Close
Faqja 0 prej 3 FillimFillim 12 FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 41
  1. #1
    Lazaratas Maska e Bel ami
    Anėtarėsuar
    17-04-2002
    Vendndodhja
    Lazarat
    Postime
    1,184

    Jeronim De Rada

    Jeronim deRada

    Poet, publicist, folklorist, filolog dhe mėsues, themeluesi i letėrsisė dhe i kulturės arbėreshe. Lindi nė Makia tė Kalabrisė mėsimet e para i kreu nė kolegjin e Shėn Adrianit tė Shėn Mitėr Koronės. Mė 1834 shkoi pėr tė studiuar drejtėsi nė Napoli, ku mori pjesė gjallėrisht nė lėvizjen politike dhe kulturore tė kohės. Mė 1848 nxori tė parėn gazetė shqiptare "L'Albanese d'Italia" , nė tė cilėn shprehu pikėpamjet e tij pėr ngjarjet e kohės. Pas dėshtimit tė revolucionit mė 1848 e mbylli gazetėn dhe i zhgėnjyer u tėrhoq nė fshatin e tij tė lindjes der! nė fillim tė viteve 60 tė shek. XIX. Duke nisur nga v. 1861, nė jetėn e De Rada nisi njė fazė e re, kur ai shfaqet si njė nga figurat mė nė zė te Rilindjes sonė Kombėtare. Pas traktatit Parimet e estetikės (Principii di estetica, 1861) botoi veprat hashtėsia e kombit shqiptar (Antichitą della nazione albanase, 1864) dhe Rapsodi tė njė poeme arbėreshe (Rapsodie d'un poema albanese, 1866), qė luajtėn njė rol tė rėndėsishėm pėr propagandimin e ēėshtjes kombėtare shqiptare. Hyri nė korrespondencė me patriotėt shqiptarė dhe me personalitetet kulturore evropiane, dashamirė tė Shqipėrisė, ndoqi me interes tė gjallė ngjarjet nė Shqipėri. Mė 1878 pėrkrahu Lidhjen Shqiptare tė Prizrenit dhe ngriti zėrin kundėr gjymtimit tokėsor tė Shqipėrisė. Njė ndihmesė tė ēmuar ēėshtjes kombėtare i dha me revistėn Flamuri Arbrit , qė botoi nė vitet 1883-1885. Nė Testamentin politik (1902) shprehu optimizmin nė tė ardhmen e Shqipėrisė dhe pakėnaqėsinė e tij ndaj politikės imperialiste tė Italisė ndaj atdheut tė tė parėve.

    Zhvilloi njė veprimtari tė frytshme edhe nė fushėn e studimeve gjuhėsore; u kushtoi vemendje ēėshtjeve tė prejardhjes sė shqiptarėve dhe tė gjuhės shqipe, duke mbrojtur lashtėsinė e tyre. De Rada ėshtė nga tė parėt studiues vendės tė strukturės gramatikore tė shqipes. Nė tė dy veprat gramatikore qė hartoi (1870, 1894) vuri nė dukje aspekte tė patheksuara mė parė nga dijetarė shqiptarė dhe albanologė dhe dukuri gjuhėsore tė pastudiuara ose tė panjohura. Nė veprat e tij gjuhėsore jepen tė dhėna me interes pėr tė folmet arbėreshe. Bėri pėrpjekje tė vijueshme pėr njė alfabet tė pėrbashkėt tė shqipes qė tė jepte njė sistem sa mė tė plotė dhe tė pėrshtatshėm pėr shqipen me karaktere latine, tė plotėsuara me shenja diakritike. Nė veprimtarinė gjuhėsore tė De Rada duhet pėrmendur edhe organizimi i dy kongreseve gjuhėsore tė shqipes, i pari (1895) nė Koriliano Kalabro, i dyti (1897) nė Lungro ( Kongreset gjuhėsore arbėreshe). Dha me vetmohim mėsimin e shqipes nė Kolegjin arbėresh tė Shėn Mitėr Koronės pėr dhjetėvjeēarė tė tėrė gjersa vdiq.

    Mjaft e gjerė ėshtė edhe krijimtaria poetike e De Rada Nisi tė botojė qė herėt por krijimi qė i solli famėn si poet me talent tė shquar ėshtė poema lirike-epike Kėngėt e Milosaos (1836), vepra e parė e letėrsisė sonė me vlera tė mėdha artistike. Nė qendėr tė veprės ėshtė historia e njė ēifti tė ri qė bashkohet pas shumė pengesash. Autori nuk kufizohet me dėnimin e paragjykimeve klasore qė pengonin lumturinė e tė rinjve; nė vepėr kumboi ideja e detyrės ndaj atdheut dhe e gatishmėrisė pėr tė luftuar pėr mbrojtjen e tij. Historia e dashurisė fatkeqe midis dy tė rinjve nga rrethet aristokratike tė Shqipėrisė sė shekullit XV ėshtė edhe nė qendėr tė poemės Serafina Topia, mbi tė cilėn poeti punoi nė vitet 1839-1843. I pakėnaqur nga puna e tij, De Rada kėtė subjekt e rimori nė poemėn Pasqgra e njė jete njerėzore (1898) duke e zgjeruar dhe duke trajtuar nė tė njė problematikė mė aktuale pėr kohėn, luftėn kundėr pushtuesit otoman. Vepra mė e rėndėsishme e De Radaės ėshtė Skėnderbeu i pafan, tė cilėn e mbajti nė duar njė kohė tė gjatė (1837-1896). Nė vepėr janė shkrirė mjaft nga kėngėt dhe poemat qė kishte botuar mė parė. Aty u shpreh nė mėnyrė mė tė plotė dhe mė tė qartė patosi kombėtar qė kishte frymėzuar veprėn e De Radės Ndonėse nuk ka njėsi veprimi dhe vazhdimėsi, poema jep njė tablo tė gjerė tė Shqipėrisė nė shek. XV, tė bėmat e lavdishme tė popullit, dashurinė e tij tė flaktė pėr jetė tė lirė dhe tė pavarur, gjallėrinė e mahnitshme qė shfaqi pėrballė sulmeve tė egra tė armiqve. Nė qendėr tė veprės ėshtė konflikti midis shqiptarėve dhe osmanėve, dhėnė me anė skenash ku paraqiten beteja tė ashpra e tė furishme, qė shquhen nga ngjyresa e theksuar historike dhe imtėsitė shprehėse. Heroi kombėtar shfaqet nė vepėr si burrė shteti i shquar dhe trim i rrallė, qė diti me menēurinė dhe me heroizmin e tij tė ngrejė popullin e vet né luftė ēlirimtare tė pashoqe. Nė karakteret e personazheve tė tjera mishėrohet heroizmi dhe trimėria e shqiptarėve. Skėnderbeu i pafan ėshtė kryevepra e De Radės nė tė u dukėn nė mėnyrė tė qartė veēoritė kryesore tė talentit tė tij, si mjeshtėr i tablove tė gjera historike dhe i pėrshkrimit me zotėsi tė botės sė brendshme tė heronjve, tė mendimeve dhe tė ndjenjave mė tė thella e mė tė fshehta tė njeriut. Si poet, sidomos nė Kėngėt e Milosaos, De Rada u ēmua lart edhe nga rrethet letrare evropiane.

    De Rada luajti njė rol tė madh nė historinė e letėrsisė shqiptare; ai ėshtė i pari qė shkroi vepra me frymė kombėtare. Figura e tij ngrihet si figura mė e kulluar dhe mė e fuqishme e letėrsisė dhe e botės arbėreshe. Ndikimi i tij mbi shkrimtarėt arbėreshė bashkėkohės ishte i madh; tradita poetike krijuar prej tij vijon tė jetojė e pėrtėrirė edhe nė letėrsinė e sotme arbėreshe. Pas Ēlirimit nė Shqipėri janė botuar tė adoptuara veprat e tij kryesore. Mban titullin "Mėsues i Popullit"




    Luleve qė valvit era

    Fryu era e maleve
    dhe rrėzoi hijen e lisit:
    gjaku im mbetet lumit t'Vodhit!
    Ushtarė, m'hapni shtatoren
    qė tė shoh edhe njė herė
    Shkodren dhe time motėr
    te dritarja pėrkundruall.
    Mė atje nuk do tė zgjohem
    Luleve qė valvit era,
    posi valė qė s'kanė mbarim
    Do tė mblidhen shokėt mbrėmjes
    brenda vatrash nė atdhe:
    Unė i lė si ėndėrzė.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Fiori : 15-09-2006 mė 11:26

  2. #2
    !Welcome! Maska e StormAngel
    Anėtarėsuar
    05-02-2003
    Vendndodhja
    Zurich, Switzerland
    Postime
    6,846

