Dështimi i gjuhës standarde shqipe te gegët!

[derjansi]

A ma shpjegon dhe një herë këtë pjesën e hipokrizisë, se nuk arrita ta kuptoj.



Kush janë të gjithë? Këtë ndoshta e di ti, pasi pjesa tjetër e ne të gjithëve, e di ndryshe, që dialekti Gjirokastrit, futet tek dialektet e Toskërishtes Jugore, pra tek dialektet Çame dhe Arvanite, që është 2 herë më e ndryshme nga gjuha standarte sesa dialekti Matjan & Dibran.
Kjo më vërteton se sa shumë njohuri paske nga gjuha ti, dhe nga dialektet e saj.
Të njohësh dialektin tënd, dhe gjuhën standarte nuk të jep të drejtë të gjykosh pa njohur dhe dialektet e tjera.



Edhe për këtë përsëri gabohesh kur i perifrazon "të gjithë" jo të gjithë ishin Toskë, mos harro se numri 2 i sistemit ishte Shkodran, të mos përmëndim zonjën e parë të vëndit apo "merimangën e zezë" që ishte Dibrane, që do të thotë se të 3 djemt e tij ishin po aq Dibranë sa ishin dhe Gjirokastrit.



Me këtë kohën e Zogut që na i përmënd në ç'do 2 postime, na mallëngjeve. Në kohën e Zogut shkruhej sipas dëshirës, pasi nuk kishte standart, (për këtë arsye u bë standartizimi i gjuhës) Por ta kam thënë dhe në një postim tjetër në lidhje me këtë temë, që si në kohën e Zogut, ashtu dhe në kohën e para Zogut, shkresat nuk shkruheshin Gegërisht, por sipas formimit të gjithsecilit, në qeverrinë e Ismail Qemalit shkruheshin sipas të folurës së gjithsecilit nga antarët e kabinetit apo nga formimi i personave që punonin në administratë, po ashtu dhe letërkëmbimet e rilindasve shkruheshin sipas dialektit të gjithsecilit, etj etj etj.



Me këtë pjesën këtu një herë i ke bërë një mbyllje të paparë fare këtij postimi!
Pa hë një herë, na i bëj llogaritë, se qënke docent në këto shkencat ekzakte, matematikën e qake fare një herë.
Për sa i përket konvertimit, kështu shkon ajo punë. Kur Toskët mbajtën fenë dhe traditat e stërgjyshërve Ilirë, Gegët u konvertuan në Turq, (përjashtoj Shkodrën me Malsi, ju heq qeleshen asaj zone)Shumë rrjedhje po keni dhe ju, mos u krekos shumë ti! Ai shtimi kaq i lartë që përmënd ti, nuk na rezulton ashtu ne, se ju po keni jashtzakonisht shumë vështirësi për të gjetur nuse, pasi vajzat po i martoni në Serbi.
Një pjesë tjetër na i kanë bërë mbiemrat "Viç"
Një tjetër pjesë, po ashtu po vetdeklarohen "Serb" për një copë pasaportë. Më në juglindje, jo për faj të tyre, por spo i lë Maqedoni të marrin frymë...........

Nji kshtu or lum djali.
Ma par se me pa qimen ke syni i tjetrit, mir do bajshe me hek traun ka syni yt!

ne toskeri ska musliman hic?

cja ke fut kot o daj
fen e traditat e stergjusherve ilire thot? po ca feje kishin iliret o flor mos ishin jonullatovks?

permen 100 vjaza te martume ne serbi qe cuditrisht jan nga ajo zon qe ti i heq kapelen per "rujtjen e fes ilire"

e harro 300000 tosk te deklaru grek me mish e me shpirt per i cop pension 150000 leksh.

