Shën Anastas Persiani - 22 janar

[Albo]

Shën Anastas Persiani

Parathënie

Shën Anastas Persiani i takon grupit të oshënarëve martirë, d.m.th. të martirëve që kanë qenë më parë në grupin e murgjve.

Para se të ndriçohej nga hiri i Kryqit, Anastasi mësonte zanatin e magjistarit nga babai i tij. Por kur u hapën sytë e shpirtit të tij në dritën e Ungjillit, i braktisi të gjitha dhe u bë murg. Zoti ia zbuloi me vegim se do të martirizohej për dashurinë e Krishtit. Dhe vërtet, pas ca kohësh kapet, dhe pas shumë lajkash, kërcënimesh e torturash, armët e zakonshme të armiqve të besimit, e mbysin në një lumë së bashku me të krishterë të tjerë.

Vyrtyti i tij dhe gatishmëria për martirizim bënë shumë përshtypje tek ata që e njihnin dhe guximi i tij në të gjitha torturat, që i duronte me qetësi dhe trimëri, ishte i pamatshëm. Këta janë shembujt konkretë heroikë, i dashur lexues, që edhe sot duhet të na frymëzojnë me shembullin e tyre. Këtë mesazh të sjell edhe ky libër i vogël. Vetëm Krishti krijon shembuj heroikë dhe të fortë, që e bëjnë aq të denjë personalitetin njerëzor.


Kryqi ndriçon Anastasin

Martiri Anastas, me origjinë ishte persian. Jetoi në kohën e mbretit të persëve dhe perandorit të Bizantit, Iraklitit (fillimet e shek. Vll).
Emri i tij i parë ka qenë Margundhat. I ati i tij quhej Nav, i urtë dhe shumë i mirë në zanatin e magjisë. Kishte shumë nxënës dhe bashkë me ta i mësonte magjinë dhe Anastasit.
Kur arriti moshën e ligjshme, u regjistrua në çetën e Tironëve (çetë e të rinjve që do të vazhdojnë ushtrinë). Në atë periudhë (viti 614) persianët, si pushtuan Jerusalemin, morën të gjitha gjërat e shenjta dhe të çmuara, duke përfshirë dhe Kryqin e Nderuar të Zotit tonë. Kryqi jetëdhënës i vjedhur nga persët, tani vodhi besimin e keq të tyre. Me Hirin e Shenjtë robëronte fiset dhe ndriçonte shumë persianë me dëshirë të mirë, midis të cilëve ishte dhe Anastasi.
Në shpirtin e të riut u ndez një pasion i shenjtë për të mësuar të vërtetën e krishterë, d.m.th. si u bë Perëndia njeri, si u kryqëzua dhe të gjitha të tjerat.
Pyeste pra patriotët e tij shpresëtarë për të mësuar, dhe vazhdimisht shpirti i tij mbushej me gëzim.
Embrionet e para të shpresëtarisë, me kalimin e kohës jepnin fryte dhe pasioni për Krishtin rritej në zemrën e tij.
La pas atdheun e tij, prindërit, pasuritë dhe vajti në Ierapoli. Atje ndenji tek një pers i krishterë arpunues dhe iu lut ta pagëzonte për t'u bërë skllav i Krishtit me vulën e kryqit. Por arpunuesi kishte frikë rrezikun e persëve dhe e shtynte kohën e pagëzimit. Vetëm se i riu digjej nga pasioni për t'u pagëzuar. Çdo ditë shkonte në kishë, lutej dhe duke parë atje shenjtorë të ndryshëm të pikturuar në mure, pyeste për ata. Duke dëgjuar për përpjekjet dhe luftën e tyre, dëshironte t'u ngjasonte. Atje, në kishë, u njoh me një të krishterë dhe i shfaqi problemin e tij. Ai e çoi tek oshënar Ilia, prifti i Anastasisë së Shenjtë. Oshënari e solli tek Patriku Modest, i cili e pagëzoi dhe i vuri emrin Anastas. Bashkë me të u pagëzua dhe patrioti i vet, i cili dhe ai më vonë u martirizua për Krishtin në Edhesë.