    Jeronim de Rada

    Hyrje

    Jeronim De Rada lindi mė 1814 nė fshatin e vogėl dhe piktoresk Maki tė Kozencės, jo larg nga Shėnmitėr Korona, qendėr e kolegjit arbėresh Shėn-Adrianit. Nė kėtė kolegj De Rada i ri kreu studimet e para, qė patėn rėndėsi tė veēantė pėr formimin e personalitetit tė tij. Aty ai studioi letėrsinė antike dhe moderne, njohu idetė e Revolucionit Francez, qė ndikuan nė formimin e personalitetit tė tij. Mė 1833 De Rada mbaroi kolegjin dhe i ati e mbajti njė vit nė fshat, pėr tė pėrmirėsuar shėndetin. Pikėrisht gjatė qėndrimit nė vendlindje ndodhėn dy ngjarje, qė do t'i jepnin hov krijimtarisė sė tij letrare. Nė shekullin XIX ngulmimet arbėreshe, sidomos ato tė arbėreshėve tė Italisė kishin ruajtur tė paprekur ndjenjėn e dashurisė pėr atdheun e tė parėve, gjuhėn, zakonet e tradiat stėrgjyshore, e shfaqėn me njė forcė tė veēantė vetėdijen e tyre shqipatre edhe nė fushėn e lėvizjes kulturore e letrare. Letėrsia e re qė lindi tek arbėreshėt pėrtej Adriatikut nga dhjetėvjetėshi i tretė i atij shekulli, me gjithė tiparet e veēanta qė buronin nga kushtet nė tė cilat ndodheshin tė mėrguarit, ishte njė degė e letėrsisė shqiptare tė kohės, e lindur si shprehėse e idealit tė ēlirimit tė atdheut. Prandaj, nė qendėr tė kėsaj letėrsie ishte ideja patriotike, evokimi i traditav e tė lavdishme tė popullit tonė dhe, nė rradhė tė parė, i kohės sė Skėnderbeut. Tipari themelor i jetės politike tė Italisė nė gjysmėn e parė tė shekullit XIX nė Itali eci pėrpara proēesi i shuarjes sė marrdhenieve feudale dhe i zhvillimit tė marrdhėnieve tė reja kapitaliste. Italinė, veēanėrisht pjesėn jugore tė saj e dallonte njė prapambetje dhe varfėri e madhe
    Pikėrisht nė kėto kushte i dhanė hov lėvizjes kombėtarepėr ēlirimin e vendit. Nė krye tė lėvizjes sė masave nė vitet `20 u vu borgjezia liberale dhe organizata e fshehtė e karbonarėve.
    Lufta e tyre arriti njė rezultat tė pjesshėm: kufizimi i absolutizmit pėrmes kushtetutės. Nė vitet `30 doli nė skenė oragnizata "Italia e Re„, e themeluar nga revolucionari Maxini, qė rrithte nga shtresat e borgjezisė sė vogėl. Ajo veproi pėrmes kompllotesh e kryengritjesh, tė cilat dėshtuan, sepse organizata nuk nuk mbėshtetej nė masat e gjera tė popullit. Tė njėjtin fat pėsuan edhe aksionet revolucionare popullore nė vitet 1848-`49, kur levizja pėr ēlirimin e Italisė u ngrit nė njė shkallė tė re dhe mori pėrpjestime shumė tė gjera. Si rrjedhim, bashkimi i Italisė u arrit vetėm nė vitin 1867 dhe u konsolidua plotėsisht me 1870. Frytet e fitores i korrėn borgjezia e madhe dhe ēifligarėt liberalė, tė cilėt nuk i plotėsuan kėrkesat e masave pėr ndryshime shoqėrore, madje as pėr republikė dhe e bashkuan Italinė nėn dinastinė e Savojės. Njė rol tė ndjeshėm nė ngjarjet e kohės luajtėn edhe arbėreshėt, qė nė lėvizjen pėr ēlirimin e zhvillimin demokratik tė vendit shfaqėn njė heroizėm e shpirt sakrifice tė rrallė.
    Nė kėto kushte, te bashkatdhetarėt tanė pėrtej detit lindi njė veprimtari aktive politiko-kulturore e letrare, qė u dendėsua sidomos nė gjysmėn e dytė tė shekullit XIX. Kjo veprimtari mori hov nga kontaktet pėrherė e mė tė dendura me lėvizjen kombėtare tė Shqipėrisė, me rrethet politike tė ngulimeve tė ndryshme shqiptare dhe me personalitetet mė tė shquara qė ishin nė krye tė kėsaj lėvizjeje. Letėrsia arbėreshe e shekullit XIX kishte si tipar tė saj kryesor patriotizmin. Duke qenė shprehje edhe e aspiratave demokratike dhe e pakėnaqėsisė ndaj kushteve shoqėrore, ajo, qė nė fillim i kushtoi vėmendje tė veēantė problematikės shoqėrore.
    Pėr frymėn demokratike tė letėrsisė arbėreshe dėshmon edhe interesi qė u tregua pėr luftėn ēlirimtare tė popujve tė tjerė. Kjo letėrsi gjeti shprehjen e vet pėrmes drejtimit letrar tė romanticizmit, po u ushqye nga njė filozofi qė, me racionalizmin e saj, dukej se binte nė kundėrshtim me "etjen pėr pafundėsi„ dhe "kultin e ndjenjės„, qė e dallonte kėtė drejtim nga filozofia iluministe.
    Figura mė e ndritur e kėsaj letėrsie dhe njė nga figurat mė tė mėdha tė Rilindjes sonė ėshtė Jeronim De Rada.
    Jeronim De Rada lindi mė 1814 nė fshatin e vogėl dhe piktoresk Maki tė Kozencės, jo larg nga Shėnmitėr Korona, qendėr e kolegjit arbėresh Shėn-Adrianit.
    Nė kėtė kolegj De Rada i ri kreu studimet e para, qė patėn rėndėsi tė veēantė pėr formimin e personalitetit tė tij. Aty ai studioi letėrsinė antike dhe moderne, njohu idetė e Revolucionit Francez, qė ndikuan nė formimin e personalitetit tė tij.
    Mė 1833 De Rada mbaroi kolegjin dhe i ati e mbajti njė vit nė fshat, pėr tė pėrmirėsuar shėndetin. Pikėrisht gjatė qėndrimit nė vendlindje ndodhėn dy ngjarje, qė do t'i jepnin hov krijimtarisė sė tij letrare. Djali u njoh me folklorin, qė i zbuloi atij shpirtin e popullit tė vet. Po nė kėtė kohė ai njohu njė vajzė tė varfėr, tė bijėn e njė bariu, qė e afroi me njerėzit e thjeshtė dhe i frymėzoi vjersha tė ngrohta dhe tė ndiera. Njė botė mė e gjerė u hap para De Radės sė ri mė 1834, kur i ati e dėrgoi tė studionte pėr drejtėsi nė Napoli, qendėr e madhe kulturore-politike e Italisė sė Jugut. Aty i riu arbėresh u njoh me lėvizjen letraree politike tė kohės, shkroi dhe botoi krijimet e para letrare. Aty lindi vepra e tij e parė e botuar "Kėngėt e Milosaos„, qė shėnonte agimin e njė periudhe tė re pėr letėrsinė kombėtare. Kjo vepėr hodhi kushtrimin pėr ēlirimin e atdheut tė stėrgjyshėrve:
    "Erdhi dita e Arbėrit„!
    Vepra "Kėngėt e Milosaos„ u botua mė 1836. Poema, me vlerat e saj tė spikatuar ideore dhe artistike, e bėri tė njohur poetin dhe ngjalli entuziazmin e arbėreshėve. Qė nga ajo kohė fillon pėr De Radėn njė rrugė e re: rruga e pėrpjekjeve aktive pėr t'i dhėnė dritė atdheut tė tė parėve. Po atė vit ai u shtrėngua tė ndėrpriste studimet dhe tė kthehej nė fshat, pėr shkak tė kolerės qė kishte rėnė nė Napoli. Pa shkuar asnjė vit poeti mori pjesė nė njė komplot pėr tė pėrmbysur regjimin absolutist tė Burbonėve. Komploti dėshtoi dhe poeti, pėr t'i shpėtuar burgosjes ose dėnimit me vdekje, u detyrua tė jetonte gjashtė muaj si komit.
    Edhe mė vonė, kur ai bėnte praktikėn si avokat nė Napoli, policia e gjurmonte si njeri tė dyshimtė. Mė nė fund e arrestoi dhe e burgosi. Pas lirimit nga burgu, De Rada mbeti pa punė dhe u shtrėngua tė hynte si mėsues privat nė njė familje fisnike tė Napolit.
    Mė 1840 ai botoi poemėn e vet tė dytė, "Serafina Topia„ e cila mė tepėr sesa njė poemė dashurie, ishte njė himn pėr bashkimin dhe vllazėrimin e shqiptarėve. Censura burbone, duke kuptuar idetė liridashėse tė librit, nuk lejoi qarkullimin e tij. Megjithatė, poeti vazhdoi rrugėn e krijimtarisė, duke plotėsuar "Milosaon„ me kėngė tė tjera, duke botuar, pėr herė tė dytė poemėn "Serafina Topia„ dhe tragjedinė "Numidėt„(italisht). Nė kėtė periudhė De Rada u bė i njohur edhe jashtė kufijve tė Italisė. Veprimtaria letrare nuk e largoi poetin nga politika. Baticat revolucionare tė vitit 1848 e gjetėn De Radėn duke mbrojtur aktivisht pikėpamjet pėrparimtare pėrmes gazetės sė tij "Arbėreshi i Italisė„. Shpėrthimi i reaksionit tė egėr e detyroi atė tė mbyllte gazetėn e tė tėrhiqej nė fshatin e lindjes "pėr tė pritur kohė mė tė mira„. Megjithatė, poeti, nėpėrmjet punės sė vet, nuk e reshti veprimtarinė politike. Nė kėtė kohė ai iu kushtua mė tepėr ēėshtjes kombėtare shqiptare. Mė 1849, pas pėrpjekjeve aktive tė De Radės, nė kolegjin e Shėn-Adrianit u vendos mėsimi i shqipes dhe poeti u bė mėsues is saj., po pas tre vjetėsh u pushua nga puna pėr idetė e tij pėrparimtare.
    Mė 1847 dhe mė 1848 De Rada kishte nxjerrė nė dritė Rrėfimet e Arbrit, katėr novela nė vargje, ku ideja patriotike vinte duke u fuqizuar nė krahasim me krijimet e tij tė para. Kėto novela dalloheshin pėr njė romantizėm me karakter tė stuhishėm, pėr thellėsi lirizmi, por kishin edhe ėrrėsi dhe copėzim. Mė 1850 poeti u martua me arbėreshen Madalena Melkji, me tė cilėn pati katėr djem. Pas vitit 1860 ai filloi tė boronte njė sėrė veprash estetike, gjuhėsore, politike, folklorike, qė mbėshtetnin aktivisht ēėshtjen shqiptare, si "Parimet e estetikės„(1861), "Lashtėsia e kombit shqiptar„(1864), "Rapsodi tė njė poeme arbėreshe„(1866) etj. Mė 1878 poeti ngriti hapur zėrin nė mbrojtje tė Lidhjes Shqiptare tė Prizerenit, duke protestuar me forcė kundėr cėnimit tė terėsisė tokėsore tė Shqipėrisė. Ai tashmė ishte lidhur ngushtė me lėvizjen kombėtare dhe atdheun e tė parėve dhe militonte nė dobi tė kėsaj ēėshtjeje edhe nėpėrmjet publiēistikės. Kėshtu, mė 1883-`87 De Rada nxorri revistėn e parė shqiptare "Flamuri i Arbrit„, qė u bė tribinė atdhetarizimi dhe mbrojtėse e interesave tona kombėtare ndaj synimeve grabitqare tė shovinistėve fqinjė dhe tė imperializmit austriak e italian, duke shtruar kėrkesėn pėr autonominė e Shqipėrisė. Vitet e fundit tė jetės qenė tė rėnda e tė mundimshme. Fatkeqėsitė e rėnda familjare (vdekja e gruas dhe e djemve) nuk e mposhtėn poetin, pėrkundėrazi ai u bė mė i zjarrtė se kurrė nė veprimtarinė e tij poetike e krijuese. Nė kėtė kohė ai pėrfundoi poemėn e gjatė "Skėnderbeu i pafat„, poemėn "Gjon Huniadi„ variantin e fundit tė "Serafina Topisė„, me titull "Njė pasqyrė e jetės njerėzore„. De Rada organizoi edhe dy kongrese gjuhėsore pėr ēėshtjen e shqipes (Koriljano Kalabro, 1895, Ungėr, 1897), mori pjesė nė Kongresin XII tė orientalistėve ne Romė, ku foli pėr gjuhėn tonė dhe, me pėrpjekjet e tij u cel njė katedėr e shqipes nė Institutin e Gjuhėve Orientale nė Napoli.
    Nė kėtė periudhė ai ishte pėrsėri mėsues i shqipes nė Shėn-Adrian. Vdiq me 1903, nė moshėn nėntėdhjetėvjeēare, nė njė dhomė tė shkretė, pa dritė, pa zjarr, pa bukė, duke lėnė pas pikėllimin e gjithanshėm tė arbėreshėve.
    We didn't land on Plymouth Rock, Plymouth Rock landed on us.

  3. #3
    !Welcome! Maska e StormAngel
    Anėtarėsuar
    05-02-2003
    Vendndodhja
    Zurich, Switzerland
    Postime
    6,846
    Kėngėt e Milosaos

    Kėngėt e Milosaos ėshtė vepra e parė e De Radės dhe mė e njohura. Me kėtė poemė liroko-epike tepėr tė veēantė poeti afirmohej si individualitet i fuqishėm dhe origjinal. Skema e subjektit tė poemės ėshtė e njohur nė letėrsinė sentimentale dhe romantike, njė dashuri e kundėrshtuar nga mjedisi. Po kėrij motivi tė njohur De Rada i jep njė freski tė jashtėzakonshme. Thjeshtėsia nė dukje e fabulės dhe subjektit lind iluzionin pėr thjeshtėsi tė idesė. Nė tė vėrtetė, mesazhi i kėsaj vepre ėshtė kuptuar nė mėnyra tė ndryshme nga studjuesit: disa mendojnė se nė qendėr tė poemės ėshtė ideja patriotike, disa janė pėr idenė e dashurisė nė luftė me paragjykimet shoqėrore, tė tjerė thonė se qėndrore ėshtė ideja e afirmimit tė dashurisė si ide e madhe njerėzore.
    Po tė analizojmė me kujdes veprėn, do tė shohim se ideja e luftės sė ndjenjės sė pastėr me paragjykimet e mjedisit ėshtė tepėr e fuqishme, ajo i pėrshkon tė gjitha kėngėt, ajo organizon konfliktin e protagonistėve me shoqėrinė dhe me rethanat, kurse ideja patriotike rrjedh nė vepėr mė tepėr si rrymė e nėndheshme, e cila, megjithatė, njeh shpėrthime tė fuqishme e tronditėse. Edhe kjo ide bėhet bazė pėr njė konflikt tjetėr ndėrmjet ndjenjės dhe detyrės: protagonisti disa herė shpreh dėshirėn e vet pėr tė luftuar pėr ēlirimin e atdheut, dėshirė qė mbėshtetet nga e ėma dhe nga populli si figurė kolektive. Kjo dėshirė pėrleshet me ndjenjėn e dashurisė nė vetėdijen e protagonistit dhe me vetė qėndrimin e sė dashurės qė do t`a mbajė pranė vetes. Kurorėzimi i idesė patriotike, triumfi i ndjenjės sė detyrės nė shpirtin e protagonistit ėshtė rėnia e tij heroike nė luftė, tė cilės i kushtohet njė kėngė e shkurtėr, po tepėr shprehėse (sikur konflikti kryesor tė ishte ai midis dashurisė dhe mjedisit, logjikisht poema do tė merrte fund me kurorėzimin e kėsaj dashurie me martesė). Pra, sipas mendimit tonė nė poemė problemi patriotik dhe problemi i luftės sė ndjenjės me mjedisin janė ide paralele njėsoj tė rėndėsishme. Andaj edhe poeti e quante kėtė vepėr tė vet "roman dyfish lirik„, meqėnėse ajo kish lindur nga dy shqetėsime tė thella tė tij. Poeti pohon nėpėrmjet kėsaj vepre dy ide: tė drejtėn e individit pėr tė qenė i lirė tė zgjedhė fatin e vet dhe pashmangshmėrinė e luftės sė armatosur pėr tė ēliruar atdheun. Kjo ide e fundit shprehet nė vargjet kushtruese:

    Erdhi dita e Arbrit!
    Doemos do vdesim
    nė shtrat, nė mos rėnēim
    nė prag tė shtėpive tona!

