I- Hyrje: PAMJAFTUSHMERIA PROTESTANTE
1. Richard Neuman, nje luterian i konvertuar se fundmi ne katolicizem, citon Papa Pius XII, mbi rezultatet historike te revoltes protestante:
'Arsyeja perse principet morale jane lene prej nje kohe te gjate pas dore ne Europe, eshte shkeputja e kaq shume mendjeve nga doktrina kristiane, per te cilen Selia e Shen. Pjetrit ish caktuar si mbrojtese edhe mesuese.'...bota e civilizuar ka qene 'mbajtur bashke' nga kjo doktrine, edhe me pas me Reformacionin, filloi te ndahet. 'Kur shume prej familjes se krishtere filluan te ndahen prej mesimeve te pagabueshme te Kishes', hapen udhen per nje Iluminizem sekular, per nje nacionalizem pagan, shkence reduktive, edhe ne ' nje devijim edhe degradim te ideve religjioze.' Keshtu njerezit iu jane dorezuar nje drejtuesi kaprcioz. ata krenoheshin per progres, ne nje kohe kur ne fakt po binin ne dekadence...ata pretenduan se ky shekull i yni po sjell pjekuri edhe plotesi, ne te njejten kohe kur ata kishin mbetur zene ne nje forme keqardhje te skllaverise.'
2. Louis Bouyer, nje tjeter luterian i kthyer ne katolik, ka trajtuar nje teori te evolimit protestant qe ka pikepamje te mahnitshme:
Qe prej momentit te krijimit te tyre, Kishat protestante kane qene me teper nje veper e njerezve. Per aq sa ata mund tia dalin te kene ndonje fare autoriteti, eshte gjithnje autoritet njeriu, ose e nje themeluesi apo organizuesi, ose e nje drejtuesi te thjeshte, edhe nqs kjo deshton, ata ndahen ne fragmente, sipas perfitimit te vetem te autoritetit te secilt prej individeve, idete e tij private, tendenca apo pervoja personale.....[**Shenim klod: Kush ka sy le te shohe se keta tipa i kemi ne forum]
Ka patur tre mundesi te hapura per protestantet qe nga momenti qe jane ndare Kisha e tradites.
Ose, sikurse me Anabaptistet fillimisht, apo me vine me Quakers, refuzimi i cdo lloj autoriteti te dukshem, duke kaluar keshtu ne nje individualizem absolut edhe edhe anarshi; Ose, sikurse edhe ne reagimin luterian, kalimi i organizimit edhe drejtimit te Kishes ne autoritetet civile; Ose, sikurse ne Kalvinizem edhe sektet qe e ndjekin apo kundershtojne, ndertimi artificial i nje Kishe te re, duke e krijuar ne cdo detaj te saj ne baze te fantazise se nje individi......Ne te tre rastet, rezultati eshte i njejte; ne vend te autoritetit hyjnor ne Kishe, protestantizmi vendos ate krejtesisht njerezore, me nje pasoje te pashmangshme te skllaverimit te njeriut ndaj njeriut...
Rezultati perfundimtar eshte se protestanti qe kerkon, ne Kishen e tij, ushqim per besimin e tij, e merr ate vetem ne formen e nje nenshtrimi te plote ne te gjitha vecanerite, idiosinkrezive te momentit, apo te devocionit te drejtuesit...
Nje person qe e ben egon e tij si norma perfundimtare e besimeve edhe praktikave te tij fetare, padyshim nuk ndihet mire ne nje Kishe qe mbahet ne kritere objektive [**Shenim nga Klod: serish kete fryme e kemi nga disa te vetequajtur te krishtere ne forum]. Sidoqofte Kisha qe ai formon vete, do te behet seshpejti shtypese karshi te tjereve, duke qene e bazuar krejtesisht ne subjektivizmin personal. Kjo eshte arsyeja per shumimin e pafund te sekteve protestante, qe me te filluar vec shpejtohet...
Ne pergjithsi, protestantet me teper kundershtare te dogmes, apo te vertetesise objektive te traditave, ndersa duke u qare me teper se cdokush ne intolerancen e Kishes katolike, jane vete shpesh me mostolerantet se te gjithe.
II. GABIMI THEMELOR: INDIVIDUALIZIMI EDHE PERCARJA
1. 1 KOR 1:10
Tashti ju pergjerohem vellezer ne emer te Zotit tone Jisu Krisht, qe te flisni te njejtat gjera, edhe qe te mos kete ndasi midis jush, por qe te jeni te bashkuar krejtesisht ne nje mendje edhe ne nje gjykim.
2. Joani 17:20-23
Nuk po lutem vetem per keta, por per te gjithe ata do besojne permes meje, qe te gjithe te jene nje, i nderova sikurse ti me nderove, qe ata te jene nje, sikunder ne jemi nje- Une ne ta edhe ti ne mua, qe te rriten krejtesht ne nje, qe bota te kuptoje se ti me ke derguare edhe i ke dashur sikunder me ke dashur mua.
3. Louis Bouyer ( i konvertuar nga protestantet luteriane) flet per individualizmin protestant:
Reformuesit, edhe pse deshen te theksojne aspektet hyjnore edhe trashedentale te krishterimit, e lartesuan me teper se cdokush humanizmin edhe vecanerisht individualizmin religjioz te koheve moderne.
