Rregullorja e forumit fetar

[Shpresmiri]

Këto Metoda (mënyra) diskutimi janë të parashikuara për fillestarët që kyqen në këtë Forum. Qëllimi i këtyre rregullave është që t'i ndihmohet fillestarit ta tejkalojë frikën e parë, dhe që, qysh nga fillimi, ta bëjë sa më të dobishme kontributin e tij për të gjithë pjesëmarrësit e Forumit.

Ndoshta këto mënyra të ofruara që kanë forumën e rregullave si edhe përshkrimet e disa teknikave të diskutimit i tejkalojnë nevojat dhe, sigurisht, aftësitë e një fillestari. E pra, le të jenë ato si shenja komunikacioni të cilat dalngadal do t'i përvetësojë që ta çojnë në vendin e dëshiruar. Rregullat janë të domosdoshme në secilën shoqëri. Ato janë ndihmë për zbulimin e të së vërtetës dhe rregullojnë sjelljen e pjesëmarrësve në Forum. Me to secilit i jipet dhe mbrohet e drejta që i takon.

Duhet pasur para sysh se asnjë person nuk lind nga vetvetja, as nuk rritet pa e mbajtur dikush. Fëmija duhet t'i marrë të gjitha nga të tjerët: jetën, ushqimin, të folurën, gjuhën, shprehitë... Mirëpo prej të gjitha këtyre ai krijon diçka origjinale që s'mund ta zëvendësojë me asgjë tjetër: ky është personaliteti i tij. Të njëjtën gjë duhet thënë edhe për diturinë. Kurrnjëherë nuk fillojmë prej zeros në mënyrë që ne nga vetvetja ta rekonstruonim diturinë, shkencën, por para së gjithash i marrim «tradicionalisht» diturinë, dmth. atë që tashmë të tjerët e kanë mbledhur – por të cilën megjithatë secili individ duhet ta përvetësojë në mënyrë personale, duke bërë prej saj diturinë e vet.

Për këtë arsye hapi i parë që diçka të mësojmë është disponimi që të pranojmë, asimilojmë, përvetësojmë diturinë e të tjerëve.
Asnjë ushqim nuk ushqen vetvetiu në qoftë se vetëm e gëlltitim; ajo duhet edhe të bluhet (të tretet). Një qëndrim vetëm i akumulimit të të dhënave nuk do të jepte rezultat tjetër vetëm që do të mbushte kujtesën tonë shpesh me informacione të padobishme. Duhet «bluar» atë që mësohet dhe mirret, dmth. duhet orvatur që atë ta kuptojmë, në mënyrë që atë ta përvetësojmë. Duhet të mund të themi: «unë e di», dhe jo: «Filani ka thënë». Sikurse psh. në studimin e matematikës nuk njihet Teorema e Pitagorës në qoftë se në të «besohet», por nëse ajo mund të «provohet».

Qëllimi i këtyre rregullave apo metodave është të udhëheqë, me ndihmën e disa normave, kah përvetësimi i së vërtetës. Drejtimi (plani) i rrugës është i mundimshëm dhe njëkohësisht i këndshëm sepse pëlqehet me synimet më të thella të njeriut. Mirëpo, sepse e vërteta të cilën duhet arrirë nuk është ideal apstrakt, caku orvatet të arrihet duke ndjekur një metodë të caktuar. Sigurisht se këto medota nuk kanë vlerë apsolute, por para së gjithash ato janë udhëzime dhe sugjestione që nga puna jonë personale të mund të nxjerrim një fryt sa më të madh, dhe që kjo punë të jetë sa më efikase, më e lehtë dhe më precize. Këto rregulla nuk ia zënë vendin inteligjencës personale dhe zellin kreativ të diskutuesit që gjithmonë mbeten pikë nisjeje e pazëvendësueshme e personit njerëzor dhe paraqesin vlerën e vërtetë dhe masën e origjinalitetit të çdo pune.

Zakonisht nëpër forume flitet për tema të ndryshme, me një mënyrë të caktuar, duke filluar prej atyre qëndrore apo për ndonjë problem për të cilin ekziston një interes. Tema e hapur nuk është e thënë se duhet ta tejkalojë gjendjen aktuale të kërkimeve (shkencore/fetare) në fushën e temës apo problemit të zgjedhur.