    Vazhdimėsi dhe thellim tė kėsaj ideje gjejmė nė vallen e grave qė e pėrcjellin Milosaon pėr luftė:
    Sjellsh ti njė ushtri fatmirė,
    tė na i hapė kėto brigje
    lirisė qė borėm.
    Nėpėrmjet shkatėrrimit tė shpejtė tė lumturisė familjare tė Milosaos, shprehet ideja se nuk mund tė ketė lumturi vetjake, kur atdheu ėshtė i robėruar, se detyrės sė madhe tė luftės pėr ēlirim i duhet nėnshtruar ēdo gjė. Njė ide tjetėr e poemės ėshtė ajo e barazisė midis njerėzve. Kjo pohohet pėrmes dashurisė sė dy tė rinjve prej klasash tė ndryshme, pėrmes figurės sė bijės tė Kallogresė, vajzė me virtyte tė larta; po kėshtu pėrmes pėrshkrimit tė idealizuar tė lumturisė sė tyre tė thjeshtė, qė i mposht vėshtirėsitė materiale si dhe pėrmes pėrshkrimit, nė disa vende, tė jetės sė rėndė tė tė varfėrve dhe simpatisė qė tregon autori pėr ta. De Rada e shfaq veten demokrat nė kėtė poemė. Ai shpreh edhe filozofinė e qėndresės morale nėpėrmjet vargjeve tė thjeshta e tė madhėrishme tė frymėzuara nga poezia popullore:

    Duro, zemėr, duro,
    si duron mali me borė

    si dhe nėpėrmjet fatit tė protagonistit, qė u bėri ballė nė fillim tėrė pengesave qė ndesh pėr tė realizuar dashurinė e tij dhe, mė vonė, humbjes sė tėrė njerėzve tė dashur. Nė zgjidhjen e dy konflikteve tė poemės ka njėfarė artificialiteti. Si pėr konfliktin e parė, si pėr tė dytin poeti pėrdor mjete tė kėrkuara: nė rastin e parė njė tėrmet qė rrafshon Shkodrėn dhe varfėron Milosaon; nė rastin e dytė vdekjen e Rinės. Megjithatė, deri diku ruhet logjikė e veprimit dhe e karaktereve: edhe pas tėrmetit familja e Milosaos nuk heq dorė nga paragjykimet, kurse vdekja e Rinės vetėm e forcon ndjenjėn atdhetare nė shpirtin e Milosaos.
    Nė poemė pėrdoret forma e vetėrrėfimit, e dashur pėr romantikėt. "Kėngėt e Milosaos„ ėshtė njė shembull tipik i "parregullsisė lirike„ romantike. Poema ėshtė e ndėrtuar nė mėnyrė tė tillė qė kalimi nga njė kapitull nė tjetrin ėshtė krejt i befasishėm madje kėngėt e poemės mund tė duken si vjersha tė veēanta. Unitetin poemės nuk ia jep bashkrendimi logjik i ngjarjeve pėrmes subjektit, por ideja poetike. Copėzimi i poemės ėshtė nė pėrputhje me parimet krijuese tė De Radės, qė poezia duhet tė japė kulmet e jetės dhe tė shfrytėzojė nėntekstin. Veēse ky parim krijues herė-herė e kalon masėn.
    Poezia popullore e ka ushqyer kėtė vepėr me frymėn patriotike dhe me optimizmin e natyrshėm, tė shėndetshėm, pėrmes tė cilit populli kupton jetėn, vdekjen, dashurinė. Kjo poezi i ka dhėnė veprės figuracionin e pasur, tė freskėt dhe tepėr origjinal si dhe metrikėn ku zotėron vargu i bardhė tetėrrokėsh trokaik.
    Personazhet e poemės paraqiten nė ēastin e tendosjes mė tė lartė tė mendimeve e tė ndjenjave, qė gjen shprehje nė njė lirizėm tė vrullshėm. Poeti depėrton thellė nė botėn shpirtėrore tė personazheve tė vet, e pasqyron atė me larmi nuancash. Ai pėrshkruan po me atė forcė shprehėse dashurinė e zjarrtė tė djalit ("Veē me sy shihemi, bota tė pėrmbyset„) ashtu edhe ndjenjės sė ndrojtur tė vajzės, qė nuk di t'ia shpjegojė as vetes sė saj ("nga m'erdhi te kurmi gjithė ky gėzim„). Poeti ėshtė treguar mjeshtėr nė dhėnien e mjedisit patriarkal tė fshatit, ku vajzat nuk guxojnė tė dalin nga dera, veēse kur nuk janė "etėrit e vrenjtur", mjedis ku sundojnė thashethemet.
    Milosaoja ėshtė edhe hero lirik, edhe personazh veprues. Ai mishėron heroin romantikme botė tė gjerė shpirtėrore qė ngrihet mė lart se mjedisi; njėkohėsisht edhe taė hero qė kryen njė faj tragjik dhe, disi zbehtė, nga fundi dhe heroin luftėtar. E dashura e tij. Rina, mishėron idealin romantik tė vajzės sė dashuruar, bashkėshortes dhe nėnės, po ka edhe disa tipare reale tė fshatares arbėreshe. Nėna e Milosaos dhe e motra janė mė tepėr silueta, sesa personazhe, por qė tė mbeten nė mendje. E para mishėron aristokracinė patriote dhe prandaj dallohet si nga atdhetarizmi, ashtu edhe nga konservatorizmi. Motra e Milosaos mishėron vetėmohimin e e lartė dhe tė heshtur tė motrės pėr vėllanė.
    Vepra ėshtė vendosur nė shekullin XV, kur populli shqiptar, nėn udhėheqjen e Skėnderbeut, i bėri ballė perandorisė sė fuqishme osmane. Kjo vendosje ėshtė mė tepėr simbolike e konvecionale (karakteret e pasqyruara dhe sfondi i pėrgjigjen realitetit tė jetės arbėreshe bashkėkohore), por poeti ka mundur tė japė frymėn kombėtare, nėpėrmjet filozofisė, veēorive tė karaktereve, zakoneve. Sipas estetikės sė De Radės poezia duhet jo vetėm tė paraqesė me saktėsi format plastike tė gjėrave, por duhet edhe tė pėrdorė dhe tingėllimin muzikor, ritmin onomatopeik, pėr tė shprehur diēka mė tė thellė, thelbin e brendshėm tė gjėrave. Dhe "Kėngėt e Milosaos", ku brendia dhe forma shkrihen nė njė tėrėsi tė harmonishme, i mishėrojnė nė mėnyrė tė goditur kėto parime estetike. Tė gjitha dukuritė e realitetit jepen aty me njė dorė piktori; dhe njėkohėsisht muzikaliteti i vargut, ndonėse mungon rima, ėshtė i lartė.

    Njė element me rėndėsi te "Kėngėt e Milosaos„ ėshtė natyra, pothuajse gjithnjė e shkrirė me ndjenjat e personazheve. Shqetėsimin e djalit gjatė grindjes mė tė dashurėn ai e jep me lėvizjen e deleve nėpėr vathė, kurse dhembjen e tij te thellė pėr vdekjen e gruas e jep pėrmes kontrastit me pėrtėritjen e pėrhershme tė natyrės.
    Vepra ka njė origjinalitet tė veēantė qė i vjen nga shkrirja e mahnitjes, gėzimit fėminor nė soditjen e botės, karakteristike pėr poezinė popullore, me shqetėsimet, dyshimet e forta tė poetit romantik.
    We didn't land on Plymouth Rock, Plymouth Rock landed on us.

  4. #4
    !Welcome! Maska e StormAngel
    Anėtarėsuar
    05-02-2003
    Vendndodhja
    Zurich, Switzerland
    Postime
    6,846
    Serafina Topia dhe Skėnderbeu i Pafat

    Veprat kryesore poetike tė De Radės janė "Kėngėt e Milosaos", "Serafina Topia„ dhe "Skėnderbeu i pafat". "Kėngėt e Milosaos„ ishte njė poemė lirko-epike, ku frymėzimi i poetit ka qenė tepėr i kulluar dhe ėshtė arritur harmonia midis brendėsisė dhe formės. "Serafina Topia„ dhe "Skėnderbeu i pafat„ janė poema me vėllim tė gjerė, tė cilave poeti u kushtoi pothuajse tėrė jetėn. Nė kėto vepra ėshtė forcuar epizmi dhe ėshtė rritur thellėsia e problematikės nė krahasim me krijimet e rinisė. Ideja patriotike qė ishte si njė rrymė e nėndheshme tek Milosaoja kėtu ka dalė nė plan tė parė. Poeti ka synuar tė japė tabllo tė gjera tė kohės sė Skėnderbeut. Skenat e betejave alternohen me skena intime, qė tė jepet kėshtu sa mė i plotė shekulli XV nė Shqipėri. Kėtu ėshtė forcuar edhe pėrpjekja pėr ngjyrim historik… Poeti shpreh frymėn heroike tė kohės nė mėnyrė madhėshtore te "Skėnderbeu i pafat", nėpėrmjet skenave tė heroizmit masiv dhe atij tė veēantė, siē janė skena e betejės sė Shkodrės, skena e vrasjes sė pashait turk nga Astriti, njė trim shqiptar, dhe skena e ndeshjes sė Skėnderbeut me dy tartarėt. Epoka e Skėnderbeut kėtu pasqyrohet nė pėrpjestime tė mėdha vigane. Nė veprimin e poemės marrin pjesė jo vetėm individė tė veēantė me veti tė jashtėzakonshme, po gjithė kombi, si masat popullore, ashtu edhe aristokracia. Kėto poema dallohen pėr shkrirjen e epizmit, lirizmit, dhe dramatizmit, kėtu poeti i jep jetė njė galerie tė pasur personazhesh, midis tė cilėve spikatin Skėnderbeu, qė ėshtė i pranishėm nė tė dyja poemat, dhe Serafina Topia, protagonistja e poemės, "Njė pasqyrė e jetės njerėzore„ qė shfaqet edhe te "Skėnderbeu i pafat„. Skėnderbeu mishėron idealin e udhėheqėsit -si ushtarak dhe burrė shteti,- por De Rada ndalet edhe nė anėn e tij thjeshtė njerėore tė tij. Serafia Topia mishėron idealin e gruas shqiptare dhe njėkohėsisht idealin e njeriut tė zhvilluar nė mėnyrė tė gjithanshme. Romatizmi i De Radės merr nė kėto poema ngjyra tė forta, heroikja ndėrthurret me tragjiken. Problematika patriotike (ēėshtja e ēlirimit me luftė tė armatosur, problemi i bashkimit tė shqiptarėve, ēėshtja e udhėheqjes) nė kėto poema ėshtė nė qendėr tė vėmendjes, por shoqėrohet edhe nga njė larmi problemesh shoqėrore, morale dhe filozofike, siē janė: shfrytėzimi feudal, e drejta e njeriut pėr tė vendosur pėr fatin e vet, ēėshtja e sė mirės dhe sė keqes, e drejta e njeriut pėr lumturi. Kėto probleme mishėrohen te personazhe nga mė tė ndryshmet. Poeti shfaq njė thellėsi tė veēantė zhbirimi nė botėn e brendėshme tė krijesave tė veta. Veēanėrisht tė gjalla janė figurat e grave, si: Imotea, Agata, Frosina, Vantisana, te "Skėnderbeu i pafat"; Serafina, Evoda, Parayllja, Olimpia te "Njė pasqyrė e jetės njerėzore".
    "Skėnderbeu i pafat" shkrin elementė tė eposit me elementė tė poemės kombėtare-historike dhe tė poemės filozofike. "Njė pasqyrė e jetės njerėzore"ėshtė edhe ajo origjinale pėr nga lloji, shkrin llojin e poemės shoqėrore-psikologjike me llojin e poemės epiko-heroike.
    Tė dyja poemat kanė marrė nga poezia popullore hiperbolizmin e figurave tė kreshnikėve dhe pasurinė e figuracionit. Vargu afrohet me vargun e lirė.


    De Rada mbetet poeti qė hodhi themelet e letėrsisė me tė vėrtetė artistike arbėreshe, dhe dha njė ndihmesė tė madhe pėr tėrė letėrsinė kombėtare. Ai qe i pari qė ngriti nė art epokėn e lavdishme tė Skėnderbeut. Duke pasqyruar "Motin e madh", kohėn e "Skėnderbeut". De Rada hodhi kushtrimin pėr luftė tė armatosur kundėr zgjedhės osmane. Ai ėshtė njėkohėsisht i pari qė ēeli traditėn e mbėshtėtjes sė letėrsisė arbėreshe nė poezinė popullore. De Rada qe edhe lėvruesi i parė i poemės epiko-lirike, i novelės nė vargje dhe i poemės epike. Gjithashtu ai ka meritėn qė lėvroi deri diku poemėn shoqėrore, ndonėse nuk i kuptonte deri nė fund kontradikatat klasore. Poeti ka simpati pėr njerėzit e thjeshtė, pasqyron me dhembje mjerimin dhe shfrytėzimin, ka besim tė madh te njeriu dhe te mundėsitė e tij, megjithatė deri diku ndikohet nga fatalizmi dhe misticizmi, qė vende-vende ia dėmtojnė krijimtarinė nga ana ideore, madje edhe estetike. Nė thelb vepra e De Radės i pėrket romantizmit pėrparimtar, njė romantizmi veēanėrisht origjinal, qė nuk i kėndon vetėm tė jashtėzakonshmes, por zbulon edhe poezinė e sė zakonshmes. De Rada ėshtė mjeshtėr i stilit tė pėrmbledhur dhe tepėr shprehės, i pėrdorimit tė figuracionit, qė dallohet pėr freski dhe ndikim tė fortė emocional. Gjuha me tė cilėn shprehet De Rada, ėshtė e pasur, por disi e errėt, Poeti pati njė ndikim tė madh nė veprat e shkrimtarėve arbėreshė dhe njė ndikim mė tė vogėl te shkrimtarėt e tjerė tė Rilindjes.
    We didn't land on Plymouth Rock, Plymouth Rock landed on us.

