Ikja e trurit--vetem 5% e te diplomuarve jashte ndodhet ne vend

[kleadoni]

Ca t'ju thote Bamba ju, mbase e kam gabim por une shkruajta ne baze te eksperiences time qe kam ketu ne Itali. Ne perendim jam dakort qe nuk ka dallavere sheshit, por jane me te sofistikuara.

Kleadoni, nuk e kisha per sherbimet qe ofron shkolla apo ne pergjithesi por per punesim.

D&G Feminine, nuk kane te drejte te aplikojne ne pune shteterore, por ne privat nuk ka asnje lloj pengese.

Ah ok, e kisha nenkuptuar per shkollen pasi flitej per nivelin e shkollave shqiptare. Gjithsesi, edhe per punesim... u bera disa vite ne itali e nuk kam degjuar asnje here qe te flitet per miq ose per lek per te hyre ne pune ... Ndoshta edhe ndodh, nuk e ve doren ne zjarr por me duket shume cudi!

[Edvin83]

I rikthyer pas vitesh: Nё atdhe jam më refugjat se nё Greqi
Brunilda Llana | 11/11/2010 | Shekulli
Rrëfime emigrantësh të rikthyer në atdhe pas shumë vitesh ikjeje. Kanë lënë gjithçka pas në vendin e huaj për të rindërtuar të ardhmen në Shqipërinë, që nuk është gati t'i pranojë. Të gënjyer nga premtimet për lehtësira në biznes dhe të dyzuar mes ikjes përfundimtare, apo qëndrimit në vendlindjen që nuk i do



Emigrantёt shqiptarё janё mёsuar tё pёrballen me situata tё lehta dhe tё vёshtira. Janё mёsuar tё kthejnё pёrgjigje kur u thёrrasin Jorgo ose Pipino. Janё mёsuar tё mos lёndohen kur i ofendojnё ashtu pa e kuptuar fare arsyen, nёse ajo ekziston. Janё mёsuar t'i durojnё tё gjitha kёto probleme vetёm e vetёm sepse jetojnё nё vend tё huaj, ku fjala e tyre nuk merret shumё pёr bazё!
Mirёpo emigrantёt shqiptarё nuk ishin mёsuar tё ndihen tё huaj edhe kur marrin vendimin e kthimit nё vendlindjen e tyre. Nuk e prisnin se shteti shqiptar do tё ishte kaq indiferent. Nuk e prisnin se do tё vinin nё Shqipёri dhe do t'i zinte gjumi nga pёrrallat e ёmbla tё politikanёve. Nuk e kishin kaluar ndonjёherё ndёr mend se edhe nё Shqipёri do vazhdonin t'i thёrrisnin me pseudonimet Jorgo ose Pipino. Nuk e kishin imagjinuar se nё jetёn e pёrditshme do tё pёrballeshin me njerёz tё cilёt do t'i ofendonin mё ashpёr se grekёt e huaj. Pёrmendёm grekёt sepse shumica e shqiptarёve qё kanё vendosur tё kthehen pёrgjithmonё nё Shqipёri vijnё nga shteti fqinj.


Njёri prej tyre ёshtё edhe Edvis Rina, ndryshe Spiro. Nё vitin 1991 Edvisi ka kaluar kufirin grek pёr herё tё parё. Ai tregon se fillimisht marrёdhёniet me vendasit kanё qenё shumё tё mira. "Tre vitet e para greku na mbante nё pёllёmb tё dorёs. Nuk kishim probleme as me policinё dhe as me ushtarёt. Por mё vonё filluan vrasjet, vjedhjet dhe mashtrimet e shqiptarёve ndaj grekёve si dhe midis tyre. Atёherё lindi mosbesimi, racismi, shikimet e ndryshme dhe keqkuptimet midis dy palёve". Sipas Edvisit, "ky ndryshim nё qёndrimin e emigrantёve shqiptarё qё jetonin nё Greqi mund tё arsyetohet nёse merret parasysh se deri nё njё farё periudhe ne kemi qenё tё izoluar nё njё "situatё mjerimi" dhe çdo gjё e re na dukej shumёngjyrёshe. Pёr mё tepёr, filloi tё krijohej njё zili materialiste midis shqiptarёve tё stilit: pse merr ai mё shumё dhe unё mё pak. Ky qёndrim mosmirёnjohёs i shqiptarёve i bёri grekёt tё ndiheshin akoma mё shumё atdhetarë dhe t'i shikonin shqiptarёt me njё sy tjetёr. Konkretisht, dyert dhe dritaret qё i shikoje dikur tё hapura tashmё ishin zёvendёsuar nga hekurat rrethues".


Pёrse po kthehen emigrantёt shqiptarё? "Personalisht, nuk i kam ndjerё shumё thellё problemet qё pёrmenda pak mё lart dhe as ndjenjёn e racizmit", shton Edvisi. "Gjithsesi vendosa tё kthehesha sepse jam atdhetar. Prisja qё tё pёrballesha tё paktёn me atё Shqipёri ose mё mirё me atё Tiranё qё lashë nё vitet '90. Nuk kёrkoja tё kishte qёndruar e njёjtë edhe nё vitet 2000 apo 2010 por tё paktёn tё kishte ndryshuar pёr mirё dhe jo pёr keq. Ndoshta nuk jam optimist aq sa duhet dhe nё vend qё ta shoh gotёn gjysmё tё mbushur unё e shoh gjysmё bosh. Megjithatё, kryeqytetin tonё, qytetin ku jam lindur dhe rritur e prisja tё kishte njё mentalitet dhe njё kulturё mё tё pёrparuar se mё parё. Por kjo nuk ndodh. Mё vjen shumё keq pёr fёmijёt tanё qe do tё rriten dhe integrohen nё këtë shoqёri".


Edvisi ёshtё person qё kёrkon shumё mё tepёr nga vetvetja, nuk mund tё mjaftohet nё ato qё ka. "Midis të tjerash, vendosa të kthehesha nё Shqipёri sepse nuk doja tё isha i dyti i qytetit, por i pari i fshatit. Mirëpo pёrsёri gjёrat nuk erdhёn ashtu si i kisha menduar unё. Nё Shqipёri ndihem mё shumё refugjat se në Greqi. Vёshtirёsohem të komunikoj me njerёzit sepse janё mёsuar me njё tjetёr mёnyrë jetese, kanё tё tjera mendime dhe madje shakatë e mia mund tё keqkuptohen. Pas kaq vitesh nё Greqi mundohem qё tё pёrshtas thёniet e gjuhёs greke me atё shqipe, mirёpo diçka e tillё mund tё lindë edhe keqkuptime. Gjithashtu, qёndrimi i qytetarёve ndaj meje, edhe pse jam vendas, nuk ka qenё mё i miri. Njerёzit duke patur nё mendje se unё jam kthyer nga Greqia mё shikonin me njё sy tё dyshimtё. Pёr shembull, kur kam punuar nё njё kompani telekomunikacioni, edhe shoferi, me tё cilin merrja pothuajse rrogё tё barabartё, mё kishte zili. Nuk mund ta shpjegoj kёtё gjё, ёshtё turp i Zotit".