[majla]

Ajo qe duhet te shmangim eshte qe te mos hapim debate gege kunder toskeve, pasi kjo nuk i sqaron gjerat,por vetem sa na largon nga tema dhe acaron gjerat.
Kemi te bejme me dy dialekte mjaft te pasura por dhe pak te ndryshme nga njeri tjetri. Do te ishte nje pune mjaft e veshtire dhe ndoshta e pamundur qe te gjendej nje ekuiliber midis te dyjave.(nga ana gramatikore)
Nga ana tjeter te mos harrojme se gjuha eshte nje element i gjalle, e cila ndryshon vazhdimisht.Ky ndryshim vjen ne menyre krejt te natyrshme dhe ashtu sic vjen ashtu dhe pranohet.
Ne kohen qe isha ne Spanje dhe po merresha me spanjishten pashe se ne spanjisht ka dy forma te ndyshme te te pakryeres ne menyren lidhore
que Trabajara --- que trabajase.
Kur pyeta perse ishin dy forma, me thane qe njera eshte forme e vjeter dhe tjetra e re, por te dyja ishin te rregullta gramatikisht. Folesi zgjedh formen qe do.
Keshtu pra te leme qe gjerat te marrin rrugen e tyre natyrshem dhe pranueshem dhe jo t'i kerkojme keshtu me shpate ne dore, pasi ndoshta ne vend qe te rregullojme pune e menderosim fare.
Ajo qe dua te shtoj ne fund eshte, qe shqiptaret kudo qe jane kane vetem nje gjuhe.Ajo eshte gjuha jone e bukur shqipe per te cilen kane luftuar rilindasit dhe gjithe patriotet shqiptare.

[eaglexxx]

Citim:

Postuar më parë nga ZANOR
Ti nuk flet me kokë, po me brryl e me bark. Askush nuk thot - ta dënojmë Toskninë, po dhunën ndaj gegnistes e të bashkësisë masive gege - duhet dënuar dhuna, që i bahet gegës edhe sot dikush çjerret gjoja po mbroj ''gjuhë të njësuar'' gjoja kombtare, kur kjo osht krejt toskërishte, gjuhë njëdialektore - dhunë mbi Shqipen e vërtetë! Dhe as mos të krekoset dikush se mbronë DHUNË se dihet kush ish inisiatori i gjoja gjuhës së njësuarrrr, e kush ish e osht viktima! Po asnjë dhunë nuk shkon tepër gjatë e kputet, e sa ma shpejt ta kuptojm. - aq ma mirë do të jetë për vet ata që gjoja po mbrojnë kët ''gjuhë të njësuarrrr''. po kush osht ai që sot don të futi dro në lirinë e shprehjes së SHQIPES SË VËRTETË? Kush osht ai?

Merr nji libër të shkruar shqip para vitit 1972 në Kosovë dhe e sheh SHQIPEN e ndjenë (vetëm me pak ndryshime nga gjuha e folur e popullit)... merr psh romain ''Rrushi ka nisë me u pjekë'' apo tjetër me tregime...apo poezitë e botuara në Kosovë para vitit 1972 dhe e sheh sot dhunën e hapur edhe të disa maskarenjve që furdullisen gjoja po mbrojmë gjuhë të njësuar - se cili element dominon mbi kët gjuhë të njësuar - gegnisht apo krejt tosknisht! Kush osht ai që don të na mashtroj edhe ma shumë sot?

Gjuha unike shqipe formohet vet nga populli!