  5. #5
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    K E N G E T E M I L O S A O S




    Kangjelji I


    Ljis jeta kishe nderruar,
    uj te ri nde dejtit
    kaljtheruar te dit e re;
    por llumbardh e Anakreontit
    ronej Temp e moceme.
    N`duj nje dit vate te malji
    e s`u pruar si kish zakon.
    Vet ce ate s`e thajti bora,
    s`e pergjaku akulli,
    se m`u resht njera ce ra
    tek e bardha shpia ime.
    Kur te drita dheu me shpi
    u sbuljua je dejti,
    si garea ce delj per sish,
    mua me zgjoi, tue fjuturuar
    qeljqevet finesteres.
    M`u pataksa e ruata jashtin :
    rusht pak skallankur
    dheut en i kin hje;
    ljulje ljiu te gapura,
    nd`era i tunden e perzien
    nd`at ninulj qeshenjen.



    Kenga I


    Bota kish nderruar lisa,
    uji i ri ne det
    kaltronte n`ditn` e re;
    por lumbardha e Anakreontit
    ne Temp rronte e mocme.
    Nd`uj nje dit` vate te mali
    e s`u kthye si e kish zakon.
    Vec`qe ate s`e thau bora,
    s`e pergjaku heshteza,
    po u largua gjersa ra
    tek e bardha shpia ime.
    Kur n`agim toke edhe shpi
    u zbuluan bashk` me detin,
    si hareja qe del sysh,
    me zgjoi duke ferfelluar
    qelqeve t`dritares.
    U pataksa e ruajta jashte:
    rrusht` , pak aguridhe,
    dheut tone i kishin hie;
    lule liu te hapura,
    n`i tund era e i perzien,
    ne ate ninull qeshin;
    si ato ljulje qielli.
    Ti ruaje e se kuljtoje.
    nje mbuim njerezish.
    Kallezoret mbe dhemat
    mbajn kangjelje.Ka i goi
    ahjena nder time motera
    kishi arren e mema ime
    emerin tim thoj per nde shpi.
    Nje gare m`u rodh te kurmi,
    si garea mbremjes te shtrati,
    kur vajza e ngrohet
    ndien per te parezen
    sist ce m`i frihjen.
    Si ato lule –qielli.
    Ti veshtroje dhe s`kujtoje
    asnje mbehi njerezish.
    Kallezoret neper duajt
    po kendonin.Dheut huaj
    ahere nder time motra
    kisha arritur; mema ime
    emrin tim thosh neper shpi.
    Nje hare me rrodhi kurmit,
    si hareja kur te shtrati,
    mbremanet, vajza e ngrohte
    ndien per te parazen
    siset qe m`i fryhen.


    Kangjeli II


    Vreshtat in te vardhurore:
    erth ka malji dheljpera
    me te ljodheta te bijlat
    porsa paru in te vjelja;
    e te hera ce nder sheshet
    sqepet djelli, si te bota
    ema ce kentuan nje valle,
    vet Fjokat u m`u hjimisa.
    E perveshurez, e ljart,
    me keshen te pjeksurith
    nde nje jetullez te bardh,
    ish te kroi nje vash.Te balli,
    nje keshill i kish hje.
    I ljidhur te brezi kaljther,
    skemantilj`i ngit mbe truall.
    Mua sa me ndieti,
    shtuara vasha m`u pruar,
    gjifritur, pjono hje,
    me te trembur nje gare.
    Trimi : -vajz, me jep ti nje pik uj?
    Vajza : - sa te duash ti, bire zoti.
    - Kuj e bilje je ti ,vash?




    Kenga II


    Vreshtat ishin verdhellore.
    Erdh nga mali dhelpera
    Me te lodhurat te bijat,
    me te mbaruar te vjelat;
    e at`here kur nder sheshe
    fshihet dielli ( si nen toke
    memat qe kenduan ne valle),
    kur ne Fjokat une rashe.
    E perveshur e e larte,
    me gershet te pleksur
    ne nje lidhese te bardhe,
    ish te kroi nje vash`.Te balli
    nje mendim i kishte hie.
    I lidhur te brezi i kalter,
    mbi truall i cik mandili.
    Posa qe me ndjejti,
    vasha drejt nga une u suall,
    gjifyre edhe plot hie,
    me nje te trembur hare.
    Trimi : - Vajze, a m`ep ti nje pike uje?
    Vajza: - sa te duash t`i , bir zoti.
    - kuja bije je ti, vashe?
    Mos me je ti e dheut guaj?
    Kur jesh djalj e Salloniq
    vajta, vajza neng ishin
    nde katund me aq gadhi,
    Nde ceret e dhezures,
    vucen ajo ngrenej,
    - Jam e bilje kollogres,
    ngrejti ballet e sbuljuar.
    Na vejim asaj udh,
    gjembat ce vireshin tek udha
    se gervishtetin at kopilje :
    me llort te pergjakura,
    ka ballt u me ja reshta.
    Di buz te qesheme,
    nje herje te bardh,
    at mbrema dukeshim.
    Mos me je nga dheu i huaj?
    Kur, djalosh, ne Selanik
    vajta, vashezat nuk ishin
    ne katund me kaq hir.
    Ne ceret e ndezur,
    vucen ajo ngrinte:
    -Jam e bije e Kollogrese,
    ngriti ballet e zbuluar.
    Duke shkuar asaj udhe,
    gjembat qe vareshin udhes
    s`e gervishtnin ate cupe:
    me lleret pergjakur,
    une nga ballet ia reshtja.
    Dy buze te qeshura,
    njej here te bardhe,
    at mbremje dukeshim.



    Kangjeli III

    Ish e mbreme shen Meris
    e vashat ljeshuame
    ka te bridhurit, nder dier
    fjisin, se nde vateret
    s`in te jaterat e vreret.
    Paru e zej nj`anankasi:
    Ndaheshin ar e ljiner,
    pritej nata tek na.
    Gavnare bilja zonjash
    Te ljuajin te perdorme
    me te nderem bilj buljari.
    Engjeljit ashtu nder qiell,
    me te mire se njerezit,
    mbanjen vece garen e tire,
    Dolla u Rodh e kopshtin
    Paru eljpit e perflushur,
    ecia per nden ullinjet.
    Posht te kroi, me kater vasha,
    me te bardh sqepe nder kriet,
    erth`e bilje Kollogres.
    Dukeshin kallez te karpisur.
    Vajza : - Fanemir kush na duall?






    Kenga III


    Ish te mbremja e shen Merise.
    Vashat kishin lene lodrat
    E te dyert kuvendonin,
    se nuk qene ne shtepi
    eterit e vrenjtur.
    Kudo niste nje nxitim:
    ndaheshin ar e kandile,
    tek ne pritej nata.
    Bija madheshtore zonjash
    perdorez do luanin
    me te nderem bij bujaresh.
    ashtu si engjejt ne qiell,
    me te mir` nga njerezit,
    bejne vec harene e tyre.
    Dola ne Rodh e , te kopshti,
    ku po frushullonte elbi,
    eca nen ullinjte.
    Posht` te kroi, me kater vasha,
    me te bardhe cip kreit,
    erdh e bije e Kollogrese.
    Dukeshin kallez te pjekur.
    Vajza : -Fatmirosh ai qe na del,

    mbi Rodhen fushamir
    si vantilje Arberit!
    Fanemir ajo kopilje
    ka e jema e puthurez,,
    ce te kragu t`i pushonj!
    Ka te niset e magjepsur?
    Ka vorea si dejti,
    o ka e bardha mjezedit?
    Mbi Rodhen e gjetheruar
    si flamur i Arberit!
    Fatmiroshe ajo cupe ,
    qe, e puthur nga e ema,
    do pushoje n`at krah!
    Nga do niset, e magjepsur?
    Nga veriu si deti,
    Apo nga e bardha Juge?
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Kandili 1 : 29-12-2006 mė 13:43

  6. #6
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Ne postimin me larte nga pakujdesi kam bere gabim, duke perzie pjese te formes origjinale te poezive(Kangjelji...) me pjeset perkatese te adaptuara(Kenga..) ne shqipen e sotme .

    Moderatoreve do ua dija per ndere po ta heqin postimin me larte.Flmn


    Pjese nga K E N G E T E M I L O S A O S




    Kangjelji I


    Ljis jeta kishe nderruar,
    uj te ri nde dejtit
    kaljtheruar te dit e re;
    por llumbardh e Anakreontit
    ronej Temp e moceme.
    N`duj nje dit vate te malji
    e s`u pruar si kish zakon.
    Vet ce ate s`e thajti bora,
    s`e pergjaku akulli,
    se m`u resht njera ce ra
    tek e bardha shpia ime.
    Kur te drita dheu me shpi
    u sbuljua je dejti,
    si garea ce delj per sish,
    mua me zgjoi, tue fjuturuar
    qeljqevet finesteres.
    M`u pataksa e ruata jashtin :
    rusht pak skallankur
    dheut en i kin hje;
    ljulje ljiu te gapura,
    nd`era i tunden e perzien
    nd`at ninulj qeshenjen.

    si ato ljulje qielli.
    Ti ruaje e se kuljtoje.
    nje mbuin njerezish.
    Kallezoret mbe dhemat
    mbajn kangjelje.Ka i goi
    ahjena nder time motera
    kishi arren e mema ime
    emerin tim thoj per nde shpi.
    Nje gare m`u rodh te kurmi,
    si garea mbremjes te shtrati,
    kur vajza e ngrohet
    ndien per te parezen
    sist ce m`i frihjen







    Kenga I


    Bota kish nderruar lisa,
    uji i ri ne det
    kaltronte n`ditn` e re;
    por lumbardha e Anakreontit
    ne Temp rronte e mocme.
    Nd`uj nje dit` vate te mali
    e s`u kthye si e kish zakon.
    Vec`qe ate s`e thau bora,
    s`e pergjaku heshteza,
    po u largua gjersa ra
    tek e bardha shpia ime.
    Kur n`agim toke edhe shpi
    u zbuluan bashk` me detin,
    si hareja qe del sysh,
    me zgjoi duke ferfelluar
    qelqeve t`dritares.
    U pataksa e ruajta jashte:
    rrusht` , pak aguridhe,
    dheut tone i kishin hie;
    lule liu te hapura,
    n`i tund era e i perzien,
    ne ate ninull qeshin;
    Si ato lule –qielli.
    Ti veshtroje dhe s`kujtoje
    asnje mbehi njerezish.
    Kallezoret neper duajt
    po kendonin.Dheut huaj
    ahere nder time motra
    kisha arritur; mema ime
    emrin tim thosh neper shpi.
    Nje hare me rrodhi kurmit,
    si hareja kur te shtrati,
    mbremanet, vajza e ngrohte
    ndien per te parazen
    siset qe m`i fryhen.




    Kangjeli II


    Vreshtat in te vardhurore:
    erth ka malji dheljpera
    me te ljodheta te bijlat
    porsa paru in te vjelja;
    e te hera ce nder sheshet
    sqepet djelli, si te bota
    ema ce kentuan nje valle,
    vet Fjokat u m`u hjimisa.
    E perveshurez, e ljart,
    me keshen te pjeksurith
    nde nje jetullez te bardh,
    ish te kroi nje vash.Te balli,
    nje keshill i kish hje.
    I ljidhur te brezi kaljther,
    skemantilj`i ngit mbe truall.
    Mua sa me ndieti,
    shtuara vasha m`u pruar,
    gjifritur, pjono hje,
    me te trembur nje gare.
    Trimi : -vajz, me jep ti nje pik uj?
    Vajza : - sa te duash ti, bire zoti.
    - Kuj e bilje je ti ,vash?

    Mos me je ti e dheut guaj?
    Kur jesh djalj e Salloniq
    vajta, vajza neng ishin
    nde katund me aq gadhi,
    Nde ceret e dhezures,
    vucen ajo ngrenej,
    - Jam e bilje kollogres,
    ngrejti ballet e sbuljuar.
    Na vejim asaj udh,
    gjembat ce vireshin tek udha
    se gervishtetin at kopilje :
    me llort te pergjakura,
    ka ballt u me ja reshta.
    Di buz te qesheme,
    nje herje te bardh,
    at mbrema dukeshim



    Kenga II


    Vreshtat ishin verdhellore.
    Erdh nga mali dhelpera
    Me te lodhurat te bijat,
    me te mbaruar te vjelat;
    e at`here kur nder sheshe
    fshihet dielli ( si nen toke
    memat qe kenduan ne valle),
    kur ne Fjokat une rashe.
    E perveshur e e larte,
    me gershet te pleksur
    ne nje lidhese te bardhe,
    ish te kroi nje vash`.Te balli
    nje mendim i kishte hie.
    I lidhur te brezi i kalter,
    mbi truall i cik mandili.
    Posa qe me ndjejti,
    vasha drejt nga une u suall,
    gjifyre edhe plot hie,
    me nje te trembur hare.
    Trimi : - Vajze, a m`ep ti nje pike uje?
    Vajza: - sa te duash t`i , bir zoti.
    - kuja bije je ti, vashe?
    .
    Mos me je nga dheu i huaj?
    Kur, djalosh, ne Selanik
    vajta, vashezat nuk ishin
    ne katund me kaq hir.
    Ne ceret e ndezur,
    vucen ajo ngrinte:
    -Jam e bije e Kollogrese,
    ngriti ballet e zbuluar.
    Duke shkuar asaj udhe,
    gjembat qe vareshin udhes
    s`e gervishtnin ate cupe:
    me lleret pergjakur,
    une nga ballet ia reshtja.
    Dy buze te qeshura,
    njej here te bardhe,
    at mbremje dukeshim.