Bëhet murg

Pas pagëzimit të tij Anastasi ndenji tetë ditë tek shtëpia e priftit sipas regullit të ndriçuesve të rinj. Para se të largohej, oshënari Ilia e pyeti se ku kishte ndërmend të shkonte dhe ai iu lut ta bënte murg. Prifti pranoi, sepse pa vyrtytin dhe bujarinë e shpirtit të Anastasit. Vajtën bashkë në manastirin e Shën Anastasit.
Aty ishte igumen një njeri me virtyte të dukshme, me emrin Justin. E pranuan me gëzim Anastasin, - atëherë ishte viti i dhjetë i mbretërisë së Iraklit, - dhe e dorëzoi te një murg për ta përgatitur. Meqenëse i shenjti tregoi një sjellje të shkëlqyer dhe një dëshirë të madhe, veshi shpejt rrobën e murgut. Me shumë përulje i bënte të dy shërbimet që i dhanë, kopshtin dhe gatimin.
Asnjëherë nuk mungoi në shërbesat e shenjta, bile shkonte i pari nga të gjithë. Me një kujdes të madh dëgjonte tregime për jetën e shenjtorëve dhe digjej nga dëshira për t'u ngjarë.
Në këtë manastir shenjti ndenji shtatë vjet. Djalli, i cili nuk mund ta duronte dëshirën kaq të madhe të shenjtit, deshi që ta pengonte në veprën e tij të shenjtë.
E ngacmonte pra duke i kujtuar çlodhjen që kishte në Persi, dashurinë prindërore, shijimet dhe të gjitha gjërat e kota të botës. Anastasi e kuptoi ndërhyrjen e armikut dhe lutej duke kërkuar ndihmën e Zotit. I tregonte për ngacmimin e tij e atit të tij i kërkonte që të predikonte. Ai ftoi gjithë vëllazërinë dhe bënë lutje të përbashkët. Kështu. Anastasi shpëtoi nga gracka e djallit.


Me vegim merr vesh se do të martirizohet

Një ditë pa këtë vegim: shikonte sikur ngjitej në një mal të lartë dhe atje i dha një njeri një gotë të stolisur me gurë të çmuar, të mbushur me verë dhe i tha: "Merre dhe pije këtë gotë". Anastasi e piu verën që iu duk shumë e mirë dhe e ëmbël.
Sa u zgjua, Anastasi e kuptoi se ai vegim paralajmëronte martirizimin e tij. Vajti pra në kishë ku pa të mbledhur etërit, sepse ishte dita e Ngjalljes.
Ra tek këmbët e atit të tij dhe me lot i lutej që ai të falej për të, sepse për pak ditë do t'i vinte fundi.
Dhe e falënderoi duke i thënë: "I di, Atë i shenjtë, përkujdesjet e shumta për mua, lodhjet dhe këmbënguljet për të më ndriçuar me dritën e Krishtit. Të lutem mos u ndal së luturi për mua". "Si e di, biri im, që do të shkosh te Zoti?" Atëherë, Anastasi, i tregoi vegimin. Gota përfaqësonte vdekjen që e priste, vdekjen e përbashkët për të gjithë, apo një lloj tjetër më të frytshme.


Nisja nga manastiri

Pas Liturgjise Hyjnore, si u kungua së bashku me të tjerët me misteret e shenjta dhe hëngri në tavolinën e përbashkët, iku fshehurazi nga manastiri, pa marrë me vete as para, as ushqime.
Arriti në Qesari të Palestinës në kishën e Shën Marisë ku dhe ndenji dy ditë duke iu lutur Zotit ta drejtonte atje ku ishte më e mira për shpirtin e tij. Më vonë, vajti tek kisha e Shën Efimisë. Atje pa ca magjistarë që bënin magjira. Përderisa e dinte se sa të pamenduara ishin këto veprime, i kritikoi ashpër. Ata u habitën me guximin e tij dhe e pyetën se kush ishte. Shenjti i sqaroi se dhe ai ishte gënjyer dikur në këto veprime të mëkatshme, por pastaj, si njohu besimin e vërtetë në Krishtin, u pastrua me pagëzimin e shenjtë dhe i përbuzi veprat e djallit. Me të tilla fjalë mundohej t'u sillte të vërtetën.
Por qëlloi që të ndodheshin aty dhe persianë të tjerë të njohur të tij. Si ujqër të egërsuar, e mbërthyen dhe e kapën, e burgosën deri sa të vinte udhëheqësi i tyre, arhondi Marsavana.