Çfarё u bёn pёrshtypje emigrantёve shqiptarё qё kthehen nga jashtё? Diçka ka ditur plaku i moçёm kur ka thёnё: "ndoshta nuk do tё ndryshojmё por do mёsohemi nё kёtё kulturё". "Ajo çfarё mё ka bёrё mё shumë pёrshtypje nga momenti qё vendosa tё qёndroj nё Shqipёri ka qene trafiku rrugor",-pohon Edvisi. "Edhe sot e kёsaj dite nuk e pёrballoj dot kёtё fenomen. Duke dёgjuar boritë e makinave tё tё tjerёve unё nevrikosesha, ndёrsa tani jam nga tё parёt qё i bie borisë, ndoshta mё shumё, dhe nuk respektoj shoferёt e tjerё. Avash avash, duam apo nuk duam, emigrantёt shqiptarё qё kemi jetuar jashtё shtetit po sillemi dhe do tё sillemi ashtu siç kemi kritikuar tё tjerёt kur kemi ardhur nё fillim. Fatkeqёsisht, ky ёshtё njё dёshtim pёr vetveten".
A do tё emigronin pёrsёri ata shqiptarё qё u kthyen nё Shqipёri pas shumё vitesh?" Nëse do të emigroja përsëri jashtë Atdheut do ta mendoja mirё, sepse tashmë kam krijuar familjen time këtu në Tiranë"-përgjigjet Edvisi. Ai shton se: "Do tё ishte tepёr e vёshtirё pёr gruan time, nёse jo pёr mua, tё integrohej nё njё vend qё nuk njeh gjuhёn dhe askёnd tjetёr. Pёr mё tepёr, koha po ecёn nё tё kundёrt pёr sa i pёrket Greqisё qoftё nё fushёn e ekonomisё qoftё nё aspekte tё tjera tё jetёs. Cilido emigrant arriti tё sistemohej u sistemua, nuk ёshtё e lehtё tё fillosh pёrsёri nga fillimi. Situata qё mbizotёron nё vend ёshtё aq e ndёrlikuar dhe negative saqё dhe rinia greke e parashikon tё ardhmen e saj jashtё vendlindjes, pasi prespektivat pёr punё sa vijnё dhe kufizohen. Pozitёn e vështirё qё ndodhet Greqia e vёrtetojnё dita ditёs edhe numri i emigrantёve qё po e braktisin atё. Greqia nuk po pёrballohet vetёm me krizёn ekonomike por edhe me faktin se ajo prej vitesh ka ndaluar tё jetё njё vend prodhues. Dikush aty ka thёnё se ku shikon oxhaqe qё nxjerrin tym aty ka dhe zhvillim, mirёpo si nё Shqipёri si nё Greqi nuk shikon tym askund. Vetёm tymin e mbeturinave qё digjen".


Si e parashikon Edvisi të ardhmen e emigrantёve shqiptarё nё Shqipёri? "Personalisht tё ardhmen time nё Shqipёri e krahasoj me rrёnjët e njё ulliri tё sapo mbjellё, i cili do vite tё japë kokrra dhe akoma mё shumё vite qё tё prodhojë me shumicё. Unё mund tё mendoja pёr njё tё ardhme tё mirё dhe tё shpejtё nё Shqipёri nёse kisha mbёshtetjen e shtetit, mirёpo "ai" ёshtё i padukshёm nё çdo iniciativё qё kam marrё deri tani. Konkretisht, jam pronari i njё biznesi tё vogёl, tё cilin e kam hapur para disa vitesh duke patur nё mendje premtimet e qeveritarëve tanё. Vendosa ta bёj kёtё hap me shpresёn se do tё kem lehtёsime ekonomike, pasi flitej se emigrantёt shqiptarё qё do tё ktheheshin nga jashtё dhe do tё investonin nё vendlindjen e tyre nuk do tё paguanin taksa tatimore. Por premtimet mbeten nё fjalё. Ishte njё pёrrallё politike qё na pëlqeu dhe na vuri nё gjumё. Pёr fat tё mirё nuk u bazova vetёm nё fjalёt e politikanёve, pёrkundrazi vazhdoj ta menaxhoj biznesin me forcat e mia, ashtu si dhe shumё biznesmenё tё tjerё tё cilёt nuk mund tё mbështeten tek "miqtё"-thotë biznesmeni i ri.




