Qypa Balte E Qerpiçe

[Diabolis]

“Kjo ishte asistenca e fundit”.
E zonja e shtëpisë lë mbi tavolinë ato pak lek, sa për të blerë bukën e muajit. I shoqi s’bëzan, hesht i nxirrë si një mur i djegur. Gjithë ç’ka mbetur në shtëpinë e Tukeqëve janë zahiretë e dimrit, kuptohet ca groshë, trehan, nja dy vargje me cironka të thara. Pensioni i parakohshëm i fluturon “me fletë” siç thotë ai për faturat dhe ndonjë fletore për kalamajtë. Kur ai gjen ndonjë punë blejnë ndonjë gjë për tu veshur a për shtëpinë, por tani do tju duhet të presin gati gjashtë muaj që gruaja të rinisë atë punën sezonale që ka. Kanë ikur dy vjet kështu. Asistenca ka plotësuar boshllëqet e dy viteve, ndërsa tani pa të...
“Po dal” thotë ai dhe ndez një cigare në kapërcim të pragut të derës, duke lënë erën e keqe të gazit në koridor e duke e thithur thellë nëpër shkallë.
Pranvera në rrugë e sipër vetëm sa i mbështjell tymin rreth kokës. Ai nis të ç’mbështjellë gjendjen ku ndodhet deri kur e ndjen se cigarja po i djeg buzët, “si politikanët” thotë digjet nën vetë dhe të vë zjarrin pa e kuptuar. Hedh cigaren poshtë dhe e shuan me këmbë duke e rrotulluar këtë të fundit sikur kushedi kujt po i shtyp kokën. Është afruar nga gazetat. Nuk lexon titujt e faqes së parë e as sheh ndonjë fotografi. Hedh bishtin e syrit në datën e faqes së brendshme të një pirgu me gazeta të vjetra. “Të djeshmet” i flet vetes e pastaj duke i zgjatur një monedhë gazetashitsit i kërkon gazeta për ambalazh. Nuk ju desh të shpikte ndonjë gënjeshtër që gazetashitsi ti jepte turlilloj gazetash dhe jo vetëm një lloj. Gjysëm rrumbullakosur gjysëm palosur i fut nën sqetull e merr rrugën për në shtëpi.
“Të shikojmë se mos ka ndonjë punë” përgjigjet i turpëruar nga shikimi i gruas së vet. Nisin shfletojnë pa fjalë nën zhurmën e një tenxherje që zjen. “Më mirë ti shikojmë të dy” këshillon gruaja, “mos na shpëtojë ndonjë pa parë”. Ngrohtësia e gruas i duket më e dashur se pranvera, por ai ul kokën e vazhdon hap fletët. Ajo si për të letuar gjendjen mërmërit ato që lexon paçka se asnjëra nuk është për të.
Dhe më në fund lexojnë:
“Firma QYPA BALTE E QERPIÇE kërkon të punësojë një ekonomiste. Të ketë arsimin e duhur, të njohë një gjuhë të huaj dhe të zotërojë kompjuterin. Paga do të jetë e kenaqëshme. Adresa ish-NISH Tulla, sokaku nga bataku”.
Burrë e grua, përpijnë rrjeshtat. Ajo ka qënën normiste, italishten e than si gjithë shqiptarët, pak kompjuter mësoi në kurset e Zyrës së Punësimit se nuk i jepnin asistencën ndryshe.
“Vrap në firmë”, ishte ai që vendosi.
Duke nxituar aq sa ju hanin këmbët shkojnë në firmë, ku ai që ju njoh si president ishte i thyer hëm në moshë, hëm në të tjera, i priti mirë, por "...ah sa keq, të kishit ardhur një orë përpara, se ja ka nisur punë ajo goca" e tregon andej nga kompjuteri ku ajo goca puthit buzët.