Një ndër qëllimet e forumit që i ka është edhe ai për t'i aftësuar diskutuesit, në fushën e cilësdo temë diskutimi (këtu nga lëmia e çështjeve fetare - teologjisë/fesë), për arritjen e diturisë mbi gjendjen aktuale të problemit apo temës së shtruar. Këtu mendohet për aftësimin që të arrihet informacioni mbi të gjitha aspektet që ndërlidhet me temën e diskutuar, pastaj aftësimin për analizën kritike të burimeve, si dhe pyetjeve më të rëndësishme historiografike, si dhe interpretimeve filozofike dhe teologjike të lidhura me temën, dhe më në fund aftësinë për referimin e bazuar, preciz dhe të qartë të çështjeve teorike që ende janë të pazgjidhura.

Mënyrat e diskutimit – Ekzistojnë tri mënyra se si diskutohet:

1. diskutimi i udhëhequr mbi një temë;
2. leximi, komentimi dhe interpretimi i një teksti (filozofik apo teologjik, klasik);
3. analiza kritike e një vepre bashkëkohore, respektivisht të një autori modern.

1. Metoda e diskutimit udhëheqës – Diskutimi udhëheqës zhvillohet në tri momente: paraqitja, pyetja, përfundimi. Një prej anëtarëve, parashtron një problem apo pyetje, pastaj e bën me dije problematikën e tij, dhe në këtë mënyrë te bashkëbiseduesit lindin pyetje që bëhen objekt disktuimi.
Diskutimi është rrugë që çon kah e vërteta nëpërmjet konfrontimit, verifikimit, kontrollimit të njëri-tjetrit... Ai me këtë proces ia mundëson së vërtetës që «të dëftohet» dhe që të gjithë pjesëmarrësit ta përvetësojnë në mënyrë personale.
Objekti i diskutimit mund të jetë një problem apo pyetje, apo një përmbajtje e cilitdo tekst të studiuar. Qëllimi i diskutimit është që pjesëmarrësit të arrijnë thëllë njohjen e një problemi të caktuar, apo ky është një rast që të përparohet në ndriçimin e një problemi, me paraqitjen e pikëpamjes personale në argumentet e preferuara, në provat e shtruara si dhe në vlefshmërinë e përfundimeve (konkluzioneve) te të cilat është ardhë. Dobia e diskutimit varet nga aktiviteti i pjesëmarrësve si dhe nga aftësia e udhëheqësit, respektivisht atij që parashtron një problem apo pyetje të ckatuar... Në diskutim duhet të jetë moderatori i cili orvatet të korigjojë, shpjerë kah rrjedha e vërtetë (ta kanalizojë), të nxisë në reflektim, të ofrojë pyetje të reja...
Që diskutimi në forum të jetë i frytshëm dhe i suksesshëm, këshillohet që të respektohen disa rregulla. Para së gjithash, fillestari i temës duhet me korrektësi ta parashtrojë diskutimin, duke prirë përmbledhshëm porse plotësisht (hollësisht) në temën që dëshiron ta rrahë (debatojë). Tema duhet të jetë e kufizuar dhe kurrënjëherë shumë e gjerë. Pastaj, moderatori duhet të orvatet t'i kufizojë intervenimet e veta, duke u lënë diskutuesve rolin e protagonistëve kryesor në diskutim, dhe eventualisht të intervenojë vetëm për shkak të gjykimit kritik përfundimtar.
Për udhëheqjen e mirë e diskutimit në forum janë shumë të rëndësishme edhe «rregullat e sjelljes»:
a. Disciplina. Moslargimi nga tema. Të flitet vetëm atëherë kur me të vërtetë ka ç'të thuhet. Të mundohesh që të shprehesh qartë, duke paraqitur qëllimin e intervenimit tënd, duke bërë dallimin dhe rregullimin e ideve veç e veç që dëshiron të parashtrohen në mënyrë që mos të përzihen shumë sende në një intervenim të vetëm.
b. Pranimi (mikëpritja). Të dish të dëgjosh tjetrin duke mos u rënduar në të njëjtën kohë me mendimet personale. Të mundohesh ta kuptosh intervenimin e tjetrit në mënyrën si dëshiron ai ta shprehë. Mos të kapesh për detaje por të vlerësosh tërësinë e diskutimit. Eventualisht ta shqyrtosh kuptimin tënd me një pyetje sqaruese apo me një përsëritje të shkurtw të asaj që tashmë është thënë. Të jesh i disponuar për pranimin e edhe të atyre ideve dhe mendimeve për të cilat ke pak simpati.
c. Çiltëria (sinqeriteti). Mos të dëshirohet që me çdo kusht të mbizotërojë mendimi im as të bëhet dikush advokat i kësaj apo asaj ideje, por së bashku me të tjerët të kërkohet e vërteta. Për këtë arsye po ashtu duhet të kihet fuqi t'u tregosh të tjerëve paragjykimet dhe supozimet personale.
d. Guximi (vendosmëria). Të kem guxim ta them mendimin tim personal, dhe të them atë që nuk e kam kuptuar, pa heshtimin dhe pëlqimin konformistik të «opinionit të përgjithshëm». S'duhet të kesh frikë të dëftosh personalitetin tënd nëpërmjet asaj që thua, po edhe në qoftë se ka të bëjë me mungesat tona.
e. Rregulli. Të gjithëve t'u jipet mundësia e barabartë e të shprehurit. Nuk guxohet që të lejohet që diskutimi të lakon në përmbajtje (lëndë) dytësore. Intervenimet personale të përshtaten në kontekstin tërësor (global), duke pasur para sysh atë që tashmë është thënë. Për ta ruajtur (mbrojtur) këtë rregull, gjithmonë është e nevojshme të zgjedhet një që e udhëheq diskutimin. Ai me ndërmjetësi diskrete kujdeset që secili të mund ta thotë fjalën e vet dhe që diskutimi të mos lakojë nga rruga. Rëndom ky udhëheqës është moderatori, por hapësi i temës po ashtu mund ta ketë këtë pozitë, kuptohen në mënyrë më të ndryshme se moderatori.