Besmir Haloçi, 25 vjeç, nga Gjirokastra, duket e pёrjeton ndryshe nga Edvisi kthimin e tij nё Shqipёri. Pas 12 vjet qёndrimi nё Greqi sё bashku me familjen e tij, ai ka vendosur tё kthehet nё vendlindje pёr tё vazhduar studimet nё vitin 2007. "Gjatё muajve tё parё e kisha shumё tё vёshtirё qё tё ambientohesha me mёnyrёn e jetesёs kёtu dhe tё pёrshtatesha, madje kishte raste qё u thosha prindёrve qe do tё kthehem pёrsёri nё Greqi", tregon Besmiri. "Mirёpo kjo situatё nuk zgjati mё shumё se tre muaj. Mё vonë isha unё ai qё refuzoja tё shkoja nё Greqi". "Megjithёse kur kam mbёrritur nё Tiranё pas kaq vitesh nuk mё pёlqente asgjё, shumё shpejt e ndjeva veten pjesё tё kёsaj shoqёrie. Edhe pse disa gjёra qё unё shikoja apo dёgjoja rreth e rrotull ishin jashtё normave kulturore tё mia unё u mundova tё pёrshtatesha dhe ia arrita qёllimit. Tashmё atё mёnyrё jetese qё unë kundёrshtoja tё pranoja e kam bёrё pjesё tё rutinёs sime. Edhe pse isha lodhur duke filluar gjithmonё nga e para, sepse kur shkon nё njё vend tjetër medoemos duhet tё integrohesh aty, nuk u mposhta. Sipas mendimit tim, njeriu ёshtё lindur qё tё mёsohet me ambientin ku rri dhe t'u pёrshtatet kushteve qё pёrballet. Kёshtu ndodhi dhe me mua".
Pёrgjigjet qё jep Besmiri tregojnё se ai me tё vёrtet ёshtё bёrё pjesё e shoqёrisё shqiptare, me tё mirat dhe tё kёqijat qё ajo mbart. "Edhe pse ekzistojnё shumё gjёra tё cilat do dёshiroja tё ishin ndryshe, tashmё jam ambientuar dhe nuk mё bёjnё pёrshtypje. Natyrisht qё problemet kryesore si ujёsjellësi, dritat, rrugёt dhe shumё e shumё tё tjera mё shqetёsojne dhe e ngarkojnё jetёn time tё pёrditshme por nuk mund tё bёj ndryshe.Sigurisht qё unё pretendoj pёr mё mirё nga vetvetja dhe bashkёqytetarёt e mi, por vetёm pёr vetёm nuk mund tё arrijmё diçka reale. Sigurisht qё secili prej nesh do tё dёshironte tё ndryshonte ato qё nuk i pёlqejnё, por kemi nevojё pёr mbёshtetjen dhe pёrkrahjen e shtetit. Ne mund tё kemi shumё ide për tё thёnё dhe njёkohёsisht vullnetin pёr t'i realizuar kёto iniciativa mirëpo kur nuk kemi ku tё bazohemi gjithçka shkon dёm"!
Nёse do tё kthehej pёrsёri nё Greqi, studenti i Juridikut pёrgjigjet: "Si Besmir nuk e kam ndjerё "racizmin" nё Greqi dhe ndoshta ky qëndrim mё ka bёrё qё tё kem ende lidhje me Greqinё. Aty kam shokёt e fёmijёrisё dhe mё kryesorja prindёrit e mi tё cilёt vazhdojnё tё punojnё nё qytetin e Larisёs. Gjithsesi, vёshtirё do tё ishte pёr mua tё kthehesha pёrsёri nё Greqi edhe pse ekzistojnё mundёsitё. Nёse vendos tё iki pёrsёri jashtё Shqipёrisё ky do tё jetё njё vendim pёr punё dhe pёrgjithmonё. Normale nuk pres qё tё ushtroj profesionin tim. Por, unё jam kthyer nё Atdhe me qёllim qё tё mbaroj studimet universitare dhe tё ndёrtoj jetёn time kёtu".



Premtimi në Athinë, shtator 2006

Berisha emigrantëve: Hajdeni dhe investoni në Shqipëri, nuk do t'ju harrojmë

Para largimit të tij nga Athina, më 13 shtator 2006, pasi mbaroi një vizitë zyrtare në shtetin Helen, kryeministri Berisha u kishte premtuar publikisht, qytetarëve shqiptarë që jetonin dhe punonin në Greqi se do të kishin mbështetjen e qeverisë së tij nëse vendosnin në ktheheshin në atdhe për të punuar dhe investuar.
"Unë jam shumë i vendosur të bëj çdo përpjekje për të sjellë sa më shumë investime të huaja në Shqipëri, ndaj dhe ju keni një rol të jashtëzakonshëm, të pazëvendësueshëm, të vini vetë të investoni në Shqipëri, të sillni miqtë tuaj grekë të investojnë në Shqipëri. Shqipëria ka avantazhe të mëdha, por më të shkëlqyerin ka tregun e punës , krahun e punës, të ri, dinamik, të shkolluar të përgatitur për të punuar. Investitorët grekë duartrokitën mbrëmë, kur iu thashë se askush më mirë se ju nuk e njeh punëtorin shqiptar, ndaj dhe ju ftoj që kursimet të vini t'i investoni në Shqipëri dhe atje të punësoni familjarët tuaj, bashkëqytetarët tuaj, të punoni së bashku me ta, të sillni kolegët tuaj. Unë i kam kërkuar dhe i kërkoj Ministrisë së Jashtëme të thjeshtojnë në maksimum të gjitha shërbimet ndaj jush, sikundër mirëpres me kënaqësi të gjitha sugjerime dhe propozimet tuaja. Siguroj me kënaqësi se në asnjë moment, nuk jeni dhe nuk do të jeni të harruar, përkundrazi ne do të bëjmë çdo përpjekje që fjala juaj, zëri juaj, vota juaj, kontributi juaj të jetë i pranishëm në Shqipëri dhe për shqiptarët"-kishte thënë Berisha në takimin me emigrantët shqiptarë në Greqi.

[Bamba]

"Tre vitet e para greku na mbante nё pёllёmb tё dorёs. Nuk kishim probleme as me policinё dhe as me ushtarёt. Por mё vonё filluan vrasjet, vjedhjet dhe mashtrimet e shqiptarёve ndaj grekёve si dhe midis tyre. Atёherё lindi mosbesimi, racismi, shikimet e ndryshme dhe keqkuptimet midis dy palёve".



Edvino shume i dobet artikulli qe ke sjelle!

[Edvin83]

"Tre vitet e para greku na mbante nё pёllёmb tё dorёs. Nuk kishim probleme as me policinё dhe as me ushtarёt. Por mё vonё filluan vrasjet, vjedhjet dhe mashtrimet e shqiptarёve ndaj grekёve si dhe midis tyre. Atёherё lindi mosbesimi, racismi, shikimet e ndryshme dhe keqkuptimet midis dy palёve".



Edvino shume i dobet artikulli qe ke sjelle!

ne fakt kete pohim te ketij ish-emigrantit, e kam degjuar nga dy ish-emigrante te tjere qe iken nga te paret ne 1991-92 te cilet thonin qe u priten shume mire, por nje pjese abuzuan me kete duke bere krime cnjerezore ndaj te zoteve te shtepise qe i priten e u dhane buke e rroba....

[Qyfyre]

Edhe krimet e shqiptareve kane luajtur rolin e vet, por nuk jane vetem shqiptaret fajtoret.

Megjithate me pelqeu pergjigja e atij tipit per arsyen pse ishte kthyer ne Shqiperi. "Gjithsesi vendosa tё kthehesha sepse jam atdhetar".

Pastaj me duket se ky pret qe shteti ti bej cdo gje. "Nuk e prisnin se shteti shqiptar do tё ishte kaq indiferent" "Shteti ishte i padukshem ne cdo iniciative qe kam marrё deri tani"

[Edvin83]

Ikja e Madhe e Heshtur
DR. ALBAN DACI | 19/11/2010
Histori të rinjsh shqiptarë që shkojnë të studiojnë në Itali. "...Mos shkoni nëse nuk jeni të pasur ose nëse nuk keni vullnet të çeliktë për të realizuar atë që ëndërroni. Mund të mbeteni peng i një ëndrre që, ndoshta, nuk do të mundni kurrë ta realizoni..."