Kalojnë ditë duke vazhduar kërkimet në gazeta. Ai detyrohet ti blerë gazetat e përdoruara herë tek njëri e herë tek tjetri. Nuk do ta përballonte dot atë shikimin pyetës, “amballazh, përditë?” Ritual shfletimi. Asgjë. Përsëri asgjë. Ripërsëri asgjë. Stërripërsëri asgjë. Kur diku shfaqet sërish i njëjti njoftim i firmës "QYPA BALTE E QERPIÇE". Marrin urbanin. I pret po presidenti që kësaj here ju thotë "ah sa keq, të kishit ardhur një gjysëm ore përpara, se ja ka nisur punë ajo nusja" e tregon andej nga kompjuteri ku ajo nusja e çaplon gojën vesh më vesh.
Vazhdojnë kërkimet në gazeta. Asgjë. Përsëri asgjë. Duhen blerë gazetat e ditës, ai pothuaj ka blerë tek të gjithë amballazh por dhe sepse me to humbasin të paktën një ditë. Ai mbas kaq vitesh ka lënë cigaren, lekët shkojnë për gazeta. Mbas një jave historia përsëritet. Xhepi i tyre trokë nuk i ndalon të marrin taksinë e parë që ju del në rrugë. Pa shikuar presidentin, sytë e tyre flakërohen andej nga kompjuteri. Askush. Ndjehen të çliruar. Gëzimi ju shtohet kur presidenti mbetet i kënaqur që ajo ka punuar normiste, di italisht, dhe kompjuterin ... “e ndez e shu e shkru.Të tjerat do ti mësojë me kohë. Paga është kaq.” Ata nuk e zgjasin, pranojnë duke e falenderuar “atë zotni burrë njëqind herë.”
Shkon dita e parë e punës. Vjen gruaja nga puna pa folur dhe drejt e shkon e lan dhëmbët.
“Po ti se ke bërë më parë këtë” i thotë burri.
“Po ja bleva një pastë të re” i thotë ajo “e po e provoj”.
“Mirë ja kalove nga puna.”
“Mirë” i thotë ajo.
Hija e heshtjes nuk hiqet lehtë me një ditë pune. Kështu deri të nesërmen kur ajo kthehet nga puna. Përsëri drejt e tek lavamani të lajë dhëmbët.
“Pastë tjetër ke blerë” i thotë jo pa shpoti ai.
“Po jo mor burrë por zyrtarët duhet të jenë të pastër” i përgjigjet ajo duke dhënë me stërmundim një buzëqeshje tek fjala zyrtarët.
”Mirë ja kalove nga puna”.
“Po, mirë” i thotë kjo, duke e lënë as mish as peshk të mirën.
Ajo nuk ka qejf ta pyesë e ta vrasë më tepër, por kur ai vetë nuk po i thotë se ka gjetur ndonjë punë... Asaj i shtrembërohet fyti e fytyra, sforcon muskujt të mbajë rrënkimin që po i dilte nga shpirti.
Dita e tretë e punës së saj.
“Mua më pret” e pyet e ajo kur ai i hap derën.
“Pse keq bëra” ripyet ai.
“Pe për ndonjë punë” vazhdon ajo duke u drejtuar nga lavamani. Dhëmbëve po por edhe gjuhës po i fuste furçe gjithë mllef.
“Je mirë?” ripyet ai me sytë sa tek duart sa tek fytyra e saj.
“Mirëzeza” më në fund përgjigjet ajo duke i treguar dhe atij se ka marrë përgjigje për pyetjet e saj. Plaset në divan duke shtuar “kisha shumë punë sot.”
Ditën e katërt s'duron më burri. Vendi nuk e mbante, gjumi nuk e kishte zënë aq sa kishte rrëmuar e gjetur nje qese me duhan të hapur dhe kishte dredhur dhe pirë në banjë, një, dy tre cigare rresht. Shtrydhte mendjen për të sjellë deri edhe vogëlsitë e këtij punësimit të gruas së tij. Zemra s’ja donte, por ja që puna e sillte që ai të dyshonte për gruan e vet se mos ja dridhte, qoftë dhe prej hallit, me “atë shkërdhatë presidentin e firmës”.
