė tjera nėpėr vendet qė kishin pushtuar (faqe 124).
Me kėtė mėnyrė, pra, pellazgėt, pėrbėnin njė botė tė re pellazgjike dhe bota greke, e formuar dhe e zhvilluar nė kohė shumė tė mėvonshme, pėrbėn nė tė vėrtetė njė shkėputje dhe specializim, njė veēanti dhe fazė tė asaj bote origjinale tė madhe dhe tė ndritur (faqe 132). Kėshtu edhe greqishtja u formua nė pjesėn mė tė madhe dhe gati e tėra nga gjuha pellazge shumė e pasur.. (faqe 133).
14. E. ĒABEJ (Elemente tė gjuhėsisė dhe tė literaturės shqipe Tiranė, 1936): Nuk do tė mundim tė kėnaqim ata qė edhe sot kanė besim tė patundur nė njė origjinė pellazge tė gjuhės sonė. Pėrkundrazi, ėshtė koha qė, sė paku nė shkollė, tė mos mbushen trutė e nxėnėsve me hipoteza tė mjegullta tė mesit tė shekullit tė kaluar.
15. ENCIKLOPEDIA BRITANIKE (botim i 11-tė, 1910-1911, vol. XXI, fq. 65) Emri Pelazg, qė pėrmendin shkrimtarėt grekė, tregon njė popull parahistorik, gjurmėt e tė cilit besohet se ekzistonin nė krahinat greke..Qyteti i tyre (i pellazgėve) quhet Larisa, ka qenė i pasur, kurse ata (pellazgėt) janė shqiptarėt me famė.
16. G. Sergi (Origjina dhe pėrhapja e trungut mesdhetar, Romė, 1896 pėrkthim anglisht 1901): Mė nė fund, karakteri i ndėrtimit tė murit tė vjetėr tė Akropolit tė Athinės (i cili ėshtė vepėr e pellazgėve) ėshtė i njėjtė me atė tė tė gjitha veprave tė ndėrtuara prej tyre qė nga Azia e Vogėl dhe gjer nė Spanjė (fq. 65).
Krijoni Kontakt