Në nëntor të vitit të kaluar, ndërsa haja një doner tek "Via Balbi" në Gjenova, rastësisht erdhi makina që merrte mbeturinat e qytetit. Në tokë zbritën pesë punëtorë. Mes tyre ishte edhe një... student shqiptar i Universitetit të Gjenovas, moshatar dhe koleg i mi.

Punonte natën dhe studionte ditën. Ishte e vetmja mënyrë që ai të vazhdonte dhe të kryente studimet.

Vetëm pak ditë më pas, një i njohuri ynë, edhe ai student në Gjenova, shkon me një mikun e tij në një punë ditore: duhej të prishnin një moket të vjetër dhe do ta zëvendësonin me një të ri.

Duke shkëputur dërrasat e moketit, një dërrasë kishte kërcyer dhe i kishte rënë në sy. Miku që e kishte marrë në punë nuk e shoqëroi Klajdin në urgjencën e spitalit, sepse e kishte në të zezë.

Gjatë kohës që mjekët po i vizitonin syrin e kishin pyetur se çfarë i kishte ndodhur. Klajdi, me porosi të mikut që e kishte marrë në punë, nuk kishte treguar të vërtetën, por kishte thënë se ishte rrëzuar rastësisht. Për punën që kishte bërë atë pasdite, punëdhënësi i kishte dhënë 25 euro. 15 euro i kushtoi vizita dhe 15 euro të tjera i kushtoi ilaçi.

Gjatë natës nuk kishte vënë sy në gjumë për shkak të dhimbjeve të forta, por në shtatë të mëngjesit, me sy të fashuar, shkoi në universitet, sepse kishte provimin e tij të parë universitar, atë ditë do të jepte "Të drejtën Publike". Arriti të marrë rezultatin maksimal.

Ata largohen drejt Europës për të studiuar dhe shumë mbeten atje përgjithmonë. Rrallë shkruhet për ta, megjithëse janë me mijëra. Shumica e njerëzve dinë që "filani iku për studime jashtë", por çfarë ndodh më pas?

Pjesa më e madhe e të rinjve që largohen "për studime" ikin kryesisht drejt Italisë, Greqisë, Turqisë, Francës, Anglisë dhe pak kanë arritur deri në Shtetet e Bashkuara.

Kanë aspiruar për një të ardhme më të mirë, kanë dashur të thyejnë akujt e vështirësive, por këtë e kanë kërkuar jashtë vendit të tyre. Po ta kishin kërkuar këtë ndryshim këtu në Shqipëri, ndoshta Shqipëria nuk do ishte kjo që është sot...

Kam njohur në Itali, Artanin, i cili kishte ardhur të studionte për Shkenca Politike në qytetin e Gjenovës. Kishte qenë nxënës i shkëlqyer në Shqipëri. Kishte mbaruar shkollën e mesme në Tiranë, tek gjimnazi "Qemal Stafa". Gjatë asaj periudhe vetëm një nga prindërit e kishte të punësuar (si mësues) edhe pse që të dy ishin me arsim të lartë.

Familja e tij jetonte me qira në zonën e "Ali Demit" në Tiranë, në një shtëpi të thjeshtë me 15 mijë lekë në muaj. Në kohën, kur studionte në shkollë të mesme, Artani dhe familja e tij kalonin një situatë shumë të vështirë ekonomike. "Edhe për fletore nuk kisha guxim t'iu thosha prindërve, sepse e dija që i vija në vështirësi për lekë".

Edhe pse ishte një nxënës i shkëlqyer në gjimnaz, Artani nuk shihte asnjë mundësi në Shqipëri. Mezi kishte pritur të mbaronte gjimnazin dhe të linte gjithçka mbrapa me shpresën se ardhmja e tij do të ndryshonte jashtë vendit.
Artani nuk është një histori unike.

Autori i këtyre radhëve ka njohur shumë si Artani në Gjenova. Por Artani është një shembull për të thyer një nga paragjykimet që ekzistojnë rëndom: që të rinjtë që studiojnë jashtë vijnë prej familjesh në gjendje të mirë ose normale ekonomike.

Nuk është e vërtetë. Shumë prej tyre janë të rinj që vijnë nga familje intelektuale, por që lënë mbrapa varfërinë dhe herë-herë mjerimin për të marrë rrugën drejt Europës me shpresën se jeta e tyre dhe e familjes së tyre do të ndryshojë.

Nuk ka një statistikë të saktë zyrtare mbi numrin e të rinjve që çdo ditë, muaj dhe vit po largohen nga Shqipëria. Kjo është një hemorragji e madhe e intelektit shqiptar me pasoja të rënda të pallogaritshme. Është ikje e heshtur, e përditshme. Është ikja e madhe.

Historitë e tyre janë sa të dhimbshme aq edhe krenare. Punojnë duke thyer gurë, duke bërë beton, duke hapur kanale. E më pas janë paraqitur, si gjithmonë, në universitet për të ndjekur leksione.

Një tjetër student që quhet Arjan, i cili studion për Ekonomi në qytetin e Milanos në Itali, pak ditë më parë në telefonatën me nënën e tij, i kishte thënë: "Po ta dija kështu, nuk do të kisha ardhur...

Deri tani jam një mijë euro borxh".
Megjithatë, shumë prej tyre arrijnë suksese të shkëlqyera. Arrijnë të përfundojnë studimet universitare dhe pasuniversitare, por thuajse asnjëherë nuk flitet për këto në median e Tiranës. Për ta flitet, vetëm kur ndonjëri përfundon në devijancë kriminaliteti.
Ndaj shumë herë studentët shqiptarë ndjehen të braktisur nga shteti i tyre. Kontributi i shtetit shqiptarë në shkollimin e tyre është zero.

Ka edhe shumë prej këtyre studentëve, të cilët për shkak të kushteve ekonomike, nuk kanë mundur të japin asnjë provim. Kjo ka bërë që ata të kthehen në klandestinë. Në Itali në rast se shkon me vizë studimesh të llojit "D", për të rinovuar çdo vit dokumentet është kusht që të japësh, të paktën, dy provime në vit.

Në rast se nuk ke dhënë, të paktën, këto dy provime nuk mund ta rinovosh lejen e qëndrimit dhe për pasoj përfundon klandestin.

Kam njohur plot studentë, të cilët kanë përfunduar rrugëve si klandestinë, si zot më keq. Askush nuk do t'ia dijë për ta dhe për jetën e tyre.