    Kangjeli III

    Ish e mbreme shen Meris
    e vashat ljeshuame
    ka te bridhurit, nder dier
    fjisin, se nde vateret
    s`in te jaterat e vreret.
    Paru e zej nj`anankasi:
    Ndaheshin ar e ljiner,
    pritej nata tek na.
    Gavnare bilja zonjash
    Te ljuajin te perdorme
    me te nderem bilj buljari.
    Engjeljit ashtu nder qiell,
    me te mire se njerezit,
    mbanjen vece garen e tire,
    Dolla u Rodh e kopshtin
    Paru eljpit e perflushur,
    ecia per nden ullinjet.
    Posht te kroi, me kater vasha,
    me te bardh sqepe nder kriet,
    erth`e bilje Kollogres.
    Dukeshin kallez te karpisur.
    Vajza : - Fanemir kush na duall?


    mbi Rodhen fushamir
    si vantilje Arberit!
    Fanemir ajo kopilje
    ka e jema e puthurez,,
    ce te kragu t`i pushonj!
    Ka te niset e magjepsur?
    Ka vorea si dejti,
    o ka e bardha mjezedit?





    Kenga III


    Ish te mbremja e shen Merise.
    Vashat kishin lene lodrat
    E te dyert kuvendonin,
    se nuk qene ne shtepi
    eterit e vrenjtur.
    Kudo niste nje nxitim:
    ndaheshin ar e kandile,
    tek ne pritej nata.
    Bija madheshtore zonjash
    perdorez do luanin
    me te nderem bij bujaresh.
    ashtu si engjejt ne qiell,
    me te mir` nga njerezit,
    bejne vec harene e tyre.
    Dola ne Rodh e , te kopshti,
    ku po frushullonte elbi,
    eca nen ullinjte.
    Posht` te kroi, me kater vasha,
    me te bardhe cip kreit,
    erdh e bije e Kollogrese.
    Dukeshin kallez te pjekur.
    Vajza : -Fatmirosh ai qe na del,

    mbi Rodhen e gjetheruar
    si flamur i Arberit!
    Fatmiroshe ajo cupe ,
    qe, e puthur nga e ema,
    do pushoje n`at krah!
    Nga do niset, e magjepsur?
    Nga veriu si deti,
    Apo nga e bardha Juge?










    Kangjelji IV


    Ish e diella menat
    e i biri zonjes madhe
    ngjitej tek e bukura
    te m`i ljipen nje pik uj,
    se ish et` i djegurith.
    Vetem e coi nde vateret,
    ce keshen me pjeksenej.
    Ata duheshin e s`e thoshin.
    Vajza , me buzen mbe gaz:
    -C`eshte e iken si ajri?
    -Me presen nde roljiet.
    -Di moll t`ardhura
    qendro , u tij t`i ruata.
    Me nje dor ngrejturith
    mbanej mbi veshin e bardh
    ljesht e saj te shpjeksurith;
    kalli jeteren te gjiri
    e me goljq mollezit,
    me ja e vu nde dorjet,
    nde ceret e dhezurez.
    Thomnie ju, te dashurit,
    nd`embelj aqe te puthurit.




    Kenga IV


    Ish e diela menate
    e i biri i zonjes madhe
    ngjitej tek e bukura
    te m`i lypte nje pike uje,
    se ish etit djegur.
    Vetem e gjeti te vatra,
    qe me plekeste gershetin.
    Ata duheshin e s`e thoshin.
    Vajza, me buzen me gaz:
    -C`ke qe po iken si era?
    -Me presin ne roliet.
    -Dy molle te ardhura,
    qendro, se t`i ruajta.
    Me nje dore ngritur
    mbante mbi veshin e bardhe
    leshte e saj te shpleksur,
    kalli tjeteren te gjiri
    e me hoqi mollezet,
    me ia vu ne doret,
    ne ceret e ndezur.
    Thomni ju, te dashurit,
    m`embel e` te puthurit.






    VJERSH I TE BILJES KOLLOGRES


    Ka m`erth te kurmi gjith kejo gadhi?
    Si e paftes u xheshiem te shtrati
    E zgjonem e garepsur se u zegjova,
    si ajo ce dihet me nje fat te bardh.





    VJERSHE E BIJES SE KOLLOGRESE

    Nga m`erdh te kurmi gjith` ky gezim?
    Si e pafaj une zhvishem te shtrati
    E zgjohem e hareshme se u zgjova,
    si ajo qe gdhihet me nje fat te bardhe.





    Kangjelji V


    Ce te ven nde dejtit
    noerit, zemera ime?
    Sbardhetin anizit,
    ruatin pran` u shehetin…
    Erth dita e Arberit!
    Ndo mos vedekurith
    mbi shtrat na vemenith
    mos perpara shpivet;
    e te bota na garronen
    shoket e vellezerit,
    kronjet e katundi in.
    Nani ce nata e zez
    me te butethin nje shi
    paru me perbaljten udhet,
    gapni ju derjen
    tek te hjedhura kopiljet
    ljotenjen garruamith.
    Vasha formadhja
    me rempeft per dorje
    at buzehjeshemen
    mua m`e sjellt perparanith.
    Cera me i dhezjet
    me nde mest shengethin,
    ce te qeshinj e dhuremez
    vet ce sit na ruhjen,
    jeta e te permisjet.



    Kenga V


    Pse te vene ne det
    mendimet, zemra ime?
    Zbardhuan anijezat,
    pane kendej e u fshehen…
    Erdhi dita e Arberit!
    Doemos do vdesim
    ne shtrat, ne mos rencim
    perpara shtepive tona,
    e nen dhe do na harrojne
    shoket e vellezerit,
    krojet e katundi yne.
    Tani qe nata e zeze
    me shiun e saj te bute
    kudo i perbalti udhet,
    hapnie ju deren
    tek te perhedhurat cupa
    lozin te harruara.
    Vasha foremadhja
    ma rrembeft` nga dora
    ate buzehieshmen
    e ma sjellte mua perpara.
    Kane per t`iu ndezur faqet.
    Me ate shenjezen ne mes,
    Kur e drojtur te me qeshe.
    Vec ne sy te shihemi,
    pa dhe bota te permbyset.

  7. #7
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji VI

    Ra bora nde dejtit
    e me sbardhi vudhevet
    krahet ce shqitezes.
    Gjumi mua me ljodhenith,
    kurmi vete tue m`u reshtur
    Porsi grua te Marebelja
    mbremanet i reshtjet
    shtrushi taraftivet,
    ljehemi e qenevet
    mbi miljonet, sheh si shuhet
    zjarri e dhezet vreshtavet.
    Gjell edhe ce se qelloi.
    O vasha kriekeshtenj,
    but shtran te m`uljenej,
    pra te vehej ture tjerr,
    gjims nde t`erret e te drita,
    te ljeren kentimethin!
    De te garroja se te bora
    biren kronjet e te mbjellat
    ket gjell ce nga ruanjen;
    se te biljt e zonjavet
    Samerankat, me tumparin,
    gjemonjen te vresht e larg,
    i thon : - Na ju ruami.
    Me qellonej tue fjantaksur,
    se te perdorem, ashtu posht,
    veim, se shpit e njerezet
    na fanepsejin mbe t`ngaraksur;
    na ljerejin iljezit.
    Ndo se kalji me ljeshonej,
    iken nde nje leg gra
    gjith te shprishura, ajo vet
    zej terkuzen te pertrollem:
    kurm` e bukur i njeriut
    sit i ruanej e m`e buten.
    Te dersiturin stomahje
    me shinej me skemantilj,
    e kuqe se me e shihin.
    Ajo vash zakonbukur
    se ljeu nder te mundasha;
    porsa mua nde sbardhen dita,
    nje kaljivez e ljeriem,
    ajerjartur tek firaksen,
    dhestra e bardh, maljet e ljumi,
    sa me disheron te kragu
    vajzen dethiniazemer,
    ajo mua me ka hje.




    Kenga VI

    Ra bora mbi det
    e nder leshteriqe zbardhi
    kraht` e shqitezes.
    Gjumi mua me lodh :
    thuajse trupi me largohet,
    si nje gruaje qe , Marbeles,
    mbremjes , i largohet,
    zhurma e trokashkave
    dhe te lehurit e qenve
    mbi mullinjte, e sheh si shuhet
    zjarri e ndizet vreshtave.
    Jeta ende s`fjet.
    O , vasha kryegeshtenje
    shtratin bute te ma shtronte,
    pra te vihej duke tjerre
    gjysme ne terr e ne drite,
    me kenge ne goje!
    Te harroja se nen bore
    biren krojet e te mbjellat
    qe na mbajne jeten;
    edhe djemte e zonjave
    Samerankut qe gumojne
    me tambur vreshten e larget
    e i thone : - Ne te ruajm.
    I kotur do enderritja
    Se , perdore, fushave
    Veme dhe shtepite e njerzve
    na faniten me te aguar
    edhe yjt- na lene;
    apo se me zgjidhet kali
    dhe shkon te nje turme gra,
    qe perndahen, vec asaj
    qe i ze lakun e pertrollem:
    syri i bukur i njeriut,
    dhe veshtrimi i tij e zbut.
    Kraherorin e dersitur
    Ajo e fshin me mandil,
    e skuqur se po ma shohin.
    Ajo vashe zakonbukur
    nuk leu nder te mendafshta;
    Porse mua, kur zbardh dita,
    ne nje kasolle te lene
    e te hapur ernave,
    prej ku duken, neper te,
    brinja e bardhe,malet, lumi,
    fort ma kenda ta kem prane
    vajzen qe me mori zemren;
    ajo mua me ka hije.

  8. #8
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji VII


    Dreq rahjet e dejtit
    gezoi dita e kaljtherez
    vallevet kopiljevet :
    i ruatin te dashurit.
    Nde kte jet ce kemi me?
    Henen e mbremanes,
    kur dalen te dera ime
    vashat e besheme,
    motrat e ushtertorevet.
    U trinteljinj qitharien,
    ato te shperveshta
    ljotenjen e t`embeljit
    ceren me i shuanith.
    Kemi me te miren ender
    C`i qell trimit vajzen.
    Pra ce shpit m`u mbilletin,
    tek dera e erretez
    ai e pret e me e uljen.
    Ajo gapen preherin :
    Vajza : - Mir za, trim,di lajthi.-
    Se t“e shih, se te m`i fjit;
    ajo e gjegjen e me si
    ruan nj`ill e jeterin :
    se doj t`ikenej, por trembjet.
    Vajza : - Trim, ri mir,mos sgjonet mema.
    Ajo ben buzen mbe gaz.
    Trimi : - vash, puthem perparanith.
    Ajo reshten kriethit :
    pra ce e holjq, dalje m`i bie
    nde cerkut je mbjeth nde gji.
    - Via, ri mir.- Ec me shendet.
    -Mbe te nisurit e ruan,
    njer ce dolli e neng e pan.
    Zegjonet e nde ket gjell
    at dit me ri me mall.






    Kenga VII


    Kundrejt kodravet e detit,
    dita e kalter gezoi
    valleve te vashave:
    i shohin te dashurit.
    Ne ket` jete c`kemi me ?
    Henezen e mbremjes,
    kur te dera ime dalin
    vashezat e beshme,
    motrat e ushtareve.
    Une tringellij kitaren,
    ato, te perveshura,
    lozin e nje embelsi
    faqet ua zben.-
    Kemi me te miren enderr,
    qe i sjell trimit vajzen.
    Kur shpite mbyllen, te dera,
    ne te erret ai e pret,
    e ul, prehrin ajo hap :
    - Trim, na merr dyze lajthi.
    Ai m`i tregon se c`beri
    qe ta shih e te m`i fliste ;
    ajo degjon e me sy
    ruan nje yll e nje tjeter,
    nuk do t`ike, por dhe trembet.
    - Lamtumir`, trim, zgjohet mema, -
    ben ajo buzen me gaz.
    - Vashe, puthme me pare.
    Ajo e resht kryethit,
    ai e heq e vasha i bie
    daleze te zverku
    e pushton trimi ne gji.
    - Lamtumir`- Ec me shendet.
    Ai e ruan ne te ikur :
    u zhduk e njeri s`e pa.
    Djali zgjohet e ne jete
    ate dit` me rron me mall.