Turp pa turp shkoi mbas gruas në firmë, jo nga dera, por shkoi të përgjojë nga dritaret e sokakut të batakut zyrën e presidentit të firmës e gruas së vet ekonomiste. Në sokakun e batakut përveç baltrave që kishte lënë dimri e nuk i kishte lëvizur pranvera nuk shkelte këmbë njeriu. Ajo ishte tashmë rrugë qorre që mbaronte tek gropa e madhe nga ku ishte marrë me vite e mbase me shekuj argjila për tullat tjegulla e qypa e qerpiçe. Gropa ishte ende e pambushur por rruga ishte zënë me gjithfarë vjetërsirash, makina të djegura, mbeturina ndërtimi, djegie qymyri. Sythet ende të papluhurosur në ferrat e manaferrave hedhur mbi rrethimin prej teli gjëmbaç anash kanalit të rrugës të kujtonin dritat e vogla në kordonat e shkalafitur të bredhit të Krishtlindjes. Përtej dritareve mezi dukej, po dëgjohej qartë gjithçka flitej.
Ai ju afrua dirtares. Presidenti këndonte
"...o çeli lulja aguliçe,
qypa balte e qerpiçe...",
pastaj vazhdonte nëpër dhëmbë sipas melodisë, deri sa dikur pushoi këngën e foli:
“U plakëm, s'na punojnë as duart, s'na shohin as sytë, e na është tharë dhe mbështyma.” E pas pak po me atë melodi këndoi
“...ku ta vë moj ku ta vë,
ku ta vë moj se nuk e nxë...”,
dhe duke kërkuar me një ton që s’le shtigje për kundërshtime:
“A s’po më jep një ndihmë o zonjë?”
”Ëhëë” – gruaja kjo, “ku do ta vesh”.
Burri matanë dritares kafshoi buzën e poshtme e ndjeu të dridhej.
”Ja” i thotë presidenti “aty poshtë, po më parë hiqi një të lëpirë, aaashtu, ngjyeje, ngjyeje të zerë, ngjeshe tani...”
Dridhja e Tukeqit u rrit e shpërtheu. Ndodhej para faktit të kryer, e pakuptimta merrte kuptim. Pa mëdyshjen më të vogël ai bëri atë që do bënte cilido që e mbante veten për burrë. Me një fuqi përbindshi u vërsul dhe shkallmoi dritaren kanatash. Si i çmendur u hodh brenda për ta shqyer “atë shkërdhatën” pa e menduar dy herë ç’farë po bënte, përjashto kur tha “të kisha një kallash”, kur ..., kur ...., çtë shikojë. Presidenti me syze majë hundës, ulur në tavolinën e tij të punës ndërsa gruaja e tij nga ana tjetër e veshur, bile mbi rroba kishte dhe atë përparsen e normistes që e kishte bërë qysh motit po shtypte gishtin e madh të presidentit mbi një çek banke. “Ç'bëhet këtu” thirri Tukeqi sa kishte në kokë duke zënë presidentin për xhakete, ndërsa pa se nuk bëhej ndonjë gjë që “ta zinte atë shkërdhatën për gryke e ta mbyste në vend”.
“Po ja o i uruar” - i thotë presidenti syzgurdulluar e duke i vënë gjithë frikë duart që e shtrëngonin “unë s'di shkrim e këndim, e po firmosja këtë çekun. Jot shoqe më ndihmoi.”
“Si guxon ti more, si guxon.” Po Tukeqi nuk dinte ç’të fliste më tej.
“Largoi duart se më morre frymën. E kam si vajzën time. S’u bë qameti.” Gulçet e presidentit s’kishin të pushuar.
“Rrogën” thirri Tukeqi dhe liroi vetëm njërën dorë.
“Po mirë” presidenti nxorri nga sirtari një tufë, ja zgjati dhe me zë të dridhur i tha “numuroi vetë se mua më është tharë mbështyma.” E në çast kushedi pse u tremb e vazhdoi, “Merri, merri të gjitha po mos më bëj keq.”
Mbas dy ditësh nën zhurmën e dorës së fundit të fasuleve që zjenin në shtëpinë e Tukeqëve ata rilexuan në gazetë njoftimin: “Firma QYPE BALTE E QERPIÇE...", ndërkohë që pranë sokakut të batakut një grua e vjetër në moshë fuste drutë e fundit të dimrit në stofën e zyrës së firmës, presidenti i të cilës si gjithnjë këndonte ... kur çel lulja aguliçe...