Në burg. Injorimet

Shenjti ndenji tri ditë i burgosur dhe i pangrënë. Ushqehej vetëm me shpresën e martirizimit që do të pësonte për Krishtin. Kur erdhi tirani, sollën para tij Anastasin, i cili nuk u gjunjëzua sipas traditës persiane, por qëndroi në këmbë pa frikë. Atëherë Marsavanai e pyeti se kush ishte. Shenjti i tregoi gjithë të vërtetën, se ishte persian dhe u bë i krishterë.
Tirani provoi me lajka ta bënte të ndërronte mendje. Por Anastasi duke parë nga qielli thoshte: "Kurrë mos u bëftë, o Krisht, që të mohoj rrëfimin tënd." Atëherë tirani urdhëroi që t'i vinin zinxhirë të hekurt një në këmbë dhe një në grykë dhe të ngrinte gurrë duke i ngjitur deri në murin e kështjellës.
Patriotët dhe të njohurit e tij e tallnin dhe e shanin duke i thënë: "Si turpërove fisnikërinë e familjes tënde dhe u bëre i krishterë i përbuzur, të të lidhin si rob keqbërës dhe të tallen të gjithë me ty, o i pamend?" Dhe ndërsa i thoshin këto, i gjuanin e njëkohësisht i shkulnin mjekrën. Por ai i duronte të gjitha me durim për hir të Krishtit.


Rrahjet

Në vazhdim, Marsavanai e kërcënoi se do ta dërgonte te mbreti për t'u dënuar me tortura të forta. Por shenjti qëndronte i patundur. Atëherë udhëheqësi dha urdhër që ta lidhnin në tokë dhe ta godisnin pa mëshirë.
Shenjti nuk pranoi ta lidhnin. U tha xhelatëve: "Unë vetë do të qëndroja me guxim duke pritur rrahjen. Sepse siç dëshiron i eturi në verë ujin e ftohtë që të freskohet, kështu edhe unë i padenji, madje akoma më shumë, dëshiroj torturat dhe vdekjen për Krishtin tim".
Ra përtokë vetë dhe pranoi goditjet me durim të habitshëm. Rrinte pa lëvizur, pa e mbajtur njeri, i ngushëlluar dhe i çlodhur nga shpresa e lumturisë së ardhshme. Tirani i tha përsëri se do ta dërgonte tek mbreti. Atëherë shenjti iu përgjigj: "Mbreti yt është njeri i vdekshëm, si edhe ne, dhe do të vdesë sot a nesër. Prandaj s'duhet që ta kemi frikë. Vetëm Një duhet të kemi frikë: Mbretin e Përjetshëm dhe të Pavdekshëm, Krijuesin e gjithësisë".
Marsavanai e burgosi përsëri që të mendonte më mirë. Pas ca ditësh e nxori përsëri dhe i thoshte të flijonte.
Shenjti iu përgjigj: "Në cilat Perëndi më urdhëron të flijoj?"
"Tek zjarri, tek dielli, tek hëna, tek yjet."
"Ç'padituri e madhe! Si nuk më urdhëron t'i falem dhe maleve dhe kafshëve dhe krijesave të tjera të ngjashme, o i mjerë! Perëndia e bëri njeriun mbret në të gjithë krijesat, që t'i ketë si shërbëtorë dhe vetëm atë të respektojnë si mbretin e tyre."
Tirani i mundur nga fjalët e urta të shenjtit, e rifuti në burg.
Ati i tij shpirtëror mësoi se Anastasi po vuante tortura të tmerrshme. Ftoi pra gjithë vëllazërinë e manastirit dhe bëri një lutje të përbashkët, që Zoti ta forconte për të fituar dhe për të marrë kurorën e fitores. Më vonë i dërgoi një letër me dy murgj duke e këshilluar të mos kishte frikë asgjë, por të mbaronte me burrëri, siç e nisi.


