Fjalë të huaja në shqip, që mund të zëvëndësohen me fjalë shqipe

[medaur]

Nuk dua të ndalem fort gjatë as me zëvendësimin përmbytës të fjalëve të shqipes me fjalë të huaja, sepse për këtë problem ka vite që bien daullet, por askush nuk do t’i dëgjojë. Këto fjalë janë p.sh të tipit:
----------------------------------
MOMENTI (në vend të: ÇAST);
EVENIMENT (në vend të:NGJARJE);
GJENERATE (në vend të: BREZ);
AGRAVIM (në vend të: RENDIM);
APERTURE (në vend të: HAPJE, HYRJE), etj.

Kam frikë se, në vazhdofsha t’i rendis këta xhevahire, do të mbushej një fjalor i tërë me titull: “Fjalor i gjuhës moderne shqipe, I pasuruar me rreth 20.000 fjalë të gjuhëve anglisht, frëngjisht, italisht, rusisht etj.”. Jam i bindur se gjuha jonë shqipe nuk ka as më të voglën nevojë për kësilloj “pasurimesh”. Ajo e ka vërtetuar shumë e shumë herë se është në po atë lartësi të gjuhëve të huaja të ashtuquajtura “të mëdha”.

Dëgjojmë, për shembull, spikerët e TV-ve dhe të radiove si edhe gazetarët e medias së shkruar të thonë apo të shkruajnë pa të keq:
DEKLARATA E ARAFAT (dhe jo: DEKLARATA E ARAFATIT); TAKIMI i BUSH ME PUTIN (dhe jo: TAKIMI i BUSHIT ME PUTININ); NJE GRUSHT I RENDE PER BIN LADEN (dhe jo: NJE GRUSHT i RENDE PER BIN LADENIN); PAUELL DO TE
TAKOHET ME ARAFAT (dhe jo: PAUELLI DO TE TAKOHET ME ARAFATIN); SIPAS BLER (dhe jo: SIPAS BLERIT); PRIVATIZIMI i TELEKOM (dhe jo: PRIVATIZIMI i TELEKOMIT); FATURAT E KESH (dhe jo: FATURAT E KESH-it).

KAM NJE TAKIM ME SKENDER (dhe jo: KAM NJE TAKIM ME SKENDERIN); ose: ALI U FEJUA ME LILIANA (dhe jo: ALIU U FEJUA ME LILIANEN)!

Nuk kam si të mos ndalem edhe te përkthimet e filmave të huaj, subtitrat e të cilëve kullojnë nga idiotizma të pashembullta: ata janë të mbushur me konstrukte krejt të huaja për shqipen; dialogjet përkthehen mekanikisht fjalë për fjalë, duke mos e dhënë forcën që duhet të ketë një dialog dhe, thuajse githmonë, ndër ta gjen gafa të tilla, si: TI E DI SE ÇFARE NDIEJ PER TY. A MUND T’JU FTOJ SONTE PER DARKE? Pra, i njëjti personazh kalon në të njëjtën frazë nga njejësi në shumës. Po emrat e personazheve? Ata jepen herë në origjinalin e tyre (natyrisht me plot gabime) dhe herë me parimin fonetik të shqipes.

Jane gazetare qe kane pastur nota te uleta ne gjuhen shqipe..cti besh ..kohe te veshtira..

[e panjohura]

Desha te dij per emertimin e qorapve,ne tre gjuhe qe i njoh mire i quajn njejt,perveq prapashtesave ...???

[jarigas]

Desha te dij per emertimin e qorapve,ne tre gjuhe qe i njoh mire i quajn njejt,perveq prapashtesave ...???

Ji pak me e hollesishme, ne cilat gjuhe??!

[Geri Tr]

Desha te dij per emertimin e qorapve,ne tre gjuhe qe i njoh mire i quajn njejt,perveq prapashtesave ...???

une e di qe i thojne dhe Opinga,nuk e di pse por me tingellon me shqip se sa Corapi turk

[-BATO-]

Desha te dij per emertimin e qorapve,ne tre gjuhe qe i njoh mire i quajn njejt,perveq prapashtesave ...???