Po ti kush na qenke keshtu ; perfaqesuesi i gjithe popullit te Kosoves ???
Me kete lloj te shkruare qe perdor ti “Zanor”, vetem je duke i bere dem si dialektit Geg ashtu edhe atij Tosk ,ashtu edhe Gjuhes Letrare.
Nuk e kuptoj se cfare ndjen kur ti tallesh dhe ironizon gjuhen tende te njesuar.Vetem dashamir i gjuhes shqipe ti nuk mund te quhesh. Ti nuk e ke idene se sa krenare do te ndiheshin ata atdhetare e pendarte te shek. XIX e te shek XX(qe nuk jane gjalle)nga Konispoli e deri ne Vermosh, per kete arritje te gjuhes se njesuar; ku cdo shqipetar i cdo krahine do te krenohej pas 1972 per nje gjuhe te vetme per te gjithe shqipetaret anembane . Kosova e vitit 1968, jo vetem qe e mirepriti projektin e rregullave te drejtshkrimit te gjuhes shqipe te 1967s ne Tirane, por e respektoi ate projekt tejmase,saqe e futi ne perdorim para Kongresit te 1972, prandaj pati sukses edhe Konsulta e Prishtines e 1968s.
Ky nuk ishte thjesht nje veprim patriotik nga ana e Kosoves ,sepse zhvillimet dhe punimet per njesimin e nje gjuhe letrare per te gjithe shqiptaret kane filluar qe para shekullit te XIX dhe ka qene e ditur qe atehere, se Toskerishtja ishte paksa me e standartizuar se Gegerishtja, sepse qe atehere te gjitha dialektet pothuajse kane pasur nje fare standarti brenda vetes se tyre ,d.m.th brenda nen-dialekteve.
Sot nuk te ndalon njeri se cfare dialekti ke deshire te flasesh apo te shkruash(cdo dialekt ka bukurine e vet)
Pse cfare deshe ti apo disa te tjere qe sot te kishim “shqiptarce, kosovarce, camerishte, shqipce maqedonishte,shqipce malazesce”? Jo jo sot ka nje gjuhe te njesuar per te gjithe shqiptaret kudo qejane dhe ka pasuri dialketore aq shume sa qe ne vetem duhet ta pasurojme sa me shume kete mbi-pasuri qe kemi d.m.th gjuhen tone letrare. Duhet ta pasurojme sa me shume me elemente Gege ,e me elmente Toske dhe pse jo ,me elemente Arbereshe.

Nuk eshte njeri kunder dialekteve tona te bukura ato kane qene dhe jane pasuria e gjuhes tone

[Rina_87]

Pasurim do të thotë që gjuha letrare të shkruhet ashtu siç e shkruan Rina 87 ose siç i teket çdo analfabeti tjetër.

Analfabet/e ~ mb. qe nuk di me shkrue e me lexue.

(marr nga Fjalori i giuhes se sotme shqipe. fq. 30, botue ne shtypshkronjen RILINDJA, Prishtine, ne vjetin 1981 me autor z. Androkli Kostallarin etj.)

P.S. Pershtatja ne gegnisht prej meje, se ne ate fjalor asht vetem tosknishtja e lejueme, me nje total prej 40.000 fjalesh

[Preng Sherri]