Vegimi paradoksal i çifutëve

Për sa ditë rrinte i lidhur në burg, Shenjti nuk e linte rregullin për asnjë natë. Lutej sa të mundte, sepse e kishin lidhur bashkë me një të dënuar dhe që të mos e shqetësonte nuk ngrihej në këmbë, por ulte kokën dhe lexonte shërbesat me mundim. Një natë, duke psalur, e dëgjoi një xhelat çifut, po që ishte një njeri i mirë. Çuditej që ndërsa gjithë ditën lodhej duke transportuar gurë, natën nuk çlodhej fare.
Shkoi pra tek dera dhe vuri syrin e tij tek një e çarë, për ta parë. Dhe sheh atje disa të veshur me të bardha rreth shenjtit, që kishin veshur rrobat arkieratike dhe vetë Anastasin të veshur njësoj. Para tij qëndronte një ierodhiak që e temjaniste. Çifuti mbeti i mrekulluar dhe deshi të zgjonte një shokun e tij, që ishte i krishterë për t'i treguar pamjen. Veçse nuk mund të lëvizte nga vendi i vet. Me mundim iu afrua shokut dhe i tregoi mrekullinë që pa. Ai u afrua për të parë, por tashmë nuk dukej asgjë.


Festa e ngritjes së kryqit të nderuar

Ditën tjetër Marsavanai porositi martirin se i foli mbretit për çështjen dhe ai urdhëroi të mohonte Krishtin qoftë dhe me fjalë përpara dy njerëzve, nëse kishte turp ta thoshte publikisht, dhe ai do ta linte të lirë. Përndryshe do ta çonte në Persi për të vdekur me një vdekje të tmerrshme.
Shenjti iu përgjigj: "Kurrë mos u bëftë, Krishti im, të të mohoj qoftë dhe në ëndrrën time!"
Atëherë tirani e lidhi me dy të krishterë të tjerë dhe e vuri në burg publik për tri ditë, deri sa të iknin për tek mbreti.
Ishte atëherë dita pararendëse e Lartësimit të Kryqit të Nderuar.
Shenjti bashkë me dy të krishterë të tjerë si dhe të krishterë të tjerë që erdhën, nuk fjetën gjithë natën duke gëzuar kështu gjithë të burgosurit.
Në mëngjes përgjegjësi i burgut vajti tek tirani dhe iu lut t'i jepte Anastasin që të festonin së bashku Lartësimin. Dhe kështu u bë. Sa e panë të krishterët shenjtin në kishë, u gëzuan shumë dhe gjetën mbështetje. Burra e gra i puthnin plagët dhe mermin bekimin e tij. Ditën tjetër iku shenjti me të dy të krishterët nga Qesaria.
Shenjtin e shoqëronte një nga vëllezërit murgj që kishte dërguar ati i tij, për t'i shërbyer në çfarë do të duhej dhe për të parë vuajtjet e tij e për t'ia treguar pastaj vëllazërisë. Nga qytetet që kalonin, dilnin banorët dhe i faleshin shenjtit dhe i çonin nderimet e tyre.
Shenjti i shkroi dy letra klerit të Ierapolisit dhe i lutej të bënin lutje tek Zoti, që ta bënte të denjë të mbaronte rrugën e kobshme dhe mos ta gjykonin për nderimet që i bënë njerëzit.
Sa arritën në Persi, shenjti u burgos; vëllai i tij që e ndiqte qëndroi në shtëpinë e një të krishteri, që ishte i biri i një jesdhini.


Përballë mbretit. Torturat

Pas ca ditësh sollën shenjtin para perandorit. Mbreti e pyeti përse e mohoi fenë e atdheut të tij. Shenjti iu përgjigj: "Sepse feja juaj është gënjeshtër. Në këtë gënjeshtër isha dhe unë, por e lashë errësirën dhe erdha në dritë. Tani i falem Perëndisë së vërtetë".
"Vetëm se Perëndinë tuaj e kryqëzuan judejtë. Pse pra ti zgjedh Atë në vend të fesë sonë?"
"Me dashje u kryqëzua, që të na shpëtojë nga mëkati."
"Lëri fjalët e kota dhe hajde në fenë e të parëve, të shijosh nderime dhe dhurata."
"Ka kohë që ato i kam përbuzur. Siç e shikon, zgjodha këtë rrobë murgu me shpresën për të trashëguar mbretërinë qiellore. Si pra, do mohoj dhuratat qiellore për dhuratat e vdekshme, o mbret?"
Atëherë mbreti urdhëroi ta godisnin, ta rrihnin. Tek i binte edhe vetë, i tboshte:
"Nëse nuk do t'i falesh diellit, çdo ditë do të të rrah në këtë mënyrë si sot, derisa të treten mishrat e tua."
"Më bëj ç'të duash. Unë nuk e mohoj Shpëtimtarin tim."
Atëherë tirani urdhëroi t'i vinin shkopinj te këmbët dhe ta vinin shtrirë duke i shtrënguar shkopinjtë sa të mundnin. Kështu Shenjti torturohej tmerrësisht. Pastaj e vunë përsëri në burg. Ai që ruante të lidhurit ishte i krishterë dhe e linte murgun të hynte tek të lidhurit që t'i shërbente shenjtit.
Dhe shumë të krishterë të tjerë shkonin dhe puthnin prangat duke kërkuar bekimin e shenjtë.
Shenjtit, si i përulur, i vinte keq dhe i ndalonte se nuk donte mburrjen njerëzore. E nxorën përsëri nga burgu dhe si e goditën pa mëshirë, i lidhën një gur të madh në njërën këmbë dhe e varën nga dora tjetër për dy orë që t'i thyenin pjesët e saj, por me ndihmën hyjnore qëndroi me trimëri.