Çorape është e huazuar nga arabishtja/turqishtja, por fjala shqipe për çorapen është kallcë. Kështu quheshin që në kohët ilire, kur luftëtarët vishnin kallca të thurura me fije metalike. Për prejardhjen, mendoj se vjen nga folja kall, që do të thotë "e fut brenda". Ka disa lloje kallcash, të gjata ose të shkurtra, me shputë ose pa shputë.

KALL I kal.
1. Fut brenda, shtie; shtie në dhe, këllas. Kall
gozhdën në mur. Kall perin në gjilpërë. Kall
dorën në xhep. Nuse, ku kalle këmbët.. . folk.
nuse, ku hyre.. .
E kallën në dhe e varrosën.


KALLCË f. kryes. sh.
Çorape prej shajaku, të gjata deri te kofshët e pa
shputë, që vishnin burrat mbi poture; çorape të
thurura me fije metali, që vishnin luftëtarët ilirë;
tirq. Kallca të bardha. Kallca prej bronzi. Një
palë kallca. Mbante kallca. Mbathi (lidhi) kallcat.

[medaur]

Po fjalet te huaja jane me shume se gjysma e shqipes ....si do flasim si indianet duke ndezur zjarre pastaj ? Nje fare te drejte ju a jap se gazetaret e kane prishur fare gjuhen shqipe me ate fjalorin gjysem francez gjysem italian e gjysem shqiptar

[Geri Tr]

Çorape është e huazuar nga arabishtja/turqishtja, por fjala shqipe për çorapen është kallcë. Kështu quheshin që në kohët ilire, kur luftëtarët vishnin kallca të thurura me fije metalike. Për prejardhjen, mendoj se vjen nga folja kall, që do të thotë "e fut brenda". Ka disa lloje kallcash, të gjata ose të shkurtra, me shputë ose pa shputë.

KALL I kal.
1. Fut brenda, shtie; shtie në dhe, këllas. Kall
gozhdën në mur. Kall perin në gjilpërë. Kall
dorën në xhep. Nuse, ku kalle këmbët.. . folk.
nuse, ku hyre.. .
E kallën në dhe e varrosën.


KALLCË f. kryes. sh.
Çorape prej shajaku, të gjata deri te kofshët e pa
shputë, që vishnin burrat mbi poture; çorape të
thurura me fije metali, që vishnin luftëtarët ilirë;
tirq. Kallca të bardha. Kallca prej bronzi. Një
palë kallca. Mbante kallca. Mbathi (lidhi) kallcat.

Bato italianet i thojne Calze qe shqiptohet Kalce e cila perngjason shume me fjalen qe ti permende.Sipas teje ka mundesi qe ata ta kene huazuar prej ilireve ashtu sic bene me disa fjale te tjera ?

[-BATO-]

Geri, edhe greqisht i thonë kalcë, por të gjitha vijnë nga shqipja: kall. Në gjuhët e tyre kjo nuk ka kuptim.

Nuk e kanë huazuar, por latinishtja/italishtja dhe greqishtja janë gjuhë të reja, të ndërtuara mbi bazën e shqipes. Dikur ka qenë vetëm një gjuhë.

[shofer]

Nuk e kanë huazuar, por latinishtja/italishtja dhe greqishtja janë gjuhë të reja, të ndërtuara mbi bazën e shqipes.

te ndertuara mbi bazen e mesharit

[Edvin83]

une e di qe i thojne dhe Opinga,nuk e di pse por me tingellon me shqip se sa Corapi turk

Haha, po opingat janë si këpucët e sotme. Nuk mund t'u thuash çorapeve opinga. Nëse doni të gjeni fjalë të vërtetë ose të përafërt me shqipen, duhet të pyesim se si thonë çorapeve arbëreshët, pasi ata kanë ruajtur fjalët e vjetra shqipe. Ka ndonjë arbëresh këtu?