Kjo temë kishte marrë nismë nga një " anonimus"( rifat Buzhala) që i drejtohet kalorësit të fundit të Rilindjes sonë Kombëtare profesor Rexhep Qosjës sikur, ai duhet të " pranojë" që tek gegët paska dështuar Gjuha standarde!
Sa absurditet i madh!
Mbrojtja e gjuhës në radhë të parë duhet të jetë detyrë e Institucioneve shtetërore. Vetë sinonim i i gjuhës letrare, të njësuar është cilësimi i saj si standard apo zyrtare. me këtë kuptojmë se ao, në radhë të parë, është gjuha e shkollës e letersisë shkencore dhe e dokumentacionit zyrtar, qoftë shtetërorë qoftë partior apo privat, e gazetave dhe e krejt shtypit të shkruar, pastaj edhe e mediave të folura dhe e ligjeratave me karakter zyrtar.
PRa, këtu s'ka ndryshime si tek " gegët apo edhe toskët" megjithëse personalisht nuk më pëlqen termi " gegë e toskë".
Tashti t'i kthehemi pak të kaluarës:
" Shqiptarët që jetonin nën okupimin Jugosllavë ( Kosovë, maqedoni, Mal të Zi dhe Preshevë e Bujanoc) pas Luftës së dytë Botërore iu nënshtruan një terrori të paparë të pushtetit Tito- Rankoviq; për të humbur identitet, gjuhë traditë dhe kulturë.
mbiemrat e shqiptarëve s'pari u bënë me nga një " viç" mbrapa por kjo nuk u mjaftojë. Meqenëse nëpër shkollat fillore ishte ndaluar mësimi i Historis shqiptare dhe i shkrimtarëve shqiptarë sikurse në ato pak shkolla të mesme ( shkollim superior nuk kishte gjerë në formim të Universitetit) megithatë diq nuk po ecte në planet e shovenistëve Jugosllavë!
Problemi ishte gjuha!
Pra duhej të bëhej një ndryshim në të folmën e shqiptarëve nën Jugosllavi që duhet të ketë dallim rrënjësor me të folmen e shqiptarëve në Shqipëri! Për këtë arsye Pushteti Jugoslav filloj shqiptarët që jetonin nën okupimin Jugosllav t'i quaj " shiftari" dhe shqiptarët e Shqiperisë " allbanci" dhe me këtë gjë dëshironin të thonin që s'kemi të bëjmë me një kombë por me dy kombe të ndryshme ngaqë edhe gjuha dhe e folmja e tyre dallon!
Për këtë arsye në vitin 1964 Lidhja Komunsite merr iniciativën për të mbajtur një Konsultë me Linguistët në Kosovë, në krye të së cilës e vejnë një vazal të Beogradit e që ishte në pozitë më të lartë të udhëheqjes në Kosovë Kolë Shirokën!
Pra, vëhet një Njeri që se fiste shqipen mirë në Krye të Linguistëve që do të diskutonin se cila duhet të jetë gjuha dhe e folmja zyrtare e shqiptarëve të kosovës!
Pergaditej sikurse tek emertimet që shqiptarëve iu kishin shtuar " viçin" edhe gjuhës shqipe ti viheshin " viça" të tjerë.

Por, megjithatë, shqiptarët e Kosovës, me kothere buke shkolluan disa djemë e pak vajza, të cilët me sakrificë të madhe formuan Institutin Albanologjik apo më mirë me thënë katedrën e Gjuhës Shqipe që ekzitonte në beograd ta transferonin në Prishtinë.
Këta djem e bija, duke parë rrezikun që po u vinte nga Komisioni Linguistëve të zgjedur nga vet Komiteti, vendosën që në vitin 1968 në prishtinë të organizojnë Konsultën Gjuhësore e cila u mbajt në PRILl të vitit 1968-t.
Ky tubim i rëndësishëm, duke njohur e mbështetur " Rregullat e drejtshkrimit të gjuhës shqipe", që ishin botuar në Tiranë si projekt më 1967-t mori vendimin HISTORIK që të njohë si GJuhë letrare të shqiptarëve në ish- Jugosllavi GJUHËN LETRARE TË REPUBLIKËS SË SHQIPERISË!

Për këtë gjë FALEMINDERIT Profesor: Rexhep Qosja, Hasan Mekuli, Ramiz Kelmendi, Gazmend Zajmi, Dervish Rozhaja, Ali Hadri, Idriz Ajeti dhe shumë të tjerë që u dakorduan me këtë gjë!
Mendimet dhe diskutimet e Konsultës së prishtinës u udhëhoqën nga parimi; " Një komb - një gjuhë letrare".

[-BATO-]

Analfabet/e ~ mb. që nuk di të shkruajë dhe të lexojë.

Po, por nënkupton gjuhën që mësohet në shkollë.

Pershtatja ne gegnisht prej meje, se ne ate fjalor asht vetem tosknishtja e lejueme, me nje total prej 40.000 fjalesh

Ajo gjuhë nuk është toskërishte, por të duket ty ashtu ngaqë nuk di gjuhën që ke mësuar në shkollë.

Ajo quhet gjuhë letrare dhe mësohet në shkollë.