Ata, për shkak të dështimit dhe situatës së thellë që përjetojnë kanë kaluar në depresion. Nuk pranojnë të flasin me prindërit dhe të afërmit. Nuk pranojnë të kthehen në Shqipëri si të dështuar. Gjendja e tyre psikologjike dhe ekonomike mund të jetë shumë e vështirë edhe sot që shkruajmë.

Altinin e takova disa ditë më parë bashkë me një mik të përbashkët tek "Kullat Binjake". Pasi u prezantuam shkuam në një bar aty afër për kafe. Tetë vite më parë, Altini kishte ardhur për të studiuar në qytetin e Gjenovës, por nuk kishte mundur t'i mbaronte studimet asnjëherë. Kishte dy vjet që ishte kthyer në Tiranë, ku po ndiqte vitin e dytë për veterinari në Kamzë.

Gjimnazin e kishte mbaruar në Cërrik. Nëna e diplomuar për Bio-Kimi punonte si mësuese në një gjimnaz në Tiranë; babai, për agronom dhe tani ishte pa punë. Kishte një motër dhe një vëlla që ishin më të mëdhenj se ai në moshë.

Më tregoi se në gjimnaz kishin qenë katër shokë, që kishin dëshiruar të studionin jashtë Shqipërisë. "E nisëm si lojë. U ulëm një ditë njeri nga ne nxori një hartë të Italisë dhe i thamë: Mbyll sytë dhe vendos një gisht mbi hartë".

Gishti "ra" mbi qytetin e Gjenovës.
"Shkuam në internet dhe pamë disa fotografi nga qyteti i Gjenovës, të cilat na pëlqyen shumë. Gjithashtu, sipas analizës që bëmë ne, ai ishte një qytet ideal. Ishte vend bregdetar, afër Francës, duhet të kishte edhe punë, krahas studimeve.

Qëllimi i punës ishte i përkohshëm, sa për të ndihmuar vetën për shpenzimet e jetës së përditshme, sepse qëllim parësor për ne ishin studimet, - tregon Altini.

A e kishin gjetur Italinë ashtu siç e kishte menduar? Altini rrëfen: "Sapo zbritëm në Bari, u zhgënjyem shumë.

Gjithçka na u duk kot dhe jo shumë e ndryshme me Shqipërinë, që kishim lënë mbrapa. Pas shumë orësh udhëtim me tren, më në fund, rreth orës dy të natës arritëm në qytetin e Gjenovës. Sapo zbritëm në stacion, u ndjemë keq. Gjithçka që po na rrethonte ishte e krejt e huaj për ne.

Nuk njihnin askënd dhe nuk dinim ku të shkonim. Atë natë, qëndruam në një hotel aty, pranë stacionit të trenit, në Gjenova, që quhej Principe. Të nesërmen shkuam në sekretarinë e universitetit për të marrë informacione të mëtejshme, sepse duhej të jepnim një provim pranimi për t'u regjistruar.

Pyetëm ato të sekretarisë së universitetit, për një vend ku të qëndronim, na sugjeruan një hotel të lirë për të rinj që quhej "Hostello della Gioventu". Vendosëm të transferoheshim atje.

Tek "Hostello" qëndruam rreth dy javë, sepse nuk po gjenim dot shtëpi me qira. Nuk lamë agjenci imobiliare pa kontrolluar, por sapo merrnin vesh se ishim studentë dhe shqiptarë, na thoshin se nuk kishin shtëpi për ne.

Pas shumë përpjekjesh, gjetëm, më në fund, një shtëpi në zonën antike të qytetit. Shtëpi i thënçin, sepse ishte e vjetër, e pa rikonstruktuar, nuk kishte sistem ngrohje. Ishte shumë e vogël dhe brenda jetonim tetë persona. Kur u nisëm për të ardhur në Itali, kishim marrë me vete vetëm dy mijë euro, të cilat na mbaruan shpejt. Prindërve nuk ju kërkuam më para.

E vetmja rrugë ishte të fillonim të punonim. Fillimisht kam punuar për rreth një vit si punëtor për një mjeshtër që ndërtonte mur guri. Punën e nisnim çdo ditë në tetë të mëngjesit. Puna ime ishte të bëja beton, të sillja gurët dhe t'i vendosja në skelë. Kjo ishte puna që kam bërë për një vit rresht. Paguhesha 50 euro në ditë, nuk isha i siguruar.

Pas një viti arrita të merrja 60 euro në ditë. Me këtë ritëm pune, ku vetëm një ditë në javë kisha pushim, vitet kaluam pa u ndjerë dhe ëndrra universitare u bë e largët dhe e harruar...Në 8 vjet nuk erdha asnjëherë në Shqipëri, sepse nuk kisha dokumente.. As para nuk kurseja dot, por as shkollën nuk mundesha ta vijoja.. Kisha hyrë në një gjendje të thellë dëshpërimi. Dhe dëshpërimi nuk u pëlqen atyre që të marrin në punë..

Një ditë të bukur u pushova.. Shumë shpejt nuk kisha më para. U ktheva në Shqipëri. Se si më dukej vetja. Pothuajse, kisha harruar të afërmit dhe shtëpinë. Të nesërmen pas mbërritjes dola në xhiro në Tiranë, ecja i hutuar, sepse nuk njihja askënd..

Fillova të kuptoja vitet e jetës time që më kishin ikur në Gjenova pa i kuptuar dhe në kushte mjeruese. Nuk po mësohesha me faktin, se flija në krevat komod, me çarçaf të larë.

Nuk po mësohesha me faktin, se tani nuk ndjehesha plotësisht i lirë dhe duhet t'iu jepja llogari prindërve për vendin ku do të dilja dhe kohën që do të qëndroja.

Por mami me babin përpiqeshin të më inkurajonin, si dhe të më ndihmonin për të kaluar këtë situatë të vështirë..."

Aktualisht Altini studion për Veterinari dhe punon për një call center italian, ku paguhet dy mijë lekë të vjetra ora.

Sot e vetmja nostalgji nga Gjenova është "një shëtitje rreth portit".
Altini ka një mesazh për të gjithë të rinjtë që ëndërrojnë të studiojnë në Itali: "Para se të niseni mendoheni mirë, sepse atje nuk do të gjeni parajsën që mund t'u kenë thënë të tjerët.

Mos, shkoni nëse nuk jeni të pasur ose nëse nuk keni vullnet të çeliktë për të realizuar atë që ëndërroni. Mund të mbeteni peng i një ëndrre që, ndoshta, nuk do të mundni kurrë ta realizoni..."