2. Leximi dhe komentimi i një teksti. - Mënyra e dytë e udhëheqjes së diskutimit është leximi, komentimi dhe interpretimi i një teksti klasik, filozofik (shkencor) apo teologjik (fetar). Udhëheqësi (hapësi i temës) u paraqet pjesëmarrësve pjesë apo kapitullin e një vepre. Diskutuesit duhet të sqarojnë: 1. përmbajtjen (në qoftë se është e nevojshme, në rend të parë të përkthehet teksti në gjuhën e vet); 2. kërkimin filologjik: dmth. do të vëhet në dukje veçanësitë (karkateristikat) e tekstit, fjalët problematike dhe të pasigurta (që kërkojnë një mundim dhe vëmendje jo të vogël)...; 3. interpretimin dhe vendosjen e këtij teksti në kontestin e tërë veprës; 4. vendosjen e tekstit dhe veprës në kontekstin historik dhe komparimin me vepra të ngjashme apo të të njëjtës kohë; 5. burimet e tekstit; 6. vlerat historike, filozofike, teologjike...
Kjo metodë e diskutimit është shumë e dobishme, për këtë arsye duhet t'i japim përparësi para të tjerave. Ajo mundëson: në mënyrë shkencore t'i afrohemi leximit dhe studimit të teksteve bazore filozofike dhe teologjike; të përvetësohet preciziteti (shkathtësia) që është e domosdoshme për komentimin e tyre; të përvetësohen kriteriumet elementare hermeneutike për komentimin dhe interpretimin e përmbajtjes së teksteve; mëson të përdoren burimet.

3. Analiza kritike e një vepre – Mënyra e tretë e zhvillimit të diskutimit është që të bëhet analiza kritike e një vepre, dmth. libiri (apo artikulli) të njërit prej autorëve modern. Përbën: 1. analizën e kapitullit apo problemit (pyetjes) dhe vlerësimin e tyre; 2. shqyrtimin e provave dhe argumentimeve të sjellur në vepër; 3. vlerësimin e strukturës (sistematizimit) të veprës, ndarjen e materialit, kapitujve, paragrafeve... Praktikisht kjo domethënë se qëllimi i këtij diskutimi është të marrësh guxim të hysh jo vetëm në punën studimore por edhe në punën e «kontrollimit kritik» efikas mbi vlerën e veprës në fjalë të një autori modern (vlefshmëria e medotës së përdorur, analiza kritike e përmbajtjes dhe argumenteve, bazueshmëria e tezës së mbështetur...)

Ju uroj diskutim të këndshëm!
I juaji Shpresmiri