Çfarë mendoni për shqipërimin e emrave të huaj?

[the admiral]

kisha vite qe nuk lexoja nje roman shqip dhe para pak kohesh e perfundova nje.
gjeja qe me ben pershtypje ne romanet e autoreve te huaj qe perkthehen ne shqip, eshte shqiptarizimi i emrave.
per shembull personazhet quheshin XHEK (Jake), KARL LI (Carl Lee), BILLI REI KOBI (Billy Ray Cobb) etj etj.
e njejta gje ndodh edhe ne gazeta. per shembull George Bush, shkruhet XHORXH BUSH.
kjo gje nuk ndodh ne shumicen e vendeve te tjera (e kam vere re vetem ne serbi). "adaptimi" i emrit behet vetem per figura te historise se para shume viteve si per shembull: Luigji i Katermbedhjette, Viktor Emanueli, Kristofor Kolombi etj.
nuk di a ka ndonje vendim te marre nga gjuhetaret per kete teme, apo gazetaret veprojne ne koke te tyre.
çfare mendoni ju? po marr rastin e gazetareve.
a duhet te shqiptarizojne emrat e personazheve apo ti lene ashtu siç jane ne te vertete?

[chino]

kisha vite qe nuk lexoja nje roman shqip dhe para pak kohesh e perfundova nje.
gjeja qe me ben pershtypje ne romanet e autoreve te huaj qe perkthehen ne shqip, eshte shqiptarizimi i emrave.
per shembull personazhet quheshin XHEK (Jake), KARL LI (Carl Lee), BILLI REI KOBI (Billy Ray Cobb) etj etj.
e njejta gje ndodh edhe ne gazeta. per shembull George Bush, shkruhet XHORXH BUSH.
kjo gje nuk ndodh ne shumicen e vendeve te tjera (e kam vere re vetem ne serbi). "adaptimi" i emrit behet vetem per figura te historise se para shume viteve si per shembull: Luigji i Katermbedhjette, Viktor Emanueli, Kristofor Kolombi etj.
nuk di a ka ndonje vendim te marre nga gjuhetaret per kete teme, apo gazetaret veprojne ne koke te tyre.
çfare mendoni ju? po marr rastin e gazetareve.
a duhet te shqiptarizojne emrat e personazheve apo ti lene ashtu siç jane ne te vertete?

Besoj se gazetaret i japin vetit kete te drejte ne koken e tyre. Sepse ne gazeta te ndryshme here shqiperohen emrat e huaj, here shkruhen origjinalisht. E njejta vlen per televizionet apo mediat tjera. Here "Washington", here "Uashington", here "Vashington".

Per kete arsye mendoj se Shqipja nuk njeh nje rregull te qarte ne kete pyetje.

Perndryshe pyetja jote eshte diskutuar me pare edhe ketu (lexo postimet e fundit):

http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=108509

Se a duhet te shqiperohen emrat e huaj apo jo, besoj nuk duhet pergjegjur ne menyre te pergjitheshme. Sepse ka emra te huaj, te cilet nuk mund t'i shkruash origjinalisht. P.sh. fjalet/emrat kineze, inde e tjere. Ndoshta zgjidhje e mire do ishte qe te pakten gjuhet europiane, ato qe shkruhen me shkronja latine, te shkruhen ne gjuhen origjinale. Te pakten per arsyen se kjo praktike do te ndalonte bastardimin e metejshem te Shqipes. P.sh. nese shkruan "homazh", femiu shqiptar do te mendoje se kjo fjale eshte shqipe. Por nese e shkruan "homage" dhe e lexon "homazh", femiu do te kuptoje se eshte fjale e huaj, do te kerkoje ate shqipe.



*

[the admiral]

Besoj se gazetaret i japin vetit kete te drejte ne koken e tyre. Sepse ne gazeta te ndryshme here shqiperohen emrat e huaj, here shkruhen origjinalisht. E njejta vlen per televizionet apo mediat tjera. Here "Washington", here "Uashington", here "Vashington".

Per kete arsye mendoj se Shqipja nuk njeh nje rregull te qarte ne kete pyetje.

Perndryshe pyetja jote eshte diskutuar me pare edhe ketu (lexo postimet e fundit):

http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=108509

Se a duhet te shqiperohen emrat e huaj apo jo, besoj nuk duhet pergjegjur ne menyre te pergjitheshme. Sepse ka emra te huaj, te cilet nuk mund t'i shkruash origjinalisht. P.sh. fjalet/emrat kineze, inde e tjere. Ndoshta zgjidhje e mire do ishte qe te pakten gjuhet europiane, ato qe shkruhen me shkronja latine, te shkruhen ne gjuhen origjinale. Te pakten per arsyen se kjo praktike do te ndalonte bastardimin e metejshem te Shqipes. P.sh. nese shkruan "homazh", femiu shqiptar do te mendoje se kjo fjale eshte shqipe. Por nese e shkruan "homage" dhe e lexon "homazh", femiu do te kuptoje se eshte fjale e huaj, do te kerkoje ate shqipe.