Fund martirik me mbytje në lumë

Mbreti, duke parë se me asnjë mjet nuk mund të mposhte shenjtin, urdhëroi ta vrisnin bashkë me të krishterët e tjerë. Ishin gjithsej shtatëdhjetë. Këta të gjithë u çuan në një lumë dhe i mbytën para martirit.
Shumë nga të ardhurit atje i thoshin Shenjtit: "Pse nuk bën dëshirën e mbretit? Dëshiron të vdesësh me një vdekje të tillë?" "Unë do të dëshiroja të më prisnin pjesët e mia në copa të vogla për Zotin tim. Tani siç të më vdesin do të më japin një vdekje të padenjë."
Xhelatët, pasi e mbytën, i prenë kokën që t'ia çonin mbretit si fakt për vrasjen e tij. Shelari (ai që ruante) deshi të merrte trupin e shenjtit për ta varrosur, por xhelatët nuk ia dhanë. Fëmijët e Esdhinit u dhanë shumë pare atyre dhe ata i lejuan ta merrnin natën vonë, në fshehtësi.
Sapo e morën trupin e shenjtë, të krishterët e varrosën në manastirin e Shën Gjergjit rreth vitit të 17-të të mbretërisë së Iraklit, më 22 janar.
Ditën tjetër bashkëbisedonin në burg dy ushtarë dhe thoshin: "E pe dje si i hanin qentë trupat e tjerë, ndërsa trupin e Shenjtit nuk e prekën fare?"
"Unë pashë diçka më interesante, një yll të ndritshëm që nuk ishte larg si yjet e tjerë, por poshtë afer tokës. Vajta pra afër, për të parë më mirë dhe pashë se nuk ishte yll, por dritë që qëndronte sipër trupit të shenjtit,"
Këto që tregonin ushtarët, i dëgjuan dy të krishterë të burgosur që e dinin gjuhën persiane dhe 'kur u liruan si u vra Harroi, i treguan këto në Jeruzalem.
Thanë gjithashtu se Shenjti kur ishte në burg kishte profetizuar. U kishte thënë: "Ta dini, vëllezërit e mi, se unë nesër mbaroj. Ju të gjithë pas ca ditësh do të shpëtoni me ndihmën hyjnore. Mbreti do të vritet. Atëherë të kujtoheni të shkoni në qytetin e shenjtë dhe në manastirin e Avva Anastasit t'i thoni atit tim të gjitha sa patë."


Mrekullia me jelekun e të Shenjtit

Murgu që i shërbente Shenjtit, pas varrimit të trupit të tij, priste të gjente kohën më të përshtatshme për të udhëtuar.
Pas dhjetë ditësh u vu një tjetër mbret dhe gjendja u bë më e qetë. Murgu njihte disa ushtarë që dinin greqisht dhe e ndihmuan të arrinte në Armeni. Atje gjeti dhe shumë të tjerë që shkonin në Jerusalem. Pas dy vjetësh arriti në manastirin e tij duke mbajtur jelekun e murgut të shenjtit. U tregoi për martirizimin e shenjtit dhe vdekjen e tij. U tregoi gjithashtu dhe një mrekulli që u bë nga jeleku i martirit.
Në manastirin ku varrosën shenjtin, ndodhej një murg i ri, që kishte një demon dinak. Igumeni i manastirit mori jelekun e Shën Anastasit, ia veshi murgut dhe i sëmuri u shërua.
Kjo është jeta dhe fundi martirik i Shën Anastasit, kujtimin e të cilit Kisha jonë e kremton më 22 janar.