[Gjinokastra]

Kuku , ka hi shkija der nder tshpajs ! E gega osht tue nigjue srbin me dal kundra toskas . Osht trullos robi prej fjols t'huj , e po e bon tveten . Qka pi thot vllau sjon duke ja von veshn , po i pelqen me nigju sllaven ! Se me u hongr per i fije peni , osht me ken trullan , ejo ilir ! Ani , kom me jua jap ni fjol , "vllaznim" . Krejt duet me menu kte fjol nfill , masanej me qit fjolen prej servisi , se smunet me e qujt goj at *** qi bon punen e armikve ! Kurrkush si ka thon gegas me fol ntoskçe , po osht pa ma e arsyshme me pirdor toskçen , per me ken ma e kuptshme prej vllaznëve Arbnor , se ato nuk po munen me e kuptu gegnishten si me ken e folmja vet . Veq kaq , kurrgjo ma shum , ju ka thon najkush me fol nshpaj tosknisht ? JO !
Vllau nuk pi thot vllaut qka fjole duet me thon , si munet tu thot qi mos foli ngegnisht ?

Po ju srbave tmutit po ju ipet ni rast i mir me i perqa shqiptart , boni sat keni mundci . Se kon me ju hek tanve , veq duet me prit doren e hekurt tshqiptarit !

Kaq kisha me thon , hajt tash , syt ju dalçin , e kurr mos shiqofshi ! Nvarr tujin ishalla !

[Rina_87]

Po, por nënkupton gjuhën që mësohet në shkollë.



Ajo gjuhë nuk është toskërishte, por të duket ty ashtu ngaqë nuk di gjuhën që ke mësuar në shkollë.

Ajo quhet gjuhë letrare dhe mësohet në shkollë.

Gjuhe letrare quajme gjuhen e letrave dhe nuk ka lidhje me ate qe quajme standard gjuhesor apo gjuhe zyrtare.

Tani seriozisht, ajo qe po me befason eshte ky kundershtim kaq i madh ndaj futjes se fjaleve te reja dhe idiomes gege. Gjuha nuk eshte statike, por eshte nje gje qe evoluon dhe duhet ta leme te rrjedh lirshem, pa inate, xhelozi dhe lokalizma. Tradhetar dhe dashakeqes eshte ai/ajo qe eshte kunder zhvillimit te gjuhes dhe integrimit sa me te madh te dy dialekteve kryesore ne gjuhen zyrtare, qe e mesojne te gjithe shqiptaret. Vetem ne kete menyre shqiptaret do te ndihen me te bashkuar dhe do ta njohin me teper njeri-tjetrin, se ne fund te fundit gjuha eshte mjet komunikimi.

[flora57]

Me thene te drejten, standartizimi i gjuhes , ose gjuha letrare duke marre per baze dialektin toske e ka demtuar gegerishten.
Ne c,kuptim? Nje nxenes nga jugu i Shqiperise i cili meson dhe shkruan gjuhen letrare (toskerisht) e ka mjaft te veshtire te kuptoje fjale te gegerishtes , pasi e para nuk i meson dhe shkruan ne shkolle dhe e dyta nuk eshte ne kontakt me ate pjese te popullsise qe flet gegerisht. Atehere c.kuptim ka qe themi se kemi dy dialekte kryesore kur njeri shkruhet e lexohet dhe tjetri abrogohet.
I takon gjuhetareve e akademikeve shqiptare te gjejne nje rrugezgjidhje, ne menyre qe dhe gegerishtja kjo gjuhe e bukur dhe e pasur e kombit tone te zej vendin qe i takon.

[-BATO-]

Gjuhe letrare quajme gjuhen e letrave dhe nuk ka lidhje me ate qe quajme standard gjuhesor apo gjuhe zyrtare.

Gjuha zyrtare dhe letrare është e njëjta gjë.

Standarti është një, ai që mësohet në shkollë.

Për të tjerat, kemi shkruar më lart dhe kemi dhënë sqarime të bollshme.