*

dakort me ty jam.
edhe une mendoj qe emrat e njerezve (ato qe shkruhen me shkronja latine) duhet te shkruhen siç jane ne te vertete.
per sa i perket atyre me shkronj kineze, tailandeze, indiane etj. jane vendet perkatese ato qe vendosin se si shkruhen emrat e tyre me shkronja latine.
per shembull valuten kineze, vete kinezet me shkronja latine e shkruajne YUAN (madje edhe ne vete kartmonedhat e tyre shkruhet keshtu). shume shqiptare do ta shkruanin JUAN......
per sa i perket fjaleve te huaja ne pergjethsi, ne shume raste mendoj ashtu si ti. qe duhet te lihen ne gjuhen origjinale (ka edhe raste qe mendoj qe ky deformin edhe mund te pranohet, sepse nuk kemi zgjedhje tjeter psh. fjala "makine")
por qe PIZZA te shkruhet PICA me duket pak qesharake.
sidoqofte mendoj se per keto gjera duhet te kete rregulla te percaktuara nga gjuhetarer dhe jo te veproje secili sipas mendjes se tij.

[hoteli]

kisha vite qe nuk lexoja nje roman shqip dhe para pak kohesh e perfundova nje.
gjeja qe me ben pershtypje ne romanet e autoreve te huaj qe perkthehen ne shqip, eshte shqiptarizimi i emrave.
per shembull personazhet quheshin XHEK (Jake), KARL LI (Carl Lee), BILLI REI KOBI (Billy Ray Cobb) etj etj.
e njejta gje ndodh edhe ne gazeta. per shembull George Bush, shkruhet XHORXH BUSH.
kjo gje nuk ndodh ne shumicen e vendeve te tjera (e kam vere re vetem ne serbi). "adaptimi" i emrit behet vetem per figura te historise se para shume viteve si per shembull: Luigji i Katermbedhjette, Viktor Emanueli, Kristofor Kolombi etj.
nuk di a ka ndonje vendim te marre nga gjuhetaret per kete teme, apo gazetaret veprojne ne koke te tyre.
çfare mendoni ju? po marr rastin e gazetareve.
a duhet te shqiptarizojne emrat e personazheve apo ti lene ashtu siç jane ne te vertete?

KE PLOTE TE DREJTE,sepse shumica e emrave te personave,SHTREMBOHEN,ska nevoje,posa te shkruejshe emrin FALLCO,lajmrohen GJUHET SLLAVE,dhe KOMENTET SLLAVE,kurse ne ORIGJINALE,EMRAT PARAQITEN NE GJUHE ANGLEZE,ketu ashte edhe thelbi i nji emri,ORIGJINALI,ashte i MIRE,gjdo NDRUSHIM ne EMEN e HUMBE DOMETHANJEN,DHE PERFITON DIKUSHI QE SKA HISTORI,dhe maron histori falce,i kemi 36 germa,dhe origjinali ashte shume ma i lehte te shkruhet,MIRE e KE duhet,shkrue,ne ORIGJINALITET,se pastaj ka kupetim te PLOTE. ASHTE FJALA EDHE PER INTERNET e JO VETEM PER GAZETA.

[chino]

Shume e drejte, Admiral.
Se fundja mendoj se nuk eshte me rendesi se cfare rregulli vendoset: Shkrimi origjinal apo shqiperimi. Me rendesi eshte qe te kete nje rregull te obligueshem per te gjithe. Dhe kjo nenkupton se duhet te kete nje instance, e cila e sjell rregullin. A ka instance te tille ne Shqiperi, nuk e di. Ne shtete tjera ka instanca te tilla. P.sh. ne Gjermani para disa viteve eshte bere nje rireformim i gjuhes, qe ka sjellur pas vete nje mori ndryshimesh. Njerezit nuk pajtoheshin, por kur instanca flet, nuk ka me pastaj gallate. Ehste obligative per te gjithe. Kjo gje na duhet edhe neve. Sa nuk eshte (edhe me) vone.




*

[Qyfyre]

Une them se me e mira do ishte te shkruhen te dyja. Emri origjinal dhe nje shqiperim ne kllapa per te shpjeguar se si lexohet, se qe te dyja duhen kur po lexon nje shkrim.

[jarigas]

Sipas mendimit tuaj, lakimi i emrave, qe ne shume gjuhe evropiane nuk egziston, ndikon shume ne kete dukuri???

[Qyfyre]

Eshte problem edhe kjo, kur emri shkruhet ne gjuhen origjinale se i humb kuptimi fjalise ndonjehere.

Pershembull

Ja dha librin Majkellit
Ja dha librin Michael

Ne rastin e dyte nuk kuptohet nese Michael e mori apo e dha librin.

Duhet bere Michael-it pastaj

[-BATO-]

Shqiptarizimi i emrave është rregull i gjuhës shqipe dhe gazetarët nuk e bëjnë me kokën e tyre.

Nuk ka nevojë të bëjmë krahasime me gjuhën serbe apo gjuhë të tjera. Çdo gjuhë ka rregullat e saj dhe ato janë të ndryshme.

E mira është që t'i mësoni këto rregulla dhe jo të ankoheni.

[Qyfyre]

Dhe shqiptarizimi eshte problem, se varet se si shqiptarizohet dhe cdo njeri mund ta beje sipas qefit dhe pastaj dalin emra te ndryshe dhe nuk dihet nese flitet per te njejtin apo jo. Dhe nese mundohet te gjesh referenca apo informacione per personin ne fjale, nuk ke si ta besh se nuk di se si e ka emrin origjinal ne pasaporte.

Une vet kam pasur raste (sme kujtohet per ke) qe flisnin per nje basketbollist amerikan ne nje gazete shqiptare, dhe nuk e merrja vesh per ke behej fjale, pasi gazetari varet ne di anglisht mire apo jo.