  9. #9
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji VIII


    Mniz e veres bardhullore
    biu nje re monosaqe
    per nde mest gurevet :
    kan gare te shtrushi ljumit.
    Pa nje re, malji me bor
    i buthetonet njerezet :
    ata ljutenjen te korrat.
    Si thelleza te foljea
    u pushonj nde ket dimer.
    Ngrejti deg ulliri shkundur
    e kopiljia me hje,
    e garruam vellezeret,
    vetemith kur u m`e dredh
    parasten nde valljet.
    Jeta e madhe, ce se qetet
    ajravet e fjaljevet,
    ate e ka si nje ljinar,
    gajdhi e sheljqerorit,
    pa drit perjashta shpis.
    Kur ngrehja paidhet
    shegur, ljuc, ullishterjes,
    sa monu frija
    nd`era tundenej vadhezit.
    U ljutja per hjen e memes
    te me coja mbremanet
    ndrishe zogj te gjallis.
    Shkonej vajza mespurtek,
    shtija gur e llastimisej.
    Pra ce u rit si me rempeu!
    Noerit me bienith
    sa t`e shoh e kurmi
    me rodhet e se di te frinj.
    Dita ka diellin
    ce e sbardhen para sivet;
    porsa c`ill ate kopilje
    ruan e mua nde ket mall?
    Kur u dalj nde Shurezet,
    vucen mer e vjen te ljumi ;
    porsa mb`udh e trembeme
    priret e me ruan katund.
    Ashtu ljulje e gapurez
    nje te hen pjono gare,
    t`enjeten benet e bardh,
    di u nde pat te diellen.




    Kenga VIII


    Mu ne mes te gureve
    mbiu nje re manushaqesh,
    shenje e pranveres se bardhe;
    me gazmend i vene vesh
    zhurmerimese se lumit.
    Pa nje re mali me bore
    u buthtohet njerezve :
    ata lutin per te korra.
    Ketij dimri kam pushuar
    si thelleza te foleja.
    Ngriti degt` ulliri i shkundur
    edhe vasheza e bukur,
    harruar vellezerve,
    duket ne valle
    vetem kur une e dredh.
    Bote e madhe, qe s`qetohet
    ernave dhe fjaleve,
    ate e ka si llambadhe
    qe hieshon shelqerorin,
    po qe jashta shpis` nuk ndrin.
    Kur i ngrija fshehur grackat,
    qullur, ullishtave,
    sa mezi qe merrja fryme
    po t`i tundte era vadhet ;
    lutja per hirin e memes
    qe te zija mbremanet
    plot me zoq te gjalle.
    Shkonte vasha mespurteke,
    shtija gur e me mallkonte.
    Pra qe u rrit, - si me rrembeu!
    Kur e shoh, me iken mendja,
    dridhem e nuk marr dot fryme.
    Dita ka diellin qe e zbardh
    para syve tane,
    porse c`yll e ruan vashen
    edhe mua ne ket mall?
    Kur un` dal te Shureza,
    vucen merr e vjen te lumi,
    porse mb`udhe e trembur
    kthehet e veshtron katundin.
    Luleja e celur
    nje te hene plot hare,
    t`enjten, duke u bere e bardhe,
    ku ta dish a e sheh te dielen.

  10. #10
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji IX

    Ender e ljig e c`enderri trimi!
    Dhjet dit vasha e ben,
    ndo ahjimaz, ndo te shpia,
    mbahej me gjitoniet.
    Trimi hipenej murxharin,
    t`egerin, te tremburin,
    Kroiri te m`e potisen;
    porsi ajo si kish zakon
    me se vinej Kroiri,
    pra m`i vate nd`enderret.
    Mbremanet, nje leg kopilje,
    ka arat t`ardhura,
    te tries e t`et ganjunit
    pjot gare u gapetin.
    S`erth me to, por tir mbe shpi
    vajza e mjelj shume e dashur.
    Ashtu bilj te nemurish,
    pa veshur, pa ngren,
    si te ndajtur ka te ljumet,
    ka in zot se shohen mir,
    besen e kan mbi vethen.
    Fjejti trimi i heljemuar,
    nd`enderr pa deren e saj:
    nde nje gur e porsiljisur,
    zgjith te nje sarua rez
    e m`e vej nde preherit.
    Ajo ngrejti sizit
    e me pa te dashurin:
    pruar e ulji kreithit
    e me shkundi rezjen
    dhja se i goi ruhjet.




    Kenga IX


    C`enderr te keqe pa trimi!
    Dhjete dit vajza e beshme,
    ndo ne are e ndo ne shpi,
    rrinte vetem me gjitonet.
    Trimi i paske hypur atit,
    te egrit, te tmerrshmit,
    te Kroi i Ri t`i jip uje,
    porse ajo, si e kish zakon,
    s`vinte me te Kroi i Ri ,
    po m`i vate ne enderret.
    Mbremanet, nje varg me vasha,
    te ardhura prej arave,
    ne tryeza e t`et te cunit
    plot hare u hapen.
    S`erdh me to, po tirr ne shpi
    vajza e mjere, kaq e dashur,-
    si bijte e te varferve,
    te paveshur, te pangrene,
    thuaj ndare nga te lumet,
    nga zotyne s`shohin mire,
    besen e kane mbi veten.
    Trimi fjeti i helmuar,
    ne enderr pa deren e saj:
    te nje gur e ne shulle,
    zgjidhte nga nje tufe reze
    e m`i vij ne preher.
    Ajo ngriti syte
    e me pa te dashurin,
    u pruar e uli kryet
    e me shkundi rezen,
    thuajse pa nje te huaj.

  11. #11
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji X

    Valle Pashkes


    Zgjou , trim, i agezuam,
    in zot ljereu var,
    perendonjen iljezit,
    shuhen zjarret, derdhet ujt,
    jeta veshet nder te rea.
    Ashtu, zemer ljipisjare,
    ti te priresh e garepsur.
    Si nj`ani nkarkuar me trima,
    Ce te mesi dejtit
    pan katund e disheruar,
    erdhe i hjeshim, pjot gare.
    Kush te mori sishit ?

    Nj`an e valles

    Kush porsiti ren e maljit
    mon me shi te na kuljtonej?
    Zonja e madhe u anankas
    jasht katundit te me vej
    nde nje dasem me kopiljet.
    Kish nder sit dejtin,
    kish mbe zemer hjen e shpis,
    kurna pa djalin e saj
    te perdorem me nje kopilje.
    Vajza ndjeti nd`eshterat
    gazin te pershuatur ;
    si nje marmur me llogaz
    ruanej e perpara sivet
    dherat i vejin e i vijin.
    Djali u resht e u buar te llaka:
    te perljotem drodhi sit
    qiellit vetem, tundu dhes,
    perenduar dielli,
    pa dalj iljezit.
    Ish si zemer ce varesi
    ket jet te pa njohur
    e se sheh ku te me vej.


    Gjithe vallja


    Vija , ljevrosu i gadhjar :
    vajza ce ti deshe mir
    e me ne nde valljet.
    Prana di zonja jot em,
    ndomos se neng e thot,
    se katundit i pesove
    porsi vera trieses,
    porsi dheut njeriu me fjalj.



    Kenga X

    Vallja e nates
    Se pashkes


    Zgjohu trim, gezuare!
    Zotyne la varrine,
    perendojne yjezit,
    shuhen zjarret , derdhet ujet,
    bota vishet nder te reja.
    Po keshtu, zemer e dhemshur,
    priresh edhe ti e gezuar.
    Si nje ani ngarkuar me trima,
    qe te mesi i detit shohin
    fshane e deshiruar,
    erdhe gjith` hir e hare,
    Po kush te mori me sysh?


    Nje pjese e valles

    Kush porsiti rene e malit
    mon` me shi te na kujtonte?
    Zonja e madhe u nxitua
    jashte katundit te veje,
    ne nje dasme tok me cupat.
    Kishte detin ne sy,
    hien e shpise ne zemer,
    kur na pa djalin e saj
    doreperdore me nje cupe.
    Vajza ndjeu nd`eshterat
    gazin t`i pershuhet;
    si nje mermer qe mendon
    shihte dhe perpara syvet
    dherat i venin e i vinin.
    Djali iku e humbi brinjes:
    te perlotur ktheu syte
    qiellit qe rrethonte dheun
    vetem, se dielli kish rene,
    yjet edhe s`kishin dale.
    Ish si zemer qe merzitet
    nga kjo bote e panjohur
    e nuk sheh se ku do veje.


    Gjithe valleja


    Ngreu, levendi djale!
    Vajza qe ti dashurove
    esht` me ne ne vallet.
    E di mir`zonja jot eme,
    ndonese nuk e thote,
    se ti dole ne katund
    porsi vera ne tryeze
    e mbi dhe njeriu me fjale.

  12. #12
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji XI


    Duro, zemer, e duro
    sa duroi malji me bor.
    Shkepetin nent djellas,
    sbardhulluan kumbullat :
    trimi ka katund i larg
    duall e ruati mbe menat
    e garroi shpizen.
    - Ljumi u! me thoj malji.
    Si nje qeljqe ce m`i frin,
    bjer te feksurit te voga,
    porsa mbrenta llamparisen,
    esht ajo vajz e mjelj.
    Vetem ka t`emen e t`an.
    Ata duan.Kuj te m`i thet
    eg atire mos i thet?
    Ajo lje katund e thuhet
    nusja e trimit guaj.
    Vjen nje dite e thjellemez
    ce t`uljet ashtu mbe der,
    te me qepinj ljinjezen.
    Ajo ruan dejtin :
    fjuturonjen ndallanishet;
    e vehet e me kenton
    strofat ce m`i thoja vet
    nd`at mot ce duheshim.
    E garron zotin e saj
    e me uljen kreithit,
    kurmin tim fjantaksenith.
    I ljerier muqavet
    ashtu malj me ndonje thellez,
    pra ce njerez nje katund
    stisin siper pjono hje
    te llakat e gjeljebera,
    e malli trimavet;
    e stolisur, tundu gra,
    delj kopilja per martuar,
    ljehen djalje sikeqi.




    Kenga XI


    Duro zemer, duro
    sa duroi mali me bore.
    Shkrepetine nente diej,
    zbardhelluan kumbullat :
    trimi nga katundi i larget
    doli e i pa menate
    dhe harroi shtepine.
    -Lumi une!- thoshte mali.
    Si ai qelqi, qe m`i fryn,
    bjerr ndricimin nga hukatja,
    porse brenda gjithe ndrit,
    ashtu eshte vajz e mjere.
    Ka vetem te emen e t`ane.
    Ata e duan.Kujt t`i thote
    „po“, ne mos u thente atyre?
    Ajo le fshatin e quhet
    nuse e trimit te huaj.
    Po na vjen nje dite e kthjellet,
    qe t`ulet ashtu ne dere,
    te me qepe linjezen.
    Veshtron detin :
    fluturojne dallendyshet;
    e vihet e me kendon
    kenget qe i thosha vete
    nd`ate mot qe duheshim;
    e harron zotin e saj,
    me unj kryet e ne mend
    sjell fytyren time.
    Ja, si bregu i braktisur
    gjembave e thellezave,
    ku vine e ndertojne njerzit
    nje katund plot hijeshi
    te luginat gjelberore,
    eshte malli i trimave.
    E stolisur, ne mes grave,
    vajza del per t`u martuar,
    edhe lindin djem sydrite.




    Kangjelji XII


    Si suvalj nde dejtit,
    paru e trubull si nje malj,
    neng ruan me se anin,
    ashtu grat ndo ven mbe krua,
    ndo te ljumi, o per te gola,
    mose thojn vashen e nemur,
    ce i biri i zonjes madhe
    i dashur zilepsenith.
    Kopilja e dhuremez
    mbahej mose me gjitonet:
    mbijdheshin mbe t`erretit,
    mbremanet e mose ljinj
    thojn , ciljon e skemantilje.
    Nje te diellez menat
    u e cova Korqiollon.
    Vajza : - Trim, ti mua nde me do mir,
    udhevet mos m`u perpiq,
    mos me ruaj nde legiet.
    Trimi : - Vash, i pari im mall,
    aq i mjelji u s`u pantehja
    sa edhe te te dhunoja.
    - mos me qaj ti , bir zoti,
    mos ti ben te jem u ftes
    ljoteve ce neng shprishen ;
    se use te nemuren,
    heljmove kopiljet,
    se njeriu s`i bere keq.




    Kenga XII


    Si suvala e detit
    e turbullt` e si nje mal,
    nuk pyet me per anijen,
    ashtu dhe grate ne krua,
    o te lumi, o per shkarpa,
    flasin per cupen e varfer,
    qe i biri i zonjes madhe
    e don edhe dashurohet.
    Vasha rrinte gjithe turp
    vetem me gjitonet;
    ato ktheheshin nga puna
    mbremanet e vec per linja
    flisnin, per shami e fustane.
    Nje te diele menate
    e gjeta ne Korqiollo :
    -Trim , ti mua ne me do fort;
    udheve te mos me pjekesh,
    nder shoqe mos me veshtrosh.
    - Vashe, malli im i pare,
    une i mjeri s`e pandeha
    qe keshtu te beja dhune.
    - Mos u qaj, o ti bir zoti
    mos bej qe te jem fajtore
    per lotet qe s“duhen derdhur:
    s`demtove te varferen,
    as helmove cupat,
    njeriu s`i bere keq.