Intervistë me Nora Malaj, zv.ministre e Arsimit
Zv.ministre, a ka ndonjë statistikë të saktë për numrin e studentëve tanë që studiojnë jashtë? Nëse po, cila është kjo shifër dhe nëse jo, përse nuk ka një statistikë për ta?

Realisht Ministria e Arsimit dhe Shkencës e ka parë si prioritet problemin e studentëve që studiojnë jashtë vendit për arsye të thjeshtë, në kuadër të marrëveshjeve që ka bërë vendi ynë me vendet europiane për të dërguar të rinj për të kryer studimet e larta universitare.

Aplikimi i të rinjve shqiptarë për të studiuar jashtë është nxitur nga vetë shteti shqiptar për arsyen e thjeshtë që të rinj shqiptarë, për veç universiteteve shqiptare, të kenë mundësi të aplikojnë dhe të kenë të drejta studimi edhe në universitet e huaja (kryesisht europiane).

Në lidhje me numrin e studentëve, sigurisht, që ka një data base, i cili është organizohet nga APRIALI, i cili është instituti që merret me studimin dhe analizimin e kandidatëve për studentë.

Fillimisht studiohen dhe regjistrohet numri i të gjithë studentëve kandidatë, që aplikojmë për formularin A1, por më i rëndësishmi dhe më i sakti është numri i studentëve që aplikojnë për formularin A2, sepse një pjesë e mirë e A1 vazhdojnë studimet jashtë vendi dhe për rrjedhojë nuk vazhdojnë asnjë procedurë të më tejshme për të vazhduar studimet në vend.

Gjithashtu, mund të themi se të rëndësishme janë edhe marrëveshjet që janë bërë me ambasadat e huaja, si: italiane, ceke, amerikane, britanike, ruse apo institucione të tjera, të cilat akordojnë bursa studimi për studentët.

Të gjitha këto hapësira mundësojnë të krijohet një data base i saktë, të cilin e kemi, por që, sigurisht, është në përpunim e sipër. Megjithatë, Ministria e Arsimit dhe Shkencës ka pasur probleme në lidhje me statistikat, për shkak të futjes së modeleve dhe modaliteteve aktuale. Aktualisht duke punuar me INSTAT-in duke marrë modele e fundit për ta bërë sa më të saktë dhe të besueshëm data base-in.

Për këtë arsye bo bashkëpunojmë edhe me rrjetin telematik italian për të analizuar jo vetëm numrin e studenteve brenda Shqipërisë, por edhe jashtë saj, për të parë lëvizshmërinë e tyre, për të parë sa dhe si prej tyre gjenden në instancat përkatëse.

Statistikat gjenden në Drejtorinë e Statistikave, e cila merret me përpunimin e këtyre të dhënave, njëkohësisht këto të dhëna ju çohen ambasadave përkatëse dhe mbahen lidhje me Drejtorinë e Marrëdhënieve me Jashtë.

Një pjesë e tyre trajtohen në dy procese, në procesin e Fondit të Ekselencës nga qeveria shqiptare, si dhe projekti që realizohet mes PNUD-it dhe qeverisë shqiptare, që është projekti i "Brain Gain-it". Mbi bazën e statistikave të nxjerra nga këto dy procese, shikohet ecuria e studenteve, që kanë studiuar jashtë dhe janë kthyer në Shqipëri.

A ka qeveria shqiptare një projekt integrimi për ata që i kanë kryer studimet jashtë dhe duan të kthehen të punojnë në Shqipëri?
Natyrisht Fondi i Ekselencës, ose procesi i "Brain Gani-it" e kanë të përcaktuar që në fillimet e tyre kishin mision për të realizuar integrimin e të gjithë atyre që mbaronin studimet jashtë dhe dëshironin të ktheheshin për të punuar në Atdhe.

Kjo erdhi si domosdoshmëri, duke parë numrin e madh të rinjve që kishin lëvizur pas viteve 90-të për të studiuar kryesisht në vendet Europiane dhe se një pjesë e tyre kishte shfaqur dëshirën për t'u kthyer.

Qeveria, për thithjen e tyre, le të themi, se bëri një diskriminim pozitiv, duke ju dhënë më shumë përparësi atyre që kishin mbaruar jashtë. Për këtë arsye studentët, që kanë aplikuar për Fondin e Ekselencës, janë të detyruar që pasi mbarojnë studimet, të punojnë nga një deri në pesë vjet në Shqipëri për të dhënë kontributin e tyre të drejtpërdrejt.

Unë, kam pasur kënaqësinë që gjatë kësaj periudhe të drejtoj një komision të Fondit të Ekselencës, komisionin ku kanë përfituar studentët në fushën e shkencave ekzakte.

Sinqerisht jam ndjerë shumë e vlerësuar nga të gjitha punimet që kanë sjellë studentët shqiptarë. Buxheti për këta studentë ka qenë nga më të mëdhenjtë në këtë drejtim dhe nëse dikush mund të ketë ndonjë aludim, web-site është transparent.

Ajo që mendoj është, se ne po realizojmë një politikë pozitive. Fryma dhe bashkëpunimi i të gjithë komuniteteve ka synuar për ta bërë këtë proces sa më të mirë dhe suksesshëm. Vetëm në shkencë nuk ka hatër mbetje, por ka vetëm konkurrencë që realizohen mbi punën dhe produktin.

Produkti dhe puna janë të ndjeshëm, sepse shikohen në vlefshmërinë e tyre, në prioritetin dhe në realizimin e plotë të saj. Fondi i Ekselencës dhe Brain Gain-it janë dy programe që ju krijojnë mundësi atyre që duan të shkojnë me studime dhe të kthehen pasi i mbarojnë të bëhen pjesë konkrete e kontributit sipas profesioneve për të cilën duhet të kontribuojnë. Sigurisht kjo është edhe një marrëveshje edhe me institucionet përkatëse, baza ligjore dhe dokumentare është krejtësisht e plotë.

Natyrisht ka edhe vështirësi, sepse nuk ka realizime të përsosura. Megjithatë, nga këto programe ka pasur prurjet me produkte mjaft të rëndësishme, mjafton të përmendin faktin se një shifër prej 30-40% profesorësh të rinj janë thithur përmes këtyre mekanizmave dhe janë bërë pjesë e fushës akademike të fushave përkatëse.

Njëkohësisht edhe në fronte të ndryshme që lidhen me sistemin bankar, me menaxhimin e ndërmarrjeve të mëdha apo në menaxhimin e strategjive të politikave të vendit. Mendoj se politika e kthimit është një politikë konkrete që ka shifra konkrete, sepse edhe produkti është konkret.

A keni të punësuar në Ministri persona që kanë mbaruar në vitet e fundit studimet jashtë? Nëse po, sa është numri i tyre?

Po! Në ministri kemi studentë që kanë mbaruar gjatë viteve të fundit studimet jashtë vendit dhe gjithsej numri i tyre është 13-të. Në përqindje i bie rreth 10-12 % për sa i përket numrit të punësuarve në ministri.

Vetë Ministri është i predisponuar për ta rritur edhe më shumë këtë numër, sa ndonjëherë mund të dukej se ky proces është bërë tek ai si një lloj forme tendence.

Ajo që mund të veçoj për sa i përket angazhimit të tyre në administratë, mund të themi se ata sjellin konceptin e korrektësisë dhe kanë një shpirt pune në grup, që është shumë e rëndësishme për punën në Shqipëri dhe janë të gjithë të guximshëm dhe nuk bëjnë rolin e servilit, që për punën në administratë është shumë e dëmshme.

Këto janë disa elementë, që i duhen administratës shtetërore dhe i japin një revolucion për i përket qasjes dhe vëzhgimit të problemeve.

Administrata e brezit të vjetër, të rinjtë e ardhur duhet t'i shikoj si rivalë për karrierën, apo si diçka më shumë dhe pozitive për të çuar përpara procesin e reformave?

Varet se si i menaxhon titullari këto burime njerëzore për t'i integruar në të gjithë kapitalet njerëzore dhe sociale. Unë, do ta shikoja në dy këndvështrime pyetjen tuaj që është mjaft interesante dhe që në fakt kap edhe disa tendenca të sotme.

E para, në aspektin psiko-social brezat ndërmjet tyre kanë konflikte të shfaqura ose konflikte të heshtura dhe kjo nuk lidhet vetëm me formimin, por lidhet më së shumti me moshën.

Ndonëse mosha nuk është sëmundje, por një pasaportë që duhet ta kalojmë të gjithë, se nëse një i ri ka në dorë të tashmen dhe të ardhmen, një më i moshuar ka vetëm të tashmen dhe duan të japin maksimumin, por nuk duhet të gabojnë për të nxjerrë raporte të gabuara.

Ajo që vihet re, është fakti se ekziston një bashkëpunim i ndërsjellë mes të dyja palëve, pala që ka eksperiencë dëshiron në emër të saj të jetë lider grupi, ndërsa pala që ka profesionalizëm, por nuk ka eksperiencë e ka shumë të thjeshtë t'ia vjedhin eksperiencën atij që e ka për t'u bërë lider grupi.

E rëndësishme është që të ketë bashkëpunim dhe dashamirësi dhe kjo nuk varet me moshë, sepse në administratë ka një ligj për hierarkinë që bëhet në bazë të rezultatit që çdo kush jep në punën dhe pozicionin që ka, por varet më së shumti nga dëshira për të bërë së bashku sukses dhe duke marrë më të mirën njëra palë nga pala tjetër.

Sa diploma janë njësuar brenda këtij viti? Si po shkon ky proces? Nuk mendoni se ky proces është pak i ngadaltë dhe burokratik?

Për këtë vit kemi njësuar 2000-3000 diploma. Procesin e njësimit e gjetëm në një moment ngërçi dhe kur erdhëm krijuam tre grupe paralele pune për të bërë njehsim paralel, por mos të harrojmë edhe pse në realitetin shqiptar, realiteti perëndimor na shfaq po të njëjtat elementë korruptimi, siç është edhe realiteti shqiptar, dhe ndodh që shpesh herë individë, që janë të papërgjegjshëm mund të paraqesin diploma, të cilat realisht nuk janë të vlefshme për standardin e vendosur.

Megjithatë, këtu nuk kemi të bëjmë me elementë burokratikë, por me vlefshmëri dhe njehsim të një dokumenti shumë të rëndësishëm, siç është diploma universitare, ose pasuniversitare. Megjithatë, procesi i njësimit të diplomave nuk varet vetëm nga ne, por edhe nga universitet e huaja, të cilat kanë edhe burokracitë e tyre.

Tashmë edhe në procesin e njësimit të diplomave do të ketë ndryshme të reja pozitive. Sidomos tani që u bë edhe liberalizimi i vizave me zonën Schengen.

Do të ishte shumë e rëndësishme që Shqipëria të merrte statusin e kandidatit për anëtarësim në Bashkimin Europian, sepse kjo do të na lehtësonte shumë edhe me procesin e njësimit të diplomave.

Nëse ne do ishim pjesë e Bashkimit Europian nuk do të kishim nevojë të bënim njësimin e diplomave, por diplomat tona do të ishin të konvaliduar në të gjithë zonën e BE-së.

Mendoj se ky sektor ka ecur shumë mirë, me një punë të jashtëzakonshme dhe voluminoze. Të mos harrojmë se jo çdo gjë varet nga ne.

Ky proces varet edhe nga koha që universitet na përgjigjen, se numri i studentëve dhe universiteteve është shumë i madh. Prandaj, kërkon kohën e duhur në dispozicion, që ky proces të jetë sa më i saktë dhe që të mos diskriminojnë askënd pa dashje.

Me sa jemi në dijeni ekziston një ligj, sipas të cilit nga momenti që personi merr shkresën nga Ministria e Arsimit, se diploma e tij është në proces njësimi, ai mund të punojë nga kjo datë deri pas gjashtë muajsh, që është edhe afati i fundit i kryerjes së procesit.

A është e vërtetë dhe a mund të na e pohoni zyrtarisht një gjë të tillë?

Po është e vërtetë! Mua më vjen keq se pse administrata i krijon këto probleme me studentët që kanë aplikuar për njësim, por që njësimi është në proces dhe ky proces nuk ka bërë më shumë se gjashtë muaj kohë.

Mua më vijnë mesazhe të çuditshme, nga të njohur dhe të panjohur, të cilët hyjnë mik për të bërë sa më shpejt njohjen e diplomave. Ndërkohë që çdo diplomë ka kohën e vetë, sepse është rreshtuar në një numër të caktuar rendor dhe askush, qoftë edhe me miqësi, nuk mund ta kaloj këtë radhë.

Nga momenti që këtu vjen individi dhe pajiset me një shkresë, ku thuhet se diploma e tij është në proces njohje, ka për detyrë që ta mbaj deri në gjashtë muaj.

Sa të mbaroi procesi, ta quaj të mirëqenë dhe të mos e penalizojë, sepse diploma është e njohur, por varet vlera dhe shkalla e vlefshmërisë së saj.

Kjo është për të gjithë ata, të cilët, pa dashur na nxjerrin probleme dhe krijojnë situata, të cilat hera-herës na venë në siklet për këto gjera si institucion.

Cili është roli i shtetit shqiptar tek studentët që studiojnë jashtë? Duke u nisur edhe nga eksperienca ime personale, mund të themi se për 90% të tyre roli i shtetit shqiptar ka qenë zero.

A mund të ketë në të ardhmen shteti një rol më të madh?

Për shtetin shqiptar duket sikur 12 mijë të rinj që ka zgjedhur të studiojnë jashtë janë inekzistent.

A ka ndonjë projekt konkret shteti shqiptar që t'iu qëndroj pranë këtyre studentëve dhe nëse po, si?

Unë, nuk e pranoj së nuk janë të ndihmuar individët që kanë mbaruar një shkollë të mesme, që kanë fituar të drejtën e studimit jashtë.

Para se të paraqiten në universitetin që kanë fituar, duhet të paraqiten para ambasadave dhe zyrave konsullore shqiptare në vendet ku do të studiojnë, që t'ua bëjnë me dije se edhe ata janë pjesë e një procesi. Ndërkohë që ambasadat dhe konsullatat e kanë data base-in e tyre.

Të gjitha konsullatat janë të detyruara t'u japin mbështetje studentëve shqiptarët, të cilët kanë shkuar për të ndjekur studimet. Studimet mund të jenë të formave nga më të ndryshme, që nga bursat që mund të marrin nga shteti deri tek studimet personale.

Shteti ka bërë një marrëveshje që ju lehtëson marrjen e vizave, sepse problemi kryesor për të shkuar dhe studiuar jashtë ishte marrja e vizës. Gjithashtu, ju jep mundësi që këto studentë të trajtohen si të gjithë studentët e tjerë.

Me të kësaj interviste ju bëjë thirrje të gjithë studentëve shqiptarë të shkojnë nëpër zyrat konsullore shqiptare e të çojnë emrat e tyre, për të kërkuar pastaj ndihmë për arsye nga më të ndryshme, që mund të lidhen me policinë e vendit ku studiojnë, largqoftë me rastet e ndonjë aksidenti, me problemet shëndetësore, për këtë arsye duhet të jenë pjesë e data base dhe e konsullatave, sepse konsullatat e kanë për detyrë që njëherë në gjashtë muaj të bëjnë takim me studentët për të parë ecurinë e tyre dhe problematikat e tyre dhe vijueshmërinë e tyre në fushën e studimit.

Ministria Arsimit dhe Shkencës ndjek linjën e procesit të studimeve. Pra, konfirmon vlerën e studimit që t'i ke bërë, njohjen e programeve që t'i ke bërë dhe bën ekuivalentimin e vlerës së diplomës. Deri këtu shkon detyrimi i kësaj ministrie.

[Bamba]

E bukur pjesa e pare e artikullit, dhe do te thoja shume reale situatet e pershkruara.

[mia@]

Ah ok, e kisha nenkuptuar per shkollen pasi flitej per nivelin e shkollave shqiptare. Gjithsesi, edhe per punesim... u bera disa vite ne itali e nuk kam degjuar asnje here qe te flitet per miq ose per lek per te hyre ne pune ... Ndoshta edhe ndodh, nuk e ve doren ne zjarr por me duket shume cudi!

Kam pershtypjen qe miqte do ekzistojne ne cdo kohe dhene cdo vend. Dihet qe ne Shqiperi eshte me e ekzagjeruar puna e mikut per shkak te papunesise se madhe, dhe vendeve te pakta te punesimit.
Te fillosh pune ne arsim ketu, ne USA si mesuese eshte shume e veshtire. Ke mesuese me vite te tera qe punojne part- time dhe nuk kane arrit te gjejne pune full-time. Duhet miku thone qe te cash ne arsim. Kur e thone dhe vet amerikanet duhet te jete e vertete. Edhe ketu Shqiptaret futin njera-tjeren ne arsim. Ketu shikohen shume referencat, dhe kane perparesi aplikuesit qe kane ne reference ndonje qe eshte i/e punesuar ne shkollen qe po aplikon. Neper aplikime te kerkohet nese ke ndonje te njohur te punesuar ne institucionin qe po aplikon. E ka nje arsye kjo besoj, pavaresisht se ata pohojne qe nuk behet per kete qellim.

[Qyfyre]

Kam pershtypjen qe miqte do ekzistojne ne cdo kohe dhene cdo vend. Dihet qe ne Shqiperi eshte me e ekzagjeruar puna e mikut per shkak te papunesise se madhe, dhe vendeve te pakta te punesimit.
Te fillosh pune ne arsim ketu, ne USA si mesuese eshte shume e veshtire. Ke mesuese me vite te tera qe punojne part- time dhe nuk kane arrit te gjejne pune full-time. Duhet miku thone qe te cash ne arsim. Kur e thone dhe vet amerikanet duhet te jete e vertete. Edhe ketu Shqiptaret futin njera-tjeren ne arsim. Ketu shikohen shume referencat, dhe kane perparesi aplikuesit qe kane ne reference ndonje qe eshte i/e punesuar ne shkollen qe po aplikon. Neper aplikime te kerkohet nese ke ndonje te njohur te punesuar ne institucionin qe po aplikon. E ka nje arsye kjo besoj, pavaresisht se ata pohojne qe nuk behet per kete qellim.

Ka plot shqiptare ne arsim ne New York. Pa mik fare. Ka dhe qe kane bere shkollen ne Amerike, dhe te tjere qe kane qene mesues ne Shqiperi dhe kane bere vetem disa klasa ketu.

Refrenca nuk do te thote qe ke mik. Thjesht behesh me i besueshem ti me nje reference, sesa une qe i them qe kam punuar 20 vjet ne Shqiperi, qe ai se di ku bie.

[Edvin83]

Ka plot shqiptare ne arsim ne New York. Pa mik fare. Ka dhe qe kane bere shkollen ne Amerike, dhe te tjere qe kane qene mesues ne Shqiperi dhe kane bere vetem disa klasa ketu.

Refrenca nuk do te thote qe ke mik. Thjesht behesh me i besueshem ti me nje reference, sesa une qe i them qe kam punuar 20 vjet ne Shqiperi, qe ai se di ku bie.

Disa ikin nga Shqiperia nga pamundesia per t'u perballur me jeten agresive aty, disa te tjere ikin fare nga kjo bote, si ai djali qe kishte varur veten ne nje qender interneti...