Qendra e kontrollit
Ka nje ndryshim te madh ndermjet njerezve te kultures perendimore dhe myslimane : qendra e tyre e kontrollit . Qendra e kontrollit eshte nje shprehje e psikologjise qe pershkruan nese njerezit kane pershtypjen se jeta e tyre eshte kryesisht nen influencen e faktoreve te jashtem apo te brendshem .
Nga kendveshtrimi psikologjik , eshte e qarte qe Perendimi ka ndjesine se jeta e tyre eshte kryesisht nen influencen e forcave te brendshme : ne vete . Kjo perkthehet ne kendveshtrimin tone , menyra jone se si i perballojme emocionet , menyrat se si mendojme ne , lidhjet tona me te afermit , motivimet tona , ekzagjerimet tone dhe menyra jone e komunikimit . Jane faktoret e brendshem qe udheheqin jeten tone dhe percaktojne nese ne ndihemi mire dhe nese kemi besim ne vete apo jo .
Te gjitha bibliotekat ne Perendim kane shume metra rafte plot me libra mbi menyrat per te ndihmuar veten tone . Te gjitha kioskat afishojne me dhjetra revista per meshkuj e femra qe na thone se si te ndertojme nje jete me te lumtur dhe me te realizuar . Regjistrat tane telefonike kane kolona te tera me adresa psikologesh , trajnuesish dhe terapistesh .
E gjithe synon qe te na ndihmoje qe te ndertojme jeten qe ne duam . Disa do te thone qe e gjithe kjo eshte e tepert dhe qe do te ishte me mire te thjeshtezonim gjerat qe jane te dobishme per veten dhe per te tjeret , ketu dhe tani ; por e tille eshte kultura jone .
E gjitha kjo nuk ekziston ne kulturen myslimane dhe ne vendet myslimane . Pak psikiatri dhe psikologji qe mesohet eshte ne nje numer teper te vogel te universiteve te botes myslimane dhe , importohet nga Perendimi . Mesimi i ketyre subjekteve eshte i perhapur ne pjesen me te madhe nga profesore qe jane formuar ne universitete perendimore dhe e gjithe kjo nuk ka asnje rrenje ne kulturen myslimane .
[Myslimanet] Kane rregulla te jashtme strikte , tradita dhe ligje qe percaktojne sjelljen njerezore . Ata kane nje zot qe vendos per rrjedhen e jetes se tyre .
« Inch’Allah » vjen menjehere pas ēdo deklarate mbi planet e se ardhmes : nese zoti do .
Ata kane fetare te pushtetshem qe fiksojne ēdo te premte orientimin e komunitetit te tyre . Keta fetare thone se ēfare duhet menduar ne politike , si duhen rritur femijet e tu dhe menyra si dhe pse te integrohesh ose jo , ne shoqerite perendimore .
Qendra e kontrollit eshte nje element esencial i menyres se si ne i kuptojme problemet dhe zgjidhjen e tyre . Kur ne rritemi ne nje kulture ku mesojme se << une jam zoti i fatit tim : jam kapiteni i shpirtit tim >> , siē shkruante William Ernest Henley ne poemen e tij Invictus me 1875 , shikojme brenda vetes ne raste problemesh dhe pyesim veten : << ku bera nje gabim ? >> dhe << ēfare mund te bej qe te ndryshoj situaten ? >>
Njerezve qe u jane mesuar gjithe jetes se rregullat e jashtme dhe traditat jane me te rendesishme se sa liria individuale dhe vetedija , pyesin : << Kush ma beri kete ? >> dhe << Kush mund te beje ndonje gje per mua ? >>
Qendra e kontrollit pra eshte nje element teper i rendesishem i menyres qe njeriu kupton lirine dhe pergjegjesine .
Megjithese shoqerite tona te kultures se krishtere japin ne disa raste shume rendesi ndjesise se fajesise , ato forcojne tek njerezit nocionin se ata jane te afte te marrin persiper jeten e tyre dhe ta ndryshojne .
Ne shoqerite e ndertuara mbi influencen e Islamit dhe te Kuranit , ka padyshim me pak ndenja faji dhe njerezit pra jane me te lire te kerkojne qe ambjenti , rrethina e njerezve te tjere , t’i pershtatet deshirave dhe pelqimeve te tyre . Mund te behet fjale per shembull per detyrimin qe te mbash veshje islamike gje qe mund te sjelli qe te kerkohet me shume akoma islamizim ne shoqerite tona perendimore , por eshte edhe nje burim i fuqishem i pozicioneve prej viktime , gje qe sjell kerkesa pa fund tek shoqeria qe i rrethon .
Ne menyre shume konkrete , kjo tendence kulturore tregohet ne terapite , ne nje forme te mungeses se pendimeve . Pergjigjia klasike e myslimaneve te dhunshem ishte gjithmone : << … ishte faji i tij qe e qellova . Ai me provokoi >>. Keto shfajesime tregojne se njerezit i jetojne reagimet e tyre si te ardhura nga faktore te jashtem dhe jo nga emocionet e tyre , nga motivimet e tyre dhe nga vullneti i tyre i lire .
Kur marrim nje ofendim , mund t’i moderojme ndjenjat tona duke bere nje kontroll te koshiences , por kjo menyre e te menduarit nuk eshte e shpeshte tek myslimanet aq sa tek Perendimoret .
Mjafton nje njeri per te gjakosur fytyren e nje njeriu tjeter : mjafton ai qe qellon .
Mjafton gjithashtu per nje njeri per tu ndjere i ofenduar .
Te qellohesh dhe te ofendohesh jane dy fakte shoqerore krejtesisht te ndryshme .
E dyta varet vetem prej vetes , ndersa e para varet vetem prej kushteve te jashtme .
Fatkeqesisht , kjo diference nuk merret ne konsiderate ne kulturen myslimane dhe mesa duket as nga njerezit qe aprovojne fjalimet qe ushqejne urrejtjen , racizmin dhe shpifjen .
Diferenca e mentalitetit eshte e vertetuar qartesisht nga nje proverb i vjeter indian:
Mund te shetisim kudo butesisht duke veshur nje pale kepuce , ose duke kerkuar qe e gjithe Bota te vishet me lekure te bute .
Eshte nje ēeshtje e qendres se kontrollit .
Krijoni Kontakt