  13. #13
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji XIII

    Valle

    Pra ce, zot, ke te na ljesh,
    vafsh si nj`ill ce dritjen
    neng bjer tek udh e tij.
    Bir, me heljm te riut ent
    mos te qoft perljipurith.
    Ahjena ce te na vish,
    qoft i but dimeri,
    me ullinj e qumshtith.
    Biljat e besheme
    ema shum te me martoshin
    me te zegjedhur kopilj.
    Te na vish si ka jashti
    fjaljet e te dashuret,
    si anamesa fjetavet
    ujuljes ce kam te dera,
    par garaksur Shengjeza,
    me garepsen zemeren.
    Er e ljez ce tunden fjetat,
    gjumin e njerezet
    ljeson se dihjet.
    U me vehem te peshtjeri
    tim bilj te ritjen.
    Sjeljesh ti nj`ushter fanemir
    te na gapinj kete rehje
    ljefteris ce buartim.
    Nder te veshura te zeza
    nusja se fanaroset
    valljes qe dridhjet.
    Zonjat me djaljin mbe dor
    buthetonen e ruanjen.
    Gjith gjerit te mbjedhura
    njihjen pjono gare.
    Ljulj` e ver mbesallevet,
    malli te kercierit,
    je trime i pasurith.
    Ti te hjez` e shpis sate,
    nen te guajet ce te rish,
    ce nder njerezit na jemi?
    Pors`ai zot ce me gajdhi
    djalerin te bukuroi,
    djepin te veshi me ar,
    sa nje katund ljuten per tij,
    ai zot me te do mir.



    Kenga XIII

    Valle

    Me qe, zot , do te na lesh,
    vafsh si nje yll qe driten
    nuk e bjerr udhes se tij.
    Bir, me helm te rite e tu
    mos qofte perzier.
    Ate dit` qe te na vish,
    qofte i bute dimeri,
    me ullinj edhe me qumesht.
    Dhe bija te beshme
    memat me martofshin shume
    me djema te zgjedhur.
    Te na vish si nga larg vijne
    fjalet e te dashurve,
    si mespermes fleteve
    te ides qe kam te dera,
    duket me te aguar Shenjeza
    e me gezon zemren.
    Era e lehte qe tund fletet,
    gjumin njerezve u letofte
    ndaj te gdhiri,
    edhe une i vihem punes,
    qe te rrit femijet.
    Sjellsh ti nje ushtri fatmire,
    te na i hape keto brigje
    lirise qe borem.
    Ne te veshura te zeza,
    nuseja kurre mos dalte;
    te vallja qe dridhet,
    zonjat me djemthit ne duar
    buthtohen edhe veshtrojne;
    tere gjeria te mbledhur
    njihen plot hare;
    lule e ver` mesallave,
    mall per te kecyer
    me trimin qe e ke.
    Ti te hieja e shtepis` sate,
    nen te huajt` kur te rrish,
    c`jemi ne nder njerezit?
    Por ai zot, qe gjithe gaz
    te zbukuroi djalerine,
    djepin ta veshi me ar,
    aq sa nje katund per ty
    lutet , ai zot te do.

  14. #14
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji XIV


    Pra ce dielli i ra te shtrati
    m`u pataks micoria :
    vu njinje te veshurat,
    duall ka rij i biri zotit.
    Nj`er ngrenej buguathin,
    ja e shtefrinej murevet.
    Mosnjeri shkonej atej.
    Vetem fjit te buz` e udhes
    ajo Rinn nde vateret :
    - Di u nde trimi i gadhjar
    me te shkonj kesaj udh!
    Fanemirat nd`at Greqi
    ce te foljet i gjegjjen!
    Vate!- tha me vetehen,
    u pruar te shpi e saj,
    mori telj e trastjen
    e me vate ka ullinjet.
    Mbjidh ullinj e qanej.
    Ce shkararti pes ullinj,
    tek i pesti u porsiljis;
    atje e qelloi gjum.
    Trimi nd`ender me ju duk,
    ce m`i dilj tek udha e ljumit.
    Fushat mban in pjono bor,
    shqentet ngrang i pikullojin.
    Trimi : - Me kte mot te beje finjen?
    Duart si me te nkuqetin.
    Vashes i vej buza mbe gaz,
    porsi njota nj`er e keqe
    shkundi boren e fushavet,
    e perflushi si suvalj
    e te kaljther si nje dejt
    posht rehjevet e gapi.
    Vati trimi i nisurith.
    Nde nje spart ajo e zen:
    prapa ruati e larg e pa
    si nje fjutur nd`ata uj,
    ce tundet e vente vente
    sbardhen te keputurith.
    Porsa u ngre vore je ftohet,
    ce m`i ngriti cerkethin
    e gjun e sbuluarith,
    m`i keputi gjumethin.




    Kenga XIV


    Pasi dielli i ra te shtrati,
    m`u pataks e mjera:
    vuri shpejt te veshurat,
    dual nga rrij i biri i zotit.
    Era ngrinte pluhurin
    e e shfrynte mureve;
    asnjeri s`kalonte andej.
    Por atje, te buze e udhes,
    Rina flit, vetem ne vater:
    - Ku ta dish ne do te shkoje
    trimi i hieshem me ksaj udhe!
    Fatmiroshe ato n`Greqi
    zerin ce i degjojne!
    Vate!- tha me vetehe,
    u kthye ne shpi,
    mori terkuzen e trasten
    e me vajti nga ullinjte :
    mblidh ullinj e qante.
    Pasi shkundi pese ullinj,
    tek i pesti, ne shulle,
    ndejt e e zuri gjumi.
    Trimi ne enderr m`iu duk,
    qe i doli udhes lumit.
    Fushat ishin plot me bore,
    rrobat mbi krah i pikonin.
    - Me kte mot ke bere finjen?
    Si te jane skuqur duart !
    Vasha vu buzen me gaz,
    Kur,- ia befti nje ere e forte,
    shkundi born` e drureve,
    e perflaku porsi vale
    e te kalter si nje det
    poshte kodravet e hapi.
    Vate dhe trimi, i rrembyer!
    Te nje spart ajo u zu :
    pas e ruajti e larg e pa
    si nje flutur permbi ujet,
    qe tundet e, vende-vende,
    zbardhon se keputuri…
    Porse u ngrit veriu i ftohte,
    qe m`i ngriu zverkethin
    edhe gjurin e zbuluar,-
    m`i keputi gjumin.

  15. #15
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji XV


    Udhes ime parkaljesa :
    - Shen Meri e shpivet ona,
    keto udh ti te me ruash.
    Dej menat dihet e djell
    e ti delj per nde katund.
    Arat te bihen shendosha,
    ljopt te mos provisenjen,
    shpit te mos perljipjen,
    gjith te thon : „Ti ruana“.
    Ce se prita, por u nisa?
    Ardhur kishja me uraten:
    ti ndeljeje vajzat
    ce me buk se frihjen;
    ndo tjeren nde derjet,
    ndo m`i trintellin argaljia,
    me se shkonj asaj udh.
    Frushkulli s`e per njerin,
    ndo ait e ljisevet;
    ndo ngjalja e ujravet ;
    vetemith burri me gruan,
    kurm ce kaljbjet te bota.
    Prana mir ata se shohen
    jan ftes nde duhjen.
    Udhes ashtu parkaljesja.
    Tek arrura e fjejta naten,
    im vella Koniati, djalj
    si nje ljulje, i vedekur,
    me dolli veshur i bardh.
    Milosao : - Si ja e thon ketij katundi
    tek ti rije, im vella?
    Sa gare ce te na shohen
    zoti tat e zonje mem!
    Koniati: - Dheut erret tek ti fje,
    tundu dushqe e tundu dejt,
    ka mot , vella, ce dolla.
    Nani erdha te te ljevrosinj.
    Njerezit ronjen te shpit
    nder te ndajtura e nder ljipe,
    djelli i dolli ka malji,
    gjumi shtretevet i pren.
    Di kopilj ce duhjen,
    stan e jeten se nderrojen.
    Si ka golja te peshtoi,
    se nde vashen pafuqi
    mbi dhe trimi ziljepsen,
    vollet zoti ce m`i beri?
    Neng ai ndajti Kallavri
    idhrioten sikeqi
    kurmmagjepsuren Luiz.
    Vu paljacet ce beri nana
    tek ania mbremianet
    e nde shpit e sbaudhirtur
    mbjidhej per naten e ljurtem.
    Ce ja e ru trimi e puthi.
    - „ Nd`at dhe ce vete vet,
    thuam nde do gje ti trim.
    - Kur te vesh te zalli guaj,
    shtjer nde dejt ti skemantilj,
    ljut te vinj perroit en,
    te m`e di se neng u mbite.
    Ljut sheg e shen Meria
    gjith paru se te perljipen.“
    Pra ce java me shum gjell
    shkuar u bori, mbi shuret
    trimi njogu skemantilj.
    Si ajo c`iku ron pertej,
    pas vedekur,- tha,- na romi.





    Kenga XV


    Udhes sime lutesha :
    - Shen Meri e shpive tona,
    keto udhe te m`i ruash!
    Pasneser gdhihet e diel
    e ti del neper katund.
    Arat te mbijn` te shendosha
    lopet te mos na pelcasin,
    shpite mos vishen ne zi,
    gjith` te thone : „ Ruajna!“
    Pse nuk prita, por u nisa?
    Do me kishe dhene uraten,
    do te kishe ndjere vashat,
    qe me buke s`fryhen.
    Dac te tjerrine te dera,
    dac t`u tringelloj vegja,
    asaj udhe me nuk shkoj.
    S`eshte bisha per njerine,
    as shqipja e lisave,
    as ngjala e ujrave;
    vetem burri esht` per gruan,
    kurme qe u kalben, nen balte,
    ndersa te mire ata s`shohin,
    se kur duhen, bejne faj!“
    Udhes ashtu lutesha.
    Tek arrita e naten fjeta
    im vella Koniati, djale
    si nje lule , i vdekur,
    me del veshur ne te bardha.
    Milosao : - Si e thone kete fshat,
    ku ti rrije, o im vlla?
    Sa gezim qe te na shohin
    zoti tate e zonja meme!
    Koniati : - Dheut erret, ku ti fle
    ne mes dushqesh edhe detit,
    ka mot , o vella, qe dola.
    Erdha te te ngushlloj.
    Njerezit rrojne ne shtepi
    te percare e ne zi,
    po kur dielli del nga mali,
    gjith` njesoj ne shtrat i pren.
    Dy te rinj qe duhen,
    gjendjen, boten s`e nderrojne.
    Si te shpetoi nga goja
    qe , kur vashen pa fuqi
    permbi dhe trimi e do,
    merr meri zoti qe e beri?
    S`e largoi ai Kalabrie
    hidriotene sydrite,
    shtatmagjepsuren Luize?
    Shpuri mbremanet me anije
    mbulesat qe beri gjyshja,
    e te shpia e boshatisur
    naten e fundit u mblodh.
    Trimi e arriu e e puthi.
    Luiza : - Ne ate dhe, ku po shkoj vete,
    thuam ne do gje ti trim.
    Trimi : - Kur te vesh te bregu i huaj,
    hidh ne det mandilin,
    lut te vije prroit tone,
    qe te di se nuk u mbyte.
    Lut dhe zonjen shen Meri,
    kurre zi mos te te sjelle.
    Kur kaloi nje jave e gjate,
    trimi gjet mbi shur mandilen
    edhe tha : - Si ajo qe iku
    edhe rron pertej,
    keshtu rrojme ne pas vdekjes.

  16. #16
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji XVI


    Ajri ce ndreqi mon
    friti ka dejti.
    Te rahji Llumbardhavet
    goll me gapi derjen ,
    dalj me muljvi cerjen
    e me reshti gjumethin.
    Milosao : - Ruash e ftohteza vore,
    se me zgjon, ti me garepsen.
    Maria nder degezit
    nd`i qikar , i ka hije.
    Ti se ljeve nde dhe te guaj.
    Vorea : - Kur ljeva te parezen,
    dushku u tund te Pokfilli.
    - Te biljen e Kollogres
    mos ti e pe nd`ata perrenje?
    - Garepsen dita me diell
    te shendosh e te semur.
    Te ndin e qitharjes,
    me te bardhethin kopilj
    ljuanej Millordeza,
    shtrushullonej coheza,
    frihej gjiri e prirjej,
    e m`i shprishej shtekethi
    e m`i fjisin sizit.
    - Mba tutje, bushtra vore,
    Se me ngrin eshterat!



    Kenga XVI


    Era qe e ndreqi motin,
    fryu nga deti .
    Te Kodr` e Llumbardhave,
    lehte se c`ma hapi deren,
    embel me dheli fytyren
    e me reshti gjumin.
    Milosao : - Me rrofsh, i ftohti veri,
    qe me zgjon e me gezon!
    Sa i ka hie kocimares,
    kur ia perkul degezat!
    Ti s`leve ne dhe te huaj.
    Veriu : - kur leva te paren here,
    dushku u tund te Pokfilli.
    - Te bijen e Kollogrese
    mos e pe nd`ata perrenj?
    - Dita me diell gezon
    te shendosh e te semure.
    Me kitar`, vasha krenare
    luante me djaln` e bardhe
    e i frushullon fustani,
    gjiri i fryhej, rrotullohej
    e m`i shprishej shtekthi
    e m`i flisnin syzit.
    - Mba tutje, bushtera ere ,
    se me ngrive eshterat!