4. Thomas Howard, tashme nje katolik, rikujton individualizmin edhe pikepamjen e tij per "vetem bibla", ne nje liber te shkruar para se ai te konvertohej ne katolik:
Evangjelizmi, duke inkurajuar nje fryme pergjegjesie te cdo individi para Bibles, e beri te mundur per mua per te nenvleftesuar shekuj te praktikes se krishtere....Nocioni i Sola Scriptura' (me fjale te tjera, ata qe thone ne forum 'Bibla eshte Etaloni im') me dha nje qendrim kokeforte. I nxirrja perfundimet nga leximet vetjake te Bibles [**shenim Klod: me fjale te tjera ata qe guxojne e flasin per hamendje koti, qe i vejne emrin Zbulesa personale, ne forum]; 'urtesia e Kishes' as qe ekzistonte per mua. As qe kishe rendesi qe kjo Fjale hyjnore ka qene lexuar edhe peshuar nga burra e gra te shenjte per 2000-vite para ardhjes. [88Shenim Klod: A nuk eshte tipike ne forum? Interpretimet karagjoze madje personale quhen Zbulesa, ndersa artikujt e shenjterve edhe te ndricuarve me Zotin injorohen madje edhe ankohen tek administratoret per paraqitjen e tyre]...Bibla nuk qendron ne vakjum...ishte sikur Kisha te mos kish ekzistuar ne te vertete ndonjehere. Ishte sikur Bibla te ish shkruar dje, edhe une isha i pari qe po e hapja.
5. Christofer Dawson, historiani i shkelqyer i kultures, jep opinionin e tij mbi rezultatet tragjike te individualizmit protestant:
Gjate ketij fundshekulli apo dy te fundit, religjioni eshte nxjerre jashte jetes shoqerore edhe eshte trajtuar se tepermi si nje ceshtje private, qe i perkiste vetem ndergjegjes te individit. Ndersa ne te kaluare, religjioni pati zene piken qendrore te historise se botes...tashme te zhvendosur ne jeten private edhe te nxjerre nga skena historike per te ardhur ne te perfaqesuesit e forcave politike edhe ekonomike.
Kjo nxjerrje progresive e krishterimit prej kultures ishte cmimi qe krishterimi duhej te paguante per humbjen e unitetit te tij- eshte pjese e asaj qe Richard Niebhur e ka quajtur 'Deshtimi etik i Kishes se ndare'. Tragjedia e ndarjes qendron ne ate se eshte nje e keqe progresive. Ndarja sjell ndarje, derisa se te mos kete me nje kulture te perbashket te krishtere.
6. W. T. Jones, autor i historise kater volumeshe te filosofise, konkludon:
Perkushtimi i Luterit ne primacine e ndergjegjes ishte nje shprehje te nje prej motiveve bazike te botes se re qe ishte individualizem-perenduese. duke filluar nga kjo pike, theksi u vendos ne ate qe eshte subjektive edhe private- ne diktimin e ndergjegjes individuale (te asaj qe te thote mendja)...rrjedha e ndjenjave personale. Kjo ka krijuar disa probleme themelore te shoqerise moderne- se si te ekuilibrohet nevoja per rregull, disipline edhe bindje kundrejt vleres se lirise edhe spontanitetit...Rezultati i protestantizmit, do te dukej, se eshte jo vetem sa prifterinj, por edhe sa te verteta, sa jane edhe besimtare. Keshtu forca e madhe e protestantizmit eshte po ashtu dobesia e tij me e madhe.
8. Paul Whitcomb nje ish pastor protestant, jep shembuj tipike te dallimit doktrinal midis protestantesh:
Njeri...kishte bindjen e pavarur se altari edhe liturgjia s'kishin vend ne adhurimin e krishtere. Nje tjeter....qe sakramentet nuk u duheshin dhene foshnjave edhe femijeve te vegjel. Nje tjeter.....qe njeriu eshte krejtesisht i prishur prej mekatit, edhe i siguruar per shpetimin menjehere porsa pranonte Jezusin si shpetimtar personal...Nje tjeter...se e Shtuna edhe jo e Diela, eshte dita e Zotit. Nje tjeter mendonte.....se plotfuqishmerite e administrimit te Kishes nuk qendronin tek kleriket, por tek laiket e kongregacionit lokal.
Po, ketu...ishte nje origjinalitet, dashuri e dirigjuar edhe etje per Krishtin...por po ketu ishte edhe ndasia, ndasi ne sensin me flagrant edhe te thjeshte te fjales. Kety pa diskutim ishte edhe nje koncept per Trupin mistik te Krishtit mbi toke, e cila nuk mund te ish e nje fryme, nje besimi, nje bariu sikurse pershkruar ne Bibel.
9. John Stoddard, nje tjeter i kthyer nga protestant ne katolik, i ben jehone sentimenteve te mesiperme:
Protestantizmi amerikan...sigurisht nuk i korenspondon Kishes nje, apostolike, edhe te pandare, te themeluar prej Jesu Krishtit, edhe unitetit per te cilin Ai u lut aq me zjarr...
Shume protestante sigurisht, e shohin absurditetin e ketij sektarizmi te tille, edhe e vajtojne thellesisht; por shume nuk e bejne...
Nqs sasia e ketyre ndasive protestante eshte e pambrojteshme, aq me teper eshte cilesia e disa prej tyreve
Vezhguesit e protestantizmit nuk jane me pak nen stres.
Krijoni Kontakt