  17. #17
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji XVII

    Shpi tona te shprishura
    dej menat u me ju shoh.
    Shoh hjillon e Rakanieljit
    e vashat ce ljanjen.
    Neser mbe te serposurit,
    shkon vasha ka dera ime
    e me sheh shume gare;
    pien : - C`e kjo gare?
    - E gare e te birit zotit,
    ce na vjen neserith.-
    Zemera vashes i llaftarisen.
    Mbjidhet nder te moterat,
    uljet, ngrehet, delj te dera.
    Gjith gonet jane pjono zjarre :
    ven me ur nde dorjet
    prapa ljakuriqevet
    udhevet ganjunezit.
    Shkepeten vasheza gares,
    porsi djalji nje menat
    ce i dihet me gadhi.
    Mbi shtratin e mundasht
    drita ce m“i gapjet
    m`i keputen gjumethin.
    Sheh te jemen per nde shpi
    me keshen te shpjeksurith,
    jetullen nde dorjet,
    mbi bufet sheh pasiqiren
    e patakset, se kuljton
    trimate nde Shurezet
    e stoljit e vashavet
    te pergjunja Shen Lli ,
    perpara Mesosporites.




    Kenga XVII


    Shtepi tona te shperndara,
    do t`ju shoh pasneser.
    Do shoh bregn` e Rakanielit
    e vashat qe lajne.
    Neser ndaj te ngrysur
    shkon vasha nga dera ime
    edhe sheh shume hare;
    pyet : - C`eshte kjo hare?
    - Esht` hareja e t`bir te zotit,
    qe po na vjen neser.
    Zemra vashes i kercen.
    Mblidhet tek te motrat,
    ulet, ngrihet, del te dera.
    Nga cdo ane sheh plot zjarre:
    cunat , me ure ne dore,
    ndjekin udhve lakuriqet.
    Shendrit vasha prej hareje,
    porsi djali nje mengjesi
    qe gdhihet me gaz.
    Permbi shtratin e mendafshte,
    drita qe m`i ndehet,
    m`i keput atija gjumin.
    Sheh te emen neper shpi
    me gershet te shpleksur
    e me lidhese ne dore ;
    mbi tryeze sheh pasqyren ;
    brof ne kembe, se kujton
    trimate ne Shurezet
    e stolite e vashave
    pergjunjur ne Shendelli
    perpara Mesosporites.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Kandili 1 : 03-01-2007 mė 10:02

  18. #18
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Vjershi te Biljes Kollogres

    Ishja nde vallet e i nderruam arrure,
    me shture sit e m`u skotis ronia.
    Most e varesinj, djell, kejo rej e ljen,
    nde te perpiqet e llampar nje her.



    Vjershe e Bijes se Kollogrese

    Isha ne vallet e i ndryshuar erdhe :
    me shture syte e m`u erresue jeta.
    Mos e ki rende, o diell, kjo re e lene
    ne te takofte e ndrin dhe ajo nje here.



    Kangjelji XVIII


    S`in te trimave o te grave
    te martuarme rogollim,
    si rekime zemerje
    ce ljufton vedekja,
    porsa in te fritura
    djaljeve te prejturve
    te djepe me ninuljen
    mbe te rar te djellit;
    si te tundur fjeta dhrish,
    si vivilj e ditjes,
    nd`ato zemera te ljea,
    kur thelleza m`u ljeshua
    ka ljumi Teodorit.
    Shkoi mbi qeramidhevet,
    ra te kreu djaljit
    parganjotit Milloshin,
    c`ish te shtrati i veljust,
    e m`u vu e me tagjisen.
    Ce fernoi tagjisuri ,
    gapi krahet e m`u ulj
    mbi spervjerin e mundasht,
    ljereu fershellimjen.
    Djaljit i qelloi gjum.
    Nd`i qelloi, lje te fjer:
    mos kuljtonj te bardhen em,
    c`e cathur e pa frim
    voshqeshit me shqirjet,
    ture i thir zotit saj,
    ce dualli e neng u mbojth.




    Kenga XVIII

    S`ishin grahma trimash
    e grash te martuara,
    as renkime zemre
    qe lufton me vdekjen,
    porse ishin fryme
    prej djemthish qe prehen
    djepeve me ninulla
    me te rar` te diellit;
    e si ferfellime gjethesh
    te hardhis`, si fryma e dites
    ne ato zemra te lehta,
    kur leshohete thelleza
    nga lumi i Teodorit.
    Ajo shkoi mbi qeramidhet
    edhe ra te krei i djalit
    te parganiot Milloshinit,
    qe ish te shtrati i velushte
    e m`u vu e ma ushqeu.
    Si mbarojti se ushqyeri,
    hapi krahet e m`u ul
    permbi tenden e mendafshte
    e ia leshoi kenges.
    Djalthin e zu gjumi.
    Nd`e zu gjumi, le te flere,
    mos kujtoj` te bardhen meme,
    qe e zbathur e pa fryme
    pyjevet po me rreqiset,
    duke i thirre zotit saj,
    qe doli e nuk u kthye.

  19. #19
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji XIX


    Nde te rar te dimerit,
    vajta me time vellezer
    te garaca Marljulje,
    shum i pritur.Deljemjeri
    ngrogu qumeshtin e i rempiem,
    sit me ljot: - Ga , i bardhi trim.
    Kur vinej tatemadhi,
    vetem qumeshtje te ngroget
    doj; pestajna, mbe te ditur,
    ushterit kishe garruar.
    Pa hje , i piseruam,
    rija si te dheu guaj.
    Fjejtin te mi vellezer.
    Deljet rumpullareshin,
    gjumin me keputejin.
    Te paren u m`u pataksa,
    ka Mbuzati heneza
    mbi dejt dhezenej.
    Per se diti u m`u pataksa,
    njerezit e frushkuljit
    te qelluar illi se ruan,
    por i taksen deljevet
    nata me psor mbedha.
    Per se treti u m`u pataksa,
    hena rar , kullotenej
    ndonje ka ati, ketu,
    kocorehjet gjimes te bardh.
    Kur te kateren e zegjova,
    deljet ona u kish gapur
    ljumrave te kaljtherve.
    Mua me zu malli katundit.
    Dolla posht sheshevet
    c`in te njom , te shprishuris
    borjes te paljosur
    nen hjen e stulpavet,
    e vashen kriekeshtenj
    njoga te udh e katundit:
    njoga stan pjono gajdhi
    me te kaljtheren podhe.
    Ju perpoqa nder vrieljet.
    Trimi : - Se ti vije somenat
    njer ketej, s`unt e pantehja.
    Vasha : - Nji s`erdha te tjera her?
    Se pam me k`te dergojmi buken
    tim vellezere.Tha mema :
    „Mbijth edhe di parkaljidhe“
    E sonte, fjejte mbe truall?
    - Afer zjarrit i pushtruam.
    - Popo!Nji se munt vije
    prem mbe shpi.-Te shpia ime
    vajza kriekeshtenj
    nani me se fanaroset.
    - Sa ka dielli ce ron,
    mos tek uljet mbremanet
    neng ri i vetemith?
    - Bushter, - kur te prirjem
    nder te guaj, te frihjesh,
    si te guaj ti te me dish!
    - E pse?“ Vejim aferith:
    mbajti.Prana , te perljotem
    pruari sit te vrika mbe` an.




    Kenga XIX


    Me te rar` te dimerit,
    vajta bashke me tim vllezer
    te stani i Marlules,
    i pritur ka mot.Bariu
    ngrohu qumesht e i rrembyer,
    syt` me lot : - Ha ; trim i bardhe!
    Yt gjysh, kur vinte, nuk donte
    Vec qumesht te ngrohte;
    pastaj gjer te gdhihej,
    ushtrine e harronte.
    Pa kreni dhe i trishtuar
    rrija si ne vend te huaj.
    Fjeten tim vellezer.
    Delet qe zhurmonin,
    gjumin ma keputnin.
    Kur u cova per se pari,
    nga Mbuzati heneza
    siper detit llamburinte.
    Kur u cova per se dyti,
    ylli s`ish duke veshtruar
    njerezit e bishat qe flinin,
    por u takste deleve
    net me fate te medha.
    Kur u cova per se treti,
    hena kishte perenduar;
    ndonje ka, aty-ketu,
    po kulloste kodrave
    gjysme te zbardhuara.
    Kur te katerten u zgjova,
    delet tona ishin hapur
    lumenjve te kalter.
    Mua me zu malli i katundit.
    Dola poshte shesheve,
    qe ishin lagur: kish debore
    te pa shkrire, te perhapur
    nen hien e shkurreve,
    e vashen kryegeshtenje
    njoha te udhe e katundit,
    njoha shtatine plot hir,
    spikun e kalter te fustes;
    e takova neper zhugat.
    Trimi : - Se ti vije somenate
    gjer ketu, nuk e pandeha.
    Vajza : - Pse , s`kam ardhur tjera here?
    S`patem me ke t`u dergojme
    buken vllezerve.”Shko mblidh
    dhe dy skorje”, me tha mema.
    Sonte mos fjete me truall?
    - Afer zjarrit i mbuluar.
    - Bobo!s`mund te vije mbreme
    ne shtepi?- Te shpia ime
    vajza kryegeshtenje
    tani me s`po duket.
    - Sa ka dielli qe rron,
    mos , kur ulet mbremanet,
    vetem s`rri?
    - Kur te kthej ne dhe te huaj,
    ngopmu ti, moj zemergure,
    si te huaj te me dish!
    - E perse?“ Ne pran` e prane
    ecnim.Ajo u permbajt
    e pastaj syte e perlotur
    i ktheu nga plepat anesh.

  20. #20
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-06-2006
    Postime
    354
    Kangjelji XX


    Fjetat in te mbitura,
    djelli i sqepur reshit,
    pa oreks zemer e gravet,
    kur u roth nje shkuntuljim.
    Kin ullinjet te mundure,
    shpit te savurrosura,
    ljen njerin te voll e dheut.
    Ljehemistin frushkuljit.
    Gjintjes ce e skotisur
    sillej e perpiqej mb`udh,
    nd`at nat te pabes
    me proseksa vashezen,
    at mesgollezen,
    at kriekeshtenjezen.
    Si me shihet pjot ampi
    llill ce zemerat oreksen,
    llill ce thot : “Me ruani driten;
    jeta se sholjarjet.”
    Bardhullore u me e pe.
    Vajza : - I bardhe bire buljari,
    se ti me mer, ti ku me qell?
    Neng jam u zonj e madhe
    si bushtra e , jot kunat.
    Trimi : - Skutari se thuhjet
    me katund.Pertej malj
    priftera jan te na martonjen.
    U me akull e prament,
    ti me ruan kaljivjen
    e me ljan te veshurat,
    vet per mua te vetemith.




    Kenga XX


    Gjethet ishin si te mpira,
    dielli i fshehur resh,
    zemr` e grave pa deshire,
    kur, - ia dha nje shkundullim.
    Ullinjte e thyer,
    shtepite e rrezuara,
    njerezit i braktisen
    merise se dheut.
    Ulerinin egersirat.
    Permes gjindjes se tmerruar,
    qe sillej, perpiqej udhes,
    asaj nate te pabese
    kam diktuar vashezen,
    vashezen meshollezen,
    ate kryegeshtenjezen.
    Si ai qe nje yll te qete
    sheh e zemren ia ngroh,
    yll qe thot : „Veshtromeni driten,
    bota nuk do te shkallmohet“, -
    bardhellore une e pashe.
    Vajza : - O i bardhe bir bujari,
    ne me merr, ku po me shpie ?
    Une s`jam nje zonje e madhe
    si mizorja jot kunate.
    Trimi : - Shkodra me s`thuhet qytet;
    pertej malit gjejme prifter
    qe te na martojne.
    Un` me shigjete e parmende,
    ti kasollen te me ruash
    edhe rrobat te me lash,
    vetem per mua te vetmin.

Faqja 0 prej 3 FillimFillim 12 FunditFundit

Tema tė Ngjashme

  1. Prof. Dr. Ylli Popa pėr Kryepeshkopin Anastas Janullatos
    Nga Seminarist nė forumin Toleranca fetare
    Pėrgjigje: 93
    Postimi i Fundit: 08-10-2014, 03:11
  2. Jeronim de Rada
    Nga Sokoli nė forumin Elita kombėtare
    Pėrgjigje: 10
    Postimi i Fundit: 26-02-2013, 12:23
  3. Info per Eqerem Cabej?
    Nga rrogozhinsi nė forumin Gjuha shqipe
    Pėrgjigje: 6
    Postimi i Fundit: 18-04-2009, 18:36
  4. Jeronim De Rada
    Nga dodoni nė forumin Enciklopedia letrare
    Pėrgjigje: 1
    Postimi i Fundit: 25-03-2003, 08:30
  5. Jeronim de Rada
    Nga Albo nė forumin Elita kombėtare
    Pėrgjigje: 2
    Postimi i Fundit: 02-03-2003, 04:27

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •